Các loại trực thăng chiến đấu của Soviet và Nga: Mi-24, Ka-50/52 và Mi-28

BẢN NÂNG CẤP MI-24 CỦA SAGEM - PHÁP
DỰ ÁN VỚI UKRAINE
Sau 5 năm theo đuổi thì cuối cùng vào năm 2008, Sagem (Safan Group) đã chiến thắng và được bộ quốc phòng Ukraine chọn là đối tác của AVIAKON để nâng cấp và hiện đại hóa 50 trực thăng Mi-24 của không quân Ukraine. Thông tin về dự án này được cả AVIAKON và Sagem giữ kín như bưng và nếu ai muốn tìm hiểu chi tiết thì phải trả tiền cho Jane''''''''''''''''s hoặc Intelligenceonline.com.
Tuy nhiên điều này không có nghĩa là chúng ta sẽ bó tay. Nếu lắp ghép từ những gì mà Sagem và AVIAKON cũng như một số nhà nâng cấp khác của Ukraine thực hiện trên Mi-24/35 thì chúng ta sẽ có một bức tranh tổng thể và khá hoàn chỉnh về phiên bản Mi-24 nâng cấp của Ukraine. Giá trị của gói nâng cấp, may quá lại được đề cập trong một tài liệu khác về chính trị chứ không phải là quân sự, sẽ giúp chúng ta khoanh vùng những gì sẽ được thực hiện một cách chính xác hơn. Vì thế chúng ta sẽ bắt đầu xem người Ukraine sẽ đóng góp được gì thông qua gói nâng cấp mà họ thực hiện cho Mi-24/35
CÁC THÀNH PHẦN MÀ UKRAINE CÓ THỂ ĐÓNG GÓP
Hiện nay tại Ukraine có 2 công ty đưa ra gói nâng cấp cho Mi-24/35, đó là công ty DSI (Defense System International) và Aviokon. Tuy là hai công ty khác nhau nhưng thực chất hai gói này là một bởi chúng có cùng cách tiếp cận cũng như sử dụng các trang thiết bị như nhau. Vì thế ta chỉ cần nói về một là đủ
Giới thiệu một chút về Aviakon, công ty được quân đội Ukraine chỉ định như là nhà thầu chính của dự án nâng cấp. Aviokon là một nhà máy lâu đời của Liên Xô trước kia và Ukraine bây giờ chuyên sửa chữa và nâng cấp các máy bay trực thăng của Mil như Mi-2, Mi-8/17/14, Mi-6/26 và Mi-24/35 với hàng loạt các khách hàng như Ấn Độ, Sri Lanka, Algeria, Bangladesh, Nam Phi, UAE, Mexico, Peru, Tây Guinea, Djibouti, Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Slovakia, Czech, Lithuania, Macedonia và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ. Các trực thăng Mil-35/17 của lực lượng gìn giữ hòa bình của liên hợp quốc hoạt động tại khu vực Nam Tư cũ cũng do Aviokon bảo trì và sửa chữa. Riêng đối với việc nâng cấp và hiện đại hóa trực thăng Mi-24/35, các công việc được thực hiện theo từng hạng mục tùy khách hàng lựa chọn:
1 - Kéo dài tuổi thọ & thời gian phục vụ của máy bay
- Nâng cấp, sửa chữa và làm mới khung sườn, động cơ, hộp số và máy phát điện phụ trợ.
- Chống việc khung sườn bị ăn mòn bằng cách tẩy sạch lớp sơn cũ và xử lý lại bề mặt trước khi sơn lại bằng các vật liệu đặc biệt như ?oAkzo-Dexter" và "Du Pont".
2 - Cải thiện khả năng thao diễn của máy bay
- Cân chỉnh lại cánh quạt chính của máy bay bằng các thiết bị phân tích cân bằng của ?oCHADWICK? - Mỹ giúp giảm độ rung của máy bay tới 4 lần.
- Nếu khách hàng yêu cầu, động cơ sẽ được thay mới bằng loại Klimov ТV3-117VMA-SBM1V hoặc Klimov VK-2500 do công ty ?oMotor Sich? - Ukraine sản xuất. Mối quan hệ giữa ?oMotor Sich? và Klimov cũng tương tự như mối quan hệ giữa Rosverstol và Mil tức giữa nhà sản xuất và phòng thiết kế. 80% các trực thăng được sản xuất và xuất khẩu bởi Nga đang sử dụng động cơ cung cấp từ ?oMotor Sich?.
- Ngày 10 tháng 9 năm 2008, một chiếc Mi-24P được Aviakon nâng cấp gắn động cơ Klimov ТV3-117VMA-SBM1V đã thực hiện được một kỷ lục: Đạt trần bay 6,030m. Các kỹ sư của Aviakon nói độ cao 6,030m này vẫn chưa phải phải là giới hạn cuối cùng của máy bay. Nên lưu ý là một máy bay Mi-24/35 với động cơ TV3-117MV bình thường chỉ đạt trần bay 4,500m còn Mi-35M-2 với động cơ VK-2500 cũng chỉ đạt trần bay 5,750m.
- Nếu xét về các thông số và công suất thì động cơ TV3-117VMA-SBM1V cũng tương đương với động cơ VK-2500 nên để đạt được độ cao kỷ lục này, chắc chắn chiếc Mi-24P đã phải được làm nhẹ bớt. Nên lưu ý là nếu lớp giáp thép bảo vệ của Mi-24 được tháo đi, trọng lượng rỗng của máy bay sẽ nhẹ đi khoảng 2 tấn.
1 trong 4 chiếc Mi-35 của Ấn Độ đang bay thử sau khi được Aviakon nâng cấp làm mới vào tháng 1 năm 2009.

Chiếc Mi-24P đã đạt kỷ lực 6,030m của Viakon

Chiếc Mi-24P được DSI nâng cấp với khả năng mang thêm tên lửa phòng không Igla-V được gắn ở mấu cứng ngòai cùng bên dưới ống phóng của tên lửa chống tank AT-6

