1. Tuyển Mod quản lý diễn đàn. Các thành viên xem chi tiết tại đây

Các vấn đề tâm lý - Lý thuyết và ứng dụng.

Chủ đề trong 'Tâm Lý Học' bởi dumb, 13/02/2004.

Trạng thái chủ đề:
Đã khóa
  1. 0 người đang xem box này (Thành viên: 0, Khách: 0)
  1. dumb

    dumb Thành viên tích cực

    Tham gia ngày:
    08/06/2003
    Bài viết:
    728
    Đã được thích:
    2
  2. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49
    Chào bạn Dumb.
    hân hạnh nhận được sự quan tâm của Bạn. Vừa bình cho bạn 5 *****.
    Ít nhiều bạn cũng đã đóng góp nhiều bài cho 1 v/d có lẽ rất mới ơ? VN.
    Chào Các bạn; Tôi cũng k0 dám múa rìu qua mắt thợ ; nhưng cũng xin đóng góp 1 vài bài cho xôm tụ, nếu có gì sơ sót mong các bạn góp ý xây dựng.

    Có 1 câu nói bất hủ của Pascal đã đi vào lòng của nhân loại:
    "Con tim có những lý lẽ của nó mà lý trí không thể hiểu nổi".
    "Le c"ur a ses raisons que la raison ne connaĩt point"
    Pascal khi nói rằng "trái tim có những cái lý mà lý trí không hiểu nổi" cho ta thấy quan hệ giữa lý trí và trái tim không đơn giản như ta tưởng.
    2 phạm trù Tình và lý: Trong tâm lý học truyền thống, phạm trù Tình thường đối lập với phạm trù lý.
    Tương ứng với sự đối lập lý - tình là những sự đối lập trí tuệ - cảm xúc, trí tuệ (hoặc óc) - trái tim, trí năng - tâm năng...
    Sự đối lập lý - tình, trí tuệ - cảm xúc cũng như mọi sự đối lập đơn giản (dễ bị hiểu một cách siêu hình) cho thấy sự khác biệt nhưng che lấp mất sự thống nhất và những liên hệ biện chứng giữa cái này và cái kia, không thấy cái này trong cái kia.
    Đó là sự mâu thuẫn giữa Tình & Lý (Cái chân lý của Con Tim và cái lý của lý lẽ) và nó đả làm tốn không biết bao nhiêu giấy mực trong những án văn chương tuyệt tác nhất của nhân loại .
    Từ Âu sang Á: Le Cid (P. Corneille/ Pháp), Hamlet (William Shakespeare/Anh), Chiến Tranh & Hòa Bình (L. Tolstoi) VV..
    VN: Sư. Tích trầu Cau, Trọng Thủy My. Châu vV...& gần đây nhứt trong các vỡ Kịch, Cãi lương, chèo ~ truyện & phim tiễu thuyết xã hội tình cãm hay ~ truyện & phim Võ hiệp kỳ tình [cua Kim Dung chẵng hạn)}.
    Và thưc Tế trong cuộc sống, nếu sự mâu thuẫn này trầm trọng, đôi khi phải trã giá bằng nước mắt & máu).
    Vi'''' du. :
    Ta chưa thễ giãi thích được tại sao 1 người Phụ nữ hay đàn bà lại ghen.
    "Cái ghen là cái trời cho
    Em ghen, anh lại lò mò tham em"
    Nếu sự mâu thuẫn này trầm trọng, cái ghen làm đão ngươc tất cã ngôn từ dùng thường ngày.
    Ta xét xem giữa 2 phạm trù Tình & lý có mối quan hệ ra sao ?
    phạm trù Tình theo (KH Tánh Biêt/Hệ thống hay KH về nhận thức) dựa trên thần kinh Học hiện nay đó là những xúc động tình cảm xuất phát từ não bô.
    Trong quá trình Trải qua nhiều triệu năm tiến hóa, não người là một thuần tạp thể (holon) phát triển từ thấp lên cao, những trung tâm cao là toàn bộ đối với các trung tâm thấp. Quá trình tiến hóa phát triển của não có thể suy ra bằng cách quán sát sự sinh trưởng từng phần của não theo thời gian khi còn ở trong phôi.
    (còn tiếp)
    Được hOAIlONG sửa chữa / chuyển vào 10:37 ngày 18/10/2004
  3. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49
    Chào bạn Dumb.
    hân hạnh nhận được sự quan tâm của Bạn. Vừa bình cho bạn 5 *****.
    Ít nhiều bạn cũng đã đóng góp nhiều bài cho 1 v/d có lẽ rất mới ơ? VN.
    Chào Các bạn; Tôi cũng k0 dám múa rìu qua mắt thợ ; nhưng cũng xin đóng góp 1 vài bài cho xôm tụ, nếu có gì sơ sót mong các bạn góp ý xây dựng.

