Cái gì là "Sự thật"?

Cái gì là "Sự thật"?

"Tiêu chí đầu tiên, tiêu chí cao nhất của Báo chí phải là phản ánh Sự thật, tức hiện thực khách quan." (dic-dic - thành viên box BC-TT)

Nhân dịp đọc được phát biểu trên của bạn dic-dic trong topic "Nghệ thuật và tuyên truyền", tôi có ý định mở ra topic này để các bạn cũng trao đổi.

Câu hỏi của tôi là "Sự thật là gì?"




Được katjusha sửa chữa / chuyển vào 21:54 ngày 22/02/2004

Ý kiến thứ nhất:
Katjusha:
Dưới ảnh hưởng của chủ nghĩa Marx, những thế hệ trẻ Việt Nam khi trưởng thành đều là những con người có niềm tin vững vàng.
Chúng ta tin rằng xã hội chia thành hai giai cấp thống trị và bị trị, con người chia thành hai loại tốt và xấu. Chúng ta tin vào những cuộc chiến tranh chia thành hai loại chính nghĩa và phi nghĩa, những luồng tư tưởng chia thành hai loại đúng và sai...
Với những niềm tin như vậy, khái niệm "sự thật" đối với chúng ta trở thành cụ thể đến nỗi có thể nắm lấy được, ôm lấy được...nên việc phản ánh nó trên báo chí cũng không có gì khó khăn.
Nếu hôm nay, có một ai đó làm lung lay niềm tin đó ở chúng ta, làm chúng ta lờ mờ nhận thấy rằng giữa hai giai cấp thống trị và bị trị kia còn có một giai cấp nào khác, cái tốt và cái xấu, cái đúng và cái sai, cái chính nghĩa và cái phi nghĩa không phải lúc nào cũng có một ranh giới rõ ràng... khi ấy, "sự thật" đối với chúng ta sẽ trở thành cái gì? Nó có còn cụ thể như vậy không?
Được katjusha sửa chữa / chuyển vào 21:54 ngày 22/02/2004

Chính bạn mới là người có niềm tin quá vững vàng rằng tất cả những người VN trẻ tuổi đều có niềm tin vững vàng. Chỉ có thế hệ già, những người đã trải qua chiến tranh mới thực sự có niềm tin kiểu như bạn nói. Thế hệ trẻ là thế hệ khủng hoảng về niềm tin thì đúng hơn.
<BLOCKQUOTE id=quote><font size=1 face="Arial" id=quote>Trích từ:Chúng ta tin rằng xã hội chia thành hai giai cấp thống trị và bị trị, [/QUOTE]Hừm, theo như cái "niềm tin" bạn đề cập ở trên thì xã hội hiện tại của chúng ta không có cái giai cấp thống trị và bị trị đâu nhé. Đó là chưa kể đến những loại ''''''''niềm tin" khác còn khác thế nhiều lắm (không được phép nói ở đây thì phải)
nmmmmmmmmm]
Được katjusha sửa chữa / chuyển vào 13:44 ngày 23/02/2004
Được katjusha sửa chữa / chuyển vào 13:46 ngày 23/02/2004

