Bi kịch của Aida

Bi kịch của Aida

Vừa đặt chân trở về quê hương, việc đầu tiên Bác làm là hôn lên 1 nắm đất của Việt Nam. Tôi hiểu vì sao Bác lại làm vậy, đất sinh ra con người, nuôi sống con người, và trên hết, đất là đất mẹ, là quê hương, nguồn cội như người ta vẫn nói ?oĐất? và ?onước? làm nên ?oĐất nước?. Có 1 mối dây liên hệ nào đó không, giữa 2 đất nước nhỏ bé bên bờ Ấn Độ Dương Việt Nam và Ethiopia ? Tôi vẫn nhớ 1 bài tập đọc hồi cấp 1 kể về những con người xứ Ethiopia thân thiện, hiếu khách, họ có thể tặng bạn nhiều của cải quí giá, giúp đỡ bạn khi bạn gặp nạn, nhưng vẫn thẳng thắn đề nghị bạn cạo sạch đất đai dính trên giày của bạn trước khi bạn rời khỏi đất nước họ. Đối với họ đất là tài sản quý giá nhất, là linh hồn của dân tộc, của quê hương họ. Vâng, chính mảnh đất Ethiopia xinh đẹp, hiền hoà ấy đã sinh ra những con người có tâm hồn đẹp đẽ, cao thượng với lòng yêu nước nồng nàn như Aida.

2000 năm trước công nguyên, đế chế Ai Cập hùng mạnh đánh chiếm khắp toàn châu Phi. Ethiopia cũng không tránh khỏi số phận bị xâm lược. Đức vua trốn thoát nhưng, nàng công chúa Aida xinh đẹp cùng nhiều người dân bị bắt làm nô lệ. Aida may mắn trở thành người hầu cho chính Amneris - nàng công chúa Ai Cập, người đang phải lòng vị tướng trẻ dũng mãnh, tài năng Radames. Nhưng Radames không yêu Amneris, tình yêu của chàng đã dành trọn cho Aida - người nữ nô lệ Ethiopia có tâm hồn trong trắng, thánh thiện. Aida cũng rất yêu thương chàng. Radames luôn cố gắng tìm mọi cơ hội ứu thoát Aida khỏi kiếp nô lệ, để 2 người có thể tự do yêu đương, sống với nhau hạnh phúc trọn đời.

Thời cơ tốt đã đến với Radames, Amonasro - đức vua Ethiopia (cũng chính là bố đẻ của Aida), sau khi trốn thoát đã củng cố quân đội, quyết định tấn công Ai Cập, giải thoát cho con gái và những người dân vô tội của mình đang bị bắt làm nô lệ. Radames muốn chỉ huy quân đội chiến đấu quân Ethiopia, nếu lập công lớn, chàng sẽ có thể xin đức vua gả Aida cho mình?
Câu chuyện về Aida đã được Verdi bắt đầu như vậy. Gần như toàn bộ tính cách của các nhân vật (Aida, Radames, Amneris, đức vua, thầy tế Ramfis) cùng những bi kịch đan xen đều được diễn tả trọn vẹn ngay từ màn 1 của vở opera.

