Asean, Trung Quốc, Biển Đông và Việt Nam

sống lâu hay ko cũng chưa đến lượt người nào đó lên tiếng (ko phải đả kích cá nhân nghen), muốn làm mod hả???
có giỏi thì mở topic đi xem sống lâu đến mức nào, yếu thì đừng ra gió, lên giọng với người này người nọ, đi kiểm tra IQ đi hoặc ăn thêm nhiều iode vào

Khổ cho nhà bác! Đã vài chục trang, được mod và các thành viên công nhận bằng các bài viết tham gia rồi. Một nhà nghiên cứu mà hơi sức đâu sửng cồ đi ăn thua với kẻ spam cho mệt người .

@all:
Một bài hay, đọc sướng quá
Mời các Bác ngó
tks

Biển Đông: Hòa bình song phương? Đa phương? Quốc tế hóa?
Tác giả: NGUYỄN TRUNG
Bài đã được xuất bản.: 9 giờ trước
Recomend
+10
Red
In
Email
Thảo luận
TRONG MỤC NÀY (Đọc thêm)
Biển Đông: Hòa bình song phương? Đa phương? Quốc tế hóa?
Tái cấu trúc tập đoàn: Hãy trả về trạng thái tự nhiên
Câu chuyện Vinashin là lỗi của cả hệ thống
Biển Đông - Khoảng trống quyền lực có được lấp đầy?
1
Tạm gạt tính chất cứng rắn gần như là thịnh nộ trong phát biểu của Bộ trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì sang một bên, để tìm hiểu một cách tỉnh táo mọi vấn đề nằm trong ý kiến ông Dương nêu lên, chúng ta sẽ thấy gì?
>> Trung Quốc ''phản kích'' Mỹ về vấn đề Biển Đông
>> Ngoại trưởng Mỹ phản đối sử dụng vũ lực ở Biển Đông
Sau họp diễn đàn ARF 17 tại Hà Nội, trong một thông cáo đăng trên mạng Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 26/7, Ngoại trưởng Dương Khiết Trì nói: "Nếu Biển Đông trở thành một vấn đề quốc tế hoặc đa phương, sẽ chỉ khiến cho vấn đề này trở nên tồi tệ hơn và giải pháp sẽ khó khăn hơn... ...Thực tiễn quốc tế cho thấy cách tốt nhất để giải quyết các bất đồng, tranh chấp đó là các bên liên quan đàm phán song phương trực tiếp". Trong thông cáo này, Ngoại trưởng Dương Khiết Trì còn nhấn mạnh, đại ý: Những đòi hỏi có vẻ vô tư về tầm quan trọng và sự khẩn thiết phải duy trì tự do lưu thông hàng hải, về phản đối việc gây áp lực và việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực ở Biển Đông... chỉ là nhằm "tấn công" vào Trung Quốc, tạo cho cộng đồng quốc tế một ấn tượng sai lầm rằng tình hình trên Biển Đông là một nguyên cớ khiến cho tình hình trở nên nghiêm trọng...
Nói ngắn gọn, Ngoại trưởng Dương Khiết Trì, với lập luận "chống quốc tế hóa hay đa phương hóa vấn đề Biển Đông", ông dứt khoát bác bỏ đàm phán đa phương, và chỉ thừa nhận đàm phán song phương giữa Trung Quốc với từng bên các nước thành viên ASEAN cho việc tìm kiếm giải quyết tranh chấp cho các vấn đề trong khu vực biển này.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì. Ảnh LAD
Hãy tạm gạt tính chất cứng rắn gần như là thịnh nộ trong phát biểu của ông Dương sang một bên, để tìm hiểu một cách tỉnh táo mọi vấn đề nằm trong ý kiến ông Dương nêu lên, chúng ta sẽ thấy gì?
Song phương không thể giải quyết ổn thỏa vấn đề Biển Đông
