Các bài báo Tiếng Việt về Audio hi-end

Về bản quyền thông tin thì ở VN có lẽ chẳng ai rảnh để đi kiện, miễn là khi đưa thông tin mình có dẫn nguồn. Ở đây, bác NVL có dẫn nguồn đầy đủ, như vậy có lẽ là tốt rồi.

Chuyên đề: Công nghiệp băng đĩa
Công nghiệp ư?!
Công nghiệp ư?! Hoạt động sản xuất băng đĩa ở Việt Nam hiện giờ có xứng đáng với danh xưng ?~công nghiệp?T chưa nhỉ? Nếu là một người lạc quan, như... tôi chẳng hạn, thì cũng đành hăm hở pha chút ngậm ngùi mà rằng, vâng, thì công nghiệp! Thì cứ cho là thế đi. Để mà tự động viên nhau, để mà không nản lòng từ trước khi bước vào tìm hiểu cái ?~công nghiệp?T ấy.
Những mỹ từ ?~showbiz?T, ?~music industry?T mới chính thức được dùng trong nước khoảng năm năm trở lại; và với những thuật ngữ khá lạc quan và to tát ấy, những người hoạt động văn nghệ nội địa vốn dĩ đầy mặc cảm mới có dịp ngẩng cao đầu.
So với con số ấn bản 30 nghìn cho một chương trình bán chạy trung bình vào thời điểm 1997 thì 15 nghìn cho một chương trình bán chạy nhất nhì hiện nay là phát triển sao? Nhưng thôi, những gì manh mún và đáng buồn sẽ được nói đến sau, trong những bài viết tiếp theo của Chuyên đề, và bằng những phát biểu khách quan khác.
Chúng ta hãy cùng nhìn lại điểm xuất phát của công nghiệp băng đĩa Việt... Công nghiệp băng đĩa được khai sinh khi và chỉ khi có kỹ nghệ ghi âm.
Buổi sơ khai của kỹ nghệ ghi âm Việt Nam - chỉ tính từ sau 1975 - là vào năm 1980 mà lịch sử gắn liền với những phòng thu cổ lỗ của Saigon Audio, Dihavina, Xưởng phim tài liệu, Hãng phim Giải phóng, Đài phát thanh. Máy móc thiết bị cũ kỹ, nhân viên cũng chỉ là những người nghiệp dư được giao nhiệm vụ mới.
Thời ấy, phòng thu làm được một chuyện duy nhất là sao chép lại, thu lại sao cho càng trung thực càng tốt những âm thanh phát ra. Không có những phương tiện xử lý tân kỳ, máy ghi chạy băng từ lúc thì "cắn" băng lúc thì sột soạt; thế mà khi nghe những đĩa than (LP) do Dihavina sản xuất trong thập niên 80 ấy, vẫn thấy xúc động. Bởi những ca sĩ như Ngọc Bích, Cẩm Vân, Bạch Lý, Chung Tử Lưu, Quang Lý, Ngọc Tân, Đình Huấn, Lệ Quyên ngày ấy hát mộc mạc, thật thà và chứa chan tình cảm. Bởi những nghệ sĩ thu âm như Lý Được, Thanh Long, Khắc Triệu, Minh Hải, Huỳnh Hiệp, Mạnh Tuấn, Quang Vui, Vũ Văn Tuyên, Trần Văn Tài ngày ấy chơi nhạc bằng tay nghề vững chãi và máu nghệ sĩ của mình, và phải tập dợt cho thuần thục trước khi thu. Bởi những bài hát tạm gọi là ?~nhạc trẻ?T của Thanh Tùng, Trần Hữu Bích thời ấy rất mới, rất tươi.
Công nghiệp băng đĩa của Việt Nam khởi đầu bằng việc sản xuất đĩa than và băng cassette. Số lượng bán ra trung bình cho mỗi chương trình (phần lớn là nhạc truyền thống) vào khoảng 8 nghìn đĩa và hơn 150 nghìn băng cassette. Các phòng thu tư nhân mới bắt đầu xuất hiện sau chính sách mở cửa năm 1985. Khoảng năm 1989, nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu mở một studio nhỏ trong khuôn viên Hội Âm nhạc Tp.HCM để rồi nơi đây được xem như niềm tự hào của giới nhạc Sài Gòn.
Nhạc sĩ Thanh Tùng đã thu nhạc phim Vĩnh Biệt Mùa Hè ở đó. Các nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Hoàng Hiệp, Phú Quang cũng sử dụng ?~studio anh Cầu?T cho nhiều dự án lớn nhỏ của họ. Bắt đầu thu âm nhiều đường (multitrack) bằng máy chạy băng cassette, studio Hội Âm nhạc vào thời điểm kể trên cũng đã làm nên một bước ngoặt cho kỹ nghệ ghi âm nội địa.
Rồi một loạt studio tư nhân mọc lên: Quốc Dũng, Nguyễn Hà, Việt Hùng, Kim Lợi, Viết Tân. Các thiết bị tân kỳ được nhập về, các bài học nhập môn về thu âm hiện đại được chuyền tay và truyền khẩu. Các nhạc công và ca sĩ bắt đầu quan tâm hơn đến việc làm đẹp tiếng đàn tiếng hát bằng studio. Nhưng các chương trình sản xuất vào lúc này lại chủ yếu là dòng trữ tình bình dân. Nhạc sến! Nhạc sĩ hòa âm và ban nhạc thu âm sống rất khỏe: một ngày có thể thu được đến 15 bài nhạc nền, và hòa âm được viết ngay hôm thu.
Ở Hà Nội, Quốc Trung cùng ban Phương Đông là những người đi đầu trong việc cải tiến và cập nhật kỹ nghệ phòng thu. Đến thời điểm vàng son của nhạc Việt (1997-2000), kỹ nghệ ghi âm đã vừa kịp trở nên thiết thân với những người làm nhạc và người hát. Và kỹ nghệ sản xuất băng đĩa cũng có những đổi thay lớn cùng với sự lớn mạnh của các studios.
Các hãng Saigon Audio, Bến Thành, Phương Nam, Trẻ, Vafaco vào ?~thời vàng?T được tính như các tên tuổi hàng đầu. Có dạo, các hãng rất sính dùng các nhà báo âm nhạc làm biên tập chương trình băng đĩa. Có lẽ, mọi người tin rằng hễ viết báo được là nắm được mọi ngóc ngách của thị trường âm nhạc, quen biết mọi nhạc sĩ, ca sĩ, thông hiểu mọi vấn đề nghệ thuật? May cho các nhà báo âm nhạc lúc ấy, họ vẫn thành công trong công việc họ chẳng hiểu biết gì như thế; tất cả những gì họ làm là nghĩ ra một chủ đề nội dung rồi tập hợp bài hát, giao cho nhạc sĩ hòa âm, gọi ca sĩ đến thu và chờ lấy master. Công việc ?~tay trái?T ất ơ mà vẫn thành công, là vì thời ấy người ta có quá ít thứ để nghe. Chỉ đến khi những nhà biên tập trẻ có nghề hơn như Sỹ Đan, Nguyễn Ngọc Thiện, Nguyễn Hà nhảy vào thị trường, thì những đầu băng đĩa trên thị trường mới có được hơi thở mới. Những ca sĩ trẻ được phát hiện, nâng niu: Thủy Tiên, Thu Hà, Thiên Kim, Hoàng Kim, Thế Sơn, Lê Tuấn, Châu Tuấn... Những chương trình độc đáo ra đời: Các nhóm nhạc trẻ, Năm tháng mộng mơ, Môi hồng đào, Làn sóng xanh...
Công nghiệp băng đĩa (lúc này đã có thể sản xuất được CD, video) chính thức được công nhận. Vì nó khá chỉn chu, và sinh lợi cũng khá. Thời vàng son không kéo dài, nhưng vẫn đọng lại trong tâm khảm những người ?~trong cuộc?T như Huyền Thanh, Bảo Chấn, Dương Thụ, Đỗ Quang, Hữu Minh, Thanh Thủy như một niềm tự hào.
Băng đĩa bán chạy, chương trình có giá trị - ai còn mong gì hơn thế? Khi nạn băng đĩa lậu hoành hành, doanh số giảm, việc đầu tư sản xuất trở nên khủng hoảng, thì cái gọi là ?~công nghiệp băng đĩa?T vừa manh nha đã phải lịm tắt. Các hãng thôi sản xuất, tự biến mình thành người phát hành thuê. Ca sĩ tự đầu tư, hoặc nhờ Mạnh Thường Quân, góp phần làm thị trường hỗn loạn. Việc buôn bán đĩa bỗng nhiên giống hệt sản xuất vé số giả: cò con, chụp giật và láu cá.
Đấy là hình ảnh công nghiệp băng đĩa hôm nay???

