1 kiểu chữ Việt thay dấu của Hi Na

Let me use English so that we do not get messed in various script for Vietnamese
We (hina, wuwudao, and me) both share the idea of eliminating the diacritics which go along with characters first, fefore eliminating the diacritics to represents the tones.
We also have a common thought of using final syllables to distinguish the preceding vowels. I think we can exploit this point more effectively.

Hi wuwudao, your system is good, and your use of "Y" for "Ơ/Â" is also what I think (I used "W" for "Ư" and "Y" for "Ơ/Â").
And please note that Ă, similar to Â, only appears along with final consonants or semivowels, so we can use final consonants to represents the difference.

The problem í that "D" and "GI" are only identical to each other in the Tonkinese dialects, not the dialects of the south. If you plan to assign "Z" to represent both of them then that would be applicable for the dialects of the North only.

Tiếng Việt của chúng ta có hai cách viết: biểu í (chữ nôm) và ghi âm (chữ quốc ngữ). Chữ ghi âm ghi lại tiếng nói nên phải dựa vào tiếng nói. Khoa ngữ âm tiếng Việt đã tiến được một bước dài nhưng vẫn chưa giải quyết dứt điểm nhiều vấn đề, chưa xây dựng được hệ thống các âm vị tiếng Việt một cách thuyết phục. Do vậy, các phương án chữ viết ghi âm hiện nay đều lúng túng.
Để xây dựng phương án chữ ghi âm của mình, tôi đã phải lập một giải pháp ngữ âm tiếng Việt riêng. Do trình độ hạn chế, không biết giải pháp của mình có chỗ nào sai sót, cần phải sửa đổi nữa không nên cần có nhiều thời gian học hỏi suy nghĩ thêm. Nay thấy nhiều bạn (tôi nghĩ là còn trẻ nhưng) rất nhiệt tình, nhiều tâm huyết, trao đổi những điều mình vẫn âm thầm nghiền ngẫm lâu nay nên tham gia với các bạn.
Chúng ta nên bắt đầu từ ngữ âm tiếng Việt trưóc:
Mỗi tiếng trong tiếng Việt được cấu tạo từ 3 thành phần: âm đầu, vần và thanh điệu. Vần lại được cấu tạo bởi 3 thành phần: âm đệm, âm chính và âm cuối. Nói chung là mỗi tiếng gồm 5 thành phần: âm đầu, âm đệm, âm chính, âm cuối và thanh. Chúng ta sẽ lần lượt xem xét từng thành phần ngữ âm, cách biểu diễn chúng bằng ?ochữ quốc ngữ?, những hạn chế và đề nghị cách giải quyết của tôi.
Phần âm đầu: Chữ ?ođ? (ghi âm /d/) không có trong bảng chữ cái Latinh phổ thông (26 chữ cái có sẵn trên tất cả các bàn phím máy tính và điện thoại) nên thay bằng chữ ?od?.
Chữ ?od? và tổ hợp ?ogi? dùng viết những từ khác nhau, có í nghĩa khác nhau nhưng phát âm thì gần như giống nhau, đều là âm /z/. Chỉ có sự khác biệt giữa người Nam và người Bắc khi phát âm /z/ chứ không phải một người phát âm ?oda? và ?ogia? khác nhau. Vậy nên thay ?od? và ?ogi? bằng ?oz?.
Âm /k/ khi viết ?ok?, khi viết ?oc?, khi viết ?oq?, lãng phí con chữ, gây rắc rối khó hiểu cho người học tiếng Việt, nên thống nhất thay bằng ?ok?. Cũng vậy, ?och? thay bằng ?oc?, ?oph? thay bằng ?of?, ?ogh? thay bằng ?og?, ?ongh? thay bằng ?ong?.
Khi có thì giờ sẽ trình bày tiếp phần vần gồm âm đệm, âm chính, âm cuối và phần thanh điệu để các bạn xem xét cho í kiến.

Những ý kiến này hoàn toàn hợp lý, ngoại trừ Z. Tại hạ người Bắc nhưng sống ở Sài Gòn lâu năm, ở trong đây mọi người phân biệt rõ "d" và "gi" là hai âm khác biệt nhau, như "da" và "gia" phân biệt rất rõ.
Em đề nghị thay "D" bằng "Z" như ý của bạn là được. Còn "gi" thì thay bằng "J" (như âm J trong tiếng Tây Ban Nha và tiếng Pháp). Có vấn đề gì đâu nhỉ
Bên cạnh đó, em đề nghị giải quyết vấn dề nguyên âm trước phụ âm. Thật vậy, trong khi bảng chữ cái La Mã chỉ có năm nguyên âm A E I O U thì tiếng Việt có đến trên mười nguyên âm. Việc giải quyết nguyên âm là vấn đề khó nhất, ngoài ra phụ âm thì đơn giản thôi.

