Các Thành Trì & Kinh thành ở Việt Nam

Thành cổ QuảngTrị

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và đấu tranh thống nhất nước nhà, Quảng Trị là tỉnh trực tiếp bị kẻ thù chia cắt, tuyến tiếp giáp giữa 2 miền Nam Bắc, là nơi đụng độ quyết liệt giữa ta và địch. Đây cũng là chiến trường có phong trào tiến công và nổi dậy mạnh mẽ, mảnh đất cháy bỏng căm thù và rực lửa chiến công. Trước khi cùng với cả nước đi đến chiến thắng lịch sử năm 1972, quân và dân Quảng Trị đã vượt qua một chặng đường đấu tranh đầy hy sinh gian khổ và giành nhiều thắng lợi vẻ vang. Những địa danh như địa đạo Vĩnh Mốc, chiến trường Khe Sanh, nghĩa trang liệt sĩ Truờng Sơn, căn cứ Cồn Tiên, Dốc Miếu và đặc biệt là thành cổ Quảng Trị đã khẳng định sự ngoan cường của mảnh đất này. Trong đó, cuộc chiến đấu anh dũng trong 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị đã là trận chiến đấu hào hùng oanh liệt nhất làm sáng ngời một chân lý: Kẻ xâm lược có sức mạnh vũ khí tối tân đã chịu thua những con người có ý chí gang thép vì độc lập tự do của Tổ quốc. Nhà văn Trần Bạch Đằng đã viết bài thơ về địa danh nổi tiếng này:
"Hễ có Việt Nam có Cổ thành
Kết vòng hoa lửa nối Khe Sanh
Huân chương khó đủ từng viên gạch
Tấc đất từng giây mỗi lá cành".
Thành cổ Quảng Trị là một di tích có giá trị về lịch sử và văn hoá của tỉnh Quảng Trị. Để trấn giữ phía Bắc kinh đô Huế, dưới thời nhà Nguyễn, thành được xây lần đầu tiên bằng đất năm Minh Mạng thứ tư (1823), 4 năm sau, vào năm 1827, thành được xây bằng gạch có 4 cửa theo 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc. Thành cổ Quảng Trị có chu vi 2160 mét và tường thành cao 4 mét. Bên ngoài thành có hệ thống hào sâu ngăn cách. Khi thực dân Pháp đặt chính quyền bảo hộ ở Trung Kỳ đã xây dựng tại Thành cổ Quảng Trị một nhà lao lớn bằng đá, chiếm diện tích gần 1/4 khu vực thành cổ. Trong suốt thời gian từ năm 1929 đến 1972, nhà lao Quảng Trị là nơi giam cầm hàng ngàn sĩ phu yêu nước, chiến sĩ cộng sản và cả những người dân vô tội. Đây cũng chính là trường học chính trị, nơi đấu tranh trực diện với kẻ thù của những người Việt Nam yêu nước. Với phong trào cả nước lên đường và xung phong tình nguyện, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta đã ghi thêm những trang sử mới hết sức vẻ vang. Mảnh đất Quảng Trị năm 1972 được xem là chiến trường khốc liệt nhất, nơi xảy ra những cuộc đụng đầu nảy lửa giữa ta và địch, trong đó nơi đặc biệt ác liệt là Thành cổ Quảng Trị. Mỹ-Nguỵ cho rằng chiếm được Thành cổ là cơ bản đã chiếm lại tỉnh Quảng Trị, tạo sức nặng mặc cả với ta tại Hội nghị Paris. Vì vậy chúng đã huy động tối đa lực lượng, phương tiện để chiếm bằng được Thành cổ. Tại công trình kiến trúc cổ này, địch đã dội không biết bao nhiêu bom đạn mỗi ngày, trung bình một chiến sĩ ta ở đây phải hứng chịu trên 100 quả bom và 200 quả đạn pháo. Bốn dãy