Cách dùng ĐẠI TỪ TIẾNG VIỆT trong xưng hô.

Cách dùng ĐẠI TỪ TIẾNG VIỆT trong xưng hô.

Em chào các cô, các bác, các anh, các chị trong TV.
Em vào đây cũng nhiều rồi nhưng chỉ dám đọc thôi mà không dám post bài vì sợ mình thấp bé nhẹ cân - trình độ quèn - há chẳng phải là xâu hổ lắm sao.

Nhưng sau một hồi hít hơi lấy dũng khí, em post chủ đề này để mong mọi người cùng giải đáp và thảo luận một số thắc mắc của em trong cách xưng hô của người Việt Nam chúng ta.

Là sinh viên, nếu không tham gia thì hẳn ai cũng một lần nghe đến cụm từ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN. Tại sao lại gọi như vậy? NGHIÊN CỨU KHOA HỌC - tập dần làm quen với khoa học, để có thể từ đó tổng kết được một vấn đề hoặc đưa ra được một ý kiến mới ...... SINH VIÊN- sinh viên làm, sinh viên phản biện, thầy cô chỉ là người trung gian đánh giá.

Vấn đề em muốn đề cập ở đây kông phải là chất lượng hay nội dung của cái gọi là NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN mà em muốn bàn về cách xưng hô của báo cáo viên (người nghiên cứu đề tài) trước hội đồng và những người nghe.

Về nguyên tắc, Hội đồng là những người giỏi, có uy tín, mà trong các trường đại học thì là các thầy các cô giáo. Bình thường trên lớp, chúng ta hay gọi họ là THƯA THẦY, THƯA CÔ, ... EM . Suy ra là khi báo cáo thì ta cũng phải xưng là: Thưa hội đồng, ... em ...

Nhưng có một điều đáng nói ở đây nữa là nghe chúng ta nói không chỉ có những người đó mà còn có các bạn của chúng ta, các giáo viên tập sự, các anh các chị khoá trên, các em khoá dưới. mặt khác, câu mở đẩu của chúng ta thường là: KÍNH THƯA HỘI ĐỒNG, THƯA CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN, .... đề tài của EM là .... => vậy thế có là mâu thuẫn kô?

Theo mọi người thì nên xưng hô thế nào?

Cũng có người bảo là xưng TÔI - để thể hiện cái tôi cũng như vị trí của mình trước mọi người. Nhưng như thế thì trước những người thầy yêu kính của mình, chúng ta đã vi phạm một quy phạm đạo đức TÔN SƯ TRỌNG ĐẠO rồi chăng?

Đây là câu chuyện thứ nhất, mong các anh các chị chỉ giáo. Hôm nay ngồi nét lâu quá rồi. Để hôm khác em lại post tiếp các câu chuyện khác.

Rất mong sự tham gia của mọi người.

Hoan hô bạn Constancy đã dũng cảm đưa câu chuyện này lên đây! Bạn khỏi lo, ở đây không có ai là nhà ngôn ngữ học hết cả. Những ?ochuyên gia? như bác Cao Xuân Hạo chẳng đời nào thèm vào đây đâu (ngoại trừ các bài viết của bác ở nơi khác được nhiều người đưa vào đây). Ở đây mọi người chỉ mượn chuyện chữ nghĩa để nói tầm phào cho vui thôi. Nếu nói lộn thì nói lại (chỉ được phép sửa bài của mình viết trong vòng 48 tiếng). Theo kinh nghiệm tôi thấy diễn đàn nào có nhiều người nói trật trúng bạ thì diễn đàn ấy mới vui, có nhiều người tham gia. Chứ ai nói ra cái gì cũng đúng y boong thì còn cái gì để mà chuyện với trò nữa. Đó là không kể nhiều người (như tôi) có thú vui khi đọc bài người khác cố ý tìm cái sai trong đó để mà bàn luận. Tôi ghét những ai viết cái gì cũng chính xác, cũng đầy đủ (như nhà bác Chitto chẳng hạn) khiến tôi không còn chỗ để mà xía vô.
Về chuyện bạn trình bày đề tài của mình trước hội đồng giám khảo có nhiều người khác (vô phận sự) ngồi nghe, tôi nghĩ bạn chỉ nên chú trọng xưng hô với hội đồng giám khảo và những người lớn tuổi, còn mấy đứa con nít hoặc đồng trang lứa với mình thì kệ chúng nó. Vì đây là trong trường học thì bạn cứ xưng ?oem? là được rồi. Đừng xưng ?otôi? hay xưng tên kiểu như ?oThưa hội đồng giám khảo và các quý vị, hôm nay Constancy xin hân hạnh được?.?.
Câu chuyện bạn đưa ra rất hay, vì ở ngoài đời có không ít kẻ quyền cao chức trọng nhưng khi nói chuyện trước quần chúng nhân dân thì ăn nói xưng hô như thể mình là cha của thiên hạ không bằng. Những kẻ đó không phải không biết xưng hô như thế nào cho hợp lý, mà vì họ quá tự đề cao mình.
THÁI HỒNG ANH.

