Người Việt và Vương quốc Champa ?

Gửi các thầy Chiếu bình Chiêm của Đức vua Lê Thánh Tông

Bản dịch trích từ bản dịch Đại Việt Sử Ký Toàn Thư:
“Xưa đức Thái Tổ Cao Hoàng Đế[2] ta dẹp yên loạn lạc gây dựng nước nhà. Thái Tông Văn Hoàng Đế kính trời chăm dân kế chí nối nghiệp, kính nước lớn, thương nước nhỏ. Bên trong thì sửa sang, bên ngoài thì đánh dẹp. Cho nên, đến những kẻ mặc xiêm cỏ, búi tóc dùi[3] cũng trèo núi vượt biển mà sang chầu, muôn nơi đều mến đức, tám cõi cũng phục uy.
Bọn Chiêm Thành ngu xuẩn kia, thập thò trong hang thỏ, như loài ong độc, được nuôi rồi đốt lại, như giống cầm thú, ăn no lại quên ơn; là kẻ vô đạo lừng khừng, là hạng tiểu trí lẩn quẩn. Thái nhơ nhuốc sờ sờ, quên thân mình không đất ở, lòng gian ác chất chứa, vạch liều kế bắn trời cao. Đức Tiên hoàng ta liền nổi cơn thịnh nộ, tính đến mưu xa, nhưng vì ba năm lặng tiến bát âm mà công ơn lớn chưa hoàn thành được.
Khi Nhân Miếu[4] lên ngôi cả, thì giống nòi chúng đã rất đông. Nương chốn Cổ Lũy như hang cầy, cậy thành Chà Bàn như tổ kiến. Điên cuồng mất trí, nó xưng bừa là cha chú, gọi đức vua ta là cháu con; mất đức ra oai, ác chất chồng, giấu sao cho nổi? Những lời lăng nhục không thể nêu tường.
Chúng tụ tập bầy đoàn, dám giở thói như chó kia cắn trộm, chúng lừa khi sơ hở, ngầm xua quân như lũ quạ tụm bầy. Định cướp Hóa Châu, giết quân đồn thú. Kể tầy trời tội ác, chỉ hơn tháng sẽ dẹp yên. Kế đã chẳng thành, mưu kia càng vụng. Chết đã sắp tới, toi mạng hẳn rồi. Đã mù chẳng thấy gì, còn mở mồm nói láo. Kế đã cùng nên lòi quẫn, sắp làm phản phải thẹn thùng. Rồi như loài cáo xiểm nịnh với Yên Kinh[5] ton hót để gièm pha người khác, định như giống tằm ăn lấn ra Tượng quận, tính toan đâm trước mặt sau lưng. Mong cột đồng[6] dựng ở Hoành Sơn, để quân Hán xuống đến Bặc Đạo. Rêu rao tố bậy, gièm nhảm chẳng chừa. Lại vu cáo ta điều động binh sĩ muôn người, sắp thôn tính cõi bờ triều Bắc; lại bảo ta như hai mặt trời cùng mọc, tự tôn là Hoàng Đế nước Nam, bảo là ta cướp mất lễ cống ngọc vàng, bảo là ta tranh mất giống voi cái trắng[7].
Coi khinh dân ta hơn là cỏ rác, nảy sinh dã tâm sâu độc hại người; tưởng chiếm nước ta dễ tự chơi cờ, xương Bồng Nga còn hòng đến nhặt. Cứ coi mọi hành vi, lời lẽ của nó, đều là muốn đạp đổ tông miếu dòng giống nhà ta. Mưu kế sâu như vậy, tội ác nào không làm. Khiến nhà Minh ngờ vực, gửi sắc thư hỏi mấy năm liền, vì lũ giặc hung hăng, xe đổ cứ lần theo vết cũ. Gông đóng ngập tai cũng đáng, lo đến cháy dạ chẳng sai. Thế nguy như quạ đậu tổ cao, lại dám khinh thường triều sứ, nhìn hẹp tựa ếch ngồi đáy giếng, cả gan chế nhạo sắc thư[8].
Ngày một quá, tháng một hơn, kẻ nó xướng lũ kia họa[9]. Cùng một duộc gây họa loạn, coi bạo ngược chẳng hề gì. Ngập ngụa tanh loài chó lợn, cướp ngôi giết vua, đuổi con cháu Bồ Đề[10] ra ngoài cõi. Nhảm tin phật quỷ dựng pháp chùa, bịa điều họa phúc, cho dòng giống Trà Toàn được sinh sôi. Cấm mổ thịt làm khốn khó dân trời[11], cấm nấu rượu, việc tế thần phải bỏ. Con trai, con gái thảy đều lo vất vả chầu hầu, kẻ góa, con côi, chịu mãi cảnh thiêu người, cắt mũi.