Chuyên đề: Công nghiệp băng đĩa
Công nghiệp ư?!
Công nghiệp ư?! Hoạt động sản xuất băng đĩa ở Việt Nam hiện giờ có xứng đáng với danh xưng ?~công nghiệp?T chưa nhỉ? Nếu là một người lạc quan, như... tôi chẳng hạn, thì cũng đành hăm hở pha chút ngậm ngùi mà rằng, vâng, thì công nghiệp! Thì cứ cho là thế đi. Để mà tự động viên nhau, để mà không nản lòng từ trước khi bước vào tìm hiểu cái ?~công nghiệp?T ấy.
Những mỹ từ ?~showbiz?T, ?~music industry?T mới chính thức được dùng trong nước khoảng năm năm trở lại; và với những thuật ngữ khá lạc quan và to tát ấy, những người hoạt động văn nghệ nội địa vốn dĩ đầy mặc cảm mới có dịp ngẩng cao đầu.
So với con số ấn bản 30 nghìn cho một chương trình bán chạy trung bình vào thời điểm 1997 thì 15 nghìn cho một chương trình bán chạy nhất nhì hiện nay là phát triển sao? Nhưng thôi, những gì manh mún và đáng buồn sẽ được nói đến sau, trong những bài viết tiếp theo của Chuyên đề, và bằng những phát biểu khách quan khác.
Chúng ta hãy cùng nhìn lại điểm xuất phát của công nghiệp băng đĩa Việt... Công nghiệp băng đĩa được khai sinh khi và chỉ khi có kỹ nghệ ghi âm.
Buổi sơ khai của kỹ nghệ ghi âm Việt Nam - chỉ tính từ sau 1975 - là vào năm 1980 mà lịch sử gắn liền với những phòng thu cổ lỗ của Saigon Audio, Dihavina, Xưởng phim tài liệu, Hãng phim Giải phóng, Đài phát thanh. Máy móc thiết bị cũ kỹ, nhân viên cũng chỉ là những người nghiệp dư được giao nhiệm vụ mới.
Thời ấy, phòng thu làm được một chuyện duy nhất là sao chép lại, thu lại sao cho càng trung thực càng tốt những âm thanh phát ra. Không có những phương tiện xử lý tân kỳ, máy ghi chạy băng từ lúc thì "cắn" băng lúc thì sột soạt; thế mà khi nghe những đĩa than (LP) do Dihavina sản xuất trong thập niên 80 ấy, vẫn thấy xúc động. Bởi những ca sĩ như Ngọc Bích, Cẩm Vân, Bạch Lý, Chung Tử Lưu, Quang Lý, Ngọc Tân, Đình Huấn, Lệ Quyên ngày ấy hát mộc mạc, thật thà và chứa chan tình cảm. Bởi những nghệ sĩ thu âm như Lý Được, Thanh Long, Khắc Triệu, Minh Hải, Huỳnh Hiệp, Mạnh Tuấn, Quang Vui, Vũ Văn Tuyên, Trần Văn Tài ngày ấy chơi nhạc bằng tay nghề vững chãi và máu nghệ sĩ của mình, và phải tập dợt cho thuần thục trước khi thu. Bởi những bài hát tạm gọi là ?~nhạc trẻ?T của Thanh Tùng, Trần Hữu Bích thời ấy rất mới, rất tươi.
Công nghiệp băng đĩa của Việt Nam khởi đầu bằng việc sản xuất đĩa than và băng cassette. Số lượng bán ra trung bình cho mỗi chương trình (phần lớn là nhạc truyền thống) vào khoảng 8 nghìn đĩa và hơn 150 nghìn băng cassette. Các phòng thu tư nhân mới bắt đầu xuất hiện sau chính sách mở cửa năm 1985. Khoảng năm 1989, nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu mở một studio nhỏ trong khuôn viên Hội Âm nhạc Tp.HCM để rồi nơi đây được xem như niềm tự hào của giới nhạc Sài Gòn.
Nhạc sĩ Thanh Tùng đã thu nhạc phim Vĩnh Biệt Mùa Hè ở đó. Các nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Hoàng Hiệp, Phú Quang cũng sử dụng ?~studio anh Cầu?T cho nhiều dự án lớn nhỏ của họ. Bắt đầu thu âm nhiều đường (multitrack) bằng máy chạy băng cassette, studio Hội Âm nhạc vào thời điểm kể trên cũng đã làm nên một bước ngoặt cho kỹ nghệ ghi âm nội địa.
Rồi một loạt studio tư nhân mọc lên: Quốc Dũng, Nguyễn Hà, Việt Hùng, Kim Lợi, Viết Tân. Các thiết bị tân kỳ được nhập về, các bài học nhập môn về thu âm hiện đại được chuyền tay và truyền khẩu. Các nhạc công và ca sĩ bắt đầu quan tâm hơn đến việc làm đẹp tiếng đàn tiếng hát bằng studio. Nhưng các chương trình sản xuất vào lúc này lại chủ yếu là dòng trữ tình bình dân. Nhạc sến! Nhạc sĩ hòa âm và ban nhạc thu âm sống rất khỏe: một ngày có thể thu được đến 15 bài nhạc nền, và hòa âm được viết ngay hôm thu.
Ở Hà Nội, Quốc Trung cùng ban Phương Đông là những người đi đầu trong việc cải tiến và cập nhật kỹ nghệ phòng thu. Đến thời điểm vàng son của nhạc Việt (1997-2000), kỹ nghệ ghi âm đã vừa kịp trở nên thiết thân với những người làm nhạc và người hát. Và kỹ nghệ sản xuất băng đĩa cũng có những đổi thay lớn cùng với sự lớn mạnh của các studios.
Các hãng Saigon Audio, Bến Thành, Phương Nam, Trẻ, Vafaco vào ?~thời vàng?T được tính như các tên tuổi hàng đầu. Có dạo, các hãng rất sính dùng các nhà báo âm nhạc làm biên tập chương trình băng đĩa. Có lẽ, mọi người tin rằng hễ viết báo được là nắm được mọi ngóc ngách của thị trường âm nhạc, quen biết mọi nhạc sĩ, ca sĩ, thông hiểu mọi vấn đề nghệ thuật? May cho các nhà báo âm nhạc lúc ấy, họ vẫn thành công trong công việc họ chẳng hiểu biết gì như thế; tất cả những gì họ làm là nghĩ ra một chủ đề nội dung rồi tập hợp bài hát, giao cho nhạc sĩ hòa âm, gọi ca sĩ đến thu và chờ lấy master. Công việc ?~tay trái?T ất ơ mà vẫn thành công, là vì thời ấy người ta có quá ít thứ để nghe. Chỉ đến khi những nhà biên tập trẻ có nghề hơn như Sỹ Đan, Nguyễn Ngọc Thiện, Nguyễn Hà nhảy vào thị trường, thì những đầu băng đĩa trên thị trường mới có được hơi thở mới. Những ca sĩ trẻ được phát hiện, nâng niu: Thủy Tiên, Thu Hà, Thiên Kim, Hoàng Kim, Thế Sơn, Lê Tuấn, Châu Tuấn... Những chương trình độc đáo ra đời: Các nhóm nhạc trẻ, Năm tháng mộng mơ, Môi hồng đào, Làn sóng xanh...
Công nghiệp băng đĩa (lúc này đã có thể sản xuất được CD, video) chính thức được công nhận. Vì nó khá chỉn chu, và sinh lợi cũng khá. Thời vàng son không kéo dài, nhưng vẫn đọng lại trong tâm khảm những người ?~trong cuộc?T như Huyền Thanh, Bảo Chấn, Dương Thụ, Đỗ Quang, Hữu Minh, Thanh Thủy như một niềm tự hào.
Băng đĩa bán chạy, chương trình có giá trị - ai còn mong gì hơn thế? Khi nạn băng đĩa lậu hoành hành, doanh số giảm, việc đầu tư sản xuất trở nên khủng hoảng, thì cái gọi là ?~công nghiệp băng đĩa?T vừa manh nha đã phải lịm tắt. Các hãng thôi sản xuất, tự biến mình thành người phát hành thuê. Ca sĩ tự đầu tư, hoặc nhờ Mạnh Thường Quân, góp phần làm thị trường hỗn loạn. Việc buôn bán đĩa bỗng nhiên giống hệt sản xuất vé số giả: cò con, chụp giật và láu cá.
Đấy là hình ảnh công nghiệp băng đĩa hôm nay???

