Cầy chè Shan Tuyết cổ thụ - Suối Giàng

thaodt95 · 14/07/2015

Trà xanh một loại thức uống phổ biến trong hoạt động sinh hoạt ở Việt Nam và nhiều nước ở Châu Á khác.Chè Shan Tuyết cổ thụ, một loại chè cổ thụ với tuổi đời lâu năm là đặc sản đặc trưng cho vùng đất Yên Bái và là 1 trong 6 giống chè thủy tổ trên thế giới. Chè Shan Tuyết là loại chè đậm vị và nước có màu vàng óng. Ai đã từng được thưởng thức loại chè này thì sẽ không thể quên được hương vị của nó.

Suối Giàng là một xã vùng cao thuộc huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Nằm trên độ cao hơn 1300m, với khí hậu ôn hòa, mát mẻ phù hợp cho du khách đến nghỉ dưỡng và tham quan. Nhưng những du khách đến đây điều mà họ không thể bỏ qua đó là thưởng thức hương vị của trà Shan Tuyết cổ thụ. Lên đến Suối Giàng các bạn sẽ thấy ngay một khung cảnh ấn tượng nhất đó là vùng đồi chè với bạt ngàn cây chè Shan Tuyết có thân nhuộm màu trắng mốc, hàng nghìn cây chè cổ thụ hơn 100 tuổi, có cây có tuổi thọ trên 300 năm có thân hình vạm vỡ, cao gần chục mét và có tán xòe rộng ra.

Suối Giàng là nơi bắt nguồn của những câu chuyện do người Mông kể về đàn khỉ hái chè, người dân ở nơi đây đã không phải trèo lên cây chè shan tuyết hái chè mà người ta đã huấn luyện đàn khỉ làm công việc này

Trên chênh vênh rìa núi mép vực, ở những chồi chè trót vót trên cao bầy khỉ trèo lên hái rồi sau đó tự ném gọn vào cái gùi người dân chỉ việc đem về chế biến. Đến ngày nay không còn đàn khỉ nữa nhưng những đồi chè cổ thụ vẫn còn rất nhiều. Những cây chè cổ thụ qua hàng chục đời người trường tồn với thời gian.

Anh Giàng A Đằng đang sở hữu một vườn chè với những gốc chè cổ thụ trong khu vườn nằm ngay trên lối vào trụ sở UBND xã Suối Giàng. Gia đình anh cũng đang mang một thương hiệu khá nổi tiếng của Suối Giàng là “Đằng Trà”. “Đằng Trà” cũng có nghĩa là trà của nhà ông Đằng, nhưng Trà cũng là tên người vợ của anh, tên “Chà” đọc chệch từ chữ “trà”. Khu vườn với sáu gốc chè “huyền thoại Suối Giàng” của anh Đằng nay được giao cho con gái và người con rể trông nom. Sừng sững trường tồn với thời gian,, những gốc chè có tuổi gần 300 năm ấy vẫn tiếp tục đâm chồi xanh mướt hết lứa này đến lứa khác. Bố của anh Giàng A Đằng là cụ Giàng A Lữ, năm nay 78 tuổi. Cứ đến mỗi dịp Tết âm lịch, ở huyện có buổi lễ cúng cây chè tổ và Cụ Lữ là người chủ tế cho những buổi lễ đó.

Từ trụ sở ủy ban xã, theo con đường bêtông đi một vòng quanh rừng chè, chìm trong mây mù vây bọc dáng vẻ cổ thụ của thân chè, sự tinh khiết của núi rừng, hương thơm của hoa chè đang trổ thơm Lòng thấy nhẹ nhõm sảng khoải biết bao.

Nhưng không chỉ là những thân cây chè to, điều làm nên huyền thoại Suối Giàng chính là tên gọi “shan tuyết” riêng có. Shan, theo nhiều người chỉ là cách đọc của “Sơn” - tức là núi, nhưng chè shan tuyết không phải là chè trên núi tuyết. Mới đầu, ai nghe đến shan tuyết cứ ngỡ đấy là vùng chè trên những núi tuyết, nhưng thật ra đó là những búp “tuyết trà” với một vẻ đẹp không thể hình dung nổi .

Bí mật của “tuyết” và chè “5 cực”

Chị Triệu Thị Oanh, chủ nhân của một cơ ngơi bán chè và đá cảnh lớn nhất Suối Giàng, nhắc đến chị là nhắc đến những ấm trà shan tuyết siêu hạng chỉ riêng nhà chị mới làm ra được. Và công lao sáng tạo chè “5 cực” chính là chồng chị, anh Lê Quang Tùng. Vốn từ một nhân viên bảo vệ của Nhà máy chè Vạn Hưng, nhưng tình yêu với hai đặc sản của Suối Giàng là chè và đá cảnh, sau mấy chục năm gắn bó nay anh Lê Quang Tùng xứng danh là một “đại gia” của Suối Giàng.

Đó là những búp chè chị chỉ chọn lấy một tôm (búp non duy nhất trên chồi cây) mà cũng không phải là loại tôm bình thường, đó phải là những búp chè được ngậm sương, trên bề mặt búp phủ một lớp óng ánh bạc như tuyết. Gói chè chị mang ra là những búp khô có màu vàng kiêu sa được phủ một lớp bạc. Chỉ vào lớp bạc như nhũ trên tôm chè, chị Oanh giải thích: cái lớp nhũ bạc phủ trên tôm này mới đích thị là “tuyết chè”, chè ngon nhiều hay ít phụ thuộc vào lớp tuyết này. Để hái được chè với lớp tuyết đẹp như thế này cũng là một kỳ công, không phải cứ hái là được “tuyết chè”.

Thường cây chè vùng Suối Giàng mỗi năm thu hái được ba vụ. Vụ xuân vào tầm tháng 2-3 âm lịch, đây là vụ cho chè chất lượng tuyệt hảo nhất. Chịu đựng giá buốt suốt mùa đông núi cao, rồi ngậm từng hạt sương sớm lúc giao mùa, ủ từng khối mù mây mỗi sớm, cây chè shan tuyết Suối Giàng bừng thức khi mùa xuân tràn về. Những chồi non của chè lúc này hội tụ trong nó tất cả tinh túy của trời đất thiên nhiên, sương gió, mù mưa của miền rẻo cao, mùa xuân đẹp viên mãn trong lớp tuyết bạc lấp lánh dát trên mỗi lá chè, mỗi búp chè.

Gọi là “5 cực” bởi đó là loại chè “cực khổ”, để hái được là một kỳ công, do chỉ có thể hái nó được một vụ trong năm và mỗi vụ chỉ được hái trong vài ngày viên mãn nhất của mùa thu hoạch thay vì hái 3-4 vụ như các loại chè khác. Người hái phải thức dậy lúc tinh mơ, trước khi ánh nắng rọi lên lá kích thích quá trình quang hợp làm tăng vị chát, mất mùi hương, giảm chất lượng chè. Đó là loại chè “cực ngon” bởi được tuyển lựa cực kỳ kỹ lưỡng, chỉ chọn búp non duy nhất (gọi là một tôm), búp phải mẩy, căng, đậm tuyết, và gọi là “cực sạch” bởi trên độ cao hơn 1300m, chè shan tuyết Suối Giàng không hề biết đến thế nào là thuốc trừ sâu hay phân hóa học. Tất cả đều do khí hậu đặc trưng của vùng Tây Bắc nuôi nấng từng búp chè.