Ba ơi, mình đi đâu? - Jean Louis Fournier

Tôi sẽ chẳng bao giờ quên ông bác sĩ đặc biệt đã đón tiếp chúng tôi ngày vợ tôi mang bầu
lần thứ ba. Chúng tôi đã định phá thai. Ông bác sĩ nói: "Tôi xin nói thẳng với ông bà. Ông bà
đang lâm vào một tình thế nguy kịch. Ông bà đã có hai đứa con tật nguyền. Ông bà định có thêm
đứa nữa, nhưng liệu mọi chuyện có thực sự đổi khác không, với tình hình như hiện giờ? Song
ông bà cứ tưởng tượng lần này ông bà sẽ có một đứa con bình thường đi. Thế là tất cả sẽ thay
đổi. Ông bà sẽ không thất bại nữa, và đứa trẻ sẽ là may mắn của ông bà."
May mắn của chúng tôi tên là Marie, con bé bình thường và rất xinh đẹp. Nó bình
thường, vì trước nó chúng tôi đã có hai bản nháp thử rồi. Khi biết tình trạng hai anh nó, các bác
sĩ đều khẳng định như vậy.
Hai ngày sau khi Marie chào đời, một bác sĩ nhi khoa đến thăm bệnh cho con bé. Ông ta
xem xét chân nó rất lâu, rồi ông ta cao giọng:"Chân con bé có thể bị khoèo..." Một lúc sau, ông
ta nói thêm: "Không phải, tôi nhầm."
Chắc chắn ông ta nói thế để chọc cười.
Con gái tôi lớn lên, trở thành niềm tự hào lớn lao của chúng tôi. Nó thật xinh đẹp, nó thật
thông minh. Sự phuc thù số mệnh đích đáng, cho đến một ngày kia...
Nhưng khá nực cười, đó lại là câu chuyện khác.
Mẹ của các con tôi, người từng bị tôi làm cho phát bực, đã rất chán nản, cô ấy chia tay
tôi. Cô ấy đi tìm tiếng cười nơi khác. Đáng đời tôi. Tôi đáng bị thế lắm.
Tôi lại còn một mình, khốn đốn.
Tôi muốn tìm một cô gái trẻ đẹp.
Tôi tưởng tượng ra thông báo tìm bạn đời của mình thế này.
"Trung niên, 40 tuổi, 3 con trong đó 2 con bị tật nguyền, tìm một PN trẻ có học thức,
xinh đẹp, hài hước."
Người phụ nữ đó cần có rất nhiều thứ, nhất là tâm trạng u ám.
Tôi đã gặp gỡ một vài cô xinh xắn hơi ngốc nghếch. Tôi hết sức tránh nhắc đến các con tôi, Nếu
không hẳn mấy cô ấy trốn tiệt mất.
Tôi còn nhớ một cô nàng tóc vàng cũng biết tôi đã có con, nhưng không rõ chúng trong
tình trạng nào. đến giờ tôi vẫn như nghe cô nàng hỏi: "Khi nào thi anh giới thiệu em với các con
anh vậy, có vẻ như anh không muốn ấy, anh xấu hổ vì em à?"
Tại viện chăm sóc sức khoẻ và giáo dục đặc biệt nơi Mathieu và Thomas ở, có nhiều cô
phụ trách trẻ, đặc biệt có một cô cao lớn tóc nâu rất xinh đẹp. Rõ ràng cô ta sẽ là người lý tưởng,
bởi cô ấy biết các con tôi và cách sử dụng chúng.
Nhưng rốt cuộc, chuyện chẳng ra đâu vào đâu. Hẳn cô ta đã tự nhủ: "Bọn tật nguyền ư,
trong tuần thì được đấy, vì đó là công việc của mình, nhưng phải gặp chúng cả tuần nữa thì..."
Mà có lẽ tôi cũng không hợp gu cô ta và cô ta thường nghĩ: "Gã đó hả, chuyên môn của gã là trẻ
tật nguyền, có thể gã lại cho mình một đứa tật nguyền lắm chứ, vậy nên thôi, xin cám ơn."
Và rồi, một ngày kia, ngày xửa ngày xưa có một cô gái duyên dáng, học thức, hài hước.
Cô ấy quan tâm đến tôi cùng hai đứa trẻ bé bỏng của tôi, Tôi thật may mắn vì cô ấy chấp nhận ở
lại. Nhờ cô ấy, Thomas đã học được cách kéo lên và kéo xuống khoá Éclair. Không lâu. Bởi
ngày hôm sau thằng bé không biết nữa, nó quên tất cả, phải bắt đầu bằng con số 0.
Với các con tôi, người ta không bao giờ phải sợ lặp đi lặp lại một việc, chúng quên mọi
thứ. Với chúng, chẳng bao giờ có chuyện chán nản, chẳng bao giờ có chuyện thói quen hay buồn
rầu. Chẳng có gì lỗi thời hết, mọi việc luôn mới mẻ.

Những chú chim bé nhỏ của ba, ba rất buồn khi nghĩ rằng các con không biết điều gì đã
làm nên những khoảnh khắc tuyệt vời nhất của cuộc đời ba.
Những khoảnh khắc tuyệt vời ấy là những khoảnh khắc mà ở đó thế giới thu nhỏ lại thành
một người duy nhất, ở đó chúng ta sống chỉ vì người ấy và nhờ vào người ấy, ở đó chúng ta run
run mỗi lần nghe tiếng bước chân người ấy, giọng nói người ấy, chúng ta ngây ngất mỗi lần
trông thấy người ấy. Chúng ta sợ làm đau người ấy nếu ôm người ấy quá chặt, chúng ta rạo rực
mỗi lần ôm hôn người ấy và thế giới xung quanh chúng ta bỗng trở nên nhạt nhòa.
Các con sẽ chẳng bao giờ biết được cơn rùng mình êm dịu lan tỏa từ chân đến đầu ấy, nó
làm nảy sinh trong các con cảm giác xáo trộn, tệ hơn cả việc bị mất trí, bị điện giật hay bị hành
quyết. Nó làm các con bối rối, đảo điên và cuốn các con vào cơn cuồng quay khiến các con trở
nên hoảng hốt và nổi da gà. Nó khuấy động tâm can các con, làm mặt mũi các con nóng bừng,
làm các con đỏ mặt, làm các con phải gào rú, sởn gai ốc, làm các con ấp úng, nói nhăng cuội,
làm các con vừa cười vừa khóc.
Bởi lẽ, thế đấy, những chú chim bé nhỏ của ba, các con sẽ chẳng bao giờ biết chia ở ngôi
thứ nhất số ít và ở thức trình bày hiện tại động từ thuộc nhóm thứ nhất này: yêu
Mỗi lần trên phố người ta yêu cầu tôi ủng hộ trẻ em tật nguyền, tôi đều từ chối.
Tôi không dám nói rằng tôi có tới hai đứa con tật nguyền, bởi người ta sẽ nghĩ tôi đùa
cợt.
Vẻ ung dung và tươi tắn, tôi tự cho phép mình nói: "Trẻ em tật nguyền à, tôi đã cho rồi."
Tôi vừa phát minh ra một con chim. Tôi đặt tên nó là Antivol
1
, nó là một con chim hiếm.
Nó không giống như những con chim khác. Nó hay bị chóng mặt. Thật không may đối với một
con chim. Nhưng nó rất lạc quan. Thay vì yếu mềm trước khuyết tật của mình nó lại lấy khuyết
tật đó ra để vui đùa.
Mỗi khi người ta bảo nó bay, nó đều tìm được một lý do nhộn nhộn nào đó để không thực
hiện điều người ta bảo và chọc cười mọi người. Hơn nữa, nó rất dạn dĩ, nó mỉa mai những con
chim bay, những con chim bình thường.
Như thể Thomas và Mathieu mỉa mai những đứa trẻ bình thường chúng gặp trên phố vậy.
Thế giới đảo lộn.
Trời mưa, Josée đưa bọn trẻ đi dạo về sớm hơn thường lệ, cô ta đang cho Mathieu ăn
Tôi không thấy Thomas. Tôi ra khỏi phòng. Trong hành lang, trên mắc áo, tôi thấy treo bộ quần
liền tất của thằng bé, nó vẫn căng phồng lên, giữ đúng hình dạng một cơ thể. Tôi trở lại phòng
với vẻ nghiêm khắc.
"Josée, tại sao cô lại treo Thomas lên mắc áo?"
Cô ta nhìn tôi không hiểu.
Tôi tiếp tục trò đùa của mình: "Không phải vì nó là một đứa trẻ tật nguyền mà người ta
cần treo nó lên mắc áo như vậy."
(1) Ở đây tác giả chơi chữ, ghép giữa ?oanti? (phản đối) và ?ovol? (bay)