?oSăn? hàng trên mạng
Theo số liệu ước tính của một số ngân hàng thì số lượng người Việt Nam dùng thẻ đã lên tới con số hàng trăm ngàn với hàng chục loại thẻ trong nước và quốc tế. Còn doanh số thanh toán đã lên tới con số hàng trăm tỉ đồng/tháng. Một chân trời mới nhiều tiện nghi mở ra cho người tiêu dùng...
Theo ông Phong, bác sĩ ở đường Nguyễn Văn Thủ, một người chơi hi-end có tiếng thì: "Thời chưa có internet, dân chơi hàng hiếm gặp rất nhiều khó khăn?. Thời đó, ông Phong có mua một cặp loa AR của Mỹ giá trên 1.000 USD tại một cửa hàng ở quận 10. Khi mua về rồi ông mới phát hiện ra hàng không còn nguyên vẹn. Về sau, ông phát hiện cửa hàng này chuyên bán đồ phế thải. Lái không bán được thì chuyển ra đây. Chủ hàng "hót hay như oanh" nên người đã bước vào cửa hàng rất dễ bị "thuốc".
Quá khứ thương đau
Ông V., giảng viên một trường đại học, cũng bị dính chấu cửa hàng trên mấy món. Ông V. nổi sung mày mò tìm tài liệu nghiên cứu, trao đổi thông tin với những người cùng sở thích, rồi tìm kiếm trên mạng. Cuối cùng, ông V. dù là dân học khoa học xã hội nhưng đã được anh em trong giới coi là chuyên gia.
Ông Phong kể: ?oThời khó khăn đó, tôi nhờ người quen ở nước ngoài kiếm được đôi dây loa Pure rich audio design trên 400 USD. Ông V. mượn về nghe "ép phê" quá nên... không trả dây mà đòi trả tiền. Bây giờ thì mọi chuyện đã khác rồi. Nếu cần thì cứ tìm trên mạng, thứ gì cũng có".
Chân trời mới
Theo ông V. thì "thời đại internet, người tiêu dùng có nhiều thông tin nên ít bị thuốc hơn". Theo số liệu ước tính của một số ngân hàng thì số lượng người Việt Nam dùng thẻ đã lên tới con số hàng trăm ngàn với hàng chục loại thẻ trong nước và quốc tế.
Ông Lê Trần, cán bộ một hãng tàu, có xài thẻ Master Card. Ông vừa đặt mua trực tiếp trên mạng một mớ bóng đèn mà theo ông, ở Việt Nam tìm đỏ mắt cũng không thấy. Ông Lê Trần nói: "Vì mua của chính hãng nên không lo bị hàng dỏm. Chẳng bị hải quan đánh thuế gì vì mình chỉ mua để dùng không mang tính kinh doanh".
Với những người mê kỹ thuật như chơi mô hình máy bay, mô hình ô tô, lắp ráp máy vi tính, lắp ráp đồ âm thanh thì mua bán trên mạng là một công cụ rất hữu ích. Mua sắm trên mạng vừa giúp thỏa mãn nhu cầu làm chủ kỹ thuật vừa tiết kiệm. Ông Lê Trần nói: "Giá một cái ampli Audio note làm theo dây chuyền công nghiệp phải trên 6.000 USD. Còn đồ làm thủ công thì phải 10.000 USD trở lên. Trong khi đó, nếu tự mua linh kiện chính hãng về ráp thì giá không bao giờ quá 1.500 USD. Họ tính tiền thương hiệu nhiều quá".
Còn ông Phong cho rằng những món máy móc 400 -500 USD trở lên thì cứ đặt hàng trên mạng cho chắc ăn. Vì ở châu Âu hay Mỹ thì ít khi có tình trạng người dùng mở máy ra vọc như ở Việt Nam. Có khi chỉ cần gạt cái công tắc chuyển điện họ cũng mang ra trạm bảo hành của chính hãng cho chắc ăn. Ðịa chỉ mua hàng được ông Phong tín nhiệm là audiogon.com. Tại đây, có thể mua theo kiểu đấu giá hoặc trả giá trực tiếp. Phần Feedback mô tả kỹ đặc điểm món hàng như "phía sau máy có một vết trầy...".
Các mạng Ebay, Amazon... cũng đã trở nên quen thuộc với nhiều người tiêu dùng Việt Nam. Có người khi mua hàng thức đến 2-3 giờ sáng để chờ kết quả đấu giá trên Ebay.
Còn nhiều rắác rối?
Theo ông Lê Trần: "Do là công cụ mới nên nhiều người dùng thỉnh thoảng vẫn gặp rắc rối. Những trang web "lừa đảo" thường là "những cái chớp chớp màu mè". Còn những trang chủ nghiêm chỉnh thì giao diện khác, có feetback (phản hồi), warranty (bảo đảm)... Trường hợp bị hacker ăn cắp số thẻ thì chưa chắc bọn hacker đã thanh toán được. Vì ngân hàng có những thủ thuật bảo đảm thanh toán.
Ông Lê Trần móc bóp lấy ra cái thẻ MasterCard và một cái hóa đơn và nói: "Dù là thanh toán thẻ nhưng vẫn có hóa đơn và phải cóá chữ ký khớp với chữ ký mẫu thì ngân hàng mới chấp nhận thanh toán. Trường hợp bị lừa là những người lỡ chấp nhận thanh toán khi thấy giá quá rẻ chẳng hạn. Người bán nhận tiền rồi biến, không giao hàng".
Còn kinh nghiệm của ông Phong là "Chỉ để ít tiền trong tài khoản thôi, mua xong là hết. Hacker có ăn cắp được số thẻ thì cũng chẳng làm gì được. Và chỉ nên mua những món 20 kg trở xuống cho đỡ phí vận chuyển".
Theo một dân chơi sành điệu khác thì ngay trên các mạng bán hàng đã có nhiều giải pháp thanh toán để đảm bảo không có lừa gạt. Chẳng hạn như thanh toán qua một tổ chức tài chính trung gian (phải trả thêm phí). Việc thanh toán chỉ thực hiện khi người mua hài lòng về món hàng. Ðối với hàng cũ của các cá nhân không xài nữa bán lại, thì mua từ Mỹ, EU ít bị lừa về tình trạng hàng hơn mua từ một số nước châu Á.
Kim Văn