D ?od? và ?ogi? để ghi 2 âm tiếng Việt khác nhau hay chỉ là một âm thôi ? Câu hỏi này tôi vẫn chưa có câu trả lời dứt khoát. Theo hướng bớt được chừng nào hay chừng đó nên tôi nghĩ nên nhập làm một âm /z/ thôi và ghi bằng chữ ?oz?. Nếu bạn Liv hoặc ai thuyết phục được rằng cần phân biệt hai âm này với nhau thì tôi cũng đồng í với bạn là nên thay ?od? bằng ?oz? và ?ogi? bằng ?oj?.
Đồng í với bạn Liv là phụ âm đầu không gây rắc rối nhiều như âm chính, dễ giải quyết hơn. Tuy nhiên, phụ âm đầu ảnh hưởng đến việc sắp xếp và tìm kiếm từ trong từ điển, sắp xếp tên trong các danh sách v.v... nên cũng rất cần có một qui tắc nhất quán làm chuẩn để khỏi gây rắc rối. Đặc biệt là xử lí bằng các công cụ công nghệ thông tin như máy tính, điện thoại v.v... Có lẽ công trình nghiên cứu của bạn NgNinh xuất phát từ và để giải quyết những rắc rối này. Càng ngày càng có nhiều cơ sở dữ liệu được xây dựng. Nếu không có chữ viết chuẩn thì khó khăn ngày càng chồng chất. Chỉ vì 7 con chữ (đ, ă, â, ê, ô, ơ, ư), 5 con dấu (sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng) và qui tắc viết khác người mà chúng ta đành phải dùng bảng mã UNICODE khổng lồ cồng kềnh phiền phức và lãng phí thay vì bảng mã ASCII mở rộng đơn giản hơn nhiều !

Sẽ trình bày cách giải quyết ?onguyên âm trước phụ âm?. Nhờ bạn Liv và các bạn cho í kiến.

Bác ơi! Cái này phía trên em có nói đó! Ê >> EI vì E và I cùng nhóm nguyên âm trước. Giống như Ô >> OU vì O và U cùng nhóm nguyên âm sau tròn môi. Còn ÊNH >> EH, cũng giống như INH >> IH, ANH >> AH, tức là H thay cho NH đó!
À, trong cách viết của bác wuwudao có cái dùng ii thay cho ư và cả ơ, y thay cho â và cả ơ. Chắc bác phải có giải pháp chống xung đột chứ nhỉ! Em thấy có 1 điểm khá độc đáo là bác muốn phân biệt rõ âm cuối -ng trong vần ANG nó khác với trong vần ÔNG; và bác dùng thêm -mg
Trong những kiểu chữ chế, chữ bác NgNinh giới thiệu có vẻ ngắn gọn nhất, nhưng cũng rắc rối khó nhớ nhất thì phải!

Tiếng Việt trông vậy chứ tìm hiểu cũng không khó lắm, như về ngữ âm, chữ viết thì quy tắc cũng không gì nhiều mà lại rất hệ thống nữa. Việc còn 1 số điểm chưa hay, rất dễ cho nhiều người (không thờ ơ với nó) nhận ra ngay. Nói chung là đồng ý với 2 bác về vụ mấy âm đầu, em chỉ xin nói thêm:
- D và GI với nhiều người Bắc thì phát âm không phân biệt (với cả R nữa); với nhiều người Nam thì phát âm cũng không phân biệt (với cả V nữa); với người Trung thì không rõ. Dù gì thì đó cũng là 2 âm khác nhau nhưng càng ngày càng thấy chúng nhập vào làm một. Bởi vậy thay bằng Z và J hay chỉ Z không thì đều có lí.
- CH >> C, trước mắt có vẻ chưa ổn lắm vì người ta quá quen với nhiều từ có chữ C đầu sẽ đọc là X rồi, đặc biệt là những từ dính dáng tới tiếng Anh, Pháp và chữ Latin.
- Nên chăng đưa thêm âm đầu P và Y chứ dùng thay bằng B và Z/J thấy chưa chính xác lắm. Còn W thì hoàn toàn không, vì nó chỉ là 1 hình thức của G + âm đệm (U/O), giống như Q/QU = K + U/O vậy. Các bác thấy sao!

ư chỉ đứng trước u, ng, còn ơ chỉ đứng trước i, m, n, â thì luôn luôn phải có âm cuối đi theo sau.
ưi xung đột với ơi và ưt xung đột với ơt cũng như ơi xung đột với âi (ây) là trường hợp đặc biệt, giải quyết riêng như sau:
ii := ư
iii := ưi
iiu := ưu
iing := ưng
iim := ơm
iin := ơn
y := ơ
yi := ơi
yy := ây
yu := âu
ym := âm
yn := ân
yng := âng
Thật ra, ưi chỉ có trong từ chửi và gửi, ưt chỉ có trong từ mứt:
ciiir := chửi
giiir := gửi hoặc gởi
miit := mứt
Khi các thành phần âm vị kết hợp với nhau để tạo thành từ, sự xung đột sẽ không xảy ra hoặc xảy ra rất ít, có thể giải quyết bằng một vài ngoại lệ.

