Bỡnh Ngụ é?i Cỏo - Ngụ T?t T? d?ch thu?t

Bỡnh Ngụ é?i Cỏo - Ngụ T?t T? d?ch thu?t

Bỡnh Ngụ é?i Cỏo

Nguy?n Trói
T?ng nghe: Vi?c nhõn nghia c?t ? yờn dõn,
Quõn di?u ph?t tru?c lo tr? b?o;
Nhu nu?c d?i Vi?t ta t? tru?c,
V?n xung n?n van hi?n dó lõu,
Nu?c non b? c?i dó chia,
Phong t?c B?c Nam cung khỏc;
T? Tri?u, éinh, Lý, Tr?n
bao d?i xõy n?n d?c l?p;
Cựng Hỏn, éu?ng, T?ng, Nguyờn
m?i bờn hựng c? m?t phuong;
Tuy m?nh y?u cú lỳc khỏc nhau,
Song ho ki?t th?i no cung cú.

Cho nờn: Luu Cung tham cụng nờn th?t b?i;
Tri?u Ti?t chớ l?n ph?i vong thõn;
C?a Hm t? b?t s?ng Toa éụ
Sụng B?ch é?ng gi?t tuoi ễ Mó
Vi?c xua xem xột.
Ch?ng c? cũn gh?

Vu r?i: Nhõn h? H? chớnh s? phi?n h
é? trong nu?c lũng dõn oỏn h?n
Quõn cu?ng Minh thu co gõy lo?n
B?n gian t cũn bỏn nu?c c?u vinh
Nu?ng dõn den trờn ng?n l?a hung tn
Vựi con d? xu?ng du?i h?m tai v?
D?i tr?i l?a dõn d? muụn ngn k?
Gõy thự k?t oỏn tr?i m?y muoi nam
B?i nhõn nghia nỏt c? d?t tr??
N?ng thu? khúa s?ch khụng d?m nỳ?
Ngu?i b? ộp xu?ng bi?n dũng lung mũ ng?c,
Ngỏn thay cỏ m?p thu?ng lu?ng.
K? b? dem vo nỳi dói cỏt tỡm vng,
Kh?n n?i r?ng sõu nu?c d?c.
Vột s?n v?t, b?t dũ chim s?,
Ch?n ch?n lu?i chang.
Nhi?u nhõn dõn, b?t b?y huou den, noi noi c?m d?t.
Tn h?i c? gi?ng cụn trựng cõy c?,
Nheo nhúc thay k? gúa b?a kh?n cựng.
Th?ng hỏ mi?ng, d?a nhe rang,
Mỏu m? b?y no nờ chua chỏn,
Nay xõy nh, mai d?p d?t,
Chõn tay no ph?c d?ch cho v?a ?
N?ng n? nh?ng n?i phu phen
Tan tỏc c? ngh? canh c??
é?c ỏc thay, trỳc Nam Son khụng ghi h?t t?i,
Do b?n thay, nu?c éụng H?i khụng r?a s?ch mựi !
Lũng ngu?i d?u cam gi?n,
Tr?i d?t ch?ng dung tha;

Ta dõy: Nỳi Lam son d?y nghia
Ch?n hoang dó nuong mỡnh
Ng?m thự l?n hỏ d?i tr?i chung
Cam gi?c nu?c th? khụng cựng s?ng
éau lũng nh?c úc, ch?c d mu?i m?y nam tr?i
N?m m?t n?m gai, hỏ ph?i m?t hai s?m t??
Quờn an vỡ gi?n, sỏch lu?c thao suy xột dó tinh,
Ng?m tru?c d?n nay, l? hung ph? d?n do cng k?
Nh?ng tr?n tr?c trong con m?ng m?,
Ch? ban khoan m?t n?i d? h?i
V?a khi c? nghia d?y lờn,
Chớnh lỳc quõn thự dang m?nh.

L?i ng?t vỡ: Tu?n ki?t nhu sao bu?i s?m,
Nhõn ti nhu lỏ mựa thu,
Vi?c bụn t?u thi?u k? d? d?n,
Noi duy ỏc hi?m ngu?i bn b?c,
T?m lũng c?u nu?c,
Võ~n dam dam mu?n ti?n v? éụng,
C? xe c?u hi?n,
Thu?ng cham ch?m cũn dnh phớa t?.

