Bàn về vấn đề đơn vị so sánh giữa các nhóm sinh vật

Bàn về vấn đề đơn vị so sánh giữa các nhóm sinh vật

Khi ta bắt đầu tiến hành bất cứ một nghiên cứu khảo sát nào về một nhóm sinh vật (ở đây tôi xin phép tạm bỏ qua việc làm sáng tỏ ranh giới cụ thể của các nhóm loài vì đã được nhắc tới ở những lần viết trước) để nhằm hiểu rõ về nguồn gốc phát sinh và mức độ tiến hoá, chúng ta thường rất khó khăn trong việc so sánh các nhóm loài với nhau. Có nhiều nguyên nhân khiến người ta nhầm lẫn khi xem xét các đặc điểm tiến hoá, sự hưng thịnh và chiếm lĩnh môi trường sống, sự thích nghi với một môi trường cụ thể? Và cũng vì những nguyên nhân này mà đã dẫn đến những sai sót về việc sắp xếp các sinh vật vào hệ thống phát sinh chủng loại. Đơn cử cho một trong những sai lầm này là ví dụ về họ Liễu Salidaceae, trong quá khứ, người ta đã từng xếp nhầm họ cây hai lá mầm này vào cùng với nhóm cây hoà thảo Poaceae thuộc lớp một lá mầm, do chỉ xem xét về số lượng bộ nhị. Ngoài ra các đặc điểm thứ sinh của các nhóm sinh vật cũng gây cho chúng ta nhiều bối rối khi sắp xếp chúng và cũng dễ gây nhầm lẫn. Các đặc điểm thứ sinh được thể hiện trên rất nhiều nhóm sinh vật và ta có thể tìm thấy những ví dụ rất dễ dàng ở hầu hết các nhóm sinh vật đặc biệt là những nhóm đã biêt hoá cao, đó có thể là các nhóm động vật hay thực vật tiến hoá với môi trường sống ở cạn nhưng lại quay trở lại môi trường nước và tạo ra các đặc điểm thứ sinh. Hiện tượng hình thành các đặc điểm thứ sinh trong tiến hoá rất thường hay gặp ở các nhóm loài tiến hoá theo hướng quay trở lại môi trường sống trước kia của chúng khiến cho ta rất khó phân biệt với những nhóm loài có môi trường sống khởi sinh tại chỗ. Cũng thật may rằng hình như các nhóm loài không bao giờ đi trở lại theo đúng con đường mà minh đã trải qua, chúng sẽ quay lại nhưng theo một con đường khác có nguồn gốc từ con đường mà chúng đã đi. Ví dụ như khi cá hô hấp bằng mang, chuyển thành lưỡng cư, rồi bò sát rồi thú nhưng khi thú quay lại sống dưới nước thì không lặp lại y nguyên con đường đó để hô hấp bằng mang nữa mà vẫn thở bằng phổi. Hình như con đường tiến hoá luôn là con đường một chiều, về mặt không gian thì chúng thường lặp đi lặp lại khi thay đổi môi trường sống vì môi trường sống là có hạn nhưng nếu xét trên toàn bộ lộ trình thì người ta dường như không thấy hoặc ít ra là chưa thấy hiện tượng lặp lại y nguyên vết xe tiến hoá cũ mà chúng đã đi qua (tôi không nói tới một số hiện tượng lại giống nhưng tôi nhấn mạnh cụm từ ?oy nguyên?, có thể có một vài đặc điểm ít ỏi lặp lại nhưng gần như hiện tượng này không xảy ra với số lượng lớn).
Tôi hình như đã hơi lạc đề, chủ đề chính mà tôi muốn đề cập ở đây không phải là vấn đề các đặc điểm thứ sinh hay làm thế nào để xuất hiện các đặc điểm thứ sinh. Tôi muốn nói về sự khó khăn khi chúng ta phải chắt lọc các đặc điểm để tìm hiểu nguồn gốc của các đặc điểm đó. Đôi khi chúng ta gần như không thể so sánh nổi các nhóm sinh vật với nhau vì chúng ta không có một thước đo nào cả. Và tất nhiên nếu không có một đơn vị hay một chuẩn mực đo lường thì ta rất khó so sánh.
