Bình Luận về Đòn thế AIKIDO

Anh Tristian,
Dân da vàng mình rất thích dấu nghề, nên biết bao võ cổ truyền bị mai một. Tôi tình cờ vào trang võ thuật nầy, biết anh em ở đây rất hiếu học nhưng ít có phương tiện để tìm tòi học hỏi. Do đó tôi cố gắng trình bày một ít kinh nghiệm bản thân và đăng lên diển đàn nầy để cho ai có thể đọc được tiếng VN là có thể xem. Hy vọng nó có thể giúp đở ít nhiều cho các anh em ngươì Việt của mình không thành vấn đề là võ sinh Aikido hay các môn phái khác.
Tôi lất lấy làm sửng sốt khi biết là cộng đồng Aikido tại VN có những trục trặc, lủng củng mà tôi chưa bao giờ gặp phải khi ở nước ngoài.
Thí dụ ở Hoa Kỳ, ngươì ta tôn trọng tự do cá nhân rất cao, rất có nhiều chi nhánh của Aikido (từ chop bu có những bất đồng chính kiến như giữa KI society của Tohei Sensei và Aikikai ?) Nhưng võ sinh không bao giờ quan tâm đến. Nếu có dịp vào ww.aikiweb.com các bạn sẻ thấy mọi người tham gia diển đàn từ lúc chưa học cho đến cá võ sư trưởng 5,6 đẵng. Mọi ngươì đối xử lẩn nhau rất ư là lể độ, ai nấy cũng mời mọc ngươì khác đến nơi mình tập để cùng nhau học hỏi. Tôi không biết làm sao để thấy được cái tinh thần đó trong diển đàn của ngươì VN mình.
Còn chuyện của anh Bùi Hoàng Lân thì tôi không biết gì hết cả, vì hơn 20 năm nay tôi chưa về lại VN bao giờ. Tôi có gặp lại thầy Phong vài lần (lúc xưa tôi có tập với thầy Phong khi ở VN), lần vừa rồi là tháng 5- 2004. Lúc ngồi nói chuyện thì thầy có chép miệng và than là trình độ của mấy ngươì diều dắt Aikido tại VN còn kém quá, chưa đủ khả năng, thầy có nói cần phải nâng cấp về kỹ thật rất nhiều. Thầy có nói hiện nay cao nhất là 4 đẵng. vì tôi chưa có dịp về VN bao giờ, nên không có góp ý kiến gì hết. Tôi hiện đang tập tại vùng Boston, chỉ có ngươì Nhật và Mỹ ở đây mà thôi, không thấy ai là VN mình hết

