Chân dung các oligarch Nga

Lời tự thú của người giàu nhất nước Nga 

Tỉ phú Mikhail Khodorkovsky tại phòng giam nhà lao số 4 ở Moscow
 




 
 



 


 

 





 


 
Hai lần viết thư ngỏ bày tỏ sự ăn năn hối lỗi và ca ngợi Tổng thống Vladimir Putin, Mikhail Khodorkovsky - người giàu nhất nước Nga với tài sản ước chừng 15 tỉ USD - đã gây sửng sốt trong giới doanh nhân và chính trường Nga

Những tài sản bất hợp pháp.- Kể từ ngày bị bắt (ngày 25-10-2003) và bị tạm giam tại nhà lao Mastrosskaya Tishina về tội trốn thuế, giả mạo giấy tờ v.v..., phạm nhân nổi tiếng Mikhail Khodorkovsky, sinh năm 1963, không ngừng gây hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Với tư cách là cựu chủ tịch tập đoàn dầu khí Yukos và cổ đông lớn nhất của tập đoàn này, ngày 9-4 vừa qua, Khodorkovsky đã quyết định ngưng tài trợ cho bà Irina Khakamada, ứng cử viên tổng thống (TT) Nga 2004 thất cử, đại diện cho một đảng đối lập theo chủ nghĩa tự do và những đảng đối lập tự do khác.
Trước đó, Khodorkovsky đã cho công bố 2 lá thư ngỏ bày tỏ sự ăn năn hối lỗi và ca ngợi TT Vladimir Putin. Trong lá thư ngỏ đầu tiên có tựa đề ?oCuộc khủng hoảng của chủ nghĩa tự do ở Nga?, đăng trên báo Vedomosti Khodorkovsky công khai hối lỗi về những gì đã xảy ra hồi thập niên 1990 mà ông cho rằng đó là những lỗi lầm mang tính lịch sử của những người theo chủ nghĩa tự do ở Nga. Ông tuyên bố cuộc khủng hoảng của chủ nghĩa tự do ở Nga không phải do âm mưu của ?oCông an Petersburg? (ám chỉ ngành an ninh tình báo) mà do những đánh giá sai lầm, những tính toán kém cỏi của những người theo chủ nghĩa tự do nằm trong bộ máy chính quyền suốt thập niên 1990.
Như vậy, Khodorkovsky trở thành oligarch (từ này ở Nga chỉ một số doanh nhân làm giàu mau chóng nhờ chính sách tư hữu hóa công nghiệp và dựa thế cựu TT Boris Yeltsin) đầu tiên nhìn nhận sự tồn tại một cuộc khủng hoảng về ý thức hệ của chủ nghĩa tự do ở Nga. Ông cũng là tỉ phú đầu tiên nhìn nhận tính chất bất hợp pháp của những vụ tư hữu hóa các công ty quốc doanh lớn theo chủ trương của nhà cải cách Anatoly Chubais. Khodorkovsky thừa nhận rằng cuộc khủng hoảng tài chính và tiền tệ năm 1998 đã gây ra những hậu quả xã hội nghiêm trọng, làm những người gửi tiền tiết kiệm phá sản và chính phủ mất khả năng chi trả lương cho cán bộ công nhân viên. Khodorkovsky cũng quy trách nhiệm cho giới kinh doanh gây ra cuộc khủng hoảng đó.
Sau khi vạch trần những sai lầm của thời kỳ hoàng kim sản sinh những tỉ phú USD đầy thế lực, những oligarch hầu như bất khả xâm phạm, Khodorkovsky kêu gọi những môn đồ của chủ nghĩa tư bản Nga xem xét lại những đặc thù của nước Nga mà hành xử một cách đúng đắn, ngưng ngay việc phá hoại tính hợp pháp của quyền lực tối cao (ám chỉ chính quyền hiện tại ở Nga). Ý này đã được đặc biệt nhấn mạnh trong lá thư thứ hai của Khodorkovsky gửi đến Đại hội nhà báo khu vực và được công khai hôm 13-4. Lá thư viết: ?oĐây là một điều không vui nhưng là sự thật: TT (Putin) là quyền lực duy nhất ở đất nước này được nhân dân công nhận. Do những sai lầm của chúng ta (những người theo chủ nghĩa tự do) cần phải biết cách đạt thỏa thuận với chính quyền hiện hữu?. Nói cách khác, cần phải hợp tác với TT Putin. Là một trong những nhà tư bản sáng giá nhất ở Nga, việc Khodorkovsky kêu gọi thống thiết như trên có một giá trị đặc biệt.
Khodorkovsky thành khẩn đến mức nào?.- Bản thân chuyện Mikhail Khodorkovsky đang tiếp tục bị tạm giam đến ngày 25-5 này để chính quyền  điều tra tập đoàn Yukos, khiến nhiều người nghi ngờ mức độ chân thật của những gì trình bày trong hai lá thư nói trên.
Stanislav Belkovski, Chủ tịch Viện Chiến lược quốc gia, là một trong những người tin rằng Khodorkovsky đã nói thật tình. Ông nhấn mạnh đến một ý của Khodorkovsky là những ai hưởng lợi từ những vụ tư hữu hóa trong những năm 1990 cần phải chia sẻ lợi nhuận của mình với nhân dân, cần phải san lấp cái hố chia cách giới thượng lưu với ?onhân dân?. Ví dụ trả thuế nhiều hơn, những nhà tài phiệt, trong những năm 90 có thể chuộc lại lỗi lầm của mình. Theo ông Belkovski, ?ocông dân Liên bang Nga? Mikhail  Khodorkovsky (nhà tỉ phú này đã ký dưới các lá thư ngỏ như vậy) đã ngộ ra rằng biết ăn năn hối lỗi công khai là thể hiện sức mạnh chớ không phải sự yếu đuối.
Cũng có không ít người nghi ngờ lòng thành của Khodorkovsky. Boris Nemtsov, một chính khách có tiếng theo khuynh hướng tự do, nói với hãng tin Interfax: ?oTôi không đồng ý với ý kiến cho rằng tất cả những người tự do cần phải điều chỉnh để làm vừa lòng chính quyền. Ý tưởng đó không mang lại điều gì tốt lành cho đất nước cũng như cho bản thân tác giả đưa ra ý tưởng đó?. Gleb Pavlovski, chủ tịch một tổ chức vì một nền chính trị hữu hiệu, nhận xét trên báo Izvestia: ?oNhững lá thư này nằm trong chiến thuật tìm cách thỏa hiệp với chính quyền và thiết lập một đầu cầu đối thoại với chính quyền?. Những người hoài nghi khác cho rằng những ý tưởng của  Khodorkovsky không có gì sâu sắc, không mang lại điều gì là mới mẻ về cơ bản.
 



