Ẩm thực qua ca dao và thơ....

Ẩm thực qua ca dao và thơ....

Lục lọi lại thư từ của ba mẹ, mình tìm thấy câu này trong thư ba gửi cho mẹ, từ những năm 197X, vậy mà đã có vẻ nhuốm màu thời gian xưa cổ:

Yêu anh nấu chaolá đa
Nấu chè ngải cứu, pha trà râu ngô​

Toàn là vị thuốc. Ngon và bổ biết mấy. Chứa chan bao tình cảm khi tự tay nấu những món ăn đó cho người mình yêu.
Cách đây mấy hôm, một anh bạn mình ngân nga câu này
Yêu chồng nấu cháo le le
Nấu canh thiên lý, nấu chè khoai môn.
Cũng lại toàn món ăn ngon và bổ.

Còn câu này thì khiến cho người đọc cũng cảm nhận được hạnh phúc gia đình của đôi vợ chồng nhà ấy:

Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp, gật gù khen ngon​

Nhưng trong đời sống vợ chồng, không phải lúc nào cũng êm đềm, xuôi dòng mát mái. Có câu này, nghe chừng rất "gay cấn":

Măng chua nấu với gà đồng
Chơi nhau một mẻ xem chồng về ai​

Xem ra vũ khí của "hai người" khá đơn giản, nhưng lại đòi hỏi cần có sự khéo léo và tinh tế. Chả thế,người ta nói, tình yêu của đàn ông đi qua dạ dày.



Được nore sửa chữa / chuyển vào 21:37 ngày 09/06/2003

Nỗi thèm ẩm thực đã từng day dứt, khiến tản Đà thốt lên thế này:
Muốn ăn rau sắng chùa Hương
Tiền đò ngại tốn, con đường ngại xa
Ngưòi đi, ta ở lại nhà
Cái dưa thì khú,cái cà thì thâm
Rau sắng, cái thứ rau mọc ở giữa dòng nước suối trong, ăn mềm và mát, nhìn thì xanh mướt. Cái ông Tản kể cũng lạ. Muốn ăn thì nói thẳng ra, cứ trình bày loanh quanh. Nhưng thế cũng đủ thấy, cái món ẩm thực khi đã trỗi dậy thì con người ta khó từ chối được. Người đó đã trả lời Tản Đàthế nào, ai biết xin gửi lên hộ với.
Nore

Topic này hay đó Nore ơi, chờ Solitaire tôi xong việc thì sẽ tiếp ứng nhé....

A friend is a person who knows all about you, but likes you anyway

He he..thế là chị nore xâm phạm luật thư tín rồi nhé..
Xem nào,ẩm thực qua ca dao và thơ ca...thiếu rồi,cả trong văn học nữa chị nore ơi, nhà văn Thạch Lam,người mà em thích nhất trong Tự Lực Văn Đoàn đã viết một cuốn sách đại khái nhìn về cách cầm đũa,đưa thìa lên húp canh và nhất là nhìn về cách thức người ta ăn có thể biết được họ thuộc hạng người nào "Bảo cho tôi biết anh ăn gì,tôi sẽ nói anh là người thế nào"..Ở bên Tây,nhà văn hóa đương đại Lgor de garine cũng đã viết tương tự :" Hãy cho tôi biết anh ăn uống như thế nào,tôi sẽ cho hay anh là ai"..
Quay trở lại ca dao và thơ ca,có câu này:
Đầu năm ăn quả thanh yên
Cuối năm ăn bưởi cho nên đèo bòng
Câu ca dao ý nhị này nói lên sự thật là ăn uống rất ảnh hưởng đến tình cảm giữa người và người..
Còn có một câu đọc thấy rất hay :
Ví dù chồng rẫy vợ chê
Ăn khoai Nội Bái thì về với nhau
Đấy...miếng ngon cũng đôi khi hàn gắn tình cảm của vợ với chồng
Còn câu này:
Cá nục nấu với dưa hồng
Lờ đờ có kẻ mất chồng như chơi.
Ăn uống cũng quan trọng lắm,ảnh hưởng đến sức khoẻ,tình cảm..v.v..và quan trọng là qua cách ăn uống bộc lộ tính nết:
"Bánh đúc bẻ ba
Mắn tôm quệt ngược
Cửa nhà tan hoang"
p/s: giá mà xoatanmandem ở Hà Nội và tham dự offline,tôi có thể viết được một topic đánh giá tính cách của mọi người thông qua chuyện ăn uống

ĐÓI QUÁ !!

