Bàn về các loại máy MIG hiện đang được sử dụng trên thế giới

HỆ THỐNG OLS-M TRÊN MIG-29K/KUB, MIG-29M-1/M-2
GIỚI THIỆU CHUNG
Như đã nó ở trên, Mig-29M-1/M-2 có chung radar Zuck-M/ME, thiết bị quan sát quang học OLS-M, hệ thống điện tử chiến đấu, hệ thống kiểm soát và triển khai vũ khí và hệ thống điều khiển kiểm soát bay và thậm chí là buồng lái cũng dùng chung với Mig-29K/KUB của Ấn Độ và đã được giới thiệu khá chi tiết ở bài trước nên chúng ta không cần đề cập tới ở bài này nữa. Tôi chỉ muốn đi sâu hơn vào giới thiệu hệ thống quang học OLS-M mà thôi.
Trước khi đi vào chi tiết, chúng ta cần tìm hiểu sơ qua về hai dạng thiết bị quang học thường được gắn trên máy bay:
1 - THU NHẬN BƯỚC SÓNG HỒNG NGOẠI: Nó có công dụng thu nhận bước sóng hồng ngoại và cung cấp cho phi công hình dạng của mục tiêu hay địa hình mà phi công muốn quan sát dưới dạng ảnh nhiệt.
- Ưu điểm: Quan sát được vào ban đêm, phân biệt được mục tiêu là thật hay giả hay cân nhắc được giá trị của mục tiêu. Ví dụ một chiếc xe tank thổi lên từ cao su hay làm bằng tre nứa sẽ không thể nào có hình ảnh nhiệt như một chiếc xe tank thật làm bằng thép và có nhiệt tỏa ra từ động cơ. Một phi công có kinh nghiệm sẽ có thể dùng ảnh nhiệt để biết mục tiêu là một bồn chứa đầy xăng hay là bồn rỗng, ....
Với các lớp ngụy trang mỏng, camera hồng ngoại có thể xuyên qua nó và thấy mục tiêu bên trong.
- Nhược điểm: Hình ảnh nhiệt thì thường không rõ và không có màu sắc thật vì thế phi công sẽ khó nhận dạng chính xác mục tiêu là gì, một chiếc xe tank và phải dùng tên lửa đắt tiền Kh-25 tiêu diệt hay chỉ là một xe cơ giới hạng nhẹ và chỉ cần vài loạt đạn 30mm rẻ tiền là tiêu diệt được.
Ví dụ như chiếc xe tank T-72BM-2006 dưới đây. Nó được bao phủ bằng một lớp áo khoác Nakidka, một trong các công dụng của lớp áo này là ngăn xe tank tỏa ra bước sóng hồng ngoại. Vì thế nếu phi công sử dụng camera hồng ngoại để quan sát thì rất dễ bỏ qua không phát hiện được mục tiêu này:
T-72BM-2006 với lớp vỏ ngụy trang Nakidka

2 - THU NHẬN BƯỚC SÓNG CÓ THỂ NHÌN THẤY BẰNG MẮT THƯỜNG : Nó cung cấp cho phi công hình ảnh thật, màu sắc thật của mục tiêu, tương tự như các hình ảnh mà ta thấy trong topic này.
- Ưu điểm: Giúp phi công quan sát tốt hơn trong điều kiện ban ngày. Phi công dễ dàng xác định và phận loại được dạng và loại của mục tiêu.
- Nhược điểm: . Không quan sát được vào ban đêm. Phi công rất khó xác định đâu là mục tiêu thật, đâu là mục tiêu giả
Chúng ta có thể thấy rõ nhất qua hai bức hình dưới đây, một cái là ảnh nhiệt, một cái là ảnh nhìn thấy bằng mắt thường
Hình người

Máy bay tàng hình B-2 của Mỹ: Bên trái là hình nhìn thấy bằng mắt thường, bên phải là hình ảnh nhiệt được nhìn bởi camera hồng ngoại IRST của máy bay Euro Typhoon

Như vậy chúng ta thấy rằng mỗi thiết bị quang học có điểm mạnh và yếu khác nhau và là điều lý tưởng nếu cả hai cùng được trang bị trên máy bay để bổ sung cho nhau. Tuy nhiên ở các máy bay thế hệ 4 cũ, thường thì chỉ tối đa một hệ thống được trang bị mà thôi và hệ thống thu bước sóng hồng ngoại (mà chúng ta hay gọi là IRST) được chọn bởi chúng toàn diện và đa năng hơn. Lý do chính là bởi không phải máy bay nào cũng có chỗ để gắn ví dụ như Mirage-2000, F-16 và F-15 đời đầu thậm chí không có bất kỳ hệ thống quang học nào. Những máy bay có chỗ gắn như Mig-29 hay Su-27 thì chỉ thường đủ chỗ để gắn một hệ thống mà thôi. Chưa kể là giá thành của các hệ thống này rất đắt tiền ví dụ Hàn phải bỏ ra thêm 4 ?" 4.5 triệu usd để mua từ Lockheed Martin thiết bị IRST gắn ngoài để trang bị cho các máy bay Boeing F-15K của mình.
Hàn đã phải trả thêm 4 ?" 4.5 triệu usd cho cái được coi là trang bị tiêu chuẩn của tất cả các máy bay thế hệ 4 của Nga.

