Ẩm thực HN!

Ẩm thực HN!

Quà Hà Nội xưa nay vẫn có tiếng ngon lành và lịch sự. Ở các thôn quê, chút "quà Hà Nội" là của mong đợi, và tỏ được lòng quý hóa của người cho. Con cháu ngày giỗ ky đưa về dâng cha mẹ, hay các bà mẹ ra tỉnh mua về cho các con, và chồng đi làm Nhà nước ngày nghỉ mua tặng cho cô vợ mới cưới ... Bao nhiêu ý tốt tình hay gửi vào trong chút quà nơi đô hội, món quà đem đến cho khắp nơi các vị sành và trang nhã của băm sáu phố phường.

Hàng Quà Rong

Người Hà Nội, ăn thì ngày nào cũng ăn, nhưng thường không để ý. Nếu chúng ta về ở tỉnh nhỏ ít lâu, hay ở ngay Hải Phòng, Nam Định nữa, chúng ta mới biết quà ở Hà Nội ngon là chừng nào. Cũng là thứ bún chả chẳng hạn, cũng rau ấy, thế mà sao bún chả của Hà Nội ngon và đậm thế, ngon từ cái mùi thơm, từ cái nước chấm ngon đi.

Trong một ngày, không lúc nào là không có hàng quà. Mỗi giờ là một thứ khác nhau; ăn quà cũng là một nghệ thuật: ăn đúng cái giờ ấy và chọn người bán ấy, mới là người sánh ăn.

Tang tảng sáng, tiếng bánh Tây đã rao, lẫn với tiếng chổi quét đường. Đó là quà của những người thợ đi làm sớm. Rồi, có từng độ, phố xá vang lên tiếng rao "bánh rán nóng, trinh một, xu đôi" của một lũ trẻ con. Cái bánh rán vừa cứng và xấu, thật làm giảm thanh thế của quà Hà Nội, do một cửa hàng nào đó muốn kiếm lời, cứ muốn bắt thiên hạ ăn bánh rán lúc còn ngái ngủ.

Này đây mới là quà chính tông: bánh cuốn, ăn với chả lợn béo, hay với đậu rán nóng. Nhưng là bánh cuốn Thanh Trì mỏng như tờ giấy và trong như lụa. Vị bánh thơm bột mịn và dẻo. Bánh chay thì thanh đạm, bánh mặn đậm vì chút mỡ hành. Người bán bánh cuốn Thanh Trì đội mẹt và rổ trên đầu, từng tụm năm, bảy người từ phía Lò Lợn đi vào trong phố, dáng điệu uyển chuyển và nhanh nhẹn.

Rồi mùa nực thì hàng xôi cháo: cháo hoa quánh mùi gạo thơm, xôi nồng mùi gạo nếp. Xôi đậu, xôi lạc, xôi vừng mỡ và dừa. Ở, cái xôi vừng mỡ, nắm từng nắm con, ăn vừa gậy vừa bùi. Mà có đắt gì đâu! Ăn một, hai xu là đủ rồi. Mùa rét thì xôi nóng, hãy còn hơi bốc lên như sương mù, ăn vừa nóng người vừa chắc dạ.

Và có ai ngẫm nghĩ kỹ cái vị hành khô chưng mỡ ở trong bát ngô nếp bung non; hàng giòn và thơm phức, những hạt ngô béo rưới chút nước mỡ trong ... Ngô bung (xôi lúa) thì có nhiều hàng ngon, nhưng ngon nhất và đậm nhất là ngô bung của một bà già trên Yên Phụ. Cứ mỗi sáng, bà từ ô xuống phố, theo một đường đi nhất định, đã ngoài hai mươi năm nay, để các nhà muốn ăn cứ việc sai người ra đừng chờ. Bà đội thúng ngô, tay thủ vào cái áo cánh bông, và cất lên cái tiếng rao, tựa như không phải tiếng người, một tiếng rao đặc biệt và kỳ lạ: "Eéé ...éc", "Eé ...ééc ...".

Đối với các bà, các cô đi chợ, cô hàng vải, cô hàng rau v.v ... là những người ưa món quà gì vừa rẻ vừa ngon, lại vừa no lâu các cô khó tính, sành ăn và hay xét nét lắm đã có món quà của cô hàng cơm nắm lẳng lơ với hai quang thúng bỏ chùng. Món quà này sạch sẽ và tinh khiết, từ quà cho đến cả quang thúng, cả cô hàng, tóc vấn gọn, áo nâu mới, quần sồi thâm, cô hàng trông cũng ngon mắt như quà của cô vậy.

Cơm nắm từng nắm dài, to nhỏ có, nằm trên chiếc mẹt phủ tấm vải màu trắng tinh để che ruồi, muỗi. Con dao cắt, sáng như nước, và lưỡi đưa ngọt như đường phèn. Cơm cắt ra từng khoanh, cô hàng lại cẩn thận gọt bỏ lớp ngoài, rồi lại cắt ra từng miếng nhỏ, vuông cạnh và dài, để bày trên đĩa. Cô muốn xơi với thứ gì? Với chả mới nhé hay giò lụa mịn màng?