Chị cũng đã biết tới ẩm thực trong văn xuôi nữa, nhưng thấy lượng sức không kham nổi một "tảng" nghệ thuật về ăn uống to đùng ấy nên mới đành để chấm lừng ở ca dao và thơ, XTMD ạ.
Lại nói tiếp chuyện tình cảm thông qua những ngôn từ ẩm thực trong ca dao.

Bao giờ em đi lấy chồng?
Để anh mua cốm, mua hồng sang sêu
Không ngờ em đã lấy chống
Để cốm anh mốc, để hồng long tai
Tưởng rằng long một, long hai
Không ngờ long cả trăm hai quả hồng.​

Đi sêu bằng Cốm và Hồng, là hai thứ rất sang trọng và quí , nhà nào có con gái được nhà trai đi sêu bằng các thức này hẳn sẽ tự hào lắm lắm. Ấy vậy mà, anh chàng kia đâu có được hưởng hạnh phúc đó. Chàng ta thất tình. Cô gái đã đi lấy chồng. Nỗi đau, nỗi mất mát tưởng như "long một, long hai" ai dè đó là cả một nỗi đớn đau to lớn. Có lẽ yêu cũng đến vậy là cùng, thất tình đến thế cũng là cùng.
Còn đây là niềm hạnh phúc giản đơn của đôi vợ chồng vùng biển trong thường nhật. Vợ xới thêm cho chồng bát cơm nữa:

Cơm trắng ăn với khô khoai
Chồng hoà, vợ thuận, ăn hoài quên no.​

Có những hạnh phúc và niềm vui khiến người ta quên đói, cũng lại có cái hạnh phúc khiến người ta quên no. Không hiểu "khô" có đúng là một món ăn được chế biến từ một loại cá biển nào đó không nhỉ? Đâu cần phải ăn yến, ăn vây, đâu cần phải cao lương mĩ vị gì cơ chứ.
Còn ngày Tết thì sao?
Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh
Bấy nhiêu thôi mà tạo nên cả một không khí xuân, sắc màu xuân và hương vị xuân.
Và nó cũng trở thành nỗi nhớ của người đi xa quê hường, người thương :

Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng, dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao​

Dù có đi xa, anh vẫn nhớ em. Nỗi nhớ về em mộc mạc và giản dị như nỗi nhớ về cà, về tương. Nỗi nhớ ấy không nguôi hình ảnh tảo tần, đảm đang sớm khuya không quản ngại.
Lạ thật, có bao món ăn ngon khác lại không gợi lên cho người ta nỗi nhớ bằng những thứ mộc mạc như cà, như tương. Phải chăng hình ảnh quê hương đã ẩn mình trong đó.
Nore

Ah...nhắc đến Tản Đà mới nhớ,tâm hồn ăn uống của ông cũng chả thua gì Vũ Bằng,Thạch Lam hay Nguyễn Tuân,ông từng đề ra 4 điều kiện cho một bữa ăn ngon:

Một là thức ăn ngon
Hai là lúc ăn ngon
Ba là chỗ ăn ngon
Bốn là có người cùng ăn ngon[/b​

]

ĐÓI QUÁ !!

Nói về tình cảm đối với cha mẹ, có câu:
Trời mưa cho ướt lá dừa
Cho tươi liếp cải cho vừa lòng em
Cho em hái đọt rau dền
Nấu tô canh nấm dâng lên mẹ già
Còn đây nữa, tình cảnh mẹ ghẻ con chồng:
Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời dì ghẻ lại thương con chồng
Mà cũng thật thâm thúy khi nói với nhau rằng:
Rủ nhau xuống biển mò cua
Đem về nấu quả mơ chua trên rừng
Em ơi , chua ngọt đã từng
Non xanh , nước biếc xin đừng quên nhau
Trình độ "tỉnh tò" của các anh ngày nay còn thua kém các cụ xa:
Cầm tay em như ăn bì nem gỏi cuốn
Dựa lưng nàng như uống chén rượu ngon
Ai dám bảo con gái ngày xưa là "khuê môn bất xuất"? Khi yêu thì cũng:
Đói lòng ăn một trái sim
Uống lưng bát nước đi tìm người thương
Chuyện đời sống vợ chồng trong xã hội xưa, tam thê tứ thiếp là điều khó tránh khỏi, vì vậy "cuộc chiến" không kém phần "tương tàn", không khéo thì sẽ lâm vào cảnh:
Cá nục nấu với dưa hồng
Lơ mơ có kẻ mất chồng như chơi
Tuy nhiên, không phải người vợ nào cũng có máu "hà đông", cũng có nhưng người theo kiểu "lạt mềm buộc chặt"
Chàng ơi, giận thiếp mà chi
Thiếp như cơm nguội phòng khi đói lòng
Và cũng có người rất ư chiều chồng:
Đốt than nướng cá cho vàng
Lấy tiền mua rượu cho chàng uống chơi
Tuy nhiên, lắm khi gặp cảnh dở dang, đành phải thú thật rằng:
Nước mắm ngon dằm con cá liệt
Em có chồng nói thiệt anh hay
​