3 - Nâng cấp hệ thống điện tử
- Gắn thêm hệ thống dẫn đường tầm ngắn, hệ thống dẫn đường / hạ cánh VOR/ILS và hệ thống đo khoảng cách.
- Gắn thêm các thiết bị thông tin liên lạc, dẫn đường radio theo chuẩn Nato như hệ thống thu phát tín hiệu, hệ thống tìm hướng và hệ thống định vị toàn cầu GPS, ...
- Thay thế hệ thống lưu trữ các dữ liệu bay SARPP-12 cũ bằng hệ thống kỹ thuật số BUR-4-1 mới.
4 - Nâng cấp hệ thống vũ khí
- Nâng cấp kính ngắm ASP-17V bằng cách thay thế bộ xử lý dữ liệu analogue cũ bằng bộ xử lý dữ liệu kỹ thuật số mới giúp việc tính toán đường đạn chính xác hơn. Kinh ngắm nâng cấp này được gọi là ASP-17VM1.
- Nâng cấp hệ thống để mang và dẫn bắn thêm được tên lửa đối-không Igla-V và R-60
- Trang bị kính ngắm mục tiêu Sura-Mi cho cả phi công và xạ thủ. Kính ngắm này tương tự như loại Sura-K và cũng do công ty Adron của Ukraine sản xuất và được trang bị cho các máy bay Su-30MKI của Ấn Độ. Kính ngắm này được gắn trên mũ bay loại Zsh-7 của Nga hay loại OS-600 của Pháp. Nó có hệ thống hiển thị các thông tin trên kính che mắt cũng như các cảm biến di chuyển, hệ thống kết nối và hệ thống xử lý dữ liệu giúp phi công và xạ thủ dẫn hướng và chỉ định mục tiêu cho tháp súng máy 12.7mm SPPU-24 (phiên bản Mi-24V), hệ thống quang-điện Raduga-F/Sh, tên lửa phòng không Igla-V và R-60 chỉ bằng cách xoay đầu và hướng dấu thập lên mục tiêu. Độ sai lệch của Sura-Mi được cho là nhỏ hơn 30'''''''' (0.5o) với tầm quan sát theo phương ngang là +/-68o, nhìn lên +60o và nhìn xuống là -35o
Thực nghiệm cho thấy rằng, nhờ Sura-Mi mà tổng thời gian để đưa mục tiêu lọt vào góc ngắm của Raduga-F/Sh cho đến khi tên lửa AT-6 được bắn đi giảm xuống 3 - 4 lần. Ngoài ra trong một số trường hợp khi mà xạ thủ có thể thấy rõ mục tiêu bằng mắt thường thì không cần phải ghé mắt vào ống ngắm để duy trì đường ngắm trong suốt quá trình dẫn bắn. Việc này giúp tăng phạm vi bao quát và khả năng kiểm soát tình huống chiến đấu lên.
Nhờ kính ngắm Sura-Mi mà phi công có khả năng điều khiển và dẫn bắn được tất cả các loại vũ khí trên Mi-24/35, bao gồm các lọai vũ khí dành riêng cho xạ thủ trước kia là súng máy xoay Yak-B và tên lửa chống tank AT-6, thay vì chỉ giới hạn bom, rocket "ngu" và súng máy gắn ngoài như cũ.
Trang bị kính quan sát đêm «Pilot» cho cả phi công và xạ thủ. Kính quan sát đêm này sẽ hoạt động phối hợp với Sura-Mi và cũng được gắn trên mũ bay Zsh-7 hoặc OS-600 với tầm quan sát lên tới 1,000m.
Sự kết hợp của kính ngắm đêm "Pilot", kính ngắm mục tiêu Sura-Mi và Raduga-F/Sh sẽ giúp Mi-24/35 có khả ngắm bắn được tất cả bộ vũ khí bao gồm cả tên lửa chống tank AT-6 vào ban đêm. Tuy nhiên tầm bắn tối đa sẽ bị giới hạn ở 1,000m, tức tương đương tầm quan sát tối đa của kính ngắm đêm.
Kính ngắm Sura được gắn trên mũ bay Zsh-10

Mi-24 nâng cấp sẽ mang tên lửa đối-không R-60 ở vị trí như thế này ??? Xin lưu ý bức hình này chỉ là trò đùa của một anh chàng có nick là Rjumcat tại forum militaryphotos.net. Anh ta kể rằng một ngày nào đó anh ta cùng đồng đội, thuộc không quân Czech, lấy 2 quả tên lửa đối không R-60 xếp lên 2 ray phóng dành cho tên lửa chống tank AT-2C của một chiếc Mi-24D để chụp hình. Trong thực tế nếu muốn gắn R-60 lên Mi-24 thì phải có giá treo P-62-1M hoặc P-62-2M chứ không thể gắn trên ray phóng của tên lửa AT-2C như thế này được.

5 - Nâng cấp hệ thống phòng vệ
Thay thế hệ thống gây nhiễu tên lửa hồng ngoại Lipa L116-1A do Soviet sản xuất vào năm 1982 bằng loại ADROS ?" KT ?" 01AVE do Adron - Ukraine sản xuất từ năm 2001. Nó được cho là có khả năng gây nhiễu được hầu hết các tên lửa phòng không vác vai hiện nay như Strela, Igla và Stinger cũng như các tên lửa không-đối-không như R-60, R-73 và AIM-9 Sidewinder.
Bề ngoài hệ thống này cũng tương tự như hệ thống "Lipa" cũ nhưng hiệu quả hơn rất nhiều với xác suất "đánh bại" Stinger được cho là lên tới 70 - 80%. Tỉ lệ này rất cao nếu so với các hệ thống khác:
- Hệ thống Lipa L166-1A đạt khoảng 30%,
- Hệ thống Chellenger của Mỹ ra đời năm 1995 đạt khoảng 40%
- Hệ thống ATIRCM cũng của Mỹ và ra đời năm 1997 đạt khoảng 55%
Hệ thống này cũng kâa1 rẻ tiền bởi nó không cần phải hoạt động chung với các thiết bị cảnh báo tên lửa tấn công vốn chiếm tới 2/3 giá thành như các hệ thống L370-5 Vitebsk của Nga hay ATIRCM của Mỹ. Trực thăng chiến đấu PZL W-3PL mới của Balan cũng chọn hệ thống này như là phương tiện phòng vệ của máy bay.
Để giảm tín hiệu hồng ngoại của máy bay, bộ làm mát khí xả AP-1V cũng do Adron phát triển sẽ được gắn. AP-1V được cho là nhẹ hơn loại EVU vẫn được gắn cho Mi-24/35/8/17 nhưng có khả năng làm mát tốt hơn. Nhìn bề ngoài nó khá giống với bộ làm mát của Ka-50/52.
ADROS ?" KT ?" 01AVE được gắn ở vị trí của "Lipa" cũ

Cơ chế tên lửa tầm nhiệt bị ADROS ?" KT ?" 01AVE gây nhiễu

Bộ làm mát khí xả động cơ AP-1V

Còn tiếp: CÁC THÀNH PHẦN MÀ SAFAN GROUP CÓ THỂ ĐÓNG GÓP, YÊU CẦU CỦA QUÂN ĐỘI UKRAINE, NGÂN SÁCH CỦA DỰ ÁN & PHƯƠNG ÁN NÂNG CẤP DỰ ĐÓAN
Được russianfan sửa chữa / chuyển vào 23:40 ngày 26/01/2010

109Mb thì bác úp lên Mediafire down 1 tí là xong ấy mà

tiếp i chớ bác quạt Nga,đang ngon chớn mà.hết mi-24 thì bác sang chang Mi-28 đi bác

Tặng russianfan và mọi người cuốn sách của Yefim Gordon về Mi-24
http://www.megaupload.com/?d=LS40V7MB

Bác Russ dạo này hình như uể oải nhỉ , không thấy bác làm tiếp các bài mới, để anh em mong đợi lâu quá!