Thân

Đây là bộ thế của Ushiro. Nage là đạo sư Kisshomaru Ueshiba. Lối đánh từ trong GIF file nầy có lẻ giống như anh David diển tả ở trên.
Vậy Nage đánh như thế nào mới đúng ?
Để có thể trả lời câu hỏi nầy, tôi xin giải thích một ít nguyên tắc trong Aikido như sau :
Nage xử lý chiêu thức (sức mạnh, bộ pháp) tùy thuốc vào sự cảm nhận về Uke (feeling, not thinking). Khi Uke phản kháng mạnh thì Nage sẻ thay đổi bộ pháp để chiêu thức trở nên thích hợp với tình thế nầy.
Do đó câu trả lời là đạo sư Kisshomaru Ueshiba đánh trong GIF file là đúng, ở trong trường hợp Uke phản kháng yếu (little resistance). Nếu Uke chống cự lại mạnh mà Nage vẩn áp dụng đúngtheo trong GIF file, thì hiệu quả của chiêu thế rất là thấp. Tôi muốn nhấn mạnh chi tiết nầy, vì khá nhiều bạn muốn tìm tòi học hỏi từ các tài liệu phim ảnh, các bạn cố gắng thực hiện đúng như trong hình, hậu qủa lại không cao, đưa đến ý tưởng tại vì KI (nội công) của mình không có.
Mình nói chuyện về lý thuyết như vầy là tạm đủ rồi. Tôi xin trả lời một chút thực tiển để các bạn có thể ứng dụng trong trường hợp Ushiro.
Với Uke có sức mạnh hơn Nage .
Ở trạng thái tỉnh (static), khi Uke nắm lấy hai tay của Nage. Uke sẻ có một chân đứng trước và một chân đứng sau. Trong thí dụ nầy Uke có chân phải ở phía trước (con ngươì thuận về bên phải hay bên trái, nếu thuận về bên phải, tay và chân phải sẻ mạnh hơn bên trái, nên khi nắm lấy hai tay của Nage, tự nhiên chân phải sẻ đứng phía trước) . Uke sẻ có khuynh hướng kéo hai tay của Nage về phía sau lưng của Nage.
1 - Nage áp hai bàn tay sát vào thân (body) của mình và cố giử lại phía trước.
2- Nage bước chân trái lui vào khoảng trống do Uke tạo ra (vì chân phải của Uke ở phía trước chân trái), Khi bước lui, Uke xoay hông về bên trái từ 45 đến 90 độ, từ sự xoay hông nầy, bàn tay trái của Nage đang từ bên hông trở nên ở vị trí chính tâm (ngay tại đan điền của Nage) trong khi bàn tay phải vần giử ở vị trí bên hông của mình. Khi trình độ của Nage khá hơn, Nage không cần bước lui, chỉ cần xoay hông về bên trái 45 đến 90 độ
3- Nage nâng cánh tay trái từ đan điền lên đến đầu của mình trong khi đó chân trái di chuyển về phía trước của mình một chút (có nghĩa là di chuyển rời xa Uke 45 đến 90 độ - bên hông trái của Uke)
4- Nage bước lui chân phải với đầu hơi thấp xuống để di chuyển thân hình ra khỏi sự kềm chế từ Uke (ra phía bên hông trái của Uke)
5- Khi bước ra xong, nếu đánh tương tự theo hình GIF file , cánh tay đang ở gần đầu sẻ đưa xuống.
Không có hơn bằng thực hành, bạn hảy thư áp dụng cả hai phương cách trên rồi sẻ thấy phương cách tôi vừa nêu ra sẻ có khả năng để đánh ngã Uke mạnh hơn Nage 200%, trong khi cách đánh trong hình do Đạo Sư là Nage, chỉ thích hợp với Uke mạnh hơn Nage khỏang 120% .
Một lần nửa, tôi xin nhấn mạnh, khi bắt đầu chiêu thức, Nage phải cảm nhận được sức mạnh của Uke để tùy cơ mà áp dụng giửa phương cách trong GIF file hoặc những gì tôi nói ở trên.
Những phim ãnh về võ thuật, hầu hết chỉ trình bày cái hình thức chứ không có nói lên được nội dung của chiêu thức. Phim ãnh trong Aikido tương đối là trung thực trong chiêu thức (nhưng yếu về lực) còn các phương thế tấn công lại không có thực tế. Do đó khó lòng để ngươì xem học được cách tránh đòn, hoặc hoà lẩn với đòn đánh từ Uke chính xác. Chỉ có học từ thầy giỏi mới nắm vững những phương thức nầy mà thôi. Ngoài ra, khi tự học từ các phim ảnh, lúc đánh ra đòn thế không có lực, nên mọi người có cảm giác học Aikido không có thể đánh nhau được.
Thân

Chào anh Fourever.
Cám ơn anh Fourever nhiều lắm. Anh đã chỉ giáo kỷ và giúp David thêm hiểu rỏ hơn trong một số thắc mắc trong kỷ thuật. Thật sự đúng như anh nói , trước đây do thiếu về thông tin, tài liệu và cả thầy giỏi nên các thầy (tại VN) mỗi người hiểu mỗi cách và không chính xác . Bên cạnh đó ai cũng phải lo toan phần cơm áo gạo tiền nên ít có người có thể sống với niềm đam mê võ thuật để nghiên cứu sâu hơn. Hiện tại thì có các thầy bên Aikikai qua dạy nhưng do cắn bản đã không chính xác nên không lòng nâng cao kỷ thuật. Mà bỏ đi để tập lại từ đầu thì rất khó (đòi hỏi lòng kiên trì và từ bỏ tự ái).
Về cách té UKEMI, David có nghe nói về lộn từ cánh tay này sang cánh tay khác nhưng khi trình bày lại với thầy, thì thầy của David cũng hiểu theo cách khác. Dù những chỉ giáo trước đó của anh làm thầy của David rất vui vì đã giúp ông giải quyết và xác tín được những mày mò nghiên cứu của ông trong 10 năm luyện tập.
Về kỷ thuật Ushiro, anh cho David hỏi thêm một tí xíu: Khi nâng tay lên , Nage dùng lực của cả cánh tay chứ không dùng lực ở cổ tay phải không anh?
David cũng hiểu thêm nhờ những chỉ giáo của anh ở đòn thế này là ngòai việc cảm nhận và hợp lực với UKE, Nage còn phải biết sử dụng chính tâm của mình (lúc đó Uke chưa vào trục của họ) để có thể ra đòn ít tốn lực hơn. Không biết suy nghĩ có đúng không nhờ anh Fourever chỉ điểm.
Cám ơn anh ,
Thân

