Những giai thoại..."trời ơi" trong lịch sử

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Nếu người trong ảnh trên 24 tuổi thì cô Ba con thầy thông Chánh không phù hợp

Theo wiki thì sau khi thầy Thông Chánh bị xử tử (năm 1894), cô Ba trẻ đẹp (con gái thầy, lấy chồng là người Pháp) toan trả thù cho cha nhưng vừa đưa súng lên bắn thì bị đối phương xô té. Bị bắt giam, cô Ba đã tự tử chết. (như vậy theo wiki và Vè thông Chánh thì vào năm 1894 cô Ba chỉ khoảng 15, 17 hoặc 18,19 tuổi). Nếu năm 1894 cô Ba con thầy thông Chánh trên 24 thì mẹ cô chắc phải trên 40. Phụ nữ ở tuổi 40 trở lên thì liệu có hấp dẫn tên tham biện Jaboin làm tên này theo đuổi đến mức thầy thông Chánh xin đổi đi đâu thì hắn đổi theo đến đó để ve vãn bà thông hay không, ông Trần Dũng đã đặt vấn đề như thế.

...Thứ này đến thứ cô Ba,
Mới mười lăm tuổi lầy rày chồng Tây
( Ông Trần Dũng nói có dị bản ghi là 17)

Căn cứ vào bài báo trên, thì vào 6 giờ sáng ngày thầy thông Chánh bị tử hình, gia đình ông có vào xà lim thăm ông lần cuối. Bà thông Chánh ẳm con gái nhỏ trên tay bước theo đứa con gái lớn vào xà lim. Như vậy hai cô con gái này cô nào là thứ ba? Nếu ông bà thông Chánh chỉ có hai cô con gái thì cô Ba con thầy vào năm 1894 còn rất bé. Ông thông Chánh đã trìu mến nhìn đứa con gái út lần cuối, hôn nó rồi trao lại cho vợ ông. Ông không khóc trong khi cả gia đình ông khóc tức tưởi.

Chuyện con tem in năm 1906 là thế thì chuyện đến sau năm 1930 ông Trương Văn Bền lấy hình cô Ba con thầy thông Chánh in lên cục xà bông Việt Nam hay sau 1956 ngân hàng VNCH lấy hình cô làm hình chìm cho tờ giấy bạc theo Va mỗ thì lại càng hoang đường hơn nữa.

Cùng với việc lựa chọn hình ảnh để thiết kế tem một cách "khách quan" của nghệ nhân Puyplat: ông chỉ chọn ngẫu nhiên một số ảnh được gửi từ Đông Dương qua Paris thì chuyện cô Ba con thầy thông Chánh đẹp đến mức được nhà nước vẽ tem, cty TVB in hình lên cục xà bông...cũng chỉ là một huyền thoại.

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Va mỗ cứ thắc mắc là "không có lửa tại sao có khói": vì sao một người cẩn trọng như cụ Vương Hồng Sển lại cho rằng có mối liên quan giữa vụ thầy thông Chánh và con tem bưu điện? Có thể cụ đã có những thông tin nào đó mà ngày nay chúng ta chưa tìm ra không?

Trong qua trình thu thập tài liệu về "cô Ba", Va mỗ tình cờ phát hiện tấm bưu thiếp đánh số 3015 này



Bưu ảnh này thú vị ở chổ là cụ Dieulefils chú thích "cô Ba" là "Bắc kỳ-vợ một ông thông ngôn".

Tấm bưu ảnh này nói lên vài điều thú vị:



1-Những tấm bưu ảnh "cô Ba Sài gòn" được chụp ở Hà nội, có thể ngay hiệu ảnh của cụ Dieulefils.
2-Cụ Dieulefils hẳn quen biết gia đình bà thông này. Có thể bà thông đến chụp ảnh ở hiệu ảnh Dieulefils vài lần. Cụ Dieulefils thấy bà là người phụ nữ Nam kỳ (Sài gòn?) ít ỏi ở đất Hà thành nên cụ quan tâm làm quen và xin chụp ảnh bà cho bộ sưu tập của ông.

Có một sự trùng hợp là ông thông Chánh cùng gia đình cũng có nhiều năm làm việc ở Hà nội và theo bài Vè thông Chánh thì ông buộc phải xin chuyển đi làm nơi khác vì tên Jaboin cứ ve vãn vợ ông. Cuối cùng ông về quê ông ở Trà Vinh nhưng tên Jaboin cũng không buông tha.

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Chắc vì do quen biết nên sau đó cụ Dieulefils cũng có lần đến nhà cô thông chụp ảnh

Dưới đây là bưu ảnh số 3127 với hai biến thể

#1





#2



Ảnh "cô Ba" khi nằm trông già hơn khi cô đứng hay ngồi phải không? Các bạn có nghĩ là người trong ảnh đã hơn 25 hay không?