Trước hết, Biển Đông có 3 vấn đề chính là: tranh chấp chủ quyền về biển - đảo, tự do lưu thông hàng hải quốc tế, hợp tác hòa bình trong khu vực. Do đặc thù của chúng, cả 3 loại vấn đề này không có một vấn đề nào có thể giải quyết ổn thỏa trên cơ sở song phương.
Lấy ví dụ, thực tiễn đàm phán về giải quyết tranh chấp chủ quyền biển - đảo trong Biển Đông cho thấy một thỏa thuận, dù loại gì, giả thử đạt được giữa một bên là Trung Quốc với một bên là một nước ASEAN "A" nào đó, sẽ thường xuyên đặt ra tình huống gây nên những nghi kỵ, hoặc thậm chí sự phản đối của các nước ASEAN "B", "C", "D"... Cách làm song phương như vậy dứt khoát dẫn đến mầm mống những tranh chấp mới trong nội bộ cộng đồng ASEAN và chung cuộc thậm chí có thể hủy hoại cộng đồng ASEAN.
Thực tiễn này không phải là sự tưởng tượng ra từ không khí, mà đã xảy ra trong thực tế, khi Trung Quốc năm 2004 ký thỏa thuận với Philippnes tiến hành thăm dò địa chấn khu vực đảo Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa. Ký kết tay đôi này đã bị Việt Nam phản đối, được giải quyết một cách vớt vát là sau đó cả Trung Quốc và Philippnes đều đồng ý để Việt Nam cùng tham gia. Nhưng hậu quả không thể khắc phục được là ký kết thăm dò địa chấn này đã làm giảm sút đáng kể (gần như là vô hiệu hóa trên thực tế - de facto) Tuyên bố của các bên về Nguyên tắc ứng xử ở Biển Đông (DOC) được ký kết năm 2002 giữa các nước ASEAN và Trung Quốc.
Ký kết thăm dò địa chấn này đã gây chia rẽ nội bộ ASEAN, sau đó còn gây chia rẽ sâu sắc nội bộ quốc gia Philippines. Phe đối lập chống Tổng thống Gloria Macapagal Arroyo đặt vấn đề nghi vấn có sự tham nhũng lớn cho ký kết này trích từ những khoản viện trợ và đầu tư rất lớn lên đến hàng tỷ đô-la trong chuyến đi thăm Philippines của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào năm 2005[1]. Phía Trung Quốc ca ngợi chuyến đi thăm này mở ra một thời kỳ hoàng kim quan hệ song phương Trung Quốc - Philippines...
Chỉ một ví dụ này đủ cho thấy việc củng cố sự bền vững của cộng đồng ASEAN nhạy cảm và khó khăn như thế nào. Mà trong thực tiễn tồn tại của cộng đồng ASEAN cho đến nay có vô vàn ví dụ như thế.
Ngoại trưởng Mỹ đã tuyên bố "lợi ích quốc gia" của Mỹ tại Biển Đông và khuyến khích hợp tác đa phương giải quyết vấn đề.Kết luận có thể rút ra: Bất kể một ký kết tay đôi nào giữa một bên là Trung Quốc và một bên là một nước thành viên ASEAN về những vấn đề có liên quan đến Biển Đông đều có nguy cơ gây nghi kỵ giữa các nước ASEAN với nhau và làm suy yếu cộng đồng này, điều này đồng nghĩa làm tăng thêm nguy cơ gây mất hòa bình và ổn định trong khu vực. Lẽ đơn giản là vấn đề chủ quyền về biển đảo cực kỳ nhậy cảm đối với toàn khu vực và thường xẩy ra tranh chấp giữa ba nước với nhau trở lên.
Đấy là chưa nói đến chuyện dứt dây động rừng, đến rất nhiều vấn đề khác hệ trọng ở Biển Đông chỉ có thể giải quyết được trên cơ sở hợp tác đa phương giữa toàn thể các nước trong khu vực.
