30/4 : Chuyện những người tháo chạy

HY VỌNG SỤP ĐỔ
Chiếc Dodge chạy rì rì, 88 người ngồi trên xe sung sướng tự mãn. Cạnh buồng lái xe, Thái và cô gái, tài xế là hạ sĩ quan an ninh quân đội; phía sau là những người di tản lên cảng Cam Ranh, và tôi. Bây giờ là 3 giờ chiều ngày ¼. Những kẻ muộn màng này được đưa đến thành phố Nha Trang, trễ sau mọi người gần 6 tiếng đồng hồ. Xe đang chạy trên con đường gồ ghề từ trại an ninh của cảng ra quốc lộ I.
- Hạ sĩ có nghe nói máy bay chở những người di tản hay chưa ? Thái hỏi người tài xế.
- Cũng chưa biết chừng. Hạ sĩ an ninh trả lời thản nhiên ?" Có thể bay đã lâu rồi, xó thể chưa bay, mà cũng có thể không bao giờ bay. Lúc này thì cái gì người ta cũng đều cho là có thể cả.
- Anh nói làm tôi nhớ tình hình Đà Nẵng quá. Mấy hôm trước khi Bắc quân vào Đà nẵng, tình hình sân bay cũng như thế.
- Khác chớ ! Người hạ sĩ cãi lại ra vẻ biết chuyện : Nha Trang khác Đà Nẵng, Đà Nẵng cho không Bắc Việt, còn Nha Trang giữ lại. Anh ta nói thế, chớ có ngờ đâu, Nha Trang bỏ ngỏ ba ngày trước khi quân Bắc Việt đến tiếp thu.
- Vì răng cho không, ai cho rứa ? Cô gái tóc thề ngồi cạnh Thái hỏi chen làm người hạ sĩ tài xế bật cười :
- Không giữ nổi thì gọi là cho không ?" Mà cho thì không phaỉ cô cho, mà ông tổng thống của cô cho.
- Răng lạ hỉ ? Tổng thống cho à ? ông nớ đâu dễ chịu cho rứa nợ ? Cô gái vẫn thắc mắc.
- Ôi, đất đai của ổng mà, ổng muốn cho ai thì cho, ai mà dám nói gì.
Bất bình lời nói của người tài xế, cô gái ngây thơ phàn nàn :
- Nhưng mà cho thì phải hỏi ý kiến dân chứ ? Mà cho thì cũng báo cho dân biết, để dân dọn đi cho sớm chứ ? Cho mà không báo, hại dân chết quá trời vậy răng ?
- Cô sao thiệt khờ quá ! Ổng có quyền thì làm gì ổng phải hỏi ai. Còn báo hay không báo thì còn gì là bí mật quốc gia nữa. Người hạ sĩ nói ra cái điều suy nghĩ của mình từ lời dạy của cấp chỉ huy anh ta.
- Không mô! ?" Cô gái cố cãi ?" Tui không thấy như rứa ?" Chắc ôn cũng đâu muốn cho, ôn cũng tiếc nhúm ruột ôn lắm chứ. Mà tại vì quân quốc gia bỏ chạy mà ra rứa. Úi chà mà lạ ghê tề, chính cái ôn trưởng vùng chạy trước tiên, rồi đến ta cũng chạy, chỉ tội cho lính, dân chạy sau cùng mà khổ, mà chết mần răng khỏi được.
Rồi cô gái như nói với mình, mặt buồn dầu dầu :
- Anh tui bọn vằn giết hại chết mất, tội ghê ! Khi sống thì anh tui như ông vua trong nhà, rầy rà ai cũng được,vậy mà bị đánh bị giết lại không một tiếng kêu. Trên tàu anh tui ngang ngạnh chửi bới chính phủ đủ điều, rồi anh tui chê bai quân đội đủ kiểu, cần thì anh tui rủa. Đó nợ, rứa là anh tui phải chết, bây chừ biết nói ra răng vớ ông cha. Thời mạt vận, tiền của kể như không. Rứa ni là ông cha có điều ở ác, mất thằng con trai nối dòng nối dõi, rồi còn mất vàng cứu gỡ uy tín danh dự cho con trai, và giữ an nguy cho chính thân ôn. Con gái thân tui thì không được như rứa, mạng không đáng đồng chinh. Nói chuyện chết của anh mình thì mình thấy xót xa, còn trước cái chết của người khác thì sự xót xa giảm xuống, chỉ buồn thôi. Nhắm lúc đó, tui cũng ùa càng ra trên tàu, hứng vài viên đạn thì đã yên thân rồi, có ra răng chi mô. Rứa nợ, có ai chết mà kêu la mô, sống người ta mới kêu la thảm thiết suốt năm ngày tháng chuyện ni chuyện nới. Làm thân con gái ..
Chiếc xe lắc lư, nhịp lắc đều đều. Thái mệt mỏi thâu đêm, đầu óc căng thẳng; trong tiếng nói đều đều, anh mơ màng rồi đi thằng vào giấc ngủ.
Sau xe, chiếc Dodge mui phủ bạt che tia nắng mặt trời, nhưng sức nóng buổi chiều còn cao quá, mọi người lấy thêm chăn mền chiếu gối , áo quần che đúm che đụp thêm cho mát. Xe lắc lắc một lúc, xe như rộng ra chút ít; người co chân kẻ duỗi tay, len lỏi thân người để mỗi người một kiểu mà nằm. Mọi người ở đây cùng trải qua bao lần gian khổ mà sống còn, nên giờ đây xem ra khăng khít, họ lục lọi đãi nhau ăn những món còn sót lại. Ăn hết, cứ kệ, chiều hãy tính, ăn đi cho no đã, biết đến bao giờ mới được ăn. Có người hỏi :
- Mấy giờ rồi cà ?
- Khoảng hơn 3 giờ một tí.
- Vậy là ngủ đi.
- Ngủ gì được, trông thấy mồ.
- Trông gì thì cũng phải ra Nha Trang, giờ này chưa ra quốc lộ I, còn hơn 4 giờ mới đến, thôi ngủ đi.
Thế là trong bóng mát của xe, với thế nằm dễ chịu, cái lắc đều đều của xe làm cho mọi người không còn cưỡng lại giấc ngủ được nữa.
Xe dừng lại làm mọi người choàng tỉnh giấc. Tôi vén cái tấm đắp của ai đó che kín phía sau xe nhìn ra ngoài, xe đã ra quốc lộ lúc nào không biết và đậu khoảng nào đó giữa Cam Ranh và Nha Trang cũng không biết. Từ Cam Ranh mà vô thành phố Nha Trang thì có nghĩa là trở ra hướng Bắc, nếu đi theo đường bộ mà xuôi Nam thì không ai lại đi như thế; đây vì chúng tôi cần đến sân bay Nha Trang mà phải theo hướng như vậy.
Cảnh trên đường làm tôi ngạc nhiên. Từng đoàn xe đông đảo cứ đi ngược hướng với chiếc Dodge, không một chiếc xe nào cùng chiều với xe tôi, nghĩa là những xe này từ Nha Trang đổ vào Nam. Tôi ngờ ngợ như đã xảy ra một cuộc di tản. Nhưng tại sao lại phải di tản chứ ? Mà hình như đúng là di tản thật ! Một số rất đông xe con xe lớn có chở trên mui bao nhiêu là thứ vặt vãnh lớn nhỏ của gia đình; trong xe thì nào là đàn ông, đàn bà , trẻ con. Thôi đúng rồi, cái tin cắt đất từ đèo Cả để chia lại hai miền Nam Bắc có thật rồi, và như thế Nha Trang sẽ là ải địa đầu, không ai muốn ở cái ải địa đầu, nên họ lùi sâu vào trong cho chắc, nhất là lúc giao thời, bên này pháo qua bên kia pháo lại nguy hiểm.
- Ê này ! Sao người ta kéo đi như ngày hội thế kia ? Một người đàn ông thò đầu ra xe ngó dáo dác nói toáng lên, làm những người bên trong xe chồm theo ra nhìn.
- Này, giống như cái lúc từ Quảng Ngãi, người ta đổ ra Tam Kỳ rồi từ Tam Kỳ ra hướng Đà Nẵng đấy. Người đàn ông hãy còn băng mũi do bị thương trong trận ẩu đả vừa qua đưa ra nhận xét.
- Dọn nhà rồi đa ! Chà chà - Ở đây mà cũng chạy loạn nữa à. Ông già trong đám hay có những suy nghĩ phán đoán của người giàu kinh nghiệm ?" Thế vậy thì còn nói thế nào nữa, chúng mình di tản vào đây thì cũng như không. Kiểu này người ta nói ?ochạy ô mồ mắc ô mả? đây.
- Đâu mà kỳ cục vậy. Một người đàn bà chen vô bàn. Mới 3 ngày, vừa để mất Đà Nẵng, chẳng lẽ bây giờ ở đây cũng mất nốt à ! Mấy ổng có sức thánh cũng chẳng có thể mà vác súng chạy mau cho kịp. Đánh nhau cả tháng chưa giành được một thước đất, mấy người nói chuyện thần thánh.
- Ấy coi chừng đó, thần thánh đó đa! Tay lính hải quân nói chắc chắn ?" Trước đây mà mấy ổng đầu hôm ở chỗ kia cách 50 cây số, mà sớm mai đã nổ súng ở chỗ này rồi ?" Mà đâu phải chuyện đánh ở Đà Nẵng rồi chạy vào đây đánh. Đụng ở đâu, mấy ổng đánh ở đó, trong này thì các đơn vị tại chỗ tham gia chiến trường.
- Khoan, khoan, khoan vẽ rắn thêm chân, bình tĩnh nào. Một người mắt bị bầm đen chồm lên nói ?" Có ai biết chắc tin cắt ngang đèo Cả không ?
- Có ! Rất nhiều người nói có.
- Cắt ngang đó thì ở đây yên ?" Miễn bàn nữa. Người bầm mắt nói xong rồi nằm xuống lim dim đôi mắt.
- Mà chỉ là tin đồn thì có chắc gì. Anh băng mắt lại hoang mang tiếp ?" Tức thiệt, mấy ngày nay không có lấy một tờ báo, đài điếc gì thì cũng câm tiệt luôn. Sống mà như ếch ngồi đáy giếng, chẳng biết gì ráo !
- Thôi đi ! Ông già không bằng lòng câu vừa nói ?" Tôi bây giờ thì không còn tin nổi chuyện chính phủ, quân đội này nói nữa. Toàn là bọn láo khoét. Qua mấy trận tróc da đầu rồi ai còn tin là còn ngu. Bây giờ muốn chắc ăn băng qua bên kia đường hỏi thiên hạ ăn chắc. Tin tức chính xác ở lỗ miệng người trong cuộc.
Tôi nghe ông già nói đúng như ý mình nên xung phong :
- Để tôi làm chuyện này cho. Tôi phóc xuống xe định băng qua đường, thì bất chợt gặp Thái từ đầu xe đi xuống. Tôi hỏi ngay :
- Sao xe ngừng lại lâu vậy . Xe hư à ?
Thái không trả lời câu hỏi của tôi mà chống tay vào thành xe ngước cổ nhìn mọi người. Trên xe có người lo lắng hỏi :
- Hết xăng hả anh ?
Thái thở ra với mọi người, quay sang tôi, anh lắc đầu nói :
- Xe chẳng hư mà xăng thì đầy ắp. Nhưng tài xế thì bỏ đi rồi ?
- Hả ? Mọi người hốt hoảng lạ lùng. Thái nói rõ thêm :
- Hắn nhất định không chịu lái nữa, và hắn đã bỏ đi rồi.
- Sao không giữ hắn lại ? ?" Người nào đó vừa hỏi xong lại trả lời luôn ?" Nhưng, vô ích, giữ sao được !