Tự do: Điều mà Khodorkovsky nói đạt nhất là tự do. Ông ấy đã xua tan một huyền thoại từng được báo chí truyền bá mạnh mẽ: Đó là huyền thoại về tự do không bị ràng buộc trong những năm 1990. Ông ấy đã vạch trần tính chất viển vông và nhấn mạnh cái giá phải trả cho những ảo ảnh mang tính thần tiên.
Stanislav Belkovski
Song cũng có người tán dương Khodorkovsky. Vladimir Kyjkov, một trong những hạ nghị sĩ theo phái tự do còn trụ lại tại Duma Quốc gia Nga, nhận định trên báo Izvestia: ?oKhodorkovsky đã làm điều mà những người theo chủ nghĩa tự do ở nước ta đáng lẽ phải làm sau cuộc bầu cử tháng 12 năm ngoái (bầu cử quốc hội) và tháng 3 (bầu cử TT 2004) vừa qua. Đó là giải thích những nguyên nhân thật sự dẫn đến sự thất bại của các đảng tự do tại những cuộc bầu cử vừa kể chớ không nên đổ lỗi cho cử tri trở nên xấu xa quay lưng lại với họ. Các nhà lãnh đạo tự do đã rũ bỏ trách nhiệm cá nhân của mình trong những thất bại đó còn Khodorkovsky dám nhận trách nhiệm?.
Stanislav Belkovski phân tích bi kịch của Khodorkovsky như sau: ?oNhững lá thư ngỏ của Khodorkovsky không mang lại nhiều lợi ích cho tác giả. Ngược lại, chúng sẽ làm cho Khodorkovsky cảm thấy cô độc hơn. Đơn giản bởi vì sẽ có ít oligarch chia sẻ quan điểm của Khodorkovsky nhất là khi tác giả khiển trách họ ?" sau khi tự khiển trách ?" không giúp đỡ người nghèo và thiếu lòng ái quốc. Đối với Hiệp hội Các nhà doanh nghiệp Nga cũng vậy. Hiệp hội này đang muốn trút hết mọi tội lỗi lên đầu tập đoàn Yukos và ông chủ tịch (Khodorkovsky) kém khôn ngoan?.
Được hastalavista sửa chữa / chuyển vào 16:46 ngày 09/10/2004