tường thành của Thành cổ dày đến 12 mét vậy mà bị vỡ dần, không chỉ vỡ vì bom đạn mà còn vì sự chấn động của mặt đất. Nhà lao Quảng Trị trong Thành cổ trở thành Sở Chỉ huy tiền phương của các chiến sĩ giải phóng cũng không tránh khỏi sự tàn phá dữ dội ấy. Những người tham gia chiến đấu giữ thành cổ Quảng Trị năm ấy cho biết: "Đến một viên gạch cũng không còn nguyên vẹn". Cuộc chiến đấu giữ Thành cổ Quảng Trị đã diễn ra như một huyền thoại, các chiến sĩ giải phóng quân đã bám trụ, chiến đấu ở đây hàng tháng trời để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Thành cổ.
Chiến thắng vẻ vang tại Thành cổ Quảng Trị của quân và dân ta đã kết thúc cách đây vừa đúng 30 năm (1972). 30 năm, một khoảng thời gian khá dài với cuộc đời con người, tuy vậy đối với những người cựu sinh viên từng tham gia chiến đấu tại đây thì những ký ức về một thời đạn bom ấy vẫn còn được lưu giữ nguyên vẹn. Những ký ức ấy được thổi bùng lên, cháy sáng hơn khi họ có dịp gặp lại nhau, ôn lại kỷ niệm cũ sau bao năm xa cách. Đối với những cựu sinh viên - chiến sĩ năm xưa, trở lại chiến trường cũ, đôi mắt họ vẫn đau đáu dõi tìm những dấu tích đồng đội đang ngủ yên dưới lớp cỏ non Thành cổ. Và đã trở thành một nghĩa cử truyền thống, mỗi dịp trở về Thành cổ, những cựu sinh viên đó đều họp nhau bên bờ sông Thạch Hãn, nơi xuất quân qua tiếp viện cho Thành cổ đã phải hứng chịu bom đạn kẻ địch tàn phá, giết hại. Nhiều chiến sĩ đã mãi mãi nằm lại bên bờ sông và trong lòng con sông xanh ngắt này.
"Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm
Có tuổi đôi mươi thành sóng nước
Vỗ yên bờ bãi mãi nghìn năm".
Sau bao bom đạn khốc liệt của chiến tranh, dòng sông Thạch Hãn giờ đây đã trở về với vẻ hiền hoà và yên bình của nó. Thành cổ Quảng Trị cũng bước sang một trang sử mới với màu xanh hồi sinh của mình và đang trở thành một trong những địa điểm du lịch không thể thiếu của tuyến du lịch miền Trung. Ngày nay nhìn những phần tường thành còn lại hằn sâu bom đạn, khách hành hương giàu suy tư có thể nghĩ đây chính là một tượng đài hoành tráng nhất về những con người dũng cảm. Đó chính là các chiến sĩ quân Giải phóng đã kiên cường bám thành chiến đấu liên tục 81 ngày đêm trong điều kiện hết sức khốc liệt. Với những cựu sinh viên đã từng tham gia chiến đấu tại Thành cổ Quảng trị năm 1972, giờ đây trở lại chiến trường xưa, tưởng nhớ đến những đồng đội đã từng chiến đấu và hy sinh trên mảnh đất này, nỗi nghẹn ngào xúc động đã không thể giấu nổi trên gương mặt họ. Trong cái nắng chói gắt của Quảng Trị, những cựu sinh viên lại có dịp tề tựu đông đủ trong Thành cổ để chứng kiến lễ khánh thành Đài Chứng tích sinh viên-chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị vào đúng tháng 4 lịch sử này (4/2002), một nén hương trầm nặng tình nghĩa sưởi ấm cho linh hồn những người thanh niên ưu tú đã hy sinh trên mảnh đất này.