Các cô vừa ăn vừa nhai nhè nhẹ và thong thả hỏi han thân mật cô hàng: cùng bạn làm ăn cả, một gánh nuôi chồng nuôi con, đóng góp thì nhiều. Âu cũng là cái phận chứ biết làm thế nào.

Đối với các bà ăn rở và thích của lạ miếng và độc nữa đã có bà hàng tiết canh và lòng lợn. Một mâm đầy một bát tiết canh đỏ ối, ngòng ngoèo sợi dừa trắng, điểm xanh mấy lá húng tươi. Thế mà họ ăn ngon lành, một lúc hai, ba bát. Rồi đánh thêm một đĩa lòng vừa dồi, cổ hũ với tràng giòn. Ăn xong quét miệng đứng dậy, bước đi thành chậm chạp.

Sao bằng ra đầu phố ăn một bát phở bã của anh hàng phở áo cánh trắng, gilet đen, và tóc rẽ mượt? Nồi nước sôi sùng sục, tỏa mùi thơm ra khắp phố. Nếu là gánh phở ngon cả Hà Nội không có đâu làm nhiều, thì nuớc dùng trong và ngọt, bánh dẻo mà không nát, thịt mỡ gầu giòn chứ không dai, chanh ớt, và hành tây đủ cả. Chả còn gì ngon hơn bát phở như thế nữa. Ăn xong bát thứ nhất, lại muốn ăn thêm bát thứ hai. Và anh hàng phở chả phải gánh nặng đi đâu cả, chỉ việc đỗ một chỗ nhất định, cũng đủ bán một ngày hai gánh như chơi. Và người hàng phố tìm dấu hiệu để gọi tên anh cho dễ nhớ: anh phở trọc, anh phở Bêrê, anh phở Mũ Dạ, anh phở Cao ... và dặn thằng nhỏ chớ mua hàng khác về "ông không ăn mà chết đòn".

Phở là một thứ quà đặc biệt của Hà Nội, không phải chỉ riêng Hà Nội mới có, nhưng chính là vì ở Hà Nội mới ngon. Đó là quà tất cả suốt ngày của tất cả các hạng người, nhất là công chức và thợ thuyền. Người ta ăn phở sáng, ăn phở trưa, và ăn phở tối.

Phở bán gánh có một vị riêng, không giống như phở bán ở hiệu. Các gánh phở có tiếng ở Hà Nội đều được người ta đặt tên và tưởng nhớ: phố Ga, phố Hàng Cót, phố Ô Quan Chưởng, phố Cửa Bắc v.v ...

Bây giờ nhiều tài năng trẻ trong nghề phở mới nhóm lên và trái lại, những danh vọng cũ trên kia không chắc còn giữ được "hương vị xứng kỳ danh" nữa. Có người nào thứ chịu khó đi khảo nếm lại một lượt xem sao? Một vòng quanh Hà Nội bằng vị phở, chắc có lắm điều mặn, chát, chua, cay đấy.

Nhưng có một nơi phở rất ngon mà không có ai nghĩ đến và biết đến: ấy là gánh phở trong nhà thương. Trong nhà thương vốn có một bà bán các thứ quà bánh ở một gian hàng dựng dưới bóng cây. Cái quyền bán hàng đó là cái quyền riêng của nhà bà, có từ khi nhà thương mới lập. Bà là người ngoan đạo nên tuy ở địa vị đặc biệt đó bà cũng không bắt bí mọi người và ăn lãi quá đáng. Thức gì bán cũng ngon lành, giá cả phải chăng. Nhưng gánh phở của bà thì tuyệt: bát phở đầy đặn và tươm tất, do hai con gái bà làm, trông thực muốn ăn. Nước thì trong và lúc nào cũng nóng bỏng, khói lên nghi ngút. Rau thơm tươi, hồ tiêu bắc, giọt chanh cốm gắt, lại điểm thêm một chút cà cuống, thỏang nhẹ như một nghi ngờ. Mà nhân tâm tùy thích, nhà hàng đã khéo chiều: ai muốn ăn mỡ gầu, có, muốn ăn nạc, có, muốn ăn nửa mỡ, nửa nạc, cũng có saon sàng.

Cứ mỗi buổi sáng, từ sáu giờ cho đến bảy giờ, chỉ trong quảng ấy thôi, vì ngoài giờ gánh phở hết, chung quanh nồi nuớc phở, ta thấy tụm năm tụm ba, các bệnh nhân đàn ông và đàn bà, các bác gác san, các thầy y tá, và cả đến các học sinh trường Thuốc nữa. Chừng ấy người đều hợp lòng trong sự thưởng thức món quà ngon, nâng cách ăn phở lên đến một nghệ thuật đáng kính.

Cùng một thứ quà nước và mặn như phở, Hà Nội còn có hãng mì và mằn thắn. Hai món này chắc hẳn là món ăn của người Tàu, cho nên hễ người Tàu làm thì ngon hơn, cũng như họ làm ngon nhiều món khác.

