Lý giải về lời nhạc của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Lý giải về lời nhạc của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Tôi vẫn thường tự hào về cái vốn liếng tiếng Việt của mình, nghe nhạc là phải có lời lẽ sao cho ra vì nhạc Việt của mình chỉ là ca khúc, vậy thì phần lời phải là cốt lõi tuy không thể phủ nhận vai trò tương đương của giai điệu. Có một lần tôi bỗng giật mình khi một người đang trong giai đoạn bị tôi "thuốc" khi cậu ta lôi ra lời hát của bài Diễm Xưa
"Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ
dài tay em mấy thủa mắt xanh xao..."
thôi chết, giải thích thế nào bây giờ ? Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ - dễ quá , thế còn dài tay em mấy thủa mắt xanh xao thì giải thích làm sao ?
thế ai có chút ít tiếp cận với đời tư của nhạc sĩ TCS và có chút ít thông tin về lý giải của câu trên xin ra tay chia xẻ anh em với. Thường các nhạc sĩ ít khi nào muốn lý giải ý của mình qua lời nhạc nếu nó chỉ dành cho 1 ai đó và chỉ muốn người đó hiểu
thân

theo ý nghĩ chủ quan của yeutrinh thì " dài tay em mấy thuở mắt xanh xao" tất nhiên là để nói về cô Diễm rồi! cô Diễm là 1 thiếu nữ Huế mà theo quan niệm về cái đẹp của người thời đó là " mảnh mai, duyên dáng... mỏng tang như tờ giấy lụa.." bởi thế nên phải chăng Trịnh yêu những ngón tay dài và thon nhỏ của cô thiếu nữ này? ngay cả đôi mắt cũng ..." xanh xao" vì lo lắng hoặc vì thức đêm học bài? cô Diễm là nữ sinh trường Quốc học hay là Đồng Khánh nhỉ? hay vì cái con đường Nguyễn Trường Tộ đầy cây cổ thụ ấy đã phảng phất màu xanh tươi nguyên cho đôi mắt vốn đã biếc xanh ấy?
ôi dào! những dòng viết về giai nhân của những kẻ say mê cái đẹp thì có mấy ai hiểu được hết đâu!

Nói về ca từ trong nhạc Trịnh thì vô cùng lắm . Tôi nghe nhạc Trịnh từ khi còn rất nhỏ nhưng có những câu , những ca từ , những lời hát mà đến bây giờ tôi vẫn chưa thực sự hiểu được , và cũng không thể lí giải được . Nhưng đó mới chính là điều tạo nên nhạc Trịnh ...Chắc sẽ mất rất nhiều thời gian để hiểu rõ về điều đó ...Nên thôi hãy cứ nghe mà ngẫm nghĩ đã

Tôi thì không nghĩ Diễm là tên 1 người con cái tên Diễm, Trịnh Công Sơn chẳng đơn giản thế, ngay cả Văn Cao còn phải nể phục nhạc sĩ Trịnh Công Sơn về cách dùng từ và đã từng được mệnh danh là "Phù thuỷ về ngôn từ" , thông thường các nhạc sĩ ta là người có lắm mối tình bí mật và khi người tình của mình (mặc dù có khi chưa được diễm phúc cầm đến bàn tay) vẫn phải giữ cái tên của người bí mật kia. Còn nói về cái đẹp thì thông thường người ta chỉ nhìn nhận những yếu tố như chân dài, tóc dài, lưng to, hoạc là "răng khểnh" hay răng dài chứ ai lại thích người có tay dài, có chăng là ngón tay dài, vậy thì đôi mắt xanh xao là thế nào, nhức đầu thật, xanh xao thường để chỉ màu da, chắc có lẽ cô nàng này là một cô Tây đầm nào rồi. Chắc hản là cái thủa "mắt xanh xao" phải là một kỷ niệm nào đó của hai người
cái này chắc phải nhờ cô Khánh Ly điều tra hộ quá

Xin mượn câu trả lời của nhạc sĩ TCS trong một cuộc phỏng vấn để biết thêm một chút về "Diễm Xưa"
" Tôi thực sự không thể viết lời cho những bài tình khúc khác hơn. Bởi một lẽ đơn giản là tôi chỉ có những mối tình lãng đãng, khói sương, hoàn toàn không có gì cụ thể. Ngày xưa, dường như cả thế hệ tôi là như vậy, yêu một mái tóc, một dáng hình, mỗi ngày chỉ cần nhìn thấy mặt nhau, thấy em qua khung cửa sổ là cả ngày thấy vui. Có khi đạp xe sau lưng em mà em không biết mình là ai, vẫn thấy vui như thường. "Diễm xưa" cũng là một loại tình yêu như vậy."

