Bánh trôi,bánh Chay và tiết Hàn Thực!

E hèm, các bác cứ bình tĩnh, từ từ em mới viết bài được chứ
Hàn thực có nghĩa là ăn thức nguội. Sau tiết Ðông chí 105 ngày là tiết Hàn thực, tức là vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch.
Ðời Xuân Thu, công tử Trùng Nhĩ là con của Hiến công nước Tấn, tránh loạn triều đình phải lưu vong nhiều nước khác. Trên đường đi có nhiều lúc phải chịu đói khát. Một hôm Trùng Nhĩ không ăn rau cỏ (chắc sướng quen rồi khổ không chịu được), người đói lả (hạ đường huyết ). Bấy giờ, trong đám bảo kê đi theo có Giới Tử Thôi bưng một bát cháo thịt dâng lên. Trùng Nhĩ cả mừng vội ăn ngay, lấy làm ngon lắm. ăn xong, hỏi:
- Nhà ngươi tìm đâu được thế?
Thôi trả lời:
-Ấy là thịt đùi của tôi, tôi nghe rằng kẻ hiếu tử xả thân để thờ cha mẹ, bề tôi trung bỏ thân để thờ vua. Nay công tử không có gì ăn, vậy nên tôi phải cắt đùi tôi mà dâng công tử.
Trùng Nhĩ sa nước mắt, nói:
- Ơn này, biết bao giờ ta đền đáp được.
Sau Trùng Nhĩ phục quốc, trở về nước lên ngôi là Tấn Văn công, ban thưởng cho những người có công, chia làm ba hạng. Một là những người tòng vong (những người theo đi trốn); hai là những người tống khoản (những người giúp tiền bạc); ba là những người nghinh hàng (những người xin làm nội ứng, đón rước về làm vua). Trong ba hạng này lại tuỳ những người nào có công nhiều hay ít mà phân hơn kém. Ban thưởng công thần xong, lại yết một tờ chiếu ở cửa thành rằng: "Nếu người nào có công lao mà chưa được thưởng thì cho phép tự nói ra" (hihi, nói thế này thì ai dám ra!)
Bấy giờ có tên Hồ Thúc nói với Tấn Văn công:
- Tôi theo chúa công từ khi còn ở đất Bồ, cho đến khi lưu vong khắp nước, lúc nào tôi cũng hầu hạ bên cạnh. Nay chúa công thưởng công cho những người tòng vong mà không nghĩ đến tôi, chẳng hay tôi có tội gì?
Tấn Văn công nói:
- Trong số tòng vong, người nào lấy điều nhân nghĩa mà khuyên ta là công đầu; người nào vì ta mà bàn mưu lập kế là công thứ hai, người nào xông pha tên đạn để giữ gìn cho ta là công thứ ba. Còn những người nào chỉ có công theo hầu khó nhọc mà thôi thì lại ở dưới nữa. Vậy ta thưởng cho ba hạng trên trước rồi sẽ đến nhà ngươi.
Hồ Thúc lấy làm hổ thẹn. Tấn Văn Công truyền đem vàng lụa trong kho ban thưởng cho tất cả người theo hầu. Trong số bọn tòng vong trước có Nguỵ Thù và Ðiên Hiệt cậy mình võ dõng, thấy Triệu Thôi và Hồ Yển đều là văn thần mà lại được trọng thưởng hơn mình có ý không bằng lòng, thường kêu ca tỏ vẻ bất mãn. Tấn Văn Công biết ý nhưng nể là người có công lao nên bỏ qua.
Giới Tử Thôi tính tình điềm đạm, thấy nhiều kẻ đổ xô nhau kể công còn so bì công lớn công nhỏ, lấy làm khinh bỉ, không muốn ở lẫn với bọn này. Ðến lúc Tấn Văn Công lên ngôi, Tử Thôi chỉ vào chúc mừng một lần rồi cáo bệnh về nhà, yên phận nghèo nàn, ngày ngày khâu giày mướn nuôi mẹ già. Khi Tấn Văn Công ban thưởng công thần, không có mặt Giới Tử Thôi nên nhà vua quên lửng.
Có người láng giềng thấy Giới Tử Thôi không được ban thưởng, phải sống tình cảnh như thế nên không bằng lòng. Nhân thấy có chiếu kêu gọi người báo công yết trên cửa thành, nên vội vàng đến nhà Thôi báo tin. Thôi chỉ mỉm cười, không nói gì. Bà mẹ nghe được, bảo:
- Mày khó nhọc trong 19 năm trời, lại cắt thịt đùi làm cháo dâng chúa công ăn, sao bây giờ mày không nói ra để được thưởng? Mong được vài chung thóc, chẳng còn hơn đi khâu giày mướn hay sao?
Giới Tử Thôi thưa:
- Con của Hiến công cả thảy 9 người, chỉ có chúa công hiền hơn cả. Huệ công và Hoài công không có đức, vậy nên trời truất ngôi mà để cho chúa công. Những người theo hầu không biết ý trời, dám tự nhận là công mình, con nghĩ lấy làm xấu hổ lắm, chẳng thà đi khâu giày mà ăn còn hơn.
Bà mẹ nói:
- Con làm được người liêm sỉ, còn ta không làm được mẹ của người liêm sỉ hay sao? Vậy mẹ con ta tìm nơi rừng núi mà ẩn thân, chớ nên ở lẫn chỗ thành thị này.
Thôi rất bằng lòng, liền cùng mẹ vào Miên Thượng, một vùng núi cao rừng sâu, làm nhà trong hang mà ở.
Người láng giềng liền tìm cách báo đến Tấn Văn Công.
Tấn Văn Công bấy giờ mới nhớ ra, hết sức ân hận, cho người đi triệu thì Thôi đã dọn nhà đi mất rồi. Tấn Văn Công truyền người láng giềng của Thôi dẫn đường và đích thân đến Miên Thượng. Ðến nơi, nhà vua để xe dưới chân núi, sai người đi dò tìm khắp nơi, chỉ thấy núi non rừng rậm, nước chảy lá trôi, chim hót véo von, mây che mờ mịt mà bóng Thôi không thấy đâu cả. Tấn Văn Công có ý không bằng lòng, nói với người láng giềng:
- Sao Giới Tử Thôi giận ta quá như vậy? Ta nghe nói Giới Tử Thôi là người con chí hiếu, nếu ta đốt rừng tất Giới Tử Thôi cõng mẹ chạy ra.
Ðoạn, truyền cho quân phóng lửa đốt rừng. Lửa to gió mạnh làm cháy lan đến mấy dặm, trong ba hôm mới tắt, nhưng không thấy Giới Tử Thôi. Bấy giờ họ đi tìm thì thấy mẹ con Thôi ôm nhau chết cháy bên gốc cây liễu.
Tấn Văn Công nhìn thấy sa nước mắt, ân hận vô cùng.
Ngày đốt rừng nhằm tiết Thanh minh mùng 3 tháng 3. Người trong nước cảm thương Giới Tử Thôi vì lửa cháy chết, nên hằng năm đến ngày đó không nỡ đốt lửa, phải làm sẵn thực phẩm để dành ăn, gọi là tiết Hàn thực tức là ăn toàn độ nguội. Vào ngày này, nhà nào cũng cắm một cành liễu ở ngoài cửa nhà để chiêu hồn Giới Tử Thôi. Cũng có nhà bày cỗ bàn (đồ nguội) ra cúng tế.
Hừ, mà đồ nguội ở đây không phải là dăm bông xúc xích đâu các bác nhá, đại khái là rau cỏ bánh trái thanh đạm thôi.
Vũ vô kiềm toả năng lưu khách
Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân

Lôi cái này lên cho mọi người thèm , huhu mà thèm nhất là tớ
Nhân đây hỏi mọi người về tỷ lệ bột khi làm bánh, tớ nhớ là xay bột nếp là có cả gạo tẻ nữa, nhưng không biết tỷ lệ thế nào
                                  Tell everybody I'm on my way  and I'm loving every step I take....
                                                       Hakunamatata

tớ toàn làm bột nếp thôi cho nhanh nhưng nếu Mướp muốn trộn thì 800gr bột nếp cho thêm 200gr bột gạo tẻ vào. Bên tớ bán nhiều bánh chay làm sẵn lắm nhưng họ cải tiến phần nhân đi. Ngoài đỗ xanh còn có nhân đậu đỏ, khoai môn, đậu phộng, mè đen nữa. Phần bột làm bánh chay tớ thắc mắc không biết mình pha nước đường để nhồi bột có được không nhỉ vì nếu chỉ nhồi bột với nước không??? Tớ chưa thử nghiệm bao giờ vì nếu nhồi bột và nước khôngh thì khi ăn phần vỏ hơi bị nhạt.
À bác của tớ còn dùng nước lá dứa và lá cẩm để nhồi bột để có bánh màu xanh và tím nữa - đẹp mắt và ngon lắm. Nhân bánh chay của người miền Nam hơi mặn mặn nên ăn không ngấy lắm. Đậu xanh nấu chín tán nhuyễn với chút muối. Cho chút dầu ăn phi phần đầu trắng của hành lá cho thơm rồi cho đậu xanh và chút nước dừa vào xào. Sau đó vo tròn từng viên đậu xanh làm nhân . Mà người miền Nam gọi là chè trôi nước - chén chè còn được chan nước dừa trên mặt nữa
Được kitty85 sửa chữa / chuyển vào 20:51 ngày 17/03/2004

