7 kỳ quan thế giới cổ đại

Tiếp theo là 7 kỳ quan thế giới hiện đại
Mai post tiếp

7 kỳ quan thế giới hiện đại:​

1.Kim tự tháp Ai Cập - Pyramids of Egypt
2.Grand Canyon
3.Vạn Lý Trường Thành - Great Wall of China
4.Đền Taj Mahal
5.Serengeti Migration
6.Machu Picchu
7.Đại hý trường La Mã - Colosseum of Rome
Như đã giới thiệu ở phần trên, kim tự tháp Ai Cập là kỳ quan duy nhất của thế giới cổ đại còn lại với thời gian và cho đến ngày nay, nó vẫn tiếp tục đứng đầu danh sách các kỳ quan trên thế giới.

2. Grand CanyonArizona - U.S.A.
Grand Canyon quả thực là một tác phẩm vĩ đại của thiên nhiên. Hẻm núi rộng đến 29km (18 dặm) từ bờ núi này đến bờ núi kia và sâu 1600m (1 dặm). Grand Canyon trải qua quá trình hình thành dài đến hàng triệu năm nhờ ảnh hưởng xói mòn của sông Colorado đã tạo nên đường cắt xuyên những lớp đá hàng tỉ năm tuổi. Sự bao la mênh mông và hoang vắng của quang cảnh đã khiến cho những du khách ở đây không thể thốt nên lời !

3.Vạn lý trường thành
Trung Quốc
Nếu như bạn đứng trên tường thành trong một khung cảnh hoang dã không một bóng người, bạn sẽ thấy bức tường uốn lượn như một con rắn chạy dài từ phía trước và từ phía sau bạn. Đó thực sự là một cảnh hùng vĩ, hoành tráng của Vạn Lý Trường Thành.
Vạn Lý Trường Thành là một công trình kiến trúc vĩ đại, được khởi công từ thời Tần Thủy Hoàng, vị Hoàng Ðế đầu tiên của Trung Hoa, và trở thành một trong những kỳ quan thế giới. Có thể nói đây là niềm tự hào của văn hóa Trung Quốc. Khởi nguyên của nó chỉ là một bức tường trấn thủ và bảo vệ nướcTrung Hoa tránh làn sống xâm lược của quân Hung Nô từ phía Bắc.
Vạn Lý Trường Thành không phải là một chuỗi tường dài liên tục, mà là một kết hợp của những đọan tường kiên cố được xây dựng một cách riêng biệt vào những thời đại khác nhau qua hai thiên niên kỷ, cuối cùng tạo nên một tường thành bảo vệ dài 7200 km, nằm về phía Bắc của Trung quốc, làm nổi bật đường biên giới xa xưa của vương quốc nhà Tần rộng lớn chạy dài suốt từ Sơn Hải Quan ở phía đông đến tận Gia Dụ Quan ở phía tây, nó vẫn còn đứng sừng sững đến tận ngày nay. Dưới thời Tần Thủy Hoàng Ðế vào năm 221 cho đến 210 trước Tây Lịch, tường thành đầu tiên của Vạn Lý Trường Thành, như chúng ta gọi ngày nay, đã được xây dựng. Thoạt tiên tường thành ấy chỉ được đắp bằng bùn và đá, chạy dài ngăn cách Trung quốc và phần đất của Mông Cổ. Bao nhiêu triều đại phong kiến của xứ sở Trung Hoa đến rồi đi, một vài triều đại đã có công xây dựngthêm, làm cho tường thành ấy càng dài hơn nữa, trong khi những triều đại khác chỉ lo tranh giành quyền lực, chém giết lẫn nhau. Nhưng tường thành đầu tiên là một bức tường thành đầy hữu dụng đã ngăn cản quân Hung Nô, bảo vệ an tòan đất nước Trung quốc phong kiến cho đến khi vó ngựa quân Mông Cổ dưới sự chỉ huy của Thành Cát Tư Hãn tràn vào Trung quốc năm 1211.
Mãi đến năm 1368, khi quân Mông Cổ bị đánh đuổi ra khỏi Trung thổ, triều đại nhà Minh được thiết lập, việc xây dựng giai đoạn cuối của Vạn Lý Trường Thành mới được bắt đầu. Lúc ấy có thể nói, tường thành đã được xây hoàn chỉnh trên 200 năm với những lớp gạch trộn lẫn với hỗn hợp xi măng và đá, nhà Minh chỉ xây thêm phần tường thành kéo dài về phía Đông giáp với Bắc Hàn và xây thêm một đoạn tường thành khác về phía Tây trong vùng Xinjiang.
Năm 1644, bức tường thành ấy đã không ngăn cản bước tiến của quân Mãn Thanh, khi họ kéo quân vào Trung quốc và trị vì đất nước này gần ba trăm năm. Trong suốt triều đại nhà Thanh, bức tường thành ấy vẫn đứng im sừng sững, không một ai ngó ngàng đến.
Cho đến thế kỷ 20, Vạn Lý Trường Thành mới gặp mối đe dọa, các dân làng lân cận nhìn bức tường thành như là một nguồn nguyên liệu cho họ xây cất nhà cửa và những viên gạch của Vạn Lý Trường Thành bị nạy ra để xây nhà cho những người dân làng trong vùng. Tuy nhiên, sự trộm vặt ấy không thấm vào đâu, nếu so với việc phá hủy Vạn Lý Trường Thành mà Cuộc ***************** đã gây ra. Chiến dịch 1966-1967 của Mao Trạch Đông nhằm phá sạch những gì gọi là tàn dư của chế độ phong kiến đã làm cho Vạn Lý Trường Thành trở thành một mục tiêu bị tàn phá với từng miếng gạch bị tháo dỡ đi.
Vạn Lý Trường Thành hiện giờ không còn được xem là tường thành bảo vệ biên giới cho Trung quốc hay là mục tiêu cần phải phá hủy như Cuộc ***************** của Mao Trạch Đông đề ra, nhưng lại là nơi thu hút những du khách nội địa lẫn ngoại quốc đến đây thăm viếng. Hiện nay, chỉ tại Badaling phía Bắc của Bắc Kinh, một phần tường thành trong Vạn Lý Trường Thành dài 7200 cây số này đã lôi cuốn hơn 120,000 du khách đến đấy trong một ngày. Nhưng bên cạnh đó lại có thêm mối đe dọa xuất phát từ bên trong: những du khách trong và ngoài nước đã vô tình góp phần phá hủy Vạn Lý Trường Thành lâu đời và nổi tiếng nhất của xứ Trung Hoa.