Bạn Hi Na tinh í đấy nhỉ !
Nếu để í kĩ sẽ thấy khi phát âm và đối chiếu ưng với ung, âng với ông, ang với ong, sự khác nhau không chỉ ở âm chính mà ở cả âm cuối nữa. Đặc biệt khi nghe người nước ngoài phát âm tiếng Việt sẽ thấy rất rõ điều này.

Bạn NgNinh cố làm sao cho ngắn gọn nhất. Kết quả là phương án của bạn ấy rất rắc rối, khó nhớ, không thân thiện, nên khó đưọc chấp nhận. Tôi cũng đã từng đi theo hướng này nhưng bị nhiều anh em bạn bè phản đối quá nên thôi.
Nguyên tắc của tôi bây giờ là ngắn gọn nhưng phải thân thiện, gần gũi với mọi người. Hi vọng sẽ dược nghe nhiều í kiến đóng góp, thảo luận để học hỏi thêm.

Đi vào vấn đề rồi đây.
Bạn Hina đề nghị dùng Y như phụ âm để thay cho "D". Nhưng nếu ta xem lại trong đề nghị ban đầu của bạn wuwudao thì Y lại được sử dụng làm nguyên âm thay cho "Ơ"/"Â". Như vậy ta thấy có vấn đề... Thật ra việc một kí tự vừa đóng vai phụ âm vừa đóng vai nguyên âm là chuyện hoàn toàn chấp nhận được, có điều là chúng ta có nên đi theo hướng đó không? Đó cũng là lí do mà mình cho rằng nên giải quyết vấn đề nguyên âm trước.
Còn chuyện Z/J thì mình không ý kiến, gom lại làm một cũng được (Không biết ''Tiêu dao" và "Giao Chỉ" có viết cùng một âm Z được hay không). Chuyện phụ âm này là chuyện vặt, để sau cũng không sao.
Ban Hina có nói đến vấn đề về âm C, theo mình, bản chất của vấn đề là chúng ta đang dựa trên âm vị học của ngôn ngữ nào để phát triển lối chữ viết của chúng ta. Chữ Quốc Ngữ đã dựa khá nhiều vào âm vị học tiếng Bồ Đào Nha, và bổ sung nhiều đặc điểm của Tây Ban Nha cũng như Ý. Vậy nếu mình muốn thứ chữ của mình không quá cách biệt với chữ quốc ngữ, mình có thể lấy âm vị học Nam Âu làm căn bản, bao gồm Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ý, nhưng bao gồm cả Pháp, Catalan, Procencal, Galician (nói tóm lại là các ngôn ngữ Romance) được không?
Quay lại kí tự C, kí tự này trong đại đa phần các thứ chữ Nam Âu đều thể hiện hai âm, một âm là /k/, còn âm kia có thể tương đương "X" (như trong tiếng Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, nhưng cũng có thể tương đương "CH" (như trong tiếng Ý). Còn trong chữ Latin thì "C" tuyệt đối chỉ là âm /k/ trong mọi trường hợp. (ví dụ Celcius sẽ đọc là Kel - ki - us).
Về vấn đề kí tự C, mình đề nghị hai phương hướng giải quyết:
1. Sử dụng C như chữ Latin, nghĩa là chỉ mang một giá trị /k/ trong mọi trường hợp. Nếu ta chọn hướng này, thì nảy ra một vấn đề: vậy sẽ làm gì với kí tự K?
2. Sử dụng C như trong tiếng Ý, nghhĩa là C mang giá trị /tf/ trước I, E (và Ê) và giá trị /k/ trong các trường hợp còn lại. Trong các trường hợp C là /tf/ thì CH sẽ là /k/ (ví dụ Chiesa ki-ê-sa), và ngược lại nếu C là /k/ thì CH sẽ là /tf/. Nhưng như vậy có phức tạp quá không?

Tôi nghĩ âm /k/ thì ghi bằng chữ "k" và chỉ bằng chữ "k". Thế là xong dưọc một âm, một chữ.
Âm "/ch/" thì ghi bằng chữ "c". Đơn giản chỉ là bỏ "h" trong tổ hợp "ch", rất dễ nhớ. Thế cũng là xong dưọc một âm một chữ nữa.
Hoàn toàn đồng í với Hi Na là âm /p/ phải ghi bằng chữ "p" chứ không nên thay bằng chữ "b".
Có nên phân biệt Y, Z, và J hay không tôi chưa tìm ra câu trả lời dứt khoát. Nếu phân biệt sẽ làm cho ngôn ngữ thêm phong phú, sáng sủa nhưng hệ thống âm vị cũng sẽ rắc rối phức tạp hơn. Nếu nhập làm một, sẽ đơn giản hơn nhưng cũng nghèo nàn hơn. Phân vân không biết nên chọn phương án nào. Chúng ta cùng tiếp tục suy nghĩ thêm xem sao.

OK thế cũng được, bắt đầu như thế đã.