?oSăn? hàng trên mạng
Theo số liệu ước tính của một số ngân hàng thì số lượng người Việt Nam dùng thẻ đã lên tới con số hàng trăm ngàn với hàng chục loại thẻ trong nước và quốc tế. Còn doanh số thanh toán đã lên tới con số hàng trăm tỉ đồng/tháng. Một chân trời mới nhiều tiện nghi mở ra cho người tiêu dùng...
Theo ông Phong, bác sĩ ở đường Nguyễn Văn Thủ, một người chơi hi-end có tiếng thì: "Thời chưa có internet, dân chơi hàng hiếm gặp rất nhiều khó khăn?. Thời đó, ông Phong có mua một cặp loa AR của Mỹ giá trên 1.000 USD tại một cửa hàng ở quận 10. Khi mua về rồi ông mới phát hiện ra hàng không còn nguyên vẹn. Về sau, ông phát hiện cửa hàng này chuyên bán đồ phế thải. Lái không bán được thì chuyển ra đây. Chủ hàng "hót hay như oanh" nên người đã bước vào cửa hàng rất dễ bị "thuốc".
Quá khứ thương đau
Ông V., giảng viên một trường đại học, cũng bị dính chấu cửa hàng trên mấy món. Ông V. nổi sung mày mò tìm tài liệu nghiên cứu, trao đổi thông tin với những người cùng sở thích, rồi tìm kiếm trên mạng. Cuối cùng, ông V. dù là dân học khoa học xã hội nhưng đã được anh em trong giới coi là chuyên gia.
Ông Phong kể: ?oThời khó khăn đó, tôi nhờ người quen ở nước ngoài kiếm được đôi dây loa Pure rich audio design trên 400 USD. Ông V. mượn về nghe "ép phê" quá nên... không trả dây mà đòi trả tiền. Bây giờ thì mọi chuyện đã khác rồi. Nếu cần thì cứ tìm trên mạng, thứ gì cũng có".
Chân trời mới
Theo ông V. thì "thời đại internet, người tiêu dùng có nhiều thông tin nên ít bị thuốc hơn". Theo số liệu ước tính của một số ngân hàng thì số lượng người Việt Nam dùng thẻ đã lên tới con số hàng trăm ngàn với hàng chục loại thẻ trong nước và quốc tế.
Ông Lê Trần, cán bộ một hãng tàu, có xài thẻ Master Card. Ông vừa đặt mua trực tiếp trên mạng một mớ bóng đèn mà theo ông, ở Việt Nam tìm đỏ mắt cũng không thấy. Ông Lê Trần nói: "Vì mua của chính hãng nên không lo bị hàng dỏm. Chẳng bị hải quan đánh thuế gì vì mình chỉ mua để dùng không mang tính kinh doanh".
Với những người mê kỹ thuật như chơi mô hình máy bay, mô hình ô tô, lắp ráp máy vi tính, lắp ráp đồ âm thanh thì mua bán trên mạng là một công cụ rất hữu ích. Mua sắm trên mạng vừa giúp thỏa mãn nhu cầu làm chủ kỹ thuật vừa tiết kiệm. Ông Lê Trần nói: "Giá một cái ampli Audio note làm theo dây chuyền công nghiệp phải trên 6.000 USD. Còn đồ làm thủ công thì phải 10.000 USD trở lên. Trong khi đó, nếu tự mua linh kiện chính hãng về ráp thì giá không bao giờ quá 1.500 USD. Họ tính tiền thương hiệu nhiều quá".
Còn ông Phong cho rằng những món máy móc 400 -500 USD trở lên thì cứ đặt hàng trên mạng cho chắc ăn. Vì ở châu Âu hay Mỹ thì ít khi có tình trạng người dùng mở máy ra vọc như ở Việt Nam. Có khi chỉ cần gạt cái công tắc chuyển điện họ cũng mang ra trạm bảo hành của chính hãng cho chắc ăn. Ðịa chỉ mua hàng được ông Phong tín nhiệm là audiogon.com. Tại đây, có thể mua theo kiểu đấu giá hoặc trả giá trực tiếp. Phần Feedback mô tả kỹ đặc điểm món hàng như "phía sau máy có một vết trầy...".
Các mạng Ebay, Amazon... cũng đã trở nên quen thuộc với nhiều người tiêu dùng Việt Nam. Có người khi mua hàng thức đến 2-3 giờ sáng để chờ kết quả đấu giá trên Ebay.
Còn nhiều rắác rối?
Theo ông Lê Trần: "Do là công cụ mới nên nhiều người dùng thỉnh thoảng vẫn gặp rắc rối. Những trang web "lừa đảo" thường là "những cái chớp chớp màu mè". Còn những trang chủ nghiêm chỉnh thì giao diện khác, có feetback (phản hồi), warranty (bảo đảm)... Trường hợp bị hacker ăn cắp số thẻ thì chưa chắc bọn hacker đã thanh toán được. Vì ngân hàng có những thủ thuật bảo đảm thanh toán.
Ông Lê Trần móc bóp lấy ra cái thẻ MasterCard và một cái hóa đơn và nói: "Dù là thanh toán thẻ nhưng vẫn có hóa đơn và phải cóá chữ ký khớp với chữ ký mẫu thì ngân hàng mới chấp nhận thanh toán. Trường hợp bị lừa là những người lỡ chấp nhận thanh toán khi thấy giá quá rẻ chẳng hạn. Người bán nhận tiền rồi biến, không giao hàng".
Còn kinh nghiệm của ông Phong là "Chỉ để ít tiền trong tài khoản thôi, mua xong là hết. Hacker có ăn cắp được số thẻ thì cũng chẳng làm gì được. Và chỉ nên mua những món 20 kg trở xuống cho đỡ phí vận chuyển".
Theo một dân chơi sành điệu khác thì ngay trên các mạng bán hàng đã có nhiều giải pháp thanh toán để đảm bảo không có lừa gạt. Chẳng hạn như thanh toán qua một tổ chức tài chính trung gian (phải trả thêm phí). Việc thanh toán chỉ thực hiện khi người mua hài lòng về món hàng. Ðối với hàng cũ của các cá nhân không xài nữa bán lại, thì mua từ Mỹ, EU ít bị lừa về tình trạng hàng hơn mua từ một số nước châu Á.
Kim Văn