CÁC THÀNH PHẦN MÀ SAGEM (SAFAN GROUP) CÓ THỂ ĐÓNG GÓP, YÊU CẦU CỦA QUÂN ĐỘI UKRAINE, NGÂN SÁCH CỦA DỰ ÁN & PHƯƠNG ÁN NÂNG CẤP DỰ ĐÓAN
CÁC THÀNH PHẦN MÀ SAGEM CÓ THỂ ĐÓNG GÓP
Các thành phần mà Sagem có thể cung cấp cho Mi-24 nâng cấp của Ukraine:
- Hệ thống điện tử điều khiển và dẫn hướng quán tính bao gồm hệ thống máy tính tại căn cứ chuyên phân tích / cài đặt kế hoạch trước khi bay cho từng nhiệm vụ khác nhau .
- Hệ thống kiểm soát bắn - vũ khí bao gồm các thiết bị quan sát - ngắm - dẫn bắn ngày - đêm.
- Máy tính điều phối nhiệm vụ trung tâm.
- Hệ thống hiển thị các dữ liệu bay, dữ liệu và hình ảnh của địa hình và mục tiêu.
- Hệ thống thông tin liên lạc và dẫn đường theo tiêu chuẩn Nato và hàng không quốc tế.
- Hệ thống cảnh báo và phòng vệ.
- Các loại vũ khí mới.
Tuy nhiên nếu xét tới việc Sagem chỉ là đối tác của nhà thầu chính Aviakon, ngân sách của dự án bị giới hạn cũng như bản thân Ukraine tự mình nghiên cứu và sản xuất được khá nhiều trang thiết bị nâng cấp cho Mi-24 như đã nêu ở bài trước thì việc Ukraine chỉ mua các thành phần quan trọng nhất, những cái mà Ukraine không thể sản xuất được, sẽ là điều chắc chắn.
NGÂN SÁCH CHO DỰ ÁN
Giữa tháng 9 năm 2007, bộ trưởng bộ quốc phòng Ukraine công bố dự án hiện đại hóa hơn 50 trực thăng Mi-24 của quân đội Ukraine với nhà thầu chính là Aviakon. Tổng ngân sách của dự án dự kiến khoảng 240 - 242 triệu usd và được chia làm 2 phần:
- Ngân sách dành cho việc nghiên cứu, phát triển và sản xuất mẫu thử cũng như các thử nghiệm thực tế: 10 - 12 triệu usd. Theo như tiến độ đề ra thì mẫu thử nghiệm phải sẵn sàng vào cuối năm 2008, các cuộc thử nghiệm thực tế sẽ được thực hiện và hoàn thành trong năm 2009.
- Ngân sách dành cho việc nâng cấp & hiện đại hóa: 230 triệu usd / 50 Mi-24 (~4.6 triệu usd / máy bay). Sau các thử nghiệm thực tế trong cả năm 2009, phương án cuối cùng sẽ được gút lại và việc nâng cấp và hiện đại hóa hơn 50 máy bay Mi-24 sẽ được tiến hành vào đầu năm 2010.
YÊU CẦU CỦA QUÂN ĐỘI UKRAINE
1 - Kéo dài thời gian phục vụ.
2 - Trang bị và hiện đại hóa hệ thống điện tử hàng không, hệ thống dẫn đường và thông tin liên lạc tiên tiến đạt chuẩn Nato và tổ chức hàng không quốc tế.
3 - Hiện đại hóa hệ thống vũ khí với trọng tâm là hệ thống tên lửa chống tank thế hệ mới Barrier-V dẫn đường bằng laze do OKB Luch - Ukraine phát triển.
4 - Máy bay sau khi hiện đại hóa phải có khả năng hoạt động và chiến đấu cả ngày lẫn đêm cũng như trong điều kiện thời tiết xấu.
5 - Cải thiện các tính năng và thông số thao diễn của máy bay.
DỰ ĐOÁN VỀ CÁC CÔNG VIỆC SẼ ĐƯỢC THỰC HIỆN TRÊN MI-24 NÂNG CẤP CỦA UKRAINE
Khung sườn được nâng cấp và làm mới - Công việc do Aviakon thực hiện. Thời gian phục vụ sẽ được kéo dài thêm 2,400 giờ bay và 10 - 15 năm phục vụ (tới năm 2020 - 2025)
Cải thiện các tính năng & thông số thao diễn - Công việc do Aviakon thực hiện.
Khung sườn và hệ thống giáp bảo vệ của máy bay sẽ được sửa đổi để giảm bớt khoảng 1,000 kg. Càng bánh đáp cũng có thể sẽ được gắn cố định với mục đích chính là bảo đảm yếu tố an toàn khi hoạt động, tránh trường hợp không thể hạ càng đặc biệt là khi máy bay bị trúng đạn.
Tất cả các công việc trên giúp trọng lượng rỗng của máy bay còn khoảng 7,500 kg (So với 8,600 kg nguyên bản hoặc 8,075 kg của Mi-35M-2). Cộng với việc máy bay sẽ được gắn động cơ VK-2500 hoặc động cơ TV3-117VMA SBM1, động cơ đầu tiên sử dụng 100% thành phần sản xuất từ Ukraine do Motorsich sản xuất có các thông số tương đương với động cơ VK-2500, máy bay sẽ có các thông số thao diễn ít nhất là bằng nếu không nói là hơn so với với phiên bản Mi-35M-2 của Nga
- Tốc độ tối đa: 320 km/h (bằng với Mi-24 nguyên bản và cao hơn Mi-35M-2 một chút)
- Tốc độ hành trình: 270 km/h (bằng với Mi-24 nguyên bản và cao hơn Mi-35M-2 một chút)
- Trần bay: 6,030 m (Mi-24 nguyên bản là 4,500 m của)
- Trần lơ lửng tại chỗ: lớn hơn / = 3,100 m (Mi-24 nguyên bản là 2,000 m m còn Mi-35M-2 là 3,100 m)
- Tốc độ leo cao: Lớn hơn / = 12.4 m/s (Mi-24 nguyên bản là 9.6 m/s còn Mi-35M-2 là 12.4 m/s).
Hệ thống dẫn đường mới - Thiết bị cung cấp bởi Sagem bao gồm:
- MARS": Hệ thống máy tính tại căn cứ chuyên phân tích và cài đặt các dữ liệu và lập trình kế hoạch cho từng nhiệm vụ khác nhau trước khi máy bay cất cánh.
- SIGMA: Hệ thống dẫn đường quán tính bao gồm các cảm biến hồi chuyển laze cung cấp chính xác trạng thái của máy bay và được kết nối với hệ thống định vị vệ tinh theo chuẩn GPS hoặc GLONASS hoặc GALILEO. Nó kết hợp dễ dàng với các thiết bị sẵn có của máy bay như radio đo cao RV-5, radar đo vận tốc DISS-15D, hệ thống dẫn đường radio VOR/ILS và hệ thống bản đồ hiển thị.
- MERCATOR: Bản đồ kỹ thuật số được kết nối và cung cấp dữ liệu bởi hệ thống MARS" và SIGMA hiển thị chính xác vị trí của máy bay, vị trí của mục tiêu (nhiệm vụ tấn công) hay vị trí của những người cần giải cứu (trong nhiệm vụ tìm kiếm & giải cứu) trên một màn hình đa năng. Ngoài ra nếu được kết nối với hệ thống cảnh báo và phòng vệ của máy bay, nó cũng sẽ hiển thị vị trí của các mối đe dọa.
Nguyên bộ dẫn đường dành cho trực thăng của Sagem