Cái chí của Việt ta cũng khác: món quà bán thì cứ muốn bán cho rẻ và nhiều, thích thế để xiêu lòng khách còn cái phẩm có tốt hay không, không quan tâm đến. Cho nên bát mằn thắn của người mình thì có đủ cả rau thơm, xà xíu, đôi khi mấy miếng dồi, và một phần chia tám quả trứng vịt. Mằn thắn thì làm rất to bột, nặn xuề xòa để trông càng to hơn, nhưng nhân thì hết sức kín đáo và nhỏ bé, vì được một tí thịt chỗ bạc nhạc, mua rẻ của các hàng thịt lậu ôi ở ngoại ô, lúc trút hàng bán rẻ. Nước cũng rất nhiều nữa, dềnh lên như ao sau trận mưa, nhưng nhạt ví như nước bèo. Ấy htế mà tất cả chỉ bán có năm xu. Tưởng đắt hàng là phải.

Thế mà không: người Hà Nội ăn quà sành, nên khó mà lấy nhiều làm hoa mắt người ta được. Có lẽ người bán nghĩ rằng quà rao là sực tắc, hai thanh tre gõ vào với nhau như tiếng guốc đi của một gái về đêm, mà sực tắc chính là hai tiếng Tàu Thực đắc mà ra. Thực đắc là ăn được, cho nên quà chỉ cốt ăn được, không cốt gì ăn ngon.

Về thức quà này, tôi lại nhớ đến một câu chuyện nhiều ý nghĩa, và có thể làm một bài học hay cho người mình. Trong lúc mọi người bán hàng Việt Nam mỏi vai lê gánh khắp phố mòn đốt tre vì tiếng gọi mà vẫn không bán được mấy, thì bỗng nhiên một hôm ở một phố ở Hà Nội nhỏ hẹp và đông đúc, nẩy ra một chú khách bán hàng rất dở người. Chú ta cũng bán mì với mằn thắn, cũng với giá năm xu, nhưng mì thì chỉ có mì không và mằn thắn chỉ có mằn thắn trần, đủ mười lăm cái. Nhưng nước rất trong và rất ngọt,mì thì đậm vị và dẻo, mằn thắn thì bột mềm và mỗi cái có nhân một con tôm. Ăn mãi vẫn ngon không thấy chán.

Bán hàng không cần gánh đi đâu, và cũng không cần gì bát. Ai muốn ăn thì đến hàng mà ăn, ai muốn mua đem bát lại mua, và người nhà mang về, chứ một bậc thang ngắn bác cũng không chịu bước lên. Bác bán hàng cửa quyền như thế, người ta tuy tức vì cái làm bộ kiêu kỳ của bác, chê vì quà của bác đắt hơn quà của các hàng thường, nhưng người ta vẫn phải mua, vì quà của bác ngon. Người mua ngày dần đông: một bác bán không đủ, phải làm hai gánh, rồi ba, rồi bốn, rồi năm sáu. Mỗi gánh bác phải thuê người bán, mỗi tháng công năm đồng. Những người này bèn cách ăn bớt: một lượng bát mì bác bán, cứ ba bó mì thì họ lạibớt một; mười lăm cái mằn thắn thì họ bán có mười hai.

Nhưng mắc lòng, hàng bác vẫn bán chạy. Mỗi gánh ít nhất bác cũng được lãi ba đồng một ngày. Sáu gánh vị chi là mười tám, một tháng lãi năm trăm hơn. Sáu tháng sau khi bác ở Hải Phòng đặt chân lên Hà Nội, bác đã nghiễm nhiên trở nên một người giàu.

Thế mới biết nghề gì là không có lãi, mà cái nghề mà chúng ta tưởng là hèn mọn ấy lại chóng làm người ta giàu hơn chánh vạn nghề khác. Miễn là thức hàng bán xứng với đồng tiền, đừng lừa dối người mua của ngon thì người ta ăn, đắt rẻ không kỳ quản. Đó là một sự thất giản dị trong nghề buôn bán, mà tiếc thay, nhiều nhà buôn người mình không biết đến, hoặc người mình làm tồi bán rẻ hoặc họ đánh lừa được người muathì lấy làm sung sướng.

Tôi quên nói nốt rằng chú khách bán mằn thắn trên kia, giá cứ giữ lối bán gánh như thế thì không sao. Có tiền, chú lại muốn làm ông chú hiệu chú mở hàng cao lâu to ở phía Mã Mây. Cái chí này thì không có gì đáng trách. Nhưng chú lại muốn giống các chủ khác ở chỗ đánh bạc chú đánh phán thán, rồi chú thua. Ba tháng sau, chú vỡ nợ.

Nhưng đấy là tại chú, chứ không phải là tại cái cửa hàng của chú, và cái phương pháp bán hàng của chú vẫn giữ nguyên giá trị khiến chúng ta nên theo.