Người truyền tin vội vã cấp báo: Quân Ethiopia đã tiến sát đến thành Thebé, tình hình chiến sự đã quá gấp rút, khẩn trương:
IL RE
Or di Vulcano al tempio
Muovi, o guerrier. Le sacre
Armi ti cingi e alla vittoria vola.
Su! del Nilo al sacro lido
Accorrete, Egizi eroi;
D''''''''ogni cor prorompa il grido:
Guerra e morte, morte allo stranier!
KING
Now go to Vulcan''''''''s temple,
oh soldier. Your sacred arms
gird on and speed to victory.
Arise! Haste to the sacred banks
of the Nile, Egyptian heroes:
from every heart let the cry burst forth:
war and death, death to the foreigner!
RAMFIS
Gloria ai Numi! Ognun rammenti
Ch''''''''essi reggono gli eventi,
Che in poter de''''''''Numi solo
Stan le sorti del guerrier
Ognun rammenti
Che in poter dei Numi, de''''''''Numi solo
Stan le sorti del guerrier!
RAMFIS
Glory to the gods! Let everyone remember
it is they who decide the course of events;
in the hands of the gods alone
rest the warrior''''''''s fortunes.
Let everyone remember
that in the hands of the gods alone
rest the warrior''''''''s fortunes!
MINISTRI, CAPITANI
Su! del Nilo al sacro lido
Sian barriera i nostri petti;
Non echeggi che un sol grido:
Guerra, guerra e morte allo stranier!
MINISTERS, CAPTAINS
Arise! To the sacred banks of the Nile
let a barrier be formed by our breasts;
let there resound but a single cry:
war, war and death to the foreigner!
IL RE
Su! su! del Nilo al sacro lido
Accorrete, Egizi eroi;
Da ogni cor prorompa un grido:
Guerra e morte all stranier!
KING
Arise! Arise! Speed to the sacred
banks of the Nile. Egyptian heroes;
From each heart let the cry resound:
war and death to the foreigner!
AIDA
(Per chi piango? Per chi prego?
Qual poter m''''''''avvince a lui!
Deggio amarlo ed è costui
Un nemico, uno stranier!)
AIDA
(For whom shall I weep? For whom shall I pray?
What power binds me to him!
I must love him, and he is
an enemy, a foreigner!)
RADAMÉS
Sacro fremito di gloria
Tutta l''''''''anima m''''''''investe.
Su! corriamo alla vittoria!
Guerra e morte allo stranier!
RADAMÈS
A holy thrill of glory
fills my whole soul.
Arise! Let us speed to victory!
War and death to the foreigner!
AMNERIS
(a Radamès)
Di mia man ricevi, o duce,
Il vessillo glorioso;
Ti sia guida, ti sia luce
Della gloria sul sentier.
AMNERIS
(to Radamès)
From my hand, oh commander,
receive the glorious standard;
may it be your guide, your light
on the road to glory!
IL RE
Su! del Nilo al sacro lido,
Accorrete, Egizi eroi; ecc.
KING
Arise! Haste to the sacred banks
of the Nile, Egyptian heroes, etc.
RAMFIS, SACERDOTI
Gloria ai Numi! Ognun rammenti, ecc.
RAMFIS, PRIESTS
Glory to the gods! Let everyone remember, etc.
MINISTRI, CAPITANI
Su! del Nilo al sacro lido
Sian barriera i nostri petti, ecc.
MINISTERS, CAPTAINS
Arise! To the sacred banks of the Nile
let a barrier be formed by our breasts; etc.
RADAMÉS E MESSAGGERO
Su! corriamo, su!
Corriamo alla vittoria!
RADAMÈS AND MESSENGER
Arise! Let us speed? arise!
Let us speed to victory!
AMNERIS
Ti sia guida, ti sia luce
Della gloria sul sentier.
AMNERIS
... may it be your guide, your light
on the road to glory!
AIDA
(Per chi piango? Per chi prego?)
AIDA
(For whom shall I weep? For whom shall I pray?)
IL RE E RAMFIS
Guerra!
KING AND RAMFIS
War!
SACERDOTI, MINISTRI, CAPITANI
Guerra! Guerra! Guerra!
PRIESTS, MINISTERS, CAPTAINS
War! War! War!
AIDA
(Deggia amarlo, e veggo in lui
Un nemico, uno stranier!)Ah!
AIDA
(I must love him, yet I see in him
an enemy, a foreigner!)Ah!
TUTTI GLI ALTRI
Guerra! Guerra! Stermino all''''''''invasor!
ALL THE OTHERS
War, war! Exterminate them!
AMNERIS
(a Radamès)
Ritorna vincitor!
AMNERIS
(to Radamès)
Return a conqueror!
TUTTI
Ritorna vincitor!
ALL
Return a conqueror!
Mỗi người 1 tâm trạng riêng, và tất cả đều hiện lên trong cùng 1 thời điểm. Chỉ có âm nhạc Verdi cùng những bản hợp ca độc đáo mới có thể làm được điều này. Đức vua mang bóng dáng của cả 1 Ai Cập hùng mạnh, đầy kiêu hãnh khích lệ tinh thần tự tôn dân tộc của quân sĩ; thầy tế Ramfis kêu gọi sức mạnh siêu nhiên từ vị thần Numi của dòng sông Nile thần thánh phù hộ cho mọi người; Amneris cầm lấy lá cờ chỉ huy, giao tận tay cho Radames, mong chàng chiến thắng trở về, mang lại vinh quang cho Ai Cập, ẩn dấu trong đó tình yêu đơn phương mãnh liệt không được đáp lại; còn Radames, chàng phải thắng và chàng sẽ chiến thắng , vì cuộc chiến này không chỉ vì Ai Cập mà còn vì cả Aida nữa. Lẫn trong những tiếng kêu vang Guerra!!! của Radames và những chiến sĩ Ai Cập kiêu dũng, khát khao chiến thắng. Tiếng long cất yếu ớt của Aida cất lên :
Tôi biết khóc thương cho ai đây, biết cầu nguyện cho ai đây? Tại sao số phận lại trói buộc tôi với chàng - kẻ thù của cả dân tộc Ethiopia?
Còn gì đau đớn hơn khi người yêu của mình đang sắp đem quân tiêu diệt dân tộc mình.
Được Yes_Iam_here sửa chữa / chuyển vào 20:23 ngày 25/02/2006
Được Yes_Iam_here sửa chữa / chuyển vào 20:39 ngày 25/02/2006