4.Đền Taj Mahal
Agra - Ấn Độ
Nhiều người lầm tưởng rằng Taj Mahal ở Agra Ấn độ là thánh đường Hồi giáo, thật ra đây chỉ là một lăng mộ đồng thời cũng là một kết hợp tuyệt vời của hai kiến trúc Ấn-Hồi. Có thể nói nghệ thuật kiến trúc là lĩnh vực chủ yếu, trong đó người Muslim diễn đạt tình cảm và cái đẹp của mình.
Taj Mahal do vua Sha Jahan (1582-1666) cho xây để tưởng nhớ đến hoàng hậu yêu quý của ông là Mumtaj Arjumand-Banu- Begam (1592-1631), bà mất lúc sinh vị hoàng tử thứ mười bốn.
Được khởi công từ năm 1632 và kéo dài đến năm 1649 mới hoàn thành. Huy động trên 24.000 thợ xây cất, ròng rã hơn 17 năm với gần như toàn bộ ngân quỹ của đất nước đã chôn vào đây, trị giá thời bấy giờ là 470 kg vàng ròng...
Kiến trúc sư trưởng là Ustad Isa người Ba tư, nội thất do Gieromino Vereneo người Ý và Austin De Bordeaux người Pháp trang trí. Những thợ thủ công khéo tay, chuyên môn được tuyễn chọn từ các thành phố Bagdad, Téhéran, Constantipole và các đô thị Hồi giáo. Nhìn chung ta thấy cấu trúc của Taj Mahal rất đơn giản, kiến trúc tổng thể là một tòa lâu đài có hình bát giác xây trên nền cao. Nóc tòa được đặt ở ngay giữa là một mái vòm lớn cao 75m, từ xa nhìn giống như quả đào khổng lồ in lên nền trời xanh tuyệt đẹp, chung quanh được trang điểm bởi bốn mái vòm nhỏ hơn.
Phóng lên từ bốn góc của nền thềm là bốn ngọn tháp đỉnh tròn cao 40m, trông như bốn cây sáo đang tấu khúc. Tất cả đều làm bằng đá cẩm thạch trắng, một loại đá cực kỳ nhạy cảm với những thay đổi nhỏ nhất của ánh sáng, nó phản chiếu những màu sắc biến hiện diệu kỳ từng khoảnh khắc tùy theo ánh nắng ban ngày, có dịp ngắm Taj Mahal dưới ánh trăng đêm mới thấy và cảm được vẻ huy hoàng kiêu sa với nét hùng vĩ của ngôi lăng tẩm này. Người Ấn độ xem Taj Mahal như là ?oviên ngọc trân châu của những đền đài?, họ thi vị huyền thoại hóa và gọi đây là nơi ?ocác nàng tiên áo trắng của Thiên đình hóa thạch tô điểm trần gian?.
Trên cửa, tường và các bức rèm chung quanh 2 ngôi mộ là những trang trí cực kỳ tinh xảo, được khảm bằng 12 loại đá quý ẩn hiện nhiều màu sắc trên nền đá cẩm thạch trắng, như tuyết. Người Muslim không vẻ người hay các loài động vật nhưng thường dùng những tiết họa hình học, hoa lá hoặc khắc những câu trong Thiên kinh Qur?Tan bằng mẫu tự Arab, một lối phóng bút trang điểm cầu kỳ, nghệ thuật viết và thưởng thức nét chữ đẹp được người Muslim say mê, họ xem đó là một phương tiện biểu cảm để truyền đạt Thông Điệp của Thượng Đế. Những chạm khắc trên đá trong lăng Taj Mahal tinh xảo và tao nhã, thiết kế hài hòa, màu sắc tuyệt vời, trông như những bức rèm thêu, ánh sáng chiếu xuyên qua càng làm rực rỡ đến độ khó tin rằng bàn tay con người lại có thể khéo léo như vậy.
Đồ sộ mà vẫn thanh tú, nhẹ nhàng nhờ sự sắp xếp khéo léo của các bộ phận với một phong cách hoàn hảo trong quan hệ tương tác từ mỗi bộ phận và tổng thể, nếu ta bê nguyên cả Taj Mahal ra khỏi khung cảnh thiên nhiên, thì có lẻ một nửa vẻ đẹp của nó đã bị mất đi. Taj Mahal nằm ở cuối một khu vườn rộng lớn với những hàng cây bách dài và xanh ngát, trên thảm cỏ mênh mông, ở giữa là hồ nước phản chiếu ánh sáng lấp lánh, điểm những đóa sen trắng, hồng, khoe sắc thắm, tiệp cùng màu xanh lơ của bầu trời Ấn độ cao vút bên trên, toàn bộ làm nổi bật tòa nhà kiêu hãnh trắng ngời.
Taj Mahal là một trong những kỳ quan nổi tiếng thế giới, nó trở thành biểu tượng của tình yêu chung thủy, của sự toàn mỹ, vừa tiêu biểu vừa là linh hồn của nước Ấn độ.