Khi bạn xưng "tôi" là bạn đã tỏ lòng kính trọng người nghe lắm rồi (tôi trong các từ như bề tôi, tôi tớ... chỉ người dưới nói với kẻ trên ).Tui nghĩ, bạn xưng "tôi" là thích hợp nhất. Xưng "em" thấy hỗn hào, thân mật quá... chẳng có vẻ gì là 1 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC.
Trong luận văn tốt nghiệp, tui cũng xưng "tôi", đâu có thấy thầy cô phàn nàn gì đâu...
Chúc bạn bảo vệ thành công đề tài nghiên cứu của mình.

có người còn xưng cao hơn "cha" một bậc đấy, "bác" Thái ạ....
Nhân tiện, việc xưng hô trên TTVN nói riêng và trên mạng nói chung, theo các bác thì ta nên xưng hô thế nào ? Xưng là "em" và gọi đối phương là "bác" thì có đủ lịch sự không ? Người được gọi là "bác" cũng nên tự xưng là "tôi" hoặc "em" và gọi lại người kia là "bác".

Người cầm 4-6 đi trong Thảo Luận, diệt trừ những tên camping.

Được silverwings sửa chữa / chuyển vào 21:32 ngày 30/04/2003

Rồi rồi, thảo nào hôm nay ngồi cứ cựa quậy ngưòi liên tục, hoá ra là có đồng chí THA nhắc đến tên.
Ẹ ẹ, làm sao bi chừ ? Tớ viết chuối vào đây bây giờ chứ lại ?
Đồng chí này gặp mỗi tớ ở đây, rồi kêu tớ oai oái lên, chứ ở chỗ khác tớ cũng chuối lắm. Với lại nick khác của tớ cũng chuối lắm.
Ở trên mạng này tớ có hai cách chính : Tôi - bạn - các bạn và Tớ - bác - các bác.
(Ngoài ra còn bần tăng - thí chủ - chư vị : dùng với T T T)
Còn ngoài đời thì vô thiên lủng.
Nhưng đúng là khi trình bày (miệng0 luận văn thì thường dùng EM, tôn trọng và gần gũi.
Còn trong phần Bài viết thì dùng tôi - rõ ràng, chính xác nhất.
Nhưng cái phần mở đầu, có lời cảm ơn, hí hí, thì lại vẫn là "Em xin cảm ơn thầy.... đã hướng dẫn, giúp đỡ..."
Mà thực ra mấy ông đấy có hướng dẫn và giúp đỡ được gì đâu.
--------------------------------------------------------------
Sống trên đời sống cần có một tấm lòng