Nhà MOI ơi, đi DMZ vào Tết Dương Lịch nhé. Muốn thăm thành cổ Quảng Trị quá!!!

Vào một ngày đẹp trời Mod tổ chức đi thành cổ Quảng Trị đi, mình muốn tham gia với, chưa đi làm nào

Thành Cổ Luy Lâu
Nếu Cổ Loa (Đông Anh ?" Hà Nội) là đô thị sớm nhất trong lịch sử nước ta, thì Luy Lâu đã đứng hàng thứ hai. Nhưng có lẽ không có thành thị cổ nào ở nước ta thời Phong Kiến lại có sự phát triển thăng trầm như Thành Luy Lâu.
Thành Cổ Luy Lâu còn có tên gọi khác là Siêu Loại, Lũng Khê, thuộc xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Ngôi thành gắn liền với thời kỳ giặc phương Bắc xâm lược nước ta từ Tây Hán...nhà Đường. Chúng xây dựng Luy Lâu thành một trung tâm chính trị, văn hoá, kinh tế, tôn giáo...nhằm xâm lược thôn tính lâu dài, áp bức bóc lột đồng hoá nhân dân ta, dân tộc ta.
Song chính nơi đây đã ghi dấu những chiến công chói ngời của nhân dân ta chống giặc phương Bắc từnhững năm đầu công nguyên (Khởi nghĩa Hai Bà Trưng đã phá tan ách thống trị của quân Nam Hán).
Thành Luy Lâu có cấu trúc dạng hình học chữ nhật quy mô lớn với luỹ, hào, cửa, vọng gác...với diện tích khoảng (3000mx 200m) nằm hơi chếch theo hướng Tây Nam. Phía đông thành nằm trọn trong thôn Lũng Khê. Phía Tây và một phần phía Bắc thành giáp xã Trí Quả, Phía Nam giáp xã Thanh Khương, phía Tây và Nam thành có con sông Dâu lại là một ngoại hào tự nhiên bao bọc toà Thành, đồng thời là đường giao thông thuỷ rất quan trọng. Trước đây, 4 góc thành có 4 trạm gác gọi là '' Tứ trấn", ở đoạn giữa phần quay ra sông Dâu có một ngôi nàh nhỏ gọi là Vọng Giang Lâu với lối kiến trúc thời Lê Mạt.
Để tìm hiểu các đoạn tường thành được đắp qua các thời đại, các nhà khảo cổ học đã cắt một đoạn thành còn tương đối nguyên vẹn ở giữa góc Tây Nam dài hơn 13m, rộng 2m, sâu 6m. đã cho thấy: từ mặt xuống sâu 1,5m chỉ gặp đồ gốm sứ có niên đại Lý - Trần, ở độ sâu 1,5 xuống 4,5m thấy nhiều di vật kiến trúc như đầu ngói ống có trang trí hoa văn, gạch xây dựng có trang trí văn chám đơn, chám ***g có niên đại từ thời Lục Triều - Tuỳ Đường. Đến lớp cuối cùng tìm thấy nhiều mảnh nồi, vò bát, xương động vật và than tro, những di vật mang đặc trưng sản phẩm của thời Đông Hán muộn, thời kỳ mà Sỹ Nhiếp có mặt tại đây.
Với những giá trị lịch sử to lớn đó, thành Luy Lâu đã sớm được nhà nước đầu tư, nghiên cứu, bảo vệ và xếp hạng từ ngày 13/1/1964 theo quyết định số 29/VHQĐ công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia.
Tuy nhiên, toà thành hiện nay chỉ còn lại một bãi đất trống với một đoạn tường thành còn sót lại, những di tích mộ táng, khu cư trú, hào sâu, thành đất cao tất cả đều đã và đang bị con người xâm hại.
Nguồn: bacninh.gov.vn

