Bóng đè - một truyện ngắn quái dị hay là hiện tượng?

nha`m

Trích từ "Một số hiện tượng trong đời sống văn nghệ 2005: Ồn ào không mới mẻ", ANTG cuối tháng số 53, tháng 12/2005:
Một hiện tượng, được gọi là hiệu ứng truyền thông năm 2005, chính là tập truyện ngắn ?oBóng đè? của Đỗ Hoàng Diệu. Người ta thật sự ngạc nhiên vì sự ồn ào xung quanh nó (chứ không phải chính nó). Không biết bao nhiêu bài báo nói về ?oBóng đè? dù cho nó không có gì mới, ngoại trừ việc ai đó coi chuyện tính dục trong văn chương là mới mẻ.
Một số người được coi là cấp tiến đã ?othả mồi? cho các cuộc tranh luận bằng cách tung ra những bài ca ngợi đầu điên, sau đó mặc nhiên vừa ngồi nhìn thiên hạ chửi mình vừa cười khẩy. Đỗ Hoàng Diệu suy cho cùng cũng là một người khôn khéo khi biết tìm những nhân vật có tiếng tăm làm phương tiện lobby cho tên tuổi mình. Chỉ tiếc là sự thẳng thắn của công luận đã làm Diệu không im lặng được lâu. Diệu lên diễn đàn, gặp mặt báo chí giới thiệu sách và tìm cách trả lời phỏng vấn thanh minh cho mình. Có nhà phê bình đã chỉ ra sự thật rằng, Nguyễn Huy Thiệp chỉ mất có một câu, còn Đỗ Hoàng Diệu đã phải mất cả một cuốn sách để nói về những điều mình muốn nói, đó là sự lai tạp về văn hoá.
Điều đáng nói nhất về hiện tượng ?oBóng đè? không phải là chính nó mà là những người tạo ra hiện tượng đó. Một số người nhân danh nhà phê bình hay có những danh xưng rất kêu lên tiếng ngợi ca ?oBóng đè? nhưng lại để nhằm mục đích cá nhân, nói những điều mình ấm ức. Những kẻ núp bóng, ăn theo người sáng tác như thế không mới, muốn mượn tác phẩm người khác để nói tiếng của mình cũng không mới, nó thể hiện sự không minh bạch và thiếu thẳng thắn của những người ngợi ca ?oBóng đè? mà thôi. Và đừng bắt nhà văn phải cho ta những gì mà anh ta không có, cũng đừng gán thêm những phẩm chất nào đó lên một tác phẩm mà nó không thể mang nổi. Hãy để nó tự là nó và nó tự lớn lên?
Có nhà văn lão thành lại cho rằng, bạn đọc có thể cảm nhận được những suy nghĩ, những cách viết của Diệu. Nhưng là bạn đọc nào kia? Nếu coi bạn đọc thực sự là những người đang ra hiệu và mua những cuốn sách về đọc thì có lẽ nhà văn đã có những dự đoán thiếu căn cứ. Trên hầu hết các diễn đàn có topic về Đỗ Hoàng Diệu, người ta đều nhận được những ý kiến khá đa chiều, có khen và có chê, nhưng chủ đạo đều thấy rõ rằng, cô đã không tạo được bất cứ điều gì mới mẻ, ngoại trừ cái tên Đỗ Hoàng Diệu bắt đầu một tham vọng được đứng tên bên cạnh các nhà văn. Mà việc đứng tên đó kể ra cũng là một sự khập khiễng.
Nhiều người thử đưa ra suy đoán, có thể Đỗ Hoàng Diệu ảnh hưởng dòng văn học linglei của Trung Quốc. Nhưng thực chất, đó là sự so sánh khập khiễng điển hình mà nhiều người thích gán ghép những khái niệm ưa dùng. Dường như trên các diễn đàn trực tuyến, những phân tích của các thành viên lại thấu đáo hơn là trên các phương tiện truyền thông chính thống. Thành viên ?oThổ phỉ? của diễn đàn ?otathy? đã có những phân tích khá kỹ lưỡng về Đỗ Hoàng Diệu: ?oĐỗ Hoàng Diệu viết về ********, trong cái nghĩa thấp kém của từ này. Đừng gán cho nhân vật của Diệu những tính từ to tát như ?oám ảnh vì một thứ tội tổ tông?, hay ?ovấn đề của chị lớn hơn rất nhiều số phận đàn bà?? Đỗ Hoàng Diệu đại diện cho một lớp người trẻ lười biếng không mang trong mình một phông văn hoá nào đủ mạnh. Các nhân vật trong truyện của Diệu nghèo nàn đến lạ về cuộc sống tinh thần. Một lớp người sống lạc hậu và hời hợt cả về vật chất và tinh thần, sẽ bị xã hội ngày nay đẩy ra bên đường?? Đỗ Hoàng Diệu tưởng như đã tạo ra được một luồng gió mới, nhưng *** thì chưa ao giờ mới, cách cài đặt vụng về như Diệu cũng không có gì mới. Đó là chưa kể đến việc, cách viết dài dòng miên man của Diệu là cách viết quá thịnh hành của lớp nhà văn Sài Gòn trước năm 1975 được di cư sáng hải ngoại và được kéo dài trong số đó với những sáng tác được đăng tải trên tạp chí Hợp lưu?
Điểm qua vài chuyện, nhặt lấy vài điều, để thấy rằng những hiện tượng mà chúng ta tưởng đã mới đến tinh khôi thì hoá ra chỉ là hình thức mới của những chuyện cũ mòn. Đừng tưởng đỏ là chín. Và có lẽ chúng ta đã quá vồ vập với cái mới, dù đó chỉ là hình thức mới. Bài viết này không bày tỏ những lo ngại về sự suy thoái, về sự xuống cấp hay sa đoạ?Bởi thực ra những trào lưu có vẻ mới như thế, giống như trào lưu performance trong hội hoạ, khi không được công chúng đón nhận, nó sẽ phải tự triệt tiêu mình mà thôi?
Ngô Ngạn Tổ