5.Serengeti Migration
Mara Masai - Kenya, Serengeti - Tanzaniya
Serengeti Migration - cuộc di cư của những đàn ngựa vằn, linh dương... thực sự là một cuộc "trình diễn" của muông thú vĩ đại nhất trên thế giới ! Cảnh tượng có phần gây kinh hoàng cho những ai có dịp chiêm ngưỡng. Bạn có thể tưởng tượng, từng đàn động vật hoang dã lao đi như một lớp chăn tự nhiên chuyển động phủ trên khắp núi đồi và đồng cỏ Phi Châu mênh mông ngút mắt ! Hằng năm, có đến hơn một triệu những con vật ăn cỏ này rời nơi ở của mình vào mùa khô (tháng 6) để lên vùng lân cận phía Bắc nơi có nhiều cỏ và nước hơn.
Cuộc di cư diễn ra hằng năm, với lộ trình hình tròn theo chiều ngược kim đồng hồ. Những động vật ăn thịt như sư tử, cọp beo... không di cư nhưng chúng lại được hưởng lợi từ thời gian này, những bữa tiệc thịt thỏa thuê khi đám động vật ăn cỏ đi qua.

6. Machu Picchu
Cuzco - Peru
"To visit Machupijchu, you must prepare the soul, sharpen the senses. Forget for some minutes, the small and transcendental problems of our lives, of modern... man..."
Napoleon Polo
Casilla 435 Cuzco Peru
Hầu hết các khách du lịch đều công nhận rằng, Machu Picchu ở Peru là di tích cổ gây ấn tượng sâu sắc nhất trên thế giới. Machu Picchu là một thành phố bằng đá với những đền đài, thành lũy của người Inca, nằm trơ trọi trên cao dốc núi đồi hình yên ngựa, phía xa trên một phần đèo vây quanh sông Urubamd.
Trước khi người Tây Ban Nha đến xâm chiếm chốn này, Machu Picchu là một nơi huyền bí bị lãng quên giữa thế giới và khi đó nó vẫn còn trong thời kỳ hoàng kim của mình. Machu Pucchu sau đó bị chôn vùi dưới lớp cỏ cây dày đặc của núi rừng mãi cho tới năm 191, khi nhà thám hiểm xứ Yale, Hiram Bingham phát hiện ra nó.
Machupijchu
"After almost four hours by train, on one of the most impressive and spectacular stretches in the world, from high, cold early morning plains down to lush vegetation in the frequently suffocating late morning heat, one arrives at the foot of the mountain Machupijchu. Then the eight kilometer road of thirteen zigzag hairpins in an acrobatic bus takes us up the mountain, and one arrives at the hotel. From here, it is only a few steps and the city opens itself. ..."

7. Colosseum - Đại Hý Trường La Mã
Roma - Ý
ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ - COLOSSEUM
Tên gọi của công trình này ở thời La Mã cổ đại là Đấu trường Flavius* (Flavian Amphitheater) do được xây nên trong triều đại Flavius. Nó nằm ở thung lũng rộng bên cạnh các ngọn đồi Palatine, Caelian và Esquiline, nơi trước đó là hồ trong khu vườn của khu hoàng cung Domus Aurea ( tòa nhà vàng ) của bạo chúa Nero.
Là 1 khối liến trúc có tiết diện hình elip với trục dài 188m & trục ngắn 156m. Bờ tường đấu trường được xây cao tới 50m tính từ mặt đất. Hơn 100.000 m3 đá tuff vôi ( travertine) hơn 300 tấn kim loại được dùng để xây nên đấu trường.
Đấu trường được khởi công chỉ ít lâu sau khi hoàng đế Vespasianus đăng quang ( năm 70 ) & được khánh thành bởi hoàng đế Titus ( năm 80 ). Các lễ hội & các trận đấu đã diễn ra kể từ đó cho đến năm 523. Hơn 5000 con sư tử và 2000 đấu sĩ đã bị giết chết cho những cuộc vui của giới quý tộc La Mã tại hí trường/ đấu trường này.
Bức tượng khổng lồ bằng đồng mạ vàng dựng ngay cạnh đấu trường là bức tượng (Colossus of Nero) do điêu khắc gia Hy Lạp Zenodoros làm. Ban đầu nó được dựng như tượng của Nero, sau khi bạo chúa này mất đi nó được sửa đổi thành tượng thần mặt trời.