Có lẽ dic-dic mới chỉ đọc bề mặt của chữ và chưa hiểu ý tớ.
Có thể bạn không có "niềm tin vững vàng", nhưng bạn nhìn vào toàn bộ lớp trẻ Việt Nam bây giờ, tức là phải kể từ Ải Nam Quan đến Mũi Cà Mau, có bao nhiêu người là không có "niềm tin vững vàng" như bạn?
Tớ chẳng nói cái gì là tốt, cái gì là xấu. Tớ chỉ nói rằng ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác (kiểu Việt Nam) trong giáo dục ở nhà trường là đã dạy chúng ta tin mà không dạy chúng ta hồ nghi, trong khi đó tớ quan niệm "biết hồ nghi" là một điều không kém phần quan trọng đối với con người nói chung là đặc biệt, đối với nhà báo nói riêng.
Cái "niềm tin vững vàng" mà tớ nói đến, có lẽ nên phải hiểu ở một mức độ rộng hơn. "Niềm tin" này nó thể hiện rất rõ ràng ở báo chí nước ta. Đọc một bài báo, lúc nào cũng thấy nhà báo hoặc ở bên này, hoặc ở bên kia. Chẳng mấy khi thấy họ ở chính giữa mà khách quan nhìn nhận một vấn đề.
Cứ thử nhìn vào ví dụ về bài báo "Tân binh bị chặn đòi thu phí" do lonesome đưa cho chúng ta nhặt sạn trong một topic trước mà coi. Đọc bài này, tớ thấy niềm tin của ông nhà báo vào phía Bộ chỉ huy quân sự tp HCM quá lớn. Lớn đến nỗi họ chẳng hề có một cuộc phỏng vấn chính thức nào từ mấy ông sĩ quan (bằng chứng là chẳng có câu quote trực tiếp nào), lại càng không có cuộc phỏng vấn chính thức hay không chính thức nào với mấy ông trưởng trạm (bằng chứng là chẳng có câu nào đề cập đến quan điểm của mấy ông này), thế mà họ đàng hoàng đi tường thuật như chính mắt mình nhìn thấy, thậm trí họ làm điều tối kỵ là đi quote trực tiếp những câu nói họ không hề nghe tận tai mà chỉ biết được qua lời kể "buôn lê" của mấy ông quân đội.
Có thể một lúc nào đó trong ý thức, bạn không còn tin vào xã hội chỉ có hai tầng lớp, không tin vào chiến tranh chỉ có hai dạng chính nghĩa và phi nghĩa. Tuy nhiên trong vô thức, sự "cả tin" nó đã ngấm sâu, nó thấm vào lời ăn, tiếng nói, việc làm hàng ngày của bạn, mà không phải lúc nào bạn cũng nhận ra điều đó.
Tuy nhiên, trọng tâm của tôi khi mở ra chủ đề này không phải là "niềm tin" mà là khái niệm "sự thật". Một con người có niềm tin vững vàng thì thường hay nhìn đời dưới lăng kính "nhị phân", mọi thứ đều có thể chia thành hai cực tích cực - tiêu cực (tốt - xấu, lớn - bé, cao - thấp...). Khi đó, "sự thật" nó cũng là cái gì rõ ràng, dễ nhận thấy hơn. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy đó không phải là cách nhìn nhận đúng đắn về cuộc sống, rằng sự vật sự việc phải được xem xét trên một hệ quy chiếu đa chiều thì "sự thật" nó không còn rõ ràng nữa. Nó sẽ lúc ẩn lúc hiện trong cái không gian đa chiều không giới hạn đấy và nắm bắt được nó sẽ không còn là một điều giản đơn.
Vậy ta phải làm thế nào? Đó là điều tôi đang muốn cùng thảo luận với các bạn.

Bàn về sự thật mà chưa nêu được định nghĩa về sự thật theo tớ cũng hơi khó nhỉ. Mà khái niệm "sự thật" trong ý kiến của em Kat là khách quan hay chủ quan hả em?

Chà hôm nay được đọc bàn luận về "Sự thật" sao mà thấy ngôn ngữ triết học thế cơ chứ Theo tôi thì mỗi người có một cách nhận biết sự thật khác nhau tuỳ vào thế giới quan, vào học vấn và môi trường của người đấy.
Tôi thì quan tâm đến chuyện là nếu các bạn có thể nắm bắt được sự thật thì các bạn có dám nói lên cái sự thật đó không ?
Kinh nghiệm làm báo của tôi cho thấy, co nhiều cái mình cho là sự thật, là đúng nhưng than ôi khi nói ra thì lại không được, hoặc phải nói tránh đi, hoặc phải nói lòng vòng làm sao đấy để cho cái sự thật đó nó không hiện lên rõ rệt.
Tại sao chúng ta lại không can đảm nói lên sự thật, cái mà chúng ta cho là đúng một cách thẳng thắn mà phải vòng vèo như vây?
Biết sự thật đã là tốt nhưng nói lên cái sự thật đó tôi thấy nó còn hữu ích hơn nhiều.
______
For a new young generation of Vietnamese media-savvy citizens who are able to free their minds; to make their own judgements and choices; and to express their own views creatively and effectively.