Khỏi phải bàn tuyến hàng hải Malacca đi qua Biển Đông chiếm khoảng gần 1/3 vận tải biển của thương mại thế giới, phần lớn các hợp tác kinh tế trên Biển Đông là những hợp tác song phương hoặc đa phương giữa một nước thành viên ASEAN với một hay nhiều nước bên thứ ba khác ngoài khu vực. Biển Đông là một biển mở ra Thái Bình Dương, nếu nhìn theo khía cạnh hòa bình và an ninh khu vực liên quan mật thiết với hòa bình và an ninh thế giới, sẽ càng rõ bất kể một giải pháp song phương nào cho bất kỳ một vấn đề gì giữa một bên là Trung Quốc và một bên là một nước thành viên ASEAN đều không thể đáp ứng được những đòi hỏi của cuộc sống đặt ra.
Lời nói và việc làm
Hai là: Không có cách gì có thể biện minh cho lập luận của Ngoại trưởng Dương: Những đòi hỏi có vẻ vô tư về tầm quan trọng và sự khẩn thiết phải duy trì tự do lưu thông hàng hải, về phản đối việc gây áp lực và việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực ở Biển Đông... chỉ là nhằm "tấn công" vào Trung Quốc.
Thực tế trên Biển Đông cho đến nay chưa hề xảy ra một cuộc tấn công nào từ các nước ASEAN dù bằng lời nói hay bằng hành động nhằm vào Trung Quốc. Ví dụ, kể cả những lúc một nước ASEAN nào đó phải có lời nói phản ứng gay gắt nhất với Trung Quốc liên quan đến Biển Đông, thì hầu như chỉ có một nội dung là phản đối Trung Quốc dùng vũ lực lấn chiếm vùng mới trên Biển Đông, hay uy hiếp các hoạt động kinh tế trên Biển Đông chống lại một nước ASEAN nào đó. Tiếc rằng phía Trung Quốc là nguyên nhân duy nhất làm cho những lời phản đối này gần đây ngày càng nhiều.
Cũng chưa có một cuộc tấn công nào bằng hành động của một nước ASEAN thành viên nào chống lại Trung Quốc trên Biển Đông, mà chỉ có này lúc khác - ví dụ đối với Việt Nam là trường hợp năm 1988 - một nước thành viên ASEAN nào đó phải dùng vũ lực chống trả sự lấn chiếm mới của Trung Quốc, và phải thừa nhận rằng thua trận và mất thêm vùng mới thường thuộc về các nước thành viên ASEAN.
Ngoài ra, hàng năm còn biết bao nhiêu sự kiện trên Biển Đông như Trung Quốc tuyên bố vùng và thời hạn cấm đánh bắt cá, đuổi bắt ngư dân, có năm con số ngư dân bị bắt lên đến hàng trăm người, đòi tiền chuộc, đánh đắm nhiều tầu cá của họ, gây sức ép không cho nước bên thứ ba hợp tác kinh tế với các nước ASEAN trên Biển Đông - nổi bật nhất là vụ cưỡng bức 2 tập đoàn BP và Exxon phải hủy hợp đồng hợp tác với Việt Nam, cho tầu chiến quấy rối và uy hiếp trên Biển Đông, tuyên bố và có những hoạt động coi "vùng lưỡi bò" chiếm khoảng trên 80% diện tích Biển Đông là thuộc chủ quyền Trung Quốc, vân... vân...
Gần đây, hầu hết các nước thành viên ASEAN rất lo ngại trước sự uy hiếp trực tiếp của lực lượng hải quân Trung Quốc đang mạnh lên một cách áp đảo trên Biển Đông - chẳng khác gì như Trung Quốc mang đá chọi với trứng! Dẫn chứng cụ thể là nhiều nước ASEAN tuy nghèo, nhưng quá lo, nên vẫn phải tăng thêm tiền mua sắm vũ khí để tự vệ.
Cả lời nói, cả việc làm, Trung Quốc đang gây ra cho các nước ASEAN nhiều mối lo lớn thật sự, bất chấp các lời tuyên bố thiện chí của Trung Quốc - đối với Việt Nam là 16 chữ.