- Thôi đây ?" Thái từ tốn trình bày tách bạch ?" Ta không giữ tài xế của họ lại được. Tay này thấy người ta rùng rùng bỏ Nha Trang đi, hắn hốt hoảng. Hắn cho biết người ta đồn Bắc Việt không chịu ngưng lại ở đèo Cả mà mở chiến dịch giải phóng suốt vào Nam luôn. Đến nơi nào thì nơi ấy thuộc vùng của họ, có thể là cả vùng 1, vùng 2, còn vùng 3 và 4 thuộc quốc gia. Đến bây giờ ra đến quốc lộ I, thấy cảnh này là nó chắc rồi, nó nhất định bỏ trốn lo cho gia đình.
- Ở trại an ninh, người ta đã chuẩn bị cho bọn mình 2 phương án ?" Thái ngừng lại, móc túi áo trên lôi ra xấp giấy đánh máy gấp tư, mở ra và đếm trên tay mấy tờ, giơ lên cao, cho vào túi và nói tiếp ?" Một phương án máy bay và một phương án GMC, đầy đủ sự vụ lịnh chừa trống để điền tên mọi người vào. Cả hai phương án này đều do quân vận đảm trách.
Anh ngừng lại để cho trên xe suy nghĩ thấm ý, rồi anh nói tiếp :
- Vậy theo ý tôi, thì ra cục quân vận Nha Trang nhận sự vụ lệnh, xin phương tiện máy bay đầu tiên. Nếu máy bay không có hoặc phải chờ ít ngày giải quyết thì tôi xin ngay GMC đi cho kịp lúc, nếu có thật là dân ở đây bỏ chạy thì ta cũng có phương tiện GMC để đi rồi.
- Thế bây giờ ta trở đầu xe chạy luôn có hơn không hả anh Thái ? Tôi bàn góp ?" Tôi chỉ ngại nếu chần chừ thì lại đâm vào cái cảnh như ở Đà Nẵng quá.
- Được thôi ! Thái nói với vào trong xe bằng thái độ khoan thai để mọi người nghe kịp mà có thêm giải pháp lựa chọn. Tính như anh Hòa thì chúng ta đi sớm hơn, chắc ăn hơn; nhưng có những điều này sợ rồi ta hối tiếc.
- Thứ nhất là nếu có máy bay thì chỉ hai tiếng đồng hồ sau ta đã ở Sài Gòn rồi.
- Thứ hai là với GMC và cả hai phuy dầu dự trữ ta đi suốt trong 12 tiếng đồng hồ. Nếu cho được đến sáng mai có xe thì chiều mai ăn cơm ở Sài Gòn.
- Thứ ba là chiếc Dodge 4 chỉ cho phép ta đủ đến Phan Rí với lượng xăng của nó, không biết tại đấy chúng ta phải xoay xở thế nào. Hơn nữa ta chỉ có sự vụ lịnh ra Nha Trang, đi vào Nam gặp trạm kiểm soát ta khó qua.
Thời khắc trôi qua lặng lờ, trong xe bàn tán ồn ào. Trong khi đó Thái hỏi ý tôi.
- Hòa ni, thật tình thì tôi với cụ có thể tách đám đi ngay bây giờ, mình xuôi Nam liền, tới đâu hay tới đó, hai đứa thì cũng dễ tính thôi. Nhưng tôi có cảm giác như thiếu mình thì những người ngồi trên xe đâm ra lúng túng, hơn nữa, riêng tôi có một cái gì đó như là trách nhiệm với họ.
- Chà! Khó dữ. Tôi suy nghĩ một lúc rồi trả lời ?" Đúng vậy anh, đã trót thì phải trét, cưu mang thì phải chịu đến lúc sanh đẻ chứ. Cứ để họ có ý kiến trước, nếu chính họ tách đám thì mình cứ theo ý mình, không phải ngần ngại đắn đo gì.À mà hình như anh có trách nhiệm lớn đấy, bây giờ anh phải sống làm sao cho đầy đủ bổn phận của anh Hai chứ !
- Sao, anh Hai nào ? Thái ngạc nhiên làm tôi cười thích thú.
- Thì anh Hai sinh viên đã mất đi rồi, tất nhiên phải thế vào anh Hai trung úy chứ ?
Thấy vẻ mặt nghiêm nghị của tôi, Thái quay nhìn cô gái một lúc rồi anh gật đầu. Cô gái nhìn anh im lặng ..
- Này anh trung úy ! Ông già kêu Thái nói ?" Chúng tôi tính kỹ rồi, tất cả đều quyết định đi theo anh như khi ở trại an ninh chúng tôi đã quyết chờ anh đi theo vậy.
Thái nhìn vào trong xe rồi nhìn ông già cảm động. Ông già cười cười :
- Có lẽ kiếp trước chúng ta là những người trong đám Lương Sơn Bạc, nên bây giờ chúng ta gặp nhau, mà anh thì như Tống Giang.
Thái cười nói :
- Đấy là kiếp trước, kiếp này thì tôi làm tài xế. Thôi chúng ta đi, mời cụ ra trước ca-bin. Thái mời ông cụ vì anh liếc thấy toi lấy ngón cái chỉ chỉ vào lưng ông ta.
Xe lăn bánh, bình tĩnh đi vào thành phố Nha Trang trong khi dân lính từ trong đó ồ ạt kéo ra. Việc gì đã và đang xảy ra ở thành phố này ?

Như Đà Nẵng vào những ngày cuối: sự hoang tàn bày ra trước mắt mọi người. Xe đậu lại trong sân Cục quân vận. Thái bước xuống ra phía sau gọi tôi và dặn dò người trên xe ngồi tại chỗ không được đi đâu. Anh phải ra, đi bất ngờ và không thể chờ ai được. Anh căn dặn những người đàn ông khỏe mạnh lo lắng cho mọi người và bảo vệ xe. Xong, anh và tôi sóng vai đi thẳng vào tòa nhà lớn nhất có tấm bảng đề : PHÒNG TIẾP VẬN. Nơi đó rất đông người chạy ra chạy vào lăng xăng.
Vào đến nơi, Thái kéo tôi đến ngay bàn tiếp khách, nơi đó nhiều người chen lấn. Thái lò dò chen vào thụt ra chỗ này chỗ nọ, sau cùng anh chen đại vào một chỗ sát bàn, lấy hai tờ sự vụ lệnh trải lên bàn. Những tờ sự vụ lệnh này đã được chuyền tay ghi tên đầy đủ mọi người trên xe đang khi đến đây. Những tờ sự vụ lệnh chồng lên cao nghệu, trong khi sau bàn tiếp khách chỉ có 2 người giải quyết.
Điều mà Thái lo lắng nhất là hai tờ sự vụ lệnh của anh có nhiều điều sai nguyên tắc. Bọn an ninh quân đội chỉ có thể đánh máy tên Thái và tên cô gái vào đó thôi, những tên khác chúng không chịu điền vào. Lý do thật là rắc rối. Khi bọn an ninh quân đội cấp sự vụ lệnh chỉ ghi tên của Thái và cô gái, cốt để hai người về được Sài Gòn đem vàng ra mà nộp cho chúng, mà mua sự ?obỏ qua? hai vụ án gây ra trên tàu và tại trại an ninh. Vì muốn đưa ?ocả xe Dodge ?o về Saì Gòn, tự ý điền tay 86 người nữa vào mà làm cho 2 tờ sự vụ lệnh đã trở thành không hợp lệ. Biết thế nhưng vẫn liều, không thể xoay xở thế nào được nữa. Chỉ còn hy vọng anh trung sĩ đang tất bật giải quyết thông qua sự vụ lệnh sẽ không kịp phát hiện sự không hợp lệ đó. Còn cô hạ sĩ, Thái không lo, cô chỉ là cái máy đóng mộc đang không hở tay.
- Trung úy Thái ! Người trung sĩ gọi.
- Có tôi ! Thái giật mình rồi chăm bẵm theo dõi thấy người trung sĩ cầm lấy tờ sự vụ lịnh của mình, mà người thon thót.
- Không còn chuyến bay !
- Hở ! ..
- Thế hủy tờ sự vụ lệnh này. Vừa nói xong, người trung sĩ quăng tờ sự vụ lệnh vào ngăn tủ bên dưới chỗ anh ta ngồi rồi bốc tiếp liền tờ kế tiếp, gọi tên :
- Trung úy Thái ! ủa cũng của trung úy nữa à !?
- Của tôi !
- Trung úy có một lượt 2 sự vụ lệnh à ?
- Phải !
Người trung sĩ lấy làm lạ tần ngần, chưa bao giờ có ai lại được một lần hai kiểu sự vụ lệnh nhưng vẫn hỏi :
- Thế à ? sao thế ?
- Nhiệm vụ đặc biệt của an ninh quân đội. Thái đáp liều. Không ngờ sự đáp liều ấy được việc, nghe đến an ninh quân đội, người trung sĩ e ngại không vặn tiếp về các thắc mắc khác, anh ta dễ dàng chấp nhận tất cả những điều ghi trên sự vụ lệnh của an ninh quân đội.
- 88 người tất cả hả trung úy ?
- Đúng !
- Đều đi Sài Gòn ?
- Đúng!
- Được ! Trung úy sử dụng GMC. Sẽ cấp cho trung úy một giấy giới thiệu với đoàn xe, xuống đó trung úy cố xoay, nhưng ngại là không có tài xế.
- Được! Tới lúc này thì cái gì Thái cũng nói ?ođược?, anh mong thông qua tờ sự vụ lệnh cho rồi.
Và đúng như Thái ước, tờ sự vụ lệnh được người trung sĩ đưa sang đóng dấu, trong khi anh ta viết ngay một giấy giới thiệu cho Thái đến đoàn xe quân vận.
Vừa cầm đủ mấy giấy tờ trên tay, Thái tách liền đám đông quay ra tìm tôi trong lúc tôi đang nói chuyện với một người không quen.
- Đi Hòa, xong rồi ! Thái gọi tôi. Tôi vội vã từ giã người kia quay chạy theo Thái.
- Ai thế ? Vừa chạy xe Thái vừa hỏi tôi.
- Một người bạn kiến trúc sư ở đây. Tôi trả lời
- Làm ở đâu ?
- Khu quân sản tạo tác. Một trưởng phòng đấy
- Ừ hử.
- Đến xe. Thái lao lên tay lái, tôi nhảy ngay lên phía sau. Chiếc xe lại vụt đi tìm đoàn xe quân vận ở cách chỗ này 3 cây số.
Đến nơi, ở một khuông đất rộng rãi, nơi trú đóng toàn bộ xe quân vận của tỉnh, im lìm. Cái im llìm thật đáng sợ. Các phòng thì cửa đóng kín, các nhà xe thì cửa mở trống hoang. Trạm gác, 4 vòng rào, trong sân không có ai.
Thái xuống xe nhìn quanh ngơ ngác. Im lìm vẫn im lìm. Một ông già mặc đồ lính mang dấu hiệu quân vận ở đâu đó lò dò đi ra. Thái mừng quýnh gọi lớn :
- Ông già ! Ông già ơi !
Ông già quay lại, Thái hỏi gấp :
- Mọi người đâu cả rồi bác ?
- Đi hết rồi !Ông già trả lời gọn lỏn làm Thái nghe đau ở cổ, nghẹn họng :
- Chừng nào về ?
Ông già lắc đầu, cúi xuống lần thần quay vào nơi ông vừa bước ra.
Lúc đó, tôi cũng nhảy xuống xe nghe được lời ông già nói. Chúng tôi nhìn nhau. Thái nói như muốn khóc :
- Đi hết, đi luôn rồi Hòa !
Mọi người lục đực bước xuống sân nhhìn quanh quất. Cái sân rộng, nhà cửa bỏ hoang, 88 con người và một chiếc Dodge chỉ còn xăng cho 5 cây số đường, mà Sài Gòn thì còn xa 500 cây số ..
Hy vọng sụp đổ - 88 người ngồi bệt xuống đất quanh chiếc xe.

HI VỌNG SỤP ĐỔ là bắt đầu phần II hả bác?
Đã vote bác 5*
Được DreamMaster sửa chữa / chuyển vào 14:07 ngày 08/11/2007

Bác traitimdungcamHP này mua rổ mà đựng sao nhá. Nếu ttvnol xếp hạng thành viên theo cấp bậc trong quân đội chắc bác lên tướng nhanh lắm.