Tỷ phú Nga Roman Abramovich sắm Boeing 767 và tậu điện Saint Peterburg. ​

Nhật báo The St. Peterburg Times số ra ngày 25-5 đưa tin, tỷ phú Nga Roman Abramovich, ông chủ của câu lạc bộ bóng đá danh tiếng Chelsea, đã mua một chiếc Boeing 767-300 mới mà ông dự định biến nó thành một văn phòng bay như máy bay của tổng thống Mỹ.
Có nguồn tin cho biết trị giá chiếc máy bay khoảng 100 triệu USD, nhưng họ cũng cho rằng khó tính được trị giá của nó bởi không thể biết giá thành của việc trang trí nội thất máy bay. Chỉ riêng hệ thống phòng thủ tên lửa đã lên tới 1,5 triệu USD.
Chiếc máy bay này sẽ được trang cấp những thiết bị hiện đại nhất, trong đó có hệ thống phòng thủ chống tên lửa, nội thất sẽ được trang trí đáp ứng các yêu cầu tiện nghi cao cấp nhất . Theo tờ báo trên, chiếc máy bay được mua của công ty Ansett Worldwide vào năm ngoái và hiện đang đỗ tại văn phòng của công ty Thuỵ Sĩ Jet Aviation, chuyên trang trí nội thất máy bay dân dụng. Trước đó, chiếc máy bay này đã được sơn tại Filton (Anh) theo đúng kiểu chiếc Boeing Business Jet 737 mà Abrmovich đang có, mặc dù nó sẽ được đăng ký tại Hà Lan.
Ngoài ra, ông chủ Chelsea còn bỏ khoản tiền khiêm tốn 500.000 USD tậu một cung điện nhỏ ở cố đô Saint Peterburg.