Chỉ có một máy bay duy nhất thuộc thế hệ 4 được trang bị song song cả hai hệ thống, đó là chiếc F-14D của Mỹ.
Bên trái là camera ghi nhận các hình ảnh nhìn thấy bằng mắt thường. Bên phải là camera hồng ngoại IRST


Sau này trong các máy bay thế hệ 4++, chỉ có chiếc Rafale là được trang bị song song cả hai hệ thống.
Trên mũi phía trước kính chắn gió, bên trái là là camera hồng ngoại , bên phải là camera ghi nhận các hình ảnh nhìn thấy bằng mắt thường và được tích hợp thêm thiết bị đo lường laze.

Cả hai máy bay này đều được trang bị hai hệ thống quan sát quang học dạng tách riêng lẫn nhau.
Vậy các máy bay thế hệ 4+ + của Nga thì sao? Để tăng thêm tính toàn diện của hệ thống, Nga cũng đi theo xu thế chung, đó là trang bị song song cả hai hệ thống quang học khác nhau trên máy bay của mình. OLS-M chính là hệ thống đó.
CẤU TẠO, TÍNH NĂNG VÀ CHẾ ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA OLS-M

Sự khác biệt của OLS-M với các hệ thống trên F-14D hay Rafale là ở chỗ thay vì gắn hai thiết bị tách riêng, nó tích hợp cả hai tính năng này vào một thiết bị duy nhất. Chúng sử dụng chung một camera để thu nhận hình ảnh ở đầu vào. Hai bộ xử lý hình ảnh, dạng ảnh nhiệt và dạng ảnh nhìn thấy bằng mắt thường, sẽ cung cấp hai loại ảnh khác nhau ở đầu ra. Phi công có thể chọn một trong hai chế độ hình ảnh hay cả hai chế độ hình ảnh cùng hiển thị trùng khớp trên màn hình.
Chúng ta không chắc chất lượng hình ảnh hay tầm quan sát của thiết bị tích hợp OLM-S sẽ như thế nào so với hệ thống tách riêng trên F-14D hay Rafale nhưng có một điều chắc chắn rằng OLS-M gọn nhẹ, đơn giản và rẻ tiền hơn rất nhiều so với các hệ thống trên hai máy bay kia. Nó có khả năng quan sát mục tiêu cả trên không lẫn trên mặt đất và mặt biển, cả trong điều kiện ban ngày lẫn ban đêm và trong đời kiện thời tiết xấu.
Bề ngoài, OLS-M sẽ tương tự như OLS-29 gắn trên Mig-29 cũ. Sư khác biệt chỉ nằm ở bên trong.