Josée không bối rối, cô ta trả lời:
"Thưa ông, tôi phơi một lúc cho nó khô, nó ướt sũng."
Các con tôi rất tình cảm. Khi vào cửa hàng, Thomas muốn ôm hôn mọi người, người trẻ,
người già, người giàu, người nghèo, vô sản, tư sản, da trắng, da đen, không hề phân biệt.
Mọi người hơi khó chịu mỗi lần thấy thằng bé mười hai tuổi lao bổ vào họ để ôm hôn.
Vài người lùi lại, những người khác để kệ và sau đó vừa dùng mùi soa lau mặt vừa nói: "Thằng
bé dễ thương quá!"
Đúng, chúng rất dễ thương. Chúng chẳng thấy cái xấu ở bất kỳ nơi nào cả, như những
người ngây thơ vậy. Chúng hiện hữu từ trước khi xuất hiện nguyên tội, vào thời mà thế giới toàn
người tốt, thiên nhiên rất nhân từ, mọi cây nấm đều ăn được và người ta có thể vuốt ve lũ hổ mà
không sợ gì nguy hiểm.
Khi đến sở thú, chúng rất muốn hôn lũ hổ. Khi chúng kéo đuôi con mèo, thật là lạ con
mèo chẳng cào chúng, hẳn con mèo tự nhủ: "Đó là những đứa trẻ tật nguyền, cần phải khoan
dung với chúng vì chúng hoàn toàn mất trí."
Liệu một con hổ có phản ứng như thế nếu Thomas và Mathieu kéo đuôi nó không?
Tôi sẽ thử xem, nhưng trước đó, tôi phải cảnh báo con hổ đã.
Một lần đi dạo với hai cậu con trai của mình, tôi lại có cảm giác đang mang trên tay
những con rối hay những con búp bê bằng vải. Chúng nhẹ bẫng, xương chúng nhỏ bé mong
manh, chúng không lớn lên, chúng không béo lên, ở tuổi mười bốn, trông chúng như ở tuổi lên
bảy, đó là những chú yêu tinh bé bỏng. Chúng không nói tiếng Pháp, chúng nói tiếng yêu tinh,
hoặc có khi chúng nghêu ngao, gầm gừ, ăng ẳng, ríu rít, quàng quạc, liến thoắng, gào rú hay kêu
ken két. Không phải lúc nào tôi cũng hiểu chúng.
Trong đầu những chú yêu tinh của tôi có gì nhỉ? Không có chi. Ngoài rơm ra thì hẳn
không có chi ghê gớm lắm, khá lắm là có một bộ óc chim, hay một cửa hiệu đồ cũ nơi bán mấy
thứ máy cổ lỗ dùng ga len làm chất dò sóng hay một chiếc đài cũ kỹ không dùng được nữa. Vài
sợi dây điện hàn ẩu, một cái máy thu thanh bán dẫn, một cái bóng điện nhỏ chập chờn thường
xuyên tắt ngóm và một vài từ được ghi âm quay vòng vòng.
Với bộ óc như vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi bọn trẻ không được hoàn thiện lắm.
Chúng sẽ không bao giờ thành sinh viên Đại học Bách khoa, thật đáng tiếc, hẳn tôi sẽ phải tự hào
lắm vì tôi vốn luôn học rất tệ môn toán.
Mới đây, tôi gặp một chuyện rất súc động. Mathieu đã say sưa đọc một cuốn sách. Tôi lại
gần, vô cùng hồi hộp.
Nó cầm quyển sách ngược.

Tôi từng rất thích tạp trí Han-Kiri. Có lúc, tôi muốn đề xuất với tạp trí này một trang bìa.
Tôi muốn mượn em trai tôi, sinh viên trường Bách khoa, bộ đồng phục rộng có mũ hai chóp của
nó để mặc cho Mathieu và chụp ảnh cho thằng bé. Tôi nghĩ phần chú thích ảnh sẽ là: "Năm nay,
thủ khoa trường Bách khoa là một cậu bé
1
."
Xin lỗi, Mathieu. Không phải lỗi của ba nếu trong ba nảy sinh những ý tưởng gàn dở này.
Ba không có ý định nhạo báng con, có lẽ là ba muốn nhạo báng chính ba. Muốn chứng tỏ rằng ba
có khả năng cười trên nỗi đau khổ của mình.
Mathieu ngày càng còng. Liệu pháp vận động, áo chỉnh hình bằng kim loại, chẳng có thứ
gì có ích cả. Ở tuổi mười lăm, thằng bé mang dáng vẻ của một lão nông già nua đã dành cả đời
cày xới đất. Khi chúng tôi đưa nó đi dạo, nó chỉ nhìn đôi bàn chân mình, nó thậm chí không nhìn
thấy cả bầu trời.
Có lúc, tôi tưởng tượng ra mình cắm lên mũi giày nó những chiếc gương nhỏ, giống như
những cái kính chiếu hậu phản chiếu giùm nó bầu trời...
Chứng vẹo cột sống của nó đã nặng thêm, chẳng mấy chốc nữa sẽ gây tình trạng khó thở.
Một ca phẫu thuật cột sống cần tính đến.
Ca phẫu thuật được tính đến, thằng bé lại hoàn toàn đứng thẳng được.
Ba ngày sau, nó chết trong tư thế đứng thẳng.
Rốt cuộc, ca phẫu thuật có mục đính giúp nó nhìn thấy bầu trời đã thành công.
Con trai bé nhỏ của tôi rất dễ thương, lúc nào thằng bé cũng cười, đôi mắt nó nhỏ, đen
và sáng, như mắt chuột.
Tôi thường sợ mất nó. Nó cao hai centimet. Thế mà nó đã mười tuổi.
Khi nó chào đời, chúng tôi rất ngạc nhiên, hơi lo lắng một chút. Bác sĩ liền trấn an chúng
tôi, ông ta nói: "Các vị cứ kiên nhẫn, nó hoàn toàn bình thường, chỉ hơi chậm phát triển thôi, nó
sẽ lớn." Chúng tôi kiên nhẫn, chúng tôi sốt ruột, chúng tôi không thấy nó lớn.
Mười năm sau, vết khắc trên chân tường để đánh dấu chiều cao của nó lúc nó một tuổi vẫn luôn
có giá trị.
Không một ngôi trường nào chịu nhận nó với cái cớ là nó không như những đứa trẻ khác.
Chúng tôi buộc phải giữ nó ở nhà. Chúng tôi đã phải tuyển người giúp việc. Thật khó có thể tìm
được ai đó chịu chấp nhận. Một việc nhiều lo âu và trách nhiệm, nó quá nhỏ bé, người ta sợ làm
mất nó.
Đặc biệt là nó rất hay đùa, nó thích đi trốn và không đáp lời khi người ta gọi nó. Chúng
tôi phải bỏ thời gian tìm nó, phải dốc hết các túi quần áo và tìm trong tất cả các ngăn kéo, mở
tung tất cả các loại hộp. Lần mới đây nhất, nó trốn trong một bao diêm.
Làm vệ sinh cho nó rất khó, chúng tôi luôn sợ nó bị chết đuối trong chậu. Hoặc nó trôi
mất qua lỗ thoát trên bồn rửa. Và vất vả nhất, là cắt móng tay cho nó.
Để biết trọng lượng của nó, chúng tôi phải đi ra Bưu điện đặt nó lên cái cân thư.
Vừa rồi nó bị đau răng dữ dội. Không nha sĩ nào muốn chữa cho nó, tôi đã phải đưa nó
đến nhà ông thợ sửa đồng hồ.

