Lá dan hay lá gian ?

Lá dan hay lá gian ?

Lá dan hay lá gian ?

Tôi đến thăm nhà một người bạn, thấy nó lững thững từ ngoài đồng về tay cầm con cá lóc , nó gọi là cá tràu . Nó bảo "đở" nấu canh chua ăn . Tôi nói nó đi kiếm me, nó nói rằng nấu canh chua với me dở lắm , nấu với lá dan (gian) thì ngon hơn . Lúc đó tôi không xác định nó nói lá "dan" hay lá "gian" , cho tới bây giờ tôi chẳng biết từ nào là đúng ?

Tôi lon ton theo nó ra sau nhà, đó là một cái gò hoang có nhiều bụi rậm và nó chỉ tôi đó là lá dan (gian) .

Lá dan (gian) là một loại dây leo, lá đơn hình trái tim có màu xanh nhạt . Nhai vào có vị chua nhưng không gắt bằng me . Loại dây leo này cũng có quả , quả nó tròn, nhọn hai đầu và dài bằng 1/4 cây bút chì . Khi khô quả này nứt ra , hằng hà sa số những cánh dù trắng có mang hạt phát tán xung quanh theo gió , đến nơi nào đó thích hợp sẽ nảy mầm mọc thành cây con .

Ngoài Bình định ra , tôi còn thấy ở CAM RANG có loại dây leo này, người ta cũng dùng để nấu canh chua . Tuyệt nhiên tôi không thấy nó mọc ở Miền nam hay Miền Bắc .

Lá dan (gian) non hái về được rửa sạch vò hơi nát . Khi nấu cá lóc gần chín thì cho lá dan (gian) vào nồi, đợi chừng một chặp thì nêm niếm gia vị cho vừa , và bỏ thêm vài lăc ớt tươi và hành ngò trên mặt .

Món canh chua cá lóc nấu với lá dan (gian) ngon hơn nấu với me, mùi chua của là dan (gian) dễ chịu , lạ miệng ăn rất ngon ... và ngon trong sự vồn vã hiếu khách của nhà nó ... ngon đến nỗi tôi quên để ý đứa em gái của nó đẹp hay xấu !

Thằng bạn tôi giờ này lưu lạc nơi đâu, nếu có ghé vào xem cái post này , coi như đây là lời chào thăm hỏi của tôi đến với nó và gia đình .

Một chút kỷ niệm ở Bình định
Bitterbeer

Đấy là bạn chưa thấy chứ không phải nó không mọc. Ở Sài Gòn này có vài quán ăn đưa nó vào menu đặc sản và ghi cho nó cái tên là "lá vang".

Theo tôi thì là lá dan.
Tự nhiên khi đọc xong bài này, tôi nhớ về những kỷ niệm sâu sắc của tuổi thơ. Hồi đó, nhà tôi thường có món canh chua là dan trong những bữa ăn. Mà đặc biệt canh chua lá dan với cá lóc thì ngon tuyệt lại có tác dụng giải nhiệt, cứ như chúng sinh ra là để cho nhau í. Cha tôi, chị tôi và sau này là tôi thường có lá dan mang về sau mỗi lần vào rừng đốn củi ở vùng rừng núi An Tượng, Tây Sơn.
Lá dan hầu như có ở nhiều nơi ở nước ta. Riêng TP. HCM thì có mọc ở địa đạo Củ Chi. Đích thân tôi đã từng hái một bó lá dan lớn ở đây khi viếng thăm địa đạo.

Mình thì nghĩ là lá giang . Đúng là chẳng biết viết thế nào nữa, có phải viết bao giờ đâu . 10 năm rồi chưa được ăn đấy

Theo mình đọc trong một bài của mục báo bình định online thì đó là lá gian chứ không phải là lá dan. Mình bổ sung thêm, lá gian đó mà nấu với cá cơm mồm hay cá cơm săn thì tuyệt. Và nếu nấu thịt bò cũng được, ăn vào sẽ nhớ.. Ngon tuyệt, một năm rồi chưa được ăn lá gian.. hic..hic.. ở chỗ mình ở chả có lá gian, xuống china town nơi thành phố mình ở cũng không có.. Chắc phải nhờ mẹ minh mua, phơi khô rồi gởi cho mình để ăn đỡ quá.. hic..hic.. lá gian ngon tuyệt....

Hè hè, có đến 3-4 năm rùi tui cũng ứ được ăn lá giang

Lá gian nấu với cá hoặc thịt bò như các bác nói thì ngon quá xá rầu (nuốt nơớc miếng một cái ực ).
Phải nói rằng lá gian rất "dễ nấu". Mình nhớ khi xưa chỉ cần ra gò tuốt một nắm lá gian về rửa sạch, nấu với đậu phụng giã nhỏ và nêm với nước mắm thôi cũng đủ cho một bữa ăn nức bụng.