    Có 1 câu nói bất hủ của Pascal đã đi vào lòng của nhân loại:
    "Con tim có những lý lẽ của nó mà lý trí không thể hiểu nổi".
    "Le c"ur a ses raisons que la raison ne connaĩt point"
    Pascal khi nói rằng "trái tim có những cái lý mà lý trí không hiểu nổi" cho ta thấy quan hệ giữa lý trí và trái tim không đơn giản như ta tưởng.
    2 phạm trù Tình và lý: Trong tâm lý học truyền thống, phạm trù Tình thường đối lập với phạm trù lý.
    Tương ứng với sự đối lập lý - tình là những sự đối lập trí tuệ - cảm xúc, trí tuệ (hoặc óc) - trái tim, trí năng - tâm năng...
    Sự đối lập lý - tình, trí tuệ - cảm xúc cũng như mọi sự đối lập đơn giản (dễ bị hiểu một cách siêu hình) cho thấy sự khác biệt nhưng che lấp mất sự thống nhất và những liên hệ biện chứng giữa cái này và cái kia, không thấy cái này trong cái kia.
    Đó là sự mâu thuẫn giữa Tình & Lý (Cái chân lý của Con Tim và cái lý của lý lẽ) và nó đả làm tốn không biết bao nhiêu giấy mực trong những án văn chương tuyệt tác nhất của nhân loại .
    Từ Âu sang Á: Le Cid (P. Corneille/ Pháp), Hamlet (William Shakespeare/Anh), Chiến Tranh & Hòa Bình (L. Tolstoi) VV..
    VN: Sư. Tích trầu Cau, Trọng Thủy My. Châu vV...& gần đây nhứt trong các vỡ Kịch, Cãi lương, chèo ~ truyện & phim tiễu thuyết xã hội tình cãm hay ~ truyện & phim Võ hiệp kỳ tình [cua Kim Dung chẵng hạn)}.
    Và thưc Tế trong cuộc sống, nếu sự mâu thuẫn này trầm trọng, đôi khi phải trã giá bằng nước mắt & máu).
    Vi'''' du. :
    Ta chưa thễ giãi thích được tại sao 1 người Phụ nữ hay đàn bà lại ghen.
    "Cái ghen là cái trời cho
    Em ghen, anh lại lò mò tham em"
    Nếu sự mâu thuẫn này trầm trọng, cái ghen làm đão ngươc tất cã ngôn từ dùng thường ngày.
    Ta xét xem giữa 2 phạm trù Tình & lý có mối quan hệ ra sao ?
    phạm trù Tình theo (KH Tánh Biêt/Hệ thống hay KH về nhận thức) dựa trên thần kinh Học hiện nay đó là những xúc động tình cảm xuất phát từ não bô.
    Trong quá trình Trải qua nhiều triệu năm tiến hóa, não người là một thuần tạp thể (holon) phát triển từ thấp lên cao, những trung tâm cao là toàn bộ đối với các trung tâm thấp. Quá trình tiến hóa phát triển của não có thể suy ra bằng cách quán sát sự sinh trưởng từng phần của não theo thời gian khi còn ở trong phôi.
    (còn tiếp)
    Được hOAIlONG sửa chữa / chuyển vào 10:37 ngày 18/10/2004
  4. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49