Roman Abramovich - Tỉ phú dầu mỏ cuồng nhiệt bóng đá
15/10/2004

Người giầu nhất nước Anh không phải là công dân nước này mà là một người Nga đăng ký định cư tại đây. Đó là tỉ phú Roman Abramovich. Mặc dù vậy, cách đây hơn 5 năm, ngay ở nước Nga, chẳng có mấy ai biết tới tên ông.
Còn bây giờ, Roman Abramovich đã là một đại gia giàu có bậc nhất thế giới. Là một nhà tài phiệt với rất nhiều cổ phần chi phối tại hai tập đoàn dầu mỏ và khai thác nhôm, Roman Abramovich đã thu về những món lợi nhuận kếch xù. Tổng tài sản của nhà tỉ phú trẻ tuổi này được ước tính lên tới 7,2 tỉ bảng Anh, tương đương với 13 tỉ USD, gấp đến gần chục lần tài sản của nữ hoàng Anh Elizabeth.
Sự giàu có nhanh chóng của Roman Abramovich làm tất cả mọi người kinh ngạc. Như từ dưới đất chui lên, đột nhiên báo giới và công luận liên tục nhắc đến tên tuổi của đại gia người Nga. Dường như tất cả ai cũng đều tò mò muốn biết nhà tỉ phú với gương mặt trẻ thơ này đã làm giàu kiểu gì mà nhanh thế.
Chẳng dễ gì mà biết được các bí quyết làm giàu nhanh chóng của các tỉ phú, nhất là các tỉ phú mới nổi từ nước Nga. Khi giá trị tài sản của Roman Abramovich được công bố đã rất nhiều người sững sờ ngạc nhiên. Nhưng khi biết chi tiết tài sản đó, người ta lại càng sững sờ trước tiềm lực tài chính, kinh tế của nhà tỉ phú này.
Ngoài rất nhiều tài sản có giá trị như biệt thự, đất đai tại London, Tropez và West Sus***, tầu nghỉ ngoài biển, máy bay chuyên cơ đặc biệt, Roman Abramovich còn đang chi phối tới 3 tập đoàn kinh tế quan trọng bậc nhất của nước Nga. Roman Abramovich hiện đang sở hữu tới 80% cổ phần của Sibneft, tập đoàn dầu mỏ lớn thứ tư thế giới.
Ông cũng đang nắm đúng một nửa số cổ phần của tập đoàn khai thác nhôm lớn thứ nhì thế giới là Russkiy Aluminiy. Roman Abramovich đã từng là một đại cổ đông của hãng hàng không Nga Aeroflot với 26% tổng số cổ phần và mới đây ông đã bán đi 20%. Ngoài ra, không thể quên kể đến việc Roman Abramovich đang là ông chủ đội bóng đá Chelsea của thành London với giá trị đầu tư lên tới hàng trăm triệu USD.
Anh hùng gặp thời
Roman Abramovich sinh năm 1967 và là người mang trong mình dòng máu Do Thái. Mẹ ông là người Nga, còn cha ông là người Do Thái đã định cư tại Nga hàng trăm năm nay. Roman Abramovich sớm mồ côi cả cha lẫn mẹ. Khi ông mới 18 tháng, bà Irina, mẹ ông bị bệnh chết. Hơn 2 năm sau, khi Roman mới 4 tuổi, bố ông là Arkady Abramovich đã chết vì một tai nạn lao động và ông được người chú nuôi dưỡng.
Có thể nói Abramovich đã có một cuộc sống hết sức bình thường, thậm chí rất vất vả, ngay từ bé đã phải đi làm kiếm tiền. Cậu chuyên đi lang thang bán rong đồ chơi bằng nhựa, bằng cao su cho trẻ em. Ngay từ nhỏ, cậu bé ít nói Roman Abramovich đã tỏ ra không ham muốn học hành mà chỉ thích kinh doanh kiếm tiền.
Roman chọn làm những thứ mà không ai nghĩ tới và không muốn làm. Chẳng mất đồng vốn nào, Roman Abramovich đã được thầu trông coi nhà vệ sinh công cộng trên đường phố Matxcơva và nhanh chóng cai quản, kinh doanh thành công 15 nhà vệ sinh công cộng.
Mọi sự chỉ thay đổi vào đầu những năm 1990, khi nước Nga có những biến động dữ dội cả về chính trị và kinh tế. Không chỉ riêng Roman Abramovich mà rất nhiều người đột nhiên qua đêm trở thành những ông chủ nhà máy do chính sách tư nhân hoá ào ạt các xí nghiệp quốc doanh của Chính phủ Nga lúc bấy giờ. Rất nhiều thông tin không chính thức rằng chỉ cần những mối quan hệ đặc biệt với một số quan chức là có thể mua được cả một nhà máy với giá rẻ bất ngờ.
