Bốn ca khúc cuối cùng - Di chúc bằng âm nhạc của Richard Strauss

Bốn ca khúc cuối cùng - Di chúc bằng âm nhạc của Richard Strauss

Đã không ít lần lịch sử của âm nhạc cổ điển được chứng kiến những kiệt tác được các nhạc sĩ viết trong những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời. Những tác phẩm này mà ở phương tây gọi là "Swan song" (cũng là tên chùm lieder cuối đời của Schubert) nói chung đều thể hiện được đỉnh cao trong bút pháp sáng tác của các nhạc sĩ. Có thể lấy đơn cử các bản sonata piano cuối cùng của Beethoven, cây sáo thần và Requiem của Mozart, bản ngũ tấu dây tuyệt vời cùng các liên khúc và bản sonát piano Si giáng của Schubert...
Với Richard Strauss (1864-1949), những tác phẩm ông viết trong những năm cuối cuộc đời không chỉ là những tuyệt tác xét trên khía cạnh âm nhạc mà cũng là những lời tâm niệm sâu sắc của ông: Vở opera cuối cùng Capriccio với một lời tranh luận về opera, bản giao hưởng thơ cuối cùng Metamorphosen viết cho 23 đàn dây dưa trên 1 khúc funeral march và 4 bài hát đệm dàn nhạc tràn ngập những nỗi niềm hồi tưởng.

Richard Strauss


Sau một hồi giới thiệu dài dòng, rời rạc không ra đầu ra đuôi em xin phép chính thức được bắt đầu chủ đề về 4 ca khúc cuối cùng (4 last songs) của Strauss.
Strauss hoàn thành các ca khúc này vào vào ngày 20-9-1948 ở Thuỵ Sĩ, chưa đầy 1 năm trước khi ông qua đời và khi sinh thời Strauss chưa từng được nghe những tác phẩm này của ông được biểu diễn, dù chính ông đã bày tỏ ước muốn những ca khúc này của mình được giọng soprano Kirsten Flagstad trình bày. Flagstad là 1 giọng nữ Wagner huyền thoại. Dù bà chưa từng thể hiện opera nào hoàn chỉnh của Strauss nhưng trong các recital của mình bà thường hát các trích đoạn của Strauss và cũng là 1 người thể hiện lieder của Strauss khá thành công.

Kirsten Flagstad


Buổi công diễn lần đầu 4 last songs diễn ra vào ngày 22 tháng 5 năm 1950 ở London, với giọng hát của Kirsten Flagstad, cùng dàn nhạc Philharmonia do Walter Legge thành lập và dưới sự chỉ huy của Furtwangler.
4 bài hát này đều mang tính giao hưởng cao, với một lực lượng dàn nhạc khá dầy. Sinh thời Strauss rất mê giọng hát soprano nói chung và đã viết nhiều tác phẩm thanh nhạc và sân khấu cho giọng soprano. Trình tự biểu diễn 4 ca khúc này trên các ghi âm hiện đại là: Fruhling (mùa xuân), September (Tháng 9); Beim Schlafengehen (giấc ngủ) và cuối cùng là Im Abendrot (Chiều tà). Thực ra Strauss viết Im Abendrot đầu tiên, dựa trên lời thơ của Joseph Eichendorff vào năm 1947 và hoàn thành chùm ca khúc này vào năm 1948, cả 3 bài còn lại phổ thơ Hermann Hesse. 4 last songs được hoàn thành khoảng 2 tuần sau sinh nhật lần thứ 84 của Strauss. Có tư liệu nói rằng Strauss đã bắt đầu phác thảo 1 ca khúc thứ 5, dù ông đã không thể hoàn thành nó.
4 last songs, không bài nào giống bài nào về bút pháp viết cho dàn nhạc và tính chất bài hát, có thể coi là lời từ biệt đầy xúc động của Strauss với cuộc đời. Lối viết của 4 last songs so với âm nhạc đương thời của Strauss thì mang tính cổ điển và truyền thống hơn hẳn, khác xa với trào lưu vô âm thể và 12 cung đang thịnh hành của Schoenberg. Một nét nổi bật của 4 last songs là những đoạn solo horn đầy suy tưởng kết thúc 3 bài hát đầu. Âm nhạc của Strauss có 1 sự gắn bó đặc biệt với kèn French horn, cha ông là 1 nhạc công chơi nhạc cụ này, bản thân ông cũng đã viết 2 bản concerto cho nhạc cụ này và dành nhiều thời gian trong các vở opera của mình cho các đoạn solo French horn.
Bài hát mở đầu Fruhling tràn đầy sức sống, thể hiện ưóc mơ và sức sống của con người trước mùa xuân của cuộc đời. September tràn ngập những tâm sự sâu lắng của tác giả khi đứng trước một khu vườn đang trút lá giữa mùa thu. Beim Schlafengehen thể hiện ước muốn được quên lãng mọi sầu muộn để chìm vào giấc ngủ bình yên, với 1 đoạn solo violon tuyệt đẹp mà theo lời tâm sự của Strauss thì là để thể hiện sự siêu thoát của tâm hồn trong những giấc mơ. Ca khúc cuối cùng, Im Abendrot, những rung động của con người trước cảnh chiều tà, âm nhạc và lời ca thể hiện sự bâng khuâng, thời gian ngừng lại để con người suy ngẫm về cuộc đời.
Xin giới thiệu với mọi người 4 last songs của Strauss qua sự thể hiện của giọng soprano chuyên về Strauss - Elisabeth Schwarzkopf. Ghi âm năm 1956 của bà với dàn nhạc Philharmonia danh tiếng và dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng Otto Ackermann.
Bác YIH đâu đây là bản trẻ của chị Schwarzkopf nhà em đây. Bên này có 1 thằng người Đức em hỏi nó cách đọc tên họ chị này eo ôi khó lòi mắt bác ạ.