Dân Chiêm Thành thì nặng thuế thảm hình, người Thi Nại thì quan cao tước trọng. Đàn ông, đàn bà của ta nó bắt làm nô lệ, tù tội trốn tránh của ta nó hết thảy bao dung. Dân lưu vong[12] phải chụm chân mà chịu oan, suốt cả nước muốn kêu trời nhưng không lối. Đứa ngủ trọ, nhà sắp bị đốt, càng giở trò gian, mạo xưng phong hóa; kẻ làm ác, trời không cho yên, vẫn thói hung tàn mà làm chính sự.
Tiểu nhân lên ngôi báu, nước lớn thành kẻ thù. Trong lòng vẫn dòm ngó trẫm, ngoài mặt cống hiến giả vờ. Ví phỏng cáo kêu nơi đế Lý thì mới cam lòng, nào ngờ kiến họp đất Thần Châu để hòng thỏa chí. Ta buông lỏng, nó kéo đàn đến cướp, ta giương cung, lại đuôi vẫy xin tha. Thực là kẻ thù của tông miếu xã tắc, là tai họa của sinh dân muôn đời. Nó nghĩ là roi dẫu dài không quất đến bụng ngựa[13], gió cuối cơn không cuốn nổi lông hồng. Mang dã tâm gây loạn làm càn, thực phải tội đáng phải giết, đáng phải trị.
Bậc hào kiệt nghe tin mà nghiến răng tức giận, người trung nghĩa thấy thế mà trong dạ đau thương. Nó đảo lộn hết lẽ thủy chung, trí cỏn con mà đòi mưu lớn. Ta điển chương phép tắc còn đó, gây phản nghịch luật pháp không tha. Không ra oai thì nó không chừa, trừ tàn bạo mưu di cũng trị.
Trẫm thể lòng thượng đế, nối chí vua cha. Giết kẻ thù chín đời theo nghĩa Xuân Thu, định mưu kế vạn toàn cho yên đất nước. Cứu muôn dân thoát khỏi vòng điêu đứng, dẹp nước loạn đã trái đạo lâu năm. Đánh phản nghịch, cứu sinh dân, thánh triết phải tỏ bày uy vũ; trồng mầm nhân, nhổ cội ác, đất trời cũng lấy đó làm lòng.
Bởi vì Di, Địch[14] xưa là mối lo cho nước, cho nên thánh vương khi trước, cung nỏ phải ra oai. Cửu Lê loạn đức, hoàng đế phải dùng binh, Tam Miêu bất kính, Đại Vũ gọi quân sĩ. Tuy dụng binh là điều thánh nhân cựa chẳng đã, nhưng lập pháp cốt để bọn ngoan ngu phải hay. Sương mù sao che nổi ánh mặt trời, giường mình há để kẻ ngoài nằm ngáy.
Ta đã chọn hàng loạt tướng tài, đã mộ vô vàn quân giỏi. Tỳ hổ vạn người, thuyền ghe ngàn dặm. Binh sĩ trăm lần dũng cảm, người người chỉ một quyết tâm. Ai cũng nắm tay đua nhau lên trước, tuân lệnh đợi lúc ra tay. Nguyện xin đắp cồn chôn xác giặc, mong cho sử sách mãi ghi công. Ra quân có danh nghĩa, phạm tội quyết không tha.
Trẫm chỉ huy cờ võ, hiệu lệnh binh thần. Kính đem mệnh lệnh của trời, làm việc đánh giết kẻ ác. Bóng cờ rợp đồng nội, như mây cuốn như gió bay; lưỡi búa loáng trên không, tựa nắng chang, tựa sao chói. Dễ dàng như bóc mo nang, thuận lợi như bẻ cành mục. Giặc tận mắt nhìn, sấm sét gấp bung tai nào kịp, quân đi trên chiếu, lửa bừng bừng vèo cháy mảy lông[15]. Công một buổi sẽ hoàn thành, hận trăm đời sẽ rửa sạch. Lại vì dân trừ loài sâu độc, chẳng để giặc cho con cháu đời sau. Khinh Vũ Đế nhàm võ không thôi, khen Văn Vương mở mang bờ cõi.
Ôi! giặc cùng mổ dê không máu; nên học xưa tháng 6 ra quân, Cõi Nam thấy lợn lấm bùn chẳng đợi 7 tuần phục. Bá cáo trong nước, cho mọi người nghe.