Cách xưng hô thế nào cho phù hợp phụ thuộc vào từng hoàn cảnh và đặc tính của đối tượng thính giả. Chẳng hạn như, đứng trước một hồi đồng hỏi thi, hay một hội đồng chấm đồ án (luận văn) tốt nghiệp, cách chỉ đối tượng thính giả tốt nhất là "Kính thưa hội đồng", hay "thưa các thầy, các cô", và cách xưng hô tốt nhất là "em". Tuy nhiên, cũng cùng những người như vậy, nhưng nếu là ở trong một buổi trình bày seminar nghiên cứu, hay một thảo luận mang tính khoa học, thì trừ khi trực tiếp hướng tới một đối tượng nào đó (lúc đó dùng như đã nói ở trên), cách xưng hô tốt nhất là "tôi" khi chỉ vào đối tượng thính giả nói chung. Ví dụ, khi hướng tới thầy hướng dẫn, tôi sẽ nói "thưa thầy" và xưng "em"; khi hướng tới hội đồng, tôi sẽ nói "thưa hội đồng, vấn đề em sẽ trình bày là ..."; nhưng khi hướng tới thính giả nói chung tôi sẽ chỉ nói "vấn đề tôi sẽ trình bày ngày hôm nay là ...". Trong kỳ hỏi thi, hay bảo vệ đồ án tốt nghiệp, mình là học trò, đối tượng là những người thầy, người cô; còn trong khoa học, mọi người đều bình đẳng.
"Nguyện mỗi người có một niềm vui"

Trước hết, chúng ta hãy bàn tớI cách xưng hô trong mạng TTVNOL này đã => làm tiền đề cho việc trao đổI những cái sau.
Tôi- bạn - các bạn: nghe chừng là có vẻ hợp lý nhất. Vì nói chung những ngườI trên mạng này tuổI đờI cũng chỉ cách nhau 20 năm là cùng. Mà thường khoảng cách đó được coi là một thế hệ.
Mình - bạn - các bạn: Cũng tương tự như trên, nhưng thân mật hơn. NgườI đọc sẽ cảm thấy thân thiết hơn. <= một cách lấy cảm tình.
Em - bác - các bác: hơi sỗ sàng, dân dã nhưng không ''lố''. Nói chung, đó là cách nói dễ nhất khi thảo luận một vấn đề ? hơi bông đùa. => vui vẻ một chút.
Tôi - anh + tên riêng/ chị + tên riêng: Lịch sự, nhưng vẫn thể hiện được sự tôn trọng ((thể hiện rõ ràng) -> không phảI những cách xưng hô trên là thiếu tôn trọng)).
Em - anh + tên riêng/ chị + tên riêng: cũng thể hiện sự tôn trọng của ngườI viết đốI vớI ngườI đọc, nhưng thân mật hơn, gần gũi hơn.
Từ những suy nghĩ trên, xin được phép xưng em và gọI các anh/ các chị đốI vớI mọI người. Vì em biết là trong diễn đàn này mình vẫn là một ngườI nhỏ bé, non nớt, xét cả về tuổI đờI, lẫn tuổI ? kiến thức.