Th? m: Trụng ngu?i, ngu?i cng v?ng búng,
Mi?t mự nhu nhỡn ch?n b? kho?
T? ta, ta ph?i d?c lũng,
V?i vó hon c?u ngu?i ch?t dú?
Ph?n vỡ gi?n quõn thự ngang d?c,
Ph?n vỡ lo v?n nu?c khú khan,
Khi Linh Son luong h?t m?y tu?n,
Lỳc Khụi Huy?n quõn khụng m?t d??
Tr?i th? lũng trao cho m?nh l?n
Ta g?ng trớ kh?c ph?c gian nan.
Nhõn dõn b?n c?i m?t nh,
D?ng c?n trỳc ng?n c? ph?p ph?i
Tu?ng si m?t lũng ph? t?,
Hũa nu?c sụng chộn ru?u ng?t ng?
Th? tr?n xu?t k?, l?y y?u ch?ng m?nh,
Dựng quõn mai ph?c, l?y ớt d?ch nhi??

Tr?n hay: éem d?i nghia d? th?ng hung tn,
Lõ'y chớ nhõn d? thay cu?ng b??
Tr?n B? é?ng s?m vang ch?p gi?t,
Mi?n Tr Lõn trỳc ch? tro ba?
Si khớ dó hang quuõn thanh cng m?nh.
Tr?n Trớ, Son Th? nghe hoi m m?t vớa,
Lý An, Phuong Chớnh, nớn th? c?u thoỏt thõn.
Th?a th?ng du?i di, Tõy Kinh quõn ta chi?m l?i,
Tuy?n binh ti?n dỏnh, éụng éụ d?t cu thu v?.
Ninh Ki?u mỏu ch?y thnh sụng, tanh hụi v?n d?m
T?y é?ng thõy ch?t d?y n?i, nho d? ngn nam.
Phỳc tõm quõn gi?c: Tr?n Hi?p dó ph?i bờu d?u
M?t gian k? thự: Lý Lu?ng cung dnh b? m?ng.
Vuong Thụng g? th? nguy,
M dỏm l?a chỏy l?i cng chỏy
Mó Anh c?u tr?n dỏnh
M quõn ta hang l?i cng hang.
Bú tay d? d?i b?i vong,
Gi?c dó trớ cựng l?c ki?t,
Ch?ng dỏnh m ngu?i ch?u khu?t,
Ta dõy muu ph?t tõm cụng.
Tu?ng chỳng bi?t l? an nan
Nờn dó thay lũng d?i d?
Ng? dõu v?n duong muu tớnh
L?i cũn chu?c t?i gõy oan.
Gi? ý ki?n m?t ngu?i,
Gieo v? cho bao nhiờu k? khỏc,
Tham cụng danh m?t lỳc,
é? cu?i cho t?t c? th? gian.

