Tiềm lực quân sự của Đông Timo

nói chung nếu nghe theo Mỹ thì một nước như Đông Timo cũng giàu và mạnh gấp mấy lần những tên xung quanh

Như VNCH hòa nữa chứ, nền kinh tế chỉ có duy nhất 1 ngành là đi đỡ đạn cho Mỹ để lấy viện trợ, thế mà cũng thứ 3 thế giới.

Chính uỷ này. Thôi mồm loa mép dãi mà trả lời giúp rằng Tàu có hay không đang xâm lược VN. À tàu giải quyết bằng cách cuối năm 2010 trình lên LHQ rằng Biển Đông là lãnh hải TQ. NHu vậy đế quốc Mỹ là tội phạm và tàu là anh em chính uỷ nhở. Đúng là bọn quan tàu to hơn vua việt. Còn đe doạ ND rằng ai chống tàu sẽ bị bỏ tù. Ôi TTVN.

Thế bạn từ xưa đến giờ không nghe người phát ngôn BNG VN nói đi nói lại à: "VN có đầy đủng bằng chứng pháp lý và lịch sử....." Tàu chiếm đóng HS là xâm lược chứ có ai nói khác bao giờ.

Mỹ ngày xưa nó chiếm cả miền Nam và cả biển Đông, nó bắn giết hàng triệu người, nó bắt hàng triệu thanh niên đi làm bia thịt cho nó, hàng triệu người ra đời sau khi Mỹ cút vẫn là nạn nhân của giặc Mỹ, sao tôi chưa bao giờ nghe các bạn nói là Mỹ xâm lược vậy? Sao bây giờ thằng TQ chiếm có HS mà cứ gào lên vậy?
Đó là chưa kể Mỹ nó còn bắt nhốt cả chục triệu người dân VN (2/3 dân số miền Nam VN) vào nhà tù, xung quanh đặt bom mìn và dây thép gai có lính canh tự do bắn.

TQ chiếm HS không người ở so với 1 triêu quân Mỹ chiếm cả miền Nam và cả Biển Đông thì sao?

Mà cái chuyện TQ chiếm HS cũng là tội ác của giặc Mỹ, Mỹ đã bán HS cho TQ 1972 để kiếm chút "danh dự" khi rút quân để chúng tuyên truyền rằng "không phải do chúng bị VN đánh bại" sao ko có ai kêu gào Mỹ phải đòi lại HS để trả VN?

Lấy quá khứ để nguy biện lấp liếm hiện tại. Hiện Mỹ có xâm lược VN không? hiện ai mới là kẻ thù xâm lược? quá khứ TQ tứng cai trị toàn VN và biến toàn dân việt thành nô lệ. Nếu nói quá khứ tội ác TQ gây cho ND Việt gấp 100 lần bất kỳ quốc gia nào khác. Tôi biết TQ giúp bạn bảo vệ dang nên bạn cố bấu víu lấp liếm. Thôi theo phúc đi tàu làm quan đi.

Có người hay không người thì cũng là cha ông gian nan mà có. Đã là kẻ cướp thì đều như nhau cả! Dù ai chiếm đi nữa, thì bổn phận con cháu bớt cãi nhau mà hợp lực tìm cách lấy về.

Đây là topic về Đông Timo mà mấy bác

Toàn mấy cu cậu rỗi trí những quốc gia yếu như Đông Timo chỉ có con đường hợp tác với Mỹ mới có hoà bình thịnh vượng mà thôi, với khựa à quên đi muôn đời làm chó cho nó

Đề nghị các thành viên ko lạc đề quá xa, lạc luôn cả box Đây là topic Tiềm lực QS ĐÔNG TIMO, box Kỹ thuật QS NƯỚC NGOÀI!

Chào thân ái và quyết thắng!