    Theo nhà thần kinh học McLean & đa số nhà thần kinh học, não con người tiến hóa hình thành từ não loài bò sát (reptilian), phát triển thêm chung quanh não nguyên thủy một hệ viền (limbic system) trở thành não loài cổ thú (paleomammalian), và sau đó, thành hình não loài thú mới (neomammalian), do sinh khởi thêm một bộ phận mới nữa từ hệ viền với nhiều nếp cuộn lớn.
    Não hiện nay của con người là não loài thú mới, gồm ba bộ phận nói trên, cân nặng đến 3 pounds (lbs)= gần một kilôgam rưỡi và kích thước lớn hơn ba lần so với não của loại linh thú (primate) như đười ươi, anh chị họ hàng gần nhất của loài ngườị
    Tất cả ba bộ phận đều dự phần cấu tạo cái thế giới khái niệm (đới chất cảnh) mà vọng tưởng tin là thế giới thực tại khách quan.
    Não nguyên thủy chỉ gồm cuống não (brain stem) là phần hiện bao quanh phía đầu tủy sống. Đó là não của loài bò sát: rắn, thằn lằn, ..., phú bẩm một hệ thần kinh tối thiểụ Cuống não điều hòa mọi chức năng căn bản của sự sống như thở, chuyển hóa, thân nhiệt, cảm đau, đói, dục tính, và kiểm soát hầu hết phản ứng và chuyển động thông thường. Bộ phận não này không suy tưởng, không học hỏị
    Đó chỉ là một tập hợp các chất điều hòa đã được lập trình nhằm giúp cơ thể vận hành tồn tại và phản ứng thích nghi với ngoại cảnh để thoát nạn.
    Người mà chỉ có não loài bò sát thời khi thọ nhận cái vui chỉ biết vui, thọ khổ chỉ biết khổ, thọ buồn chỉ biết buồn, chứ không so sánh, phân biệt gì cả.
    Từ vùng viền quanh cuống não của loài cổ thú (paleomammal) là loài động vật mới xuất hiện trong quá trình tiến hóa của sự sống, sinh khởi những trung tâm thần kinh xúc động tạo nên hệ viền (limbic system) hay não cổ thú.
    Não cổ thú xuất hiện vào thời đại khủng long (dinosaur).
    Các đường dây liên kết neuron của não cổ thú có phần phức tạp hơn đối với não bò sát. Do đó não cổ thú có nhiều khả năng hơn để ứng phó với hoàn cảnh thường xuyên biến đổị Nhờ phát sinh những năng lực mới như ghi nhớ và học hỏi, loài cổ thú biết so sánh kinh nghiệm trong hiện tại với trong quá khứ, do đó mà tránh không tái phạm những hành động sai lạc.
    Cách thức vận hành và tác dụng của não cổ thú trở thành cái mà ta gọi là tâm trạng hay tác dụng tâm.
    Nhờ hệ viền, loài cổ thú phân biệt được những mức độ khác nhau của sự sợ hãi hay phản ứng tùy cơ ứng biến.
    Tuy sinh trưởng bên trên não loài bò sát là não chỉ biết lãnh thọ, não cổ thú tức là những trung tâm thần kinh xúc động không hoàn toàn kiểm soát được não loài bò sát mà trái lại chỉ có thể tác dụng trong vòng ảnh hưởng kiềm tỏa của nó.
    (còn tiếp)
    Được HoaiLong sửa chữa / chuyển vào 08:47 ngày 19/10/2004
  5. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49