1
Năm trước đó, lần đầu tiên thủ khoa của trường Bách khoa là một cô gái, Anne Chopinet. (chú thích
của tác giả).Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Mỗi lần các bậc phụ huynh hay bè bạn thấy nó, họ đều bảo: "Nó mới lớn làm sao." Tôi
không tin họ, tôi biết họ nói vậy để làm vui lòng chúng tôi.
Một ngày kia, một vị bác sĩ can đảm hơn những vị khác nói với chúng tôi rằng nó sẽ
không bao giờ lớn được. Cú đó thật tàn nhẫn.
Dần dần, chúng tôi cũng quen, chúng tôi đã thấy lợi ích.
Chúng tôi đã có thể giữ nó bên mình, chúng tôi luôn có nó trong tay, nó không công
kềnh, chúng tôi nhanh chóng để nó vào túi, nó không mất chi phi vận chuyển công cộng, và đặc
biệt nó rất tình cảm, nó thích bới chấy trên đầu chúng tôi.
Một ngày kia, chúng tôi mất nó.
Tôi thức thâu đêm nhặt từng chiếc lá rụng lên.
Đó là mùa thu.
Đó là một giấc mơ.
Không nên nghĩ rằng cái chết của một đứa trẻ tật nguyền thì ít buồn hơn. Nó cũng buồn
như cái chết của một đứa trẻ bình thường vậy.
Thật khủng khiếp, cái chết cảu kẻ chưa bao giờ được hạnh phúc, kẻ đến Trái đất dạo
thoáng qua một vòng chỉ để chịu đau khổ.
Từ kẻ ấy, chúng ta khó lòng giữ được ký ức nào về một nụ cười.
Dường như một ngày nào đó, cả ba chúng ta sẽ gặp lại gặp nhau.
Liệu chúng ta có nhận ra nhau không? Các con nom sẽ thế nào? Các con mặc đồ gì? Ba
vẫn luôn quen hình ảnh các con trong bộ quần yếm, biết đâu các con sẽ mặc com lê, hoặc áo lễ
trắng như các thiên thần? Biết đâu các con sẽ có ria mép hoặc râu, để tạo vẻ nghiêm túc? Liệu
các con có gì thay đổi không, liệu các con có lớn lên không?
Liệu các con có nhận ra ba không? Ba có nguy cơ đến trong tình trạng vô cùng tệ hại.
Ba sẽ không dám hỏi các con rằng các con có tật nguyền không... Liệu trên Trời có tồn tại những
kẻ tật nguyền? Biết đâu các con sẽ trở nên giống như những người khác?
Liệu rốt cuộc, chúng ta sẽ có thể trò chuyện với nhau như những người đàn ông, cùng
bàn bạc những việc quan trọng, những việc ba không dám nói với các con khi còn trên Trái đất
vì các con không hiểu tiếng Pháp, còn ba, ba không hiểu tiếng yêu tinh?
Có lẽ ở trên Trời, rốt cuộc chúng ta cũng hiểu nhau. Và rồi, đặc biệt là, chúng ta sẽ gặp
lại ông của các con. Người mà ba chưa bao giờ nhắc đến với các con và các con cũng chưa bao
giờ quen biết. Các con sẽ thấy, đó là một người tuyệt vời, chắc chắn ông sẽ khiến các con hài
lòng và làm các con bật cười.
Ông sẽ đưa chúng ta đi dạo trên chiếc Citroên đời cổ của ông, ông sẽ cho các con uống,
trên đó, hẳn chúng ta sẽ phải uống nước trộn mật ong lên men.
Ông sẽ lái chiếc xe của mình nhanh, rất nhanh, quá nhanh. Chúng ta không sợ.
Chúng ta chẳng có việc gì phải sợ cả, chúng ta đã chết.

Có lúc tôi sợ rằng Thomas đau khổ trược sự ra đi của anh nó. Mới đầu, nó đi tìm anh nó,
nó mở các cửa tủ, các ngăn kéo, nhưng chẳng được bao lâu. Những hoạt động phong phú, những
bức vẽ, những mối bận tâm dành cho Snoopy đã lại thắng hết. Thomas thích vẽ và tô màu. Nó có
xu hướng thiên về hội họa trừu tượng. Nó không trải qua giai đoạn hội họa tượng hình, mà tiến
thẳng đến hôi họa trừu tượng. Nó vẽ rất nhiều, nó không bao giờ sửa lại sau đó. Nó vẽ hàng loạt
tranh và lúc nào cũng đặt tên theo cũng một kiểu. Có những bức "Tặng ba", có những bức "Tặng
mẹ", và có những bức "tặng Marie em của anh".
Phong cách của nó không biến hóa nhiều lắm, rất gần với phong cách của Pollock1
. Màu
sắc nó sử dụng rất sống động. Khổ tranh luôn giống nhau. Trong cơn hăng say, nó thường vẽ tràn
cả ra ngoài giấy, nó tiếp tục tác phẩm của mình trên mặt, trực tiếp vào lớp gỗ.
Khi hoàn thành bức tranh, nó cho đi. Khi chúng tôi nó với nó rằng bức tranh đẹp, nó có
vẻ hài lòng.
Thỉnh thoảng tôi nhận được những tấm thiệp gửi đi từ một trại hè thiếu nhi. Thường là
hình ảnh buổi hoàng hôn màu cam trên biển hoặc một ngọn núi huy hoàng. Phía sau có viết: "Ba
yêu quý của con, con rất hài lòng, con chơi vui lắm. Con nghĩ đến ba." Tấm thiệp được kí tên
Thomas.
Chữ viết đẹp, đều đặn, không có lỗi chính tả, cô phụ trách đã can thiệp. Cô ấy muốn làm
tôi vui lòng. Tôi hiểu thiện ý của cô ấy.
Việc đó không khiến tôi vui lòng.
Tôi thích những nét nguệch ngoạc dị hình và không đọc nổi của Thomas hơn. Có lẽ thông
qua những bước tranh trừu tượng, nó nói được với tôi nhiều điều hơn.
Một ngày kia, Piere Desproges
2
đến trường của Thomas cùng tôi để đón thằng bé. Ông
không muốn lắm, tôi đã năn nỉ.
Cũng như những người mới đến, ông bị quấy nhiễu bởi lũ trẻ đi đứng loạng choạng và
dãi rớt lòng thòng, không phải lúc nào nom cũng ngon lành, chúng ôm hôn ông. Ông, người vốn
khó chịu đựng nổi đồng loại của mình và thường dè dặt trước những biểu hiện bồng bột của
người hâm mộ, đã vui lòng để mặc chúng làm.
Chuyến viếng thăm này khiến ông rất xúc động. Ông muốn quay lại đó. Ông bị lôi cuốn
bởi cái thế giới kì lạ ấy, nơi những đứa trẻ hai mươi tuổi vẫn hôn lấy hôn để chú gấu nhồi bông,
vòng tay ôm bạn hoặc có nguy cơ dùng kéo cắt bạn làm đôi.
Ông, vốn là người tôn thờ điều phi lý, đã tìm được cho mình những bậc thầy.

1
Paul Jackson Pollock, một trong những danh họa người Mỹ nổi tiếng nhất thế kỉ XX đi theo xu hướng
hội họa biểu hiện trừu tượng.
2
(1939-1988), nhà văn hài hước người Pháp, nổi tiếng với phong cách chống chủ nghĩa thủ cựu, khả
năng nói chuyện phi lý bằng giọng điệu cay độc và thâm thúy.Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Mỗi lần nghĩ đến Mathieu và Thomas, tôi lại thấy hai chú chim nhỏ bé lông xù. Không
phải đại bàng, không phải công, mà là những chú chim tầm thường, những chú chim sẻ.
Từ chiếc áo khoác màu xanh lính thủy ngắn cũn của chúng thò ra những cặp chân gầy
guộc như chân chim hoàng yến. Tôi cũng nhớ, khi chúng tôi tắm cho chúng, làn da trong suốt
tím nhợt của chúng, làn da của những chú chim non trước lúc mọc lông, xương ức nhô lên của
chúng, nửa người trên giơ xương sườn của chúng. Bộ não của chúng cũng như não chim.
Chúng chỉ còn thiếu đôi cánh.
Thật đáng tiếc.
Lẽ ra chúng đã có thể rời bỏ một thế giới không dành cho chúng.
Lẽ ra chúng đã rút lui nhanh hơn, bằng cách vỗ cánh.