I. KHÁI QUÁT CHUNG:

- Tên nước chính thức: the Democratic Republic of Timor Leste
- Tên khác: Timor Lorosae, Timor Leste hoặc Timor Timur
- Thủ đô: hải cảng Dili ( khoảng 200.000 người).
- Quốc khánh: 28/11/1975 (là ngày tuyên bố độc lập từ Bồ Đào Nha, còn ngày 20/5/2002 là ngày xác nhận chính thức của quốc tế đối với độc lập của Đông Timo từ In-đô-nê-xi-a).
- Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam: 28/7/2002
- Ngày gia nhập Liên Hợp Quốc: 27/9/2002 (thành viên thứ 191)
- Vị trí địa lý: Đông Timo gồm phần Đông Bắc và một vùng nhỏ phía Tây của đảo Timo (đảo Timo nằm ở phía Nam quần đảo Inđônêxia) cùng hai đảo nhỏ phụ cận là Cam Binh và Gia Cô. Phía Tây của đảo Timo là lãnh thổ của Inđônêxia (thuộc tỉnh Nusa Tenggara Timur). Phía Đông và Bắc của Đông Timo gần với các đảo thuộc Inđônêxia, phía Nam gần với Ố-xtrây-li-a và được ngăn cách cách bởi biển Timo.
- Diện tích: 24.000 km2 (số liệu của LHQ).
- Dân số: khoảng 1 triệu người với hơn 10 dân tộc có văn hoá và ngôn ngữ riêng. Có hai chủng tộc chính là Malay, Papuan và thiểu số người Hoa. Tetum là dân tộc lớn nhất (33%), có khoảng 250.000 người. Sau đó là các dân tộc Mambai (12%), Kemak (8%), Bunak, Fataluku, Makasai (10%), Galoli (8%) và Tokodede (8%). Cho đến nay, tộc Tetum vẫn ở trình độ xã hội mẫu hệ và có 4 thổ ngữ khác nhau.
- Khí hậu: Nhìn chung khí hậu ở Đông Timo giống khí hậu ở Bắc Ố-xtrây-li-a, chia làm 2 mùa: mùa khô từ tháng 5 đến tháng 12, mùa mưa từ tháng 12 đến tháng 4.
- Tôn giáo: Thiên chúa giáo (98% dân số), Tin Lành (1%) và Hồi giáo (1%).
- Ngôn ngữ: tiếng Tetum và tiếng Bồ Đào Nha (ngôn ngữ chính thức), Bahasa Inđônêxia và tiếng Anh (ngôn ngữ làm việc).
- Tiền tệ: đôla Mỹ (chưa có tiền bản địa).
- Lãnh đạo Nhà nước và Chính phủ hiện nay (nhiệm kỳ 2007-2012):
+ Tổng thống: Giô-xê Ra-mốt Hốt-ta (Jose Ramos Horta)
+ ************** Kay Ra-la Xa-na-na Gút-xơ–mao (Kay Rala Xanana Gusmao hoặc Jose Alexander Gusmao, Chủ tịch ******* Quốc gia vì tái thiết Đông Timo – CNRT)
+ Phó **************: Giô-xê Lu-ít Gu-tê-rét (Jose Luis Guterres, Bộ trưởng Ngoại giao trong nhiệm kỳ ông Hốt-ta làm **************)
+ Chủ tịch ************: Phéc-nan-đô đơ A-rau-giô (Fernando de Araujo, Chủ tịch ******* Dân chủ)
+ Ngoại trưởng: Gia-ca-ri-át An-ba-nô đa Cốt-xta (Zacarias Albano da Costa)