Máy tính điều phối nhiệm vụ trung tâm Mil-Std-1553B mới - Thiết bị cung cấp bởi Sagem.
Hệ thống quan sát - ngắm - dẫn bắn trong mọi điều kiện ngày - đêm - thời tiết xấu mới thay cho Raduga-F/Sh - Thiết bị cung cấp bởi Sagem.
Hiện nay Sagem đang có 3 hệ thống quang-điện trang bị cho các trực thăng chiến đấu là OSIRIS, STRIX và EUROFLIR. trong 3 hệ thống này thì OSIRIS không phù hợp để gắn cho Mi-24 bởi nó không những rất đắt tiền và việc nó gắn trên đỉnh trục cánh quạt chính sẽ đòi hỏi Mi-24 phải thay hộp số và trục cánh quạt, một giải pháp phức tạp và đắt tiền. STRIX có thể gắn cho Mi-24 nhưng nó cũng là một hệ thống đắt tiền. Vì thế hệ thống EUROFLIR là phù hợp hơn cả.
EUROFLIR được tích hợp từ 1 camera hồng ngoại là loại MATIS hoạt động trong dải bước sóng 3-5μm hay loại IRIS hoạt động trong dải bước sóng 8-12μm, 1 TV camera và 1 thiết bị đo lường - dẫn bắn laze. Điều này cũng phù hợp với yêu cầu của quân đội Ukraine là Mi-24 sau khi nâng cấp sẽ sử dụng loại tên lửa chống tank dẫn đường laze là Barier R-2V.
OSIRIS đắt & không phù hợp

STRIX phù hợp nhưng quá đắt

Chỉ có EUROFLIR là phù hợp về cả công năng và giá cả

Tầm phát hiện và định dạng được mục tiêu của camera hồng ngoại IRIS gắn trong EUROFLIR

Nâng cấp và hiện đại hóa buồng láii - Aviakon thực hiện với một số thiết bị cung cấp bởi Sagem bao gồm:
- 3 màn hình hiển thị thông minh đa năng, 1 cho xạ thủ và 2 cho phi công, hiển thị các dữ liệu bay, dữ liệu và hình ảnh của mục tiêu được quan sát bởi EUROFLIR.
- Ánh sánh buồng lái và bảng điều khiển tương thích với kính nhìn đêm của phi công và xạ thủ.
- Trang bị kính ngắm đêm CN2H-AA KK2 của Sagem cho cả phi công và xạ thủ.
Buồng lái dự kiến dành cho phi công. Chúng ta có thể thấy nó có hai màn hình với cái bên phải chính là bản đồ kỹ thuật số MERCATOR còn cái chính giữa hiển thị hình ảnh - dữ liệu của mục tiêu và địa hình quan sát được bởi EUROFLIR

Nâng cấp và hiện đại hệ thống vũ khí - Aviakon & Sagem cùng thực hiện.
Mi-24 sau khi nâng cấp vẫn mang các loại vũ khí sẵn có của Mi-24 như tháp súng máy 12.7 mm (Nếu nâng cấp từ Mi-24V), súng máy Gsh-30K 30 mm (Nếu nâng cấp từ Mi-24P), súng máy gắn ngoài 23 mm, súng phóng lựu 30 mm gắn ngoài, bom các loại 100 - 250 - 500 kg, rocket "ngu" S-8 80 mm và S-24 240 mm. Thay đổi duy nhất là Mi-24 sau khi nâng cấp sẽ mang hệ thống tên lửa chống tank mới Barier R-2V. Điều quan trọng nhất là Mi-24 sau khi nâng cấp sẽ có khả năng sử dụng được tất cả các vũ khí này cả ngày lẫn đêm và trong điều kiện thời tiết xấu.
Các mấu cứng ngoài cùng trên cách cũng được gia cố để có thể mang được 4 ống phóng + tên lửa R-2V thay vì chỉ 2 AT-6 như hiện tại
Ngoài ra phi công và xạ thủ cũng sẽ được trang bị kính ngắm mục tiêu Sura-Mi tương tự loại Sura-K trang bị cho Su-30MKI của Ấn. Kính ngắm này sẽ kết nối - dẫn hướng - chỉ định mục tiêu cho súng máy xoay Yak-B (Nếu là bản nâng cấp từ Mi-24V), hệ thống quang điện EUROFLIR và tên lửa chống tank R-2V giúp rút ngắn thời gian tìm kiếm - ngắm - tấn công mục tiêu xuống.
Sự kết hợp giữa Sura-Mi và kính ngắm đêm CN2H sẽ giúp sự dẫn hướng và chỉ định mục tiêu này thực hiện được cả vào ban đêm.
Nói rõ hơn về Barier, hệ thống này bao gồm:
- Ống phóng tên lửa đường kính 160mm dài 1.917m.
- Tên lửa R-2V có đường kính 130mm, dài 1.3 m và nặng 16kg. Nó được dẫn đường và tìm tới mục tiêu bằng cách bám chùm tia laze chiếu ra từ máy bay. R-2V có khả năng mang một đầu nổ liều kép nặng 6.4 kg đánh trúng một mục tiêu ở khoảng cách 7.5 km (so với 5 / 6 km của AT-6 / AT-9). Đầu nổ này được cho là có khả năng xuyên lới thép dày ít nhất là 800 mm phía sau giáp nổ chủ động ERA của xe tank với xác suất đánh trúng mục tiêu là 70 - 85%.
- Hệ thống ngắm - bắt bám mục tiêu tự động - dẫn bắn laze (EUROFLIR)
Ống phóng + Tên lửa R-2V

Nâng cấp và hiện đại hệ thống phòng vệ - Do Aviakon thực hiện với các thiết bị của Ukraiene sản xuất.
- Hệ thống gây nhiễu tên lửa dẫn đường bằng quang học ADROS ?" KT ?" 01AVE (Xem chi tiết tại bài trước)
- Bộ làm mát khí xả động cơ AP-1V
- Cảnh báo radar mới có khả năng cài đặt lập trình trước với các mối đe dọa từ các loại radar hiện đại nhất hiện nay.
PS: Như thường lệ, phía Nga gửi lời phản đối tới Ukraine bởi việc nâng cấp không được phép từ nhà thiết kế Mil. Chúng ta hãy cùng chờ xem khi các máy bay sau khi nâng cấp của Ukraine có giống những gì được dự đoán hay không
Được Russianfan sửa chữa / chuyển vào 16:02 ngày 12/02/2010

