8 cách tâm trí chúng ta làm sai lệch thời gian

Tham khảo
10 Ways Our Minds Warp Time


Năm 1962, Siffre đến sống trong một hang động hoàn tàn bị cô lập với những chiếc đồng hồ cơ học và ánh sáng tự nhiên. Ông ấy bắt đầu trải nghiệm một sự thay đổi lớn trong nhận thức về thời gian của mình. Khi ông ấy cố đo 2 phút bằng cách đếm đến 120, nó tốn mất 5 phút của ông. Sau khi ra khỏi hang, ông đoán chuyến đi đã kéo dài 34 ngày. Nhưng thực sự thì ông ấy đã ở đó trong 59 ngày. Trải nghiệm thời gian của ông ấy đã thay đổi nhanh chóng. Từ một quan điểm bên ngoài thì ông ấy đã chậm, nhưng từ kinh nghiệm về mặt tâm lý của Siffre thì thời gian đã trôi qua nhanh.

Nhưng bạn không cần ẩn náu ở một hang động trong vài tháng để làm sai lệch thời gian, mà điều này xảy đến với chúng ta mọi thời điểm. Trải nghiệm về thời gian của chúng ta có tính linh hoạt; nó phụ thuộc vào sự chú ý, động cơ, những cảm xúc và nhiều thứ khác.

1. Những tình huống đe doạ tính mạng.

Mọi người thường nói dường như thời gian chậm lại trong những tình huống đe doạ tính mạng, như nhảy dù.

Nhưng chúng ta có thực sự xử lý được nhiều thông tin hơn trong những giây khi thời gian có vẻ kéo dài ? Liệu nó có giống máy quay những chuyển động chậm trong thể thao, giúp ta có thể nhìn thấy nhiều chi tiết hơn của hành động có tốc độ cao ?

Để kiểm tra điều này, Stetson et al. (2007) đã yêu cầu mọi người nhìn chằm chằm vào một cái đồng hồ bấm giờ đặc biệt trong khi đang rơi tự do 50 m xuống một cái lưới. Những gì họ phát hiện đó là chúng ta không thể phân biệt được những khoảng thời gian ngắn hơn khi gặp nguy hiểm. Chúng ta nhớ thời gian có vẻ lâu hơn vì chúng ta thu được nhiều trải nghiệm hơn. Những trải nghiệm gây đe doạ tính mạng làm chúng ta thực sự chú ý nhưng chúng ta không thu được năng lực nhận thức siêu nhiên.

2. Thời gian không trôi nhanh khi bạn đang vui vẻ

Tất cả chúng ta đều trải nghiệm việc dường như thời gian trôi nhanh khi chúng ta đang vui. Điều gì xảy ra khi bạn đang nghe một bản nhạc làm nâng cao tinh thân ? Liệu thời gian có vẻ trôi nhanh hay ngược lại, thời gian có vẻ trôi chậm ?

Khi điều này được kiểm tra bởi Kellaris (1992), họ phát hiện thấy khi người nghe thích bản nhạc nhiều hơn, thời gian dường như trôi chậm lại. Điều này có thể vì khi chúng ta thích bản nhạc thì chúng ta nghe nó cẩn thận hơn, đánh mất mình trong nó. Sự chú ý cao độ dẫn đến sự nhận thức một khoảng thời gian dài hơn.

Điều tương tự cũng xảy ra khi bạn có một ngày thực sự thú vị. Vào cuối ngày, bạn có thể cảm thấy như mình đã ăn sáng cách đây 100 năm. Thời gian đã kéo dài.

Thực tế ,chúng ta tin bằng trực giác rằng thời gian trôi nhanh khi chúng đang vui có thể liên quan đến việc thời gian dường như trôi chậm khi chúng ta không vui. Sự buồn chán thu hút sự chú ý của chúng ta về sự trôi qua của thời gian, đem đến cho chúng ta cảm giác thời gian trôi qua chậm chạp.

Có bằng chứng cho điều này trong một thí nghiệm gần đây của Sackett (2010). Những người tham gia đang thực hiện một nhiệm vụ nhàm chán bị lừa vào kiểu suy nghĩ về thời gian đang trôi qua chỉ bằng một nửa so với thực tế. Họ nghĩ công việc thú vị hơn so với những người cũng làm nhiệm vụ nhàm chán như vậy nhưng không bị đánh lừa về bao nhiêu thời gian đã trôi qua.

Cuối cùng đó là niềm tin của bạn về thời gian trôi nhanh như thế nào khi bạn đang vui. Sackett và các cộng sự đã kiểm tra ý tưởng này và phát hiện thấy nó đúng. Trong những thí nghiệm của họ, những người càng tin chắc chắn vào quan điểm thời gian trôi nhanh khi bạn đang vui thì có nhiều khả năng tin là họ đã vui khi thời gian trôi nhanh.

3. Liệu thời gian có trôi nhanh cùng với tuổi tác ?

Mọi người thường nói các năm trôi qua nhanh hơn khi họ già đi. Trong khi những mùa hè của tuổi trẻ dường như kéo dài đến vô cùng thì mùa hè của những năm cuối đời trôi vèo trong chớp mắt.