Theo tôi, bản thân sinh vật hay giá trị của một nhóm sinh vật thể hiện ở các nhóm yếu tố sau: Thứ nhất, đó là yếu tố thời gian, thể hiện được giá trị tồn tại của sinh vật; thứ hai, đó là yếu tố về sự đa dạng, nó cho biết khả năng biến đổi và thích nghi rộng với các môi trường khác nhau và cũng là yếu tố thể hiện tiềm năng của nhiều hướng tiến hoá khác nhau; yếu tố cuối cũng là yếu tố về số lượng cá thể, yếu tố này cho biết sự độc tôn hay giá trị thống lĩnh của nhóm sinh vật, đây là yếu tố thể hiện sự thành công của nhóm sinh vật với môi trường sống cụ thể trong thời điểm cụ thể. Với ba giá trị này, chúng ta có thể coi nhóm sinh vật là một điểm trong hệ toạ độ không gian 3 chiều, tức là lúc này chúng ta có thể xác định về mặt hình học của một nhóm sinh vật trong một hệ quy chiếu với thời gian, mức độ đa dạng và số lượng cá thể là các trục. Nhóm sinh vật (hay điểm) nào càng gần tâm O của hệ toạ độ thì sẽ có khoảng cách gần hơn với sinh vật thuỷ tổ (ở đây tôi đồng ý với học thuyết đơn nguyên, tức là mọi sinh vật bắt nguồn từ một nhóm sinh vật thuỷ tổ, đối lập với học thuyết đa nguyên, là bắt nguồn từ nhiều nhóm sinh vật thuỷ tổ khác nhau ?" lý do tôi hưởng ứng thuyết này là do các nhóm sinh vật có nhiều các đặc trưng cơ bản giống nhau và rất khó tin rằng có một sự trùng hợp ngẫu nhiên khi nhiều nhóm khởi nguyên cũng có các đặc trưng như vậy). Vì vậy nếu ta có được một vector đơn vị thể hiện bằng hai điểm trên hệ toạ độ vừa xây dựng và nếu ta xác định được một điểm (nhóm sinh vật nào đó làm chuẩn với 3 đặc trưng vừa nêu) thì ta có thể dễ dàng so sánh về mức độ tiến hoá của các nhóm sinh vật khác nhau. Hơn thế chúng ta cũng có hình dung về mặt hình học khoảng cách về giá trị tiến hoá (không phải khoảng cách về nguồn gốc) giữa các nhóm loài sinh vật. Thậm chí nếu có đầy đủ dữ liệu, bằng hồi quy, chúng ta cũng có thể khảo sát sự biến thiên của dãy liên tục các nhóm sinh vật khi chúng ta đã có được các số liệu về sự tuần tự của các nhóm sinh vật.
Bài viết này cũng giống như các bài viết trước, tất cả chỉ thể hiện những suy nghĩ nông cạn của bản thân tôi trong toàn bộ quá trình tư duy.


Odonata

cam on mot bai viet da dua ra nhieu nhan dinh ly thu ve su so sanh sinh gioi.
Toi khong chuyen ve linh vuc phan loai hoc nhu ban, ma toi lai o linh vuc khac. O chuyen nganh cua toi NGUOI TA DA VA DANG XAY DUNG THUOC DO; KHOANG CACH CUA CAC LOAI SINH VAT ROI.
chi tom tat ngan gon vai diem de ban de hinh dung:
- Thong so thu nhat la gia tri kich thuoc cua bo genome C, cac nhom loai SV khac nhau se co gia tri C khac nhau, va cang len cao cua con duong tien hoa, gia tri nay cang tang.
- Thong so thu hai la ty le cac doan exon va intron trong tung gene hoac ho gene. Intron tang dan theo bac tien hoa cua sinh vat.
-Thong so thu ba la su tuong tac protein-protein hinh thanh nen ho thong tuong tac.
Do la ba thong so co ban , ngoai ra con mot loat thong so khac, tuy muc dich nghien cuu, tu do nguoi ta de dang chi ra moi quan de giua cac nhom SV khac nhau, sap xep chung theo dung trinh tu tien hoa voi cac khoang cach (gia dinh) gan nhu la tuyet doi.
Khai niem ho gene truoc nay chung ta van thuong nghe hay doc chi don gian la gom nhieu gene tuong can ve mat chuc nang. Nhung thuc te, di sau vao cau truc cua cac ho gene nay, xem set su phan bo cua chung trong genome va dac biet la cach dieu hoa bieu hien chon loc gene ca the trong ho gene do, nguoi ta de dang chi ra duoc moi tuong quan cua hai nhom SV bat ky.
Hoac voi protein. Xem xet nhung nhom bao ton, nhom tuong dong, xem xet su tuong tac giua protein-protein nguoi ta cung da xay dung nen cai goi la phylogenetic profile (tam goi la su phat sinh chung loai). Tu do xay dung duoc moi quan he he ve mac tien hoa, ve mac cap bac cua cac sinh vat voi nhau.
Ok, chao ban
Cay Gay

Toi cung rat mung khi thay con co mot nguoi nua doc cai topic nay, toi da tuong chang ai them quan tam den nua!
Cung giong nhu ban, chuyen nganh cua toi cung khong phai la lam ve phan loai hoc, toi chi cam thay hung thu boi su cuon hut cua mon hoc nay thoi, dieu do cung co nghia la toi khong gioi giang hay hieu biet hon bat cu ai ve cai nay, tham chi con tu duy con kem hon nhieu, nhung cai do cung chang quan trong, chung ta ngoi o day khong phai la de so do, toi chi muom tham gia va noi len nhung suy nghi moc mac cua minh thoi, tat nhien cung bao gom cac viec lang nghe moi nguoi nua.
Ve van de chung ta dang ban den, thu nhat ban hinh nhu da hieu sai y toi, y toi muon noi la, noi the nao cho ban hieu nhi, co nhieu dieu muon noi nen toi chua biet bat dau tu dau, thoi thi the nay, cac tieu chi ma ban noi den theo toi hieu do la nhung tieu chi ve sinh hoc phan tu de xay dung mot cay phat sinh chung loai. Toi khong co y kien gi ve van de nay, cai ma toi thac mac la gia tri C ma ban de cap toi, tuc la neu nhu kich thuoc genome (o trang thai don boi) duoc coi la mot tham so dong hoc thi gia tri nay dac trung cho tung loai va khong phai luon ty le thuan voi tinh phuc tap cua loai. Tham chi gia tri C lai phan anh nhung nghich ly sau:
- So luong ADN ma cho san pham can thiet doi voi hoat dong song cua co the rat nho so voi so luong ADN trong genome.