Thế là, năm 1992, khi mới 25 tuổi, Roman Abramovich đã có cổ phần của một công ty dầu mỏ nhỏ có tên là Runicom. Roman Abramovich kinh doanh dầu mỏ từ đó và có cơ hội tiếp cận và kết thân với giới tài phiệt và những người có thế lực. Không ít người cho rằng Roman Abramovich phải có những đường dây hay mưu mô ghê gớm nào đó mới có thể thâm nhập nền kinh tế nhanh và sâu như vậy.
Mới vào kinh doanh dầu mỏ, Roman Abramovich đã bị gọi ra toà về những nghi ngờ khuất tất trong các phi vụ kinh doanh. 55 toa tàu chở dầu theo hợp đồng đã bị biến mất mà không có bằng chứng gì cả. Rất may giai đoạn đó những trường hợp tương tự như vậy ở nước Nga quá nhiều, cộng với nhiều tác động khác nữa nên vụ bị nghi ngờ trên của Roman Abramovich không bị điều tra và xét xử đến nơi đến chốn.
Mới 26 tuổi, Roman Abramovich đã trở thành một trợ lý đắc lực và trung thành của đại gia Boris Berezopvsky. Ông này đồng thời cũng là một ông trùm có rất nhiều thế lực và ảnh hưởng đến chính trường nước Nga lúc đó. Nhờ có mối quan hệ thân cận với ông trùm này mà từ một công ty cung cấp dầu mỏ con con là Runicom, Roman Abramovich đã đến được với tập đoàn dầu mỏ Sibneft khổng lồ. Rất nhiều người đã nói rằng Roman Abramovich đã nhập cuộc thị trường với các đại gia một cách nhanh chóng phi thường chính nhờ sự đỡ đầu của ông trùm đầy quyền lực này.
Roman Abramovich không thừa nhận nhưng cũng chẳng phản đối những đồn đại đó. Ông tìm cách tự khẳng định mình, đặc biệt khi Boris Berezopvsky đã thất thế và mất toàn bộ chỗ dựa từ phía chính phủ mới. Cho đến thời điểm này, Abramovich đã chứng minh khá thuyết phục khả năng của mình. Chắc chắn rằng ông đã học được không ít điều từ Berezopvsky nổi tiếng. Ông tìm sự hậu thuẫn về chính trị bằng cách ứng cử thống đốc khu tự trị Chukotka. Và Roman Abramovich đã thắng lớn với trên 92% số phiếu bầu của cử tri.
Để có được thắng lợi vang dội và sự khẳng định trên chính trường của một vùng tự trị rộng gấp 3 lần nước Anh nhưng dân số chưa đến 100.000 người, Roman Abramovich đã tỏ ra rất hào phóng. Ông đã bỏ từ tiền túi gần 200 triệu Euro để xây dựng cơ sở hạ tầng, trường học, nhà trẻ bệnh viện, siêu thị và cả rạp chiếu bóng cho vùng Chukotka rộng lớn mà nghèo khó. Tính ra mỗi người dân Chukotka được nhận hơn 2.000 Euro từ ông Thống đốc tỉ phú của mình.
Đam mê bóng đá
Có lẽ chẳng có mấy ai đam mê bóng đá như nhà tỉ phú Roman Abramovich. Tên tuổi của ông được biết đến khắp nơi trên toàn thế giới không phải ở chỗ ông là người giàu nhất nước Anh hay là tỉ phú bậc nhất của nước Nga. Người ta biết đến và kinh ngạc về Roman Abramovich nhờ sự đam mê bóng đá của ông.
Ai cũng biết đến việc Roman Abramovich bỏ ra trên gần ba trăm triệu Euro để mua và xây dựng lại đội bóng Chelsea có nhiều truyền thống của thành London. Ngày nay, nói đến Chelsea là phải nói đến tên của Roman Abramovich. Sự đầu tư có tính cách mạng quyết liệt của Roman Abramovich tại một câu lạc bộ ngoại hạng Anh đã làm các báo chí tốn không biết bao nhiêu giấy mực.
Không mấy khi được nghe Roman Abramovich trực tiếp nói về đội bóng mình, nhưng người ta luôn thấy ông cùng vợ có mặt gần như tại tất cả các trận đấu của Chelsea. Roman Abramovich luôn làm những người quan tâm đến bóng đá và đặc biệt là bóng đá Anh phải hồi hộp theo dõi những hành động của ông đối với đội bóng của mình. Dư luận hồi hộp theo dõi không biết sắp tới danh thủ nào lại lọt vào tầm ngắm của Roman Abramovich nữa đây.