B?i th?: Th?ng nhói con
Tuyờn d?c d?ng binh khụng ng?ng
é? nhỳt nhỏt Th?nh,
Thang dem d?u ch?a chỏy
éinh mựi thỏng chớn,
Li?u Thang dem binh t? Khõu ễn kộo l?i
Nam ?y thỏng mu?i,
M?c Th?nh chia du?ng t? Võn Nam ti?n sang.
Ta tru?c dó di?u binh th? hi?m,
Ch?t mui tiờn phong
Sau l?i sai tu?ng ch?n du?ng
Tuy?t ngu?n luong th?c
Ngy mu?i thỏng tỏm, tr?n Chi Lang
Li?u Thang th?t th?
Ngy hai muoi, tr?n Mó Yờn
Li?u Thang c?t d?u
Ngy ham lam, bỏ tu?c Luong Minh d?i b?i t? vong
Ngy ham tỏm, thu?ng thu Lý Khỏnh cựng k? t? v?n.
Thu?n d ta dua lu?i dao tung phỏ
Bớ nu?c gi?c quay mui giỏo dỏnh nhau
L?i thờm quõn b?n m?t võy thnh
H?n d?n gi?a thỏng mu?i di?t gi?c
Si t?t kộn ngu?i hựng h?
B? tụi ch?n k? vu?t nanh
Guom mi dỏ, dỏ nỳi cung mũn
Voi u?ng nu?c, nu?c sụng ph?i c?n.
Dỏnh m?t tr?n, s?ch khụng kỡnh ng?c
éỏnh hai tr?n tan tỏc chim muụng.
Con giú to trỳt s?ch lỏ khụ,
T? ki?n h?ng s?t toang dờ v?.
éụ d?c Thụi T? lờ g?i dõng t? t? t?i,
Thu?ng thu Hong Phỳc trúi tay d? t? xin hng.
L?ng Giang, L?ng Son, thõy ch?t d?y du?ng
Xuong Giang, Bỡnh Than, mỏu trụi d? nu?c
Ghờ g?m thay ! S?c phong võn ph?i d?i,
Th?m d?m thay! nh nh?t nguy?t ph?i m?.
B? ta ch?n ? Lờ Hoa,
Quõn Võn Nam nghi ng?
Khi?p vớa m v? m?t
Nghe Thang thua ? C?n Tr?m,
Quõn M?c Th?nh xộo lờn nhau
Ch?y d? thoỏt thõn.
Su?i Lónh Cõu, mỏu ch?y thnh sụng,
Nu?c sụng ngh?n ngo ti?ng khúc
Thnh dan Xỏ, thõy ch?t thnh nỳi,
C? n?i d?m dỡa mỏu den.
C?u binh hai d?o tan tnh, quay gút ch?ng k?p,
Quõn gi?c cỏc thnh kh?n d?n, c?i giỏp ra hng
Tu?ng gi?c b? c?m tự,
Nhu h? dúi v?y duụi xin c?u m?ng
Th?n Vu ch?ng gi?t h?i,
Th? lũng tr?i ta m? du?ng hi?u sinh
Mó K?, Phuong Chớnh, c?p cho nam tram chi?c thuy?n,
Ra d?n bi?n m v?n h?n bay phỏch l?c,
Vuong Thụng, Mó Anh, phỏt cho vi nghỡn c? ng?a,
V? d?n nu?c m v?n tim d?p chõn run.
H? dó tham s?ng s? ch?t m hũa hi?u th?c lũng
Ta l?y ton quõn l hon, d? nhõn dõn ngh? s?c.

Ch?ng nh?ng muu k? kỡ di?u
Cung l chua th?y xua nay
Xó t?c t? dõy v?ng b?n
Giang son t? dõy d?i m?i
Cn khụn bi r?i l?i thỏi
Nh?t nguy?t h?i r?i l?i minh
Ngn nam v?t nh?c nhó s?ch lu
Muụn thu? n?n thỏi bỡnh v?ng ch?c
u cung nh? tr?i d?t t? tụng
Linh thiờng dó l?ng th?m phự tr?;
Than ụi ! M?t c? nhung y chi?n th?ng,
Nờn cụng oanh li?t ngn nam
Bụ'n phuong biờ?n c? thanh bỡnh,
Ban chiờ'u duy tõn khồ'p chụ'n.
Xa gõ`n bỏ cỏo,
Ai nõ'y ?u ha?


Bình Ngô Đại Cáo

Làm việc nhân nghĩa cốt để yên dân
Dấy quân đánh dẹp, trước tiên trừ bạo
Xem như nước nhà đại việt
Thật là văn hiến quốc gia
Núi sông bờ cõi đã chia
phong tục Bắc - Nam cũng khác
Từ Triệu Đinh Lý Trần bao đời gây nền độc lập
Cùng Hán Đường Tống Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương
Tuy mạnh yếu đôi lúc khác nhau
Nhưng hào kiệt đời nào cũng có
Cho nên Lưu Cung tham công mà thất bại
Triệu Tiết hám lợi phải tiêu vong
Cửa hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng trói gô Ô Mã
Việc xưa xem xét, chứng cớ rành rành