BẢN NÂNG CẤP MI-24 CỦA BAE SYSTEM
Mô hình năm 2001
BAE System là nhà thầu quốc phòng lớn nhất châu Âu và đứng hạng nhì trên toàn thế giới. Vì thế cũng thât dễ hiểu khi họ không dễ gì chịu đứng ngoài nhìn các đối thủ khác giành giật miếng bánh (nhìn & tưởng rất béo bở) trong việc nâng cấp Mi-24 và Mi-17, đặc biệt là cho các nước Đông Âu vừ gia nhập Nato như Czech, Ba Lan, Hungary, Bulgaria, ....
Công việc đã được BAE chuẩn bị từ khá sớm khi mà họ quyết định tự mình bỏ ra 5 triệu bảng (~ 9 triệu usd) để đầu tư cho dự án này. Tại triển lãm trực thăng Helitech năm 2001 BAE đã công bố một mô hình phần phía trước của chiếc Mi-24 nâng cấp. 3 điểm nổi bật của mộ hình này chính là:
1 - Hệ thống quang điện Titan-385 do BAE sản xuất được gắn bên mạn phải thay thế vị trí của Raduga-F/Sh cũ.
2 - Khẩu súng Yak-B 12.7mm 4 nòng + tháp súng được thay thế bằng một khẩu M197 20mm 3 nòng xoay + tháp súng mới tương tự như loại gắn trên chiếc AH-1 của Mỹ.
3 - Bệ điều khiển của xạ thủ được trang bị một màn hình hiển thị + bảng điều khiển.
Mô hình Mi-24 nâng cấp của BAE tại Helitech 2001


Buồng lái xạ thủ

Mẫu thử năm 2004
Quyết liệt hơn nữa, BAE đã mua một chiếc Mi-24D từ một nhà sưu tập tư nhân ở Lavia và đem nó về nước Anh để làm mẫu thử cho chiếc Mi-24 nâng cấp của mình. Tại triển lãm hàng không nước Anh Farnborough năm 2004, chiếc Mi-24 nâng cấp của BAE đã được trưng bày trước công chúng. Những đặc điểm nổi bật của chiếc Mi-24 này được BAE công bố:
1 - Hệ thống quang điện Titan-385 do BAE sản xuất được gắn bên mạn phải thay thế vị trí của Raduga-F/Sh cũ. Hệ thống này bao gồm
- 1 camera hồng ngoại thế hệ thứ 3
- 1 TV camera màu
- 1 camera dùng cho ánh sáng yếu
- 1 đo lường laze
- Lựa chọn thêm bởi khách hàng: 1 thiết bị dẫn bắn tên lửa laze hoặc 1 thiết bị bắt bám - đo góc hồng ngoại tùy thuộc vào việc khách hàng sử dụng hệ dẫn đường nào, laze hay SACLOS, cho tên lửa chống tank.
- Hệ thống ổn định ngắm.
2 - Máy tính điều phối nhiệm vụ trung tâm được thay bằng loại Mil-std-1553 theo chuẩn Nato
3 - Hệ thống hiển thị gồm 2 màn hình đa năng, 1 cho xạ thủ và 1 cho phi công, được lắp đặt trên các bệ điều khiển cũ để giảm giá thành. Ánh sáng của buồng lái và bệ điều khiển cũng được sửa đổi để tương thích với kính nhìn đêm
4 - Phi công và xạ thủ được trang bị mũ bay "Stricker", loại cũng được trang bị cho các chiến đấu cơ Eurotyphoon hay Jas-39 Gripen. Nó được tích hợp với kính nhìn đêm với khả năng năng hiển thị dữ và dữ liệu trên kính cũng như khả năng dẫn hướng - chỉ định mục tiêu cho hệ thống Titan-385 và vũ khí.
5 - Các antenna V/UHF và HF được gắn mới ở đuôi máy bay. Hệ thống thông tin liên lạc dẫn đường radio VOR/ILS, datalink-11, hệ thống nhận diện bạn thù IFF theo chuẩn Nato cũng được lắp đặt.
6 - Radar cảnh báo Sky Guardian-2000 được gắn ở 2 đầu cánh giúp cảnh báo 360o xung quanh máy bay. Hệ thống này được kết nối với các đạn mồi kết gây nhiễu.
7 - 120 viên đạn mồi gây nhiễu khi nổ gây ra hỗn hợp ánh sáng và bột kim loại được gắn 2 bên hông ở các vị trí mới ngay sau 2 cánh. Các đạn mồi này có thể được kích hoạt thủ công bởi phi công, bán tự động hoặc hoàn toàn tự động khi được kết nối với hệ thống cảnh báo radar.
8 - Khác với mô hình năm 2001, khẩu súng máy Yak-B 12.7 mm và radio-pod điều khiển tên lửa vẫn được giữ nguyên.
9 - Các loại vũ khí mới bao gồm rocket 70mm theo chuẩn Nato. Tên lửa chống tank mới cho máy bay Mi-24 sẽ được để ngỏ tùy vào khách hàng lựa chọn. Nó có thể là tên lửa Hell-fire dẫn đường bằng laze hay tên lửa HOT dẫn đường SACLOS hay các loại tên lửa khác.
Một số hình ảnh của chiếc Mi-24 của BAE tại Farnborough năm 2004
Hệ thống Titan-385 thay cho Raduga-F/Sh cũ. Súng máy Yak-B 12.7mm ở mũi và radio-pod điều khiển tên lửa ở bên trái vẫn được giữ nguyên.


Phần gồ ra ở hai đầu cánh chính là cảnh báo radar Sky Guardian-2000

Các băng đạn mồi được gắn ở vị trí mới ngay phía sau cánh

Phi công của Gripen Jas-39 mang mũ bay "Striker", loại cũng sẽ được trang bị cho chiếc Mi-24 của BAE.