Thành cổ Bắc Ninh
Trong lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc ta, Thành Bắc Ninh từng là một vị trí quân sự đặc biệt quan trọng, nằm trong tuyến phòng thủ phía Bắc, bảo vệ Thủ đô, ngăn chặn các đạo quân xâm lược trước cửa ngõ Kinh thành thăng Long. Đây cũng là một trung tâm chính trị, quân sự, là ly sở của trấn Kinh Bắc của tỉnh Bắc Ninh sau này.
Theo các nguồn tài liệu cổ, Thành Bắc Ninh trước đóng ở Thị Cầu, được dịch chuyển về vị trí hiện nay vào thời Gia Long (1804). Thành làm kiểu Vô-Băng, chịu ảnh hưởng của một kiến trúc quân sự cổ ở Pháp. Sách Địa chí Hà Bắc dẫn các nguồn tài liệu cổ, miêu tả vị trí, qui mô của thành Bắc Ninh như sau:
- Thành nằm trên 5 doi đất cao, thuộc làng Thị Trung, xã Yên Xá. Làng này tiếp giáp với Đỗ Xá ở phía Nam, và Lôi đình ở phía Tây Nam, Khúcở phía Tây Bắc, Y NA ở phía Đông. Xung quanh các núi Tượng ở Quả Cảm, Núi Dinh (ở Đáp Cầu), núi Thiền Sơn, núi Đào, núi Dạm.
- Thời Gia Long, Thành được đắp bằng đất. Năm 1824 xây bằng đá ong. Năm 1839 xây bằng gạch. Đá ong lấy ở Hiệp Hoà, còn gạch thì nung ở Quả Cảm.
- Ngoài chân thành là lớp đất rộng khoảng 10mét, rồi đến lớp hào sâu. Ngoài cùng lại có tường đất bao quanh. Diện tích toàn thành là 545.000m2.
Sách Phong Thổ Hà Bắc đời Lê (Ty Văn hoá Hà Bắc xuất bản), có bài "Knh Bắc phongThổ ký", do tri phủ Lạng Giang là Nguyến Thăng soạn năm Gia Long thứ 6 (1807), viết về Thành Bắc Ninh một cách sơ lược như sau:
"Trấn thành mới lập tại các làng Yên Xá (đất ruộng 71 mẫu, 1sào 4thước, 2tấc, 6phân), Lỗi Đình (ruộng 25 mẫu, 4sào, 2 thước, 1tấc), Đỗ Xá (ruộng 37 mẫu, 6 sào, 3 thước, 8 tấc, 6 phân), Khúc Toại (12 mẫu, 6 sào, 4 thước, 2 tấc), thuộc 3 huyện Yên Phong, Tiên Du, Võ Giàng.
Chu vi 4 mặt trong, ngoài rộng 146 mẫu, 7 sào, 14thước, 2 tấc, 4 phân, (PTHBĐL- Trang 36)
Thành Bắc Ninh lúc mới làm có 3 cửa: trước, sau và bên phải. Khoảng 9 năm sau mới làm thêm cửa thứ 4 (bên trái).
Tài liệu "Bắc Ninh tỉnh Dư địa chí" ( Tư liệu Viện Hán Nôm A.590) có đoạn chép về thành Bắc Ninh vào năm Gia Long thứ 14 (tức năm 1815) như sau: " Thành xây năm ất Sửu, chu vi 1 ngàn 77 tầm, 3 thước. Ngoài thành có hào nước vây quanh, có 3 cửa: trước, sau, bên phải, mở ra năm ất Sửu. Cửa thành trên vuông, dưới vuông, hai bên xây tường đất, gạch đá lẫn nhau. Trên xây các toà nhà, đều lợp ngói. Cửa bên trái xây vào khoảng năm Giáp Tuất. Cửa ấy trên vuông, dưới vuông, hai bên vách đứng , và trên mảnh đất ấy xây đài (nhà dài) 3 gian, lợp bằng dạ"