II. LỊCH SỬ:
- Các nghiên cứu cho thấy cách đây 13000 năm đã có cư dân đến sinh sống ở đảo Timo. Đến đầu thế kỷ 16, đảo Timo bị chia cắt thành nhiều lãnh địa nhỏ và các nhà thám hiểm châu Âu đã đặt chân lên mảnh đất này. Năm 1509, các thương nhân Bồ Đào Nha bắt đầu đến đảo Timo và năm 1556 lập thuộc địa đầu tiên ở Lifau (hiện là quận Oecussi) ở phía Tây Bắc của đảo Timo, sau đó mở dần phạm vi thuộc địa ra toàn đảo Timo. Đến năm 1613, Bồ Đào Nha và Hà Lan tranh chấp quyền kiểm soát ở đây. Năm 1859, Bồ Đào Nha và Hà Lan ký Hiệp ước Lisbon, theo đó Bồ Đào Nha quản lý phần phía Đông đảo Timo và quận Oecussi, còn Hà Lan quản lý phía Tây đảo Timo. Từ đó cho đến đầu thế kỷ 20, Bồ Đào Nha hầu như bỏ rơi Đông Timo cho các thủ lĩnh các bộ lạc địa phương quản lý. Mãi đến năm 1910, Bồ Đào Nha mới tăng cường sự hiện diện ở đây, áp dụng các đạo luật lao động cưỡng bức và tăng sưu thuế trên phần thuộc địa này.
- Từ 1942 đến 1945, phát xít Nhật xâm chiếm Timo, dùng đây làm căn cứ chống Ố-xtrây-li-a và quân đồng minh. Sau chiến tranh thế giới lần thứ 2, Bồ Đào Nha quay lại quản lý Đông Timo và coi đây là một tỉnh “hải ngoại” của mình. Năm 1949, Hà Lan rút khỏi Tây Timo và phần đất này được sát nhập vào Inđônêxia. Được thắng lợi của cuộc kháng chiến của Việt Nam chống Mỹ cổ vũ, nhân dân Đông Timo nổi dậy đấu tranh đòi độc lập dân tộc. Tháng 4/1974, cuộc cách mạng nổ ra ở Bồ Đào Nha đã tạo bước ngoặt lớn cho các thuộc địa của Bồ Đào Nha. ******* Xã hội dân chủ Bồ Đào Nha lên cầm quyền, có sự tham gia của ******* cộng sản, đã chủ trương phi thực dân hoá Đông Timo và tháng 8/1975, Bồ Đào Nha chính thức rút khỏi Đông Timo.
- Vào khoảng đầu năm 1975, sau chuyến thăm Inđônêxia, Lãnh đạo Liên minh Dân chủ Timo (UDT) đã cùng Hiệp hội dân chủ hoà bình Timo (APODETI) hợp thành mặt trận chống lại Mặt trận cách mạng vì một Đông Timo độc lập (FRETILIN), chủ trương sát nhập Đông Timo vào Inđônêxia. Ngày 1/9/1975, FRETILIN giành lại được quyền kiểm soát Dili và đơn phương tuyên bố thành lập nước Cộng hoà Dân chủ Đông Timo. Ngày 7/12/1975, Inđônêxia đã đưa quân chiếm Dili, thủ phủ Đông Timo, lật đổ chính phủ Cộng hoà Dân chủ Đông Timo. Ngày 31/5/1976, lực lượng thân Inđônêxia (UDT, APODETI) tại Đông Timo lập ra chính phủ lâm thời, quyết định triệu tập đại hội đặc biệt và bỏ phiếu nhất trí sát nhập Đông Timo vào Inđônêxia. Ngày 17/7/1976, Chính phủ Inđônêxia ra sắc lệnh chính thức sáp nhập Đông Timo thành tỉnh thứ 27 của Inđônêxia.
- Trong suốt thời gian sau khi Inđônêxia chiếm đóng Đông Timo, LHQ đã ra nhiều nghị quyết lên án Inđônêxia, yêu cầu rút quân khỏi Đông Timo và tôn trọng quyền tự quyết của nhân dân Đông Timo. Duy nhất chỉ có Ố-xtrây-li-a công nhận sự chiếm đóng của Inđônêxia. Người Đông Timo dưới sự lãnh đạo của FRETILIN và Mặt trận dân tộc giải phóng Timo (CNRT) đã bền bỉ tiến hành đấu tranh đòi độc lập.
- Tháng 1/1999, Tổng thống Inđônêxia Habibie lên nắm quyền thay Tổng thống Suharto đã thay đổi lập trường đối với vấn đề Đông Timo, đưa ra “Đề nghị 2 điểm” cho Đông Timo là chọn độc lập hoặc tự trị. Ngày 5/5/1999, Inđônêxia đã ký một Hiệp định cả gói về giải pháp cho vấn đề Đông Timo với Bồ Đào Nha và Liên Hợp Quốc. Ngày 30/8/1999, một cuộc trưng cầu dân ý đã được LHQ tổ chức và 78,5% cử tri Đông Timo chọn quyền độc lập. Inđônêxia chấp nhận kết quả này, nhưng lực lượng du kích thân Inđônêxia ở Đông Timo phản đối kịch liệt. Tình hình Đông Timo diễn biến phức tạp, các phe phái vũ trang giao tranh dữ dội, gây ra làn sóng người tị nạn tràn sang Tây Timo thuộc Inđônêxia. Thủ phủ Dili và nhiều khu vực khác bị tàn phá nặng nề.
- Ngày 20/9/1999, theo quyết định của HĐBA LHQ và được sự chấp thuận của Inđônêxia, Lực lượng quân sự Quốc tế (INTERFET) do Ố-xtrây-li-a dẫn đầu đến Đông Timo phối hợp với quân đội và cảnh sát Inđônêxia khôi phục trật tự và cứu trợ nhân đạo.
- Ngày 19/10/1999, Hội đồng Hiệp thương nhân dân Inđônêxia (MPR) phê chuẩn kết quả bỏ phiếu ngày 30/8/1999 ở Đông Timo và chính thức chấp nhận để Đông Timo tách ra khỏi Inđônêxia. Ngày 25/10/1999, Tổng thống mới của Inđônêxia A.Wahid đã gửi công hàm tới TTK/LHQ tuyên bố trao quyền kiểm soát Đông Timo cho LHQ.