    Theo nhà thần kinh học McLean & đa số nhà thần kinh học, não con người tiến hóa hình thành từ não loài bò sát (reptilian), phát triển thêm chung quanh não nguyên thủy một hệ viền (limbic system) trở thành não loài cổ thú (paleomammalian), và sau đó, thành hình não loài thú mới (neomammalian), do sinh khởi thêm một bộ phận mới nữa từ hệ viền với nhiều nếp cuộn lớn.
    Não hiện nay của con người là não loài thú mới, gồm ba bộ phận nói trên, cân nặng đến 3 pounds (lbs)= gần một kilôgam rưỡi và kích thước lớn hơn ba lần so với não của loại linh thú (primate) như đười ươi, anh chị họ hàng gần nhất của loài ngườị
    Tất cả ba bộ phận đều dự phần cấu tạo cái thế giới khái niệm (đới chất cảnh) mà vọng tưởng tin là thế giới thực tại khách quan.
    Não nguyên thủy chỉ gồm cuống não (brain stem) là phần hiện bao quanh phía đầu tủy sống. Đó là não của loài bò sát: rắn, thằn lằn, ..., phú bẩm một hệ thần kinh tối thiểụ Cuống não điều hòa mọi chức năng căn bản của sự sống như thở, chuyển hóa, thân nhiệt, cảm đau, đói, dục tính, và kiểm soát hầu hết phản ứng và chuyển động thông thường. Bộ phận não này không suy tưởng, không học hỏị
    Đó chỉ là một tập hợp các chất điều hòa đã được lập trình nhằm giúp cơ thể vận hành tồn tại và phản ứng thích nghi với ngoại cảnh để thoát nạn.
    Người mà chỉ có não loài bò sát thời khi thọ nhận cái vui chỉ biết vui, thọ khổ chỉ biết khổ, thọ buồn chỉ biết buồn, chứ không so sánh, phân biệt gì cả.
    Từ vùng viền quanh cuống não của loài cổ thú (paleomammal) là loài động vật mới xuất hiện trong quá trình tiến hóa của sự sống, sinh khởi những trung tâm thần kinh xúc động tạo nên hệ viền (limbic system) hay não cổ thú.
    Não cổ thú xuất hiện vào thời đại khủng long (dinosaur).
    Các đường dây liên kết neuron của não cổ thú có phần phức tạp hơn đối với não bò sát. Do đó não cổ thú có nhiều khả năng hơn để ứng phó với hoàn cảnh thường xuyên biến đổị Nhờ phát sinh những năng lực mới như ghi nhớ và học hỏi, loài cổ thú biết so sánh kinh nghiệm trong hiện tại với trong quá khứ, do đó mà tránh không tái phạm những hành động sai lạc.
    Cách thức vận hành và tác dụng của não cổ thú trở thành cái mà ta gọi là tâm trạng hay tác dụng tâm.
    Nhờ hệ viền, loài cổ thú phân biệt được những mức độ khác nhau của sự sợ hãi hay phản ứng tùy cơ ứng biến.
    Tuy sinh trưởng bên trên não loài bò sát là não chỉ biết lãnh thọ, não cổ thú tức là những trung tâm thần kinh xúc động không hoàn toàn kiểm soát được não loài bò sát mà trái lại chỉ có thể tác dụng trong vòng ảnh hưởng kiềm tỏa của nó.
    (còn tiếp)
    Được HoaiLong sửa chữa / chuyển vào 08:47 ngày 19/10/2004
  6. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49
    (Tiếp theo)
    Não bộ tiếp diễn tiến hóa, trong sọ của loài thú mới xuất hiện {loài linh thú (primate)}, nhiều lớp neuron sinh khởi thêm bên trên não cổ thú tức những trung tâm thần kinh xúc động và tạo thành một bộ phận mới gọi là vỏ não mới (neocortex).
    Vỏ não mới là những trung tâm thần kinh suy tưởng & Tư Duỵ
    Rỏ ràng trong sự tương quan liên hệ giữa tư Duy và cảm xúc,
    não xúc động sinh khởi trước khi có não suy tưởng & Tư Duỵ
    Vỏ não mới chẳng những phát triển khả năng ghi nhớ và học hỏi, mà còn gây nơi linh thú một ý thức về mình là một cơ sở hoạt động cá biệt.
    Đáng ngạc nhiên nhất là chỉ cách đây mấy triệu năm thôi, khi loài người xuất hiện, vỏ não mới bành trướng rất nhanh, sinh khởi thêm rất nhiều nhóm tế bào, nhất là trong vùng thùy trán (frontal lobes). Sự bành trướng của não bộ lần này mang lại cho con người một lối nhìn và một quan niệm hành động mới, cách biệt rỏ ràng người với các linh thú khác.
    Do vỏ não mới, con người biết sử dụng ngôn ngữ để phát biểu và truyền thông, có khả năng lập kế hoạch lâu dài, thi thiết khái niệm, và cảm nhận sự hiện hữu của mình như một cá thể tách biệt với bên ngoài, ý thức khả năng đối phó và khống chế cái thế giới bên ngoài ấy để tồn tại và sinh trưởng.
    Vỏ não mới là trụ sở của tư Duy, trong đó hoạt động những trung tâm thống giác có chức năng tập trung, liên kết, thống hợp, và xử lý tất cả dữ kiện cảm quan thu nhận. Có thể dùng danh từ "tư duy" của Triết hay "tư".