Động đất đã kết liễu các nền văn minh cổ đại?​

Những trận động đất kinh hoàng có thể là nguyên nhân làm sụp đổ nhiều nền văn minh trong lịch sử loài người, từ thành Tơroa cổ đại (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) tới nền văn minh Maya ở Trung Mỹ. Giả thuyết này vừa được các nhà khoa học đưa ra hôm qua, tại cuộc họp của Hiệp hội Địa Vật lý Mỹ.
Ông Amos Nur, Giáo sư vật lý tại Đại học Stanford, cho biết: ?oChúng tôi tin rằng các thảm họa tự nhiên, đặc biệt là động đất, đã đóng vai trò quan trọng trong sự mất tích bí ẩn của nhiều nền văn minh?.
Trước đó, các giả thuyết đều xoay quanh một nhóm cướp biển bí ẩn được gọi là ?oSea People?. Hẳn là chúng đã càn quét qua vùng này, cướp bóc và triệt phá các thành phố lớn.
Nur lại phát triển một giả thuyết hoàn toàn khác. Khi nghiên cứu vùng phía đông Địa Trung Hải ở cuối thời kỳ đồ đồng, ông cho rằng một trận động đất lớn có thể là thủ phạm chính đằng sau sự biến mất của nhiều thành phố như Tơroa, Mycenae và Knossos. Các thành phố này đã bị quét khỏi bản đồ thế giới trong khoảng năm 1225 - 1175 trước Công nguyên.
Maya cũng chung số phận?
Các nhà khoa học khác của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ đã đưa giả thuyết này đi xa hơn. Họ cho rằng những trận động đất lịch sử có thể triệt hạ các nền văn minh khác, từ Harappan của thung lũng sông Ấn (Ấn Độ), tới Maya ở Trung Mỹ .
Nền văn minh Harappan, sau 2000 năm thịnh vượng ở vùng sông Ấn, đã đột ngột biến mất vào khoảng năm 1900 trước Công nguyên. Người đời gán cho sự mất tích bí ẩn này vô số nguyên nhân có thể, từ việc thay đổi phương thức buôn bán, tới những kẻ xâm lược người Aryan từ phía bắc.
Tuy nhiên, Nur và đồng nghiệp Prasad, khi xem xét lịch sử địa chấn, đã nhận thấy có những trận động đất thảm khốc đổ xuống vùng ven biển gần biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan. Theo giả thuyết của họ, một hoặc nhiều chấn động lớn có thể đã làm vỏ trái đất di chuyển, kéo theo việc chặn dòng chảy của một con sông lớn trong vùng. Nền sản xuất nông nghiệp bị phá hủy, các trận lụt nghiêm trọng xảy ra và cuối cùng vùi lấp các thành phố dưới bùn lầy.
Một tình huống tương tự cũng có thể đã xảy ra với nền văn minh Maya ở vùng Trung Mỹ: Hai thành phố Quirigua (Đông Guatemala ngày nay) và Benque Viejo, vốn là trung tâm văn hóa của người Maya trong thời kỳ đỉnh cao, đột ngột biến mất vào cuối thế kỷ thứ 9 sau Công nguyên. Theo lập luận của nhà địa vật lý Robert Kovach, có thể một trận động đất đã san phẳng cả hai thành phố.
Khó khăn ở đây là định vị chính xác những đứt gãy địa chất từng phá hủy các nền văn minh trong lịch sử. Thời gian đã làm lành vỏ trái đất và xóa nhòa nhiều chứng tích. Nhưng Nur tin rằng bằng các thiết bị đo địa chấn hiện đại, kết hợp với tài liệu lịch sử của loài người, cuối cùng, họ sẽ chứng minh được những gì mà động đất đã gây ra cho nhiều nền văn minh.
Nguồn: Reuters

