An Dương Vương

Điều tớ làm là: OK, muốn dịch những câu văn kia theo lối khác với cách hiểu "chính thống" để từ đó đưa ra một lí giải, suy đoán mới v.v. và v.v., thì có vấn đề thé này thế này cần cần nhắc, giải quyết, chứ không thể tùy tiện đưa ra một ý mới rồi la toáng lên là các sử gia dốt quá v.v. (nói chung chung thế thôi chứ không có ý nói trong box này có người làm vậy ).
Riêng tớ thì đã đọc bốn, năm bản dịch chuyện Triệu Đà, của việt, của tây, và của tàu đủ cả, và dĩ nhiên có cho mình một giải thích vì sao có sự khác biệt trong các bản dịch.

Burton Watson, chuyên gia nổi tiếng và là tác giả của một bản Anh dịch quen thuộc, được tái bản nhiều lần của Sử Kí, đã dịch câu (mà phiên âm HV là) ".... kì tây âu lạc loã quốc diệc xưng vương" đại khái như vầy: ... những thũ lĩnh của người Tây Âu và Luoluo cũng xưng vương."
"lạc lõa" thàng Luoluo (hoặc Lo-lo trong bản in cũ). Và ông ấy không có một lời chủ thích tại sao lại dịch như vậy.
Trước đây tớ đọc bản dicjh tiếng Việt của Nhữ Thành, thấy chán ngán. Nhưng đọc Watson rồi đâm thông cảm. Wáton có tham khảo các bản dịch và nghiên cứu của tây, nhật, tàu ... thế mà đến chỗ đó cũng vội vàng lướt qua ... thì ndịch giả gười Việt dịch "ngon ơ" các chỗ khúc mắc đó, cũng không lạ.

Các bác tranh luận vụ này ác ghê nhỉ, đọc thấy toàn cao thủ. Em nghĩ có thể phải đi thực tế ấy chứ, cứ ngồi mang các sách ra tìm hiểu và tranh luận thì khó đi đếnc ái gì cả. Có 1 điều lịch sử thì cũng phải nên đánh giá bám theo quy luật phát triển. Mà đã là quy luật thì có những thứ nó bắt buộc phải giải thích theo đúng logic chư ko chỉ bám vào sử sách.
Các bác muốn giải quyết vấn đề ADV nhưng lại bám vào sử sách thực dân em ko biết thực hư như nào nhưng đó ko thể là khách quan.

Muốn dịch đúng và hiểu đúng thiên Nam Việt Uý Đà liệt truyện thì phải hiểu toàn văn Sử Kí, có thể tra thêm Tây Nam Di lưỡng Việt liệt truyện trong Hán Thư vì nói nói về cùng một vấn đề.
Về từ Âu Lạc, tại Sử Kí nó xuất hiện như sau:
1. Thiên Kiến Kguyên dĩ lai hầu giả niên biểu ghi:
- Quế Lâm giám Cư Ông dụ Âu Lạc binh tứ thập dư vạn hàng.
- Cố Âu Lạc tả tướng Hoàng Đồng trảm Tây Vu vương.
2. Thiên Nam Việt Uý Đà liệt truyện ghi:
- Dĩ binh uy tài vật lộ di Mân Việt Tây Âu Lạc dịch thuộc yên.
- Kỳ Tây Âu Lạc lỏa quốc diệc xưng vương.
- Việt Quế Lâm giám Cư Ông dụ Âu Lạc thuộc Hán.
- Âu Lạc tương công. Nam Việt động dao. Hán binh lâm cảnh. Anh Tề nhập triều.
3. Cùng sự việc xưng vương Hán thư viết: Tây hữu Tây Âu kỳ chúng bán nuy.
Giả sử Âu Lạc là miền bắc VN, sẽ rất vô lý:
a. Từ Quế Lâm mà ngài Cư Ông sang đến miền bắc VN dụ hơn 40 vạn quân Âu Lạc hàng nhà Hán.
b. Chuyện Nam Việt và Mâm Việt đánh nhau sao có câu Âu Lạc tương công được.
c. Nếu Kỳ Đông Mâm Việt phải đối với Kỳ Tây Âu Lạc, thì không giải thích được Tài vật lộ di Mân Việt Tây Âu Lạc.
Nguyễn Duy Hinh, quyển Văn Minh Lạc Việt, NXB VHTT 2004, trang 85 viết: Và cũng có thể Âu Lạc lại là một thuật ngữ chỉ cộng đồng người Việt ở cả vùng Nam Việt cũng như Mân Việt.
Từ những phân tích và tham khảo đó, trong sách của mình tôi đã cho rằng:
1. Âu Lạc là một từ dùng Hán tự kí âm ngôn ngữ phương nam. Âu Lạc bao gồm Bắc Việt, Quảng Tây, Quảng Đông, Mân Việt.
2. Âu Lạc mang nghĩa Đất Nước, dùng chỉ xứ sở của người phương nam. Do đó không có gì khó hiểu nếu người Việt tại Phiên Ngung cũng gọi nơi mình sinh sống là Âu lạc.
3. Trên cùng 1 chủ đề Sử Kí và Hán thư lại ghi khác nhau, thì tất nhiên Tây Âu = Tây Âu Lạc, vì đất nước = đất = nước vẫn còn tồn tại đến hôm nay như Nước Việt = Đất Việt = Đất Nước Việt.
Cuối cùng tôi đã dịch các trích dẫn trên như sau:
- Quế Lâm giám Cư Ông dụ Âu Lạc binh tứ thập dư vạn hàng.
(Giám quan Quế Lâm tên Cư Ông dụ hơn 40 vạn quân Âu Lạc [ tức toàn thể quân Nam Việt chưa chịu hàng Hán] hàng Hán)
- Cố Âu Lạc tả tướng Hoàng Đồng trảm Tây Vu vương.
(Viên tả tướng cũ của triều đình Nam Việt [có thể được cử sang phía tây giám sát Tây Vu Vương] chém Tây Vu Vương.
- Dĩ binh uy tài vật lộ di Mân Việt Tây Âu Lạc dịch thuộc yên.
(Dùng quân sự uy hiếp, của cải đút lót bọn man di Mân Việt và Tây Âu Lạc) [ Tây Âu Lạc = Tây Phiên Ngung]
- Kỳ Tây Âu Lạc lỏa quốc diệc xưng vương.
(Phía tây Âu Lạc [tức Phiên Ngung] là nước trần truồng cũng xưng vương)
- Việt Quế Lâm giám Cư Ông dụ Âu Lạc thuộc Hán.
(Quan giám vùng Quế Lâm của nước Nam Việt dụ xứ Âu Lạc thuộc nhà Hán)
- Âu Lạc tương công. Nam Việt động dao. Hán binh lâm cảnh. Anh Tề nhập triều.
(Người Âu Lạc đánh nhau. Nước Nam Việt xáo động. Quân Hán đến giải quyết. Vua Anh tề cho người sang Hán triều làm con tin).

