CAFE, NHẠC VÀ ĐÀM ĐẠO

Như thế, ta cần phải đặt lại vấn đề về biện-chứng trong Hiện Tượng học. GS Trần Đức Thảo đặt vấn đề về biện-chứng ở việc giảm-trừ. Vấn đề có thể lại nằm ở sự phản-tỉnh. Tính chất khoa học của phản-tỉnh hiện tượng học phải là quan hệ biện chứng giữa các sự-kiện. Nếu giữa các sự-kiện không có tính biện-chứng thì các phép giảm trừ chưa đạt đến mức tối ưu...

Khi nào thì con người chúng ta ý thức được rằng họ là một chủ thể?

Đấy là khi có sự đối-ngẫu với tự nhiên được nhân cách hóa bằng các vị thần. Chữ "duality" ở đây tôi nghĩ dùng từ "đối-ngẫu"chính xác hơn từ "nhị-nguyên". Tự nhiên được xem là nguyên nhân tối hậu, khi có những đối-ngẫu giữa thần và người (như truyện thần thoại Hy Lạp) thì người được chia sẻ một phần nguyên-nhân tối hậu, khi đó họ ý thức được tính chủ-thể của mình. Từ Hán-Việt "chủ-thể" chính xác hơn các từ gốc Hy Lạp, vì trong đó có từ "chủ" tức sở-hữu. Các khách-thể tức đối-tượng, đúng hơn, chính là những vật-sở-hữu. Như thế ý-thức là ý-thức của một người chủ đối với những của cải của mình, vì người đã được hoặc buộc các vị thần chuyển giao một phần vai trò của họ đối với tự nhiên. Descartes đã đúc kết được quá trình này ngắn gọn: "Tôi tư duy, vậy tôi tồn tại".

- "Tôi tư duy": tôi là một phần nguyên-nhân được Chúa ủy thác
- "Tôi tồn tại": tôi là một phần hậu-quả của Chúa.

Tuy nhiên vẫn còn một quá trình động mà con người chứng kiến toàn bộ nguyên nhân dẫn đến hậu quả. Đấy chính là lí tính. Tôi có thể tổng kết một số nhận định như bảng sau:

​

Sơ đồ (1): Tạm gọi là tam giác nhân-quả: nó tương đương tam đoạn luận:

- (i) lí tính: mọi người đều phải chết.
- (ii)Socrate là người
- (iii) Vậy Socrate phải chết.

Theo tôi ba yếu tố chính của tam đoạn luận là:

- Nêu một sự hiển nhiên.
- Nếu theo chủ quan.
- Nêu theo phán đoán.

Sơ đồ (2): Từ giảm-trừ (reduction), hay còn gọi là qui-giảm theo tôi chưa nêu bật được quá trình hiện hiện tượng học. Vì thế tôi có thể dùng thêm từ "câu-rút hiện tượng học" để bổ sung thêm theo như mô tả ở trên.

- Nghiệm-sinh (lived experience) là quá trình "câu rút" một hậu-quả, biến nó thành một hình-thể (hyle). Hình thể này, theo Derrida đã gộp luôn ý-thức. Điều này theo tôi là đúng, nếu hinh-thể này không chứa ý-thức thì chúng ta đã chẳng bao giờ biết đến khái niệm nói dối.

Sơ đồ (3): Quá trình này có tính chất động hơn. Có thể nói một dấu hiệu đã "cuộn gấp" quá trình nhân-quả và làm rối loạn nhận thức của chúng ta đối với các hiện tượng. Từ đó cũng sinh ra nhị-nguyên hay đối ngẫu. Vì thế phương pháp giảm-trừ hay "câu-rút" hiện tượng là điều cần thiết để giảm thiểu những rối loạn này.

Ban nhạc hòa tấu bài "Danude waves" khá hay, chỉ mỗi cái clip bỏ lửng nửa chừng (chỉ có 2:34). Sợ mất ...phúc hay sao !? Văn hóa VN còn chịu ảnh hưởng nặng của ngũ hành, nhất là dân Hanoi. Xử lí hoàn thiện là cả một nghệ thuật và cần phải kiên trì...