Bác type hết cuốn này chắc phải có đến 100 lượt vote 5* đấy bác.
Thân cực.

Cám ơn các bác .. chuyện cũng hơi dài, sẽ cố gắng post lên nhanh . Cũng là chia sẻ để anh em hiểu thêm một khía cạnh khác của chiến tranh .. chứ em thì kiến thức lịch sử còn thua xa các bác ở trong này
-------------------------------------------------------------------
PHẦN III :ĐẤT BẰNG DẬY SÓNG
LẠI GẠN LỌC
Đến khi chiếc xe lăn đều bánh trên đường, thoát ra ngoại ô ở thành phố Nha Trang, chúng tôi mới thở phào nhẹ nhõm.
Thái nói :
- Lúc đầu tôi muốn nhờ tiền của cô em tôi mà mua xăng, nhưng tình thế lại xui khiến tôi phải cướp xăng.
Thái nói thế, nhưng tôi nghĩ khác :
- Anh chỉ giựt thôi. Giựt lại khoảng xăng cần thiết của mình, xăng đó đã đem sử dụng vào việc có ích cho sự sống của 88 người trong xe.
Thái cười vui :
- Thật cũng kỳ thú, chuyện cứ xoay như chong chóng, khó mà biết trước đuợc, mọi dự tính đều tiêu ma, chỉ có những sự việc đến sau cùng là thắng thế. Thằng Toàn nhân đức hão mà mình tin nó, nó chơi mình tơi bời; còn việc xăng, mình không tin là qua được thằng thủ kho, thế mà lại qua.
Tôi nhớ lại một việc xa hơn, rất lý thú :
- Anh Thái còn nhớ chứ, chiếc xe mình đang xài đây là của bọn an ninh quân đội. Bọn này tham vàng mà hóa ra tận tình giúp mình đấy, nó bỏ cho mình đi lại còn tặng không mình chiếc xe. Nha Trang sắp rơi vào tay Bắc quân, tụi nó giờ đây cũng bỏ chạy, thế thì nó báo cáo về mình với cấp trên còn có giá trị gì cho tụi nó nữa, vàng thành vàng mã tuốt. Anh Thái hỉ ? Ba tiếng ?oanh Thái hỉ? tôi cố nhái giọng Huế mà nói ngắt thành tiếng.
Thái phá lên cười rung cả trần xe bằng bạt.
- Răng mà cười ghê rứa ? Cô gái ló mặt ra ở cái lỗ bạt, cái miệng cười thật dễ thương.
Thái nghiêng mặt nhìn lại cô gái, trong lòng anh đã thấy thương cô gái thật tình. Trong mắt anh cô gái nầy không còn là một tiểu thư kênh kiệu nữa, mà trở thành một người có tấm lòng ?o Cô đã biết vì sự sống của người khác?. Thái nói trong tiếng cười thật vui lòng.
- Cô em gái của anh, hãy khui ngay thùng bánh khao mọi người và khao cái ông tài xế đóng kịch tài tình này với.
Ở sau xe tiếng hoan hô và tiếng cười vang dội.
- Ủa bánh đâu vậy ? Tôi hỏi
Thái dành cho bạn một sự bất ngờ :
- Mười hai thùng đồ hộp chạy theo hai phuy xăng. Thái lại cười phá lên
Tiếng cười trong thùng xe bốc cao lên, bốn bánh xe Dodge nhớm lên muốn bay, chiếc xe như đang reo vui nhảy múa trên đường dài thâu đêm.
Anh Hai ! Nha Trang cháy rực tê tề !
Ké é éttt ! Chiếc Dodge đứng sững bên đường.
Sau tấm bạt, cô ******* rối rít :
- Các anh ra xem, cháy to quá. Ra xem tề ! Các anh ..giải phóng rồi chắc ?
Thái đã nhảy xuống xe, mọi người trong xe cũng nhảy xuống, đứng quanh xe nhìn về hướng thành phố. Một vùng trời sáng rực, khói trắng bốc cuộn lên trong đêm.
Chỗ bọn Thái tụ họp sau chiếc Dodge đứng nhìn cách đám cháy khoảng chừng mươi cây số, khó phân biệt được tầm xa, nên thoạt trông thấy ánh đỏ của lửa rất gần làm mọi người kinh hoàng.
Vấn để ở đây là đoán xem việc gì đã xảy ra. Thành phố di tản chăng ?
- Chắc là nổi loạn. Nhiều người cùng nói lên một ý.
- Không chắc có nổi loạn, vì xem quang cảnh Nha Trang lúc chiều chưa thấy có hiện tượng hỗn loạn nào, thành phố còn nếp, duy có sự im ắng và các loại xe có động cơ có vắng đi.
- Lẩn quẩn quá, cháy gì mặc kệ, thoát càng xa càng chắc ăn.
- Thế thì lẹ đi lên !
Thái và tôi nghe mọi người bàn bạc, chúng tôi cứ để cho họ nói, nói để khuây nỗi sầu nhớ, tiếc thương, sẵn cũng để cho đoàn người hít thở không khí đồng quê trong đêm cho khỏe; nhưng đến khi nghe ai đó nói những lời sau cùng thì chúng tôi nghe nó làm sao ấy. Tôi nhìn Thái, Thái cũng nhìn tôi.
- Đi thôi anh Thái, nên đi khỏi Nha Trang ! Tôi nói
- Lên đường bà con ơi ! Thái gọi to lên.
Mọi người lục tục lên xe. Chiếc xe lăn bánh. Tôi lái xe, vì quen lái các loại xe lớn trên đường trường vững lắm. Dù trong đêm tối, đường lạ, tôi vẫn đưa xe đi nhanh và an toàn.
Đường vắng, hai dãy ánh sáng thẳng của đèn xe quét như qua lại trên đường. Thỉnh thoảng ở xa tít, thấy một đám đen, đến gần hơn đám đen lờ nhờ như có người, ánh đèn pha in lên nó, thấy rõ những chiếc xe bò, xe ngựa chất đầy đồ đạc, trẻ con, người lớn thì đi bộ sau xe. Rồi ánh đèn lướt ngang, xe lướt qua bỏ lại phía sau trên đường một đám người, xe lầm lũi.
Tôi không nói không rằng, hai tay bám chặt vòng lái,mắt không nháy, nhìn thẳng phía trước đôi khi tôi thấy vật gì vượt qua trước mặt, nhưng tôi thấy chẳng cần nhớ là gì.
Ở phía sau xe, có người phát hiện la lên :
- A! Tháp Bà ! Xa Nha Trang gần 90 cây số rồi.
- Lạy trời phật, đừơng vắng vẻ yên xuôi cho chúng con tới nơi an lành !
- Cũng mau dữ, chắc chừng một tiếng chứ mấy, coi chừng cái điệu này tới Sài Gòn mà còn tối om đó.
- Bây giờ mấy giờ rồi ?
- Cao lắm là 10 giờ. Hai, ba giờ sáng đến Sài Gòn ha ha ha ..
- Hai ba giờ chắc không nổi đâu, anh làm như là đường khuya dễ đi, còn những nơi hiểm nguy chắc gì qua được ?
- Tôi chắc anh trung úy sẽ ghé lại Phan Rang. Ngủ qua đêm rồi mới đi tiếp, ban đêm không dám đi xa hơn đâu.
Bàn đến đi đêm, làm ai đó nhớ ra :
- Chết rồi, sao không giới nghiêm cà ?
- Nãy giờ xe cộ sao thấy thưa thớt, chỉ còn có chiếc xe mình chạy không hà. Anh trung úy tính sao đây ?
- Tính gì nữa. Đã đi thì đi, muốn ghé lại chẳng lẽ ghé lại giữa chỗ đèo heo hút gió này à ? Chắc mấy ảnh có kế hoạch.
- Cha, sao tui thấy ớn quá ..
- Ớn cái gì, nếu phải tội chết, thì biết bao lần trời bắt chết rồi. Không chết đâu mà lo !
- Đừng lo gì hết, ở đây toàn là người đạo cao đức dầy, ai nấy tu đủ một ngàn kiếp rồi không thể chết được. Ai đó khôi hài làm một vài người cười lên.
- Chắc sắp chết để thành tiên rồi ! Mọi người cười rộ
Mọi lời bàn tán trong xe. Thái nghe hết. Điều anh lo ngại là chỉ có chiếc Dodge còn chạy băng băng, mấy lọai xe khác đã vắng hoe rồi. Đường lúc này đã đi vào giới nghiêm, xem chừng dám ăn đạn sảng lắm. Có lẽ không ai dám lưu hành vì sợ điều này, nhưng nãy giờ xe vẫn lao đi an toàn, thôi cứ phóng lao theo lao ! Tôi cũng nghĩ như thế, liếc bạn hỏi ý. Thái nhìn tôi nói luôn :
- Cứ phóng nhanh! Và anh quay lui ra sau nói qua lỗ bạt ?" Tất cả im lặng cũng là kế hoạch đó.
- Mọi người im ngay,nhưng có tiếng ai đó lẩm bẩm
- Im lặng .. mà cũng là kế hoạch à ?
Chiếc Dodge lao vun vút, nó như muốn xả hết tốc lực vì hình như đâu đó trong bóng đêm có nhiều con mắt rình ngó và có nhiều họng súng chông lên chưa nhả đạn. Súng của bên quốc gia hay ********* hay cả hai ? Có phải tại xe mang biển số của an ninh quân đội hay tại sau thùng xe, người ta thấy những người di tản. Ai biết ? Chiếc xe vẫn lao đi với tất cả tốc lực của nó.
Ngã ba vào cảng Cam Ranh im lìm trong bóng tối đen dầy đặc, chiếc Dodge vút qua.
Xe chồm tới dựt lui thật nhanh, làm trong xe ngã chúi ngã nhào, mọi người hoảng hồn lồm cồm ngồi lên. Bất động. Tất cả chông mắt nhìn vào khoảng rộng không gian thấy được qua khung sau xe có cảm giác như xem trên một cái màn ảnh đang chiếu cảnh bóng đêm trên con đường trải rộng. Hai bên đường lố nhố bóng xanh *** ngựa, đầu loang loáng ánh bóng « QC », thép súng trong đêm xanh lè tua tủa chông lên.
Trong xe, có tiếng rên hừ hừ trong cổ họng :
- Trời ơi , lũ quỉ quân cảnh, rơi vào rọ rồi, cùng đường !
Một cái mặt ai đó ló ra khung xe định dòm quanh, thì ngay tức khắc, trên « màn ảnh » nửa thân súng M18 chĩa ra và tiếng quát khẽ :
- Thụt vào , ngồi yên !
« Khán giả » thì không chịu ngồi yên, cứ lao xao, rầm rì, trong khi cảnh chiếu phim trên màn ảnh đứng yên như ảnh phát ra từ phim đèn chiếu. Một lúc không lâu, cái ảnh bị lúc lắc lay động và bị kéo lùi chầm chậm ra xa, đến lúc ấy phim đèn chiếu được thay bằng phim kéo phóng mà mấy cái ảnh liên tiếp được kéo qua cũng đứng yên và lùi dần ra xa mất hút vào đêm tối. « Phim » hết, màn đóng lại. Màn hai là tấm phông sườn gỗ bện kẽm gai
Người trên xe nhìn sửng mà thấy cảnh vật xảy ra qua khung sau xe có cảm giác như thế ; nhưng thật ra đấy là cảnh xe bị một rừng quân cảnh chận lại , ép buộc rẽ vào bên đường và sau đó .. nguyên cả chiếc Dodge bị giam trong một traị khổng lồ.
Một cái lịnh nghe đến ngộ nghĩnh :
- Ai bước xuống xe, cấm không được lên xe !
Không cần ai canh giữ ; nhưng không ai dám rời khỏi xe.