Cho tới ngày hôm nay, tôi chưa từng nhắc tới hai cậu con trai của mình. Tại sao ư? Tôi
xấu hổ? Tôi sợ người ta thương hại?
Mỗi thứ một ít. Nhưng trên hết tôi nghĩ sở dĩ như vậy là để né tránh câu hỏi kinh khủng:
"Chúng đang làm gì?"
Đáng lẽ tôi có thể bịa ra...
"Thomas đang học ở Mỹ, Học viện Công nghệ Massachusetts. Nó đang theo học về máy
gia tốc hạt. Nó rất hài lòng, mọi chuyện đều ổn, nó đã gặp một cô gái người Mỹ, con bé tên
Marilyn, con bé vô cùng xinh đẹp, chắc Thomas sẽ định cư ở đó.
- Chuyện này không quá nặng nè với anh chứ, chuyện xa cách ấy?
- Châu Mỹ đâu phải nơi tận cùng thế giới. Vả lại, điều quan trọng là thằng bé được hạnh
phúc. Chúng tôi vẫn thường nhận được tin của nó, nó gọi cho mẹ nó mỗi tuần. Trong khi
Mathieu, hiện đang thực tập tại một công ty kiến trúc ở Sydney, lại chẳng thấy tin nữa..."
Đáng lẽ tôi cũng có thể nói thật.
"Anh thực sự muốn biết chúng đang làm gì sao? Mathieu không làm gì nữa cả, nó không
còn nữa. Anh không biết thì không phải xin lỗi, cái chết của một đứa trẻ tật nguyền vẫn thường
xảy ra mà không được để ý. Người ta nhắc đến cảm giác nhẹ gánh..."
"Thomas vẫn còn đó, nó vừa lê la khắp hành lang trong viện chăm sóc sức khỏe và giáo
dục đặc biệt vừa siết chặt một con búp bê cũ kĩ đã bị nhai nát, nó nói với bàn tay mình bằng cách
kêu lên những tiếng kỳ quặc.
- Thế nhưng bây giời nó đã lớn, nó mấy tuổi rồi nhỉ?
- Không, nó không lớn: già, có lẽ, nhưng không lớn. Nó sẽ không bao giờ lớn. Người ta
chẳng bao giờ trở thành người lớn được khi người ta có rơm trong đầu."
Hồi còn nhỏ, tôi hay làm những hành động kỳ quặc để gây sự chú ý. Lên sáu tuổi, những
ngày chợ phiên, tôi thường ăn cắp một con cá trích ở hàng cá, và trò ưa thích của tôi là đuổi theo
các cô gái rồi cọ con cá của tôi vào bắp chân trần của họ.
Ở trường cấp hai, để ra vẻ lãng mạn và giống Byron, tôi thường thắt nơ **** thay vì đeo
cà vạt, và để ra vẻ bài thánh, tôi thường đặt tượng Đức Mẹ Đồng trinh trong nhà vệ sinh.
Mỗi lần vào một cửa hàng thử quần áo, chỉ cần người ta nói với tôi: "Bộ này rất đẹp, hôm
qua tôi đã bán được cả tá" là đủ để tôi không mua nó. Tôi không muốn giống những người khác.

Về sau, khi tôi bắt đầu công tác tại đài truyền hình, khi người ta giao cho tôi thực hiện
những đoạn quay ngắn, tôi luôn cố gắng, trong tâm trạng ít nhiều hạnh phúc, tìm ra một vị trí bất
thường để đặt máy quay.
Tôi còn nhớ một giai thoại về họa sĩ Édouard Pignon, tôi từng làm phim tài liệu truyền
hình về ông. Lúc ông đang vẽ những thân cây ô liu thì một đứa trẻ đi qua; sau khi ngắm bức
tranh của ông, nó tuyên bố: "Cái bác vẽ ra nom chẳng giống cái gì cả." Pignon sung sướng nói
với nó: "Cháu vừa tặng ta lời khen ngợi hay nhất, không có gì khó hơn việc làm ra một cái gì đó
chẳng giống cái gì cả."
Các con tôi không giống ai. Tôi, vốn luôn muốn mình không làm như những người khác,
hẳn tôi phải hài lòng.
Ở mỗi thời kỳ, tại mỗi thành phố, trong mỗi ngôi trường, luôn từng có và luôn sẽ có, nơi
cuối lớp, thường là gần lò sưởi, một đứa học sinh với ánh mắt vô định. Mỗi lần nó đứng lên, mỗi
lần nó mở miệng để trả lời một câu hỏi, người ta đều biết rằng mình sẽ bật cười. Lúc nào nó cũng
trả lời huyên thuyên, vì nó không hiểu, vì nó sẽ không bao giờ hiểu. Thầy giáo, vốn đôi khi khoái
những trò tàn ác, cố hỏi thêm, để mua vui cho cả lớp, tạo bầu không khí sôi nổi và khiến cả lớp
trở nên tập trung.
Đứa trẻ với ánh mắt vô định, đứng giữa đám học sinh hung dữ, không muốn gây cười, nó
không cố ý thế, mà ngược lại. Nó thích mình không gây cười, nó thích mình hiểu, nó nỗ lực,
nhưng bất chấp những nỗ lực của nó, nó vẫn nói những điều ngốc nghếch, vì không ai hiểu nó.
Khi còn bé, tôi luôn là đứa đầu tiên bật cười trước điều đó, giờ đây, tôi rất cảm thông với
đứa trẻ có ánh mắt vô định ấy. Tôi nghĩ đến các con tôi.
May thay, người ta thậm chí sẽ không thể cười nhạo chúng ở trường được. Chúng sẽ
chẳng bao giờ đến trường.
Tôi không thích từ "tật nguyền"
1
. Đó là một từ tiếng Anh, có nghĩa là "mũ cầm tay".
Tôi càng không thích từ "bất thường", nhất là khi nó bị gắn với "trẻ con".
Bình thường có nghĩa là gì nhỉ? Là như cần phải thế, như người ta lẽ ra phải thế, nghĩa là
ở mức trung bình, tầm tầm. Tôi không thích những gì ở mức trung bình cho lắm, tôi thích những
người không ở mức trung bình hơn, những người trên mức trung bình, và tại sao lại không phải
là những người dưới mức trung bình chứ, nói tóm lại là không như tất cả mọi người. Tôi thích
cách diễn đạt "không như những người khác" hơn. Bởi không phải lúc nào tôi cũng thích những
người khác.
Không như những người khác, điều đó không nhất thiết ngụ ý là kém tốt hơn những
người khác, mà ngụ ý là khác với những người khác.
Một chú chim không như những chú chim khác, đó là gì? Đó có thể là một chú chim mắc
chứng chóng mặt mà cũng có thể là một chú chim có khả năng hót tất cả các bản xô nát viết cho
sáo của Mozart mà không cần đến bản dàn bè.
Một con bò không như những con bò khác, đó có lẽ là một con bò biết gọi điện thoại.

1
Nguyên bản tiếng Pháp ?ohandicapé?, xuất phát từ lối diến đạt tiếng Anh ?ocap in hand? nghĩ là ?omũ cầm
tay?.Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Khi nhắc đến các con tôi, tôi nói chúng "không như những đứa trẻ khác". Điều này khiến
không khí ngờ vực bao trùm.
Einstein, Mozart, Michel-Ange không như những người khác.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ đưa các con tới bảo tàng. Chúng ta sẽ cùng
ngắm các bức họa của Rembrandt, Monet, Turner và lại Rembrandt nữa...
Nếu các con như những người khác, ba sẽ tặng các con những đĩa nhạc cổ điển, trước hết
chúng ta sẽ cùng nghe Mozart, rồi đến Beethoven rồi đến Bach và lại Mozart nữa.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ tặng các con thật nhiều sách của Prévert,
Marcel Aymé, Queneau, Ionesco và lại Prévert nữa.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ dẫn các con tới rạp chiếu bóng, chúng ta sẽ
cùng xem những bộ phim cũ của Chaplin, Eisenstein, Hitch****, Bunuel và lại Chaplin nữa.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ đưa các con đến những nhà hàng lớn, ba sẽ cho
các con uống chambolle-musigny và lại chambolle-musigny1
nữa.
Nếu các con như những người khác, chúng ta sẽ cùng chơi quần vợt, bóng rổ và bống
chuyền.
Nếu các con như những người khác, chúng ta sẽ cùng trèo lên các tháp chuông nhà thờ gô
tíc, để có được một tầm nhìn bao quát.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ tặng con những bộ đồ thời trang, để các con là
những người đẹp nhất.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ đưa các con đi khiêu vũ cùng vợ chưa cưới của
các con trên chiếc mui trần cũ kỹ của ba.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ kín đáo đưa các con ít tiền để mua quà cho vợ
chưa cưới của các con.
Nếu các con như những người khác, chúng ta sẽ tổ chức một buổi lễ hoành tráng mừng
đám cưới các con.
Nếu các con như những người khác, ba sẽ có cháu.
Nếu các con như những người khác, có lẽ ba sẽ bớt sợ tương lai hơn.
Nhưng nếu các con như những người khác, các con sẽ lại như tất cả mọi người.
Có lẽ các con sẽ chẳng làm gì trên lớp.
Các con sẽ trở thành tội phạm.
Các con sẽ hí hoáy nghịch ống bô trên xe máy của các con để làm nó kêu to hơn.
Các con sẽ thất nghiệp.
Các con sẽ thích nhạc của Jean-Michel Jarre
2
.
Các con sẽ kết hôn với một cô nàng ngu ngốc.
Các con sẽ ly dị.
Và có lẽ các con sẽ có những đứa con tật nguyền.
Chúng ta đã kịp thoát khỏi một thảm họa.