Kinh doanh muốn là số 1 thì trong thể thao lại càng phải thế. Sau mùa bóng đầu tiên chỉ xếp hạng 3, Roman Abramovich đã bỏ ra hơn 100 triệu Euro để ?othay máu? đội bóng và thay cả huấn luyện viên. Roman Abramovich bạo tay đầu tư để nhắm tới một cú đúp trong mơ: Chelsea vừa vô địch giải ngoại hạng Anh, vừa vô địch Champion Cup.
Cho đến nay khó có thể nói rằng đầu tư của Abramovich vào bóng đá, vào đội Chelsea là đầu tư kinh doanh hay chỉ là niềm đam mê bóng đá thuần túy. Tuy còn rất trẻ nhưng Roman có không ít kinh nghiệm đường đời. Với ông, sự giàu có, tiền bạc đã giúp ông làm được nhiều thứ. Không ít người cho rằng đây là những thú chơi kỳ quái, vung tiền của các đại gia tỉ phú ngông cuồng. Nhưng cũng có những nhà phân tích cho rằng Roman Abramovich đã tính toán khá kỹ khi đầu tư vào bóng đá. Đó không chỉ là thú vui thuần tuý mà có khi còn gắn liền với những ý tưởng muốn tạo ra danh tiếng. Việc giàu lên quá nhanh có thể tạo ra những hiệu ứng không tốt trong công chúng và nhà chức trách.
Chắc hẳn Roman Abramovich đã có những nước cờ tính rất xa nhằm đánh bóng và tạo một hình ảnh quen thuộc và thiện cảm để dễ dàng cho những hoạt động kinh doanh sau này. Nếu đúng vậy thì quả là Roman Abramovich đã rất thành công tuy phải tiêu tốn rất nhiều tiền. Mặc dù là người ít nói và thận trọng với báo giới nhưng thông qua bóng đá, Roman Abramovich đã trở thành con người quen thuộc, và thậm chí hình ảnh của ông trở nên có thiện cảm với nhiều người. Những xoi mói về cách làm giàu, về những nghi ngờ trong thuế hay gian lận gì đó vì thế rất có thể đã bị chìm đi dễ dàng hơn trước những sự kiện bóng đá nóng hổi và đầy kịch tính.
Làm nhiều tiêu nhiều
Đó chính là triết lý sống của Roman Abramovich. Trong khi người giàu thứ hai nước Anh hiện nay là Hans Rausing nổi tiếng về sự tằn tiện, tiết kiệm tối đa, thì Roman Abramovich ngược lại hoàn toàn. Roman Abramovich còn rất trẻ, ông thuộc thế hệ khác. Cách kiếm tiền của ông chẳng thể biết hết, chỉ biết là rất nhanh. Và Roman Abramovich cũng tiêu tiền nhanh như ông kiếm được. Nếu như đầu tư vào bóng đá còn được gọi là đam mê cuồng nhiệt của một tỉ phú là cổ động viên bóng đá, thì việc mua sắm những thứ xa xỉ với giá trên trời bị không ít người gọi là thú vui ngông cuồng.
Roman Abramovich đang sở hữu nhiều tài sản có một không hai. Chiếc tầu ?oPelorus? mà Roman Abramovich đặt hãng đóng tàu nghỉ cao cấp Blom+Vos Repair thực hiện quả là một lâu đài xa hoa tráng lệ di động trên biển. Về mức độ hiện đại và sang trọng thì con tàu dài 114 mét, rộng 20 mét này hiện vẫn đang đứng thứ nhất thế giới. Roman Abramovich thuê hẳn hãng ?oBlue Ocean Yacht? nổi tiếng chuyên tu dưỡng, chăm sóc và quản lý tàu để ông có thể bất chợt sử dụng vào bất cứ tại thời điểm nào. Ngoài ra, Roman Abramovich còn có 2 lâu đài di động tương tự như vậy là tầu ?oEcstasea? và ?ole Grand Bleu?.
Hiện nay, nhiều người đang hồi hộp theo dõi cuộc găng đua không chính thức nhưng rất thú vị giữa 2 tỉ phú Roman Abramovich và Paul Allen. Cả hai đại tỉ phú đều ngấm ngầm muốn mình là người có nhiều lâu đài di động trên biển nhất và hiện đại nhất. Chiếc tầu ?oPelorus? trị giá 72 triệu bảng Anh của Roman lại được đưa vào xưởng để hiện đại hoá hơn nữa và lắp đặt bổ sung một sân bay trực thăng trên nóc. Trên biển thế nào thì trên không cũng phải vậy. Ông chủ Roman Abramovich đã không tiếc tiền để đặt một chiếc máy bay Boeing 767 mang tên ?oTổng thống? cho riêng mình.

(Hà Linh)

Một bài trong tháng 11/2004 về Abramovich:
Roman Abramovich - tỉ phú chẳng từ đâu