Sau khi vỡ nợ, tay trắng trở về, chú lại ghé lưng xuống gánh lấy gánh hàng mằn thắn cũ tiếng vẫn rao vàng, và cái miệng vẫn tươi cười như trước Đó là một tấm gương mà chúng ta lại càng nên theo nữa.


When I find myself fading, I close my eyes and realize my friends are my energy...

..:: Bà Cụ Bán Xôi ::..
Trong khi chợ xanh đang họp, tuy đêm khuya, ma? quang ca?nh cufng không thiếu phâ?n tấp nập. Nhưfng ngươ?i bán gọi thêm một số ngươ?i mua, ca? ngươ?i bán lâfn ngươ?i mua lại gọi thêm một số ha?ng qua?. Gánh ha?nh phơ? nóng trước chợ Đông Xuân lúc ba giơ? đêm cufng la? gánh phơ? ngon, có lef la? trong không khí mát va? lặng ban đêm, mu?i phơ? thom quyến ruf ngươ?i ta hơn. Rô?i ha?ng xôi, ha?ng bánh cuốn nóng, ha?ng bánh tây cha?, vân vân, cufng tụ họp nhau đê? lập tha?nh cho đâ?y đu? một dafy qua? ngon, nhiê?u hương vị.
Nhưng các ha?ng qua? đó chi? có bán nhưfng buô?i phiên chợ ma? thôi. Ngoa?i ra, có một ha?ng qua? bánh ban đêm, du? phiên chợ xanh có họp hay không. Vi? trước chợ Đông Xuân bao giơ? cufng lâm va?o ca?nh vắng lặng va? tịch mịch. Bao giơ? cufng có ngươ?i một va?i thâ?y đội xếp đến "tua" đi tuâ?n đêm, một va?i ngươ?i thích chơi khuya, hoặc ơ? các rạp hát hay nha? chớp bóng vê?, co?n vui chân lang thang mafi trên các vi?a he? Ha? Nội đê? nghe tiếng gót gia?y cu?a mi?nh vang động; hoặc ơ? cao lâu ra, muốn đi hóng mát cho tiêu, hoặc ơ? các tiệm thuốc phiện ra cái na?y thi? phâ?n nhiê?u đaf có một va?i điệu chếnh choáng trong chân, muốn đi đây, đó, không mục đích, không câ?n nghif trơ? vê?, va? thấy đơ?i lúc ấy dung dị dêf chịu va? ta?m tạm sống được ...
Muốn thức qua? no, thi? lại ha?ng xôi, cơm cu?a ba? cụ phố Ha?ng Khoai. Ba? dọn ha?ng trước cư?a chợ đaf tư? lâu lắm, không biết đaf mấy năm rô?i, va? chi? dọn tư? lúc chín, mươ?i giơ? tối trơ? đi cho đến sáng. Ba? bán đu? các thứ xôi xôi vo?, ăn bu?i va? béo, xôi đôf ăn đậm vị, xôi lạc ăn vư?a miệng, đôi khi ca? xôi gấc đo? tươi, lúc xới ra, khói bốc thơm phức ... Ăn với nhưfng miếng đậu thái vuông to, rán phô?ng (tuy rất ít mơf) va? muối saon sa?ng; hay nhưfng miếng cha? trâu không ngon la?nh lắm ngươ?i nghe?o có ky? qua?n đâu! Đaf lâu, ba? có la?m một thứ gio? so?, mơf ro?n va? mộc nhif, ăn cufng thú vị.
Khi na?o đô? chư?ng khách ha?ng đaf ngấy rô?i, thi? ba? rán ca? cơm, với cái riếc rán, với trứng ga? "ôm lét" (ma? tôi ngơ? la? trứng vịt!) với vó bo? hay gio? lợn, va? ca? một nô?i mọc đông quánh như keo sơn, béo ngậy như thịt đông.