Bi kịch của Aida càng được đẩy lên cao độ trong aria "ritorna vincitor !" "hãy chiến tháng trở về hỡi người dũng sĩ".
AIDA
Ritorna vincitor!... E dal mio labbro
Uscì l''''empia parola! Vincitor
Del padre mio... di lui che impugna l''''armi
Per me... per ridonarmi
Una patria, una reggia, e il nome illustr
Che qui celar m''''è forza. Vincitor
De'''' miei fratelli... ond''''io lo vegga, tinto
Del sangue amato, trionfar nel plauso
Dell''''Egize coorti! E dietro il carro,
Un Re... mio padre... di catene avvinto!
L''''insana parola,
O Numi, sperdete!
Al seno d''''un padre
La figlia rendete;
Struggete le squadre
Dei nostri oppressor! Ah!-
Sventurata che dissi?... e l''''amor mio?
Dunque scordar poss''''io
Questo fervido amore che, oppressa e schiava,
Come raggio di sol qui mi beava?
Imprecherò la morte
A Radamès... a lui ch''''amo pur tanto?
Ah! non fu in terra mai
Da più crudeli angosce un core affranto.
I sacri nomi di padre, d''''amante
N''''e profferir poss''''io, n''''e ricordar;
Per l''''un... per l''''altro... confusa, tremante,
Io piangere vorrei, vorrei pregar.
Ma la mia prece in bestemmia si muta...
Delitto è il pianto a me, colpa il sospir...
In notte cupa la mente è perduta,
E nell''''ansia crudel vorrei morir.
Numi, pietà del mio soffrir!
Speme non v''''ha pel mio dolor.
Amor fatal, tremendo amor,
Spezzami il cor, fammi morir!
Numi, pietà del mio soffrir! ecc.
AIDA
Return a conqueror!? And from my lips
came the impious word! Conqueror
of my father? of him who takes up arms
for me? to give me back
a country, a kingdom, and the illustrious name
which here I am forced to hide. Conqueror
of my brothers? whence I might see him, stained
with cherished blood, triumph in the acclamation
of the Egyptian cohorts! And behind his chariot,
a king? my father? bound in chains!
Oh gods, wipe out
the insane word!
To a father''''s breast
restore his daughter;
destroy the squadrons
of our oppressor! Ah! -
Wretched one! What did I say? And my love?
Can I then forget
this ardent love which, like a shaft of sunlight,
made my lot here happy although I am captive and a slave?
Shall I call down death
upon Radamè... upon him whom I love so much!
Ah! never on earth did
anguish more cruel rend a heart!
The sacred names of father, of lover,
I cannot utter, nor yet recall.
For the one? for the other... confused, trembling,
I would weep, I would pray.
But my prayer changes to a curse...
For me tears are a crime, sighs a fault?
In dark night my soul is lost,
and in this cruel anguish I would die.
Oh gods, have pity on my suffering!
There is no hope for my sorrow.
Fatal love, terrible love,
break my heart, make me die!
Oh gods, have pity on my suffering! etc.
Aria mở đầu với lời tung hô đầy kiêu hãnh của Amneris, Ritorna Vincitor! Rồi đoàn người bỏ đi trong tiếng kèn trống và khí thế chiến đấu sôi sục, chỉ còn riêng mình Aida trống trải với tâm trạng và những luồng cảm xúc trái ngược.
Nàng nghĩ đến gia đình nàng, đền người cha - đức vua Amonasro, đến những người anh em ruột thịt đang chiến đấu ngoài xa trường. Nàng cầu nguyện cho quân đội của cha nàng sẽ chiến thắng, để nàng có thể trở về quê hương, thoát khỏi kiếp nô lệ khốn khổ này.