- Co su bien doi rat lon giua gia tri C o mot so nhom loai ma tinh phuc tap giua chung khong khac nhau la may. Vi du cu the co dieu nay u? De thoi, ban hay xem xet hai loai ruoi: Drosophyla melanogaster va loài Musca domestica co genome khac nhau, loai ruoi nha (8,6x10 mu 8) con ruoi giam (1,4x10 mu 8) tuc la gap 6 lan. Tai sao trong hai loai ruoi nay lai co kich thuoc genome khac nhau nhieu den the? Ruoi nha phuc tap hon ruoi giam hay tien hoa hon ruoi giam nhieu den the?
Voi nhung ly le tren thi toi khong dam tin vao nhung tieu chi cua ban de xay dung cay phat sinh chung loai dau! Ban co the tham khao them van de nay o hai cuon sach cung ten (ngay o phan au tien thoi): "Sinh hoc phan tu" cua Vo Thuong Lan va Ho Huynh Thuy Duong, mot nguoi o trong nam con nguoi kia o ngoai nay. Co the kien thuc cua toi cung khong duoc chac chan lam nhung sau khi doc 2 cuon sach do toi hieu van de nhu vay, gia tri C khong ti le thuan voi do phuc tap cua loai hay cap bac tien hoa cua loai, toi bo phieu trang khi ai do de nghi lay day lam tieu chi xay dung bac thang tien hoa nhom loai.
Ngay ca khi nhung tieu chuan ban dua ra la dung di chang nua, thi ban lai dang de cap toi van de su dung phuong phap sinh hoc phan tu hoac cac tieu chi xem xet duoi goc do phan tu va te bao de xay dung cay phat sinh chung loai. Nhung phai noi the nay, theo toi, viec xay dung cay phat sinh chung loai, nguoi ta nhat dinh se khong the nao ma chi dua vao mot minh nhung tieu chi do dau, vi rang cong viec do la cong viec tong hop, no doi hoi phai co su tham gia cua sinh thai hoc (ban khong the tach su ton tai cua loai hay cua mot nhom sinh vat ra khoi moi truong cua no duoc, ro rang no dang ton tai, phat trien va tuong tac voi cac yeu to khac vay xung quanh, tuc la no bat buoc phai thuoc ve mot he sinh thai, con neu ban dinh khao sat nhung sinh vat khong thuoc ve he sinh thai nao thi do la dieu vo nghia nhat trong nhung dieu vo nghia, qua that toi chua quen mot sinh vat nao co kieu song nhu vay), co sinh vat hoc (khong phai luc nao ban cung co the co duoc cac mau ADN hay genome cua nhom sinh vat, o rat nhieu loai, nguoi ta chi co duoc hoa thach, hoan toan la dat da vo co chu khogn may may dinh den mot teo tang vat nao huu co de ban phan tich genome, muon hieu them dieu nay ban hay dat cau hoi, co nhung loai hoa thach nao? viec hinh thanh chung ra sao? chac chan ban se can den nhung suy luan cua nhung quan sat hinh thai thuoc Co sinh vat, no se cho ban nhung suy luan logic de tim ra manh moi cac moi lien he voi cac nhom sinh vat khac), .... Hon the nua, ban cu lay mon Hoa hoc lam vi du, khi hoa hoc luong tu ra doi, tuc la nguoi ta da biet duoc su khac nhau giua cac nguyen to la su khac biet ve cac hat vi mo tich dien ket hop voi nhau theo nhung cach khac nhau, nhung nhung mon hoc hay nhung tieu chuan co dien xac dinh cac nguyen to mot cach định tính van ton tai. Co nghia la nguoi ta van su dung nhung phuong phap phan tich gian tiep de xac dinh cac chat hoa hoc chu khong nhat thiet cai nao cung phai mo xe ra de xem cau tao nguyen tu cua no the nao thi moi chac chan ve thanh phan cua chat do. Y toi la de xac dinh tinh chat thi nguoi ta se chon cach don gian nhung van chac chan de dam bao duoc yeu cau cua bai toan. Vi vay ma viec phan loai va xay dung cay phat sinh se la cong viec cua to hop cac loai khoa hoc khac nhau, co the su dung cac tieu chi ve phan tu de kiem dinh nhung phần chua chac chan, do la su phoi ket hop chu khong phai su thay the hoan toan cua cac cach nghien cuu gian tiep co dien.