Hé, đọc đến cái đoạn highlight suýt chết vì cười... Đã định ko bình luận j về những ý kiến của tác giả bài quote vì sợ bị chửi lây nhưng (xin lỗi nha) thấy dốt ứ chịu được nên nói leo vài câu nhá:
Thứ nhất, cái so sánh của bạn hơi bị thọt.Tình tiết bố chồng hãm hiếp con dâu trong HLM vạch ra cái đồi bại trong nhân cách một con người đang sống, cái loạn luân có thật ở đời. Đây là một tình tiết mang tính fê fán sự hủ bại của một tầng lớp trưởng giả nhưng thiếu đạo đức. Còn BĐ thì sao? Loạn luân giữa người sống và người chết, đồi bại hoá linh hồn của một con người mà khi sống hoàn toàn không làm việc j xấu xa. HLM là cái phê phán, còn BĐ là cái mất dạy, vô ơn, tưởng tượng quá mức bệnh hoạn. Tác giả HLM không kiếm tiền bằng cách bôi gio trát trấu vào cái thế giới mà hàng ngày tất cả chúng ta, tôi và bạn đều thờ cúng, tôn trọng. Cho nên tôi thấy chẳng có j đáng so sánh ở đây cả.
Thứ hai, cô con dâu trong HLM khi bị bố chồng hãm hiếp đã thắt cổ tự vẫn. Bế tắc thật nhưng ít ra cô ta cũng quý trọng cái trinh tiết và nhân fẩm của mình đấy chứ. Còn chị con dâu trong BĐ thì sao ạ? Chị ta bày đặt dằn vặt trong lòng, day dứt, tội lỗi, khinh bỉ, đấu tranh, tóm lại là đủ mọi cảm giác đan xen nhau. Nhưng cuối cùng thì lại lẵng nhẵng theo chồng về vào tất cả các ngày giỗ còn lại, chẳng fải chỉ vì muốn làm tròn chữ hiếu, mà đơn giản là chị ta thèm được hiếp tiếp, thế thôi, bằng chứng đây nhá:
"Tôi là đứa hư hỏng. Tôi biết mình bị hãm hiếp trước bàn thờ tổ tiên nhà chồng, trước mặt chồng, nhưng tôi lại bồn chồn, mong nhớ, thậm chí khát thèm cảm giác ấy"
"Tôi ngượng ngùng tự thừa nhận với mình nghiện mười sáu đám giỗ, mười một ngôi mộ, tấm phản đen bóng, cả tiếng ho cục thét buồng trong. Tôi phê cảm giác khát cháy, nhào nhoẽ mồ hôi. Chiếc bóng đen đúa làm tôi mê hoặc, xô đẩy tôi trong gầm thét cuộn trào"Rồi lại còn cái màn cởi fanh ngực áo trong nghĩa trang nữa chứ. Xin lỗi tôi chẳng thấy cái nghệ thuật cóc j mà chỉ thấy cái mất dạy vô giáo dục thôi ạ.
Tôi nhớ hồi xưa các nhà văn hay tranh luận về 2 quan điểm "nghệ thuật vị nghệ thuật" và "nghệ thuật vị nhân sinh". Cái BĐ của chị D chẳng hiểu nên xếp vào quan điểm nào. Nghệ thuật vị nhân sinh thì không fải rồi vì tôi thấy nó chẳng mang lại cái j tốt đẹp cho tâm hồn con người cả. Còn nghệ thuật vị nghệ thuật thì lại càng không đúng, vì tôi không thấy cái nghệ thuật mà chị ý theo đổi. Tóm lại tác fẩm này theo tôi về mặt đạo đức là vứt hoàn toàn, về mặt hành văn thì tôi miễn ý kiến vì không có chuyên môn.
Thấy so sánh dị hợm quá bình luận chút thôi.