Trên một khu đất rộng cả chục mẫu tây, bề ngang theo đường cái và bề dài theo chiều từ đường cái vào sâu trong trại, bốn bên rào bằng gần chục vòng kẽm gai. Cổng vô giữa bề ngang khu đất vừa đủ lọt một chiếc xe hoặc một dòng người hàng bốn. Lô cốt thì mỗi mặt ước có cả chục cái, và hình như có một số chứa lối thoát ra ngoài hình chữ chi đan kẽm gai chằng chịt. Giữa khu đất, 4 góc được bố trí bốn đài quan sát rộng. Ở giữa 4 đài quan sát là một dãy nhà hình chữ « O », vuông vức từ góc này qua góc kia khoảng trăm thước. Bên trong nhà, quân cảnh và an ninh quân đội có hàng trăm tên. Sân đất pha cát còn rải rác cỏ và chồi cháy khô, phân làm hai sân trước và sau dãy nhà. Sân trước chia cắt thành lô bằng rào kẽm gai bện kín, len lỏi giữa các lô là những con đường rộng. Các lô này giam đặc người và xe ; nhưng người theo người, xe theo xe. Ước lượng cũng khoảng mười ngàn con ngườivà năm trăm chiếc xe. CHừng 200 thằng quân cảnh và an ninh đi tới đi lui canh giữ trên đường. Chiếc Dodge 4 đậu im lìm ở giữa sân. Không ai thấy có 88 con người vừa bị nhốt trong đó.
Một lô sân được mở cổng, gần 500 người sắp hàng hai bước ra, giữ « an ninh » cho họ là 50 cái nón QC và 50 khẩu M18, chưa kể dùi cui và lựu đạn. Cứ như một thằng áp giải 10 người, tất cả bọn chúng lùa đám người vào giữa sân vuông của dãy nhà chữ « C ».
Từ một phòng, một thằng an ninh quân đội mặc sắc phục sĩ quan đi ra sân đứng trước đám người, nói gì đó. Một lúc sau nói xong, nó hô lên mấy tiếng, thì khoảng mấy chục người đưa tay và tách ra sắp hàng hai ; mấy thằng quân cảnh dẫn hai hàng người này đi vào một phòng. Thằng sĩ quan lại hô lên mấy tiếng, mấy chục người nữa đưa tay và sắp hàng hai ; mấy thằng quân cảnh lại dẫn vào phòng khác. Cứ thế, thằng sĩ quan cứ hô từng chập, từng toán người bị dẫn đi ?" Đến sau cùng, đám còn lại chót hết khoảng trăm người tập hợp hàng tư và đám quân cảnh dẫn vào một lượt bốn phòng liền nhau. Một lúc không lâu sau, đám người lại lần lượt từ các phòng ấy bước ra sân, sắp riêng ra theo thành từng toán như lúc bước vào. Khi ra hết và các toán đã được phân biệt hẳn thì quân cảnh dắt từng toán riêng ra phía sân sau, được bố trí như sân trước và đang để trống. Cứ mỗi lô chúng dắt một toán người vào.
Tôi phát biểu trước tiên :
- Đấy ! Chúng chơi trò gạn lọc, phân chia đội ngũ thế này thế nọ và mỗi đội ngũ mang một tính chất khác nhau trong chuyến xuôi Nam. Đúng không anh Thái ?
- Đúng như thế ! Thái đồng ý : một số người đưa tay theo tiếng hô và tự động ra xếp thành toán là cùng một ý muốn như nhau rồi. Ở đây tôi nói là cùng ý muốn vì họ tự nguyện đưa tay và sắp cùng hang với nhau.
- Nếu có tự nguyện ?" Tôi chen vào ?" Nghĩa là có sự ham thích, nhưng tại sao họ lại ham thích, đây mới là mấu chốt.
Thái cau mày suy nghĩ :
- Thử xem, thử xem. Ai muốn .. thì sắp riêng ra. Muốn gì nào ? Thật là khó ..
Tôi góp :
- Muốn đi ..
- Đi đâu ? Và .. đi bằng gì ? Thái hỏi thử.
- Đi Sài Gòn bằng máy bay. Tôi thử đề nghị - Hay đi Sài Gòn bằng xe hơi ?" Bằng xe lửa ?" Hoặc đi Phan Thiết bằng ghe tàu ..
Hai người im lặng ?o Chẳng lẽ đơn giản và dễ chịu thế ? Ai muốn thế nào cũng được à ? Người ta muốn gì là chúng thỏa mãn cho à ? Từ hồi nào đến giờ, rơi vào tay bọn này chắc chắn phải gặp rắc rối mà thôi »
Chúng tôi vừa ăn vừa suy đoán những diễn biến, Thái nói :
- Đúng rồi ! Đầu tiên cái thằng sĩ quan ra nói mấy lời dụ dẫm gạt gẫm « Các anh em ở quân khu I sẽ được đưa về tổng tham mưu quyết định ». Sau đó, người ta tự nguyện đến khi ghi tên và ký vào danh sách thì danh sách này được kèm vào một tờ kêu gọi tình nguyện đăng ký vào chiến đấu ở quân khu II
- Còn dân ? Tôi hỏi thêm
- Dân thì cũng dụ. Thái lại giảng ?" Nào là xe lửa, xe hơi, tàu thủy, máy bay , như thế rồi thì mỗi đám xúc đi bỏ ở Nha Trang , Phan Thiết, Phan Rang hay Sài Gòn gì đó , chia ra để nuôi hoặc trả về nguyên quán .. để khỏi rần rần trên đường.
Tôi đóng vai tên sĩ quan an ninh khi nói trước đám đông, luận điệu gạt gẫm xảo quyệt của chúng, tôi rành quá rồi. Tôi vận dụng thêm trí tưởng tượng của mình ; Thái ngồi chăm chú vừa nghe vừa nhai bánh :
- Hỡi anh em binh sĩ và đồng bào các giới ! Chính phủ và quân đội không thể làm ngơ trước sự ra đi thống khổ của các người. Các người ra đi vô tổ chức là các người đi tìm cái chết ?" Đà Nẵng và các tỉnh quân khu I là bài học đau đớn của chúng ta. Do đó, được chỉ thị của chính phủ và của quan đầu tỉnh ở đây, chúng tôi đứng ra thu xếp cho sự ra đi này được tốt đẹp. Chúng tôi hoan nghinh việc làm tối nay. Tôi nheo nheo mắt với Thái và tiếp :
- Về phía anh em binh lính thì dứt khoát anh em nào thuộc quân đoàn II thì phải ở lại quân khu II. Nói như thế chứ các anh em phải cần được dưỡng quân trong nhiều tháng, chúng tôi sẽ đưa anh em đến nơi an lành để thực hiện việc này, các anh sẽ được dưỡng quân ở các trại tại bãi Cà Ná. Nói như thế được chứ anh Thái ?
Thái cười :
- Khoái mê tới ?" Ai lại không chịu.
Tôi tiếp :
- Việc chống giữ Nha Trang thì do các lực lượng chiến đấu tại đây và các thiên thần mũ đỏ, mũ xạn, mũ nâu, con cưng của tổng thống Thiệi trong Saì Gòn gởi ra .. Còn các anh em binh lính thuộc quân đoàn I thì chúng tôi không có trách nhiệm giữ các anh em ở đây lại, mà ..đành phải đưa anh em về Sài Gòn thôi ?" Nơi đó anh em sẽ được dưỡng quân hoặc đi phép nếu có gia đình ở đó.
Thái chen vào :
- Nghe đã quá, đã quá ! Anh bỏ trọn nửa cái bánh vào miệng, nhai ngồm ngoàm. Cười và liếc nhìn tên sĩ quan an nịnh đang láp dáp, anh tiếp :
- Một chuyến tàu hỏa đang đợi các anh , các anh khởi hành vào sáng sớm mai.
Tôi hít hơi :
- Còn quí vị dân chính, đối với quí vị thôi đành vậy, quí vị có quyền sống, vì thế quí vị có thể đến bất cứ nơi nào ở miền Nam này. Chúng tôi sẽ bố trí toàn thể xe đò ở đây ra sử dụng cho các chuyến đi của quí vị. Nhưng quí vị phải trả tiền, quân đội chúng tôi khonng có kinh phí này.
Thái ngạc nhiên nhìn tôi :
- Sao cụ lại chế ra cái điều trả tiền làm gì vậy ?
Tôi cười :
- Anh dở quá, phải nói như thế nó mới giống như thiệt chớ, trả mấy trăm tiền xe thì ăn thua gì cho việc sinh tử của người ta.
Thái cười rộ; nhưng giọng cười vẫn cố hãm trong cổ :
- Thế này thì tin quá , ai nấy tin hết, tin đứt đuôi. Anh làm bộ dõng dạc, nho nhỏ, hét lên :
- Ai ở quân đoàn II thuộc các đơn vị ở Bình Định .. Và anh bỏ nhỏ vào tai bạn ?o Một loạt người .. đưa tay?
Nhìn vô sân trong, tôi thấy mấy chục người đưa tay thật. Thái cũng thấy và nói :
- Hay quá đi cụ, như thế là khớp rồi.Đấy là cách của nó, nham hiểm quá chừng. Bây giờ đây chúng ta tìm cách đối phó.
Tôi dùng 2 ngón tay với lấy một khoanh thịt, ngửa cổ bỏ hết vào miệng và đệm thêm cái bánh lạt. Nhai nửa chừng tôi nói với Thái :
- Coi chừng đây là bữa ăn họp mặt cuối cùng của đoàn ta.
Phía sau cũng đang im lặng ăn. Thái giở tấm bạt vuông chồm lên ghế và đút hẳn cái đầu ra sau thùng xe. Tiếng nói anh nghe rù rù. Tôi cắm cúi ăn, miếng đầu tiên lúc nãy làm ruột tôi nghe cồn cào.

Một lúc sau, Thái ngồi ngay ngắn trên ghế
- Tất cả mọi người đều đồng ý vào đến Sài Gòn rồi chia tay.
Tôi vừa lau miệng vừa hỏi :
- Họ rõ hết gian mưu của bọn chúng ?
- Rõ ! Thái trả lời ?" Thế nên họ hoàn toàn giao phó cho mình lo liệu ?" Thật, bây giờ đối phó thế nào đây ?
Hai người ngồi im lặng. Trong sân trước từng đám người bị đưa dần đi gạn lọc, chỉ còn lại không đến một nửa. Trời chắc giữa khuya, ánh sao nhấp nháy mờ mờ. Mấy đám người trông mấy lô rào giữa sân trống mênh mông, trông như những đàn thú, ba đêm muỗi cắn không yên.
Thời khắc lại trôi qua, nghĩ nát óc vẫn không ra. Tôi thử lên tiếng, mong sự kéo co lời qua tiếng lại, may ra lóe chút hy vọng nào không ?
- CHúng ta rơi vào một tình huống đặc biệt, việc ở cảng tụi này đã biết thì không rõ biến cố nào sẽ đến ?
- Họ sẽ cho ta là một lũ sát nhân. Thái lắc đầu ?" Thế là tình huống lại còn đen hơn nữa.
- Đen hơn thì không ? Tôi cố lý luận ngược lại xem sao ?" Đen thì đã đen từ ở trại an ninh quân đội kia.
- Lúc đó khác. Thái thử giữa lại ý mình ?" Lúc đó toàn quyền ở một thằng trung úy, ở đây với qui mô này, thằng sĩ quan cao cấo hơn, khó mà lung lay được nó. Lúc đó, xoay quanh vụ người con trai ông chủ tiệm vàng, ở đây không có thể xoay như thế được, việc trước là tư riêng, chuyện ở đây có chủ trương của chính phủ.
Lý luận của Thái cho thấy tình thế quá đen đủi. Hai người ngồi im. Một lúc sau tôi nài thêm mấy ý :
- Nhưng mà sự vụ lệnh thằng trung úy cấp cho ra đón máy bay về Sài Gòn. Bây giờ không máy bay, thì ta được quyền về cách khác chứ, việc đi công tác thì xe đi đến đâu không được.
- Nhưng như thế- Thái cắt ngang- Sự vụ lệnh phải được đánh máy đầy đủ các tên, phải có tài xế của an ninh quân đội và trên sự vụ lệnh phải có ghi số xe đang sử dụng.