Gần đây, nhân họ Hồ chính sự phiền hà
Khiến trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thừa dịp hại dân
Đảng nguỵ gian manh tâm bán nước
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống hầm đen bạo ngược
Dối trời lừa dân, kế quỉ đủ ngàn vạn cách
Đem binh gây hấn tội ác đầy hai chục năm
Nghĩa nát, nhân tan, đất trời muốn dứt
Sưu cao thuế nặng, đằm núi vét trơn
Xông pha nơi lam chướng, lên rừng sâu, phá núi đãi vàng
Lăn lộn với thuồng luồng, xuống biển cả liều thân mò ngọc
Sách nhiễu dân lấy hươu đen khắp nơi cạm bẫy
Tàn hại vật, đòi chim biếc chốn chốn lưới giăng
Cây cỏ côn trùng không thể sống
Khốn cùng quan quả chẳng yên thân
Hút máu nhân dân lũ hung đồ răng nhờn miệng béo
ức người xây dựng, chỗ công tư dinh thự nguy nga
Nơi châu huyện sưu thuế mấy tròng
Chốn hương thôn, cửi thoi vắng lặng
Tát cạn nước Đông hải không rửa sạch tanh hôi
Chặt hết trúc Nam Sơn cũng không ghi đủ tội ác
Thần người đều căm giận, trời đất chẳng dung tha