A friend is a person who knows all about you, but likes you anyway

Được solitaire sửa chữa / chuyển vào 12:26 ngày 12/06/2003

Hì, mọi người tìm được nhiều câu ca dao, tục ngữ hay thế. Em thì chỉ tìm thấy mỗi bài cadao có động tý về ăn uống thôi:

Tình tính tang
Anh đang rang tép
Anh thấy cô mình đẹp
Anh đổ tép đi
Ăn cơm bằng gì
Ăn cơm bằng muối​

.
Hay trong bài tát nước đầu đình, ý định về một gia đình ấm áp với đầy đủ các thức cũng được tác giả đề cập đến

...............
Áo anh sứt chỉ đã lâu
Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng
Khâu rồi anh sẽ trả công
Đến khi lấy chồng anh sẽ giúp cho
Giúp cho 1 thúng xôi vò
Một con lợn béo một vò rượu tăm
Giúp cho đôi chiếu em nằm
Đôi chăn em đắp đồi chằm em đeo
Giúp cho quan tám tiền treo
Quan năm tiền cười lại đèo buồng cau.​

Trong ca dao, có biết bao nhiêu câu dùng hình ảnh ẩm thực để thề thốt, ví von. Ông bà ta xưa thật ý nhị, tinh tế, m à cũng sâu sắc lắm.

Tay bưng chén muối đĩa gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau​

Bữa ăn có cá cùng canh
Anh chưa mát dạ bằng anh thấy nàng​

Bao giờ chạch đẻ ngọn đa
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình
Bao giờ cây cải làm đình
Gỗ lim thái ghém thì mình lấy ta​

Còn đây là những kinh nghiệm đượcđúc kết qua bao đời

Ví dầu cá lóc nấu canh
Bỏ tiêu cho ngọt, bỏ hành cho thơm
Ví dầu cá bống đánh đu
Tôm càng hát bội, cá thu cầm chầu​

Đôi khi mi ếng ăn mà sao chua chát thế:

Đói lòng ăn nắm lá sung
Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng
Đói lòng ăn nửa trái sim
Uống lưng bát nước đi tìm người thương
Đói lòng nuốt trái khổ qua
Nuốt vô sợ đắng, nhả ra con bạn cười​

Còn đây là tấm lòng thơm thảo của người con với mẹ già

Ví dầu tình bậu muốn thôi
Bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra
Bậu ra bậu lấy ông câu
Bậu câu cá bống chặt đầu kho tiêu
Kho tiêu kho ớt kho hành
Kho ba lượng thịt để dành mẹ ăn
Ba tiền một khúc cá buôi
Cũng mua cho được mà nuôi mẹ già
Đói lòng ăn đọt chà là
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng​

Thuở nhỏ, hay được nghe câu này, thấy ngồ ngộ, hay hay.
Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng giềng
Được nore sửa chữa / chuyển vào 08:26 ngày 13/06/2003

Còn đâyđặc sản của các vùng được quảng cáo rất ghê

Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh
Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm
Muốn ăn bôn súng mắm kho
Thì vô Đồng Tháp ăn no đã thèm
Biên Hòa có bưởi Thanh Trà
Thủ Đức nem nướng, điện Bà Tây Ninh
Gò Công giáp biển, nổi tiếng mắm tôm chà
Mắm tôm chua ai ai cũng chắt lưỡi hít hà
Saigon, chợ Mỹ ai mà không hay
Gạo Ba Thắt trắng như bông bưởi
Nước phông-tên tiền rưỡi một đôi
Sai gon vui lắm em ơi
Lấy chồng về đó một đời sướng thân ​

Nore