Ơ? đây, không có gi? đáng quyến ruf một ngươ?i sa?ng thươ?ng thức, qua? vậy. Nhưng pha?i trông các bác xe, các ngươ?i phu ngô?i ăn, mới hiê?u cái ngon la?nh có thê? đến bậc na?o!
Nhắp một va?i chén rượu, thong tha? gặm một ma?nh vó bo? may có dính nhiê?u thịt, vo tro?n nắm xôi trong tay trước khi đưa lên miệng, họ cáo cái sung sướng cu?a nha? nghệ sif thươ?ng thức án văn hay, (có lef họ la? nhưfng nghệ sif không biết). Ma? nếu hôm ấy buô?i xe lại có lafi, thư?a được va?i ha?o, thi? cái thú cu?a họ thực la? vô cu?ng tận.
Cho nên quanh mẹt ha?ng cu?a ba? cụ phố Ha?ng Khoai, bao giơ? cufng vây một hai vo?ng ngươ?i. Thi?nh tho?ang chúng tađược thấy một va?i nhân vật lạ; một va?i ngươ?i không biết ơ? đâu, va? sống bă?ng cách gi?, gâ?y go? va? rách rưới, nhưng quâ?n áo rách la? nhưfng thứ sang trọng trước kia. Nhi?n kyf thi? biết la? nhưfng ngươ?i nghiện; lắm ngươ?i nghe?o có ky? qua?n đâu! Đaf lâu, ba? có pha?i, ma? chi? có nhưfng ngươ?i nghiện mới biết đưa tha nhươ?ng ấy, mới biết kha? hớp rượu một cách ngon la?nh như vậy, mới biết đưa tay có móng đen véo đifa xôi một cách chắc chiu thế kia; họ tính tư?ng xu, thêm bớt tư?ng tí mơf, va? mặc ca? tư?ng khoanh gio?; nhưng cái nhắm nhía, cái lơ? đơ? mắt ngâfm nghif đến vị miệng ăn, đu? to? một tâm hô?n ca?m giác không thươ?ng, cu?ng với một sự tư?ng tra?i đaf qua nhiê?u đau đớn.
Cái ngon ấy cufng dêf lây lắm. Ca? đến chính ba? ha?ng cufng theo được cái nên thươ?ng thức. Nhưfng lúc vắng khách, ba? cufng rót một chén rượu to đê? cạnh, va? thong tha? tự nhắm nhưfng thức ăn chính tay mi?nh la?m ra. Có lef ba? tự lấy la?m bă?ng lo?ng: vi? mắt ba? lâu dâ?n mơ? say đi, tay ba? dính thêm nhiê?u mơf, va? bên thúng thêm một đống xương con ... Ít ra ơ? đâu ma? được ngươ?i bán cu?ng với mua cu?ng la? tri ky?, hiê?u các vị một cách thấu náo như thế, va? cu?ng ba?n chuyện vê? xôi, gio? cha? va? với cái dêf da?ng thân mật cu?a nhưfng ngươ?i kính phục lâfn nhau. Ơ? đâu, nếu không ơ? chốn Ha? Nội ba mươi sáu phố phươ?ng.
Giơ? ăn đaf no rô?i, rượu đaf la?m cháy khô cuống họng. Co?n gi? bă?ng một chén nước che? nóng, một lá trâ?u tươi, một điếu thuốc la?o ơ? cái điếu rof kêu? Vậy xin mơ?i các ông sang bên "Ha?ng nước cô Dâ?n".
When I find myself fading, I close my eyes and realize my friends are my energy...