Trong tình hình thực tế như vậy, làm sao có thể giải thích cho lập luận trên đây của Ngoại trưởng Dương? Trong tình hình như vậy, duy trì hòa bình, duy trì lưu thông hàng hải, loại bỏ đe dọa sử dụng bạo lực hay loại bỏ sử dụng bạo lực trên Biển Đông chẳng lẽ không đáng mong muốn hay sao?
Ba là: Lịch sử quan hệ quốc tế, dù là trong chiến tranh giữa các nước lớn, dù là trong các cuộc chiến tranh xâm chiếm thuộc địa, dù là trong các tranh chấp tập hợp ngoại bang hay chư hầu để củng cố thế lực của mình, chia để trị, bẻ từng chiếc đũa trong cả bó đũa... là những thủ đoạn cổ xưa nhưng vẫn đắc dụng cho đến tận bây giờ.
Trung Quốc hiển nhiên rất mạnh, mạnh áp đảo so với từng nước và so với tất cả các nước trong khu vực Biển Đông cộng lại. Nếu Trung Quốc cũng theo đuổi các mục tiêu hòa bình, hợp tác, hữu nghị, lại trong tình hình hầu như không một nước nào trong cộng đồng ASEAN có mưu đồ hay có khả năng thôn tính hay lật đổ Trung Quốc, không có một nước nào trong cộng đồng này có khả năng riêng lẻ từng nước hay co cụm lại với nhau để tranh giành bất cứ vấn đề gì với Trung Quốc, vậy nguyên do gì khiến Trung Quốc cứ phải khăng khăng giải pháp song phương "Trung Quốc + 1 ASEAN" trong tìm kiếm những giải pháp cho các vấn đề của Biển Đông?
Khỏi phải nói dài dòng: thỏa thuận song phương giữa mạnh và yếu, bao giờ thua thiệt cũng thuộc về yếu. Cũng khỏi phải chứng minh: chia để trị bao giờ cũng rất khả dụng cho nước mạnh theo đuổi những mưu đồ lớn.
Hợp tác đa phương phải gắn với minh bạch
Nói đi cũng phải nói lại: Hợp tác và giải pháp đa phương không thôi thật ra cũng chưa đủ. Điều quyết định là hợp tác và giải pháp đa phương này phải công khai minh bạch, và phải theo đuổi những mục đích hòa bình, hữu nghị, hợp tác rất công khai minh bạch cho Biển Đông, không thể nói một đằng làm một nẻo được. Nếu có sự công khai minh bạch như vậy, thì có gì phải chống giải pháp đa phương trong những vấn đề của Biển Đông?
Đấy là chưa nói hợp tác và giải pháp đa phương và "quốc tế hóa" là hai vấn đề khác nhau. "Quốc tế hóa" hay "không quốc tế hóa" còn thuộc về chủ quyền và quyền quyết định của từng nước hữu quan trong Biển Đông. Tuy nhiên tự dưng đem vấn đề "quốc tế hóa" ra để làm lý do chối bỏ hợp tác và giải pháp đa phương cho những vấn đề của Biển Đông câu chuyện lại có ý đồ và nội dung khác.
Lẽ phải cần được tôn trọng, còn câu chuyện đang nóng lên hiện nay trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc là chuyện của hai nước với nhau, không thể lấy chuyện của hai nước áp lên những vấn đề sống còn của các nước trong khu vực Biển Đông.
Nội dung và mức độ thịnh nộ trong câu nói của Ngoại trưởng Dương sau cuộc họp ARF 17 đăng trên mạng của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 26-07-2010 tự nó làm rõ ra nhiều điều./.
Tài liệu tham khảo:
1. "China and the Philippines: Moving Beyond the South China Sea Dispute", China Brief, volume 6, Isue 17, May 9 -2007.
2. Direct bilateral dialogue ''best way to solve disputes" - MFA China 26-07-2010.