Den day thi toi viet cung dai roi nhung toi van chua di vao van de chinh dau, ban dung ngu gat voi! Cai chu de dau tien ma toi noi den khong he lien quan den viec xay dung cay phat sinh chung loai vi vay ma ban dua ra nhung tieu chi do thi chang khac gi khi nguoi ta so sanh km va kg vay. Toi xin loi truoc vi kieu noi hoi mia mai nhung toi hoan toan chan thanh va khong he co y coi thuong bat cu ai, toi cam doan la toi dang rat chan thanh va nhiet tinh trao doi voi ban. Cai toi muon noi toi o day la cai cam giac cua toi khi toi tiep xuc voi mot mo hon don cac nhom sinh vat khac nhau, tai cung mot thoi diem, trong do co sinh vat bac thap va ca nhung sinh vat bac cao (chi biet la thap cao the thoi chu con thap cao la bao nhieu, hay co bao nhieu diem, thuoc vi tri nao o trong mot he on dinh thong nhat thi cung kho tra loi). Toi chi muon xem xem neu toi cho ban 5 diem o mot thang so sanh nao do thi ******o nha ban dang nuoi se duoc may diem, va neu so no voi con khung long da ton tai lau lau truoc day thi no se nhieu hon hay it diem hon ban ma thoi. Nhung loai da tuyet chung chua chac da it diem hon nhung loai dang ton tai ngay nay vi ai dam chac rang chung se thanh cong hon bon trong qua khu, ai dam chac rang chugn se khong bi tuyet chung chi trong "nhay mat". Cai gia tri nay den nay toi van chua biet goi no la gi nua, chinh vi vay ma no moi lien quan den su thanh cong cua su ton tai, su hung thinh cua nhom loai va ca kha nang ma nhom loai do co the truyen tiep cho con chau. Cai do khong lien quan den viec phat sinh gi ca, tuy nhien moi nghe thi no cha co y nghia gi het. Nhung gia su neu ban danh gia duoc vai tro cua mot nhom loai nao do trong mot mo cac nhom loai dang can bang va on dinh tai mot thoi diem nao do, ban se co duoc loi loc gi? Toi chi don cu mot vi du thoi, neu ban biet duoc mot quan the cay nao do co vai tro gi trong mot khu rung, ban se quyet dinh duoc ban co chat het no di hay khong. Viec ban tac dong vao tung nhom loai trong mot he on dinh se rat can den cac thong so ve vai tro va thanh phan cua nhom loai do trong he. Ban se lam mot he can bang tro nen mat can bang chi bang viec tac dong vao mot trong nhung nhom loai nao do ma thoi, ban co the chuyen he do sang mot trang thai khac cung bang viec lam tuong tu, tham chi neu ban biet chac chan ve moi quan he ve vai tro giua cac nhom sinh vat thi ban co the biet ca ve tinh trang phat trien va bien doi cua he do hoac trong tuong lai, hoac trong qua khu. Nhin duoi goc nhin khac, ban noi rang o ky jura, khung long la ke thong tri va co diem cao trong su sinh ton, dieu do ro rang vi ban da thay su da dang ve so luong loai cung nhu mot luong ca the lon nhom loai nay da ton tai o trong mot thoi gian cugn co the coi la tuong doi dai. Do la nhung nhom loai de thay vi chung thuoc ve dau mut cua thuoc do, nhung con nhung nhom loai san san ngang diem nhau, ban phai lam gi day, toi nghi la chung ta can phai co mot thuoc do.
Noi nhu vay khong biet ban co hinh dung duoc khong, nhung neu ban coi nhung tieu chi de ve nen cay phat sinh chung loai la nhung tieu chi thuoc he thong hoc, thi tieu chi toi de cap o bai viet tren se cho ban bien ve chat cua tung diem thuoc cay phat sinh ma ban dang xay dung, no chang co lien quan gi den viec xay dung cay phat sinh do. Chinh vi vay ma toi chi noi la tieu chi de so sanh giua cac nhom sinh vat chu khong noi la tieu chi de chi ra bac thang tien hoa cua cac nhom loai sinh vat. Tat nhien toan bo nhung suy luan va tieu chi toi dua ra co the la sai va no rat nong can, so khai, nhung cai toi muon noi la no khong phai thuoc ve nhung tieu chi de ban xay dung he thong phat sinh, no chi don gian la de danh gia, so sanh ve chat (ban dung hieu la chat luong cao co nghia la tien hoa cao, toi muon noi den kha nang ton tai va vai tro cua no trong mot he tai mot khoang thoi diem) cua mot nhom sinh vat trong mot thoi gian nhat dinh.
Toi nghi la co le su lac de nay chinh la do toi, khi toi da qua dai dong ve nhung nhan dinh va mo ta ve su tien hoa o phan dau cua bai viet thu nhat, dieu do cung khien ban tap trung vao viec suy nghi ve cac tieu chi xay dung thang phat sinh chung loai va muc do tien hoa cua cac loai, su tuan tu va nhung moi quan he ho hang... Tat ca nhung cai do chi boi su khong mach lac khi dien giai mot van de cua toi. Du the nao, toi rat vui va rat mung khi duoc trao doi voi ban! Toi hy vong ban co the hieu toi phan nao, con khong, hay coi nhu ban chua doc cai gi ca, cu de toi lang thang tren cai dong suy nghi ma toi tu ve ra, toi cung cha dam chac la no se di den dau vi toi khong biet toi se suy nghi gi tiep nua!
Odonata

gửi bạn Odanata,
trước hết tui cảm ơn bạn đã đáp lai bức thu của tôi. Thật tình là tôi không biết bạn đã tốt nghiệp đại học chưa nên cũng khó mà có một nhạn định chính xác về từng vấn đề chúng ta đang bàn.
01. thú thật với bạn là sau khi đọc xong thư của bạn tôi ... không hiểu gì hết. nếu bạn có thể sắp xếp các ý tưởgn của bạn theo một hệ thống nhất định nào đó thì có lẽ sẽ đễ dàng không chỉ cho tôi mà còn cho những người khác.
