hỏi ý nghĩa của một câu trong "Những lời răn của Khổng tử"

Hoặc cũng có thể bạn ý đang "tự kiểm điểm"

hoặc là chị ấy tự ẩn hoặc là admin database ẩn[][][] vì nảy giờ mình thấy bác ấy lượn qua đây

database là chuyên đi dán băng keo những bài nào có xu hướng trái với đường lối chính sách hiện thời của Đ? đấy. Không biết bạn Anx viết gì, bạn MMchelHung thấy like bài bạn Anx, chắc có đọc được, tiết lộ tí xíu đi.

Xin lỗi là tôi đã làm vài bạn thắc mắc không đáng. Bài viết cũ của tôi có 2 phần, 1 phần trả lời ULI, 1 phần chia sẻ trải nghiệm riêng. Sau khi viết xong, gửi xong, tôi thấy phần chia sẻ trải nghiệm (dài 50%) đáng ra phải gửi PM thì mới phù hợp topic, nên tôi tạm ẩn.

Chỉ vậy thôi. Đây là phần nội dung trả lời ULI.

Ý bạn ULI, cho đến giờ, theo tôi hiểu, là thông qua VD về vụ 20/11 đi thăm thầy cô, thì có ý chê là Khổng giáo yêu cầu cái sự thể hiện bề mặt đầy đủ, thường xuyên, còn trong tâm thế nào thì chưa tính tới. Và ý bạn ULI, cho đến giờ, theo tôi hiểu, là thông qua VD về vụ 20/11, cho rằng đạo Phật khuyên rằng "khi nào lòng thích đi thăm thầy cô thì đi thăm, thế là hợp lý hơn là cứ đi cho đủ lễ." Vậy đã đúng ý bạn ULI chưa?

Để phản bác lại cái ý rằng Khổng giáo yêu cầu nghi thức, hình thức, thói bề ngoài, mà ít chú trọng đến cái tâm (so với Phật giáo), thì theo những gì tôi hiểu biết về Khổng giáo, thì bạn ULI hiểu sai Khổng giáo rồi. Khổng giáo đúng là có quy định 1 số thứ hình thức, nhưng vẫn rất quan tâm cái thực chất. VD Khổng giáo có dạy rằng làm tôi thì phải biết trung với vua, sau đó mở ngoặc đơn bảo là vua tốt ấy, chứ hôn quân thì đừng có mà ngu mà đi trung thành với nó; rằng người nhỏ (vai vế) phải kính người lớn (vai vế), sau đó lại mở ngoặc đơn nói về sự chính danh, rằng hễ thằng lớn (vai vế) mà khốn nạn thì thằng nhỏ (vai vế) cũng chẳng việc quái gì phải kính trọng. Tóm lại, tôi phải trung với vua, mà vua cũng phải biết điều mà cố gắng làm vua tốt thì mới có bề tôi trung thành, chứ không phải thượng lên cái chức vua rồi thì mất dạy cỡ nào thì cũng đòi hỏi / mong muốn / mơ ước là bề tôi phải trung thành.

Đấy, tức là cái nghi lễ, cái hình thức kia tới sau, còn cái thực chất là cái quan trọng hơn, phải xét đến trước. Giả dụ bạn ULI theo Khổng giáo mà một ngày 20/11 nọ bạn có việc gia đình riêng rất buồn nên không thể lê chân đi thăm thầy cô, vì ngày ấy đúng là bạn đặc biệt buồn lắm, nhưng sự quý trọng thầy cô thì bạn ULI vẫn có thường xuyên TRONG LÒNG, thì bạn ULI đang không cư xử gì sai so với Khổng giáo cả. Cũng vậy, lỡ rủi có ng thầy nào của bạn ULI xấu bụng mà nghĩ rằng "ơ cái con ULI năm nay không đến viếng mình, nó thật là k biết đạo lý gì cả, k kể công ơn mình gì cả" thì chính ng thầy kia không xứng đáng để bạn ULI kính trọng rồi. Tóm lại, bạn ULI công kích cái thói lễ nghi hình thức của Khổng giáo, nhưng mà tôi thì biết là Khổng giáo nó đề cập đến cái nội dung trước, sau khi nội dung có rồi, thì nó mới vẽ râu ria thêm về cái sự hình thức. Bạn ULI chê râu ria (thứ không quan trọng) của nó thì cũng chẳng có nghĩa là cái nội dung chính của nó tệ.