Cái này phải đính chính 1 chút không các bạn hiểu sai : mua hàng qua mạng thanh toán = thẻ nó không bắt mình ký tên đâu mà chỉ gửi yêu cầu xác nhận qua email thôi.
Bác Kim Văn nào đó ơi, lần sau có cóp bài của ttvn để dăng báo thì làm ơn bỏ dùm cái tên Lê Trần nhé, kẻo vợ tớ nó tịch thu mất CARD thì lấy cái gì mà đi lòe các em mới lớn đây ?

Cái này phải đính chính 1 chút không các bạn hiểu sai : mua hàng qua mạng thanh toán = thẻ nó không bắt mình ký tên đâu mà chỉ gửi yêu cầu xác nhận qua email thôi.
Bác Kim Văn nào đó ơi, lần sau có cóp bài của ttvn để dăng báo thì làm ơn bỏ dùm cái tên Lê Trần nhé, kẻo vợ tớ nó tịch thu mất CARD thì lấy cái gì mà đi lòe các em mới lớn đây ?

Thị trường CD Việt:
Lang thang tìm đĩa
06:11'' 01/09/2004 (GMT+7)
Một buổi chiều, tôi bất đắc dĩ trở thành hoa tiêu dẫn đường cho cô Shinshi đi mua đĩa. Cô Shinshi dạy tôi môn tiếng Nhật, cô sắp về nước và muốn tôi dẫn đi mua một số CD nhạc về nghe và làm quà. Đầu tiên cô muốn mua một số CD nhạc ngoại để cập nhật thông tin. Hơn một năm sống tại Việt Nam và hầu như chẳng cập nhật tý gì về nhạc quốc tế khiến cô rất háo hức đi theo tôi.
Chúng tôi ghé tiệm Thanh Nhân ở khu Savico Kinh Đô trên đường Nguyễn Huệ. Ở đây rõ ràng là một nơi tập trung các CD nhạc khó kiếm ở Sài Gòn. Nơi đây có cả nhạc Hàn, nhạc Nhật, nhạc Ấn Độ ... và thể loại cũng khó có thể kiếm ở chỗ khác như nhạc kịch opera, nhạc thiếu nhi, nhạc truyền thống... các nước. Thanh Nhân không bày hết CD của mình lên kệ mà chỉ bày những chiếc thật đáng chú ý mà thôi. Những gì trưng bày cũng chỉ là một chiếc vỏ hộp có bìa. Khi chọn được một chiếc CD ưng ý thì nhân viên bán hàng sẽ lấy đĩa dùm cho khách. Chúng tôi chọn một chiếc CD những ca khúc được trình bày bằng những âm thanh hoang dã tuy nhiên lại hết hàng. Chiếc bìa vẫn còn đấy và nhân viên yêu cầu chúng tôi đặt hàng và quay lại vào chiều ngày hôm sau. Hẳn nhiên là khách phải trả tiền trước thì hôm sau mới có CD để mang về. Giá bán của Thanh Nhân dao động khoảng từ 25000 VND/CD trở lên tuỳ vào loại nhạc mà khách cần có phải là hàng hiếm hay không. Khách ra vào Thanh Nhân không nhiều nhưng hầu hết đều chỉ vào đây khi họ cần một thứ gì đó mà họ không thể kiếm được ở các tiệm CD khác mà thôi. Chúng tôi rời Thanh Nhân mà chẳng mua được chiếc CD ưng ý.
Sau khi rời Thanh Nhân chúng tôi ghé qua tiệm CD 82 Nguyễn Thị Minh Khai. Tiệm CD này hồi trước vẫn được mọi người nhắc đến với tên Uyên. Phương châm bài trí của Uyên là phải trưng ra hết, trưng tất những gì mà cửa hàng có. Thực sự thì loại nhạc ở đây không nhiều, nhưng với cách bài trí để ra từ ba đến năm CD cho một ấn phẩm thì rõ ràng khách mới bước vào có cảm giác là ở đây có nhiều mặt hàng phong phú.
Ở 82 chúng tôi có thể mua được những chiếc CD gốc nhạc Việt Nam từ đời thưở nào đâu ấy. Chỗ khác có thể không lưu trữ nhiều CD gốc nhạc Việt chứ ở 82 thì phải nói là có khá nhiều sản phẩm gốc để khách hàng lựa chọn. Riêng về khoản CD chép thì ở 82 cập nhật khá nhanh các chương trình mới, gộp cả việc có cả một dãy gần chục máy thử khiến 82 ngày nào cũng nườm nượp khách. Nhân viên của cửa hàng cũng khá đông trong số đó. Và với tình trạng người đông như thế cửa hàng có khu vực tủ để đồ cho khách mua CD để tránh tình trạng mất cắp cho cả cửa hàng và cho cả khách. Nhạc nước ngoài không phải là thế mạnh của 82 nhưng cửa hàng vẫn có những CD hot nhất tính đến thời điểm hiện tại. Cô tôi lựa được một số CD gốc nhạc Việt Nam khá đáng kể mang về Nhật làm quà. Theo cô thì so với mức thu nhập của người Việt Nam, 35000VND/CD là hơi đắt. Nếu so với người Nhật thì lại là rất rẻ.
Cô tôi vẫn muốn mua đĩa nhạc ngoại. Tôi đưa cô đến tiệm VNT trên đường Cao Thắng. VNT là một tiệm CD khá. Riêng về khoản cập nhận nhạc ngoại thì chắc VNT đứng đầu tại TPHCM. Về khoản giá cả thì VNT cũng đứng đầu nốt. Nếu là CD chép thì có đến hàng loạt giá khác nhau từ dưới lòng đất lên đến trời. Loại rẻ nhất là 8000vnđ/CD không hộp, đến loại 14000, 16000, 23000, 34000, 48000, 68000, 138000... đó là CD chép và giá được tính theo mức độ đẹp của bìa, loại CD chép và mức độ hiếm của sản phẩm. CD gốc nhạc Việt ở đây không cập nhật mấy nhưng khách hàng lại có thể tìm thấy những album nhạc thuộc loại hay và khó kiếm của Việt Nam tại đây. CD gốc nhạc nước ngoài giá lên đến 600 000/album.
Ở đây hiện còn kiêm luôn cả việc bán dàn máy và ampli nghe nhạc cho khách. Cửa hàng nhỏ. Một số CD mới được trưng ra để khách dễ mua. Còn lại đều chỉ là những chiếc bao nilon có bìa CD được kẹp theo xấp, xếp theo tên ca sĩ, thể loại nhạc một cách khá ngăn nắp. Nhân viên cửa hàng cũng rất thân thiện. VNT có thể đáp ứng nhu cầu về nhạc pop, rock, dance, country, OST... cho đến nhạc jazz, blues, opera, ... nhạc Việt, nhạc Mỹ, nhạc Nhật, nhạc Hàn cho bất kì ai có nhu cầu miễn túi tiền của họ rủng rẻng đủ chi trả.