02. về vấn đề sử dụng một tham số để so sánh các sinh vật, xét tính thứ tự của chúng vân vân và vân vân, như tôi đã nói với bạn, vấn đề này đã được đặt ta từ hồi những nă 1970. Về khái niệm phát sinh chủng loại, không giản đơn là đặt chúng trên cây tiến hóa như ta vẫn nghĩ mà ở đây, khi nói đến khái niệm phát sinh chủng loại người ta còn đè cập đến quan hệ của từng sinh vật một. Đó chính là cái tham số mà bạn nghĩ dùng để so sánh các sinh vật với nhau, và với cả các nhóm SV với nhau. Ở lá thư trước bạn chỉ đặc câu hỏi là ngườ ta đã có tham số nào để so sánh các sinh vật với nhau chưa, và tôi trả lời là đả có rồi
"Đôi khi chúng ta gần như không thể so sánh nổi các nhóm sinh vật với nhau vì chúng ta không có một thước đo nào cả. Và tất nhiên nếu không có một đơn vị hay một chuẩn mực đo lường thì ta rất khó so sánh "
nhưng đế lá thư thứ hai thì tôi không hiểu bạn định nói gì nên tôi không thể phản biện lại ý bạn được. thành thật xin lỗi.
Về vấn đề giá trị C của bộ genome như tôi đã nói, để hiểu thấu đáo, có lẽ tôi phải viết chừng 4-5 trang A 4, để giảng giải chi tiết, nhưng thú thật là hiện nay tôi đang rất bận nên không thể viết được. hẹn bạn khi khác.
Chào bạn
Cay Gay

Xin cảm ơn đã các bạn đã có một cuộc tranh luận khá lý thú tuy nhiên ở đây tốt nhất là trao đổi chứ "giảng giải" nghe nó thế nào ấy.
Về vấn đề mà các bạn đang tranh luận, tôi xin mạo muội có đôi điều:
Trước hết tôi xin chia sẽ những trăn trở của cụ odonata xung quanh vấn đề về phân chia sinh giới và hệ thống tiến hoá. Bởi lẽ đây không phải khó khăn của riêng chúng ta mà các cây cao bóng cả trong làng sinh học cũng đang tranh luận ì xèo. Hiện nay có rất nhiều quan điểm khác nhau và chưa có sự thống nhất trong vấn đề lớn này.
Ai cũng biết các cách phân chia truyền thống được sử dụng trong nhiều tài liệu là chia thế giới hữu cơ thành 02 trên giới: Procaryota và Eucaryota trong đó: Procaryota chỉ có 1 Regnum với 02 Division: Bacteriophyta và Cyanophyta, Eucaryota được chia thành 03 Regnum: Mycetalia, Animalia và Vegetabilia (Những người theo quan điểm này đang có xu hướng tách tiếp một trên giới thứ 3 -Vira - bao gồm các dạng vô bào). Tuy nhiên nhiều nhà khoa học khác lại phân thành giới thứ 5 sau Monera là Protista với một mớ bùi nhùi: "động vật" đơn bào đơn giản nhất, Algae và Fungi thấp. Nhiều vị khác lại có xu hướng chia nhỏ,...v.v,... và v.v...Lẽ đương nhiên, hệ thống phân chia nào cũng có những dẫn liệu và lập luận hết sức thuyết phục. Đó là chưa kể đến việc phân chia thành các Subregnum,...Bấy nhiêu đó thôi cũng thấy vấn đề này không phải chỉ riêng chúng ta ngồi đây tranh luận với nhau. Mặc dù mới nghe có vẻ mọi việc chỉ còn là...sách vở khi người ta giá trị số C của bộ genome làm thước đo cơ bản của nhiều vấn đề nhưng việc phân chia cũng như sắp xếp các nhóm sinh vật theo một trật tự tự nhiên từ thấp đến cao theo hệ thống tiến hoá không chỉ gói gọn trong giá trị C của genome. Tôi lấy ví dụ: loài (species) thì ai ai cũng có thể phát biểu một cách vanh vách hàng loạt định nghĩa (tất nhiên phát biểu thế nào cũng có những điểm chung cơ bản) nhưng việc phân chia các bậc trên Species rất biến động. Chẳng hạn: lấy loài chuẩn (typus) để xây dựng nên Genus - theo Mayr thì những Species có nhiều tính chất giống nhau và cùng khởi nguyên từ một tổ tiên chung thì họp thành Genus. "Tính chất giống nhau" đã khó (vì còn phải xét đến những đặc điểm thứ sinh, các dòng tiến hoá 2 chiều, tiến hoá đồng quy, song song,...) còn "cùng tổ tiên" đâu pahỉ là vấn đề đơn giản. Tự nhiên chỉ bảo quản được một vài "tổ tiên" nhưng không phải trong môi trường N2 lỏng và với những điều kiện này nọ như ngày nay chúng ta làm mà bảo quản dưới dạng "đất cục" không thể phân tích...dấu vân tay-đây chỉ là một phần nhỏ của khó khăn. Do đó nhiều nhà khoa học phải bổ sung những thiếu sót bằng những lập luận ít nhiều mang tính chủ quan và...giả tưởng...