- Ngày 25/10/1999 HĐBA/LHQ đã nhất trí thông qua Nghị quyết 1272 thiết lập Cơ quan Hành chính Lâm thời của LHQ tại Đông Timo (UNTAET) do ông Sergio Viera de Mello, Phó TTK/LHQ đứng đầu, với nhiệm vụ quản lý tạm thời về mặt hành chính, giải quyết vấn đề người tỵ nạn và tái thiết Đông Timo trong vòng 2-3 năm trước khi trao lại cho người Đông Timo. Ngày 31/10/1999, Inđônêxia chính thức hoàn thành việc rút quân khỏi Đông Timo. Tháng 2/2000 INTERFET được thay thế bằng lực lượng gìn giữ hoà bình của LHQ (UNPKF).
- Ngày 30/8/2001, lần đầu tiên trong lịch sử Đông Timo tiến hành thành bầu cử ************ Lập hiến (gồm 88 thành viên), trong đó ******* FRETILIN chiếm đa số (55 ghế). Ngày 9/2/2002, ************ Lập hiến của Đông Timo thông qua Hiến pháp mới.
- Ngày 14/4/2002, cuộc bầu cử Tổng thống đầu tiên của Đông Timo đã diễn ra trong hòa bình và trật tự. Khoảng 378.538 cử tri Đông Timo đã đi bỏ phiếu (chiếm 86,3%). Ông Xanana Gusmao thắng cử với 82,7% phiếu bầu. Đối thủ Francisco Xavier do Amaral chỉ giành được 17,3% phiếu. Ông Gusmao chính thức nhậm chức Tổng thống vào ngày Đông Timo tuyên bố độc lập (20/5/2002).
- Từ khi giành độc lập cho đến nay, năng lực điều hành đất nước của chính quyền Trung ương cũng như địa phương vẫn còn rất yếu. Ngày 20/11/2004, HĐBA LHQ thông qua nghị quyết cho phép kéo dài thời hạn có mặt của Cơ quan Hành chính Lâm thời LHQ tại Đông Timo (UNTAET) thêm 6 tháng (đến 20/5/2005) nhằm giúp Chính phủ Đông Timo ổn định tình hình an ninh, hỗ trợ xây dựng ngành lập pháp, tư pháp, an ninh-quốc phòng. LHQ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong công cuộc phát triển đất nước Đông Timo.
- Ngày 28/4/2005, HĐBA LHQ thông qua việc thành lập Văn phòng LHQ tại Đông Timo (UNOTIL, thời hạn hoạt động 1 năm), thay thế Cơ quan Hành chính Lâm thời LHQ tại Đông Timo (UNTAET). Ngày 13/5/2005, Liên Hợp quốc bắt đầu rút lực lượng gìn giữ hoà bình, chính thức kết thúc các hoạt động quân sự tại Đông Timo.
- Tháng 4/2006, Đông Timo rơi vào khủng hoảng với một loạt vụ xung đột bạo lực xảy ra trên khắp các đường phố thủ đô Đili, làm hàng chục người chết và hơn 150.000 người phải rời thủ đô (sau sự kiện ************** Mari Alkatiri sa thải khoảng 600 lính tham gia ************ chống Chính phủ). ************** Alkatiri bất lực không kiểm soát được tình hình, buộc phải cầu cứu sự giúp đỡ của lực lượng quốc tế (gồm khoảng 2500 người quân đội và cảnh sát) từ Ô-xtrây-lia, Niu Di-lân, Bồ Đạo Nha và Ma-lai-xi-a.
- Tại cuộc gặp cấp cao ngày 29/05/2006, các bên liên quan đã không thể đạt được một giải pháp cho cuộc khủng hoảng, chủ yếu bắt nguồn từ mâu thuẫn giữa Tổng thống Xanana Gusmao và ************** Mari Alkatiri. Cuối cùng, ngày 28/6/2006, trước sức ép chính trị rất lớn từ Tổng thống Gusmao, nhiều thành viên nội các, nhà thờ Thiên Chúa giáo, và sự hiện diện của lực lượng quốc tế, ************** Mari Alkatiri đã phải đệ đơn xin từ chức. Ngày 8/7/2006, cựu Ngoại trưởng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Jose Ramos-Horta được bổ nhiệm làm ************** và việc này đã tạm thời tháo gỡ cuộc khủng hoảng chính trị tại Đông Timo.
- Ngày 9/4/2007, Đông Timo tổ chức tổng tuyển cử bầu Tổng thống mới. Tuy nhiên nước này phải tiến hành bầu cử vòng 2 (ngày 9/5/2007) để lựa chọn giữa hai ứng cử viên là đương kim ************** Jose Ramos Horta và đương kim Chủ tịch ************ Francisco Guterres. Kết thúc vòng 2, Jose Ramos Horta thắng với số phiếu áp đảo (73% so với 27% của ông Guterres). Ngày 20/5/2007, ông Jose Ramos Horta chính thức nhậm chức Tổng thống.
- Ngày 30/6/2007, Đông Timo đã tổ chức bầu ************ mới (giảm 23 ghế so với nhiệm kỳ ************ trước). Kết quả chính thức cho thấy ******* Fretilin giành thắng lợi (khoảng 30% so với ******* CNRT của cựu Tổng thống Xanana Gusmao chỉ giành được 24% phiếu bầu), nhưng không đủ đa số (51%) để tự thành lập chính phủ mới. Sau quá trình tìm kiếm liên minh, ******* CNRT đã có đủ đa số ghế cần thiết trong ************, đủ quyền lập Chính phủ và cử ra ************** mới. Ngày 8/8/2007, ************** mới của Đông Timo, Kay Ra-la Xa-na-na Gút-xơ-mao chính thức tuyên thệ nhậm chức.
- Ngày 11/02/2008, hai vụ tấn công xảy ra gần như đồng thời tại thủ đô Đi-li do lãnh đạo lực lượng cựu binh nổi loạn An-phrê-đô Rây-na-đô và phát ngôn viên Gát-xtao Xa-xin-ha cầm đầu nhằm vào Tổng thống Hốt-ta và ************** Gút-xơ-mao, bắn trọng thương ông Hốt-ta. Lực lượng cảnh vệ đã bắn chết An-phrê-đô Rây-na-đô cùng một tên khác trong nhóm tấn công. HĐBA LHQ đã họp khẩn cấp ngay sáng cùng ngày và thông qua (bằng đồng thuận) Tuyên bố của Chủ tịch HĐBA lên án vụ tấn công.