1
Tên một loại rượu vang nổi tiếng của vùng Bourgogne, Pháp.
2
Nhạc sĩ người Pháp chuyên sáng tác thể loại nhạc điện tửBookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Tôi đã cho thiến con mèo của tôi, mà không báo trước với nó, mà không xin phép nó. Mà
không giải thích với nó ích lợi và bất lợi. Tôi chỉ đơn giản bảo nó rằng người ta sẽ kéo a mi đan
của nó ra. Tôi có cảm giác, kể từ ấy, nó hờn dỗi tôi. Tôi không dám nhìn vào mắt nó nữa. Tôi ân
hận.
Tôi nghĩ đến một thời kỳ mà ở đó người ta muốn hoạn bọn trẻ tật nguyền. Các vị xã hội
thượng lưu xin cứ yên tâm, các con tôi sẽ không sinh sản. Tôi sẽ không có cháu, tôi sẽ không đi
dạo cùng một bàn tay nhỏ nhắn ngọ nguậy trong bàn tay già nua của tôi, sẽ chẳng có ai hỏi tôi
mặt trời đi đâu khi nó lặn, sẽ chẳng có ai gọi tôi là ông, trừ những đứa vô lại trẻ ranh ngồi trên
chiếc ô tô chạy sau xe tôi vì tôi lái không đủ nhanh. Chuyện nối dõi sẽ dừng lại, chúng tôi sẽ
dừng lại ở đó. Và như vậy thì tốt hơn.
Các bậc phụ huynh chỉ được phép sinh những đứa con bình thường, tất cả sẽ giành giải
nhất như nhau trong cuộc thi em bé xinh nhất và, sau đó, là giải nhất trong cuộc thi tổng hợp.
Đứa trẻ bất thường hẳn sẽ bị cấm.
Đối với những chú chim bé nhỏ của tôi, vấn đề này không được đề cập đến, chúng tôi
không việc gì phải lo lắng. Chúng sẽ không gây thiệt hại gì nhiều với con chim sẻ bé tí xíu như
con ốc vùng triều của chúng.
Tôi vừa mua một chiếc Camaro hạ giá, một chiếc xe Mỹ. Nó có màu lục đậm, nội thất
bọc vải ximili trắng, vẻ hơi khoe mẽ.
Chúng tôi đi nghỉ ở Bồ Đào Nha.
Chúng tôi đưa Thomas đi cùng, nó sẽ được thấy biển. Chúng tôi đã qua đón nó ở Suối
Nguồn, viện chăm sóc sức khỏe và giáo dục đặc biệt của nó, gần Tuors.
Chiếc Camaro lướt trên mặt đường lặng lẽ.
Sau một đêm ở Tây Ban Nha, chúng tôi đến Sagres, đích của chuyến đi. Khách sạn màu
trắng, bầu trời xanh và biển nắng chói chang, gần như châu Phi.
Hạnh phúc sao khi cuối cùng cũng tới nơi. Chúng tôi đưa Thomas xuống, nó rát sung
sướng, nó nhìn khách sạn, nó vừa kêu lên: "Suối nguồn! Suối nguồn!" vừa vỗ tay. Nó nghĩ đã
quay lại viện chăm sóc của nó. Có lẽ nó bị ánh mặt trời làm lóa mắt, hoặc đó là một câu đùa, nó
nói thế để chọc cười chúng tôi.
Khách sạn này hơi kiểu cách, nhân viên mặc đồng phục màu boóc đô đính cúc mạ vàng.
Người phục vụ nào cũng đeo một cái phù hiệu ghi tên mình, người phục vụ chúng tôi tên là
Victor Hugo. Thomas muốn ôm hôn tất cả mọi người.
Thomas được phục vụ như một hoàng tử nhỏ. Thứ mà nó không thích, là người bồi bàn,
trước khi phục vụ, lại dọn hết những chiếc đĩa trang trí ở trên bàn đi. Nó nổi giận, nó giữ chặt đĩa
của nó, nó không muốn người ta lấy mất, nó gào thét: "Không, ông ơi! Không phải đĩa! Không
phải đĩa!? Hẳn nó nghĩ rằng nếu người ta lấy đĩa của nó, nó sẽ chẳng có gì mà ăn.
Thomas sợ đại dương, sợ tiếng ầm của những con sóng lớn. Tôi thử giúp nó làm quen.
Tôi đi xuống biển và bế nó trên tay, nó bám chặt vào tôi, kinh hãi. Tôi sẽ không bao giờ quên vẻ
khiếp sợ ấy của nó. Rồi một ngày, nó nghĩ ra được một mánh khóe để chấm dứt khổ hình của
mình và chúng tôi phải rời khỏi nước, nó làm vẻ bi thương, và rất to, để chúng tôi nghe được bất
chấp tiếng sóng ầm ì, nó gào lên: "Đi ị!" Tin là khẩn cấp, tôi đưa nó rời khỏi nước.
Tôi nhanh chóng hiểu rằng đó không phải là sự thật. Tôi xúc động vô cùng. Thomas
không ngốc, thậm chí có hẳn vài tia sáng trong bộ não chim của nó.
Nó có khả năng nói dối.

Mathieu và Thomas sẽ không bao giờ có Thẻ xanh1
hay thẻ đỗ xe trong ví. Chúng sẽ
không bao giờ có ví, tấm thẻ duy nhất của chúng, sẽ là thẻ chứng nhân tật nguyền.
Nó có màu da cam, để nhìn cho vui mắt. Nó mang dòng chữ "Tư thế đứng khó khăn"
màu lục.
Nó được cấp bởi thị trưởng Paris.
Tỷ lệ bất lực của chúng, tính theo phần trăm, là 80%.
Thị trưởng, người không hề ảo tưởng về khả năng phát triển của chúng, đã cấp cho chúng
tấm thẻ "tật nguyền vĩnh viễn".
Trên tấm thẻ, có ảnh của chúng. Vẻ mặt kỳ quặc của chúng, ánh mắt lơ đãng của chúng...
Chúng nghĩ tới điều gì nhỉ?
Đến nay tấm thẻ vẫn giúp ích cho tôi. Thỉnh thoảng tôi lại để nó lên kính chắn gió trước
xe mỗi khi đỗ sai quy định. Nhờ bọn trẻ, tôi tránh được một khoản phạt.
Các con tôi sẽ không bao giờ có sơ yếu lý lịch. Chúng đã làm gì ư? Chẳng gì hết. Thật
đúng lúc, người ta sẽ không bao giờ yêu cầu chúng làm gì.
Liệu chúng tôi có thể viết gì trên sơ yếu lý lịch của chúng? Tuổi thơ bất thường, rồi vĩnh
viễn ở trong viện chăm sóc sức khỏe và giáo dục đặc biệt, ban đầu là Suối Nguồn, tiếp đến là
Thông Bá Hương, những cái tên mới đẹp làm sao.
Các con tôi sẽ không bao giờ có lý lịch tư pháp. Chúng vô hại. Chúng chẳng làm gì tai ác,
chúng sẽ không biết làm.
Đôi lúc, vào mùa đông, khi thấy chúng trong chiếc mũ trùm mặt, tôi lại tưởng tượng ra
cảnh chúng trở thành cướp nhà băng. Hẳn chúng sẽ không nguy hiểm lắm với cử chỉ lóng ngóng
và đôi bàn tay run run.
Hẳn cảnh sát sẽ tóm được chúng hết sức dễ dàng, hẳn chúng sẽ không bỏ trốn, chúng
không biết chạy.
Tôi sẽ chẳng bao giờ hiểu nổi vì sao chúng lại bị trừng phạt nặng nề đến thế. Thật vô
cùng bất công, chúng chẳng làm gì cả.
Điều đó giống như một phán quyết sai lầm khủng khiếp.
Trong một vở kịch ngắn khó quên, Pierre Desproges trả thù lũ trẻ ranh và những nỗi kinh
hoàng chúng tặng ông nhân ngày lễ Mẹ và Cha.
Tôi thì tôi không phải trả thù. Tôi chẳng bao giờ được tặng gì cả. Không quà, không lời
khen ngợi, chẳng gì hết.
Tuy nhiên ngày hôm đó, lẽ ra tôi đã tin chắc có được một hũ sữa chua mà lẽ ra Mathieu
đã làm thành khay dốc túi. Lẽ ra nó đã trang trí vật đó bằng bút dạ màu hoa cà và lẽ ra nó đã gắn
lên vật đó những ngôi sao mà lẽ ra tự tay nó cắt từ tờ giấy bọc quà ánh vàng.
Ngày hôm đó, lẽ ra tôi đã tin chắc có được một lời khen ngợi được viết rối bởi Thomas,
trong đó lẽ ra nó đã vô cùng khó khăn vạch nổi dòng: "Con ye bơ nhiu."
2
Ngày hôm đó, lẽ ra tôi đã tin chắc có được một chiếc gạt tàn hình thú kỳ dị như củ cúc
vu, mà lẽ ra Mathieu đã làm bằng sáp nặn và trên đó lẽ ra nó khắc chữ "Ba".