Như vậy, việc phân chia sinh giới và xây dựng hệ thống sinh không chỉ căn cứ vào một vài tính chất và một vài phương pháp như Linnée đã làm.
Xin cảm ơn sự quan tâm của các bạn đến bài viết này.
Ký tên: Cho tôi thêm một ly, OK !

trước hết cần đề khẳng định rằng, chúng ta không bàn về việc phân chia SINH GIỚI mà cái chúng ta đề cập là thước đo giữa các nhóm sinh vật, hay nói cách khác là tham số để so sánh các nhóm SV với nhau.
Thông tin trên tờ trên tờ Nature 420 (520-560)- 2002 ra ngày 5 December cho biết họ đã giải mã xong bộ gene chuột mouse và cho thấy bọ gene của chuột mouse có độ tương đồng với người đến 90%.
Con số 90% tren phản ánh điều gì? Chính là phản ánh KHOẢNG CÁCH SINC HỌC giữa người và chuộtmouse. Tức là tham số mà bạn odata đã thắc mắc.
Trong việc so sánh bộ genome của hai loài, người ta không chỉ so sánh đơn thuần gía trị bộ genome biểu thị ở giá trị C, mà phân tích sâu hơn, họ còn phải phân tích số lượng CÁC HỌ GENE TƯƠNG CẬN VÀ SỐ LƯỢNG GENE TƯƠNG CẬN TRONG TỪNG HỌ GENE. Và trong từng gene đơn lẻ, người ta còn phải chỉ ra được sự khác biệt trong thứ tự số lượng intron-xen lẫn với exon. Hoặc chỉ với một gene nào đó, người ta so sanh trình tự acid nucleic giũa các loài với nhau, sẽ thấy đươc sư tương đồng của chúng và biểu thị ở cái gọi là tỷ lệ tương đồng, phản ánh khoảng các sinh học của các SV với nhau. Tập hợp càng nhiều tỷ lệ tương đồng sẽ cho ra chỉ số tương thích (khoảng cách sinh hoc) giữa các loài càng chính xác bấy nhiêu.
Ở lá thư trước bạn có đề xuất cho rằng không thể tách SV ra khỏi môi trường, ra khỏi quần thể ... Thì nay xin nói để bạn rõ là cơ chế điều hòa biểu hiện gene chính là tham số động học phản ánh sự tương tác giữa SV và môi trường.
mặc khác, thông qua việc so sánh các họ gene với nhau, người ta sẽ truy tìm được nguồn gốc tổ tiên của các SV này, dựa trên các vùng bảo tổn hay bảo thủ trong bộ genome. Ở đây cần nói thêm là việc truy tìm tổ tiên không thể hiểu đơn giản là dựa trên các mẫu hóa thạch để phân tích DNA, mà người ta dựa trên chính bộ genenome của sinh vật còn sống để làm điều đó. Ví du, bằng việc so sánh bộ genenome của các chủng loại chó, người ta đã cho thấy là các giống chó nhà ở Châu Âu bắt nguồn từ giống chó Đông Nam A cách đây khoảng 10.000 năm. (tôi nhớ là Vnexpress.net đã có đăng mẩu tin này).
Tấc cả các công việc đã và đang làm đều nhằm bổ sung các hiểu biết còn hạn chế của chúng ta. Mỗi giả thuyết hay lập luận đều dựa trên các kết quả thực nghiệm rõ ràng chứ không thể nói là CHỦ QUAN HAY GIẢ TƯỞNG. Một giả thuyết đươc đưa ra nếu bạn HIỂU thì hoặc là chấp nhận nó, hoặc là không chấp nhận nó. Khi bạn khônng chấp nhận nghĩa là bạn phải tìm kiếm các dữ liệu khác để phản bác lại giả thuyết cũ. Còn trường hợp bạn không hiểu vấn đề thì ... đó là ý kiến của riêng bạn, khi đó, giản đơn nhất là bảo tôi không hiểu vấn đề, chứ nếu không bạn dễ bị lối suy nghỉ chủ quan duy ý chí lấn áp.
Bye.
Nếu bạn muốn đọc full text của các bài bào về mous genomics, tôi có thể gửi tặng bạn, xin vui lòng để địa chỉ email lại.
Cay Gay

Chao,
Toi lai xin bat dau lai nhai ve nhung dieu ma toi dang suy nghi va cam thay! Thu nhat, rang bo gene hay genome (gia tri C) cua eukaryota thuong co nhung doan lap lai, nhung thanh phan khong lap lai moi la thanh phan co vai tro quan trong trong viec danh gia tinh phuc tap cua toan bo genome, tuc la phan khong lap lai cua genome moi the hien tinh phuc tap va muc do tien hoa cua loai chu khong phai toan bo genome (gia tri C) chua ca nhung doan co lap lai. Hay noi the nao nhi, the nay vay, tuc la cung mot doan AND thi co the dua ra nhung san pham protein khac nhau hay nguoc lai co khi la mot phan tu protein lai duoc tao ra tu cac doan AND co trinh tu khac nhau. O day toi noi den su modify lai (tuc la su bo di hay giu nguyen õ?" quan trinh cat cac intron hay khong), cai nay co lien quan den su nam goi len nhau cua cac gen va su dich chuyen khung doc, chac ban cung biet vi toi thay ban da de cap toi viec khi so sanh cac sinh vat nguoi ta khong chi xem xet toan bo gia tri C ma con xem xet ve cau truc va thanh phan cua nhung doan in, exon v.võ?Ư Toi phai noi the nay khong phai la nguoi ta khong chi xem xet gia tri genome ma dung ra la do la cong viec dau tien nguoi ta co the lam va co the lam (neu ban muon tiep tuc xem xet no co cau truc the nao thi truoc tien ban phai biet no co nhung gi da) nhung de so sanh thi nguoi ta lai khong dung gia tri nay, gia tri ma nguoi ta dua ra chi nham de chung minh rang dung co tin vao chinh gia tri do, nhung nhom sinh vat co khi rat xa nhau nhung gia tri nay lai rat gan nhau, co chang no chi co y nghia voi cac sinh vat prokaryota khi ma thanh phan cac doan khong lap lai la chiem da so.