Hồi kết
BAE đã rất tích cực tiếp thị tới các khách hàng ở Đông Âu. Họ tham gia gói thầu tại Bulgaria (sau cùng thua vào tay Elbit của Israel như đã đề cập ở các bài trước) và đặc biệt là gói thầu 105 Mi-24 của các nước Ba Lan, Czech, Hungary và Slovakia (Các nước này liên kết cùng nâng cấp để giảm giá thành). Tuy nhiên đến năm 2003, dự án bị hủy bỏ do các nước này thiếu kinh phí cũng như Czech quyết định nhận một số máy bay đã được nâng cấp lên chuẩn Mi-35 từ Nga để trừ nợ. Chỉ có Ba Lan vẫn tỏ ra quan tâm tới dự án này, họ đã bỏ ra 15 triệu usd đặt BAE cung cấp thiết bị và các trợ giúp kỹ thuật để chế tạo hai mẫu thử tại nhà máy WZL-1 của Ba Lan. Hai mẫu thử này là Mi-24PL (phiên bản dành cho chiến đấu) và Mi-24CSAR (phiên bản dành cho nhiệm vụ và giải cứu). Nếu thành công, ít nhất 40 máy bay Mi-24 sẽ được nâng cấp lên Mi-24PL và Mi-24CSAR với tổng giá trị lên tới 200 triệu usd. Hai mẫu thử này dự định sẽ được bay thử vào năm 2005.
Tuy nhiên miếng bánh béo bở này không hề dễ gặm và dự án đã không đi tới đâu bởi thiếu sự hợp tác và cung cấp thông tin từ phía Nga. Một nguyên nhân khác ẩn sâu bên trong là Ba Lan vẫn muốn AT-6 và AT-9 là tên lửa chống tank của các trực thăng sau khi nâng cấp nhưng hệ thống Titan-385 không tương thích với các tên lửa này (Tương tự như việc IAI Israel gặp vấn đề với Mi-35 của Ấn khi tích hợp hệ thống quang điện HMOSP. Đó là lý do mà các chuyên gia cho rằng Mi-35 vẫn phải giữ lại hệ thống Raduga-F/Sh nặng tới 200 kg dù cho đã có hệ thống mới HMOSP). Không biết có phải vì cùng lý do này hay không mà dự án nâng cấp Mi-24 đang thử nghiệm của Ukraine sẽ sử dụng loại tên lửa hoàn toàn mới dẫn đường bằng laze.
Để giải quyết vấn đề này sẽ chỉ có 2 cách mà cả cách này đều khó thực hiện:
1 - Ba Lan bỏ đi toàn bộ số tên lửa AT-6 và AT-9 đang có để thay bằng loại Hell-fire dẫn đường bằng laze của Mỹ hoặc HOT dẫn đường SACLOS của châu Âu. Giải pháp này sẽ gây ra một sự lãng phí cực kỳ lớn và thực tế Ba Lan đã không làm vậy.
2 - Yêu cầu sự trợ giúp kỹ thuật từ nhà sản xuất tên lửa Nga như cách IAI đã làm trước đây hoặc mua hệ thống quang điện GOES-342 của Nga với giá "cắt cổ". Tuy nhiên có vẻ như trường hợp IAI - Ấn là đầu tiên và duy nhất và phía Nga quyết dạy một bài học cho các đàn em Đông Âu cũ và kẻ "lếu láo" đến từ phương Tây.
Sau thất bại đó đến nay, BAE đã không kiếm thêm được bất kỳ khách hàng nào và dường như họ đã từ bỏ dự án này. Số phận của mẫu thử nghiệm Mi-24 BAE thật buồn. Nó bị gỡ bỏ hệ thống Tiatan-385 trước khi được BAE đặt tại sân bay Baginton tại thành phố Coventry - Anh và vẫn nằm từ đó đến nay cho các khách tham quan. Một kết thúc khá buồn cho nó.
Hệ thống Titan-385 đắt tiền bị BAE thu hồi

Hệ thống Raduga-F/Sh cũ được gắn trở lại và chiếc Mi-24 này vẫn nằm tại Coventry - Baginton cho tới nay.

Bài cuối cùng về Mi-24: PHIÊN BẢN MI-24 NÂNG CẤP CỦA ATE NAM PHI

Giời ạ! hay thía mà tự dưng bác Quạt Nga lặn cái bủm mất tiêu rồi giời

PHIÊN BẢN SUPER HIND, MI-24 NÂNG CẤP CỦA ATE NAM PHI

Sau khi chiến tranh lạnh kết thúc, mối quan hệ thù địch giữa Nam Phi và Liên Xô cũng nhanh chóng chấm dứt và được thay thế bằng một mối hợp tác khá hữu hảo giữa Nam Phi và Nga, đặc biệt là trong lĩnh vực quốc phòng. Lần hợp tác đầu tiên có lẽ là dự án hợp tác giữa ATE Nam Phi và các đối tác ở Nga nhằm thay thế động cơ của các máy bay Mirage-F1 và Cheetah (Mirage-5) của Nam Phi bằng loại động cơ SMR-95 được phát triển trên nền tảng của loại động cơ RD-33 gắn cho Mig-29 của Nga. Loại động này nhẹ hơn 200 kg, lực đẩy cao hơn 10% với mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn rất nhiều loại động cơ nguyên bản của Pháp. 2 mẫu thử được gắn loại động cơ mới này, 1 Mirage-F1 và 1 Cheetah, đã được thực hiện và được gọi là Super Mirage. Chúng được dự định sẽ là hình mẫu để Nam Phi nâng cấp phi đội máy bay chiến đấu Mirage-F1 và Cheetah của mình cũng như bán gói nâng cấp này cho các khách hàng khác. Tại triển lãm hàng không MAKS-2001, mẫu thử Super Mirage-F1 đã được trưng bày và thực hiện các màn thao diễn. Viên phi công Nam Phi đã trở thành phi công nước ngoài đầu tiên tham gia trình diễn tại MAKS và màn trình diễn của anh ta với chiếc Super Mirage-F1 là một trong 10 màn trình diễn đẹp nhất triển lãm với bằng khen được đích thân tổng thống Putin trao tặng. Dự án này đã không đi tới đâu bởi Nam Phi đã được dỡ bỏ cấm vận vũ khí và họ quyết định chọn mua loại máy bay chiến đấu mới của Thụy Điển là Jas-39 Gripen thay vì nâng cập các phi đội già nua của mình.
Super Mirage-F1 tại MAKS-2001 được gắn 2 quả tên lửa R-73 của Nga.