XÔI
Vũ Ngọc Tâm (Phụ nữ Việt Nam)
Xôi sáng có nhiều chủng loại. Nhiều người thích đĩa xôi trắng ăn với lạp xường. Hạt gạo nếp bắt đầu trong lại trên chõ thì đã đến lúc đặt lạp xường vào hấp cùng. Chiếc lạp xường khô kín đáo hồng, mọng lên, tươm mỡ trên những hạt xôi dẻo đang bốc hơi trong chõ.
Rồi còn xôi vò chè đường. Bát bột sắn quấy để nguội xếp trong thúng, bà bán hàng nhè nhẹ lấy ra, nhè nhẹ xúc mấy thìa xôi tơi từng hạt đổ lên trên. Những hạt xôi vàng cái màu nắng nỏ chất phác hiền lành của đất. Thức quà này ăn mùa đông không hợp. Phải vào cữ tháng 3, khi ở những đầu làng xa bông hoa gạo đầu tiên đã gọi về đàn chim sáo.
Rẻ, chắc dạ hơn nhiều là xôi lạc, xôi vừng dừa, xôi đỗ, xôi ngô hay xôi xéo. Ngõ nào cũng có hàng xôi. Xôi vừng dừa, ngọt dịu, thơm, ăn ngon nhưng chóng ngấy. Tôi thích vị xôi lạc gói lá chuối khô bà đùm cho để ăn đường mỗi bận từ quê ra Hà Nội thời sơ tán. Cái mùi lá chuối khô hưng hức ấy thân thuộc bao nhiêu với đứa trẻ Hà Nội đã có những năm tháng sống nơi đất làng.
Thích nhất là gói lá sen đùm nắm xôi ngô hay xôi xéo. Màu lá sen xanh xốp, mùi lá sen thơm, những hạt ngô tròn, rất mịn, xôi ít thôi, lẫn trong ngô, rồi đỗ xanh xát sạch vỏ, đồ và giã kỹ nắm thành từng nắm tròn tròn, bà hàng xôi sẽ dùng con dao bài xắt vài ba xắt mỏng tơi lên trên nắm xôi, sau cùng rưới một thìa mỡ hành phi thơm phức.
Xôi gấc cho ngày cưới thì phải thật đỏ, thật ngọt và óng mỡ. Thứ xôi này còn nấu vào hôm 30 tết. Gấc nếp bổ đôi vét sạch ruột vào bát lớn, thêm lưng lưng chén rượu trắng đánh thật nhuyễn cho dậy màu, rồi trộn đều với gạo nếp đã ngâm nở như con ong non, đồ lên vừa được thì trộn mỡ đường. Tới công đoạn này là thì lộ tài của người ngồi bếp, vì quá tay thì xôi nát, mà kém mỡ đường thì không đủ béo ngọt. Đẹp nhất có lẽ là thứ xôi này. Nhìn đĩa xôi đỏ óng loáng nhoáng những hạt gấc màu nâu sẫm đầy vẻ tạo hình, chưa muốn lấy chồng cũng tự dưng mong thầm ngày cưới của mình cũng phải ấn tượng như thế.
Lành hiền thì có xôi hoa cau ngày giỗ tết, món ăn không thể thiếu trong ngày lễ tết. Mồng một tết, mỗi nhà bao giờ cũng thổi xôi hoa cau bày đủ 5 ngày trên bàn thờ cúng với đĩa chè kho.