Tài liệu "Bắc Ninh tỉnh Chí", soạn thảo vào năm Tự Đức thứ 19, do Viễn Đông Bác Cổ chép lại trước cách mạng Tháng Tám- 1945, miêu tả Thành Bắc Ninh vào thời điểm trước khi bị giặc Pháp đánh chiếm như ssau:
"Bên ngoài tường thành dài 532 trượng, 3 thước, 2 tấc. Tường thành cao 9 thước, trên thành rộng 1 thước, 8 tấc, dưới chân thành rộng 3 thước, hào rộng 9 trượng, sâu 1 trượng. Thành có 4 cửa, mỗi cửa cao 1 trượng, 1 thước, 5 tấc. Trong lòng cao 9 thước, 7 tấc, bề ngang cao 7 thước, 2 tấc. Trên 4 cửa đều có 4 ngôi lầu, cùng với 6 góc đều đặt xưởng pháo. Tổng cộng 54 sở...''
Về giao thông vào thế kỷ thứ XIX, từ thành cổ Bắc Ninh có 3 con đường lớn:
- Đường cái quan từ phía Tây Nam tỉnh thành đi qua trạm Bắc Liêm, đến bến đò ái Mộ huyện Gia Lâm, giáp với địa phận Hà Nội, dài 39 dặm, rộng 1 trượng, 2 thước
- Đường cái quan từ phía Đông bắc tỉnh Thành đi qua 3 trạm Bắc Cầu, BắcMỹ, Bắc Lệ, đến xã Hoà Lạc tỉnh Lạng Sơn, dài 104 dặm, rộng 1 trượng, 2 thước.
- Đường cái quan từ phía Đông Nam tỉnh Thành đi qua Tiên Du, Siêu Loại đến Cầu Lãng, xã Xuân Đào, huyện Lang Tài, giáp với xã Nhật Tảo, tỉnh Hải Dương, dài 33 dặm, rộng 5 thước.
Nằm trong một địa bàn chiến lược quan trọng, Thành Bắc Ninh vừa trở thành một trung tâm hành chính của một vùng, vừa là một vị trí quân sự kiên cố. Trong các cuộc quyết chiến chiến lược quan trọng của dân tộc ta chống lại các đạo quân xâm lược từ phương Bắc, Thành Bắc Ninh là một vị trí then chốt của tuyến phòng thủ phía Bắc Thủ đô.Năm 1287 quân đội nhà Trần chặn đánh giặc Nguyên ở vùng Thị Cầu," dùng tên thuốc độc bắn, giặc chết và bị thương rất nhiều". Cuối năm 1425, nghĩa quân Lam Sơn bao vây, tiến công bọn giặc Minh, giả phòng Thành Thị Cầu, làm bàn đạp cho cuộc giải phóng Đông Đô. Trong cuộc chiến đấu chống giặc Th a nh xâm lược vào cuối thế kỷ 18, Thành Thị Cầu cũng là một vị trí ngăn chặn bước tiến của địch.
Giữa thế kỷ thứ 19 phong trào khởi nghĩa nông dân bùng nổmạnh mẽ ở vùng Kinh Bắc. Nghĩa quân của thủ lĩnh cai vàng và một số thủ lĩnh khác đã nhiều lần vây hãm, tiến công thành Bắc Ninh, nơi đóng doanh sở của chính quyền phong kiến địa phương.Năm 1945, sau khi hất cẳng Pháp, giặc Nhật chiếm đóng Thành Bắc Ninh. Tháng 8 năm 1945 nhân dân Bắc Ninh vùng dậy bao vây giặc Nhật trong thành tiến hành cuộc khởi nghĩa giành chính quyền cách mạnh thắng lợi.
Từ sau ngày giải phóng thị xã Bắc Ninh đến nay thành cổ Bắc Ninh có sự biến đổi : Dấu vết di tích thành ngày càng bị xuống cấp.
Việc nghiên cứu tìm hiểu thực trạng di tích thành cổ Bắc Ninh trên cơ sở đó có kế họach tôn tạo, giữ gìn di tích lịch sử quý giá này là một công việc rất cấp thiết.