Từ những thông tin trên, Va mỗ đồ rằng:

Do số thông dịch viên người Nam kỳ mang gia đình ra Bắc kỳ làm việc thời đó khá ít ỏi nên có một xác xuất khá lớn để cho người trong ảnh "cô Ba" chính là vợ thầy thông Chánh.

Có thể đây là một đầu mối thông tin mà trãi qua "tam sao thất bản" để rồi cụ Sển sau này nhầm từ vợ sang con gái thầy thông Chánh chăng?

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Bà thông Chánh thích chụp ảnh, vậy ông thông Chánh có thích chụp ảnh không?

Một số ảnh xưa chụp vài ông thông ở Bắc kỳ, có ông nào trong này là ông thông Chánh không?










----------------------------- Tự động gộp bài viết ---------------------------
Vậy về "cô Ba" trong tem và bưu ảnh ta có thể tạm kết luận người đó không phải là cô Ba con thầy thông Chánh, người đã bắn chết biện lý Jaboin năm 1893.

Người đó có là bà thông Chánh hay không thì cũng chưa thể kết luận chính xác được.

Giả thiết luôn là.. giả thiết khi ta chưa chứng minh được.

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Vậy còn Cô Ba có hình in trên cục xà bông là cô Ba nào?

Trước nhất, nhiều người lầm tưởng ông Trương Văn Bền là người sáng tạo ra nhãn hiệu "xà bông Cô Ba". Thật ra không phải vậy.

Xà bông của công ty Trương Văn Bền và các con không hề có loại nào mang nhãn hiệu "cô Ba". Công ty này chỉ có nhãn hiệu "Việt Nam"

Trong hồi ký, ông viết về sự chọn lựa tên sản phẩm xà bông của ông như sau: “Tôi đang tìm kiếm tên nào kêu, dễ gọi, dễ nhớ để đặt tên cho xà bông mà chưa kiếm ra. Ngoài Bắc, phong trào cách mạng Việt Nam quốc dân đảng do Nguyễn Thái Học cầm đầu nổi lên nhiều chỗ và thất bại. Đến lúc Tây xử tử họ ở Yên Bái thì mười người như một, trước khi đút đầu vô máy chém đều bình tĩnh hô to: 'Việt Nam vạn tuế' gây một luồng dư luận sôi nổi ở trong nước và thế giới.
Tôi chụp lấy vụ này, lấy tên Việt Nam đặt cho xà bông do người Việt sản xuất để nêu lòng ái quốc đang bùng lên: xà bông của người Việt làm cho người Việt, người Việt yêu nước phải dùng đồ Việt Nam”.

Thực tế cho thấy từ xà bông cục 72 phần dầu



đến xà bông thơm






đều ghi nhãn hiệu "Việt Nam".

Bạn nào tinh mắt chỉ ra dùm ở đâu có hai chữ "cô Ba"?

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Ngay cả biển hiệu, quảng cáo cũng không hề thấy có hai chữ "Cô Ba"

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Trên xe cộ, thư từ của hãng cũng không hề thấy có hai chữ "Cô Ba" mà chỉ thấy hai chữ "Việt Nam"

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Vậy tạo sao người ta gọi xà bông "Việt Nam" của công ty Trương Văn Bền là xà bông "Cô Ba"?

Để hiểu tại saochúng ta có thể phải đi ngược về quá khứ. Trước khi giặc Pháp đến xâm lược Việt Nam không mấy người Việt Nam biết tới xà bông là gì. Quần áo nếu bẩn thì giặt bằng nước lã.

Người Pháp đến và nhiều thứ sản phẩm mới lạ cũng theo chân đến từ trời Tây trong đó có xà bông. Thứ này mới đến nổi tiếng Việt tiếng Tàu trước đó chưa từng có, người ta đành gọi theo tiếng Pháp "Xa vông". Lâu ngày trại thành xà bông ở miền Nam và xà phòng ở miền Bắc.

Từ từ người Việt Nam bị xà bông chinh phục bởi tính tẩy rửa hiệu quả của nó.

Những cục xà bông đầu tiên đến Việt Nam từ Mạc xây và nhanh chóng bốn từ "xà bông Mạc xây" trở nên quen thuộc ở Việt Nam




Một bánh xà phòng Marseille, được làm thủ công theo phương pháp cổ của Pháp.

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Một số ảnh cổ về nghề làm xà bông ở Pháp



Một nhà máy sản xuất xà bông ở Mạc xây




http://www.flickr.com/search/?w=37667416@N04&q=savon

Giai thoại về "cô Ba xà bông"

Một số ảnh cổ về nghề làm xà bông ở Pháp