Anh David,
Anh David,
Trong tiếng Mỹ có câu thành ngử: ?oYou can not teach old dog the new trick? . Nó có nghĩa rất khó để chỉ cho ngươì có nhiều kinh nghiệm. cái khó khăn là phải quên đi cái củ trước khi học được cái mới.
Về cách lăn về phía trước, anh nhìn vào cái GIF file tôi cài ở trên thì thấy lăn từ tay nầy sang tay kia sẻ như thế nào. Khi nào anh lăn được như vậy, mới có tự tin để lăn trên mặt đường và cơ thể không bị tổn thương. Nếu anh có thể d/l cái GIF file hay chỉ cái hình cho thầy của anh xem, có thể ông ta sẻ góp ý kiến vào và tôi có thể học hỏi những gì ông ta cùng anh bỏ công nghiên cứu.
Okay, tất cả các chiêu thức trong Aikido, không có dùng cổ tay (tôi có nói ở mấy bài trước, cổ tay to không có quan trọng, kể cả Nikkyo, Sankyo, Yonkyo). Quan trọng là unbendable arm.
Khi đánh Ushiro, khi bàn tay của Nage đang ở đan điền, cách tay giống như chấp tay lạy phật, khi đưa lên đến đầu thì đưa gần với thân hình của mình, ngay theo đường của trục chính tâm. Nguyên tắc trong Aikido là dùng bộ pháp để đưa cánh tay của Uke rời xa trục chính tâm của họ và vào trục chính tâm của mình, rồi lúc đó Nage mới phát ra đòn thế.
Thân ái,

Chào anh Fourever,
Cám ơn anh nhiều về những chỉ giáo của anh. Chắc chắn là còn hỏi anh dài dài .
Về cách nâng tay lên theo Unbendable arm thật không dễ một sớm một chiều luyện được . Vì khi bị nắm và nage phát lực luôn bị kẹt lực ra ở nơi bị nắm. Phải tập trung và nhờ Uke tăng lực từ từ mới có thể nâng bằng cả unbendable arm.
Đúng như anh nói, nếu chỉ coi phim ảnh mà không có thầy giỏi chỉ điểm thêm thì khó mà luyện được cũng như hiệu hết ý tứ của đòn thế.
Thân ái

Anh Fourever,
Không biết hỏi anh nhiều như vậy ,David có làm phiền anh không? Nếu không anh cho David hỏi tiếp nhe S !
Kỷ thuật kết thúc đòn Ikkyu ura:
Trước đây các thầy hướng dẫn đòn Ikkyu ura (ví dụ bộ shomenUchi), sau khi tenkan tránh và hợp với đòn đánh của Uke . Nage xoay người tenkan 1800 đồng thời đè tay Uke xuống.
Hiện nay qua tài liệu, phim ảnh David thấy đòn kết thúc như sau:
Nage sau khi hợp được với đòn đánh của Uke , Nage kéo tay sát vào thân (chân) và rút chân dài ra sau và xoay hông 1800 đồng thời đè tay uke xuống.
Xin anh chỉ giáo thêm. Cám ơn anh.
Thân

Có lẻ tôi dùng từ unbendable arm, nên anh có thể hiểu lầm. Lúc xoay hông về một bên để đưa bàn tay vào trục chính tâm của mình, mủi bàn tay chỉa ra phía trước, khi đưa tay lên, mủi bàn tay từ từ thay đổi phương hướng và chỉa lên trời, bàn tay đi dọc theo thân của mình, không có rời xa trục chính tâm, cánh tay không có dủi thẳng.
Chiêu thức nầy không có cần nhiều năm tập luyện đâu, sau một buổi tập, anh sẻ nhuần nhuyển ngaỵ
chúc may mắn

chiêu thức nầy rất căn bản, nhưng rất nhiều người đến 3, 4 đẵng vẩn sử dụng sai.
Anh chỉ cần sửa đổi chút đỉnh như sau thì sẻ thấy hiệu qủa ngay, nhất là khi Uke phản kháng lại bằng cách di chuyển chân trước vào trục chính tâm, xoay hông thuận theo lực của Nage, rồi phản đòn với cánh tay kia.
1- Nage sau khi hợp được với đòn đánh của Uke
2- Nage kéo tay sát vào thân (chân)
3- Xoay hông 90 độ đồng thời đè tay (cùi chỏ) uke xuống ngay trục chính tâm của mình.
4-Rút chân dài ra sau và xoay hông 90 độ nửa
Tập thử như vậy rồi nói cho tôi biết anh có thấy khác nhau hay không .
Thân