Trích: "TCS một cõi riêng thuần khiết cùng cuộc đời"
Nguồn: www.suutap.com/trinhcongson

Vấn đề ở đây không phải là chúng ta muốn tách bạch mổ xẻ những lời ca tiếng hát của các nhạc sĩ, nghe nhạc nhiều nên nhu cầu tìm hiểu về các ca khúc càng tnăg thêm thôi, thử bạn nghe qua 1 đoạn trong ca khúc "Dêm Đông" của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương xem thế nào
" Đêm đông, ca nhi đối gương ôm sầu riêng bóng ...."
thực chất nếu chúng ta chỉ nghe thoáng qua thôi mà không hiễu thấu chi tiết lý do nhạc sĩ Nguyễn Van Thương đặt bút xuống viết những dòng như trên thì cũng hơi tiếc, khi tôi chưa nghe qua tâm tình của người nhạc sĩ này tôi chưa thật sự rung cảm với lời ca nhưng khi nghe qua tâm sự cảm hứng câu hát trên qua một đêm đi xem hát ả đào, chứng kiến một cô ả đào ngắm mình ngắm mình qua gương mà gặm nhấm nỗi tàn tạ của tuổi xuân, rồi cảm hứng viết lên ca khúc này, lời ca tăng thêm cái lạnh giá buốt của mùa đông, hẳn bạn hiền nếu ngồi co ro trong 1 góc nhâm nhi ly cafe mà nghe bài này, chắc chắn là sẽ "thấm" hơn chứ
thân

Tôi nghĩ không cần phải hiểu hết ca từ trong các tác phẩm của bác Trịnh, nhiều khi những chỗ khó hiểu ấy lại làm nên một ca khúc bất hủ, nghe hòai ko biết chán, chứ giống như những bài hát rẻ tiền bây giờ ca từ quá đơn giản chỉ nghe một thời gian là nhàm tai rồi. Có ai dồng ý dzới tui như dzậy hông?

Mình cũng nghĩ như vậy. Sở dĩ nhạc Trịnh vẫn còn rất cuốn hút là bởi ca từ của những bài hát. Nó khiến cho người nghe cảm thấy vừa mông lung, vừa gần gũi , vừa xa lạ ...Đã có những lúc ta tưởng như là hiểu rồi đó, những khi ở một thời điểm khác thì dường như lại không phải .........
-------------------------------------------------------------------------------
Theo như mình được biết, Diễm xưa được viết để kỷ niệm một mối tình với người con gái tên Diễm .
-----------------------------------------------------------------------------

Lâu lâu không vào, thấy box mình dạo này có vẻ đìu hiu quá, đến cả TCSKL cũng ít bài hơn trước. Nhân hôm trước đi mua sách có mua 1 quyển "Một cõi Trịnh Công Sơn", đọc rồi mới biết là có cô Bích Diễm thật. Theo lời tác giả bài viết (Tôi quên mất tên) thì Bích Diễm là em gái một người bạn của Trịnh Công Sơn, bạn bè nhiều chàng phải lòng, trong đó có bác TCS nhà ta. Nàng Bích Diễm có 1 vẻ đẹp thánh thiện, mong manh vô cùng và là nguồn cảm hứng cho bài hát tuyệt diệu "Nắng thuỷ tinh". Có lẽ, trong các nhạc sĩ VN thì TCS là người đào hoa nhất, xung quanh ông từ khi còn là anh giáo làng (để trốn quân dịch) cho đến khi mất lúc nào cũng có những người đẹp. Có lẽ, họ là một phần cuộc đời của ông, góp phần cho nhạc sĩ viết nên những lời ca, dòng nhạc bất tuyệt về tình yêu và thân phận con người. Những lời ca trong nhạc Trịnh đâu phải để hiểu thấu đáo rạch ròi, mỗi nguời nghe tự cảm nhận thấy mình, thấy thân phận của mình mà thôi.

---->Chính xác.
Diễm Xưa là bài hát mà TCS viết cho Bích Diễm, một cô nữ sinh Đồng Khánh, nhà ở bên kia cầu Phú Cam. Mấy năm sau Diễm vào SG học Văn Khoa, người em gái của Diễm tên là Dao Ánh đã lớn thành giai nhân làm cho Trịnh bâng khuâng. Sau này 2 chị em Diễm sang California. Khoảng gần 20 năm sau, Dao Ánh trở về SG gặp lại TCS, ông đã viết "Xin trả nợ người".