Một lời giải thích phổ biến cho điều này, đó là mọi thứ đều mới mẻ khi chúng ta còn trẻ, vì vậy chúng ta chú ý nhiều hơn đến chúng; hệ quả là chúng ta cảm thấy thời gian như kéo dài. Những kinh nghiệm mới giảm đi cùng với tuổi tác và nó có xu hướng trở nên giống nhau hơn, vì vậy thời gian trôi qua nhanh hơn.

Cho dù điều này là đúng hay không thì có một số bằng chứng tâm lý học cho thấy thời gian trôi đi nhanh hơn đối với người già. Một nghiên cứu phát hiện thấy những người ở độ tuổi 20 đoán khá chính xác về một khoảng thời gian 3 phút, nhưng những người ở độ tuổi 60 đoán thời gian trôi qua nhanh hơn khoảng 20% (Mangan & Bolinsky, 1997).

4. Trải nghiệm cảm xúc của thời gian

Những cảm xúc chúng ta cảm nhận trong thời điểm này ảnh hưởng trực tiếp đến sự nhận thức về thời gian của chúng ta. Những cảm xúc tiêu cực làm con người cảm thấy thời gian có vẻ dài hơn.

Nghiên cứu về những bệnh nhận ung thư lo lắng, những người bị trầm cảm và những cá nhân có thiên hướng buồn chán cho thấy thời gian kéo dài đối với họ ( được báo cáo ở Wittmann, 2009). Cũng giống như những tình huống gây đe doạ tính mạng, những cảm xúc tiêu cực có thể làm chúng ta tập trung chú ý vào sự trôi qua của thời gian và vì vậy làm thời gian có vẻ kéo dài hơn so với thực tế.

Những nỗ lực nhằm điều hoà những cảm xúc tiêu cực của chúng ta cũng có thể làm kéo dài thời gian.

5. Tự điều hoà làm kéo dài thời gian.
Nỗ lực để kìm nén hoặc tăng cường những phản ứng cảm xúc của chúng ta dường như thay đổi nhận thức về thời gian của chúng ta. Các nhà tâm lý phát hiện thấy khi con người cố gắng điều hoà những cảm xúc của họ thì thời gian có vẻ như kéo dài ra.

Vohs and Schmeichel (2003) đã yêu cầu những người tham gia xem một đoạn clip dài 11 phút từ bộ phim 'Terms of Endearment'. Một số người được yêu cầu duy trì trạng thái cảm xúc trung tính trong khi xem clip và những người khác được bảo hãy hành động một cách tự nhiên. Kết quả là những người cố kìm nén những cảm xúc của họ ( duy trì cảm xúc trung tính ) đã đánh giá đoạn clip kéo dài lâu hơn so với thực tế.

6. Nhiệt độ.
Nếu bạn đã từng bị sốt thì sau đó bạn sẽ biết rằng nhiệt độ cơ thể có thể có những ảnh hưởng kỳ lạ lên nhận thức về thời gian.

Những thí nghiệm đã phát hiện thấy khi nhiệt độ cơ thể tăng lên, nhận thức về thời gian của chúng ta cũng nhanh hơn (Wearden & Pento-Voak, 1995). Ngược lại, khi chúng ta được làm lạnh thì cảm giác về thời gian của chúng ta cũng chậm lại.

7. Thay đổi những trạng thái của ý thức.

Mọi người thông báo về tất cả những kiểu kinh nghiệm kỳ lạ với thời gian khi họ dùng những thuốc như psilocybin, peyote, LSD. Thời gian có thể tăng tốc, chậm lại, đi ngược lại hoặc thậm chí dừng lại.

Nhưng bạn không cần dùng thuốc để bước vào một trạng thái thay đổi ý thức, thôi miên sẽ làm điều này cho bạn. Nhìn chung, mọi người đánh giá thấp thời gian họ bị thôi miên. Một nghiên cứu phát hiện thấy con số này vào khoảng 40% (Bowers & Brenneman, 1979).

8. Nhịp độ của bạn

Trải nghiệm về thời gian của chúng ta cũng bị ảnh hưởng bởi bạn là ai. Mọi người dường như hoạt động với những nhịp độ khác nhau; tất cả chúng ta đều đã gặp những người làm việc với một nhịp độ nhanh hơn hoặc chậm hơn chúng ta. Các nhà tâm lý phát hiện thấy những người bốc đồng và hướng đến hiện tại có xu hướng thấy thời gian trôi nhanh hơn đối với họ hơn những người khác ( O'Brien et al., 2011).

Có rất ít nghiên cứu về điều này, nhưng có khả năng rằng mỗi chúng ta có nhịp độ riêng của mình . Nghiên cứu đã phát hiện thấy khi những người khác nhau lắng nghe nhịp số nhịp đập mỗi phút họ miêu tả là phạm vi thoải mái như chậm 40 bpm , cao 200 bpm ( Kir-Stimon , 1977) . Đây là một phạm vi rộng lớn và có thể giúp giải thích lý do tại sao một số người dường như hoạt động ở một nhịp độ khác nhau.

Thời gian là tương đối.

Lời cuối cùng về thời gian đến từ nhà tư tưởng lớn Albert Einstein :

"Hãy đặt bàn tay của bạn trên một bếp lò nóng trong một phút, và nó có vẻ như một giờ. Ngồi với một cô gái xinh đẹp trong một giờ, và nó có vẻ như là một phút. Đó là tính tương đối."


Nguồn : spring.org.uk