Sự thật mới về Vạn Lý Trường Thành​

Từ lâu Vạn Lý Trường Thành được xem là một công trình kiến trúc độc đáo không chỉ của Trung Quốc mà của cả nhân loại. Và hầu hết mọi người tin rằng đây là công trình phát xuất từ ý muốn của một người duy nhất là Tần Thủy Hoàng, nhằm ngăn chặn rợ Hung Nô từ phương Bắc.
Tuy nhiên, mới đây, một viện sĩ thông tấn Mỹ đã căn cứ vào những sử liệu hiện có để khẳng định rằng đấy chỉ là một huyền thoại.
Năm 1969, khi đặt những bước đầu tiên lên mặt trăng và nhìn về hành tinh xanh thì con người mới rõ rằng họ chỉ nhìn thấy một công trình nhân tạo duy nhất, đó là Vạn Lý Trường Thành, như một con rắn uốn khúc qua hàng ngàn cây số hướng về phía Tây Trung Quốc. Bức tường thành đầy huyền thoại này một lần nữa kích thích lòng hiếu kỳ của hàng triệu du khách và hàng trăm nhà nghiên cứu, trong đó có Arthur Waldron, viện sĩ thông tấn của trung tâm nghiên cứu về Đông Á thuộc Trung Đại học Harvard, Mỹ.
Waldron đã tiến hành một cuộc nghiên cứu sâu rộng về cả hai mặt lịch sử và khảo cổ học để cuối cùng xác định rằng ý niệm về một bức tường thành duy nhất tồn tại suốt hàng chục thế kỷ qua chỉ là một huyền thoại.
Trong tác phẩm The Great Wall of China: From History to Myth (Vạn Lý Trường Thành Trung Quốc: Từ lịch sử đến huyền thoại), Waldron đưa ra nhiều bằng chứng và luận cứ để chứng minh điều mà ông đã khẳng định. Theo ông, các thành lũy của Trung Quốc được xây dựng rải rác ở nhiều nơi và trong nhiều thời điểm khác nhau, kể từ năm 700 trước Công nguyên đến nay, nên sự hiện hữu của một bức tường thành với tính cách một kiến trúc duy nhất là không phù hợp với thực tế lịch sử.
Ông nhấn mạnh trước tiên đến sự kiện trong thời nhà Hán và suốt giai đoạn giữa của lịch sử Trung Quốc, không hề thấy có tài liệu nào nhắc nhở đến Vạn Lý Trường Thành. Khi quân Mông Cổ xâm lăng đất nước này vào thế kỷ 13, không có bức trường thành nào làm chậm bước tiến của họ. Các nhà văn Trung Quốc vào thời kỳ này thường dùng một loạt những từ ngữ khác nhau khi đề cập đến những bức thành và không có một cái tên duy nhất nào gợi lên ý niệm về một kiến trúc cổ được nhiều người biết đến. Nói cách khác, cách nay hàng trăm năm chưa hề có một từ hay một câu nào trong từ ngữ Trung Quốc tương ứng với từ Great Wall mà người phương Tây đã sử dụng gần đây.