Ta, phát tích Lam Sơn, nương thân hoang dã
Quyết chẳng đợi trời chung cùng kẻ địch
Thề không chung sống với quân thù
Đau k=lòng nhức óc đã qua hai mươi mấy năm
Nếm mật nằm gai, chỉ đâu một buổi
Quên ăn đầy giận, cố học sâu thao lược binh thư
Xét xưa nghiệm nay gắng tìm hiều hưng vong mọi lẽ
Chí lo khôi phục, thức ngủ không quên
Chính khi cờ nghĩa phất lên
Là lúc thế giặc đang mạnh
Vậy mà tuấn kiệt lưa thưa như sao buổi sớm
Nhân tài lác đác như lá mùa thu
Bôn tẩu đó đây ít kẻ đỡ đần
Mư mô bàn bạc ít người giúp rập
Một niềm lo cứu nhân dân, những bực tức miền Đông muốn tới
Tha thiết đón xe hiền giả, hằng ngón trông bên tả vẫn không
Mong người hiền như trông biển cả mịt mùng
Làm điều nhân là tự mình, phải gấp vội hơn cứu người bị đuối
Giận quân giặc chưa diệt được
Lo vận nước còn phải gian truân
Khi Linh Sơn lương cạn mấy tuần
Lúc khôi huyện quân không đầy một lữ
ấy trời muốn thử ta trao nhiệm vụ
Nên ta càng cố chí vượt gian nan
Giơ gậy làm cờ, bốn phương dân cày tập hợp
Rượu hoà nước lã, một lòng tướng sỹ cha con
Lấy yếu thắng mạnh làm nên bất ngờ tiến đánh
Lấy ít địch nhiều thường đặt phục ra kỳ
Rốt cùng lấy đại nghĩa thắng hung tàn
Lấy chí nhân thay cường bạo
Bồ Đằng sấm ran chớp giật
Trà Lân trúc chẻ tro bay
Sĩ khí càng tăng
Quân thanh càng mạnh
Trần Trí, Sơn Thọ nghe tin mất vía
Lý An, Phương Chính nín thở tháo thân
Thừa thắng đuổi dài, Tây Kinh đã thuộc về ta
Tuyển quân tiến thẳng Đông Đô cũng thu hết đất
Ninh Kiều máu chảy thành sông tanh hôi vạn dặm
Tốt Động thây phơi ngàn nội thối để ngàn thu
Tâm phúc giặc Trần Hiệp bêu đầu
Sâu mọt dân Lý Lượng bỏ xác
Vương Thông hòng gỡ rối thua vẫn hoàn thua
Mã Anh muốn cứu nguy tức càng thêm tức
Nó đến lúc chí cùng lực kiệt, nên phải đành chờ chết bó tay
Ta mưu dẹp bằng đánh vào lòng, không chiến mà địch phải khuất
Những tưởng chúng sửa lòng đổi ý
Nào hay chúng còn gây ác ra tai
Hợm mình một ý, vẫn muốn gieo vạ nước người
Tham công một thời chỉ để mua vui cười thiên hạ
Khiến Tuyên Đức trẻ ranh cùng binh độc vũ quá
Sai Liễu Thăng tướng nhát chữa cháy đổ dầu thêm
Tháng chín Đinh Mùi, Liễu Thăng đưa quân do Khâu Ôn tiến xuống
Cũng năm tháng ấy Mộc Thạnh chia đường tự Vân Nam kéo sang
Ta trước đặt phục binh giữ hiểm, đập nát tiền phong
Sau đưa kỳ binh đánh chặn, cắt đường lương thực
Ngày mười tám Liễu Thăng bị đánh, Chi Lăng trúng kế
Ngày hai mươi Liễu Thăng bị bại, Mã Yên tan thây
Ngày hai mươi lăm bảo định bá Trương Minh trận hãm bỏ mình
Ngày hai mươi tám, Binh thượng thư Lý Khánh kế cùng thắt cổ
Ta đưa dao tới đâu tan đấy
Giặc quay giáo đánh lộn cùng nhau
Tiếp thêm quân bốn mặt bao vây
Hẹn giữa tháng mười cùng diệt giặc
Lựa quân hùm gấu
Cử tướng vuốt nanh
Voi uống mà cạn nước sông
Dao mài mà mòn đá núi
Đánh trống trận đầu phanh thây kình ngạc
Đánh trống trận nữa tan tác chim muông
Đường kiến đục, đê lún vỡ toang
Cơn gió thổi lá khô rụng trọi
Đô đốc Thôi Tụ quỳ gối nhận tội
Thượng thư Hoàng Phúc trói tay nộp mình
Lạng Sơn, Lạng Giang thây chất đầy đường
Xương Giang Bình Giang máu trôi đỏ nước
Mây gió âu sầu biến sắc
Trời giăng thảm đạm mịt mờ
Binh Vân Nam bị ta đánh chặn ở Lê Hoa, sợ mà vỡ mật
Bọn Mộc Thạnh nghe quân Thăng thua to ở nơi cần Trạm, bỏ chạy thoát thân
Lãnh câu máu chảy đầy dòng, nứoc sông nức nở
Đan Xá thây chồng khắp núi, cỏ nội đẫm hồng
Hai đạo cứu binh chữa quay chân đã bại
Các thành khốn đều cởi giáp quy hàng
Tướng giặc cầm tù vẫy đuôi cọp đói cầu thương hại
Uy thần chẳng giết thể lượng trời đất hiếu sinh
Tham tướng Phương Chính, nội quan Mã Kỳ, trước cấp hơn năm trăm thuyền đã vượt biển vẫn hồn kinh phách lạc
Tổng binh Vương Thông, tham chính Mã Anh lại cho thêm mấy nghìn ngựa, đã về nước còn tim đập chân run
Nó đã sợ chết tham sống phải thành khẩn cầu hoà
Ta để cho giặc toàn quân mà dân ta được nghỉ
Chẳng những là mưu kế cực sâu xa
Mà cũng thật cổ kim chưa đã thấy
Xã tắc từ nay vững bền
Giang sơn từ nay đổi mới
Càn khôn hết bĩ lại thái
Nhật nguyệt hết mờ lại trong
Mở rộng nền thái bình muôn thủa
Rửa sạch điều hổ thẹn nghìn thu
Hỡi ôi !
Một khi mặc giáp nước yên ngay, sự nghiệp vẻ vang khôn sánh kịp
Bốn biển thanh bình dân hưởng mãi, lệnh truyền đổi mới sớm ban ra
Bá cáo thiên hạ ai nấy đều tỏ tường



HIC ! HIC !