Hệ thống camera quan sát của OLS-M được đặt trong một quả cầu trong suốt là bằng vật liệu sapphire cực kỳ cứng giúp bảo vệ nó khỏi bị trầy xước bởi bụi và các vật thể gặp phải trong quá trình bay. Nó có góc quan sát ngang 2 bên là 85 độ, nhìn lên là 60 độ và nhìn xuống là 15 độ giúp phi công có tầm quan sát cực rộng. Ngoài ra nó cũng có khả năng nhận diện bạn hay thù bằng cách tự động so sánh hình ảnh thu được với các hình ảnh đã được lưu trữ từ trước trong hệ thống máy tính.
Bên trong quả cầu này, song song với camera quan sát, nó còn có một thiết bị đo lường laze có thể đo lường các mục tiêu cả trên không và trên mặt đất. Ngoài ra, một thiết bị chiếu tia laze để dẫn bắn cho các tên lửa dẫn đường laze cũng được lắp đặt. Tuy nhiên, với góc nhìn xuống chỉ là 15 độ, nó sẽ không thể dẫn đường cho bom laze mang bởi chính nó.
Nó có thể hoạt động ở hai chế độ hoàn toàn khác nhau:
1 - Chế độ tự tự động tìm kiếm / định dạng / theo dõi / đánh dấu / phân loại / khóa mục tiêu theo loại vũ khí mà phi công muốn sử dụng cũng như theo thứ tự ưu tiên cần tấn công trước.
2 ?" Chế độ kết nối với kính ngắm trên mũ phi công. Hướng nhìn của OLS-M sẽ tự động hướng theo hướng nhìn kính ngắm trên mũ của phi công giúp phi công quan sát một vị trí hay mục tiêu đặc biết nào đó.
Đặc biệt là chế độ này sẽ được phi công sử dụng trong không chiến quần vòng dog-fight bằng cả tên lửa tầm nhiệt và súng 30mm. Cách hoạt động của nó như sau:
- Phi công chuyển sang chế độ kết nối kính ngắm trên mũ phi công và OLS-M. Lúc này OLS-M sẽ trở thành con mắt của phi công giúp phi công tìm kiếm, nhìn thấy và định tầm được mục tiêu ở khoảng cách hoặc điều kiện ánh sáng mà mắt thường không thể thấy được.
- Phi công chọn chế độ sử dụng vũ khí: Tên lửa tầm nhiệt hay súng 30mm
- Nếu phi công chọn chế độ tên lửa tầm nhiệt thì phi công thực sự không cần thiết phải hướng thẳng mũi máy bay về mục tiêu bởi góc tìm kiếm và khóa mục tiêu của các tên lửa tầm nhiệt hiện đại là khá lớn, ví dụ như R-73 là một vùng nón 120 độ. Khi đó đầu dò tên lửa sẽ tự động hướng theo hướng của kính ngắm và OLS-M. Khi mục tiêu đã trong tầm bắn và được khóa bởi đầu dò tên lửa cũng như hệ thống IFF đã xác định được đó là kẻ địch, một đèn nháy sẽ báo hiệu cho phi công biết để nhấn nút phóng tên lửa.
- Nếu phi công chọn chế độ vũ khí là súng 30mm, đầu tiên phi công sẽ chọn số đạn cho một lần nhả đạn, 5 viên hay lọat bắn kéo dài nửa giây, và phải lái máy bay hướng mũi về phía máy bay địch. Hệ thống OLS-M sẽ tự động hướng theo hướng nhìn của kính ngắm trên mũ phi công để xác định bạn / thù cũng như xác định các thông số để cung cấp cho máy tính kiểm soát bắn như: khoảng cách, hướng, góc và tốc độ di chuyển của mục tiêu. Cùng với các thông số như tốc độ, hướng góc bay của máy bay ?~ta?, máy tính sẽ tự động tính toán khi nào máy bay địch lọt vào vùng tiêu diệt (kill zone) của súng. Nhiệm vụ của phi công chỉ là hướng kính ngắm về mục tiêu và đè tay lên cò súng. Ngay khi máy bay địch lọt vào kill zone, súng sẽ tự động nhả đạn.
Mũ phi công được tích hợp kính ngắm kết nối với OLS-M

Được nokopro sửa chữa / chuyển vào 13:50 ngày 09/07/2009

bài hay quá đấy bác.

Giơ tay xin hỏi
Theo như mô tả về hai hệ thống hồng ngoại và nhìn mắt thường thì khi tấn công mục tiêu T-72BM-2006 với lớp vỏ ngụy trang Nakidka vào ban đêm thì phải làm thế nào khi mắt thường ko nhìn đêm được còn hồng ngoại thì khó dòm?

Thì quy luật muôn đời mà bạn, đâu có cái gì toàn diện hết đâu. Phải có sự tương khắc thì mới có sự phát triển chứ. Như vậy thì cả người sản xuất ra OLS-M và người sản xuất ra Nakidka mới cùng tồn tại, cùng sống để tiếp tục nghiên cứu chứ

Thế nếu 2 bên tham chiến sử dụng cùng một loại máy bay hoặc đều dùng máy bay Ngố thì thiết bị này phân biệt như thế nào hả bác.

Thế nếu 2 bên tham chiến sử dụng cùng một loại máy bay hoặc đều dùng máy bay Ngố thì thiết bị này phân biệt như thế nào hả bác.
[/QUOTE]
Theo tôi nghĩ trong trường hợp đó phi công sẽ phải tự mình căn cứ vào màu sơn, số hiệu của máy bay hay tình huống của cuộc chiến để nhận định là bạn hay thù. Trong một số trường hợp, khi mà máy móc đã bó tay thì chỉ có phi công là giải quyết được vấn đề mà thôi.

Vote cho bác nokopro điểm 10+.

Có ý kiến....!
Hệ thống điện tử tác chiến đêm cũng sẽ vô nghĩa khi 2 bên cùng tham chiến với loại Su hay Mig hoặc là F với nhau đúng ko? Vậy khi lắp OLS-M cũng chỉ kết quả 50-50??? Và vẫn do phi công là chính???
Được Alpha3 sửa chữa / chuyển vào 22:08 ngày 09/07/2009

Chà, khó giải thích quá Lái máy bay chiến đấu chứ có phải vác dao ra đường nhìn thấy thắng lạ mặt là phang, còn nhìn thằng quen mặt là tha đâu cơ chứ
Phi công thậm chí nhắm mắt, tắt radar vẫn có thể bay từ A đến B ngonchứ xá chi cái OLS

IFF để làm gì hử? Mã IFF thay đổi hàng ngày...