    Ba trạng thái của tư: thẩm lựa, quyết định, và động phát.
    Bởi vậy, xét về mặt biểu diện "tư" là một bộ phận của ý thức,
    nhưng mặt khác do phương diện hoạt động ý thức mà có, cho nên tư và ý cứu cánh chỉ là một. Nói một cách đại thể, ái, dục, tư, hành, nghiệp, ... là những tác dụng tâm có liên quan mật thiết với nhau, đại biểu cho quan niệm hoạt động ý chí & ý trí.
    Theo các nhà thần kinh học, vỏ não mới là cơ cấu phát động của ý chí.
    Nhiều nhận xét tâm lý học được đưa ra dựa vào sự sắp đặt trên dưới của ba bộ phận trong não .
    Theo các nhà thần kinh học:
    não loài bò sát ở dưới đáy, não loài cổ thú ở bên trên, và trên chóp cùng là não loài thú mớị Có thuyết cho rằng do vị trí của nó, não trên chóp có khả năng tiết chế bản năng hành trạng của loài có máu lạnh và loài có vú.
    Nó được ví như cái nắp đậy phần vô thức của con người mà Freud gọi là Id (Cái ấy/ Di ngã /Tự Ngã), tức là phần con người gồm những động lực bị dồn ép, những dục vọng bản năng luôn luôn tìm cách giải tỏạ Nhưng cũng có nhiều nhà tâm lý học nhận xét rằng con người thường sử dụng bộ phận não chóp bu để biện minh các hành động do hai bộ phận bên dưới gây ra .
    Đó là vì con người không muốn có ý nghỉ thuộc loài bò sát hay cổ thú nên thường rất bối rối những khi hành động giống chúng.
    (còn tiếp)
  7. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49
    (Tiếp theo)
    Não bộ tiếp diễn tiến hóa, trong sọ của loài thú mới xuất hiện {loài linh thú (primate)}, nhiều lớp neuron sinh khởi thêm bên trên não cổ thú tức những trung tâm thần kinh xúc động và tạo thành một bộ phận mới gọi là vỏ não mới (neocortex).
    Vỏ não mới là những trung tâm thần kinh suy tưởng & Tư Duỵ
    Rỏ ràng trong sự tương quan liên hệ giữa tư Duy và cảm xúc,
    não xúc động sinh khởi trước khi có não suy tưởng & Tư Duỵ
    Vỏ não mới chẳng những phát triển khả năng ghi nhớ và học hỏi, mà còn gây nơi linh thú một ý thức về mình là một cơ sở hoạt động cá biệt.
    Đáng ngạc nhiên nhất là chỉ cách đây mấy triệu năm thôi, khi loài người xuất hiện, vỏ não mới bành trướng rất nhanh, sinh khởi thêm rất nhiều nhóm tế bào, nhất là trong vùng thùy trán (frontal lobes). Sự bành trướng của não bộ lần này mang lại cho con người một lối nhìn và một quan niệm hành động mới, cách biệt rỏ ràng người với các linh thú khác.
    Do vỏ não mới, con người biết sử dụng ngôn ngữ để phát biểu và truyền thông, có khả năng lập kế hoạch lâu dài, thi thiết khái niệm, và cảm nhận sự hiện hữu của mình như một cá thể tách biệt với bên ngoài, ý thức khả năng đối phó và khống chế cái thế giới bên ngoài ấy để tồn tại và sinh trưởng.
    Vỏ não mới là trụ sở của tư Duy, trong đó hoạt động những trung tâm thống giác có chức năng tập trung, liên kết, thống hợp, và xử lý tất cả dữ kiện cảm quan thu nhận. Có thể dùng danh từ "tư duy" của Triết hay "tư".
    Ba trạng thái của tư: thẩm lựa, quyết định, và động phát.
    Bởi vậy, xét về mặt biểu diện "tư" là một bộ phận của ý thức,
    nhưng mặt khác do phương diện hoạt động ý thức mà có, cho nên tư và ý cứu cánh chỉ là một. Nói một cách đại thể, ái, dục, tư, hành, nghiệp, ... là những tác dụng tâm có liên quan mật thiết với nhau, đại biểu cho quan niệm hoạt động ý chí & ý trí.
    Theo các nhà thần kinh học, vỏ não mới là cơ cấu phát động của ý chí.
    Nhiều nhận xét tâm lý học được đưa ra dựa vào sự sắp đặt trên dưới của ba bộ phận trong não .
    Theo các nhà thần kinh học:
    não loài bò sát ở dưới đáy, não loài cổ thú ở bên trên, và trên chóp cùng là não loài thú mớị Có thuyết cho rằng do vị trí của nó, não trên chóp có khả năng tiết chế bản năng hành trạng của loài có máu lạnh và loài có vú.
    Nó được ví như cái nắp đậy phần vô thức của con người mà Freud gọi là Id (Cái ấy/ Di ngã /Tự Ngã), tức là phần con người gồm những động lực bị dồn ép, những dục vọng bản năng luôn luôn tìm cách giải tỏạ Nhưng cũng có nhiều nhà tâm lý học nhận xét rằng con người thường sử dụng bộ phận não chóp bu để biện minh các hành động do hai bộ phận bên dưới gây ra .
    Đó là vì con người không muốn có ý nghỉ thuộc loài bò sát hay cổ thú nên thường rất bối rối những khi hành động giống chúng.
    (còn tiếp)
  8. dumb