Xin lỗi bạn, bạn cho rằng không nên phán xét người khác vội vàng, tôi hoàn toàn đồng ý với bạn ...
Thế nhưng, bạn lại cho tằng bạn có quyền phán xét người khác bởi vì bạn nghĩ là bạn đã đủ thận trọng ... tức là bạn phán xét người khác vẫn theo chủ quan của bạn.
Vậy thì người khác phán xét bạn, bạn có lẽ cũng không nên nhiều lời như thế, nhỉ ?
Còn vấn đề về thời gian, tự bạn làm mất thời gian của bạn đấy chứ ...
Tiên trách kỷ, hậu trách nhân bạn ạ !

Em Thuytienxanh nói hay quá nhỉ.

Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của bạn.
Cũng theo dõi topic này từ lâu rồi, và từ khi có cundc tham gia, tôi, với tính tò mò có sẵn, lại càng năng vào chủ đề này hơn, để xem mọi người cãi nhau đến đâu ấy mà.
Gan tôi cũng bé, trí tôi cũng thấp nên cũng sợ bị chửi lây, chẳng "dám" ý kiến ý cò gì, sợ "được" thông óc nữa, nên đành đứng ngoài hóng hớt. Cái lần vào mà đọc được chỗ so sánh với chi tiết bố chồng hãm hiếp con dâu trong HLM, tôi đã suýt "tru tréo" giống như cái cảnh tác giả những câu chữ ấy bất bình khi anh em trong này so sánh BĐ với những truyện như "cô giáo Thảo". Nhưng nghĩ lại, vì yếu nên vẫn không dám ra gió ( xin nhớ cho, tôi ko đặt 2 sự so sánh ngang hàng, tôi chỉ so sánh cái bức xúc...)
Lại thấy lạnh rồi, xin phép vào trong vậy, xớ rớ ăn chửi như chơi.

hic, cũng theo dõi topic này suốt, đọc đến đoạn so sánh BĐ & HLM thì chán hẳn.
chả ý kiến gì nhiều, đọc xong chả muốn cầm đến lần thứ 2, đúng là mỗi người 1 sở thích, nhở, cũng căng tai căng mắt ra nghe bà chị cún mà ko thể "tiếp thu" hơn cái văn chương BĐ ấy.

Em iu ơi, sao vào đây hóng hớt vậy, chưa đủ 20 tuổi mờ
Toét mắt thì khổ thân em đấy, đứa khác ăn lẩu nó được lợi
Cứ lanh chanh tập làm ngùi nhớn thôi

Xin lỗi các bác cho em hỏi một tí (hơi bị ngoài lề):
Em đọc Hồng Lâu Mộng lâu rồi nên không nhớ: đoạn bố chồng hãm hiếp con dâu để cô ta phải tự tử là đoạn nào, và bố chồng là ai, con dâu là ai? Có phải Giả Trân không? Cảm ơn các bác

Chà,cứ thấy có tranh luận là mình phải thò cái mặt vào,thơm lây tí long trọng.HLM dài quá,nên bây giờ muốn check lại xem nó ở đoạn nào chắc cũng mất nửa ngày.
Thôi thì ta cứ nhớ là có đoạn đó là được
Tớ thì tớ chả có vinh hạnh tiếp xúc với bạn cúndc lần nào nên chả dám nói nhiều.Nhưng tó cảm giác bạn ấy hình như đang rối loạn tâm sinh lí,dạng như cần những chất kích thích mới để giải toả thì phải.Nếu ko thì nói thẳng toẹt ra trình độ của bạn còn hơi nôngThôi tớ ko nói thêm,vạ miệng lắm
Híc,chỉ tại thích chửi nhau