- Thế thì cứ làm một cái sự vụ lênh đó. Tôi đáp lại
- Cứ làm hả cụ ? ?" Thái nổi sùng ?" Cụ làm hả ?
Tôi ngồi nhổm lên, nói nhỏ :
- Vàng làm, vàng mặt giá trị vô cùng ! Đây là một vụ án cần giải quyết ?" An ninh quân đôi lo thế nào được thôi.
- Liều mạng quá trời ! Thái đưa hai bàn tay lên cao rồi vỗ xuống đùi.
- Phải liều thôi chớ - Còn nước còn tát, thua thì thôi.
Thái vừa nghe tôi, vừa lồm cồm quay trên ghế. Cô gái Huế nghe anh gọi day mặt qua lỗ bạt. Hai người thì thào :
- Em có vàng ?
- Có. Chi rứa ?
- Phải dùng đến nó mới thoát.
- Đây nì ! Anh lấy chứ ?
- Em có bao nhiêu ?
- 10 lạng.
Thái te ngồi xuống ghế, ngước mặt lên :
- Không cần hết số ấy, để còn tùy. Ở đâu em có nhiều vậy ?
- Cô gái mỉm cười. Lỗ bạt đậy lại ..
Tên thiếu tá an ninh quân đội hầm hầm bước ra ?" Thái trên xe leo xuống.
- Anh nói vụ án nào quan trọng của an ninh quân đội ? Tên thiếu tá hỏi ngay ?
- Tôi, trung úy Thái. Liên đoàn 10 công binh. Anh chào và nói với tên thiếu tá ?" Phải, không vào mà nói như thế để được mời thiếu ta đến đây ?" Vụ án giết chết 12 người lính tại trại an ninh quân đội Nha Trang .. Anh thuật lại bản án.
- Tôi có đọc bản án, vụ án chưa kết thúc. Tên thiếu tá an ninh cắt ngang.
- Đang trên đường kết thúc đây. Thái đưa tờ sự vụ lệnh của thằng trung úy cho tên thiếu tá. Tên này kẹp tờ sự vụ lệnh ra ngoài bao thuốc, đút cả hai vào túi áo trên, quày quả bỏ đi vào nhà trại.
10 phút sau, một tên quân cảnh ra gọi Thái vào .. 20 phut sau nữa, tên quân cảnh đưa Thái ra xe. Ngồi trên xe, Thái nói với tôi :
- Lúc nãy vào trong ấy, tên thiếu tá làm mình nhảy nhỏm.
Tôi biết là chuyện đã giải quyết tốt rồi, nên ngồi thẳng lên, tươi cười nghe Thái kể chuyện.
- Cho cái thằng trung úy giết người kia vào. Lúc đó tôi mới tới cửa. Tôi tần ngần cho là tên thiếu tá đã phản phé. Nó nuốt ngang 2 lượng vàng và chơi mình thẳng tay. Nó chỉ cái ghế sát vách nơi tôi vừa vào.
- Ngồi xuống đi trung úy, người anh hùng của chúng ta ?" Câu sau này nó lại làm tôi chưng hửng, giọng nhỏ nhẹ và đầy cảm tình. Nó xoay qua bảo một tên quân cảnh :
- Mời trung úy trưởng trại an ninh cảng đến đây !
Một thoáng sau , đúng tay trung úy này từ ngoài bước vào, hắn chưa đứng yên, đã bị tên thiếu tá lên giọng.
- Chuyện xảy ra tày trời ở cảng hồi sáng, tại sao anh không báo cáo với tôi ?
- Dạ thưa thiếu tá ?" Tên trung úy ấp úng ?" Dạ có báo cáo rồi. Bản báo cáo viết tay đã gởi ra đây liền ngay sau lúc ấy.
- Bản báo cáo viết tay ? Tên thiếu tá gằn giọng ?" Chuyện quan trọng như thế mà anh không đến báo cáo trực tiếp được à ?
- Thưa thiếu tá tôi định báo cáo ngay ạ, định là sau việc ở đây tôi báo cáo luôn.
- Chuyện quan trọng mà anh lại chần chờ - Nhắc anh là : chuuyyeeen quaan trooong. Đấy ! ?" Tên thiếu tá chỉ tôi, lúc ấy tôi đang ngồi sau lưng thằng trung úy, hắn vào không để ý nên chưa thấy. Hắn quay lại, thấy tôi, hắn giật mình, mặt tái đi, biết ra là không thể nuốt trọn mà phải chia nhau với thằng xếp của nó số vàng ở cảng.
- Chuyện quan trọng anh biết đấy chớ ? Tên thiếu tá nheo mắt nhìn thằng thuộc hạ.
- Dạ, kính thiếu tá, biết, rồi tôi sẽ báo cáo ngay liền.
- Được, chút nữa vào phòng tôi ?" Tên thiếu tá ngắt ngang và nói tiếp ?" Anh cấp cho người ta một sự vụ lệnh khi nãy tôi đưa, dí trước mắt thằng trung úy ?" Anh hãy cho đánh máy ngay tức khắc các cái tên ?" Thay lại nơi đến ?" Sài Gòn ?" Bằng xe Dodge mang số ..- Làm một giấy nhiệm vụ cho tài xế : Hạ sĩ .. Hòa, thuộc đơn vị an ninh quân đội Nha Trang ?" Rõ chưa ?
- Rõ !
- Ngay bây giờ, làm đi và ký tên vào !
- Ngay bây giờ và ký tên ? Thằng trung úy làm bộ ngớ ngẩn hỏi lại.
- Ngay bây giờ ! Lý do tôi cho biết sau, tốt đẹp cả chứ !
Sau khi đối đáp hàm ý chia chác số vàng ở trại an ninh cảng, thằng trung úy lẳng lặng cầm tờ sự vụ lệnh đi ra. Trong khi chờ đợi, tên thiếu tá đi tới đi lui ca ngợi tôi nhặng xị đủ điều để tôi xứng với hai lượng vàng tôi tặng riêng hắn trong bao thuốc lá và cốt để mấy thằng quân cảnh, an ninh nghe thấy mà mù tịt gian mưu của chúng. Một lúc sau, thằng trung úy đưa đủ các thứ giấy tờ. Tên thiếu tá lại khán ngay vào đó, đưa đi đóng dấu. Xong, trả lại cho tôi nó còn nói phân hai, nửa với tôi, nửa với thằng trung úy :
- Tôi khán vaò đó cho công tác vững hơn, việc quan trọng phaỉ có hai chữ ký. Thôi chúc người hùng thượng lộ bình an.
Thái kể xong cười ha hả. Móc tờ giấy nhiệm vụ tài xế đưa tôi. Trời chưa sáng hẳn, chiếc Dodge đã lao ra khỏi cổng, bỏ lại toàn bộ những người còn ở nơi đây.

TÌM LẤY ĐƯỜNG SỐNG BẰNG MỌI GIÁ
« Sáng sớm ngày 2-4-1975, chiếc Dodge mang 88 người đã đơn phương đi từ nút chặn an ninh quân đội tại ngã ba Cam Ranh vào lúc 5 giờ sáng. Chiếc xe chạy về Sài Gòn do hạ sĩ Trần Đình Hòa lái và trưởng xe là trung úy Hoàng Văn Thái. Xe có lẽ vaò đến Sài Gòn vào lúc 9-10 giờ sáng ». Một điện tín được đánh đi cho an ninh quân đội Sài Gòn để đón bắt cho được trung úy Thái, mấu chốt vụ án giết chết 20 thủy quân lục chiến ở đó. Thông báo này cũng được rải dài theo quốc lộ 1 để các trạm kiểm soát ghi nhận và bí mật thông báo về Sài Gòn tuyến đi và thời khắc của xe. Trong khi hải quân Đà Nẵng trốn chạy vể Sài Gòn báo cáo là bọn thủy quân lục chiến nổi loạn trên tàu, còn tư lệnh thủy quân lục chiến thì đệ đơn, kiện tụi an ninh quân đội cảng Cam Ranh không chịu can thiệp vụ thảm sát trên tàu mà còn đánh chết binh lính của họ ở trại an ninh.
5 giờ 40, xe đỗ lại tại suối Xuân La. Mọi người xuống xe. Cầu bắc giữa đường Cam Ranh-Phan Rang ngang suối đã bị đánh sập, dòng suối muốn canh chảy lặng lờ. Suối không rộng lắm, bề ngang con nước chỉ khoảng mươi thước, nhưng hai bờ đất đá lở lói rộng thêm ra. Người lội qua được dễ dàng, nhưng xe con xe lớn gì đều không thể qua được.
Người trên xe ra đứng bên suối, nhìn quanh quẩn thấy chán ngán, chẳng lẽ qua suối phải bỏ xe lại ở đây. Quanh quất hoang vắng không một bóng nhà và người qua lại. Bên trái con đường quốc lộ 1 là ruộng chạy xa xa và bị chặn lại bởi mấy hàng cây mỏng, thấp thoáng sau cây chỉ là nông cát rồi đến biển. Lấy mắt đo thì biển cách quốc lộ 1 chỉ non hai cây số.
Trong khi ấy, tại chiếc cầu gẫy :
- Đ.m, tụi công binh 202 Phan Rang chơi rồi ! Chơi vậy chi vậy ta ?
- Chơi là chơi , chứ chơi chi, chơi cho chết cả chùm, cầu cống cho phá hết, chúng chặn cho chẳng chạy chớ chi.
- Răng mà « đeo cái đèo » rưa ni ? ( Đau cái đầu, nhại theo giọng Bình Định ). Chắc chết quá, ở sau bọn an ninh quân đội săn đuổi, ở trước công binh bắn chận rứa ni chết hết ?
- Đi tìm tụi Nha Trang hỏi xem có bờ tràn hay đường rẽ chi không, chỗ này thì chúng mình chịu.
- Tìm chúng làm chi cho mệt rứa, không nghe là hắn xuôi tàu, xuôi máy bay hết rồi à ?
- Thôi , chịu chết, không thể thoát được !
Đây là chiếc xe GMC 5 tấn của công binh mang số 20, chắc là của tiểu đoàn công binh 201 từ Bình Định tẩu thoát đến đây, chắc là hồi đêm có nằm ở trại tập trung an ninh quân đội. Thiếu úy Ngàn trưởng xe đang đứng nói với 3,4 người hạ sĩ quan. Trên xe thấy có một số binh lính công binh và gia đình lều chõng.
Báo lui lại cho phía sau biết. Thiếu úy Ngàn nói và mấy hạ sĩ quan chạy ngược lại. Phía sau trước xe công binh còn đậu nhiều xe khác, và từ phía xa, từng toán xe vun vút lao tới. Thoáng chốc mà đoạn đường cầu gãy xe chật như nêm, người ta leo xuống, băng tới băng lui đầy đường.
- Điệu này chẳng biết tính sao ! Tụi an ninh quân đội và quân cảnh thế nào cũng đuổi tới. Thiếu úy Ngàn lo lắng. Hạ sĩ công binh mang bảng tên Giàu đã trở lại.
- Thôi đừng lo chi cả thiếu úy. Tới đây rồi tụi nó làm gì bắt hết được chúng ta. Trưa hôm qua bị dụ vào tròng chứ bây giờ mình không nghe lời thì họ làm gì ? Xả súng bắn chết hả ?
- Dám lắm chớ ? Thiếu úy Ngàn trả lời ?" Nó cho mình nổi loạn.
- Dám gì mà dám. Hạ sĩ Giàu tự tin ?" Nó cũng ớn mình chớ. Nó mà nổ súng, ở đây mình giơ tay chịu chết à ? Nội xe mình không cũng 20 tay súng mà hỏa lực lại hùng hậu. Cả đoàn xe như vầy, 1000 khẩu súng bắn chỉ thiên thôi là chúng cũng ỉa ra quần.
- Tằng tằng tằng tằng tằng tằng !! Súng nổ đáp lời hạ sĩ Giàu.