*******************
Hồi nhỏ tôi rất thích ăn xôi lúa. Sáng sáng, trước khi đi học, lúc bà nội dúi cho một xu, bảo tôi đi mua quà sáng là thế nào tôi cũng rủ một cậu bạn thân chạy đến gánh xôi của bà cụ già ở gần cổng chợ Hôm. Những ngày ấy, tôi nghiện món xôi lúa. Vẫn tưởng rằng rồi những kỷ niệm tuổi thơ sẽ nhanh qua đi, trong khi thời gian đã trải cái bóng dài của nó lên cái tuổi gần 60 của tôi, trong khi cậu bạn thời để chỏm cùng ăn xôi năm nào cũng đã không còn gặp lại, trong khi những hoài niệm về những ngày đã qua đôi khi chỉ còn lờ mờ hình bóng, thì thật lạ, trong tâm thức tôi vẫn còn lại cái mùi thơm, dẻo, bùi, ngậy của gói xôi lúa một xu bà cho những buổi sáng nào đã xa lắm... Những năm chống Pháp, chống Mỹ, rồi đến những ngày hoà bình, tôi đã đi khắp đất nước, đã được thưởng thức từ những món ăn đơn giản của từng vùng quê đến những món ăn cầu kỳ, lạ miệng, nhưng có điều lạ là tôi chưa hề gặp lại hương vị xôi lúa Hà Nội năm xưa.
Tôi không biết nguồn gốc xôi lúa ở đâu? Cũng không thể giải thích nổi tại sao người ta lại gọi là xôi lúa? Nhưng ngay cả sau hơn 50 năm, lại vẫn có thể hình dung rõ mồn một những hạt ngô nếp trắng nõn nằm nép vào nhau mềm mại và no tròn dưới lớp đỗ nắm được thái mỏng tang như lụa thêm một chút nước mỡ vàng óng ánh, một dúm hành khô giòn khô thơm lừng... Bà nội tôi bảo rằng, muốn có một gói xôi đẹp như thế, người ta phải làm qua nhiều công đoạn lắm. Trước tiên, phải chọn những bắp ngô thật non và mọng, tách hạt ngô ra, sàng lấy những hạt thật đều, rồi mới ngâm nước. Sau đó, vớt ngô ra khỏi nước, cho vào chõ sành đồ lên cùng gạo nếp cái hoa vàng cho tới khi chín đều. Ðỗ nắm cũng phải được ngâm, đồ thật kỹ, rồi nghiền đến khi mịn như bột, nắm lại và thái thật mỏng. Tiếp đến là hành khô và nước mỡ, công đoạn nào cũng công phu và tỉ mỉ như nhau. Bà tôi còn bảo một điều lạ lắm, ấy là lá gói xôi phải là lá sen tươi, lạt buộc phải là những cọng rơm vàng sậm thì xôi mới dậy mùi thơm, mới đúng là vị xôi lúa Hà Thành...
Những năm tháng trẻ trung còn bề bộn những công việc và lo toan, không có thời gian rảnh rỗi để đi tìm lại hương vị xôi lúa xưa. Nhà tôi lại rời phố cũ, chuyển đến một phố mới, tôi không còn nhìn thấy những gánh xôi lúa mỗi sáng nữa. Thêm nữa, Hà Thành bây giờ cũng khác xưa nhiều lắm, những món ăn dân dã và cổ xưa hình như cũng xa vắng dần??? Và mặc dù tôi vẫn nhớ chăm chút đến dư vị còn lại của xôi lúa trong tâm trí nhưng chưa bao giờ được gặp lại.
Gần 60 tuổi, nghỉ hưu, đồng nghĩa với việc tôi có thời gian để suy ngẫm và luyện tập. Sáng sáng, tỉnh giấc dậy, xỏ đôi giày ba ta vào chân, tôi chạy chầm chậm qua vài phố rồi vòng về, cứ vài ngày lại thay đổi sang các phố khác để trong một thời gian ngắn có thể ngắm được nhiều phố của Hà Nội. Hôm nay sẽ chạy qua công viên Thủ Lệ, rồi vòng lên chợ Bưởi, tự nhủ thế, nhưng hình như người già trái tính trái nết hay sao bởi không gió máy gì mà mắt bên phải của tôi cứ nháy liên tục, sờ tai thấy nóng, trong lòng cũng có vẻ không yên. Ngày xưa bà tôi hay bảo thế là có điềm gặp lại người thân. Chẳng lẽ hôm nay tôi sẽ gặp lại một người bạn nào đó đã vài mươi năm nay không gặp? Mang cái điềm lành ấy, tôi chạy qua đoạn đầu đường đê, đoạn sắp rẽ vào chợ Bưởi, chợt thấy mình lâng lâng trong một cảm giác khó tả, một mùi hương quen thuộc, quen thuộc quá đến nỗi tôi cứ ngỡ ngàng không biết là mùi hương của thức gì. Cho đến khi bày ra trước mắt tôi là một gánh xôi với một bàn tay con gái đang thoăn thoắt cào xôi đơm vào chiếc bát con rồi úp vào từng mảnh lá sen, thái đỗ nắm, rưới mỡ, rải hành... Lại những hạt ngô non, mềm, mọng nằm nép vào nhau hiền lành, lại những lát đỗ mỏng như lụa, lại những ánh mỡ vàng, những tép hành khô giòn thơm... Tất cả đúng là đã trở về, tôi đã trở về với những sáng chờ xu tiền quà sáng của bà, gánh hàng xôi đã trở về với bà cụ già cổng chợ Hôm, và Hà Thành đã trở về với Hà Thành của hơn 50 năm về trước, thơm thảo và bình yên. Ðiềm lành đã ứng, tôi gặp lại người bạn xưa ấy không phải ai khác, chính là cái hương vị nếp quê thơm tho hoà với vị ngậy ngọt của ngô nếp non, cái mịn màng của đỗ cùng cái giòn, béo của hành mỡ, cái mùi thơm ngây ngất của lá sen tươi...
Gánh xôi đông khách. Tôi ngỡ ngàng nhận ra rằng cái hương vị quen thuộc ấy, một phần của thú ẩm thực Hà Nội xưa ấy, không hề mất đi, nó vẫn còn đó, ẩn mình trong một góc sâu nào đó của thành phố, giữa những ồn ào náo nhiệt của những mới mẻ, hiện đại. Và nó lặng lẽ toả hương.
Con đường về nhà hôm nay thật đẹp, nó ẩn chứa những điều giản dị mà lớn lao. Tôi muốn về nhà thật nhanh, trong lòng những muốn đem người bạn năm xưa vừa gặp lại của mình để khoe với vợ, con, và nhất là với thằng cháu nội, để rồi khẽ kể cho nó nghe rằng: ngày xưa, hồi bằng tuổi cháu, ông nghiện món xôi lúa của một bà cụ bán xôi ở cổng chợ Hôm.
When I find myself fading, I close my eyes and realize my friends are my energy...