Mối quan hệ vẫn tiếp tục. Năm 2006, ATE thông báo đã ký hợp đồng cộng tác với Mil để thành lập một cở sở bảo trì và nâng cấp tất cả các loại trực thăng Mi từ Mi-24, Mi-8/17, Mi-2 cho tới Mi-26 tại Johannesburg Nam Phi. Có thể nói Mi-24 và Mi-17 nói riêng, các loại trực thăng Mil nói chung vốn được thiết kế đơn giản, chắc chắn và bền bỉ đã thích nghi nhanh chóng, tồn tại được trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt và điều kiện bảo trì đơn giản tại các cuộc chiến khốc liệt ở châu Phi và chúng vẫn là một trong các loại máy bay chủ lực của rất nhiều quốc gia và con số các nước mua và sử dụng Mi-24 và Mi-17 ở khu vực này vẫn tăng thêm hàng năm. Không ai hiểu châu Phi bằng người châu Phi và ATE không muốn bỏ lỡ cơ hội kiếm tiền từ việc bảo trì và nâng cấp các loại máy bay này.
Cùng thời gian 2006 này, ATE được cho là đang thỏa thuận nâng cấp Mi-24 cho vài quốc gia tại châu Phi cũng như được cho là đã hoàn thành việc nâng cấp Mi-24 cho một quốc gia Bắc Phi dấu tên khác (sau này được biết là Algeria). Gói nâng cấp của ATE có tên là Super Hind gồm 4 cấp độ khác nhau tùy thuộc vào ngân sách của từng khách hàng. Đó lần lượt là Super Hind MK II, MK III, MK IV và MK V. Chúng ta hãy lần lựơt điểm qua các cấp độ này
SUPER HIND MK II
Các nâng cấp cơ bản:
- Nâng cấp làm mới khung sườn và động cơ để kéo dài tuổi thọ của máy bay lên thêm ít nhất 1,500 giờ bay và 10 năm phục vụ.
- Cân chỉnh lại hệ thống cánh quạt chính và cánh quạt đuôi để giảm độ rung tiếng ồn và sự ăn mòn các trục.
- Hệ thống vũ khí nguyên bản được giữ nguyên bao gồm súng máy xoay Yak-B 12.7mm 4 nòng (Mi-24D/V) hay súng máy cố định Gsh-30K 30mm 2 nòng (Mi-24P), các loại bom, rocket và cả tên lửa chống tank AT-2 hoặc AT-6/9.
- Cải thiện khả năng quan sát, dẫn đường và ngắm-dẫn-bắn cho tất cả các loại vũ khí trong mọi điều kiện ngày, đêm và thời tiết xấu bằng cách thay thế hệ thống Raduga-F/Sh cũ bằng hệ thống quang điện mới có tên là Argos-410 do Danel Nam Phi sản xuất. Như tất cả các hệ thống hiện đại khác, Argos-410 bao gồm một camera hồng ngoại có 3 FOV (field of view), một camera CCD màu có 3 FOV, một đo lường laze với khả năng tự động bắt bám và ổn định ngắm. Tất nhiên là Argos-410 cũng có một camera bắt bám-đo góc hồng ngoại dành cho việc dẫn bắn tên lửa dùng hệ dẫn đường SACLOS như AT-2 và AT-6/9.
- Trang bị kính ngắm HUD mới cho phi công với khả năng ngắm bắn rocket và thả bomb cả ban ngày lẫn ban đêm.
- Máy tính điều phối nhiệm vụ trung tâm MIL-STD-1760 mới thay cho máy tính cũ. Gắn mới bảng & nút điều khiển hỏa lực giúp việc lựa chọn loại vũ khí cũng như nắm bắt số lượng vũ khí còn lại trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn.
- Buồng lái được nâng cấp lên dạng semi-glass với hệ thống ánh sáng tương thích với kính nhìn đêm của phi công và xạ thủ.
- Hệ thống hiển thị hình ảnh dữ liệu trong cả hai khoang xạ thủ và phi công bao gồm 4 màn hình đa năng hiển thị dữ liệu bay có kích thước 4x5 inch, 2 màn hình hiển thị hình ảnh và dữ liệu về địa hình & mục tiêu được quan sát bởi Argos-410 có kích thước 6x8 inch và 1 màn hình hiển thị bản đồ di chuyển kỹ thuật số kích thước 6x8 inch.
- Hệ thống dẫn đường quán tính kết nối với bản đồ di chuyển kỹ thuật số bao gồm 2 hệ thống tham khảo trạng thái của máy bay kết hợp với các cảm biến đo nhiệt độ áp suất bên ngoài máy bay, radar doppler đo vận tốc và hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GPS.
Các nâng cấp tùy chọn:
- Mũ bay Archer R2 tích hợp với kính ngắm chỉ định mục tiêu với dữ liệu hiển thị ngay trên kính che mắt và kính nhìn đêm cho cả phi công và xạ thủ.
- Thay cánh quạt chính cũ bằng loại làm từ vật liệu composite do ATE chế tạo.
- Gắn 2 bộ lọc khí nạp mới giúp tăng công suất cũng như kéo dài tuổi thọ của động cơ.
- Hệ thống thông tin liên lạc, dẫn đường radio và lưu trữ dữ liệu hình ảnh theo yêu cầu riêng của từng khách hàng
- Hệ thống nhận diện bạn thù.
- Hệ thống cảnh báo phòng vệ bao gồm cảnh báo radar, cảnh báo bị tên lửa tấn công, cảnh báo bị ngắm bắn bằng laze, đạn mồi và đèn gây nhiễu tên lửa tấn công.
Super Hind MK II nâng cấp từ Mi-24P với hệ thống quang điện Argos-410 gắn ở mũi

Super Hind MK II nâng cấp từ Mi-24V với hệ thống quang điện Argos-410 gắn ở vị trí cũ của Raduga-F/Sh

Buồng lái phi công

Buồng xạ thủ

Bộ cánh quạt chính 5 lá làm từ composite

2 Bộ lọc khí nạp mới cho động cơ

SUPER HIND MK III
Super Hind MK III chính là phiên bản nâng cấp tiếp tục từ phiên bản MK II nêu bên trên. Ở gói nâng cấp này, hệ thống vũ khí nguyên bản của Mi-24 được thay thế hoàn toàn bằng các loại vũ khí mới
1 - Súng máy Yak-B 12.7mm 4 nòng + tháp súng được thay thế bằng khẩu súng máy Vektor GI-2 1 nòng 20mm do Danel Nam Phi sản xuất sao chép từ khẩu GIAT-20 của Pháp + tháp súng F2 do IST Dynamics cũng của Nam Phi sản xuất được. Khẩu súng này được thiết kế có hai cổng nạp đạn song song giúp xạ thủ có thể lựa chọn loại đạn phù hợp , đạn xuyên giáp hay đạn nổ mạnh, với từng loại mục tiêu trước khi bắn. Phi công và xạ thủ có thể dùng kính ngắm mục tiêu trên mũ bay để dẫn hướng và chỉ định mục tiêu tấn công cho khẩu súng này. Dưới đây là các thông số liên quan:
- Cỡ đạn sử dụng: 20x82mm
- Nòng dài : 90 cal. (1.8m)
- Số cổng nạp đạn: 2
- Số đạn tối đa mang theo: 2 thùng x 420 viên đạn AP và đạn HE được đặt trong thân máy bay với dây đạn có khả năng xoay chuyển linh hoạt cùng với tháp súng.
- Tháp súng + súng nặng tổng cộng 175 kg.
- Tầm bắn: Tới 2000m. Độ xuyên thép tại tầm bắn 200m là 15mm.
- Tốc độ bắn: 750 viên/phút
- Sơ tốc đầu nòng: 1050 m/s
- Góc nâng - hạ súng: -55 / +15° với tốc độ nâng - hạ là 75°/s
- Góc quay ngang: +/- 110° với tốc độ quay là 100°/s
2 - Tên lửa chống tank mới do Danel Nam Phi sản xuất:
- Tên lửa Ingwe có tầm bắn lên tới 5,000m với khả năng xuyên thép dày 960mm. Nó tìm tới mục tiêu bằng cách bám chùm tia laze chiếu ra từ bệ phóng. Mấu cứng ngoài cùng trên cánh của Super Hind MK III sẽ được sử đổi để mang được 4 ống phóng tên lửa Ingwe.
- Tên lửa chống tank Mokopa có tầm bắn lên tới 10,000m với khả năng xuyên thép dày 1,400mm. Nó sử sử dụng hệ dẫn đường quán tính ở pha giữa để bay tới mục tiêu với đường bay có thể được xạ thủ cài đặt trước. Tại pha cuối, đầu dò của nó sẽ hướng nó bay thẳng vào mục tiêu đã bị bệ phóng trên máy bay hoặc đặc nhiệm mặt đất chiếu tia laze.
3 - Hệ thống quang điện mới: Để tương thích với các tên lửa chống tank dẫn đường bằng laze mới, Super Hind MK III sẽ được trang bị hệ thống quang điện mới là Argos-550 do Kentron Culumus, một nhánh của Danel, sản xuất. Hệ thống này cũng bao gồm một camera hồng ngoại, một camera TV CCD màu, 1 đo lường laze, 1 dẫn bắn laze và hệ thống tự động ổn định ngắm và bắt bám. Hệ thống này được gắn vào ngay phía trước mũi của máy bay và đây cũng chính là đặc điểm để phân biệt nó với Super Hind MK II
4 - Để phòng thân và không chiến, Super Hind MK II có thể mang được tất cả các loại tên lửa tầm nhiệt không đối không phổ biến trên thị trường vũ khí hiện nay.
5 - Rocket 70mm theo tiêu chuẩn Nato nếu khách hàng yêu cầu.
Tháp súng F2 + súng máy Vektor GI-2 20mm. Chúng ta có thể rõ 2 cổng nạp đạn song song của nó