Vậy còn Radames, người yêu của nàng... Nàng đủ dũng cảm để sống đến giờ phút này chính là nhờ Radames. Tình yêu của chàng cũng chính là nguồn sống, là niềm hi vọng, là ánh sáng duy nhất giúp nàng tìm ra lối đi trong căn hầm tối tăm của sự đau đớn, tủi nhục nơi đất khách quê người. Nếu cha nàng thắng, có nghĩa là radames sẽ tử trận, điều này thật quá khủng khiếp.
Nhưng điều khổ sở hơn là nàng cũng không thể tự quyết định được mọi chuyện, số phận đã quá cay nghiệt với nàng, nàng chỉ có thể ngồi đây trông chờ, mà cũng không biết phải chờ đợi điều gì. Aria kết thúc trong những tiếng khẩn cầu yếu ớt của Aida đến những vị thành thánh linh thiêng, giúp nàng có thể vượt qua nỗi đau khổ quá lớn ấy.
Được Yes_Iam_here sửa chữa / chuyển vào 20:28 ngày 25/02/2006

Những Aida huyền thoại:
1 Nhân vật điển hình, nhieu tâm trạng như Aida với , là thách đố với những dramatic, spinto soprano hàng đầu trên thế giới. Callas cũng tùng rất ấn tượng với 1 note e3 đẹp hoàn hảo ở vai này (chưa từng có nữ ca sỹ nào lên đến e3 với Aida). Leontyne Price, nữ ca sũ da đen đầu tiên từng thể hiện Aida, lại khác, bà hát giản dị, tình cảm đến lạ thường, nhấn mạnh những giằng xé, dau don trong tâm trạng rất phức tạp của Aida. Tebaldi lại cho khán giả thấy 1 Aida yếu đuối, mẫn cảm, và đầy nữ tính. Và còn rất nhiều ngừoi nữa như B.Nilsson, E.Rethberrg, Z.Milanov, M.Freni,... Dưới đây bạn sẽ được nghe Montserrat caballe thể hiện Ritorna Vincitor, một cách hoàn toàn khác biệt và cũng đầy cá tính.

Kết thúc của số phận Aida thế nào, mời các bạn tự ... mua DVD về xem , hehe, nếu YIH nói ra ở đây, có thể sẽ làm giảm phần nào cảm xúc của bạn cũng như sức hấp dẫn vở opera hoành tráng này đối với bạn.
to Apo: hix, tớ đã up 2 cái khúc "Or,di Vulcano al tempio" và "Ritorna vincitor" lên rồi, nhưng k0 vào lại được host nữa, không hiểu là do lỗi đưòng truyền hay host có vấn đề, Apo xem dùm cái. Tình hình là bà con chịu khó nhịn tạm vậy...
Được Yes_Iam_here sửa chữa / chuyển vào 20:36 ngày 25/02/2006