III. THỂ CHẾ CHÍNH TRỊ:

1.Thể chế Nhà nước: Chế độ chính trị Cộng hoà nghị viện.
2. Cơ cấu các cơ quan quyền lực của Nhà nước:
- Nguyên thủ quốc gia: Tổng thống (nhiệm kỳ 5 năm, mặc dù theo Hiến pháp 22/3/2002 Tổng thống chỉ đóng vai trò là biểu tượng quốc gia nhưng vẫn có quyền phủ quyết, giải tán ************ và tổ chức tổng tuyển cử).
- Người đứng đầu Chính phủ: **************
- Tên gọi Chính phủ: Hội đồng Bộ trưởng
- Sau bầu cử 30/8/2001, ************ lập hiến Đông Timo chuyển thành ************ đầu tiên của Đông Timo, cơ quan quyền lực cao nhất gồm 88 đại biểu (nhiệm kỳ 5 năm). Hiện nay, số lượng đại biểu ************ (nhiệm kỳ 2007-2012) giảm xuống còn 65 người (Fretilin chiếm 21 ghế; ******* CNRT 18 ghế; ******* Dân chủ xã hội và Hiệp hội những người dân chủ xã hội Đông Timo 11 ghế; ******* Dân chủ 8 ghế; ******* Thống nhất quốc gia 3 ghế; ******* Liên minh Dân chủ và ******* Thống nhất quốc gia vì kháng chiến của Đông Timo, mỗi ******* 2 ghế)
- Hệ thống Toà án, công tố, kiểm sát theo mô hình Nhà nước Cộng hoà.
3. Địa giới hành chính và phân cấp quản lý: được chia thành 13 tỉnh, 65 quận, thị.
4. Các ******* phái chính trị:
Năm 1974, Thống đốc Bồ Đào Nha tại Đông Timo cho phép thành lập các ******* phái chính trị. Lúc đó 5 ******* đã được thành lập gồm 3 ******* chính là Liên minh Dân chủ Timo (UDT), Hiệp hội dân chủ hoà bình dân Timo (APODETI), Mặt trận cách mạng vì một Đông Timo độc lập (FRETILIN). Ngoài ra còn có ******* Lao động (TRABALHISTA).
Trong một thời gian dài, UDT, APODETI, FRETILIN mâu thuẫn nhau về chủ trương chính trị cho Đông Timo. Vào những năm 70, UDT là ******* bảo thủ được khoảng 10% số dân ủng hộ và chủ trương gắn chặt quan hệ với Bồ Đào Nha. APODETI là một ******* rất nhỏ chỉ được khoảng 5% dân chúng ủng hộ và chủ trương sát nhập Đông Timo vào Inđônêxia. FRETILIN là một ******* cánh tả đại diện cho nhiều tầng lớp, quan điểm khác nhau nên khuynh hướng chính trị trong ******* rất phức tạp. ******* này được khoảng 60% dân số ủng hộ, chủ trương độc lập ngay cho Đông Timo và chống việc sát nhập vào Inđônêxia.
Trong kỳ bầu cử ************ ngày 30/6/2007, có 14 ******* chính trị tham gia, chia thành nhiều phe phái, trong đó 7 ******* và liên minh các ******* có ghế trong ************ mới (65 ghế).
IV. KINH TẾ-XÃ HỘI :
1/ Về kinh tế:
Khi LHQ tiếp quản năm 1999, nền kinh tế Đông Timo bị tàn phá nặng nề. Hiện Đông Timo đang sống dựa hoàn toàn vào sự trợ giúp của các tổ chức quốc tế và LHQ và là nước nghèo nhất Châu Á. Là nước mới độc lập, nền kinh tế của Đông Timo còn rất nhiều khó khăn. Nông nghiệp là khu vực chủ đạo trong nền kinh tế Đông Timo, chiếm 25% tổng sản phẩm quốc dân (GDP) và sử dụng 75% lực lượng lao động. Tuy vậy, hàng năm Đông Timo vẫn phải nhập khẩu gạo và các mặt hàng khác. GDP năm 2003 là 341 triệu đô la Mỹ, năm 2004 là 328 triệu đô la Mỹ và năm 2005 ước tính đạt 349 triệu đô la Mỹ (1,8%), GDP năm 2006 ước tính tiếp tục giảm. Thu nhập bình quân tính theo đầu người năm 2002 là 516 đô la Mỹ; năm 2003 là 444 đô la Mỹ; năm 2004 là 402 đô la Mỹ và năm 2005 ước tính là 400 đô la Mỹ do viện trợ nước ngoài cho Đông Timo ngày càng giảm. Từ 2002 đến nay, Đông Timo luôn bị nhập siêu, thâm hụt cán cân thương mại năm 2004 chiếm 50% GDP. Xuất khẩu tăng từ 6 triệu đô la Mỹ năm 2002 lên 7 triệu đô la Mỹ năm 2003. Cà phê là mặt hàng xuất khẩu chủ yếu, chiếm 85% tổng kim ngạch xuất khẩu. Nhập khẩu giảm từ 261 triệu đô la Mỹ năm 2001 xuống 174 triệu đô la Mỹ năm 2003.
Đông Timo đã đề ra kế hoạch Phát triển quốc gia đến 2015, trong đó xác định các ưu tiên hàng đầu là củng cố bộ máy hành chính, xoá đói giảm nghèo và tăng cường an ninh lương thực; và đề ra các mục tiêu cụ thể sau: đưa tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm lên 5% trong thời kỳ trung hạn và giảm 50% số người sống dưới mức nghèo đói (hiện nay là 40% trong tổng số 1 triệu dân) vào năm 2015.

Đông Timo có tiềm năng lớn về dầu lửa và khí đốt. Dự kiến Đông Timo có thể thu được 7 tỷ USD trong 20 năm tới từ việc khai thác và phân chia dầu khí với Ố-xtrây-li-a.
2/ Về văn hoá- xã hội:

Hơn 400 năm dưới sự cai trị thực dân của Bồ Đào Nha, hơn 24 năm là lãnh thổ của Inđônêxia và thời gian nằm dưới sự quản trị của Cơ quan Hành chính Lâm thời của Liên Hợp quốc ở Đông Timo đã ảnh hưởng ít nhiều tới nếp sống, sinh hoạt của người dân Đông Timo. Những tàn dư văn hoá của Bồ Đào Nha trong hơn 400 năm đã giúp phân biệt Đông Timo với Inđônêxia. Ngay bản thân người Đông Timo cũng hướng tới Bồ Đào Nha. Quốc gia này cũng lấy tiếng Bồ Đào Nha làm quốc ngữ mặc dù chỉ có 17% dân số nói tiếng Bồ trong khi có tới 63% dân nói tiếng Bahasa Inđônêxia.
Đông Timo đã xây dựng được một số trường Đại học, Cao đẳng và trường học các loại. Hiện trong tổng số 10.000 công chức trên toàn quốc thì có tới 6.000 công chức thuộc ngành giáo dục. Tuy nhiên, Đông Timo còn gặp nhiều khó khăn trong lĩnh vực này như tỷ lệ mù chữ còn cao (chiếm tới 40% dân số), chất lượng giáo dục thấp, thiếu kinh phí, sách giáo khoa và trang thiết bị cơ bản. Đông Timo đã lập được 20 trung tâm y tế mới. Ngành này cũng đang gặp nhiều khó khăn do thiếu ngân sách để mua trang thiết bị, dụng cụ y tế và thuốc chữa bệnh, thiếu trầm trọng đội ngũ bác sĩ, y tá.