Hôm trước lướt vào tý, hôm nay mệt tính vào đọc giải trí nên vô lại cái thớt này - ai ngờ là 1 lựa chọn sai lầm của mình, đầu càng thêm đau zzz

Không, cái ý bạn hiểu chưa đúng cái ý tôi đã diễn đạt. Ý hình thức lễ nghi đã được tôi post ở một post trước trả lời bạn ThedoEm rằng tôi không cho lễ nghi thế là sai, cả hai đều đúng nhưng tôi cho cái cách tiến hành của bên người theo tôn giáo hay hơn. Đến post vừa rồi của tôi thì chia hai khúc, một khúc nói về lễ nghi là để trả lời về đoạn 1 năm hay 3 năm mà tôi viết, không có mang tính đả kích gì. Và tôi không theo đạo Khổng hoàn toàn không phải vì tôi sợ mình không thực hành được đầy đủ các lễ nghi này hoặc sợ bị buộc tôi thất lễ này kia. Điều tôi quan tâm nhất là động lực gì dẫn tôi đến thăm thầy giáo thì đạo Khổng không làm tôi bị thuyết phục. Sự không thuyết phục này tách riêng ở đoạn tiếp theo.

Đoạn tiếp theo là trả lời cho phần bạn Anx hỏi về việc kết hợp hai cái đúng. Đoạn này tôi không dùng đến vấn đề lễ nghi hình thức nữa mà tôi dùng đến nội dung rồi, bạn đọc kĩ lại. Trong nội dung ấy tôi có tả về chuyện đã có lúc chúng tôi coi việc phải đạt được thành công, danh vọng mới là thể hiện được cái sự lĩnh hội "trí" mà thầy giáo đã bỏ công dạy chúng tôi, đó là sự vận dụng một nội dung của đạo Khổng. Đây là một nội dung sâu xa và quan trọng. Đoạn này nói về chữ bôi đỏ đỏ mà tôi đã từng nhấn mạnh. Nó có liên hệ một chút với vấn đề đến thăm thường xuyên hay không thường xuyên ở khía cạnh động lực thúc đẩy.


Về các nội dung vai vế, nhường trên kính dưới thì không thuộc nội dung mà tôi vừa đề cập ở trên, và tôi cũng cho đó là một nội dung dễ, tương tự như việc tôi có thể thực hành một vài lễ nghi khi đến thăm thầy giáo. Và tôi cũng vẫn vận dụng điều này ở đúng mức độ bạn Anx nói, tức là nếu kẻ bề trên ấy đừng có tệ thì tôi vẫn kính bình thường. Chỉ duy có cách tiếp cận thì tôi thấy tôn giáo hay hơn. Đạo Khổng có thứ tự xem thứ bậc trước, rồi xem đến phẩm chất. Tôn giáo thì xem phẩm chất trước, rồi xem đến thứ bậc sau, thậm chí thứ bậc là rất phụ. Hai cái sàng thì ta dùng sàng nào đặt trước, sàng nào đặt sau sẽ cho khiến ta phân loại vấn đề tốt hơn.

Theo hiểu biết của tôi, Khổng giáo xem xét đến thứ bậc VỚI Ý NGHĨA TRÙNG KHỚP với phẩm chất. Còn thứ bậc mà thiếu đi phẩm chất tương xứng thì dĩ nhiên bỏ qua.

Bạn đã biết đến cái gọi là thuyết chính danh của Khổng giáo chưa?

Khổng giáo dạy bề tôi trung với vua, nhưng là với minh quân chứ không phải với hôn quân. Khổng giáo dạy con kính cha, nhưng là cha tốt, cha đàng hoàng chứ không phải là cha khốn nạn.

Không có chuyện Khổng giáo dạy rằng hễ cứ thấy đứa nào được dán nhãn vua/cha là ta xồng xộc lao tới mà bày tỏ sự yêu kính, rồi từ từ sau đó mới xét đến phẩm chất của chúng nó.

Suốt (ít nhất) 2 post bạn đều xoáy vào chỗ Khổng tử bảo là phải tôn trọng ngôi thứ trước khi xét đến phẩm chất những đứa giữ các ngôi thứ ấy. Suốt 2 post tôi đều nói là, theo hiểu biết của tôi, thì Khổng giáo đâu có dạy con người tồ tẹt, ấu trĩ đến vậy.

Bạn chê Khổng giáo do bạn nghĩ / tưởng Khổng giáo là X (X = tệ) thì thật ra chưa phải là đánh giá Khổng giáo đúng, cũng như chưa phải là bản chất Khổng giáo tệ.