...Tôi thiết nghĩ là bây giò chúng ta nên tìm cách đoàn kết các dân tộc ae trong nước Việt nam này lại(đoàn kết hơn nữa!),dù có là Kinh,Chăm,Mường,Thái,Bana,Êđê....hay những người nước ngoài nhập tịch thì đều là người Viet,chúng ta nên tôn trọng,duy trì và phát huy các nền Vh của các dân tộc ae khác!
Về Champa nói riêng thì nhà nước nên nâng cao đời sống vật chất cho bọn họ,công nhận 1 số các ngày lễ tết quan trọng (như đưa vào lịch)hay giảng dạy trong nhà trường(sâu hơn!) và lấy những ngày đó làm những lể tết lớn trong phạm vi toàn quốc,kô như vậy thì VH Chămpa sẽ mai một và chìm vào quên lãng mất.Dân tộc Champa là 1 dân tộc anh hùng,lịch sử lâu đời,văn minh và đã từng là 1 QGia hùng mạnh,nếu kô thương hiệu Chămpa sẽ mất đi vào tay nước khác,như là vào nc Lào chẳng hạn(quốc hoa của họ là hoa Champa,họ có 1 tỉnh phía nam giáp Campuchia là Champasak và rất nhiều tên gọi bên Lao lấy(sử dụng)chữ Champa,làm cho các bạn bè nước ngoài nghe tới Champa là nghĩ ngay là của Lào,hay liên quan tới Lao!
Chúng ta nên sử dụng 1 số tên,địa danh nổi tiếng của nước Champa xưa kia làm tên của 1 Tỉnh,1 Quận,Huyện,tên Đường,Phố...ở trong nước
VD:+tên vua Champa Chế Mân(bàng tiếng Champa cũng hay,chúng ta vẫn phát âm dễ dàng!),cho 1 Quận mới(như Hà Nội có Q.Hai Bà Trưng)
+dùng tên Vijaya làm 1 tỉnh(nhà nước đã từng nhập tách tỉnh và có sử dụng tên mới,giống như Đak Lak!)
...rất nhiều rất nhiều cách
(tôi mong có 1 ngày được đi trên 1 con Đường,Phố có tên là ĐamSan!)
Tất cả các nền VH,văn minh của các dân tộc ae đều là của người Viêtnam,chúng ta phải tôn trọng,gìn giữ và phát huy rồi truyền lại cho con cháu!

Bác này chắc quê ở Vijaya, ít người biết cái tên này với lại nơi này lắm.

Dạ,quê e ở Hà Nội,phố Hàng Buồm Anh ạ!!

Ông đó chịu cầu kinh 5 l/ng !!! Giờ còn hay ông đó bỏ đi với ng khác rồi ?
-----------------------------Tự động gộp Reply ---------------------------
Nhưng tàn bạo nhất vẫn là những sự trả thù dã man của Chân Lạp trên đất Chiêm Thành vào những năm 950, 1190 và thời gian chiếm đóng từ 1203-1220 (chỉ còn là 1 tỉnh của Chân Lạp thời Indravarman II)
bác nào cho link ?

Có bác nào đọc "có 500 năm như thế” của Hồ Trung Tú chưa?

Cuốn đó đọc được, mở ra hướng nhìn mới về lịch sử người Chăm ở Việt Nam. Có thể tóm lược là, người Chăm không tự nhiên biến mất đi, mà họ chỉ hoà lẫn vào cộng đồng người Việt. Văn hoá, ngôn ngữ Chăm ảnh hưởng mạnh tới người dân địa phương hiện nay.

Bác xem ý kiến của Porthos ở trang 1 chưa? Porthos đang phê phán quyển sách này?

Mình mới coi lại, hóa ra mình đáng bị chửi lắm.

Tác giả là nhà văn nhưng trèo luôn qua ngôn ngữ học
Quyển đó không biết nên xem là sách loại gì.
Tiếc nhỉ, bây giờ không còn porthos vào đây nữa. Porthos là người có kiến thức rộng và biết điều