Tình hình là k0 có nhạc nên chẳng ai chịu reply hay sao ấy nhể... Mọi người ở đây k0 ai thik Aida ah . Aida là nhân vật nữ tớ thik nhất trong số các nhân vật nữ chính của Verdi.
Trong thời gian chờ đợi , mời thưỏng thức tạm 2 trích đoạn đã giới thiệu ở trên:. Gửi trên Yousen*** chắc là k0 đc lâu đâu, mọi người nhanh tay.
"Or di Vulcano al tempio" này (bản này bắt đầu từ đoạn người truyền tin vào cấp báo).
http://s26.yousen***.com/d.aspx?id=3PYGKHC36YPBM0W0NWAWYURGT2
Bản thu năm 59 của Dacca: Karajan/ tebaldi/ bergonzi/ simionato,...
Hợp xướng của bản thu âm này mạnh mẽ, nhiều khí thế hơn, các solist hát chuẩn, phối hợp chính xác nhưng hơi thiếu cá tính.
Còn đây là ritorna vincitor (aida- renata tebaldi):
http://s26.yousen***.com/d.aspx?id=3I6O6SKQ9P0SC1GXYNI7SYOHUM
Anh cò có ý kiến j` về Radames k0 nhể
Radames đầu tiên em nghe trọn vẹn là Bergonzi (trước đó thì mới chỉ nghe cái duet sông nile của corelli với callas), sau đó là pavarotti (bản với chiara, dimitrova, ghiaurov), rồi mới đến bản domigo(với milo, zajick, burchuladze).
Nhưng riêng cái "celeste Aida" thì người đầu tiên gây ấn tượng mạnh lại là G.di Stefano (dù cái giọng trữ tình của ông này mà đóng cả Radames chắc là k0 hay)
Up lên cho mọi người cùng nghe:
http://s26.yousen***.com/d.aspx?id=3NSL8SZJG45C32DKUIRDJ6E5QG
Được Yes_iam_here sửa chữa / chuyển vào 18:32 ngày 27/02/2006

hix sao bây h lại có luật chỉ có thể sửa bài sau 48h thế k0 biết, hix. gửi các bạn "ritorna vincitor!: do bà béo Montserrat Caballe nhà em thể hiện
http://s28.yousen***.com/d.aspx?id=242384CD20F153DL25UHHC9JUG

Kết thúc DVD Aida & Radames cùng nhau song ca bài ''''''''Lâu đời tình ới"
Ngày đau mãi xa, giờ đây có nhau. Xin tạm biệt đời! Biệt ly đã qua, cùng chung bước trên con đường hồng. Tình đẹp như mây, ngàn năm vẫn xanh: Mình trao nhau. Hạnh phúc chốn Thiên đường, quên lãng nhân gian sầu đau. Vầng dương sáng đón chúng ta bay về với Người. Về nơi ước mơ... Ngàn năm có nhau...
Góp chuyện với bác cho vui
(Sửa lại 1 chút cho bớt sến) Mình dịch gần như word to word muh
Được goimuathubaydi sửa chữa / chuyển vào 05:04 ngày 04/03/2006

Ai dịch cái duet La terra, addio nghe sến thế Công nhận cái duet này hay thật. Nghe Aida mình thích nhất là aria "O patria mia", giai điệu da diết, tiếng sáo dập dìu đầy hồi tưởng.
Bạn YIH có vẻ sành các ghi âm opera quá nhỉ. Bái phục! Mình mới nghe o patria mia do Leontyne Price và Aprile Millo thể hiện (xem DVD trong 1 buổi dựng Aida ở Met, đẹp và hoành tráng vãi, xem opera production mà mình lại cứ liên tưởng đến phim xác ướp ai cập mới chết chứ ) Price hát sâu lắng và tình cảm hơn, nhưng Millo kết thúc aria bằng pianissimo thật tuyệt vời.
Lâu lắm lắm không vào forum, góp chuyện tí .

Một hình ảnh về nàng Aida...