Văn hóa ẩm thực
Bò xào lá giang
Món thịt bò xào lá giang, tuy không là món đặc trưng được liệt kê trong thực đơn chính của các nhà hàng du lịch, nhưng khi cần thiết đầu bếp sẽ đáp ứng yêu cầu ngay cho thực khách.
Từ trước đến nay, thịt bò xào lá giang vẫn là món ăn tiêu biểu của người dân vùng Vĩnh Tế - Núi Sam, Châu Đốc (An Giang), nơi hằng năm có lễ hội truyền thống thu hút trên hai triệu lượt khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, xứ sở do Thoại Ngọc Hầu dày công gây dựng ngót mấy trăm nặm
Không biết tự bao giờ và ai là người đầu tiên bày ra món thịt bò xào lá giang, mà phải là thịt bò xào chung với lá giang mới đúng điệu. Lá giang không như những loại rau quả thường được trồng tiả trên đất vườn, mà cũng không là loại quý hiếm khó tìm. Ðó là một loại dây leo có mầu xanh thẫm sống bám theo những hốc đá ven sườn núi, không có mùi đặc trưng nhưng lại có vị chua dễ chịu, giàu hàm lượng vitamin C và có nhiều vị thuốc. Mùa mưa là mùa của lá giang phát triển. Ở Vĩnh Tế, Châu Đốc, từ người đứng tuổi đến các cô gái còn son, ai ai cũng biết cách chế biến món ăn dân dã này. Công đoạn chế biến không cầu kỳ mà thật giản đợn Thịt bò tươi thái mỏng ướp gia vị và lá giang xắt thành sợi nhuyễn độ vài nắm tay thêm ít nước cốt dừa và đậu phộng (lạc) rang tán nhỏ rắc lên mặt sau khi xào. Ngửi mùi khói bốc lên thơm lừng và nếu có thêm vài cốc rượu đế "Gò Đen" cộng hưởng nữa thì món ăn bình dị này sẽ trở thành tuyệt hảo của vùng đồng bằng Nam Bộ.
Đấy em phải mò sang www.amthucvietnam.com để vác về đấy. Người ta viết là lá giang.
Nhưng tôi nghĩ đó cũng là do chủ quan họ thôi. Ngay cả khi viết là lá dang cũng được nốt. Ai đủ cơ sở để chứng minh và bác bỏ nào?

Theo tôi, từ cách gọi tên của người Bình định mình, khi viết cho đúng phát âm thì sẽ là lá giang (âm này nghe xuôi hơn).
Bổ sung món: hiện nay lẩu gà lá giang là món đặc sản, có thể lên gần đường Lam Sơn có quán Lẩu gà lá giang ngon tuyệt. Thịt gà ăn với lá giang ... chẹp chẹp!!!
Lại nhớ hồi còn sinh viên, đi lao động tại Đồng Hào chặt mía, không có gì ăn, lớp phó đời sống hái lá giang về, Đang mệt, quất một bụng cơm có canh lá giang, hoành tráng 5 tô (tương đương 15 chén). Sợ thế! giờ nghĩ lại sao mình ăn khoẻ ghê! Bây giờ ăn như mèo ốm! Chắc là do chất chua của lá giang giúp ăn ngon cơm.
Đã thế còn làm thơ, quên mất hết nhưng cứ nhớ mãi hai câu này:
Lá giang và bí đỏ
Cũng ngọt ngon đậm đà!
(Chắc là do có tâm hồn ăn uống)
Lại còn nhớ lá giang, hồi nhỏ cứ mỗi lần về quê là lại đi lang thang khắp các hàng rào tìm chim chim, dú dẻ hay lá giang nhấm nháp. Hồi đó thiếu chất, nên cây dại cũngthành thứ đưa vô miệng: cả trái ổi tàu. Hồi đầu chưa biết, nhầm lá giang với mấy cái lá hình trái tim mỏng mỏng, ăn vô đắng nghét! Sau rút kinh nghiệm, rờ mặt lá thấy dày tay, láng o là chính xác. Ăn xanh ruột luôn! Có ai dân Phước Thành hồi đó chắc còn nhớ!
Lại nhớ lá giang, anh bạn thi sĩ miệt xứ cát Phạm Vân Hiền có câu nói lái thiệt hay đúng chất dân Bình Định:
LÁNG DA NHỜ LÁ DANG!
Nên cuối cùng lại bâng khuâng: lá Dang hay lá Giang?

Tôi đã nói với các bạn rồi, là tới bây giờ tôi vần chưa biết người tqa gọi LÁ DAN, LÁ DANG, GIÁ GIAN, LÁ GIANG ... cái nào là đúng . Nhưng tôi tin chắc 100% là dân xứ Nẫu không bao giờ gọi lá VANG !
Khi nói đến món canh này, nếu ai trước đây đã từng ăn bây giờ cảm thấy thèm chảy nước miếng mặc dù nó không phải là món đặc sản cao lương mỹ vị gì . Dường như nó nấu chung với thứ gì cũng đem lại hương vị thơm ngon và nhớ . Riêng tôi thích nâu nó với cá lóc ! Với nồi canh chua bốc khói nghi ngút, thịt cá lóc trắng mềm thơm ngon ... còn gì bằng !