Cuối đoàn xe, người ta thấy bóng dáng mấy chiếc xe GMC, dẫn đầu là một chiếc gip. Trên xe chở đầy quân cảnh mặc quân phục tác chiến. Trên chiếc gip đó bố trí một khẩu đại liên. Tiếng loa từ chiếc gip kêu vang « Các anh em binh sĩ ? ?" Đường đi đã bị cắt từ đoạn rồi, các anh em không thể nào đi nổi đâu. Các anh em đừng để sa lầy không gỡ ra ?" Trở về làm theo lịnh là hay hơn tất cả !!
- Hỡi các anh em ! Đừng để chúng tôi dùng hỏa lực đàn áp anh em. Chúng tôi có khả năng, trong khi đó các anh hỗn tạp không thể chống lại nổi đâu ..
Nghe loa mà mọi người nổi gai óc, làm thinh. Nhưng sau đó mấy phút, ở gần cuối đoàn xe, có một chiếc GMC nổ máy và 4 chiếc xe phía sau nó cũng nổ máy. Năm chiếc xe đều de lui và tiếng loa lại tiếp tục :
- .. Các anh nên trở đầu xe, theo chúng tôi quay lại, như vậy là rất đúng. Kỷ luật sắt quân đôi có thể tha thứ cho ai « biết hối cải » ..
De được một khoảng mươi thước, năm chiếc xe trở đầu đậu hàng một đối diện xa xa với mấy chiếc xe quân cảnh. Tiếng loa lại tiếp tục :
- .. Còn mấy chiếc xe kia cũng bắt đầu đi !!
Đoàn xe rùng rùng nổ máy từng chiếc một de lui nhưng không trở đầu, mà đậu cách rời nhau ra.
- .. Các anh nên quay lui để kéo đi ngay bây giờ .. Tiếng loa tiếp.
Tất cả các chiếc xe đều tắt máy. Người ta đổ hết xuống xe, tất cả binh lính di tản mang súng mác ra hai bên đường và lội cả xuống ruộng ; dân chúng thì chạy nhanh về phía suối. Tiếng loa giận dữ :
- Các anh định chống lại quân lực à ?
Trên chiếc GMC trở đầu trước tiên, hai cái mũ đỏ (lính dù) ôm một cây đại liên ba càng để trên xe. Miệng một cái áo đỏ lầm bầm :
- Tao là quân lực đây, tụi bây định chống lại à ?
Phía bên quân cảnh, tụi nó thấy rõ mọi hành động của đám di tản. Bọn lính quân cảnh mang súng nhảy xuống xe tản ra hai bên đường.
- Chúng tôi không muốn đổ máu một cách vô ích tại đây. Tiếng loa lại dẫn dụ - Các anh phải tuân lịnh ?" Chúng tôi có thể hy sinh các anh ở đây để làm gương cho nơi khác.
Cái miệng đỏ lại lầm bầm :
- Chúng tao cũng phải hy sinh tụi bây ở đây để làm gương cho kẻ khác.
Đột dưng người ta nghe tiếng « RẦM RẦM » của bánh xích nghiến trên đường, Ở khúc ngoặt cách nơi đây khoảng một cây số, một chiếc tăng ló đầu ra, họng súng tăng chĩa về phía trước và từ từ tiến tới.
Đến đoàn người di tản, người ta nhốn nháo nghẹt thở trong khi tiếng loa lại phát :
- Này các anh, hỏa lực tăng sẽ thiêu rụi ; bắn tung các anh ngay, các anh có chịu nghe lịnh không ?
Cái miệng chiếc mũ đỏ lại lầm bầm :
- Đồ quỉ sứ, tụi bây giết chúng tao thật à ? Chết thì thôi !
Chiếc tăng tiến đến cách đám quân cảnh chùng một trăm mét thì dừng lại, máy vẫn còn nổ, kịp lúc ấy ở khúc quanh, một đoàn xe hỗn tạp lại xuất hiện chạy trờ tới, trên xe người ta thấy lố nhố người. Lại một đám di tản nữa đang kéo đến, đoàn xe vừa thấy mấy chiếc xe quân cảnh thì sững sò ngừng lại. Thế là cục diện đã chở thành thế gọng kềm, 2 đầu là hai đám di tản, tay súng ước cả ngàn người ; ở giữa là đám quân cảnh khoảng 200 tên, hỏa lực mạnh mẽ và chiếc tăng bọc thép lầm lì. Tất cả hỏa lực đều giương lên. Chưa ai nổ súng, thời khắc đang gõ nhịp. Tình hình này, nếu có ai bị cướp cò, chỉ một tiếng súng nổ thôi thì nơi đây sẽ trở thành một cuộc tàn sát thảm hại. Trên đoạn đường non một cây số sẽ đầy thây người và xác xe.
Từ bên kia chiếc cầu gãy, cách khoảng 100 mét, ở đâu người ta thấy phía bên mặt ruộng sậy cao ngất nghểu, một chiếc xe Dodge của an ninh quân đôi đột ngột xuất hiện lò dò tiến lên quốc lộ nhưng tới sát mé đường, nó ngừng lại.
Đấy, ở xa nhìn lại hay ở trên máy bay nhìn xuống, người ta thấy một thế chiến đấu cài răng lược, cuộc chiến sẽ là một trận xáp lá cà khốc liệt.
Chiếc loa phóng thanh của quân cảnh lại reo lên :
- Các anh em thấy đấy ! Các anh em đã bị bao vây rồi ! Nên đầu hàng và tuân lịnh đi, còn kịp.
Tới lúc này thì chiếc tăng tỏ thái độ, cây súng đại bác dài ngoăng của nó đang chĩa xéo lên cao và xiên xiên một bên ; bây giờ bắt đầu xê dịch. Người ta nín thở theo dõi mục tiêu của nó. Họng đại bác của tăng gây kinh hãi cho mọi người mạnh hơn cả.
Cái miệng dưới cái nón đỏ tím lại :
- Chĩa vào tao ngay đi, tao cho nổ súng và càn tới mày ngay ! Tao thề sẽ làm như vậy !
Đám xe di tản phía trước chiếc tăng cũng chờ đợi, mà chiếc tăng cũng chờ đợi. Bất kỳ ở đâu là mục tiêu của chiếc tăng thì ở đó bắt buộc phải liều mạng trước tiên, nghĩa là phải tự động tiến tới và nổ súng.
Đầu súng đại bác trên chỉếc tăng đã tìm thấy mục tiêu : nhưng nó lại đứng chết sững ra, không ngờ. Chiếc xe gip chiến đấu của bọn quân cảnh như run lên trước đầu nòng đại bác trên xe tăng chỉ cách nó trăm thước.
Sáu thằng quân cảnh trên xe từ từ đứng lên, 12 tay đưa cao. Chiếc tăng đang nổ máy, chạy gần tới thêm hơn nữa, 6 thằng quân cảnh ra khỏi xe đứng sát lại,tay vẫn đưa cao. Đám di tản phía sau từ từ cho xe tiến tới, một số quân cảnh bên đường lom khom bước ra, hai tay đưa cao. Năm chiếc xe đã trở đầu của đám di tản phía trước lại thúc xe chạy đến, một số quân cảnh lại bước ra khỏi vệ đường. Và những cái nón QC lại lần lượt bước ra cho đến không còn một tên nào còn giữ ý truy bắt đoàn người di tản.
Người ta sực nhớ chiếc Dodge, nhưng người ta đã thấy nó đậu trên đường, phía sau lố nhố người trông như dân di tản. Một sĩ quan đứng cạnh bên kia bờ suối, mang cấp bậc trung úy và dấu hiệu công binh.
Sáng sớm ở trại giam, đoàn người bị quản cố trong đêm vừa rồi đã tháo chạy ra hết cả đây. Họ đã biết được gian mưu cảu bọn an ninh quân đội và cuộc săn đuổi của bọn chúng đã bị bẻ gãy. Tiếng la hoan hô dậy trời dậy đất.
- Đã thoát rồi ! Tóm trọn cái đám quân cảnh rồi, cho nó theo di tản với.
- Có đường thoát rồi ! Một chiếc xe đã qua được bên kia suối, chỉ cho tụi này đi với.
Trung úy công binh đứng cười, người tài xế chiếc Dodge bước xuống xe ra đứng cạnh, anh đưa tay chỉ trỏ về phía xa xa trên đường, phía chân núi, rồi xa xa theo con suối, rồi chỉ vào đầu đường rẽ anh vừa ra.
Tiếng la lại dậy trời dậy đất, cả ngàn cái nón vải, lá, sắt được tung bổng lên trời.

TRONG TAY LŨ SÁT NHÂN
Chiếc Dodge đi vào thành phố Phan Rang một cách bình thường. Thành phố nơi chôn rau cắt rốn của tổng thống Thiệu, quả thật là đẹp và yên lành. Chiếc xe đậu lại bên đường nghe ngóng.
Kinh nghiệm của lần trước, trên xe Dodge không ai muốn xảy ra cái cảnh bị chận lại trước Phan Rí.
Cái điều dự đoán của Thái và tôi đã sai. Khi bị chặn lại ở con suối Xuân La, chúng tôi tưởng là do tụi Phan Rang, nhưng thật ra là do Nha Trang muốn giữ để bắt lính lại nên đánh sập cầu bịt lối thoát. Vì nếu do Phan Rang thì chúng tôi chưa chắc đã dễ dàng đến đây khi thoát khỏi suối Xuân La.
Thái bước xuống xe, nói với mọi người ở phía sau :
- Đến đây, chúng ta chỉ cần nghỉ lại trong thoáng chốc, để xem xét cho rõ tình hình đường vào Nam. Anh em có thể đi quanh quẩn đây đó trong vòng một tiếng đồng hồ rồi chúng ta họp lại mà quyết định. Bây giờ khoảng 10 giờ - 11 giờ gặp lại, nhưng tốt hơn hết chúng ta chớ để lộ hành tung, và đề nghị có ai đó ở lại giữ xe.
Trong xe mọi người nhìn nhau với nhiều ý nghĩ. Một ai đó nói vọng ra :
- Sao mình không đi luôn trung úy nhỉ ?
- Đi luôn cũng được. Thái cười ?" Nhưng có thể chúng ta sẽ bị chặn lại khi ra khỏi Phan Rang, chúng ta nên biết rõ điều này, để quyết định tại nơi yên lành đây tốt hơn.
Một người khác lại nói cộc lốc :
- Chỉ tại mình là chim bị tên, thấy cây cung cũng sợ.
- Không hề gì đâu. Cứ đi đi
Một người khác lại nói thêm :
- Ngừng lại thế này vô ích quá. Chúng ta sẽ mất thêm thời gian. Tôi đã xuống xe đứng kề bên Thái và chận những lời bàn tán :
- Dù sao cũng phải ngừng lại đây để kiếm thêm xăng và xem lại bánh, hồi nãy xe bị dằn dữ quá.
Giọng người khác nữa lại nói :
- Thế thì chúng tôi đợi đây. Xong mình đi luôn.
Thái ra vẻ tươi cười :
- Vậy là chúng ta đã có mấy vị ở đây canh chừng xe rồi đó. Còn những người khác, ai muốn đi cứ đi nghe ngóng dùm.
Ai đó nói :
- Trung úy có đi không ?
- Đi ! Thái đáp gọn lỏn ?" Tôi cần biết cụ thể tình hình nhất.
Người đó hỏi ngang phè :
- Trung úy định đi bằng ghe ?
Thái nghe hiểu ngay ý người này, anh liền trả lời :
- Nếu xét thấy thật cần. Chút nữa chúng ta sẽ định. Bây giờ đi xem xét đã.
Người hỏi ngang phè cười hềnh hệch :
- Đợi chút nữa thì trung úy đã lênh đênh trên biển rồi. Dù sao sử dụng ghe cũng chắc ăn hơn.
Thái khó chịu với ý nghi ngờ này, Thái nghĩ mình đối xử như vậy mà còn có người chưa tin mình, vì cái trò gạt gẫm này mấy ngày nay đầy rẫy trong quân lực cộng hòa. Nhưng chỉ có người này hay còn ai nữa, những gương mặt im lìm nhìn anh, anh khó biết quá. Thấy Thái ngần ngừ, tôi hiểu ý, nên tự nguyện :
- Ở lại coi xe, cũng còn có tôi, tài xế phải trông chừng xe.