Bạn không hiểu ý tôi nói trên kia rồi .
Trong câu tiếng Hán, không có một chữ kỳ - . nào cả .
Trong câu dịch tiếng Việt, có 2 chữ kỳ .
Bạn có nhìn kỹ lại chưa?

Chữ kỳ - . trong các đoạn văn Hán cổ thường có ý nghĩa là
"đó, ấy, nó, cái ấy, chuyện ấy, nước ấy, nước đó, bọn ấy, chúng
nó, của nó, vậy, của chúng nó," vân vân.
Đó là một đại từ để nói đến vật cụ thể hay trừu tượng đã nói
ở câu, ở ý trước đó, mà khỏi phải nhắc lại nữa.
Nhắc lại ví dụ tôi đã dịch trên kia:
"--'湿O>夷中O西o?西"O.-S裸O-面称Zoo?-粤O.-.干人O亦称Z<?,"
"miền nam ẩm ướt, trong bọn man di, phía Tây có Tây Âu,
dân chúng cởi trần, mặt Nam xưng vương, Đông thì có Mân Việt,
có hàng nghìn người, cũng xưng vương."
thì sau ý (câu) phía Tây có Tây Âu, là ý (câu) dân chúng cởi trần
nguyên ý là "dân chúng của bộ lạc Tây Âu cởi trần ." trong đó
chữ Kỳ viết thay cho "của bộ lạc Tây Âu ."
Sau câu/ ý "Đông có Mân Việt", thì có câu/ý "dân chúng hàng
nghìn người" nguyên ý là "dân chúng Mân Việt hàng nghìn
người ." trong đó chữ Kỳ viết thay cho "bọn Mân Việt ."
Vài giòng chữ nghĩa để tham khảo, mong các bạn đừng tuỳ tiện
thêm chữ Kỳ vào nguyên văn, biến nó thành vô lý nghĩa.

Trong nguyên văn chữ Hán của Sử Kí có chữ Kì mà. Bạn dẫn lên đó chắc là không phải của Sử Kí.
Tôi dẫn là để Hán - Việt, không như bạn, biết chữ Hán thì nên dẫn cả âm Hán - Việt ra để cho nhiều người biết, chỉ có dẫn lên nguyên văn chữ Hán lên và dịch nghĩa ngay như thế, chúng tôi khó mà biết chắc được, bởi vì không mấy ai biết chữ Hán, mà chỉ biết âm Hán Việt rồi có thể dịch nghĩa thôi.