éu?c s?a ch?a b?i - Despi on 08/06/2001 09:54:35

Related Sites 100MB free webspace Register your own domain


BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO
--------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Trãi
Tường nghe:
Viêc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;
Như nước Đại Viêt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Nước non bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác;
Từ Triêu, Đinh, Lê, Lý, Trần
bao đời xây nền đôc lâp;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên
mỗi bên hùng cứ môt phương;
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,
Song hào kiêt thời nào cũng có.
Cho nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại;
Triêu Tiết chí lớn phải vong thân;
Cửa hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Viêc xưa xem xét.
Chứng cớ còn ghi.
Vừa rồi:
Nhân họ Hồ chính sự phiền hà
Đê? trong nước lòng dân oán hân
Quân cuồng Minh thừa cơ gây loạn
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh
Nướng con đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ.
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù chuốc oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời.
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi.
Người bị ép xuống biê?n dòng lưng mò ngọc,
ngán thay cá mâp thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi dãi cát tìm vàng,
khốn nỗi rừng sâu nước đôc.
Vét sản vât, bắt dò chim sả,
chốn chốn lưới chăng.
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen,
nơi nơi cạm đặt.
Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ,
Nheo nhóc thay kẻ góa bụa khốn cùng.
Thằng há miêng, đưá nhe răng,
máu mỡ bấy no nê chưa chán,
Nay xây nhà, mai đắp đất,
chân tay nào phục dịch cho vừa ?
Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi.
Đôc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tôi,
Dơ bâ?n thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi !
Lòng người đều căm giân,
Trời đất chẳng dung tha;
Ta đây:
Núi Lam Sơn dấy nghĩa
Chốn hoang dã nương mình
Ngẫm thù lớn há đôi trời chung
Căm giặc nước thề không cùng sống
Đau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy năm trời
Nếm mât nằm gai, há phải môt hai sớm tối.
Quên ăn vì giân, sách lược thao suy xét đã tinh,
Ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kỹ.
Những trằn trọc trong cơn mông mị,
Chỉ băn khoăn môt nỗi đồ hồi
Vừa khi cờ nghĩa dấy lên,
Chính lúc quân thù đang mạnh.
Lại ngặt vì:
Tuấn kiêt như sao buô?i sớm,
Nhân tài như lá mùa thu,
Viêc bôn tâ?u thiếu kẻ đỡ dần,
Nơi duy ác hiếm người bàn bạc,
Tấm lòng cứu nước,
vẫn đăm đăm muốn tiến về Đông,
Cỗ xe cầu hiền,
thường chăm chắm còn dành phía tả.
Thế mà:
Trông người, người càng vắng bóng,
mịt mù như nhìn chốn bê? khơi.
Tự ta, ta phải dốc lòng,
vôi vã hơn cứu người chết đói.
Phần thì giân quân thù ngang dọc,
Phần thì lo vân nước khó khăn,
Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần,
Lúc Khôi Huyên quân không môt đôi.
Trời thử lòng trao cho mênh lớn
Ta gắng trí khắc phục gian nan.
Nhân dân bốn cõi môt nhà,
dựng cần trúc ngọn cờ phất phới
Tướng sĩ môt lòng phụ tử,
hòa nước sông chén rượu ngọt ngào.
Thế trân xuất kỳ, lấy yếu chống mạnh,
Dùng quân mai phục, lấy ít địch nhiều.
Trọn hay:
Đem đại nghĩa đê? thắng hung tàn,
Lấy chí nhân đê? thay cường bạo.