V. AN NINH QUỐC PHÒNG:

Huy hiệu của của lực lượng F_FDTL

trang bị m16,trang phục nhìn củng oai nhẩy
Dưới sự cai quản của LHQ, lực lượng quân đội và cảnh sát Đông Timo đang dần được hình thành. Ngày 26/10/2001, quân chủng đầu tiên thuộc Lực lượng Quốc phòng Đông Timo đã được thành lập. Hiện nay quân đội Đông Timo có 2 tiểu đoàn với tổng quân số khoảng trên 2000 quân. Lực lượng cảnh sát địa phương với quân số khoảng gần 2000 cũng đang được hình thành và đi vào hoạt động. Tuy vậy, sau sự kiện sa thải khoảng 600 binh lính nổi loạn năm 2006, lực lượng quân đội và cảnh sát Đông Timo gặp rất nhiều khó khăn. Hiện nay, gần như mọi hoạt động bảo đảm an ninh cho Đông Timo chủ yếu do lực lượng gìn giữ hoà bình của LHQ và/hoặc nước ngoài đảm nhận.

VI. ĐỐI NGOẠI :

Ngay sau khi tuyên bố độc lập, Đông Timo đã thiết lập quan hệ ngoại giao với nhiều nước: Trung Quốc, Inđônêxia, Ố-xtrây-li-a, Mỹ, Nhật, một số nước ASEAN…, Đông Timo cũng đã chính thức trở thành thành viên thứ 191 của LHQ (27/9/2002), thành viên thứ 84 của IMF và WB, thành viên thứ 61 của ADB và đang trong quá trình xin gia nhập ASEAN.

Hiện Đông Timo đã thiết lập quan hệ ngoại giao với khoảng 90 nước và đã có 15 cơ quan đại diện ở nước ngoài, trong đó chủ yếu là một số nước lớn như Mỹ, Trung Quốc, Bồ Đào Nha, Inđônêxia, Thái Lan... Hiện ở Đili có 9 cơ quan đại diện nước ngoài, trong đó có Mỹ, Nhật, Trung Quốc, EU, Bồ Đào Nha, Inđônêxia, Ố-xtrây-li-a, Ma-lai-xi-a và Thái Lan.

Đông Timo duy trì chính sách quan hệ láng giềng thân thiện, đặc biệt là với Ố-xtrây-li-a và Inđônêxia cũng như các nước ASEAN, coi trọng quan hệ với các nước lớn như Trung Quốc, Mỹ và EU. Trong chính sách đối ngoại, Đông Timo coi trọng hàng đầu quan hệ với Ố-xtrây-li-a, Inđônêxia và Bồ Đào Nha, vì 3 nước này đóng vai trò bảo đảm về an ninh và công cuộc tái thiết cho Đông Timo.
Đông Timo coi quan hệ với Bồ Đào Nha là cầu nối quan trọng để thiết lập quan hệ với EU cũng như với các nước thành viên. Ô-xtrây-li-a là nước viện trợ quan trọng nhất cho Đông Timo. Từ 1999 đến 2004, Ô-xtrây-li-a đã cung cấp 234,5 triệu đô la Mỹ viện trợ phát triển cho Đông Timo và sẽ duy trì mức ODA khoảng 40 triệu đô la Mỹ mỗi năm cho giai đoạn 2004-2007. Về quan hệ với Inđônêxia, tuy Đông Timo có phần thận trọng hơn, song khẳng định đó là mối quan hệ có ý nghĩa “sống còn” đối với an ninh, ổn định của Đông Timo. Inđônêxia và Đông Timo đều mong muốn gác lại quá khứ, hướng tới xây dựng mối quan hệ hữu nghị, cùng thương lượng giải quyết những vấn đề khúc mắc còn tồn tại (hồi hương người tị nạn trở về từ Tây Timo, vấn đề giải giáp lực lượng chống đối, tài sản của Inđônêxia ở vùng lãnh thổ này, Hiệp định khai thác khí đốt ở vùng Timo Gap...). Inđônêxia và Đông Timo đã thống nhất thành lập Uỷ ban sự thật và Hữu nghị (CTF), mục tiêu của Uỷ ban này là tìm chứng cứ và sự thật có sức thuyết phục về các sự kiện trước và sau sự kiện 1999 nhằm thúc đẩy hơn nữa sự hoà giải và tình hữu nghị giữa hai dân tộc và đảm bảo không xảy ra sự kiện tương tự. Hai nước thống nhất không quốc tế hoá vấn đề này.

Ngày 26/2/2002, tại Bali, Inđônêxia đã diễn ra cuộc gặp đầu tiên giữa Bộ trưởng Ngoại giao ba nước Ố-xtrây-li-a-Inđônêxia-Đông Timo để thảo luận về các vấn đề như xây dựng quan hệ hợp tác kinh tế giữa ba nước sau khi Đông Timo chính thức tuyên bố độc lập, tái hồi hương người tỵ nạn Đông Timo còn tồn đọng ở biên giới giáp Tây Timo, vấn đề phân định lãnh hải khu vực phía Đông và phía Bắc Đông Timo (khu vực Timor Gap) và phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, nạn buôn người và ma tuý cũng như các vấn đề liên quan đến an ninh trong khu vực. Đây là cuộc gặp có tính “lịch sử” mở ra chương mới cho mối quan hệ giữa ba nước trong tương lai.