1
Tức thẻ tín dụng
2
Con yêu ba nhiều.Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
32
Vì chúng không như những đứa trẻ khác, nên lẽ ra chúng có thể làm tặng tôi những món
quà không như những món quà khác. Ngày hôm đó, lẽ ra tôi đã tin chắc có được một viên sỏi,
một chiếc lá khô, một con ruồi xanh, một hạt dẻ, một con bọ dừa...
Vì chúng không như những đứa trẻ khác, nên lẽ ra chúng có thể vẽ tặng tôi những bức
tranh không như những bức tranh khác. Ngày hôm đó, lẽ ra tôi đã tin chắc có được những con
vật kỳ quặc như lạc đà buồn cười kiểu Dubuffet và ngựa kiểu Picasso.
Chúng đã không làm gì cả.
Không phải vì ác ý, không phải vì chúng không muốn, tôi nghĩ là lẽ ra chúng cũng muốn,
nhưng chúng không thể. Vì đôi tay run rẩy của chúng, vì đôi mắt nhìn không rõ của chúng và vì
đàm rơm chúng có trong đầu.
Ba yêu quý,

Nhân dịp ngày lễ Cha, chúng con muốn viết tặng ba một lá thư. Lá thư như sau.
Chúng con không hoan nghênh những gì ba đã làm: ba nhìn chúng con này. Chẳng lẽ
sinh ra như tất cả mọi người khó lắm hay sao? Khi biết số lượng những đứa trẻ bình thường chào
đời mỗi ngày và hiểu đầu óc của một vài bậc phụ huynh, chúng con tự nhủ hẳn chuyện đó chẳng
có gì khó cả.
Chúng con không yêu cầu ba sinh ra những đứa con thiên tài, chỉ là những đứa con bình
thường thôi. Thêm một lần nữa, ba không muốn làm như những người khác, ba đã thắng, còn
chúng con đã thất bại. Ba cho rằng tật nguyền thì buồn cơời lắm à? Chúng con có một vài lợi thế.
Chúng con không phải đến trường, không phải làm bài tập, không phải nghe giảng, không phải
kiểm tra, không phải chịu phạt. Bù vào đó, cũng chẳng có phần thưởng, chúng con đã để lỡ
không ít thứ.
Có lẽ Mathieu sẽ thích chơi bóng đá. Ba thấy nó trên một khoảng đất, vô cùng mong
manh giữa một lũ trẻ thô bạo ư? Hẳn nó sẽ không sống sót mà thoát ra nổi.
Con, con thích trở thành nhà nghiên cứu sinh học. Không thể được với chỗ rơm con có
trong đầu.
Ba nghĩ rằng sống với những kẻ tật nguyền kỳ quặc lắm sao? Có những kẻ không dễ tính,
chúng gào thét mọi lúc và ngăn không cho chúng ta ngủ, và có những kẻ độc ác hay cắn.
Vì chúng con không thù hận và vì dù sao thì chúng con cũng yêu ba, nên chúng con chúc
ba một ngày lễ Cha tốt đẹp.
Ba sẽ thấy sau lá thư một bức tranh con vẽ tặng ba. Mathieu, đứa vốn không biết vẽ, ôm
hôn ba.


Đứa trẻ không như những đứa trẻ khác không phải là một đặc sản của một dân tộc, nó tồn
tại dưới nhiều phiên bản.
Ở viện chăm sóc sưc khỏe và giáo dục đặc biệt của Thomas và Mathieu, có một đứa bé
người Campuchia. Ba mẹ nó nói tiếng Pháp không được tốt lắm, các cuộc nói chuyện với bác sĩ
viện trưởng thường diễn ra khó khăn, đôi lúc ly kỳ. Họ hay phải ra về với vẻ bất bình. Họ luôn
kịch liệt phản đối chuẩn đoán của bác sĩ.Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
33
Con trai họ không phải người Mông Cổ1
, nó là người Campuchia.
Không nên nhăc đến di truyền học, đó là một từ mang lại vận rủi.
Không phải tôi là người nghĩ tới di truyền học, mà chính di truyền học đã nghĩ tới tôi.
Tôi ngắm nhìn hai cậu con bé bỏng lưng còng của tôi, tôi hy vọng rằng đó không phải lỗi
của tôi nếu chúng không như những đứa trẻ khác.
Nếu chúng không biết nói, nếu chúng không biết viết, nếu chúng không biết đếm đến
100, nếu chúng không biết đi xe đạp, nếu chúng không biết bơi, nếu chúng không biết chơi
dương cầm, nếu chùng không biết thắt dây giày, nếu chúng không biết ăn ốc vùng triều, nếu
chúng không biết sử dụng vi tính, thì đó thậm chí không phải vì tôi đã nuôi dạy chúng kém,
không phải lỗi ở môi trường sống của chúng...
Hãy nhìn chúng xem. Nếu chúng khập khiễng, nếu chúng gù còng, đó không phải lỗi của
tôi. Đó là lỗi của sự không may mắn.
Biết đâu "di truyền hoc" là thuật nhữ khoa học dùng để chỉ sự không may mắn?

Cô con gái Marie của tôi kể với đám bạn ở trường là nó có hai anh trai tật nguyền. Bọn
trẻ không tin con bé. Chúng bảo con bé rằng điều đó không đúng, rằng con bé huênh hoang.
Chúng ta thường nghe một vài bà mẹ, trước nôi của con mình, nói: "Ta chẳng muốn nó
lớn, ta muốn nó cứ mãi thế này." Các bà mẹ có con tật nguyền thật may mắn, họ được chơi búp
bê lâu hơn.
Nhưng một ngày kia, con búp bê ấy sẽ cân nặng ba mươi ki lô và không phải lúc nào nó
cũng ngoan ngoãn.
Các ông bố quan tâm tới con cái khi chúng lớn hơn, khi chúng tò mò, khi chúng bắt đầu
đặt câu hỏi.
Tôi đã chờ đợi thời khắc đó trong vô vọng. Chẳng bao giờ có nổi một câu hỏi khác ngoài
câu: "Ba ơi, mình đi đâu?"
Món quà đẹp nhất người ta có thể tặng một đứa trẻ, là giải đáp những thắc mắc của nó,
tạo cho nó niềm đam mê những điều tốt đẹp. Với Mathieu và Thomas, tôi đã không được may
mắn ấy.
Lẽ ra tôi nên thích nghề giáo viên tiểu học, dạy mọi điều cho lũ trẻ mà không khiến
chúng ngao ngán.
Tôi đã làm cho bọn trẻ những bộ phim hoạt hình mà các con tôi không được xem, đã viết
những cuốn sách mà các con tôi không được đọc.
Lẽ ra tôi nên thích chúng tự hào về tôi. Thích chúng nói với bè bạn: "Ba tớ, ông ấy hay
hơn ba cậu."
Nếu bọn trẻ cần tự hào về bố mình, thì có lẽ các ông bố, để tự trấn an, cũng cần sự
ngưỡng mộ của con cái họ.

1
Nguyên văn tiếng Pháp ?omongolien?: vừa có nghĩa là người Mông Cổ, vừa có nghĩa là người mắc hội
chứng ĐaoBookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier

sinh con chứ?
Lòng kiêu hãnh ư? Tôi tự hào về mình đến nỗi muốn để lại trên Trái Đất những "tôi" bé
bỏng ư?
Tôi không muốn chết hoàn toàn, tôi muốn để lại vết dấu, để người ta có thể theo dấu tôi
ư?
Đôi khi tôi có cảm giác mình đã để lại vết dấu, nhưng là những vết dấu có được sau khi
bước qua sàn nhà đánh xi bằng đôi giày lấm đất và bị người ta quở mắng.
Mỗi lần ngắm nhìn Thomas, mỗi lần nghĩ đến Mathieu, tôi lại tự hỏi liệu tôi đã làm tốt
việc tạo ra chúng chưa.
Lẽ ra nên hỏi chúng.
Dù sao tôi cũng hi vọng rằng, suy cho cùng, những niềm vui nho nhỏ của chúng, Snoopy,
một bữa tắm ấm, những lần vuốt ve một chú mèo, một tia nắng, một trái bóng, một chuyến dạo
chơi Carrefour, nụ cười của những người khác, những chiếc ô tô nho nhỏ, món khoai tây chiên...
sẽ giúp cuộc hành trình trở nên chịu đựng được.
Tôi nhớ một chú bồ câu trắng. Chú ở xưởng của viện chăm sóc sức khỏe và giáo dục đặc
biệt nơi bọn trẻ làm các công việc tay chân, nghĩa là một vài đứa nguệch ngoạc vẽ lên giấy.
Những đứa khác có vẻ mỏi mệt hoặc cười vu vơ.
Khi chú bồ câu trắng bay vào phòng, một số đứa sửng sốt đập đập tay. Thi thoảng chú lại
để một chiếc lông nhỏ rơi xuống theo đường dích dắc khiến một đứa trẻ chằm chằm nhìn theo.
Khắp xưởng bao trùm bầu không khí yên lặng, có lẽ là do chú chim bồ câu. Có lúc chú đậu lên
bàn, hoặc khá hơn nữa là lên vai một đứa trẻ. Người ta nghĩ đến Picasso, nghĩ đến bức Đứa trẻ
bồ câu. Một vài đứa sợ và kinh hãi hét lên, nhưng chú bồ câu quả là dễ tính. Thomas vừa đuổi
theo chú vừa gọi chú là "chú gà bé nhỏ"
2
, thằng bé muốn bắt chú, có lẽ để vặt lông chú chăng?