Lang thang một vòng mệt rã rời. Cô tôi chỉ mua được một số CD nhạc Việt Nam cô sẽ mang về làm quà. Tôi thì cập nhật được một vài CD nhạc ngoại mới. Cô tôi có hỏi thăm một chút về những album nhạc ngoại được chép lậu cao cấp; những chiếc CD chép loại một của Trung Quốc. Tôi lại dẫn cô đến hệ thống tiệm CD số. Gọi là hệ thống vì cửa hàng có rất nhiều chi nhánh ở trên đường Võ Văn Tần, Cao Thắng, Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Phan Đình Phùng ... và cứ hễ đặt chi nhánh ở đâu thì số địa chỉ của cửa hàng trên đường lập tức sẽ trở thành tên cửa hàng.
Giá CD đẹp của Trung Quốc tương đương CD gốc Việt Nam. Trung bình từ 25000 đến 45000 VND/CD đơn và 50 000 VND/album đôi 2 CDs. CD loại này không nhiều lắm và thường phần lớn là nhạc Mỹ, có cả album nhạc Hoa nhưng của những ca sĩ không mấy nổi tiếng hay album tổng hợp. Khuyết điểm lớn nhất là những sản phẩm này thường được ép nilon khá kĩ và dĩ nhiên cửa hàng không cho phép khách mở ra nghe thử. Cô tôi chọn mua được một cặp album nhạc opera của nữ danh ca Sarah Brightman.
Chúng tôi kết thúc chuyến tham quan lùng sục CD tại đó. Trời vào cuối tháng 8. Cái nóng giữa mùa mưa hoành hành dữ dội. Không khí oi bức không làm cho thế giới thương mại âm thanh kém nhộn nhịp. Thị trường CD ở Việt Nam khá phong phú. Chỉ tiếc rằng CD lậu lại là thế mạnh. Các cửa hàng kinh doanh mua bán CD nằm rải rác và không tập trung thành một khu chuyên mua bán sầm uất như khu Huỳnh Thúc Kháng lúc trước nữa. Mỗi cửa hàng có một thế mạnh riêng của mình và họ làm chúng tôi chạy vòng vòng thành phố muốn bở hơi tai để có thể mua được nhiều thứ CD khác nhau, nhiều loại đĩa khác nhau, nhiều loại nhạc khác nhau ...

Thị trường CD Việt:
Lang thang tìm đĩa
06:11'' 01/09/2004 (GMT+7)
Một buổi chiều, tôi bất đắc dĩ trở thành hoa tiêu dẫn đường cho cô Shinshi đi mua đĩa. Cô Shinshi dạy tôi môn tiếng Nhật, cô sắp về nước và muốn tôi dẫn đi mua một số CD nhạc về nghe và làm quà. Đầu tiên cô muốn mua một số CD nhạc ngoại để cập nhật thông tin. Hơn một năm sống tại Việt Nam và hầu như chẳng cập nhật tý gì về nhạc quốc tế khiến cô rất háo hức đi theo tôi.
Chúng tôi ghé tiệm Thanh Nhân ở khu Savico Kinh Đô trên đường Nguyễn Huệ. Ở đây rõ ràng là một nơi tập trung các CD nhạc khó kiếm ở Sài Gòn. Nơi đây có cả nhạc Hàn, nhạc Nhật, nhạc Ấn Độ ... và thể loại cũng khó có thể kiếm ở chỗ khác như nhạc kịch opera, nhạc thiếu nhi, nhạc truyền thống... các nước. Thanh Nhân không bày hết CD của mình lên kệ mà chỉ bày những chiếc thật đáng chú ý mà thôi. Những gì trưng bày cũng chỉ là một chiếc vỏ hộp có bìa. Khi chọn được một chiếc CD ưng ý thì nhân viên bán hàng sẽ lấy đĩa dùm cho khách. Chúng tôi chọn một chiếc CD những ca khúc được trình bày bằng những âm thanh hoang dã tuy nhiên lại hết hàng. Chiếc bìa vẫn còn đấy và nhân viên yêu cầu chúng tôi đặt hàng và quay lại vào chiều ngày hôm sau. Hẳn nhiên là khách phải trả tiền trước thì hôm sau mới có CD để mang về. Giá bán của Thanh Nhân dao động khoảng từ 25000 VND/CD trở lên tuỳ vào loại nhạc mà khách cần có phải là hàng hiếm hay không. Khách ra vào Thanh Nhân không nhiều nhưng hầu hết đều chỉ vào đây khi họ cần một thứ gì đó mà họ không thể kiếm được ở các tiệm CD khác mà thôi. Chúng tôi rời Thanh Nhân mà chẳng mua được chiếc CD ưng ý.
Sau khi rời Thanh Nhân chúng tôi ghé qua tiệm CD 82 Nguyễn Thị Minh Khai. Tiệm CD này hồi trước vẫn được mọi người nhắc đến với tên Uyên. Phương châm bài trí của Uyên là phải trưng ra hết, trưng tất những gì mà cửa hàng có. Thực sự thì loại nhạc ở đây không nhiều, nhưng với cách bài trí để ra từ ba đến năm CD cho một ấn phẩm thì rõ ràng khách mới bước vào có cảm giác là ở đây có nhiều mặt hàng phong phú.
Ở 82 chúng tôi có thể mua được những chiếc CD gốc nhạc Việt Nam từ đời thưở nào đâu ấy. Chỗ khác có thể không lưu trữ nhiều CD gốc nhạc Việt chứ ở 82 thì phải nói là có khá nhiều sản phẩm gốc để khách hàng lựa chọn. Riêng về khoản CD chép thì ở 82 cập nhật khá nhanh các chương trình mới, gộp cả việc có cả một dãy gần chục máy thử khiến 82 ngày nào cũng nườm nượp khách. Nhân viên của cửa hàng cũng khá đông trong số đó. Và với tình trạng người đông như thế cửa hàng có khu vực tủ để đồ cho khách mua CD để tránh tình trạng mất cắp cho cả cửa hàng và cho cả khách. Nhạc nước ngoài không phải là thế mạnh của 82 nhưng cửa hàng vẫn có những CD hot nhất tính đến thời điểm hiện tại. Cô tôi lựa được một số CD gốc nhạc Việt Nam khá đáng kể mang về Nhật làm quà. Theo cô thì so với mức thu nhập của người Việt Nam, 35000VND/CD là hơi đắt. Nếu so với người Nhật thì lại là rất rẻ.
Cô tôi vẫn muốn mua đĩa nhạc ngoại. Tôi đưa cô đến tiệm VNT trên đường Cao Thắng. VNT là một tiệm CD khá. Riêng về khoản cập nhận nhạc ngoại thì chắc VNT đứng đầu tại TPHCM. Về khoản giá cả thì VNT cũng đứng đầu nốt. Nếu là CD chép thì có đến hàng loạt giá khác nhau từ dưới lòng đất lên đến trời. Loại rẻ nhất là 8000vnđ/CD không hộp, đến loại 14000, 16000, 23000, 34000, 48000, 68000, 138000... đó là CD chép và giá được tính theo mức độ đẹp của bìa, loại CD chép và mức độ hiếm của sản phẩm. CD gốc nhạc Việt ở đây không cập nhật mấy nhưng khách hàng lại có thể tìm thấy những album nhạc thuộc loại hay và khó kiếm của Việt Nam tại đây. CD gốc nhạc nước ngoài giá lên đến 600 000/album.
Ở đây hiện còn kiêm luôn cả việc bán dàn máy và ampli nghe nhạc cho khách. Cửa hàng nhỏ. Một số CD mới được trưng ra để khách dễ mua. Còn lại đều chỉ là những chiếc bao nilon có bìa CD được kẹp theo xấp, xếp theo tên ca sĩ, thể loại nhạc một cách khá ngăn nắp. Nhân viên cửa hàng cũng rất thân thiện. VNT có thể đáp ứng nhu cầu về nhạc pop, rock, dance, country, OST... cho đến nhạc jazz, blues, opera, ... nhạc Việt, nhạc Mỹ, nhạc Nhật, nhạc Hàn cho bất kì ai có nhu cầu miễn túi tiền của họ rủng rẻng đủ chi trả.