và...

Indonesia phản đối đường lưỡi bò của Trung Quốc
Cập nhật lúc 14:24, Thứ Ba, 27/07/2010 (GMT+7)
,
- Phái đoàn thường trực Indonesia tại LHQ kết luận đường lưỡi bò của Trung Quốc hoàn toàn không có căn cứ pháp lý quốc tế.
Ngày 8/7/2010, Phái đoàn thường trực của Indonessia tại Liên hợp quốc đã có công hàm phản đối công hàm ngày 7/5/2009 của Phái đoàn thường trực Trung Quốc tại Liên hợp quốc về cái gọi là bản đồ yêu sách hình chữ U (hay đường đứt khúc 9 đoạn) trong Biển Đông ?ođối với chủ quyền không thể tranh cãi của Trung Quốc trên các đảo trong Biển Nam Trung Hoa và các vùng nước kế cận, cũng như các quyền chủ quyền và tài phán đối với các vùng nước, vùng đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của chúng?.
Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa dự Diễn đàn an ninh khu vực (ARF) tuần trước tại Hà Nội
Công hàm phản đối của Indonesia có một ý nghĩa lớn vì Indonesia không phải là một nước tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông. Ngược lại, quốc gia quần đảo lớn nhất thế giới này là bên trung gian, đã có nhiều đóng góp cho việc giữ gìn hòa bình và ổn định trên Biển Đông.
Ngay sau sự cố sử dụng vũ lực năm 1988 của Trung Quốc, Indonesia đã có sáng kiến, đồng chủ trì với Canada trong việc tổ chức Hội thảo kiềm chế các xung đột tiềm tàng ở Biển Đông 1991 - 2000 nhằm tạo một diễn đàn không chính thức cho các bên tìm kiếm một giải pháp công bằng và hợp lý cho ổn định trên Biển Đông.
Sáng kiến thiết lập một văn bản quy định về cách ứng xử của các bên trong Biển Đông đã ra đời trong khuôn khổ Hội thảo này và đã được các quốc gia liên quan đưa đến hiện thực dưới dạng Tuyên bố ASEAN - Trung Quốc về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông 2002.
Với tư cách thành viên sáng lập ASEAN và là Chủ tịch ASEAN trong năm 2011, Indonesia thể hiện trách nhiệm và bản lĩnh của một nước lớn vì hòa bình và ổn định trong khu vực. Sự kiện này càng có ý nghĩa khi nó diễn ra trước thềm Diễn đàn an ninh khu vực ARF ngày 23/7 tại Hà Nội, trong bối cảnh Trung Quốc đang ngày càng mở rộng ảnh hưởng trong khu vực và sự ưu tiên quan tâm hơn đến khu vực châu Á trong chính sách của Mỹ.
Indonesia đã theo dõi tranh luận của các bên về đường chữ U và thể hiện quan điểm của mình là Trung Quốc đã ?okhông có sự giải thích rõ ràng về cơ sở pháp lý, phương pháp vẽ cũng như quy chế của con đường đứt khúc đó?. Hơn nữa, các nhà ngoại giao Indonesia còn đưa ra bằng chứng về quan điểm chính thống của các đại diện Trung Quốc phát biểu tại các diễn đàn về Công ước Luật biển năm 1982 về quy chế của các đảo đá không người ở hoặc không có đời sống kinh tế riêng.
Tại khóa họp lần thứ 15 của Cơ quan quyền lực đáy đại dương tại Kingston, Jamaica tháng 6/2009, Đại sứ Chen Jinghua, Trưởng đoàn đại biểu Trung Quốc đã tuyên bố: ?oYêu sách vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa từ các đảo đá? là ảnh hưởng đến các nguyên tắc của Công ước Luật biển và đến quyền lợi chung của cộng đồng quốc tế?.
Trưởng đoàn Trung Quốc còn viện dẫn lời của Đại sứ Avid Pardo (người đã đưa ra khái niệm vùng đáy biển di sản chung của loài người trong Công ước Luật biển) để lời tuyên bố của mình thêm sức mạnh: ?o?nếu quyền tài phán 200 hải lý được dựa trên quyền sở hữu các đảo không người ở, xa xôi hoặc rất nhỏ thì hiệu quả của việc quản lý quốc tế các vùng đại dương bên ngoài quyền tài phán quốc gia sẽ bị tổn hại nặng nề?.
Tuyên bố của Phái đoàn Trung Quốc tại Hội nghị các nước thành viên Liên hợp quốc lần thứ 19 từ ngày 22 - 26/6/2009 tại New York cũng khẳng định ?otheo điều 121 của Công ước Luật biển, các đảo đá không thích hợp cho con người ở hoặc không có một đời sống kinh tế riêng không có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa riêng?.
Những lời tuyên bố của các đại diện toàn quyền của Trung Quốc tại các diễn đàn quốc tế chỉ có thể được hiểu là chúng cũng được áp dụng phù hợp với tình hình Biển Đông và các đảo đá nhỏ không người ở hoặc không có đời sống kinh tế riêng trong Biển Đông cũng không có quyền được có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.
Việc cho phép sử dụng các đảo đá không người ở, ở xa lục địa và nằm giữa biển như điểm cơ sở để đòi hỏi các vùng biển là tổn hại các nguyên tắc cơ bản của Công ước Luật biển cũng như xâm phạm đến các quyền lợi chính đáng của cộng đồng quốc tế.
Phái đoàn thường trực của Indonesia tại Liên hợp quốc kết luận bản đồ đường đứt khúc 9 đoạn trong Công hàm ngày 7/5/2009 của Phái đoàn thường trực của Trung Quốc tại Liên hợp quốc hoàn toàn không có căn cứ pháp lý quốc tế và đi ngược lại với các quy định của Công ước Luật biển 1982.
Rõ ràng chìa khóa để giải quyết sự bất ổn trong Biển Đông là đường lưỡi bò không có giá trị pháp lý đó không được tồn tại. Đây không chỉ là sự quan tâm của các nước có tranh chấp trong Biển Đông mà của cả các nước trong và ngoài khu vực. Các nước ASEAN đang ngày càng thể hiện rõ bản lĩnh và trách nhiệm của mình đối với Biển Đông, môi trường hòa bình và hợp tác vì sự phồn vinh của các quốc gia.
Hiền Anh