Tới anh thaihonganh:
- Vào diễn đàn này xem mọI ngườI thảo luận, nghe danh anh đã lâu, nay mớI được diện kiến (gặp). Khi đưa chủ đề này lên, em cũng nghĩ may ra chỉ có anh mớI là ngườI khơi mào. Và quả thật như vậy. Hai ngày liền, tình trạng của chủ đề vần là 0/ ?.. Đến ngày thứ ba, thì thật bất ngờ, sau trả lờI của anh, số ngườI tham gia đã tăng lên. = > Xin cảm ơn anh, dù là hơi khách sáo. J
- Dĩ nhiên là em sẽ chẳng bao giờ nói là : Kính thưa ?.., hôm nay Constancy hân hạnh, ? bởI đó là một cách xưng hô vừa khách sáo, vừa kệch cỡm, lạI thiếu tôn trọng ngườI nghe. Thử nghĩ mà xem, đó chỉ là cách xưng hô vớI những ngườI cùng lứa mà thôi.
- Em đã nhấn mạnh cái gọI là NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN. Tức là chủ yếu sinh viên làm việc vớI nhau là chính. Sinh viên báo cáo trình bày. Sinh viên đến nghe phản biện (đốI tượng này bao gồm cả các giáo viên tập sự). Chủ yếu HộI đồng giám khảo chỉ lắng nghe, nếu thấy vấn đề nào không có sự thống nhất thì HộI đồng mớI hỏI để yêu cầu ngườI trình bày làm rõ hơn. Vậy nên, không phảI chỉ cần chú ý đến HộI đồng giám khảo.
- Thật ra thì em cũng hoàn thành cái này từ năm ngoài rồi. Lúc đó thì khi trình bày em đã quyết định xưng là EM (quyết định phút chót). Trước đó, em cũng băn khoăn nhiều, nên xưng TÔI, hay là EM. Em cũng có tham khảo ý kiến ngườI đi trước thì mọI ngườI nói là cũng chẳng cần phảI câu nệ lắm, TÔI hay EM gì thì cũng được. Tuy nhiên, nếu xưng là TÔI thì cảm thấy mình lớn hơn, vị trí của mình trong mắt thầy cô cũng cao hơn. Nhưng em thì thấy TÔI có vẻ hơi thiếu kính trọng HỘI đồng giám khảo. Thế nến, em quyết định xưng là EM và chấp nhận chịu lép vế một chút so vớI chúng bạn. Nhưng khi trả lờI câu hỏI chất vấn của mọI ngườI thì vớI từng đốI tượng lạI xưng hô khác nhau: BẠN - MÌNH, THƯA THẦY/ CÔ - EM, ANH/CHỊ - EM. => sao Tiếng Việt phức tạp thế nhỉ? Như các thứ tiếng khác thì đơn giản biết bao Ví dụ như tiếng Pháp, nếu trong những hoàn cảnh trang trọng như thế này thì cứ Vous-Je mà thôi, tiếng Anh thì Mr,Miss,Mrs- I.
- Những ngườI quyền cao chức trọng ?. Xưng hô như là cha ngườI ta. Cụ thể họ xưng hô thế nào, anh có thể bật mí cho mọI ngườI được không? Em hình dung được, nhưng không rõ cụ thể thế nào?
Tới chị Đoan Chi Thuy (vì không có dấu nên không biết tên thật của chị là gì?)J:
- Cái tôi tớ, tôi đòi ? của chị, theo em nghĩ, đó là một nghĩa của từ TÔI thôi. Nhà em không có từ điển Tiếng Việt. Em đành tra từ điển Việt - Pháp rồI tra ngược lạI từ điển Pháp - Việt. Theo đó, từ TÔI mà em nói ở bài khởI đầu không có nghĩa là mình ở vị trí dướI mà là ở vị trí ngang hàng.
- Chị xưng TÔI mà không ai nói gì vì là ngừờI ta chưa để ý mà thôi. Vả lạI, đó không phảI là điều quan trọng trong hoàn cảnh đó. Lúc đó, cái mà ngườI ta muốn nghe chị là nộI dung vấn đề mà chị đặt ra trong Luận văn. Tuy nhiên, biết đâu ngườI nghe cũng thấy không thoảI mái lắm, nhưng ngừơi ta cũng chẳng có thờI gian mà ? bỏ nhỏ ? vớI chị.
- Em không hiểu từ hỗn hào mà chị nói lắm. Nhưng theo cảm nhận ngôn ngữ của em thì chị dùng từ này hơi hàn lâm quá, khiến cho ý mà chị muốn diễn đạt không được thể hiện chính xác.