1
Bằng tốt nghiệp cấp II của Pháp, chứng nhận đã đạt được các kiến thức chung
2
Bé nhỏBookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
35
Thế giới động vật và thế giới con người chưa bao giờ hòa hợp đến thế. Giữa những bộ
não chim, mọi sự việc đều trôi chảy. Thánh François d''Assise
1
không ở đâu xa, và Giotto2
, với
các bức họa đầy chim chóc của mình.
Những kẻ ngây thơ thường hạnh phúc với những gì mình có. Nhờ hội họa.
Thomas mười tám tuổi, thằng bé đã lớn, nó đứng rất khó nhọc, bộ áo chỉnh hình không
đủ, nó cần một cái cọc đỡ. Tôi đã được lựa chọn.
Một cái cọc đỡ phải có đôi chân cắm thật sâu vào đất, phải vững chãi, ổn định, có khả
năng chống chọi với gió, phải đứng thẳng giữa những cơn bão tố.
Chọn tôi quả là một ý tưởng kỳ quặc.
Giờ đây chính tôi là người quản lý tiền của nó, tôi phải ký các tấm séc. Thomas, nó chẳng
màng gì đến tiền, nó không biết tiền là gì. Tôi nhớ có một hôm, ở Bồ Đào Nha, trong một cửa
hàng, nó rút hết tiền khỏi ví của tôi và phân phát cho mọi người. Tôi chắc rằng nếu tôi hỏi ý kiến
Thomas, nếu nó có thể đưa ra ý kiến, hẳn nó sẽ nói: "Cứ làm đi, ba, cứ tận dụng đi ba, chúng ta
sẽ chơi vui vẻ, chúng ta sẽ tiêu thả phanh số tiền trợ cấp tật nguyền của con."
Thằng bé không hà tiện. Bằng tiền của nó, chúng tôi sẽ mua một chiếc mui trần thật đẹp.
Chúng tôi sẽ lên đường như hai ông bạn già vui nhộn để mở hội. Cũng giống trên phim ảnh,
chúng tôi sẽ xuống La Côte, chúng tôi sẽ đến những khách sạn xinh đẹp treo đầy đèn chùm,
chúng tôi sẽ ăn tối tại những nhà hàng lớn, chúng tôi sẽ uống sâm banh, chúng tôi sẽ nói với
nhau thật nhiều chuyện, chúng tôi sẽ nói về ô tô, sách, âm nhạc, điện ảnh và các cô gái...
Hàng đêm chúng tôi sẽ đi dạo ven biển, trên những bãi biển rộng lớn vắng vẻ. Chúng tôi
sẽ ngắm đám cá phát quang để lại những dải sáng trên mặt nước tối đen. Chúng tôi sẽ triết lý về
cuộc sống, về cái chết, về Chúa. Chúng tôi sẽ ngắm những vì sao và ánh sáng lung linh trên bờ
biển. Vì chúng tôi không cùng chung quan điểm trong mọi chuyện, nên chúng tôi sẽ cãi vã.
Thằng bé sẽ coi tôi là lão già chết tiệt, còn tôi thì sẽ bảo nó: "Làm ơn tôn trọng ba một chút đi, ba
là ba của con đấy", và nó sẽ trả lời: "Ba chẳng có gì đáng để tự hào cả."

Một đứa trẻ tật nguyền có quyền đi bỏ phiếu.
Thomas đến tuổi thành niên. Nó sắp có thể đi bỏ phiếu. Tôi chắc chắn nó đã suy nghĩ rất
nhiều, đã cân nhắc được hơn, đã phân tích tỉ mỉ các chương trình của hai ứng viên, độ tin cậy về
mặt kinh tế của họ, nó đã liệt kê danh sách các sĩ quan cao cấp của hai đảng phái.
Nó vẫn còn do dự, nó không thể chọn nổi.
Snoopy hay Minou đây?


1
Tu sĩ công giáo người Ý (1182-1226) ?" người sáng lập ra dòng thánh Francois
2
Giotto di Bondone hay Ambrogiotto Bondone(1267-1337) là họa sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư người Ý,
các bích họa ông vẽ ở nhiều nhà thờ lớn trong đó có nhà thờ Thánh François d?TAssise là những tác
phẩm đỉnh cao của nghệ thuật Thiên Chúa giáoBookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Sau một hồi im lặng, đột nhiên ông ta hỏi: "Còn các cậu bé của anh?"
Ông ta hẳn không biết rằng có một đứa đã không còn từ nhiều năm nay.
Rõ ràng cuộc trò chuyện thật buồn chán, rõ ràng ông ta sợ nó lại diễn ra trong tình trạng
im lặng đến khó chịu. Bữa ăn đã kết thúc, mọi người đã nói về tình hình hiện tại của mình, cần
phải khuấy động bầu không khí. Ông chủ nhà nói thêm, với vẻ của người thích thú khi kể: "Các
vị có biết Jean-Louis có hai đứa con tật nguyền không?"
Tiếp sau thông tin đó là một bầu không khí vô cùng im lặng, rồi một tràng rầm rì khó
hiểu những lời cảm thông, sửng sốt và tò mò trỗi dậy từ phía những ai không biết. Một phụ nữ
duyên dáng bắt đầu nhìn tôi với nụ cười buồn bã và ướt át mà người ta vẫn thấy ở những người
phụ nữ trong tranh của Greuze.
Phải, tình hình hiện tại của tôi, đó chính là những đứa con tật nguyền của tôi, nhưng
không phải lúc nào tôi cũng muốn nhắc đến.
Điều ông chủ nhà mông đợi ở tôi, là chọc cười. Một bài tập khó khăn, nhưng tôi đã gắng
làm hết sức.
Tôi kể cho họ nghe lễ Noël năm ngoái ở viện chăm sóc sức khỏe và giáo dục đặc biệt nơi
các con tôi sống. Cây thông mà bọn trẻ làm đổ, dàn hợp xướng mà ở đó mỗi đứa hát một bài hát
khác nhau, cây thông mà sau đấy bốc cháy, chiếc máy chiếu bị đổ trong lúc chiếu phim, cái bánh
kem mà chúng hất nhào và các bậc phụ huynh bò lổm ngổm dưới gậm bàn để tránh những hòn bi
sắt mà một ông bố bất cẩn đã tặng con trai mình và cậu này thì tung nó lên cao, mọi thứ diễn ra
trong tiếng nhạc nền của ca khúc "Cậu bé sinh ra đã là đứa trẻ tuyệt vời"...
Lúc đầu họ hơi có vẻ khó chịu, họ không dám cười. Rồi, dần dần, họ cũng dám. Tôi đã
thành công rực rỡ. Ông chủ nhà rất hài lòng.
Tôi nghĩ mình sẽ lại được mời.