Theo sáng kiến của Tổng thống Inđônêxia Wahid bên lề cuộc họp Cấp cao ASEAN tại Singapore tháng 11/2000, ngày 5/10/2002, cuộc họp cấp Bộ trưởng lần thứ nhất của Diễn đàn Tây Nam Thái bình dương (SWPDF) đã diễn ra tại thành phố Yogyakarta (In-đô-nê-xi-a). Ngoại trưởng của 6 nước In-đô-nê-xia, Ố-xtrây-li-a, Niu Di-lân, Phi-lip-pin, Pa-pua Niu Ghi-nê và Đông Ti-mo tham dự cuộc họp đã thông qua 2 tuyên bố: Tuyên bố Yogyakarta thành lập Diễn đàn và Tuyên bố chung của cuộc họp cấp Bộ trưởng lần thứ nhất.

Đông Timo đã tham dự các Hội nghị CC ASEAN, AMM với tư cách khách mời của nước chủ nhà. Tại cuộc họp ARF tại Viêng Chăn ngày 29/7/2005, Đông Timo đã được gia nhập làm thành viên thứ 25 của Diễn đàn này. Đông Timo mong muốn ký Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC), trở thành quan sát viên của ASEAN và gia nhập ASEAN.

VII. QUAN HỆ VIỆT NAM -ĐÔNG TIMO:

Nhận lời mời của Tổng Thư ký Liên Hợp quốc Kofi Annan, Phó ************** Nguyễn Mạnh Cầm đã tham dự Lễ Tuyên bố Độc lập của Đông Timo từ ngày 19-20/5/2002. Trong thời gian ở Dili, Phó ************** Nguyễn Mạnh Cầm đã tiếp xúc với Tổng thống Xanana Gusmao, ************** Mari Alkatiri, Chủ tịch ************ Francisco Guterres, Bộ trưởng Ngoại giao Jose Ramos Horta và một số lãnh đạo và quan chức cấp cao trong ************ và Chính phủ Đông Timo.

Ngày 28/7/2002, tại Brunei, Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên thay mặt Chính phủ Việt Nam và Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác Đông Timo Jose Ramos Horta thay mặt Chính phủ Đông Timo đã ký Thông cáo chung thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước ở cấp Đại sứ. Trong dịp này, Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên đã chuyển lời của Chủ tịch ********************* mời Tổng thống Gusmao thăm Việt Nam. Tổng thống Gusmao đã nhận lời và đề nghị sẽ thu xếp chuyến thăm vào thời gian thuận lợi cho cả hai bên.

Từ 7-12/3/2003, Bộ trưởng cao cấp Bộ ngoại giao và Hợp tác Đông Timo Jose Ramos Horta thăm chính thức Việt Nam. Trong thời gian ở thăm Việt Nam, Bộ trưởng cao cấp Jose Ramos Horta đã đến chào ******************** *********************, ************** ****************, hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên và làm việc với lãnh đạo các Bộ Thương mại, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Thuỷ sản và với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. Trong Hội đàm, phía Đông Timo mong muốn thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa hai nước nhằm tận dụng những lợi thế về tài nguyên, nguồn lao động rẻ của mình. Trong các cuộc tiếp xúc với Bộ trưởng Thương mại và Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Bộ trưởng cao cấp Horta đều mong muốn Việt Nam cử đoàn Doanh nghiệp sang Đông Timo để tìm cơ hội làm ăn và hứa sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các Doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay Đông Timo nhập khá nhiều hàng hoá của Việt Nam thông qua Inđônêxia và mong muốn hai bên sẽ có thể trao đổi buôn bán trực tiếp mà không cần thông qua nước thứ 3.

Để xúc tiến quan hệ thương mại giữa hai nước, ngày 19-22/8/2003, Bộ Thương mại ta đã cử đoàn Công tác đi Đông Timo gồm 6 người trong đó có Tham tán Thương mại Việt Nam tại Inđônêxia. Trong chuyến thăm, đoàn Công tác đã gặp gỡ lãnh đạo Bộ Ngoại giao và Hợp tác, Bộ Du lịch, Môi trường và Đầu tư, Bộ Thương mại và Công nghiệp, Bộ Phát triển và Môi trường, Phòng Thương mại và Công nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp Đông Timo và cộng đồng người Việt Nam tại Đông Timo. Đoàn Công tác đánh giá rằng khả năng thâm nhập vào thị trường Đông Timo của các Doanh nghiệp Việt Nam là chưa nhiều do hệ thống luật lệ và cơ chế thanh toán ở Đông Timo còn rất thô sơ. Trước mắt, các doanh nghiệp Việt Nam có thể đăng ký kinh doanh tại Đông Timo, đưa hàng hoá nhu yếu phẩm và nông sản sang bán thu tiền trực tiếp và quảng bá sản phẩm Việt Nam.
Tháng 12/2003, đoàn thể thao Đông Timo đã tham dự SEAGAMES 22 tổ chức tại Việt Nam. Là nước chủ nhà, ta đã quyết định đài thọ 50% chi phí cho đoàn Đông Timo, giống như với đoàn Lào và Campuchia.

Việt Nam ủng hộ mong muốn của Đông Timo tham gia ARF, ký Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC), trở thành quan sát viên của ASEAN và gia nhập ASEAN trên nguyên tắc đồng thuận chung trong ASEAN.

Ngày 23/11/2004, Đại sứ Nguyễn Hoàng An - Đại sứ Việt Nam đầu tiên đã trình Quốc thư lên Tổng thống Đông Timo.

Tổng thống Đông Timo Gusmao thăm chính thức Việt Nam từ ngày 8-10/8/2005.