Lang thang một vòng mệt rã rời. Cô tôi chỉ mua được một số CD nhạc Việt Nam cô sẽ mang về làm quà. Tôi thì cập nhật được một vài CD nhạc ngoại mới. Cô tôi có hỏi thăm một chút về những album nhạc ngoại được chép lậu cao cấp; những chiếc CD chép loại một của Trung Quốc. Tôi lại dẫn cô đến hệ thống tiệm CD số. Gọi là hệ thống vì cửa hàng có rất nhiều chi nhánh ở trên đường Võ Văn Tần, Cao Thắng, Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Phan Đình Phùng ... và cứ hễ đặt chi nhánh ở đâu thì số địa chỉ của cửa hàng trên đường lập tức sẽ trở thành tên cửa hàng.
Giá CD đẹp của Trung Quốc tương đương CD gốc Việt Nam. Trung bình từ 25000 đến 45000 VND/CD đơn và 50 000 VND/album đôi 2 CDs. CD loại này không nhiều lắm và thường phần lớn là nhạc Mỹ, có cả album nhạc Hoa nhưng của những ca sĩ không mấy nổi tiếng hay album tổng hợp. Khuyết điểm lớn nhất là những sản phẩm này thường được ép nilon khá kĩ và dĩ nhiên cửa hàng không cho phép khách mở ra nghe thử. Cô tôi chọn mua được một cặp album nhạc opera của nữ danh ca Sarah Brightman.
Chúng tôi kết thúc chuyến tham quan lùng sục CD tại đó. Trời vào cuối tháng 8. Cái nóng giữa mùa mưa hoành hành dữ dội. Không khí oi bức không làm cho thế giới thương mại âm thanh kém nhộn nhịp. Thị trường CD ở Việt Nam khá phong phú. Chỉ tiếc rằng CD lậu lại là thế mạnh. Các cửa hàng kinh doanh mua bán CD nằm rải rác và không tập trung thành một khu chuyên mua bán sầm uất như khu Huỳnh Thúc Kháng lúc trước nữa. Mỗi cửa hàng có một thế mạnh riêng của mình và họ làm chúng tôi chạy vòng vòng thành phố muốn bở hơi tai để có thể mua được nhiều thứ CD khác nhau, nhiều loại đĩa khác nhau, nhiều loại nhạc khác nhau ...

Nguồn: http://www.giaidieuxanh.vietnamnet.vn/thuongthucamnhac/2004/01/44935/
Buổi bình minh của âm nhạc điện tử
10:05'''' 15/01/2004 (GMT+7)
Đàn telharmonium - thủy tổ của nhạc cụ điện tử

Đàn harmonium điện tử đầu thế kỷ 20

Ngày nay các nhạc cụ điện tử quá đỗi quen thuộc với chúng ta, những cây đàn organ điện tử hiện đại ngày nay là cả một rừng âm thanh, từ tiếng chim kêu, gió thổi, sóng biển, máy bay... cùng với khả năng pha trộn tiếng để có những âm thanh lạ lùng khác. Tuy nhiên, về trọng lượng và kích thước, những cây đàn điện tử ngày nay nếu so với "vị thủy tổ", thì nó chỉ là một chú bé tí hon. Ít ai biết rằng cây đàn đại phong cầm điện đầu tiên do Cahill (Mỹ) chế tạo năm 1901 có trọng lượng rất "khiêm tốn" (khoảng 200 tấn), nhưng chỉ phát ra những âm thanh "thì thầm" như lời chàng trai thủ thỉ bên tai người yêu...
Đàn đại phong cầm điện đầu tiên (của Cahill) có tên gọi là telharmonium, nó được trang bị nhều máy phát điện cơ học có khả năng phát ra một loạt các âm thanh nguyên dưới dạng các dòng điện xoay chiều có tần số khác nhau. Thời bấy giờ chưa có máy khuếch đại âm thanh và loa phóng thanh mà chỉ có điện thoại. Vì vậy Cahill dự định truyền các dao động điện của đàn telharmonium dọc theo các đường dây điện thoại, để mọi người có thể thưởng thức được tiếng nhạc "độc đáo" này trong lúc đàm thoại.
Thời đó đàn telharmonium được nhà soạn nhạc Busoni ca ngợi hết lời. Tuy nhiên, telharmonium cùng nhiều nhạc cụ tương tự ra đời sau đó cũng không khắc phục được những nhược điểm của nó để chinh phục giới âm nhạc, nó chỉ là những là những món đồ chơi cồng kềnh nằm trong phòng thí nghiệm chứ chưa thực sự bước lên sân khấu. Mãi đến khi những phát minh về vô tuyến điện của Alexandre Popov và sự xuất hiện những bóng đèn radio đầu tiên cùng máy tăng âm, đàn điện tử mới thật sự phát triển nở rộ và mở ra kỷ nguyên cho âm nhạc điện tử.
Từ sự tình cờ của Léon Termen