1, Fruhling
http://s61.yousen***.com/d.aspx?id=1XQ697NJDZGLD02PP6ZNPOPR2M

2, September
http://s61.yousen***.com/d.aspx?id=0PXEB2IDJJR410DZV2B0DP0L3V

3, Beim Schlafengehen:
http://s61.yousen***.com/d.aspx?id=3AZEM7CTPUWG21A5W2NL8V8GT2

4, Im Abendrot:
http://s61.yousen***.com/d.aspx?id=0X8EPI9OYE13P2UABMBFG4L789

Elisabeth Schwarzkopf

1. "Frẳhling"
In dÔmmrigen Grẳften
TrÔumte ich lang
Von deinen BÔumen und blauen Lẳften,
Von deinem Duft und Vogelgesang.
In dusky hollows
I long dreamed
of your trees and blue skies,
of your fragrance and bird song.
Nun liegst du erschlossen
In GleiY und Zier
Von Licht ẳbergossen
Wie ein Wunder vor mir.
Now you stand revealed
in glitter and glory,
flooded with light,
like a miracle.
Du kennest mich wieder,
Du lockest mich zart,
Es zittert durch all meine Glieder
Deine selige Gegenwart.
You recognize me,
and gently beckon;
my whole body trembles
with your holy presence!
SĂng tĂc: 20 thĂng 7, 1948
2. "September"
Der Garten trauert,
Kẳhl sinkt in die Blumen der Regen.
Der Sommer schauert
Still seinem Ende entgegen.
The garden is in mourning:
the rain falls cool among the flowers.
Summer shivers quietly
on its way toward its end.
Golden tropft Blatt um Blatt
Nieder vom hohen Akazienbaum.
Sommer lÔchelt erstaunt und matt
In den sterbenden Gartentraum.
Golden leaf after leaf
falls from the tall acacia.
Summer smiles, astonished, feeble,
in this dying dream of a garden.
Lange noch bei den Rosen
Bleibt er stehen, sehnt sich nach Ruh.
Langsam tut er die groYen,
Mẳdgewordenen Augen zu.''''''''''''''''
For a long while, yet, in the roses
she will linger on, yearning for peace,
and slowly lose her weary eyes.
SĂng tĂc :20 thĂng 9, 1948
3. "Beim Schlafengehen"
Nun der Tag mich mẳd gemacht,
Soll mein sehnliches Verlangen
Freundlich die gestirnte Nacht
Wie ein mẳdes Kind empfangen.
Now that day wearies me,
my yearning desire
will receive more kindly,
like a tired child, the starry night.
HÔnde laYt von allem Tun,
Stirn vergiY du alles Denken,
Alle meine Sinne nun
Wollen sich in Schlummer senken.
Hands, leave off your deeds,
mind, forget all thoughts;
all of my forces
yearn only to sink into sleep.
Und die Seele unbewacht
Will in freien Flẳgen schweben,
Um im Zauberkreis der Nacht
Tief und tausendfach zu leben.
And my soul, unguarded,
would soar on widespread wings,
to live in night''''''''s magical sphere
more profoundly, more variously.
SĂng tĂc: 4 thĂng 8, 1948
4. "Im Abendrot"
Wir sind durch Not und Freude
Gegangen Hand in Hand,
Vom Wandern ruhn wir beide
Nun ẳberm stillen Land.
Through sorrow and joy
we have walked hand in hand;
let us rest now from wandering
in this quiet country.
Rings sich die TÔler neigen,
Es dunkelt schon die Luft,
Zwei Lerchen nur noch steigen
NachtrÔumend in den Duft.
Mountains slope all around us,
and the sky already darkens;
only two larks climb in the sky,
dreaming in the night.
Tritt her, und laY sie schwirren,
Bald ist es Schlafenszeit,
DaY wir uns nicht verirren
In dieser Einsamkeit.
Come in; let them flutter,
for it is already time to sleep;
let us not lose our way
in this loneliness.
O weiter stiller Friede!
So tief im Abendrot
Wie sind wir wandermẳde -
Ist das etwa der Tod?
Come nearer, gentle peace,
profound in the glow of evening!
How weary we are of wandering;
is this perhaps death?
SĂng tĂc: 6 thĂng 5, 1948
ĐặỏằÊc phucphan sỏằưa chỏằa / chuyỏằfn vào 07:11 ngày 07/04/2006
Được phucphan sửa chữa / chuyển vào 07:11 ngày 07/04/2006