    dumb Thành viên tích cực

    Tham gia ngày:
    08/06/2003
    Bài viết:
    728
    Đã được thích:
    2
    Cảm ơn Hoailong đẫ vote cho tôi.
    Vote cho bạn 5* ủng hộ. Mong đuợc đọc các bài tiếp theo của bạn. Mong bạn có được sự kiên trì. Sẽ trao đổi với bạn khi có điều kiện.
    Thân mến.
  9. dumb

    dumb Thành viên tích cực

    Tham gia ngày:
    08/06/2003
    Bài viết:
    728
    Đã được thích:
    2
    Cảm ơn Hoailong đẫ vote cho tôi.
    Vote cho bạn 5* ủng hộ. Mong đuợc đọc các bài tiếp theo của bạn. Mong bạn có được sự kiên trì. Sẽ trao đổi với bạn khi có điều kiện.
    Thân mến.
  10. Hoailong

    Hoailong Thành viên gắn bó với ttvnol.com

    Tham gia ngày:
    28/04/2004
    Bài viết:
    2.564
    Đã được thích:
    49

    Chào bạn Dumb. Cảm ơn bạn đẫ vote cho tôi
    (Tiếp theo)
    Bản năng, theo từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Khoa học xã hội 1977 là "toàn thể những phản xạ di truyền chung cho tất cả các động vật cùng loài, ở ngoài ý thức, mang tính chất máy móc và thúc đẩy động vật thoả mãn những nhu cầu cơ bản của mình là giữ cho bản thân mình và giống nòi mình tồn tại"
    Hệ thống thần kinh sơ khai của động vật thuở ban đầu: não loài bò sát (reptilian) chỉ chứa một ít chỉ thị, tỉ như nóng thì tránh ra, thấy thức ăn thì ăn?
    Tất cả những chỉ thị điều khiển đó đều được ghi cứng (hard-wired) trong hệ thống thần kinh sơ khai của não động vật
    loài bò sát (reptilian)} và đó chính là nguồn gốc của bản năng.
    Khi thế giới động vật loài bò sát (reptilian) phát triển nhưng do môi trường sống phải đối phó nhiều biến cố, sự kiện,
    động vật ngày càng yêu cầu phải ứng biến tốt với Môi trường sống thi bản năng, với tư cách là một hoạt động thần kinh tiến
    hoá theo thời gian ra sao?
    Đặc điểm của não bộ là mạng lưới chằng chịt các đường dây
    liên kết mà neuron thiết lập giữa chúng với nhaụ Hàng triệu tỉ đọt nhánh và sợi trục tìm đến với nhau, nối kết nhau, tạo nên những diện tiếp hợp tác động có hiệu quả. Trên đại cương cách nối đường dây liên kết neuron trong các não bộ giống nhau một cách tổng quát, nhưng về chi tiết thời hoàn toàn khác nhaụ Không bao giờ có sự giống nhau giữa mạng lưới não của hai cá nhân, dầu là một cặp sinh đôị Các đường dây liên kết biến đổi và phát triển không ngừng từ khi còn ở trong thai cho đến khi sanh ra và lớn lên.