Tới anh CRX: em hoàn toàn tán thành '' trong khoa học mọi người đều bình đẳng'' và ''trong kỳ hỏi thi, hay bảo vệ đồ án tốt nghiệp, mình là học trò, đối tượng là những người thầy, người cô''. À, nhưng ở đây tự nhiên em lại loé lên một ý: ngày trước với hoàn cảnh này người ta hay xưng là thưa thầy, trò ... Liệu ngày nay cách xưng hô đó có nên quay lại không nhỉ?
Tới mọi người: Vẫn biết rằng Tiếng Việt là một ngôn ngữ phức tạp. Nhưng chính cái phức tạp đó làm nên cái ''đẹp" của Tiếng Việt. Trong đó, cách xưng hô từ lâu trở thành một thói quen của từng vùng, từng địa phương, từng đốI tượng, từng tầng lớp, ?.=> thuộc phạm trù 'Tâm lý xã hộI'. Vì vậy, chẳng có ở đâu điều chỉnh nó cả. May ra trong sách dạy Tiếng Việt cho ngườI nước ngoài (nhưng em chưa đọc quyển này bao giờ). ở đây, em chỉ muốn dừng lạI ở cái gọI là LẠM BÀN NGÔN NGỮ mà thôi.
Em sửa to (tiếng Anh) thành tới, không biết đã được chưa nhỉ? Và all thành mọi người? Nếu thảo luận về cái gọi là GIỚI TỪ TIẾNG VIỆT này, lại hẹn mọi người dịp khác vậy.

Được constancy sửa chữa / chuyển vào 12:43 ngày 03/05/2003
Được constancy sửa chữa / chuyển vào 14:46 ngày 03/05/2003

Bạn Constancy mến,
Thật ra khi trả lời bài của bạn, tui cũng thấy không hài lòng lắm, định xóa nó đi nhưng rồi thôi... đầu óc tui lúc này không thoái mái lắm nên chẳng muốn gõ linh tinh, càng gõ nhiều càng sai nhiều, càng khó hiểu
Xin trả lời ngắn gọn như vầy:
- Tự điển chưa chắc là đúng. (Ở nhà tui có cuốn từ điển của viện ngôn ngữ học (1996) giải thích nhiều cái không chính xác.)
- Khi làm luận văn dĩ nhiên ai cũng được thầy cô hướng dẫn, chính cô hướng dẫn đã yêu cầu tui viết như vậy đó và cô còn nói xưng "em" là ngu xuẩn vì không xác định được đối tượng giao tiếp..., lúc đó cô nói nhiều lắm nhưng bây giờ tui quên hết rồi (dĩ nhiên là trong lời cám ơn, hình như tui cũng em em cho thân mật, hihi...)
- Trong hội đồng giám khảo nếu có thầy đáng tuổi cha, ông của bạn, bạn xưng em như vậy không phải là hỗn sao
- Sở dĩ chúng ta xưng em là do bị ảnh hưỏng Tập làm văn từ lớp nhỏ,tự mình không thoát ra được, không sửa được... tui nghĩ vậy đó...
Dù sao thì bài viết của bạn cũng rất hay, sự học không có ai là thầy ai cả, tất cả chúng ta đều ngang nhau... vì vậy, đừng kêu tui bằng chị (tiếng Việt của tui nghèo nàn, lạc hậu ... đang học hỏi từ các bạn đó...)

Nói như chị thì ở trường khi mình nói, Thưa thầy, theo ý em vấn đề này là ... là hỗn sao? Hic, thế này thì đố ai trong chúng ta không nói hỗn một lần.
Theo em thì ảnh hưởng của Tập làm văn cũng là một lý do thôi. Tổng quát hơn thì đó là do tâm lý của người Việt Nam ta, nhỏ hơn (tuổi đoèi, tuổi nghể, kinh nghiệm sống, kiến thức ...) cứ xưng là EM cho khiêm tốn. KHông ai muốn khẳng định cái TÔI của mình cả.
Nhân tiện, Mọi người cho ý kiến luôn về chuyện xưng hô Thầy - em và thầy - con nhé. Tại em thấy ở Miền Nam (cụ thể là TP Hồ Chí Minh) toàn xưng là Thầy - Con. Về chuyện này em lại muốn kể cho mọi người nghe sự chuyển đổi cách xưng hô giữa thầy trò ở trường cấp 2 của em. Hẹn mọi người lần tới nhé.