Super Hind MK III với tháp súng F2 + súng máy 20mm và tên lửa chống tank Ingwe. Hai đường gân nổi lên hai bên hông của nó chính là đường dẫn dây đạn súng máy từ thùng chứa tới tháp súng.


Chúng ta có thể thấy hệ thống quang điện Argos-550 to và có nhiều cửa sổ hơn hệ thống Argos-410 gắn trên Super Hind MK II. Không hiểu sao ATE lại chọn gắn nó ngay phía trước mũi bởi cách gắn này khiến tầm quan sát của xạ thủ bị hạn chế.


Vào năm 1999, Algieria đã đặt ATE nâng cấp 40 máy bay Mi-24 của mình lên chuẩn MK III. Tuy nhiên ****pit được cho là của Super Hind MK III của Algieria lại quá đơn giản không giống những gì được công bố trong brochure của ATE. Sau đó Algieria được cho là đã tiếp tục nhờ ATE nâng cấp tiếp tục những máy bay này lên (chuẩn MK IV ???). Vào năm 2005/2006, trước và sau khi mối tình Bulgaria - Elbit Israel tan vỡ (Xem chi tiết tại bài nói về bản nâng cấp Mi-24 của Elbit), nhánh ATE tại Pháp đã giới thiệu và bay thử nghiệm một mẫu thử, được cho là tương đương MK III, có tên là Sova-Attack trước các nhà quan sát Bulgaria. Tuy nhiên cuối cùng dự án này cũng không đi tới đâu.
Super Hind MK III của Algieria

Buồng lái phi công được cho là của nó nhưng không giống với brochure của ATE

Sova-Attack tại Bulgaria năm 2006

SUPER HIND MK IV
Đây là phiên bản được nâng cấp tiếp tục từ phiên bản MK III nêu bên trên. Ở gói này, các buồng điều khiển được nâng cấp tiếp tục lên thành buồng lái kính (glass ****pit) thay vì semi-glass ****pit như MK II và MK III.
Buồng lái của MK IV


SUPER HIND MK V / SUPER AGILE
Đây là bước nâng cấp cuối cùng và đắt tiền nhất mà ATE đưa ra cho khách hàng. Ở bước nâng cấp này, ATE đã thiết kế lại toàn bộ phần trước của máy bay với phi công và xạ thủ ngồi nối tiếp trong trong cùng một khoang tương tự như cách bố trí trên trực thăng AH-1 của Mỹ. Cách bố trí cũng ngược lại, phi công ngồi phía trước và xạ thủ chuyển về phía sau.
Một thay đổi quan trọng khác là ATE thay đổi lại cách bối trí giáp bảo vệ từ nguyên lý "bảo vệ cả máy bay" ở Mi-24 nguyên bản sang "tập trung bảo vệ phi hành đoàn". Các sự thay đổi này khiến diện tích mặt trước của máy bay giảm xuống, trọng lượng rỗng của máy bay cũng nhẹ hơn 1.8 tấn giúp máy bay có khả năng thao diễn tốt và linh hoạt hơn. ATE quảng cáo là MK V có khả năng "Snap-on-earth" / Bay cực thấp men theo địa hình. Cũng chính vì thế mà nó còn có tên khác là "Super Agile / Siêu nhanh nhẹ". Với tải trọng là 8 tên lửa chống tank và 400 viên đạn 20mm, MK V có bán kính chiến đấu là 235 km, một con số khá ấn tượng.
Nếu phải đưa ra nhận xét thì tôi không thích nguyên lý thiết kế của phiên bản này. Nó rõ ràng quay lại kiểu thiết kế buồng lái của thế hệ khung sườn đầu tiên là Mi-24A với rất nhiều hạn chế về tầm nhìn của xạ thủ ngồi sau. Anh ta sẽ phải phu thộc quá nhiều và "con mắt nhân tạo" là hệ thống quang điện. Tuy việc bố trí lại giáp bảo vệ khiến máy bay nhẹ và linh hoạt hơn nhưng ngược lại khả năng sống sót của máy bay cũng vì thế mà giảm xuống. Với các công việc hoán cải này thì chắc chắn giá thành sẽ chẳng rẻ là bao so với việc mua một máy bay Mi-35M-2 mới với các tính năng khá toàn diện từ Nga.
Super Hind MK V


Mô hình khoang điều khiển được thiết kế lại của MK V

Cách bố trí chỗ ngồi mới: Phi công phía trước và xạ thủ phía sau

PS: Đây là bài cuối cùng trong loạt bài về Mi-24. Phần kế tiếp sẽ là loại bài về HUYỀN THOẠI, CÁC LỜI ĐỒN ĐÃI & SỰ THỰC VỀ KA-50

Tôi rất kết hình dáng phiên bản Nam phi, Mi - 24 trông đã hầm hố dữ tợn, nay lại càng dữ tợn hơn, chỉ tiếc là tầm nhìn xạ thủ bị hạn chế và xạ thủ bị phụ thuộc khá lớn vào hệ thống ra đa. Nhưng nếu hệ thống này cũng đc nâng cấp mạnh hơn thì sẽ ổn hơn nhiều. Thêm nữa là súng nhỏ quá! Nếu thay khẩu 20 ly bằng khẩu 30 ly có lẽ sẽ tuyệt hơn.