great!!! chị blanchchette chị nghe chưa ah, có down đc k0. Chị dịch thơ đi, hôm nào em mang đĩa đến cùng nghe nhá .
Yeah , phải vote cho PP thôi.
Ah nhân tiện thấy K.Flagstad nên tán tí . Flagstad (1895 -1965) -wagnerian sop người Na Uy - người được cho là Isolde của mọi thời đại ( giống như Brünhilde của B.Nilsson). Thậm chí ở các vai nặng Wagner, Kirsten Flagstad ghi dấu ấn mạnh hơn cả những thế hệ đàn chị như Frida Leider, Lilli Lehmann, và vượt qua cả các đồng nghiệp đưong thời như Lottle Lehman, Florence Austral,... ở ngoài kiếm đc mỗi cái act3 walkure, và vài cái aria lẻ tẻ, hix. Giọng sạch, đẹp, kịch tính đúng kiểu Bắc âu, uhm nghe nói giọng bà này "to" hoành tráng lắm, B.Nillson mà k0 có giọng hát khổng lồ bẩm sinh thì chắc khó mà thay thế đc, với cả B.nilsson "may" hơn, các bản thu âm chủ yếu đều thực hiện khi đã có stereo rồi. Khửa, giờ mới biết R.Strauss thik giọng của bà này cơ đấy. chẹc .
Thanks PP, đã Download xong, bây h đi học đã, chiều về nghe rồi tán phét tiếp.

Kể một giai thoại để mọi người chứng kiến giọng chị Flagstad to đến mức nào:
Một lần Flagstad đến muộn một buổi diễn tập Tristan và Isolde của Wagner ở nhà hát Convent Garden, Anh. Sau khi xuống taxi, từ ngoài nhà hát chị Flagstad nghe thấy dàn nhạc đang chơi phần giới thiệu cho đoạn vào của mình. Chị mở miệng và hát "Tristan, geliebter" giọng to và đầy đến mức những người trong nhà hát đều nghe thấy hết, còn những người xung quang nhà hát thì...há hốc mồm, đứng thẫn thờ, tưởng còi báo động.
Flagstad cũng là 1 nghệ sĩ đã vượt qua mọi định kiến để được hát sở trường Wagner của mình. Sau thế chiến thứ 2, bất chấp phản đối của khán giả (Wagner là 1 người theo chủ nghĩa phát xít) Flagstad vẫn thường xuyên biểu diễn Wagner bất chấp những lời la ó và...cà chua trứng thối. Những người nào đã gạt bỏ định kiến chính trị để nghe những buổi diễn này của Flagstad thì đều đã tuyên bố "thật may mắn mình còn sống để một lần được nghe Flagstad hát Wagner".