Nguồn: bacninh.gov.vn

Bác Kiến Xanh bỏ mất topic này sao?

Không bỏ đâu mà là chưa có dịp để tiếp tục thôi.
Có lần qua Dâu, hỏi cả chục người già trẻ về Luy Lâu - ai cũng lắc đầu không biết!
Gần đó có biết còn đền thờ Sỹ Nhiếp thôi
Cảm ơn bạn đã quan tâm. Nếu có thông tin hay ý tưởng nào thì allo nhé

Bác không gặp đúng người thôi.
Hôm trước vừa hỏi vừa đố cụ già: "Sông Dâu cổ chảy ra sông Đuống hay từ sông Đuống chảy vào?"
Câu trả lời là: "Chảy vào, không chảy vào thì làm sao cây Dung Thụ trôi được đến chùa Dâu mà rồi thành Tứ Pháp".
Câu trả lời đúng hơn là:
- Ngày xưa chỉ có sông Dâu - chi lưu của sông Hồng, nước chảy qua Luy lâu, về Cẩm giàng - Hưng yên rồi trôi ra biển.
- Các chi lưu sông Hồng bồi lắng quá nhanh làm kinh đô mới mấy năm liền ngập lụt.
- Nhà Lý khơi sông Dâu cho chảy thẳng vào chi lưu sông Thái bình ở Phả lại, gọi là sông Thiên Đức,từ đó hợp với Nguyệt Đức Vọng đức.... thàng Lục đầu Giang.
- Sông Dâu từ đó cạn dần. Không được thông thương, thành Luy lâu cùng từ đó mà tàn lụi.
Thật ra, để có các nhận xét này dễ. Google Search và Google Earh một lát thấy ngay.
Thành Luy lâu bây giờ vần định hình được rõ nhờ chân tường thành và hào nước mặt Bắc và mặt Tây tương đối còn nguyên.
Hôm trước đi qua thấy đang được vét lên, không biết để làm gì.

Ấy ấy bác ơi, chéo chéo chùa Dâu sang bên kia đường có 1 cái ngõ nhỏ, đi xuyên vào làng, 1 bên có cái ao (hình như là sông Dâu?). Bác đi theo lối đó đến đền Sĩ Nhiếp chính là đã...bước qua thành Luy Lâu rồi đấy ạ!
Năm ngoái ông thầy khảo cổ dẫn tụi em đi, còn giảng giải chi tiết mà.
Có lẽ cái thành nó nhỏ quá, nhìn ko khác gì những đám đất nhô cao nên người chỉ cho bác ko biết đó thôi.
Kể cũng tiếc thật. Luy Lâu nổi tiếng như thế, có biết bao hiện vật khai quật được, vậy mà người địa phương lại chẳng rõ nó nằm chỗ nào.
Khi nào bác đi tour thành cổ cho em ghé 1 chân với nhé. Em đang tính tháng tới đi Thành Tây Đô, tiện ghé qua mấy di chỉ khảo cổ trong Thanh Hoá xem thế nào.

@k50clcls & @htrungh : cảm ơn thông tin của hai bạn.
MÌnh vẫn muốn tiếp tục chương trình này nhưng thực sự la fchưa có điều kiện. Chắc bữa nào sẽ làm một chuyến về lại Luy Lâu nhỉ?
Cố gắng tìm lại dấu tích thành xưa
Về Thanh Hoá, năm trước nhóm mình đã đi rồi. Không biết Lam Kinh giờ đã trùng tu được đến đâu? Cũng muốn thăm lại nhưng chưa kiếm được xế .
Nếu các bạn còn có ý định thì chúng ta cùng tổ chức đi. Mùa này đi là thuận lợi lắm đấy

Dạ, đồng ý luôn bác ạ! Nếu đi Thanh Hoá, có lẽ nên dành nhiều thời gian, về cả Vĩnh Lộc và ở thành phố.
Mùa này đi là đẹp lắm rồi.