Thế này bạn Anx nhé, bạn viết vậy tôi đã biết là Khổng tử dạy người ta dành sự kính yêu cho người có 2 yếu tố cùng một lúc. Nhưng trên thực hành thì người ta nhận ra thứ bậc nhanh hơn nhận ra phẩm chất. Bạn ra ngoài đường thì bạn thấy một người hơn bạn 10 tuổi dễ hơn là bạn thấy một người tốt bụng. Vậy cho nên về mặt thực hành là nếu theo kiểu Khổng tử thì người ta sẽ lễ độ với thứ bậc trước, sau đó xem xét một hồi rồi thấy ai không tốt mới ngưng lễ độ. Tôi hiểu cách thực hành của Khổng tử như vậy đã trúng ý bạn Anx chưa ạ?

Và vì có độ lệch pha như thế nên vẫn tồn tại đầy rẫy chuyện người ta kính trọng nhầm. Và nếu người ta không có thời gian lắm để tìm hiểu thì người ta cứ bỏ phiếu cho một người ở thứ bậc cao hơn. Trong xã hội như vậy có rất nhiều người biết tận dụng những cái vote trong quãng lệch pha này mà leo lên một địa vị nào đó. Đến lúc bạn phát hiện ra họ tệ thì đã quá muộn, họ đã ở một vị thế mà bạn muốn khinh bỉ hay không chả làm họ xuy xuyển.

Ngược lại, nếu ta đặt cái chuyện test phẩm chất trước, thứ bậc nhẹ đi thì việc test phẩm chất sẽ được làm thường xuyên. Và cái phẩm chất mới là cái khó.
----------------------------- Tự động gộp bài viết ---------------------------
Để chắc chắn hiểu đúng ý Khổng tử về thực hành với ngôi thứ, và tránh cho việc hiểu đó sai lệch với bạn Anx, tôi xin đưa ra tình huống thế này. Nếu một người theo Khổng tử tầm 30 tuổi, khi gặp một cụ chưa già lắm, độ 60 tuổi, chưa biết tông tích lai lịch thế nào, bạn sẽ cư xử thế nào:

A. Cung kính chào hỏi, da thưa

B. Cất tiếng chào trước một cách lịch thiệp nhưng chỉ như với bất kì một người nào khác

C. Không chào hỏi gì cho đến khi có ai đó giới thiệu bạn với người này

Bạn Anx tích hộ tôi vào cái nào là cái người theo đạo Khổng thực hành.

Đối nhân xử thế giữa con người với nhau cái gì tự nhiên thì tốt hơn. Có quân tử thì xẻ có ngụy quân tử. Có những thuyết K giáo thì cũng có những người giả vờ tuân theo thuyết ấy. Nếu tuân theo 3 cương 5 thường thì gọi là quân tử thì có khồi kẻ ác không quân tử vẫn có thể giả vờ tuân theo cái đó, thế nên mới có ******* là ngụy quân tử. K giáo chỉ có những học thuyết mà họ tích lũy từ cuộc xống về đối nhân xử thế và chính vì họ không tin rằng có 1 Đấng tối cao đang tồn tại và tạo ra trái đất này nên họ cho rằng mọi chuyện chưa ngã ngủ và muốn đặt ra "trật tự" mới, khoảng cách giữa những lí luận và triết học của K giáo còn rất xa Phật Giáo, Thiên Chúa Giáo, Đạo giáo....đó là 1 trong những lí do nó không phải là tôn giáo. Xỉn quá viết vài câu có gì xai mong các bác bỏ qua

1/ Toàn bộ những chử bôi đỏ là trỏ đến những người thực hành lời khuyên của Khổng giáo mà lười / đần / dốt / ngu / kém nhanh nhạy...(tùy ý điền tính từ thích hợp nhé), chứ không phải là bản chất lời khuyên / lời dạy của Khổng giáo có chất lượng xấu.

Ví như CNCS xét trên mặt học thuyết là tốt, là ưu việt, nhưng những kẻ áp dụng lại làm điều sai quấy thì không phải là ta phủ nhận CNCS về mặt lý thuyết, mặt phương pháp luận. Như bạn đang làm đối với Khổng giáo.

2/ Về VD của bạn, đoạn thứ 2, lẫn về ý "mất thời gian" hoặc "đã quá muộn" để nhận ra bản chất của ai đó, thì tôi kể cho bạn nghe 1 trải nghiệm gần đây của tôi nhé.