Cám ơn anh đã chỉ giáo. David sẽ luyện chay (tập không uke) co thuần thục rồi thứ ba tuần tới mới lên sân luyện với uke (vì cuối tuần này sân nghỉ .
Theo suy nghĩ của David, động tác xoay hông 90 độ lần thứ 1 có tác dụng làm Uke bị chéo người khó lòng bước chân lên trở về trục chính tâm của họ để phản đòn. Không biết nghỉ vậy có đúng không? Xin anh chỉ giáo.
Về cách nâng tay của động tác Ushiro trong trạng thái tỉnh hôm qua David đã ứng dụng . Ban đầu Nage không để ý (nên không ra hết sức ) do vậy dở tay dể dàng . Nhưng khi đề nghị Uke nắm chặc thì bị kẹt. Thầy (uke) mới chỉ thêm nên cuốn bàn tay lại để các ngón tay hướng lên trên và nâng tay bằng gốc (tức bằng đọan cánh tay từ vai đến cùi chỏ) thì nâng lên dể dàng. Đúng là ban đầu hiểu lầm ý của anh nên khó dở tay lên. Nay thấy anh giải thích rỏ ràng hơn nên thấy sáng ra : ).
Tập lại AIKIDO mới thấy rằng kỷ thuật quá hay và nhiều quá không biết bao giờ mới có thể học được hết và học đúng. May có anh Fourever chỉ điểm nên càng thấy việc tập càng hứng thú .
Thân chào,
Được Davidnguyen08 sửa chữa / chuyển vào 08:49 ngày 26/08/2005
Được Davidnguyen08 sửa chữa / chuyển vào 11:44 ngày 26/08/2005

Khi đánh Ikkyu trong vị trí Ura, Nage chỉ có thể tenkan khi nào cùi chỏ của Uke ở trong trục chính tâm của mình. Xoay hông lần đầu 90 độ mục đích để đưa cùi chỏ của Uke vào trục chính tâm, cách tay của Nage ở vị trí cùi chỏ của Uke không có ấn thẳng xuống đất mà đẩy ra 45 độ lên trời rồi chuyển ra hướng 45 độ xuống đất trong khi hông xoay 90 độ , trong thời gian đó bàn tay kia có khuynh hướng kéo cổ tay của Uke vào. Mục đích tạo một lực xoáy quanh cách tay Uke (giửa bàn tay và cùi chỏ). Nage chỉ tenkan và xoay hông lần thứ hai khi nào cùi chỏ của Uke ở vị trí thấp và trong trục chính tâm của Nage. Nếu không được lúc đó Nage phải chuyển qua Nikkyu, Sankyu, hay là Yonkyu vì mình chưa điều khiển được Uke.
Diển đàn nầy không có thích hợp để chỉ rõ những chi tiết về chiêu thức, học võ khó lòng để học hàm thụ. Như anh biết có nhiều phim ảnh, thì mình có thể học được chiêu thế nhưng khó lòng hiểu được cái nội dung của nó. Do đó tôi chỉ có thể diển tả được một phần về nội dung của nó ở đây.
Aikido đến từ kiếm đạo, do đó tư tưởng của nó rất tương tự, thí dụ trong kiếm đạo, nếu vẻ ra biểu đồ (flow chart) như để lập trình (programming), trong Object oriented thì kiếm ý là base class, rồi đến kiếm quyết, sau cùng là kiếm thế. Chỉ học thế mà không rõ nội dung thì mình không thể đánh đúng vì mổi lần ra chiêu mổi Uke sẻ có phản ứng khác nhau.
Do đó để nhận xét khả năng của Nage, thì phải xem Nage ứng biến như thế nào, có bộp chộp hay không. Bình thường sự ứng biến nầy xẩy ra khi chiêu thế chưa vào đúng vị trí. Nếu khi Uke đã vào đúng vị trí rồi mà chiêu thức không có hiệu quả thì Nage sẻ bị nguy vì ứng biến lúc đó sẻ mất nhiều thời gian hơn ngoại trừ Uke để yên cho Nage thay đổi.
Trong Aikido, khi Uke vào đúng vị trí (ở trường hợp Ikkyu trên- sau khi xoay hông 90 độ) mà chiêu thức của Nage không có hiệu quả (thí dụ Ikkyu, hay là Nikkyu không làm cho Uke đau ) lý do là mình đánh chưa đúng. Anh nên xem lại chiêu thức của mình. Rất có nhiều người 3,4,5,6 đẵng đánh Nikkyu chỉ có hiệu quả 80% vì lối đánh chưa được hoàn chỉnh, còn Ikkyu thì sau 4 đẵng là đánh đúng rồi. Từ kinh nghiệm bản thân, tất cả các chiêu thức nầy đều có hậu quả 100% không thành vấn đề Uke phản ứng như thế nào.
Thân