Cô nương Thiếu Iot ơi! Đúng là tiết Hàn thực thì xuất phát từ tích ở Tàu, vào VN mình. Nhưng không có nghĩa là bánh trôi, bánh chay cũng xuất phát từ Tàu đâu nhá.
Đâu phải cứ chung Tết hàn thực thì cùng ăn chung loại bánh này.
Theo Nore thì bánh trôi bánh chay là của Việt nam xịn đấy.
Đây, sách bảo thế này: (Một số loại bánh ở VN)
Người Việt Nam không ai lại không biết đến bánh trôi, bánh chay. Hàng năm cứ đến ngày mồng 3 tháng 3 âm lịch, hầu hết các gia đình đều đặt lên bàn thờ đĩa bánh trôi, bánh chay thắp hương tưởng nhớ tổ tiên. Nhiều người cho rằng tục lệ ăn bánh trôi, bánh chay là theo phong tục Việt Nam mừng gạo mới sau vụ gặt vào tháng 3 theo nông lịch, đặc biệt là các gia đình ở vùng đồng bằng Bắc bộ.
Có lẽ bởi ai cũng muốn thưởng thức hương thơm, vị ngọt của những hạt gạo, mới làm bánh trôi, bánh chay - loại bánh mà nguyên liệu dùng để làm là bột gạo.
Hỡi các tâm hồn ăn uống và am hiểu về văn hoá, ai biết rõ hơn thì viết lên đi cho mọi người cùng tỏ với nào!
Trời đánh còn tránh lúc ăn!
Được nore sửa chữa / chuyển vào 09:39 ngày 18/03/2004

Tìm được cái ảnh bánh trôi, bánh chay đẹp, trông thèm quá. Mời mọi người nào!
 
Trời đánh còn tránh lúc ăn!

Đúng đấy, bác Thieu_iot cứ làm kiêu hoài. Em thì không biết nhiều lắm nhưng từ lâu lâu lắm rồi em được biết tết này ở tận bên Tàu cơ. Có một số nơi gọi bánh Chay là chè trôi nước hay là xôi nước, còn ở Quy Nhơn thì gọi nó là chè Ỉ, còn bánh trôi thì chịu, em thậm chí còn chưa được ăn bao giờ....
Bác nào biết nhiều thì kể thêm đi.....

1) Các cô các chú quên là năm nay có 02 tháng 02 âm lịch à! Cứ ngồi đấy mà chờ nhá!
2) Tỉ lệ pha gạo bánh trôi ngon nhất là 07 nếp 03 tẻ!
3) Bánh chay "nguyên bản" Hà Nội không ai cho nước cốt dừa với dừa nạo hết! Chỉ có nước hoa bưởi & vừng trắng thôi!
4) Khi nặn bánh trôi bánh chay, nhớ tiết kiệm bột. Thứ nhất là cốt để cho vỏ bánh nó mỏng, vừa thanh vừa ngon. Thứ hai là chỗ bột còn thừa ta để nặn bánh rán mặn. Trong khi chờ nhang tàn, ta chén bánh rán mặn trước. Như vậy mới không bị các cụ mắng: "Thành Hoàng ăn trước Thổ Công" !
PHUCHAN >>> PHÙ CHẨN >>> PHỦ CHĂN >>> PHÙ CHÂN >>> PHỤC HẬN

Hôm qua mama em vừa làm bánh trôi bánh chay cúng mồng 1 ,lâu không ăn thì ngon và lạ thật nhưng ăn được 1 ít là chán vì có lẽ là ko thích của ngọt lắm .
Mà công nhận như anh PC nói ,mua thừa bột để làm bánh rán mặn ăn ngon thật
Nếu ái tình chỉ là chốn vô vong Xin trái đất hãy vỡ thành muôn mảnh Để dấu yêu xưa hoá thành vĩnh viễn Ta được chết cùng trọn vẹn yêu thương ...........

Em nhớ ngày trước ,mối khi muốn làm bánh trôi bánh chay toàn phải tự xay bột,rồi lọc qua một miếng vải,treo qua đêm ,sáng hôm sau mới vắt hết nước rồi mới có bột làm bánh.Cái cảm giác háo hức mong ngóng sao cho hết một đêm sáng hôm sau nặn bánh thật khó diễn tả.Mà khi nặn bánh cả nhà ngồi nặn,nói chuyện vui vẻ.Được đĩa bánh đầu tiên ăn sao thấy ngon lạ
Bây giớ cái gì cũng sẵn nên cái cảm giác chờ đợi háo hức cũng mất.Tự nhiên thấy mất cả hay.Bột nhào sẵn bán đầy ngoài chợ.Mà đấy là còn muốn nặn bánh mà ăn đấy nhá.Chứ nếu lười thì cũng ra chợ,bê đĩa bánh về là xong
chán

__Hồi trưa nì em vứa được 1 chị người Mianma mời ăn món bánh trôi nước và được quảng cáo đấy là món ăn truyền thống của người Mianma vào mỗi dịp năm mới(người Mianma đón năm mới giống như người Thái Lan với Lễ tạt nước,hôm nay cũng là ngày đầu năm mới của họ),nó mang ý nghĩa là "khổ tận cam lai". Chùi ui, y chang món bánh trôi nước nhà mìn,thế mà nó thành ra món truyền thống của Mianma.
__Có ai giải thích hô em là món bánh trôi nước này bắt nguồn từ đâu k ạ? Thế nó kg fải là món ăn dân dã của người Việt mìn bao đời nay sao?