Tôi cũng muốn thêm câu nói móc « Vì tất cả chúng ta bỏ đi, dám mất xe lắm », nhưng thấy không nên, vì trong xe còn có nhiều người tốt.
- Nhưng tại sao chúng ta lại không đi ngay ? Một người nào đó vẫn còn giữ ý ấy.
- Không ! Chúng tôi ở đây đúng một tiếng đồng hồ. Thái đáp gọn rồi bỏ xe đi.
Trên xe nhiều người nhảy xuống, thoáng chốc sau, chỉ còn lại quanh xe là tôi và chừng mươi người. Tôi ngồi bên lề đường ngó bâng quơ, bên tôi , có ông già.
Buồn vì không có việc làm, tôi quay sang hỏi thăm ông cụ :
- Nghe giọng của cụ , cháu đoán cụ quê ở miền Tây ?
Ông già hơi cười :
- Cậu nói đúng quá, cậu dân Nam thì rành quá rồi. Ông cụ trả lời và hỏi ngược lại :
- Cậu dân Sài Gòn hả ?
Tôi lại cười, chợt nhớ ra ông già đã bị bắt giam nên hỏi :
- Cháu không hiểu tại sao chúng nó lại bắt giam cụ tại phòng tối trên tàu hàng ?
- Thì ai chửi nó, nó nhốt thôi.
- Cụ già chửi rồi, chửi tụi nó chi cho mệt xác ! Tôi ngẩng đầu như tiếc cho ông cụ còn mang cái tính không chịu được những điều trái tai gai mắt nên khổ thân già. Nhưng tự nhiên, ông già mắt đỏ ngầu :
- Tại già rôi, chứ còn trẻ tôi dám giết tụi nó ngay lúc ấy !
Nghe lời nói quyết liệt đó, tôi nhớ lại buổi trưa trên nống cát trại an ninh quân đội. Chính ông khơi mào vụ trả đũa ở đây. « Ông già này gân lắm ». Tôi có ý phàn nàn :
- Thật đáng tiếc, cụ đã châm ngọn lửa vào hai thùng dầu.
Ông già vẻ ngớ ngẩn, thoáng cái lại hằn học :
- Trong tay tôi có cây súng là tụi nó không còn một mạng.
Tôi nghĩ bụng « giết không còn một mạng, mà ông chưa vừa lòng. Sao cái ông già này căm thù tụi nó dữ vậy ? »
Ông nói như trong xa xăm :
- Tôi cứ nhìn cái lan can mà tưởng như nó còn đứng đó, nó nhảy nhanh quá, tôi không ngờ.
Đến lượt tôi ngớ ra :
- Ai ? Nhảy ở đâu ?
- Ôi thì con tôi đó, cái thằng trung úy quân lương nhảy xuống biển đó. Tôi cứ nhìn sững cái lan can, hai thằng áo xanh bị đánh lòi tròng con mắt ra mà tôi có biết gì đâu !
Tôi sực nhớ ra chuyện trên chiến hạm, nhớ tới người đã để cho tôi cái áo mặc trên người. Lúc đó ông già chặc lưỡi nói tiếp :
- Tội nghiệp cái ông thiếu tá, chắc bây giờ ổng chết rồi. Tụi nó bắt là chết thôi.
- Ổng là bạn tôi đó ?" Tôi buông thỏng một câu rồi thở dài ?" Thôi, chuyện qua rồi, bây giờ trở đi đã yên lành, chỉ còn là kỷ niệm tiếc thương.
Làm thinh một lúc, ông già như đi sâu hơn vào những kỷ niệm về người con :
- Tánh nó lúc nào cũng quyết liệt. Lúc nó ra trướng sĩ quan bộ binh đóng ở vùng I, thì đứa con của nó mới sanh. Nó gởi vợ con lại cho tôi ở chợ Đệm. Một năm hai lần nó về phép. Được ba năm, nó không về nữa kêu tôi dẫn con nó ra. Chuyện như thế đó, chỉ quanh đồng lương lính nghèo, vợ nó bỏ đi bán ba lấy Mỹ - Rồi trên tàu, con nó chết,nó quyết liệt tìm cái chết.
- Ê mấy thằng kia ! Ở đâu tới đây ? Tôi và ông già quay lại thấy bốn thằng đốm đỏ đứng dang chân hỏi mấy người trong đám xe tụ tập sau chiếc Dodge.
Chúng hỏi bất ngờ làm họ quýnh quánh cả lên, nhất là do mấy bộ đồ này ở Đà Nẵng đã bao phen làm họ khiếp vía.
- Cho coi giấy tờ. Tụi đốm đỏ xẵng giọng.
Một vài người lóng cóng móc giấy tờ tùy thân, số còn lại đứng ngó dáo dác. Thấy thế, tôi nói với ông già :
- Cụ băng qua bên kia đường, cụ sẽ thông báo lại với trung úy khi naò ở đây chúng tôi bị kẹt. Ông già nghe và qua đường ngay ; đến bên đó, ông quay nhìn theo dõi. Trong khi đó, tôi đứng lên vòng ra sau chiếc Dodge.
- Thằng này, mày đứng úp mặt vào tường ! Một thằng đốm đỏ chĩa súng vào anh bị thương mũi, huơ huơ mũi súng vào bức tường rào bên đường.
- Tôi đủ giấy tờ mà ! Người bị thương mũi cãi lại.
- Tao biểu mày đứng úp mặt vào tường ! ?" Đ.m, mày có chịu nghe lời không ?
- Nhưng mà, tôi .. Anh bị thương mũi muốn cố cãi, nhưng liền khi đó báng súng của một thằng đốm đỏ khác đứng gần bên, dộng một cái thật mạnh lên lưng anh ta, làm anh ta quỵ xuống.
Thằng đốm đỏ đang chĩa súng vào anh bị thương mũi, quát thét :
- Đứng dậy mày ! Đ.m tính nằm vạ hả ? Nằm luôn à mày !
Lúc đó, tôi đã đến kế bên, đưa tay đẩy thằng đốm đỏ sang bên. Thằng này quay nhanh mũi M16 chĩa vào tôi. Tôi bình tĩnh, móc lấy trong túi ấo tờ sự vụ lệnh chìa ra và nói :
- Công vụ đây, các anh không được đánh người của tôi.
Thằng đốm đỏ tay cầm sự vụ lệnh liếc mắt đọc, tay kia vẫn giữ mũi súng chĩa vào tôi. Mấy người trên xe Dodge tụ dần về phía sau lưng tôi. Thằng đốm đỏ đọc xong nó nhìn chằm chằm vào tôi ; tôi móc túi lấy ra gói thuốc Paulman trong thùng đồ hộp Mỹ, chìa ra mời nó. Nó hạ mũi súng, vớ điếu thuốc ; nhưng tôi kịp ấn cả gói vào tay nó, và nói :
- Anh giữ đi ! Rồi tôi tranh thủ, hỏi luôn :
- Tại sao anh lại giữ nhiệm vụ tuần canh trong thành phố mà không phải là tụi quân cảnh ?
- Quân cảnh mà làm gì nổi ?" Ông Thiệu chỉ thích sử dụng bọn tôi, tin tưởng hơn. Rồi nó cười hềnh hệch ?" Thành phố quê huơng của ổng mà, phải để đám con cưng của ông coi sóc chớ !
Tôi làm bộ ngạc nhiên :
- Thế làm sao mà phải coi sóc một cách quan trọng vậy ?
- Tại hạ sĩ không biết ?" Bọn di tản hỗn laọn vô kể, chúng làm nát Nha Trang rồi, chúng tôi chờ tụi nó ở đây, buộc tụi nó phải trật tự và quay đầu trở ra ..
- THế thì phải phong tỏa ngay ! Tôi làm bộ sốt sắng chú ý để dò thêm tình hình.
- Phong tỏa đã 2 tiếng đồng hồ rồi hạ sĩ ơi. Chúng tôi vừa từ Sài Gòn ra bắt tay vô làm liền. Ở thành phố này, một cây kim cũng không chui ra nổi, mà một con muỗi cũng không bay vào được.
Tôi thử dò thêm :
- Sao chúng tôi vào không thấy gì hết ?
- Không làm sao thấy được chúng tôi, lực lượng hai biệt kích dù và các anh em Lữ đoàn 6 thủy quân lục chiến và biên đội 4 biệt động quân nổi danh như những bóng ma mà.
- Vậy sao chúng tôi vào lại không bị chặn lại ?
Thằng đốm đỏ cười vang, chỉ vào biển chiếc xe Dodge. Tôi cũng cười, làm vẻ như mỉa mai :
- Vậy mà người của chúng tôi lại bị các anh đánh đập tàn nhẫn.
Thằng đốm đỏ tắt cười, nó nhăn mặt :
- Đập chết cũng được nữa mà hạ sĩ, tụi nó rời khỏi chiếc xe là tôi không cần biết, cái sự vụ lệnh, đã gắn chúng vào chiếc xe hạ sĩ biết không ? Nó trở giọng nghêng ngang ?" Hạ sĩ nên biết, bọn này được lệnh tiền trảm hậu tấu mà. Thấy lạng quạng là làm liền, báo cáo sau, làm trúng được thưởng xứng đáng, phần thưởng nhân đôi so với bình thường ; làm sai, tội chia bốn.
Tôi giật mình tái xanh mặt. Thôi rồi những người lang thang trong thành phố giờ này đã ra sao ? Tôi giả lả :
- Thôi mời các anh nghỉ một chút, tiện chúng ta ăn cái gì nhé .
Nghe thế, thằng đốm đỏ quay nhìn đồng bọn, tụi nó đồng ý với nhau là nên cho cái gì vào bụng :
- Lên ăn bay ! Cái bụng tao đã nghe cồn cào rồi. Thằng đốm đỏ rủ rê cả bọn.
Tôi cũng làm ra vẻ quát nạt bọn của mình :
- Các anh lên xe, cấm không được leo xuống.
Cả bọn chủ khách ngồi đối nhau, ở giữa thùng đồ hộp còn phân nửa, được tiếp tục đem ra đánh chén, hỏi thăm tình hình sức khỏe của nhau. Được nửa chừng, tôi vô đề :
- Này anh ?" Tôi gọi tên binh nhất đốm đỏ trưởng toán ?" Tôi có một điều lo quá. Dù tôi là an ninh quân đội mặc lòng, nhưng phải cậy oai lực của các anh
- Thế làm sao biết mà làm vừa lòng tổng thống ? Tôi tỏ vẻ rụt rè.
- Cũng khó mà biết được. Thằng đốm đỏ phân vân ?" Đại khái là cái gì chúng tôi thấy không vừa lòng thì điều đó có nghĩa là không thể vừa lòng ổng.
« Sự vừa lòng ông Thiệu là đồng nghĩa với vừa lòng một thằng đốm đỏ hung ác và ngu dốt ! À ra thế ! ». Tôi nghe ruột mình cuộn lên, nhưng làm bộ khoan thai chép miệng khẩn khoản :
- Vậy cáca anh cứu chúng toi với ! Trong bụng tôi tiếp « thoát khỏi nanh vuốt của các anh ».
- Cứu các anh ? Thằng đốm đỏ nhăn nhở khó khăn ?" Cứu các anh khó quá ! Lỡ bọn các anh đã lọt vào tay chúng tôi rồi thì thật khó cứu quá.
Bọn đốm đỏ, chính chúng cũng thấy chúng là mối nguy hiểm, nhưng theo « luật pháp », người ta chấp nhận sự nguy hiểm đó do chúng gây ra ! Đấy là hai bên cùng có trách nhiệm thực hiện cho bằng được ý muốn của tổng thống Thiệu, người đã khai sinh ra đám bần tiện bạo tàn này .. Và tình trạng nhiễu nhương hung hiểm nơi đây của đám dân di tản khổ đâu.