    Tế bào chuyên hóa của não bộ nói riêng và của hệ thần kinh nói chung có tên gọi là neuron (tế bào thần kinh). Neuron căn bản là một chiếc máy thu phát tinh diệu, nhận kích thích và truyền thế tác động (action potentials) đến các neuron khác hay đến các cơ quan phản ứng [Thế tác động là tín hiệu thay đổi điện thế do các xung động thần kinh gây ra khi xuyên qua màng neuron]. Mổi neuron có một thân (soma) với chức năng "lo việc nhà" cần thiết cho sự tồn tại của tế bàọ Từ thân này duổi tua ra những đọt nhánh (dendrites) thu nhận kích thích. Sự truyền thế tác động phải nhờ đến sợi trục (axon) chạy dài từ thân neuron đến các diện tiếp hợp (synapse), tức là chổ tiếp nối với neuron khác hay với một cơ quan phản ứng như cơ (muscle cell), hay tuyến (gland). Thân tế bào thần kinh tập trung ở não, tủy sống (spinal cord), và các hạch thần kinh (ganglion), còn các đọt nhánh thời tạo thành các dây thần kinh (nerve). Khi đọt nhánh bị quấy nhiễu, màng tế bào bị khử cực (depolarization) liền phát xạ (firing), tạo ra một xung thần kinh. Xung động được sợi trục truyền dẫn đến diện tiếp hợp, nhả ra những chất hóa học truyền tin, và gây phản ứng nơi cơ quan thu nhận.
    Phản ứng có thể là một sự co rút (contraction) nếu cơ quan phản ứng là cơ tế bào, một sự phân tiết (secretion) nếu là tuyến tế bào (gland cell), một sự kích thích hay ức chế phát xạ nếu là một neuron khác.
    Các neuron thường xuyên phát xạ để thiết lập sự nối kết qua diện tiếp hợp với các neuron khác hay đúng hơn là để duy trì những nối kết ấỵ Nét đặc thù của sự phát triển quan hệ giữa các neuron là lúc khởi đầu neuron tạo ra một cách rất ngẫu nhiên vô số đường dây nối kết lỏng lẻọ Nhưng sau đó lần hồi cắt bỏ những đường dây không cần thiết và củng cố các đường dây thường hay được sử dụng .
    Có nhà sinh học đã phát biểu:
    "Thuyết tiến hóa Darwin về các diện tiếp hợp đã thay thế thuyết tiến hóa Darwin về gen".
    Để giải thích câu nói ấy, tưởng cũng nên biết rằng cơ cấu chọn lọc tự nhiên theo thuyết tiến hóa Darwin gồm 3 giai đoạn.
    - Trong giai đoạn đầu, do đột biến ngẫu nhiên có rất nhiều thể biến dị mới xuất hiện trong loàị
    - Rồi qua giai đoạn hai, những phần tử thích nghi với ngoại cảnh được chọn lọc.
    - Đến giai đoạn ba, các thể biến dị đã được chọn lọc gia tăng số lượng nhờ sinh sản nhanh chóng.
    Áp dụng ba giai đoạn ấy để xét đến sự phát triển quan hệ neuron, thời giai đoạn đầu tương ứng với sự thành lập vô số đường dây nối kết một cách ngẫu nhiên.
    Đến giai đoạn kế tiếp sự chọn lọc tựa trên tiêu chuẩn hữu dụng được thực hiện.
    Cuối cùng, trong giai đoạn ba, có sự đổi khác:
    thay vì tăng cường số lượng như trường hợp các gen, các nối kết neuron năng dụng được củng cố thành các diện tiếp hợp thường trực. Điều đáng lưu ý là cả ba giai đoạn đều nhằm thành tựu một phản ứng tùy duyên thích nghi với cảnh huống để tồn tại và phát triển, không chủ tâm, không theo một kế hoạch định trước, và không có sự can thiệp hay chỉ thị của bất cứ quyền lực nào.
    (còn tiếp)
Trạng thái chủ đề:
Đã khóa

Chia sẻ trang này