Thomas với bàn tay của mình, thằng bé gọi nó là Martine. Thằng bé và Martine trò
chuyện rất lâu. Martine phải trả lời thằng bé, nhưng thằng bé là người duy nhất hiểu Martine.
Thằng bé dùng giọng thủ thỉ để nói với Martine những điều dễ thương. Đôi lúc chúng cao
giọng với nhau, thằng bé không có vẻ hài lòng chút nào, hẳn Martine đã nói vài điều gì đó khiến
thằng bé không thích, thế là thằng bé cao giọng và mắng mỏ Martine.
Có lẽ thằng bé trách móc Martine vì không biết làm những việc to tát?
Phải thừa nhận rằng Martine chẳng được khéo léo cho lắm và nó không giúp được thằng
bé nhiều trong cuộc sống hằng ngày như lúc mặc đồ, lúc ăn. Nó không chính xác gì cả, nó làm
đổ nước khi thằng bé uống, nó dọ dẫm, nó không biết cài khuy áo sơ mi, nó không biết buộc dây
giày, nó thường xuyên run rẩy...
Thậm chí nó còn không biết vuốt ve chú mèo đúng cách, những cái vuốt ve của nó giống
như những cú đòn và chú mèo luôn hoảng sợ bỏ trốn.
Nó không biết chơi dương cầm, nó không biết lái ô tô, thậm chí nó không biết viết, nó chỉ
khá mỗi việc vẽ tranh trừu tượng. Vậy nên có lẽ nó trả lời thằng bé rằng đó không phải là lỗi của
nó, rằng nó đang chờ mệnh lệnh. Nó không phải là người đưa ra các sáng kiến, mà là thằng bé.
Nó chỉ là một bàn tay.
Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
"Alô, chào Thomas, ba đang ở đầu dây đây."
Im lặng khủng khiếp.
Tôi nghe thấy một tiếng thở mạnh khó nhọc, rồi giọng của cô phụ trách:
"Con nghe thấy không, Thomas? Là ba con đấy.
- Chào Thomas, con nhận ra ba không? Ba đây, con khỏe không, Thomas?"
Im lặng. Chỉ có tiếng thở khó nhọc... Cuối cùng Thomas cũng nói. Từ ngày vỡ giọng,
tiếng thằng bé rất to.
"Ba ơi, mình đi đâu?"
Nó đã nhận ra tôi. Chúng tôi có thể tiếp tục trò chuyện.
"Con khỏe không, Thomas?"
- Ba ơi, mình đi đâu?
- Con đã vẽ những bức tranh rất đẹp, tặng ba, tặng mẹ, tặng Marie em gái con phải
không?"
Im lặng. Chỉ có tiếng thở khó nhọc.
"Chúng ta về nhà à?
- Con đã vẽ những bứa tranh rất đẹp phải không?
- Martine.
- Martine có khỏe không?
- Khoai tai chiên khoai tai chiên khoai tai chiên!
- Con đã ăn khoai tây chiên à, có ngon không?... Con muốn ăn khoai tây chiên sao?"
Im lặng...
"Con hôn ba à? Con nói tạm biệt ba à? Con hôn ba à?"
Im lặng.
Tôi nghe chiếc máy điện thoại lơ lửng giữa khoảng không, những giọng nói ở xa xa. Một
lần nữa, lại là cô phụ trách nghe máy, cô báo cho tôi hay là Thomas đã buông máy, nó đã đi chỗ
khác.
Tôi gác máy.
Chúng tôi đã trao đổi những tin quan trọng.

Thomas không được khỏe lắm. Nó rất dễ bị kích động bất chấp thuốc an thần. Đôi khi nó
trải qua những cơn khủng hoảng, những lúc đó nó rất hung bạo. Thỉnh thoảng phải cho nó đến
bệnh viện tâm thần điều trị nội trú...
Tuần tới, chúng tôi sẽ đi gặp nó, sẽ ăn trưa với nó. Vì Noël sắp đến, nên tôi đã đề nghị cô
giáo rằng tôi sẽ mang theo một món quà, nhưng quà gì đây?
Cô giào nói với tôi rằng chúng nghe nhạc cả ngày. Tất cả các thể loại, thậm chí nhạc cổ
điển. Một học sinh có cha mẹ là nhạc sĩ thường nghe Mozart và Berlioz. Tôi đã nghĩ đến Những
khúc biến tấu Goldberg, bản dàn bè J.-S. Bach viết để xoa dịu bá tước Keyserling, một quý ông
rất dễ bị kích động. Ở viện chăm sóc sức khỏe và giáo dục đặc biệt, chắc chắn có nhiều bá tước
Keyserling đang cần được xoa dịu, J.-S. Bach chỉ có thể có lợi cho chúng mà thôi.
Tôi mang đĩa cho chúng. Cô giáo sẽ thử nghiệm.
Giá một ngày nào đó Bach có thể thay thế Prozac
1
...

1
Tên một loại thuốc chống trầm cảm nổi tiếngBookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Ba mươi năm sau, tôi tìm thấy dưới đáy ngăn kéo những tấm thiệp báo Thomas và
Mathieu chào đời. Đó là những tấm thiệp kiểu cổ điển, chúng tôi thích giản dị, không hoa hòe
hoa sói.
Giấy thiệp đã ngả vàng, nhưng tôi có thể đọc được những dòng chữ viết bằng tiếng Anh,
rằng chúng tôi vui mừng thông báo với các bạn sự chào đời của Mathieu, rồi Thomas.
Dĩ nhiên, đó từng là một niềm vui, một khoảnh khắc hiếm hoi, một trải nghiệm duy nhất,
một xúc cảm mạnh mẽ, một hạnh phúc khôn tả...
Thất vọng cũng ngang tầm thế.
Chúng tôi đau đớn thông báo với các bạn rằng Mathieu và Thomas bị tật nguyền, rằng
chúng có rơm trong đầu, rằng chúng sẽ không bao giờ đi học, rằng cả đời mình chúng sẽ làm
những điều ngu ngốc, rằng Mathieu rất bất hạnh và rằng nó sẽ nhanh chóng rời bỏ chúng tôi.
Thomas mong manh sẽ ở lại lâu hơn, mỗi ngày một còng hơn... Nó luôn nói chuyện với bàn tay
của nó, nó đi lại khó khăn, nó không vẽ nữa, nó không vui như trước đây, nó không còn hỏi ba ơi
mình đi đâu.
Có lẽ nó đang ở nơi mà nó cần ở.
Hoặc là nó không muốn đi bất kỳ đâu nữa...

Mỗi lần nhận được một tấm thiệp báo sinh, tôi đều không muốn trả lời, không muốn chúc
mừng những kẻ chiến thắng hạnh phúc.
Dĩ nhiên tôi ghen tị. Tôi cảm thấy đặc biệt khó chịu sau đó. Khi mà vài năm sau, các bậc
phụ huynh hạnh phúc và hoàn toàn chìm đắm trong tình cảm ngưỡng mộ chìa những bức ảnh
chụp đứa con đáng yêu của họ cho tôi xem. Họ kể lể những từ hay ho nó mới nói và nhắc đến
các thành tích của nó. Tôi thấy họ thật ngạo mạn và tầm thường. Y hệt kẻ nhắc đến những hiệu
năng ở chiếc Porsche của mình với kẻ sở hữu một chiếc 2 mã lực cũ kỹ.
"Lúc bốn tuổi, nó đã biết đọc và đếm..."
Họ không chừa tôi ra, họ khoe với tôi những bức ảnh sinh nhật, thằng bé dấu yêu thổi
bốn ngọn nến sau khi đếm chúng, ông bố ghi hình bằng máy quay cầm tay. Khi đó trong đầu tôi
nảy sinh những ý nghĩ xấu xa, tôi thấy những ngọn nến bén lửa sang khăn trải bàn, rèm cửa và cả
ngôi nhà.
Dĩ nhiên con cái các bạn là những người đẹp nhất thế giới, thông minh nhất thế giới. Các
con tôi, là những kẻ xấu nhất và ngu ngốc nhất. Đó là lỗi của tôi, tôi đã làm hỏng chúng.
Năm mười lăm tuổi, Thomas và Mathieu đều không biết đọc, không biết viết và nói hết
sức khó khăn.

Lâu lắm rồi tôi không đến thăm Thomas. Hôm qua tôi đã đến thăm nó. Càng ngày nó
càng phải ngồi xe lăn thường xuyên hơn. Nó đi lại rất khó khăn. Sau một lúc nó mới nhận ra tôi,
nó hỏi: "Ba ơi, mình đi đâu?"
Càng ngày nó càng còng. Nó muốn ra ngoài đi dạo. Cuộc trò chuyện của chúng tôi diễn
ra chóng vánh và đơn điệu. Nó nói ít hơn trước đây, nó vẫn luôn nói với bàn tay mình.
Nó đưa chúng tôi vào phòng nó. Căn phòng sáng sủa sơn vàng, Snoopy lúc nào cũng ở
trên tường. Trên tường treo một trong số các tác phẩm trừu tượng đầu tiên nó vẽ, kiểu con nhện
mắc vào mạng nhện.Bookaholic Club Making Ebook Project
Ba ơi, mình đi đâu? Jean-Louis Fournier
Nó đã chuyển khu nhà, nó ở trong một khu nhỏ gồm mười hai bệnh nhân nội trú, những