Bàn về sự thật mà chưa nêu được định nghĩa về sự thật theo tớ cũng hơi khó nhỉ. Mà khái niệm "sự thật" trong ý kiến của em Kat là khách quan hay chủ quan hả em?
[/QUOTE] Katjusha phân tích về sự thật có lý. Nếu chỉ lấy ý ( mà không lấy lời) thì sự thật dường như là một đại lượng biến thiên thì phải. Tôi nghĩ, sự thật không có Marx, không có giai cấp, hoặc bị trị, hoặc thống trị. Tôi có đọc đâu đó một định nghĩa về sự thật: " Một nữa bánh mì là bánh mì, một nữa sự thật là giả dối".
Quảng Hàn cung lý nhất chi mai

Bác Chim-Ai-Nhất, cái bác cẩn thận bôi đỏ ấy đâu phải là định nghĩa Tuyên ngôn của nữ sĩ Dương Thu Hương trong một hội nghị văn học năm 87 chỉ có ý nghĩa như một cách nhìn sự thật, chứ không trả lời câu hỏi: "Sự thật là gì?"
Mà nguyên văn câu của Dương nữ sĩ là thế này bác ạ: "Một nửa cái bánh mì vẫn là cái bánh mì, nhưng một nửa sự thật không còn là sự thật." Báo cáo bác các nhân sĩ hải ngoại coi là tâm đắc câu này lắm đấy.
Theo em chúng mình ngồi đây bàn về cách tả voi thì trước hết cũng phải thống nhất voi là gì chứ ạ. Chứ cứ bàn suông thế này em sợ tí nữa voi nó lại ra con thuồng luồng thì bỏ bu.
Được Trinity sửa chữa / chuyển vào 11:44 ngày 27/02/2004

Bác thiệt là giàu trí tưởng tượng và có tài méo mó chữ nghĩa. Bác dịch nôm cái nick của tôi từ chữ nhất chi mai thành cái của dung tục. Tự dưng tôi thấy ngượng cho cái sở học của bác và ngượng cho sự nghiêm túc của cái forum này.
Thì tôi cũng bàn về sự thật đấy thôi. Sự thật dù không ai " khái niệm", "định nghĩa" thì nó vẫn kia, vẫn tồn tại khách quan, độc lập với ý thức con người. Cũng giống như có ai đi định nghĩa về chân lý là cái gì đâu, còn bác không hiểu thế nào là sự thật thì tự điển tiếng Việt có thể giúp rất đầy đủ. Mà tôi nghĩ chắc nhà bác bán nhiều mũ lắm hả ? Sao tự dưng lại lôi Dương Thu Hương, rồi nhân sĩ hải ngoại vào đây. Để tránh các bạn hiểu lầm, tôi mới tìm cuốn sách cũ đọc lại thì " Một nửa cái bánh mì thì vẫn là cái bánh mì, Nhưng một nửa sự thật thì không còn là sự thật nữa. " là một câu ngạn ngữ Nga và ai cũng thích chứ không riêng gì DTH hay nhân sĩ hải ngoại. Còn múon tranh luận về chuyện khác, mời bác sang forum thảo luận, bên đó cũng vui và nhiều người miệng mỏ cũng không thua gì bác. Hummm dừng làm tôi mất nhã hứng.
Quảng Hàn cung lý nhất chi mai

Cho bon chen tí, ko có ý kiến gì về sự thật cả, chỉ nói là theo tôi biết thì cái câu Bánh mì, sự thật ấy là phát ngôn của Lenin đấy ạh. Làm gì có DTH ở đây.

Nothing's gonna change my world