Vào thời nhà Minh (1368 - 1644), trong những tài liệu ghi chép các cuộc thảo luận về chính sách phòng thủ biên giới, không thấy có chỗ nào đề cập tới Vạn Lý Trường Thành. Từ những chứng cứ trên và căn cứ vào các tài liệu sau này, Waldron khẳng định rằng phần lớn cái mà ngày nay ta gọi là Vạn Lý Trường Thành được xây dựng vào nửa sau thế kỷ 16, tức cuối thời nhà Minh. Thời đó, Trung Quốc có nhiều kế sách để đối phó với sự đe dọa của các dân tộc du mục phương Bắc: thương mại và ngoại giao; chinh phục gọn; và cô lập. Chính từ sự lựa chọn đối sách thứ ba mà các hoàng đế nhà Minh đã cố cách ly "những đám rợ phương Bắc bằng việc xây dựng trường thành". Và chỉ đến cuối thế kỷ 16, ranh giới của những khu vực mà bức trường thành đi qua mới có được hình ảnh như chúng ta thấy ngày nay.
Hồi thế kỷ 18, người ta phổ biến tại châu Âu những bản báo cáo chi tiết về việc làm thế nào mà Tần Thủy Hoàng có thể xây dựng trường thành, mặc dù không có một nguồn tư liệu xác thực nào cung cấp những chi tiết như thế. Sang thế kỷ 19, các nhà thám hiểm và các nhà bách khoa châu Âu đã nghĩ ra câu chuyện dân gian về bức trường thành của nhà Tần. Waldron khẳng định hiện nay những đường vòng của trường thành trên các tấm bản đồ in tại Bắc Kinh đã không căn cứ vào những cuộc khảo sát hiện tại mà lại dựa vào những cuộc khảo sát của các giáo sĩ dòng Tên (Jésuite) vào thời nhà Thanh (1644 - 1912). Ngay cả người Trung Quốc cũng không tin vào một xu hướng thích tạo chuyện giật gân như thế. Hồi cuối năm 1920, nhà thám hiểm Frederick Clapp từng được cư dân địa phương nhắc nhở rằng một phần tường thành mà ông tìm ra không phải là Vạn Lý Trường Thành của nhà Tần mà là một kiến trúc mới xây dựng sau này của nhà Minh. Vậy mà huyền thoại vẫn tiếp tục còn có đất sống và duy trì được tính hấp dẫn của nó. Ngày nay, những nỗ lực duy trì huyền thoại Vạn Lý Trường Thành vẫn được tiếp tục. Một quyển bách khoa toàn thư về kỳ quan này vừa được xuất bản và một quy tắc học thuật về "nghiên cứu Vạn Lý Trường Thành" đã được xác lập.
Tuy nhiên, kể từ khi tác phẩm của Waldron ra đời, bên ngoài Trung Quốc, các cuộc nghiên cứu nhằm xác định thực chất và huyền thoại Vạn Lý Trường Thành vẫn được đẩy mạnh và ngày càng đi xa hơn. Waldron cho rằng những cuộc nghiên cứu được đưa ra trong một hội nghị quốc tế tổ chức tại Bắc Kinh giả định rằng những thành lũy thời Chiến quốc được nối lại với nhau để trở nên một trường thành rộng lớn vào thời Tần là điều "đáng ngờ về phương diện khảo cổ học". Quan điểm của ông khá rõ ràng: "Vạn Lý Trường Thành được xây dựng phần lớn và hoàn chỉnh vào thời Minh, còn các thời Chiến quốc, Tần, Hán... chỉ mới phục hồi, liên kết một số thành cũ nằm rải rác mà thôi".
Nguồn: vnexpress