Trân Bồ Đằng sấm vang chớp giât,
Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay.
Sĩ khí đã hăng
Quân thanh càng mạnh.
Trần trí, Sơn Thọ nghe hới mà mất vía,
Lý An, Phương Chính, nín thở cầu thóat thân.
Thừa thắng đuô?i dài, Tây kinh quân ta chiếm lại,
Tuyê?n binh tiến đánh, Đông Đô đất cũ thu về.
Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh hôi vạn dặm
Tụy Đông thây chất đầy nôi, nhơ đê? ngàn năm.
Phúc tâm quân giặc: Trần Hiêp đã phải bêu đầu
Mọt gian kẻ thù: Lý Lượng cũng đành bỏ mạng.
Vương Thông gỡ thế nguy,
mà đám lửa cháy lại càng cháy
Mã Anh cứu trân đánh
mà quân ta hăng lại càng hăng.
Bó tay đê? đợi bại vong,
giặc đã trí cùng lực kiêt,
Chẳng đánh mà người chịu khuất,
ta đây mưu phạt tâm công.
Tưởng chúng biết lẽ ăn năn
nên đã thay lòng đô?i dạ
Ngờ đâu vẫn đường mưu tính
lại còn chuốc tôi gây oan.
Giữ ý kiến môt người,
gieo vạ cho bao nhiêu kẻ khác,
Tham công danh môt lúc,
đê? cười cho tất cả thế gian.
Bởi thế:
Thằng nhãi con Tuyên Đức đông binh không ngừng
Đồ nhút nhát Thạnh Thăng đem dầu chữa cháy
Đinh mùi tháng chín,
Liễu Thăng đem binh từ Khâu Ôn kéo lại
Năm ấy tháng mười
Môc Thạnh chia đường từ Vân Nam tiến sang.
Ta trước đã điều binh thù hiê?m,
chặt mũi tiên phong
Sau lại sai tướng chẹn đường
tuyêt nguồn lương thực
Ngày mười tháng tám, trân Chi Lăng
Liễu Thăng thất thế
Ngày hai mươi, trân Mã Yên
Liễu Thăng cụt đầu
Ngày hăm lăm, bá tước Lương Minh đại bại tử vong
Ngày hăm tám, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vân.
Thuân đà ta đưa lưỡi dao tung phá
Bí nước giặc quay mũi giáo đánh nhau
Lại thêm quân bốn mặt vây thành
Hẹn đến giữa tháng mười giêt giặc
Sĩ tốt kén người hùng hô?
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn.
Đánh môt trân, sạch không kình ngạc
Đánh hai trân tan tác chim muông.
Cơn gío to trút sạch lá khô,
Tô? kiến hô?ng, sụt toang đê vỡ.
Đô đóc Thôi Tụ lê gối dâng tờ tạ tôi,
Thượng thư Hoàng Phúc trói tay đê? tự xin hàng.
Lạng Giang, Lạng sơn, thây chất đầy đường
Xương Giang, Bình Than, máu trôi đỏ nước
Ghê gớm thay ! Sắc phong vân phải đô?i,
Tham đạm thay ! Ánh nhât nguyêt phải mờ.
Bị ta chặn ở Lê Hoa,
quân Vân Nam nghi ngờ
khiếp vía mà vỡ mât !
Nghe Thăng thua ở cần trạm,
quân Môc Thạnh xéo lên nhau
chạy đê? thoát thân.
Suối Lãnh Câu, máu chảy thành sông,
nước sông nghẹn ngào tiếng khóc
Thành Đan Xá, thây chất thành núi,
cỏ nôi đầm đìa máu đen.
Cứu binh hai đạo tan tành, quay gót chẳng kịp,
Quân giặc các thành khốn đốn, cởi giáp ra hàng
Tướng giặc bị cầm tù,
như hô? đói vẫy đuôi xin cứu mạng
Thần Vũ chẳng giết hại,
thê? lòng trời ta mở đường hiếu sinh
Mã Kỳ, Phương Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền,
ra đến biê?n mà vẫn hồn bay phách lạc,
Vương Thông, Mã Anh, phát cho vài nghìn cỗ ngựa,
về đến nước mà vẫn tim đâp chân run
Họ đã tham sống sợ chết mà hòa hiếu thực lòng
Ta lấy toàn quân là hơn, đê? nhân dân nghỉ sức.
Chẳng những mưu kế kỳ diêu
Cũng là chưa thấy xưa nay
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đô?i mới
Càn khôn bĩ rồi lại thái
Nhât nguyêt hối rồi lại minh
Ngàn năm vết nhục nhã sạch làu
Muôn thuở nền thái bình vững chắc
Âu cũng nhờ trời đất tô? tông
linh thiêng đã lặng thầm phù trợ;
Than ôi !
Môt cỗ nhung y chiến thắng,
nên công oanh liêt ngàn năm
Bốn phương biền cả thanh bình,
ban chiếu duy tân khắp chốn.
Xa gần bá cáo,
Ai nấy đều hay.
Nguyễn Trãi