..:: Vẫn Quà Hà Nội ::..
Kể về các thứ quà mặn, thì Hà Nội còn nhiều: nào bún riêu, bún chả, thang cuốn, nem chua, nào miến lươn và bún ốc. Mỗi thứ, tất nhiên có một vị riêng, và cả đến mỗi hàng, lại cũng có cái ngon riêng nữa.
Tôi thích nhất cô hàng bún ốc, không phải vì món hàng cô tôi thích ăn xin thú thật rằng tôi sợ các bác ốc lắm nhưng tôi thích nhìn người ta ăn, vì nghe thức quà của cô là cái điểm không thể thiếu được của một cảnh bình dân hoạt động trong các ngõ con và trên các bờ hè. Người ta xúm lại ăn quà bún ốc một cách mới ngon lành làm sao! Có ai buổi trưa hay buổi đêm khuya, đi qua các nhà cô đào, và các chị em thanh lâu, thấy họ ăn cái quà ấy một cách chăm chú và tha thiết đến đâu không? Nước ốc chua làm nhăn các nét mặt tàn phần và mệt lả, miếng ớt cay làm xoa xuýt những cặp môi héo hắt, và khiến đôi khi rõ những giọt lệ thật thà hơn cả những giọt lệ tình.
Cô hàng ốc có một cái dụng cụ, một đầu là búa, một đầu là dùi nhọn. Một cái gõ nhẹ, và một cái trở tay, là con ốc nguyên cả ruột đã gọn gàng rơi mình vào bát nước. Cô thoăn thoắt rút ốc không kịp, trông thấy người ta ăn ngon lành, chính cô cũng sinh thèm. Ấy cô có thú thực với tôi như thế.
Cùng họ nhà bún, riêu cua và thang cuốn vốn là quà sở trường của các bà. (Mà nghiệm ra cái triết lý sâu sắc này: thứ quà nào bán cho các bà bao giờ cũng đắt hàng, vì hai lẽ: một là vì các bà nội trợ bao giờ cũng saon tiền, hai là các bà ăn quà đã thành tục ngữ, ca dao). Lạ có một điều: nhà mình làm lấy, dù bà vợ khéo tay đến đâu, ăn cũng không thấy ngon bằng mua các hàng rong, nhất là hai thứ thang riêu. Tại sao vậy? Có ai tìm ra cái lẽ triết lý thứ ba không?
Miến lươn là thức quà ăn bổ âm, nhiều người bảo thế. Đàn ông thì không hay tin, nhưng đàn bà thì dễ tin lắm. Thế cho nên đã thấy nhiều ông chồng không thích ăn lươn, mà vẫn bị các bà vợ ép cho ăn dù tiền các bà ấy trả lấy. Tình nghĩa đằm thắm của vợ chồng đôi khi có thể lấy nhiều ít miến lươn mà đo được.
Ấy, suýt nữa đi khỏi các thứ quà cốt bún, mà tôi quên không nói đến thứ quà bún quang trọng và đặc điểm nhất của Hà Nội băm sáu phố phường: đó là thức quà bún chả.
Phải, cái thức quà tầm thường đó, sáu tỉnh đường trong, bốn tỉnh đường ngoài, chẳng có đâu ngon bằng kinh đô. Ai cũng phải công nhận như thế, hay ít ra những người sành thưởng thức. Một ông đồ cuồng chữ ở nhà quê, một hôm khăn gói, ô lên Hà Nội, đã phải ứng khẩu đặt hai câu thơ như thế này, khi ngửi thấy mùi khói chả:
Ngàn năm bửu vật đất Thăng Long
Bún chả là đây có phải không?
Mà cảm hứng thế thì chí phải. Khi ngồi cuống chiều gió, đói bụng mà đón lấy cái khói chả thơm, thì ngài dễ thành thi sĩ lắm. Khói lam cuộn như sương mờ ở sườn núi, giọt mỡ chả xèo trên than hồng như một tiếng thở dài và tiếng quạt khẽ đập như cành cây rung động, quà bún chả có nhiều cái quyến rũ đáng gọi là mê hồn, nếu không là mê bụng.
Những thứ rất là tầm thường, rất là giản dị mà đi gần nhau sao lại sinh ra được mùi vị riêng như thế? Ai là người đầu tiên đã nghĩ ra bún chả? Người đó đáng được chúng ta nhớ ơn và kính trọng ngang, hay là hơn với người tạo nên được tác phẩm văn chương ... Có lẽ người kia còn làm ít cho nhân loại hơn là người này nữa. Tiếc thay tên người tài tử đó thất truyền, để không liệt kê vào cái sổ vàng của những danh nhân "thực vi đạo".
Thứ bún để ăn bún chả, sợi mành và cuộn từng lá mỏng, khác với các thứ bún thường. Chả phải thịt ba chỉ, mà phải dùng cặp tre tươi nướng mới ngon. Quái, sao cái nước chấm của các hàng bún chả hàng ngon thế! Có lẽ là họ dùng nước mắm hạng vừa, nghĩa là không quá chua, cho nên thành ngon chăng? Nước chấm ấy mà điểm thêm mấy giọt chanh vào thì tuyệt: có thể thấm nhuần cả bún, cả rau, cả chả mà không mặn, không gắt như nước chấm của nhà.
Nhưng bún chả Hà Nội đặc biệt có lẽ vì cái rau húng Láng. Vì chỉ có rau húng ở Láng là có mùi vị húng, đem trồng chỗ đất khác, sớm chậm cũng đổi ra mùi bạc hà Viết đến đây tôi lại nhớ đến bác Tú Mỡ thường mời bạn hữu ăn và thường khoe mình là ẩn dật ngay trong rừng húng Thế cho nên bún chả thì phải là bún chả Hà Nội mới đủ vị cho người thưởng thức và phải là bún chả xưa vẫn ngồi trước đến Bạch Mã, Hàng Buồn, mới là bán hàng ngon. (Tất nhiên có nhiều các hàng khác ở phố cũng ngon chẳng kém, nhưng tiếng tăm chưa nổi đó thôi).
When I find myself fading, I close my eyes and realize my friends are my energy...

Những bài trên dc copy lại từ www.hanoimuathu.net
When I find myself fading, I close my eyes and realize my friends are my energy...

ặc ặc
I never ask for more than your love

thằng này có vấn đề !
tao chỉ mong mày dắt tao đi thực tế thì hay hơn !
DÀNH CHO QUẢNG CÁO

Ở Hà Nội những nơi ngày xưa có những quán ẩm thực ngon có tiếng thì bây giờ mọc lên mấy chục quán giống hệt ===> chịu chẳng hiểu quán nào ngon quán nào chính hiệu nữa cả.

"The weak lose their freedom to the strong.
Such is the way of the strong
And it is the providence of nature that only the strong survive..."

ăn thì mỗi người 1 khẩu vị
nhưng công nhận là đồ ăn HN ngon thiệt
vào Huế với trong nam cay xè
suýt chết!
Yêu_1 từ sáo rỗng

Snow <= phê
Quần đùi áo may ô, ta chạy lông nhông như con PIG
Photo của cháu: http://photos.yahoo.com/dungbx