Tôi có hẹn với bạn tôi trong khuôn viên đại học, lúc bạn tôi đến thì tôi đi ngang qua 1 ông già. Ông này hỏi tôi có biết ai trong trường "dịch tiếng Anh được hay không?" Tôi nghe qua thì đã thấy đần (đần không phải là cái tội nhé!) vì nếu tìm dịch vụ dịch mà có tiền thì ra ngoài tìm cty, còn muốn tìm người dịch miễn phí thì lên Khoa nào đấy có liên quan và hỏi nhân viên ở đấy xem làm cách nào để liên lạc được những bạn sinh viên chịu dịch miễn phí (VD xin họ 1 chỗ để gửi cái quảng cáo / thông báo / tin nhắn ở bảng thông báo của khoa.) Đằng này đứng lớ ngớ ở cổng trường đại học hỏi hú họa thì đần độn. Vì tôi không vội đi, nên tôi dừng lại trả lời, "Bác cần tìm người dịch cái gì và bác trả tiền được như thế nào?"

Ông này hoan hỉ (chắc nãy giờ không gạ chuyện được với ai) nói rằng, "Tôi có một tài liệu về Phật giáo..." Tôi gạt ngay, Đã chuyên môn thế này thì bác phải đi nhờ người nào có chuyên môn chứ không đứng đây hỏi hú họa được đâu. Mấy tài liệu kiểu này thì phải tìm nguồn tài trợ chứ. Ông này thay vì thỏ thẻ hỏi tôi, À, thế tôi nên hỏi ai, hỏi chỗ nào để xin tài trợ hả cô? thì lại cao giọng gây hấn với tôi, Ai? Ai tài trợ? Chỗ nào? với ý "Chả có cái chỗ quái nào trên đời tài trợ cả đâu." Tôi nói, "Cháu làm sao mà biết. Nhưng chắc Ủy ban Phật giáo nào đó...Chứ còn cái tài liệu của bác nếu tự bác đi dịch thì cháu khuyên là cứ dưới 200k/trang thì bác chắc chắn là mất tiền oan rồi, vì chẳng ai đủ chuyên môn mà lại lấy dưới giá đó. Còn giá đó trở lên thì bác cũng phải biết đánh giá người dịch chứ giao tiền cho nó rồi nó lại cố ý dịch láo thì lại thiệt mình."

Ông này hỉnh mũi, cao giọng, khoát tay nói với tôi, "Tài liệu này vô cùng quan trọng..." Tôi nói, "Tài liệu này do đứa nào viết mà quan trọng?" (Tôi cố ý nói chữ "đứa" vì tôi tưởng là vị cao tăng nào đó viết và tôi có ý là nếu là ai không quan trọng thì dĩ nhiên không xin được tài trợ đâu.) Ông này trợn mắt nói, "Tôi viết!" thế là tôi không ngăn cười được, tôi nói, "Vậy là tài liệu này quan trọng với bác chứ có quan trọng với ai đâu!" Ông này đang hùng hổ bảo vệ cái sự quan trọng của tài liệu nên giơ 1 ngón tay xỉa vào mặt tôi (do đang cao hứng) và nói, "Nói về ý thức hệ trong đạo Phật..." còn tôi thì ngắt lời, "Nè, bác, xỉa ngón tay vào mặt người khác là bất lịch sự nhé!" Ông này vẫn ú ớ (chắc vì đầu vẫn còn vương vấn gì đấy về ý thức hệ của đạo Phật) và ngón tay vẫn còn giơ lên lưng chừng.

Và ông này tiếp tục mở miệng, ngón tay vẫn chưa cụp lại, do đó, trước khi ông này kịp phát âm thêm tiếng nào thì tôi quành xe quay lưng đi và hô lớn với bạn tôi, Đi!

Đấy, rõ ràng chút lịch sự xã giao mà tôi sẽ dành cho mọi người từ nhỏ tuổi đến lớn tuổi sẽ nhanh chóng biến thành thứ thái độ người đó đáng được hưởng. Sau vài ba câu trao đổi mà tôi còn dạ dạ thưa thưa với thằng khùng đó, còn tưởng thiệt là nó viết đc cái giống gì to tát lắm về ý thức hệ trong đạo Phật đạo phiếc gì đó, thì tôi đúng là ngu.

Tổng thời gian mất đi khoảng chừng 3-4 phút.

Vậy đã đủ nhanh theo tiêu chuẩn của ULI chưa, hay ý là như thế là cũng đã mất tgian nhiều, đã "quá muộn" và vì thế nên Khổng giáo đã làm tốn 1 mớ thời gian quý báu (của tôi) rồi?

Tôi thấy là thay vì chê Khổng giáo làm mất thời gian của ng khác, ULI nên nhìn nhận là tự người kém làm mất tgian của họ rồi đổ lỗi cho Khổng giáo đó chứ. Còn biết sử dụng hợp lý thì cũng có mất tgian gì đâu.