Máy Termenvox và máy Illumovox do Léon termen chế tạo

Năm 1919 nhà vật lý học người Nga là Léon Termen được giao nhiệm vụ nghiên cứu phương pháp phát hiện các vật bằng hệ thống vô tuyến điện và các làn sóng điện. Termen đã nhanh chóng hoàn thành một thiết bị phát hiện được mọi vật di chuyển tới gần bằng cách tạo nên một tiếng rít trong ống nghe. Sau đó ông chế tạo một thiết bị đo tỷ trọng và hằng số điện môi các chất khí.
Là một người mê say âm nhạc và chơi đàn violoncello, có lúc ông chợt nghĩ sẽ kết hợp những tiến bộ của khoa học để thay thế những phương tiện giao lưu âm nhạc đã hình thành bao thế kỷ nay.
Một hôm đang ngồi trước thiết bị đo tỷ trọng các chất khí, những ngón tay của ông vô tình làm những động tác trong khoảng không như khi chơi violoncello. Không khí ở đó bị dao động một chút nên máy đã phát ra một âm thanh trầm gần như một tiếng nhạc. Ngạc nhiên, ông đưa tay đến gần tụ điện và thấy âm thanh phát ra cao hơn. Ông thử cử động ngón tay như khi chơi violoncello, lần này những âm thanh ấm áp vang lên, rồi một "giai điệu" hình thành...
Chỉ mất vài ngày, Termen đã chế tạo được chiếc máy étherphone, sau này một nhà báo đã gợi ý nên gọi nó là termenvox (giọng nói của Termen). Máy này dựa trên nguyên lý của máy phát hiện các vật bằng sóng vô tuyến điện và máy đo tỷ trọng các chất khí mà trước đây Termen đã chế tạo ra nó.
Máy termenvox gồm hai máy phát dao động điện: một máy phát "hở" gồm một tụ điện có một tấm được kéo dài ra ngoài nối với một thanh kim loại làm nhiệm vụ một ăng-ten. Các động tác tay trong không khí trước cần ăng-ten đã làm thay đổi tần số các dao động điện trong máy phát. Nhưng muốn nghe được các tần số này, máy phát "hở" (được điều khiển) phải tác động qua lại với máy phát "kín" (không được điều khiển). Các tần số riêng của hai máy phát phối hợp nhau sẽ tạo nên hiện tượng tăng cường hoặc giảm bớt dao động theo chu kỳ mà trong vật lý học gọi là phách. Các phách đó tạo nên tần số âm phổ từ vài chục tới hàng ngàn Hz trong 1 giây và các dao động đó được khuếch đại bằng một bằng một bóng đèn điện tử.
Thời bấy giờ chưa có loa điện nên để biến dao động thành âm thanh, Termen đã dùng các ống nghe điện thoại thông thường, nhưng âm thanh chúng quá nhỏ, Termen đã chế ra ống nghe lớn bằng chiếc đĩa và lắp thêm vào một loa bằng giấy khiến âm thanh mạnh hẳn lên.
Những buổi biểu diễn thử nghiệm

Léon Termen cùng máy termenvox bước vào cuộc thử thách đầu tiên tại "Hội nghị điện kỹ thuật nước Nga lần thứ 8" năm 1921 tại Maxcơva. Ông cảm động bước lên sân khấu, trong số thính giả, ông nhận ra một số nhà bác học nổi tiếng như: Krjijanovski, Bontch Brouévitch, Châtelain... Sau khi giới thiệu vắn tắt hoạt động của máy, với những uốn lượn mềm mại của bàn tay Termen, những âm thanh du dương, lạ kỳ, hư ảo... phát ra những giai điệu của các tác phẩm Con đầm pích (Tchaikovski), Con thiên nga, trích vở Hội trá hình của các loài vật (Saint-Saëns)... Sau buổi biểu diễn ngắn đó, Termen được hoan nghênh như một nghệ sĩ thực thụ...
... Một tháng tiếp theo, trên các mặt tường đường phố Maxcơva tràn ngập áp-phích thông báo những buổi "hoà nhạc" của Termen, đã thu hút đông đảo quần chúng đến thưởng lãm.
Termen đã biểu diễn gần 180 buổi ở các thành phố thuộc Liên Xô cũ như: Nijni Novgorod, Iaroslavl, Pskov, Minsk... Nhạc cụ của ông được cải tiến dần dần và Gs. Ioffé đã tặng ông một số loa điện đầu tiên được chế tạo làm hiệu quả của những buổi biểu diễn tăng lên rõ rệt.
Khởi đầu cho âm nhạc điện tử thế giới
Lúc bấy giờ, các nước Tây Âu chưa biết đến nhạc cụ điện tử. Năm 1927, Termen thực hiện chuyến lưu diễn nước ngoài, ông lần lượt biểu diễn ở Berlin, Paris, London, New York... Ở đâu ông cũng được tiếp đón và hoan nghênh nồng nhiệt, tên ông được ghi vào danh sách 25 nhân vật nổi tiếng thế giới hồi đó.
Những năm 20 và 30 (của thế kỷ 20), ngoài những nhạc cụ như máy termenvox, còn có các nhạc cụ khác như trautorium của Trautwein (Đức), ondes musicales của Martenot (Pháp), đại phong cầm điện do Laurencu Hammond - một người thợ sửa đồng hồ ở thành phố Chicago (Mỹ) phát triển dựa trên những nguyên tắc đàn telharmonium của Cahill. Đối với đàn guitare, mandoline, người ta còn thực hiện đơn giản hơn nữa bằng cách gắn vào mặt đàn một đầu máy quay đĩa (như loại vẫn dùng trong các máy quay đĩa điện) để biến đổi các dao động cơ học thành xung điện, các xung điện này được khuếch đại và truyền tới loa. Các loại đàn này thường phát ra âm thanh mạnh, thích hợp với các buổi dạ hội hoặc các buổi biểu diễn nhạc tạp kỹ.
Từ đó, các nhạc cụ điện tử liên tục ra đời và ngày càng được cải tiến hoàn thiện hơn, cho nhiều âm thanh đa dạng, độc đáo hơn, chúng đã mở ra một trang mới trong lịch sử âm nhạc thế giới. Nhưng ngay từ buổi bình minh của mình, âm nhạc điện tử cũng đã phải đối mặt với những ý kiến phản bác...
Hữu Trịnh

Được nvl sửa chữa / chuyển vào 08:20 ngày 30/09/2004