Con nua, ban noi den genome the hien qua trinh dong hoc cua tien hoa va the hien su tuong tac cua sinh vat voi moi truong. Ve mot khia canh nao do thi ban dung, vi rang sinh vat co ton tai thi moi co bo genome cho ban phan tich va nghien cu hay so sanh. Nhung toi lai phai lam ban kho chiu khi noi the nay, co the nhung bang chung thuc nghiem ve bo gen va cac cau truc cua no cho ban biet kha ro va kiem chung lai chinh xac moi quan he ho hang cua nhung nhom sinh vat. Nhung lieu rang no co cho ban biet su hung thinh, moi quan he sinh thai hoc, hay cac yeu to de thuc day cac nhom loai tien hoa len khong. Noi the ban lai se bi kho hieu, toi xin lay vi du vay, lieu rang nhung moi lien he cua cac nhom con trung (su phat trien da dang cua nhom nay) va nhung hieu biet ve moi lien he cua cac nhom thuc vat co hoa co giup ban giai thich duoc tai sao thuc vat co hoa chi phat trien phong phu khi con trung phat trien phong phu khong? Toi muon noi den moi quan he do su dong tien hoa, khi ma con trung (insect) da truyen phan va thu phan cho thuc vat co hoa chang han! Do chi la mot moi quan he sinh thai trong vo so cac moi quan he sinh thai phuc tap ma se anh huong den su hung thinh hay diet vong cua mot nhom loai, lieu rang neu chi nghien cuu ve bo gen thi ban co the ly giai nhung moi quan he sinh thai do? Lai nua, neu ban coi loai la don vi co ban cua tien hoa va phan loai (chang phai ban dau, bay gio khai niem loai sinh hoc da duoc tat ca cac nha khoa hoc ung ho, tru khuc mac cua no voi cac nhom sinh san vo tinh), va loai sinh hoc la the hien su cach ly sinh san, nhung su cach ly sinh san doi khi lai la do su cach ly ve dia ly, neu ban khao sat bo gen thi ban co biet la su cach ly dia ly do the hien the nao khong? Hay ban lai phai nho cac nha dia chat hoc? Van chua het dau, toi phai noi the nay, nhung cai ma ban goi la suy luan gia tuong (theo cach noi cua ban thi no khong dang tin cay phai khong), hi` hi`õ?Ư ban co biet dieu nay khong, voi nhung suy luan chi bang nhung quan sat hinh thai do ma nguoi ta da ve duoc nhung cay phat sinh chung loai the hien moi lien he ho hang giua cac loai ma den ngay nay bang chinh nhung thuc nghiem (ban chi tin vao thuc nghiem thoi a? that tiec cho ban!) nguoi ta kiem chung lai thi thay la no gan nhu trung khit len nhau day. Theo cach noi cua ban thi tot nhat la khong nen tin vao nhung he thong phan loai ma truoc day nguoi ta da chi ra, ta cu ngoi cho hoac cam dau vao lam thi nghiem va sau vai the ky chung ta se co duoc mot he thong so sanh õ?oxinõ? ma lai gan trung khit voi mot he thong co the xay dung nho nhung phuong phap don gian hon, tham chi chi dua tren nhung suy luan va su quan sat. Theo cach suy nghi do thi chang khac nao bao toi hay ngung tho vi khong khi bay gio o nhiem qua, cho khi nao co nguon khong khi sach hon, it on nhiem hon roi tiep tuc song va ta se song lau hon voi nguon khong khi sach do, nhu the thi co logic ti nao khong vay? Do chi la nhung vi du nho nho ma mot ke tam thuong nhu toi con co the nhan thay! Chac chan con ca dong cac ly do khac khien nhung cach nghien cuu ma ban goi la khong dang tin cay vi no khong phai la thuc nghiem se van ton tai va phat trien ngay mot manh hon. Ngay ca khi ban nghien cuu thuc nghiem, co nhung dieu vuot ra khoi su quan sat truc tiep va nhung bang chung cu the, ban bat buoc phai suy luan va do chinh la mot cach gian tiep de ban tiep can voi nhung chan ly ma co the duoc chung minh bang nhung thuc nghiem nhung bay gio ban chua the lam duoc.
Do la ve khia canh so sanh de tim ra moi quan he ho hang, co le ban khong hieu rang neu ban ve duoc cay phat sinh chung loai thi cung chinh la ban da the hien chinh xac moi quan he ho hang ve mat hinh hoc.