- Thôi thế này. Tên đốm đỏ trưởng toán đứng lên ?" Các anh chia những người này ra. Nó chỉ mấy người trong xe còn ngồi đó ?" ĐI theo bọn chúng tôi ?" Chúng tôi sẽ chia ra lùng sục tìm cho. Ai chưa bị câu dính thì chúng tôi bảo về đây ngay ?" Còn ai bị rồi thì cái đó chưa chắc ?" Thôi đi ngay.
Tụi đốm đỏ nhảy xuống, tôi đưa them cho mỗi đứa mấy hộp đồ hộp, chúng nhét vào túi hai bên ống quần, rồi gọi giật đám trên xe :
- Chia ra đi theo !
Khốn nạn thay,không ai dám theo cả ! Mới đây họ suýt tiêu mạng, ở kế bên cái xe mà còn bị nguy thay, huống hồ theo lũ chúng, có bề gì chúng cho đi luôn thì ..có trời mà biết ! Còn hy sinh vì người khác, họ chưa hề nghĩ đến điều đó ! Tôi biết vậy, thất vọng, và nói luôn với bọn đốm đỏ :
- Thôi khỏi chia đâu cả - Tôi sẽ cùng đi với các anh một nhóm, sẵn có tờ sự vụ lệnh của tôi đây làm bằng. Rồi tôi nói với những người trong xe ?" « Các anh cứ ở đó chờ , yên thân hơn ! »
Tôi quày quả bỏ đi theo bọn đốm đỏ - Ông già bên kia đường nhìn theo.

Tình hình chiếc Dodge yên ổn nhờ cái bảng số của nó. Khoảng 15 phút sau đó, Thái trở về, leo len cabin, cô gái Huế lẻn theo anh lúc nào khôn gbiết cũng trở về lên ngồi cạnh, Thái nhìn về tay lái thắc mắc về sự vắng mặt của tôi. Ông già băng qua đường, mở cửa xe leo lên ngồi vào chỗ tay lái, báo cáo mọi sự ông thấy, Thái nhăn mặt chau mày :
- Khó mà thoát khỏi Phan Rang, thành phố bị phong tỏa. Dân ở đây im thin thít như những con cừu non, mấy quan bảo thế nào, họ nghe theo như vậy.
- Quan nào ? ông già tò mò hỏi.
- Thì mấy quan thiên thần ông nói đó. Thái trả lời hậm hực và nói tiếp ?" Ngoài ra còn mấy quan thiên lôi mặt sắt ở trên núi xuống nữa. Mấy quan này nói tiếng Thượng, mà mặc đồ Mỹ. Mấy tên này còn cực kỳ tàn bạo hơn nữa, lúc nào cũng cho là *** Mỹ ngào đường ngon khôn tả và hơi giấm của thằng Thiệu thì thơm vô ngần, tụi nó tự hào chính ông tổ ba đời của thằng Thiệu là nguời Thượng do trời sai xuống trên đất thiêng của tụi nó mà.
Mới vừa khi cô gái Huế chen vào lời Thái- Đằng tê bọn hắn mọi ruột một lượt hai nguời thanh niên rồi móc bốn con mắt bỏ vào túi vì tội nhìn bọn hắn mà cười ?" Hắn làm giữa ban ngày ?" Hắn làm tự nhiên. Trước tiên hắn đập báng súng vào đầu cho 2 thanh niên té xuống, hắn quát « Tụi bây nhìn tao mà nghĩ gì trong bụng ». Rứa rồi hắn moi ruột ra coi, đến lúc 2 anh thanh niên giãy chết trợn hai cặp mắt lên ?" Hắn cho nhìn rứa là hỗn, hắn moi mắt , hắn tính quăng thì thằng tee cho là quí, hai thằng chia nhau bỏ túi, tụi còn lại chỉ cái túi máu me cười hắc hắc « Cái áo đẹp, màu đẹp ». Xí sau, con đường nớ vắng giới nghiêm. Cô gái kể luôn một thôi, giọng còn kích động.
Ông già nghe mà gương mặt xanh lè.
Lúc đó, gần 12 giờ trưa ngày 2/4/1975, trên đoạn đường chiếc Dodge đang đậu bùng lên chao nghiêng như động đất.
ĐÌNH ! OÀNH ! OÀNH ! Tiếng nổ ở đầu đường và nổ ở giữa đoạn đường. Đoạn đường nửa cây số, một chiếc xe tămg ở đâu bỗng xuất hiện nằm như bít đầu đằng kia, bánh xích chuyển động, tiếng sắt nghiến ken két, tiếng động cơ ầm ầm. Khói đen hung hãn chầm chậm nhích lên. Khẩu đại liênn trước đầu nó chổng ngược chênh chếch cứng ngắc rung rung, ánh sáng trắng loe lóa trước mũi :
- Cành cành cành cành ! Cành cành cành !!! Tiếng nổ gõ nhịp từng chuỗi ngắn.
Chiếc tăng tiến lên đến gần nửa đoạn đườn, thì ngừng lại, xuống tấn tại chỗ, rồi toàn bộ khối sắt gần cây đại bác daì ngoằn quay tròn chầm chậm, đầu đại bác lên xuống đều đều. Được giáp hai vòng như vậy, nó đứng yên và bánh xích lăn chầm chậm đến cuối đường đứng lại. Toàn bộ chiếc tăng trở hướng khuất đến từng đoạn biến mất.
Đình ! Oành ! Oành ! Có tiếng đạn đại bác nhỏ hơn nổ gần.
Trong lúc ấy, chiếc Dodge , một cái khăn mùi soa trắng thuê cành mai còn đượm nước hoa được giăng ra trang điểm trên cái cần kính chiếu hậu của nó ngoài cửa. Sau xe có mấy nguời nhảy xuống nằm dài theo sát chân tường nhà, họ sợ ở trên xe sẽ ăn đạn đại bác của chiếc tăng. Khi chiếc tăng đậu lại gần bên chiếc Dodge, miếng bạt che bên hông run rẩy như da bụng con bò rung rung đuổi ruồi. Mặt những nguời ngồi trên xe cắt không còn hột máu. Ở cabin xe, nguời trung úy mang dấu công binh trên vai áo cố tình đưa dấu huy hiệu về phía chiếc tăng, mắt nhìn nó miệng cười mỉm. Anh nhận ra nó ở suối Xuân La, và không muốn nó ngộ nhận mình khi thấy chiếc Dodge của an ninh quân đội.
Những nguời nằm theo tường nhà, đầu úp sấp he hé mắt nhìn bánh xích tăng, thấy nó lăn đi họ thở phào ngẩng đầu lên và thấy bốn cái bánh gip chạy tới ngang trước mắt họ, bốn cái bánh cao su chạy thật chậm và thấy rõ hình cái dù vẽ trên miếng chắn bùn bằng cao su. Tạch tạch tạch tạch !!! Một tràng tiếng nổ của một loạt mấy họng súng nhả đạn. Có mấy nguời trong bọn họ tưng tưng, lưng điểm nhanh lấm tấm lỗ vải cháy. Một nguời nào đó còn he hé cặp mắt lúc này đã lờ đờ, thấy 4 cái bánh cao su vượt qua cặp bánh xích. Bốn nguời thiệt mạng, năm hấp hối và năm phút sau cũng tắt thở.
Trong lúc ấy, ở đầu đường, một chiếc gip của biệt kích dù từ xa chạy trờ tới ngừng sững trước đầu xe Dodge. Mấy cánh tay áo đốm đỏ lò ra khỏi gip. Mấy họng M16 chĩa xéo xéo vào góc tường nhà, nó nhận ra là mấy nguời di tản đang nằm sấp nhìn nó và chiếc xe an ninh quân đội. Thế là nó muốn chận trước mấy trái lựu đạn có thể từ trong đám nguời đó quăng ra, nó cho nổ súng trước, và lập tức nó lách khỏi chiếc Dodge mà nó ngỡ của bọn an ninh cùng phe với nó, chen vượt lên chiếc tăng, chạy biến. Giữa chiếc gip và chiếc tăng chưa đứa nào kịp hiểu nhau là bạn hay thù, nếu kịp hiểu chắc chắn có một đứa bị hạ.
Trong lúc ấy Thái trên xe nhẩy xuống lôi cô gái theo anh, anh hét lên « Bỏ xe » và kéo biến cô vào trong ngõ hẻm bên kia đường. Tất cả nguời trên xe cũng nhảy ra chạy tỏa như bay. Khi đứng nép được vào hẻm, Thái mới nhận ra chỉ có mình mình đứng vào giữa hai góc nhà nào đó, cô gái lạc đâu mất .Nhìn ra đường anh thấy chiếc Dodge như chồm cái đầu lên :
ẦM ! Tiếng lựu đạn nổ.
ẦM ! ẦM ! Thùng xe phả lên một vùng lửa vá khói đen phủ kín chiếc xe. Phuy xăng nó chở đã thiêu rụi nó hoàn toàn.
Ngay lúc ấy, một toán vằn sóng biển chừng mươi đứa ở đâu xuất hiện, kịp thấy chiếc tăng đứng quay nòng đại bác, chúng nhảy bổng vào tường rào ngay đó núp nhìn ra. Chúng nó thấy rõ các việc của chiếc gip và chiếc tăng, của đám trên xe an ninh quân đội. Và nó còn thấy hai bóng trắng trên lầu căn nhà đầu hẻm, nơi Thái chạy vào, ló ra tung liền 3 trái lựu đạn vào chiếc Dodge mang bảng số an ninh quân đội. Mấy mũi súng trong tay đám vằn chông lên nổ giựt giựt :
Tằng Tằng Tằng Tằng !!! Một cái xác áo trắng rơi đánh « bịch » trước mắt nguời trung úy công binh.
Bọn vằn nhảy ra băng qua đường, chạy về phía hẻm nhưng không vào đó, mà xông vào căn nhà chúng vừa chĩa súng bắn lên ; khi nãy chúng nó có thấy một cái bóng tóc thề chạy vô đây cùng một ông già. Một số thường dân chạy toáng lên, cửa nhà đóng sàn sạt rầm rầm
.. Rồi sau lúc ấy, con đường vắng hoe, im lìm. Trên đường mấy thứ sắt vụn còn ngùn khói. Trong mấy cái thây bên tường nhà, một cái chống tay ngồi lên, cố dựa lưng vào mảng vội vàng, và như cái kim đồng hồ to, cái thây từ từ quay 180 độ, từ trên lề đường bên này ngã xuống về bên kia.
Thời khắc trôi qua thật chậm. Một phút, hai phút,năm phút, con đường vắng tanh ; 10 phút, 20 phút, nửa giờ sau, con đường vẫn vắng tanh.
Giữa đường, nguời trung úy công binh bước ra, đầu đường một bóng áo thun trắng có cổ bước ra. Cả hai di động đến bên xác xe, đứng nhìn xác nguời và nhìn vào mắt nhau cùng lắc đầu.
- Họ đâu cả rồi ? Đáp lại là cái lắc đầu
- Còn họ đâu rồi ? Đáp lại cũng là caí lắc đầu.
Tự dưng ở đâu không biết, nguời và xe đổ túa ra nhộn nhạo, hỗn loạn chạy tới chạy lui ..
Hai nguời công binh còn ở đó, chờ đợi ; nhưng gần cả giờ rồi, chẳng ai đến với họ. 88 nguời, 5 nguời chết được Thái chứng kiến, 6 cái chết bị các thiên lôi (Biệt động nguời Nùng) bắt úp mặt vào tường xử tử mà tôi cùng đám đốm đỏ chưa kịp can thiệp, thì còn 75, 75 nguời nữa ở đâu ? Đâu mất ? Sự hỗn loạn, hay là thác loạn, hay là gì gì đó .. đã làm biến mất 75 con nguời. Đi khỏi xe là chết, ở lại xe là sống, đi khỏi xe là sống và ở lại xe là chết. Còn biết sống chết là đâu ?
Bây giờ thì thành phố Phan Rang đầy dân di tản, phải nói là cả vạn nguời và xe. Qua hai tiếng đồng hồ, thành phố này không biết ai là chủ nữa .