Các Bác yên tâm.
VN và ASEAN chỉ cần giữ được hiện trạng, giơ lá bùa DOC ra kiềm chế TQ và chờ đợi là OK!
Riêng đối với Mỹ: Mỹ luôn luôn mong muốn ''một TQ tiến bộ'' kịp với TG.
Còn TQ: Đang nổi giận đùng đùng, bất lực và đang mang dao ra nghịch...''trym mình''. Tự nó sẽ xử lý nó.
Một TQ tiến bộ rất có lợi cho VN và ASEAN: Vấn đề Biển Đông sẽ được đặt ra trước ánh sáng của luật pháp QT. Nhận thức khách quan sẽ hiển hiện.
Vấn đề của VN và ASEAN là ra sức củng cố, giữ cho được hiện trạng.
Bất kỳ sự sụp đổ nào cũng gây ra tro bụi, ảnh hưởng ra môi trường bên ngoài. Do vậy cũng phải nghiên cứu cả phương án hạn chế ''ảnh hưởng'' của nó, thậm chí nghiên cứu cả phương án ''cứu hộ'', giúp đỡ ''Trung Hoa tiến bộ'' thu dọn tro bụi, ''giải phóng mặt bằng''.

nhưng mà Trung Quốc cũng đâu để yên cho ta và các nước Asean làm được như vậy bác
trước mắt và tức thời là điều tàu ngư chính tăng cường bảo kê tàu cá tại trường sa ,tăng cường khiêu khích ,tạo sức ép lên ta
mềm hơn là loan báo kế họach xây nhà máy điện hạt nhân tại Phòng Thành cách biên giới có 60 km ,mà ai cũng biết khi rủi ro vô tình hay cố ý thì miền Bắc Việt Nam lãnh đủ (không tin tưởng anh này được )
ngòai ra cũng còn nhiều con bài khác , vụ xung đột ngôi đền cổ giữa Thái Lan và Cam đã lắng dịu nay lại được khơi dậy ,gây căng thẳng ngọai giao vào đúng thời điểm ngay lúc này mà không thể không có bàn tay của anh Trung Quốc (theo nhà em ) mặc dù trước đó thủ tướng thái đã cam kết đàm phán hòa bình ngòai ra còn ảnh hưởng kinh tế với Malay ,Phi , Cam .....sẽ gây chia rẽ trong nội bộ Asean .
Dù sao đây là thàng công bước đầu của Việt Nam và Asean trên con đường đa phương hóa

lưỡi bò hả,có phải là cái này ko các bác(mod đừng xóa,để a e thưởng thức chút

Đúng thế! Về lý thuyết là ta phải cố giữ hiện trạng. Có hai khả năng xảy ra:
Một là: Trung Quốc thúc thủ trước sức ép toàn diện về ngoại giao và CT. Duy trì cục diện hiện tại, tự động thay đổi mục tiêu và cải cách sâu rộng trong nước cho phù hợp với sân chơi QT. Cái này VN rất mong muốn.
Hai là: Cắn càn. Dưới sức ép của dư luận QT và của Mỹ cộng với những căng thẳng nội tại, TQ ''liều mạng'' đẩy những bước tiến ''táo bạo'' và ''mạo hiểm'' trên BĐ. Ví dụ triển khai một loạt các giàn khoan dầu - là những công trình kiến trúc - kinh tế đánh dấu những mốc về chủ quyền. Vấn đề này VN và ASEAN lo ngại nhất. Với quy luật tất yếu, CT sẽ nổ ra và không có một hoạt động kinh tế nào được thực hiện trên BĐ. (Có thể là CT cục bộ trên biển). Cục diện kéo dài cũng là điều bất lợi cho TQ. Và với VN và ASEAN, đây là hạ sách nhằm duy trì sự tồn tại của ''hiện trạng'' chờ thời cơ xử lý dứt điểm.
Nguy cơ CT không phải là không có. Chính vì thế tôi mới nói khó khăn của VN và ASEAN trong vấn đề ''duy trì hiện trạng''. Điều này đòi hỏi thái độ cương quyết và sự nỗ lực hết sức.

Về vấn đề đền Pravieh cũng không đến nỗi phức tạp quá. Có thể giải quyết ổn thỏa trong nội bộ ASEAN. Trong diễn đàn này, có quá nhiều phương án để giải quyết. Có thể lập ra ''một ban quản trị chung giữa hai nước để quản lý ngôi đền này. Vấn đề an ninh cho nó ASEAN cũng thừa sức bố trí và giải quyết.
Những vấn đề khác như ''sức ép về kinh tế'' của TQ lên các nước ASEAN, tôi tin tưởng với vai trò VN, đa phương hóa quan hệ, với tư duy xem xét ASEAN là ''một trung tâm mới xuất hiện'' có thể tìm được nhiều phương cách phát triển kinh tế khác mà không có yếu tố ''TQ''.