Tiec rang toi da de cap den mot gia tri so sanh khac nua ma hinh nhu neu chi nhin bang con mat cua nguoi khong quan tam den sinh vat ton tai trong the gioi tu nhien nhu the nao thi se khong the hieu duoc. Do chinh la gia tri thich nghi hay su vuot troi cua mot nhom trong mot moi truong vao mot khoang thoi gian. Co the la mot sinh vat (co nguon tu mot nhanh thap hon trong cay phat sinh hay neu noi theo kieu ho hang thi no gan gui voi bon nguyen thuy hon) co khi lai chiem the thuong phong o mot moi truong nao do trong mot thoi diem nao do. Vi vay ma toi da dat cai nhom sinh vat do vao trong moi truong, cho no ton tai va phat trien, sau khi can dong do dem no toi moi so sanh no voi nhung nhom sinh vat khac ma cung duoc lam tuong tu. So diem moi sinh vat co duoc se tham chi chang lien quan gi den nguon goc hay vi the cua no trong cay phat sinh. Neu ban so sanh diem cua ban voi bon vi khuan ky khi thi ro rang ban se co so diem bang 0 vi so truong cua ban trong moi truong iem khi la bang 0. Toi noi dieu nay cung nhieu nhieu lan, o bai viet truoc khi toi noi ban va ******o nha ban thi khong co y so sanh ve moi quan he ho hang ma toi chi muon noi toi kha nang song va vi tri ca ban va ******o trong cai khoang thoi diem hien tai, o moi truong nhu ban dang ton tai day thoi. Va toi xin nhac lai la toi chua biet goi tieu chuan do la gi chu khong phai la thuoc do sinh hoc ma ban da de cap toi.
Cuoi cung, toi xin khang dinh lai rang, ban da phu nhan mot phuong phap nghien cuu do la quan sat va dua ra gia thuyet, chon loc gia thuyet va khang dinh gia thuyet bang nhung quan sat. Khi nhung gia dinh duoc dua ra, no it nhieu cung dua tren co so nao do, gia dinh se tiem can voi chan ly khi cac co so la dung tieu chuan va thuc nghiem khong phai la tieu chuan duy nhat. Doi khi nhung tieu chuan lai bat nguon tu nhung gia thuyet. Darwin, Menden va nhieu nha khoa hoc khac cung da tung phai gia dinh. Menden dau co biet den he gen hay cau truc cua AND, ong buoc phai goi no la nhung yeu to di truyen, Darwin dau co biet den nguyen ly cua cac qua trinh dot biet, nhung ong da quan sat duoc nhung bien di v.võ?Ư Tom lai la trong khi ban cho doi hay tim kiem mot nguon khong khi trong lanh hon, ban hay cu phai tho bau khong khi hien tai de song da, ma ngay ca khi ban tim duoc ra mot bau khong khi trong sach hon roi, ban cung se van phai tiep tuc tho du rang ban muon tho loai khong khi sach hon nua, tho hay suy ngam la cach ma ban bat buoc phai lam chu khong phai la cai gi chong lai nhung nghien cuu thuc nghiem. Ban than men a!
Odonata

Cho toi dinh chinh cai nay cai, toi go o trong word roi dan vao day nen cai thang office no tu dong sua chu ADN thanh AND de giong giong voi tieng anh, khi that, khong biet no con sua chu gi cua toi nua hay khong!
Odonata

Toi dang quan tam den ai goi la tham so dong hoc so sanh cac loai voi nhau, chu khong quan tam den cac van de khac. Nhieu phat bieu cua ban da di lech khoi van de nay, du dung hay sai toi cung khong co y kien.vi toi biet la cang thao luan, van de se bi di qua xa, qua tam voi. O day, toi chi xin dinh chinh vai dieu:
01- O Prokaryote, khong co cac doan introns hoac neu co thi rat hiem.
02- Hien tuong cac gen nam goi dau len nhau lam dich chuyen khung doc (OFR) chi co o Procaryote chu khong o o Eukaryote.
03- ve phat bieu "Toi phai noi the nay khong phai la nguoi ta khong chi xem xet gia tri genome ma dung ra la do la cong viec dau tien nguoi ta co the lam va co the lam (neu ban muon tiep tuc xem xet no co cau truc the nao thi truoc tien ban phai biet no co nhung gi da) nhung de so sanh thi nguoi ta lai khong dung gia tri nay, gia tri ma nguoi ta dua ra chi nham de chung minh rang dung co tin vao chinh gia tri do, nhung nhom sinh vat co khi rat xa nhau nhung gia tri nay lai rat gan nhau, co chang no chi co y nghia voi cac sinh vat prokaryota khi ma thanh phan cac doan khong lap lai la chiem da so"
ban co the cho biet dan chung cu the duoc khong? phat bieu nay la cua rieng ca nhan ban hay ban doc o dau???
se gap ban lai sau.
Cay Gay

Xin chào cả nhà,
Có ý kiến nhỏ, các quý vị làm ơn đánh chữ có dấu cho tui đọc nhờ với. Vấn đề đã khó rồi mà còn phải đoán chữ nữa. Vừa đọc vừa đoán mỏi mắt quá. Xin cảm ơn.
I'm dreaming of a White Xmas...