Từ 29/5 – 01/6/2007, Bộ trưởng Bộ Phát triển Đông Timo Arcanjo da Silva dự “Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam” tổ chức tại Hà Nội.

Bộ trưởng Bộ Du lịch, Thương mại và Công nghiệp Đông Timo Gil Alves thăm (không chính thức) Việt Nam từ 18/3/2008.
-----------------------------Tự động gộp Reply ---------------------------
Trung Quốc bán cho Đông Timor chiến hạm chục triệu USD
Timor Leste (thường gọi là Đông Timor) ngày 12/4 đã ký với Trung Quốc một hợp đồng mua 2 chiến hạm. Tham gia lễ ký kết có ********* Xanana Gusmao, Bộ trưởng Quốc phòng Julio Pinto của Timor Leste và ông Hao Yantan, một quan chức thuộc công ty quốc phòng Poly-Technic của Trung Quốc. Vậy thực chất, 2 chiếc tàu chiến mà Timor Leste mua của Trung Quốc là loại nào, trị giá bao nhiêu?
Theo thông tin từ trang điện tử Theaustralian.com.au, hợp đồng này trị giá 28 triệuUSD. Trung Quốc sẽ chuyển giao cho Timor Leste 2 tàu tuần dương cải tiến có chiều dài 43m và được trang bị pháo 30mm (theo một số nguồn tin khác là pháo 20mm). 30 quân nhân của Timor Leste sẽ được Trung Quốc trực tiếp huấn luyện các kỹ năng sử dụng loại chiến hạm mới này. Tuy nhiên, trang web này không cho biết thêm chi tiết về loại chiến hạm mà quốc đảo này sẽ sở hữu.

Theo một số nguồn tin giấu tên, 2 chiếc tàu mà Trung Quốc bán cho Timor Leste có thể là loại tàu tuần dương lớp Thượng Hải Type 62 để thay cho các tàu chiến lớp Albatross do Bồ Đào Nha sản xuất.
Một số thông tin về chiến hạm Type 62 của Trung Quốc

Tuần dương hạm Type 62 hay còn gọi là lớp Thượng Hải (Shanghai) do Trung Quốc sản xuất từ năm 1960. Loại tàu này được phát triển với các phiên bản Shanghai I, II, II và IV. Nhiều khả năng, 2 chiếc tàu Trung Quốc bán cho Timor Leste là loại Shanghai II.

Shanghai II được Trung Quốc sản xuất trong khoảng thời gian từ năm 1982-1988 với 300 chiếc. Khoảng 100 chiếc Shanghai II hiện vẫn được Hải quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc tiếp tục sử dụng.

Tàu Shanghai II dài 38,78m (không phải 43m), rộng 5,41m, được trang bị 2 động cơ diesel M5OF-4 của Liên Xô công suất 1.200 mã lực, 2 động cơ diesel 12D6 công suất 910 mã lực. Shanghai II có tốc độ tối đa 52,8km/h, tầm hoạt động 1.390km. Khả năng hoạt động độc lập của tàu là 7 ngày với thuỷ thủ đoàn 36 người.

Shanghai II được trang bị 1 pháo phòng không hai nòng 37mm, 2 súng phòng không 25mm, vũ khí săn ngầm và thuỷ lôi. Tàu có 1 thiết bị dẫn đường và rađa.

Theo Bộ trưởng Ngoại giao Timor Leste Alexander Downer, việc mua chiến hạm là một phần trong kế hoạch phát triển lực lượng vũ trang của nước này đến năm 2020 với 3.000 binh sĩ và tàu chiến được trang bị tên lửa.

Động thái mua tàu chiến của Timor Leste diễn ra ngay sau khi Indonesia mua tàu ngầm và các thiết bị quân sự khác của Nga. ********* Timor Leste Gusmao còn tuyên bố, nước này sẽ tiếp tục mua thêm những tàu chiến lớn hơn để đáp ứng nhiệm vụ bảo vệ nguồn lợi dầu khí của nước này và ngăn chặn lực lượng ******** xâm nhập lãnh thổ.

Timor Leste là quốc gia nghèo nhất khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Nước này đứng thứ 142 trong bảng xếp hạng gồm 177 nước của Liên Hợp Quốc về chỉ số phát triển con người. 44% dân số của đất nước này có thu nhập bình quân chưa đến 1 USD/người/ngày.

Đất nước này tuyên bố độc lập vào ngày 28/11/1975 sau khi thoát khỏi sự đô hộ của Bồ Đào Nha. Sau đó, Timor trở thành một tỉnh của Indonesia từ tháng 7/1976. Đến tận ngày 20/5/2002, Timor Leste tách khỏi Indonesia và được công nhận độc lập.

Timor Leste có tổng diện tích khoảng 15.000 km2 với 1,2 triệu dân. GDP đạt 2,7 tỷ USD (2009), thu nhập bình quân đầu người hơn 600 USD/người/năm.

Nhiều chuyên gia đánh giá, cả Trung Quốc và Australia đều muốn giành ảnh hưởng đối với Timor Leste. Đất nước này tuy nhỏ nhưng có vị trí quan trọng chiến lược, nằm gần Australia, Indonesia và có nguồn tài nguyên biển có nhiều tiềm năng. Australia hiện vẫn duy trì sự hiện diện quân sự và viện trợ quân sự cho Timor Leste (năm 2009, Australia viện trợ cho Timor Leste 72 triệu USD).

Hình ảnh chiến hạm Type 62/ Shanghai II: