Chặng đường Đỏ từ Stalingrad - hồi ức của Mansur Abdulin

Tôi sinh ra trong một gia đi?nh thợ mo? va?o nga?y 14 tháng 9 năm 1923. Chúng tôi sống ơ? một ngôi la?ng ngươ?i Tashtagol gọi la? Sukhoi, bao quanh bơ?i nhưfng cánh rư?ng nguyên sinh rậm rạp. Trong nhiê?u thế ky?, la? nơi sống cu?a nhưfng ngươ?i Tashtagol ba?n địa, nhưfng ngươ?i Tartar, Estionia, Hungaria, Đức, Nga-theo-đức-tin-cô? tự do va? trốn chạy, va? ca? hậu duệ cu?a nhưfng ngươ?i Cossack vốn tư?ng tham gia va?o cuộc khơ?i nghifa nông dân - lafnh đạo bơ?i Yemellian Pugachev (1773-1775).
Môfi sắc dân có tôn giáo, chúa trơ?i hoặc nhưfng thánh thâ?n na?o đó ma? họ tôn su?ng. Ti? như, một gia đi?nh có một cái lôf ơ? góc pho?ng, va? qua đó họ liên hệ trực tiếp với thâ?n linh; gia đi?nh khác thi? có một cây thông nho? trong sân, chôf ma? họ cho la? linh thiên. Họ trang trí ca?nh lá với va?i miếng gie? va? câ?u nguyện J (tay na?y hóm phết).
 
Nhưfng ngươ?i đó có Chúa trơ?i, luật lệ va? nguô?n gốc riêng, chung sống hoa? bi?nh với nhau. Họ có điê?m chung la? một cộng đô?ng mê tín: họ tin ră?ng tất ca? được cai qua?n bơ?i đấng tối linh (Highest Power), ngươ?i sef trư?ng phạt ke? xấu. Dân địa phương, du? thuộc quốc tịch hay tôn giáo, cufng đê?u thống nhất ơ? một ý niệm thâ?n bí khác: rư?ng, sông, đô?i, hô?, đâ?m lâ?y hoặc mo? đê?u có một vị thâ?n sơ? hưfu, cai qua?n, vị thâ?n đó sef ba?o vệ cho sự gia?u có va? sự sơ? hưfu đó. Nếu có ai thách thức la?m điê?u gi? xấu, vị thâ?n đó chắc chắn sef di?m chết hắn ta ma? không đê? lại dấu vết gi? (chôf na?y có thê? thấy được niê?m tin đa thâ?n như dân Việt chúng ta).
 
Bố mẹ tôi đê?u la? nhưfng ngươ?i ngoa?i, ngươ?i nhập cư, Đa?ng viên ?" va? không tôn giáo. Nhưng vi? họ la? nhưfng ngươ?i duy nhất biết đọc viết, dân địa phương kính trọng họ. Bố tôi la? kyf thuật viên ơ? mo? va? la? Đa?ng viên ĐCS, rất chú trọng va?o đạo đức năng lực công nhân. Mẹ tôi, du? học ít, dạy ha?ng xóm viết ?" du? chi? tên họ.
 

Tôi sinh sau nga?y chế độ chuyên chế Nga sụp đô? va? lực lượng bạch vệ cufng bị dẹp tan trong nội chiến 1918-1921. Nhưfng tre? em Liên Bang Xô Viết thơ?i đó pha?i chịu ti?nh trạng đói kém kéo da?i, thêm va?o la? nhưfng dịch bệnh tệ hại như đậu mu?a, lao phô?i, dịch ta? va? sốt phát ban. Thươ?ng thi? chă?ng có ai la?m mộ cho các tre? chết. Nhưfng phụ nưf nông dân chôn con ma? không hê? khóc lóc, ma? co?n cho thấy sự vui mư?ng cu?a họ khi bớt đi một miệng ăn pha?i nuôi. Nhiê?u ngươ?i lớn ?" va? ca? tre? em ?" có lối sống khác. Mẹ tôi, thi?nh thoa?ng lại bị lên cơn cuô?ng hậu qua? cu?a việc thiếu đói va? tuyệt vọng triê?n miên, va? khi đó ba? điên cuô?ng ga?o lên: ?o Tôi treo cô? chết đây ! Tôi bo? các ngươ?i (chi? tôi, em trai tôi va? cha tôi) ? !?
 
Va? vi? cuộc sống kinh khu?ng ma? mẹ tôi đaf không xấu hô? hoặc dấu diếm - trước mặt anh em tôi ?" ră?ng ba? ghen tỵ với nhưfng ngươ?i bạn cu?a ba?: nhưfng phụ nưf ma? con cu?a họ đaf chết ca?. Du? ră?ng tôi chi? mới 3 hay 4 tuô?i khi đó, nhưng tôi hiê?u mẹ va? không buô?n với nhưfng ca?m xúc khó khăn đó. Tôi câ?u nguyện với đấng tối linh (ma? tôi tin la? hiện hưfu) ban cho cha mẹ tôi sức khoe?, va? câ?u thâ?n hâ?m mo? ba?o hộ cho cha tôi khi ông va?o hâ?m mo?. Tôi cố chịu đựng nhưfng cơn đói kinh khu?ng ma? không khóc. Có một lâ?n, thâ?y thuốc khám tôi va? ba?o mẹ tôi ră?ng:
-         ?oCon ba? không bị bịnh gi?, nó chi? bị thiếu máu va? vi? vậy nên yếu ớt. Vị thuốc tốt nhất la? cho nó ăn!?
 
Kê? tư? đó tôi sợ bị đứt tay. Vi? tôi sợ tôi sef chết do bị cha?y hết máu, va? khi đó mẹ tôi có dịp vui mư?ng vi? bớt đi một miệng ăn !!! (Hix, poor Mansur!!! -> câu bi?nh cu?a em chứ không  có trong nguyên tác J )
 
Dân địa phương thươ?ng ghé thăm bố mẹ tôi bơ?i lef họ la? ngươ?i có học duy nhất trong vu?ng. Nhưfng ngươ?i khách ho?i han nhiê?u vấn đê? quan trọng khác nhau như:
-         Đô?ng chí Abdulin, đô?ng chí la? đa?ng viên, hafy thă?ng thắn cho tôi biết ?" có Chúa trơ?i hay không?
Rô?i họ im lặng, nín thơ? chơ? câu tra? lơ?i cu?a cha tôi.
-         Tiếc la? không có Chúa trơ?i ?" cha tôi nói ?" nhưng loa?i ngươ?i luôn câ?n có một nhân vật đâ?y quyê?n năng, thông hiê?u mọi thứ, thươ?ng thiện ?" phạt ác, do vậy họ hư cấu ra Chúa trơ?i đê? mọi ngươ?i trên thế giới na?y thấy hạnh phúc.
Nghe như vậy, mắt nhưfng ngươ?i khách trợn lên như muốn nha?y ra kho?i hốc mắt, cha tôi nhanh chóng la?m cho họ dịu lại.
-         Nhưng trên nhân loại, thay vi? Chúa, có một đấng công lý tối linh bao tru?m lên chúng ta, giúp ta không lạc lối va? không bị diệt vong.
Luận điê?m na?y dươ?ng như đa?m ba?o cho mọi ngươ?i va? thêm va?o hi vọng cho tương lai tươi sáng. Nhưfng ngươ?i khách gục gặc nhưfng bộ râu vif đại với ve? ha?i lo?ng va? nói:
-         Ngư?ơi ta chi? có thê? sống như vậy ?" Không đức tin, không thê?!
Họ cúi cha?o va? ra vê?.

Tư? khi co?n bé con, tôi đaf thích vef, thích đục đefo cưa ba?o va? thích sáng tạo, la?m nhưfng đô? vật khác lạ. Va? khi tôi co?n la? học sinh, tôi đaf la? một tay la?m ván va? gia?y trượt tuyết khá nghê?. Tôi cufng la?m một cái lô?ng chim theo mâfu một căn nha? tranh cu?a nông dân, luf chim sáo đá có một nơi ơ? tuyệt vơ?i va? chúng hay om xo?mn với nhau vi? một chôf tốt trong đó. Tôi cufng la? một tha?nh viên tích cực cu?a nhóm chơi ta?u lượn va? máy bay mô hi?nh.
Năm 12 tuô?i, tôi đaf có được các huy hiệu ?oSăfn sa?ng lao động va? chiến đấu?, ?oTay súng Vorosilov? (nhưfng huy hiệu na?y cấp cho nhưfng ai vượt qua các chi? tiêu vê? thê? thao va? bắn súng), tôi đaf va?o rư?ng với súng đê? săn ga? rư?ng. Tôi đaf mơ mi?nh sef trơ? tha?nh một nghệ syf, một diêfn viên, một kyf thuật viên mo?, một thợ chụp a?nh, rô?i thi? phi công, lái xe va? syf quan Hô?ng quân.
 
Có lâ?n tôi la?m một cái camera bă?ng gôf (nó đại loại la? một cái camera đục lôf, camera thụ động, một thiết bị đơn gia?n được du?ng rộng rafi trước thơ?i máy chụp a?nh hiện đại ra đơ?i ơ? thế ky? 19
(** đoạn na?y dịch xong em cufng không hiê?u nó la? cái gi?, nguyên văn la?: this would appear to have been a kind of pin-hole camera or camera obscura, a simple device widely used before the advent of modern photographic camera in the nineteenth century ?" bác na?o gia?i thích giúp em), nhưng không có gi? đê? la?m thấu kính, du? chi? la? một cặp mắt kiếng ?" va? tôi đaf du?ng du?i nóng, du?i một cái lôf, la?m một cái kính mơ? mơ? với tro. Ttôi đaf rất ngạc nhiên khi nhi?n qua đó va? thấy rof ra?ng chú chó săn cu?a tôi đang chạy ngang qua ơ? đă?ng xa. Nhưng con chó bị lộn ngược!
Dân khu mo?, biết đến thứ đô? chơi mới me? cu?a tôi đaf rất nhiệt ti?nh tán dương: ?oCu nho? Mansur Abdulin thiệt khá. Hắn la?m một cái đô? chơi tuyệt vơ?i, nhi?n qua đó, toa?n bộ đa?n ba?-con gái bị lộn ngược đâ?u xuống va? váy bị tốc ngược qua đâ?u. Va? lúc đó tha hô? ngắm nhé, họ không mặc quâ?n! Ha-ha!?. Vi? vậy, phụ nưf môfi khi thấy tôi với cái đô? chơi đó, la hét hoa?ng loạn va? cố chạy hoặc trốn đi. Cuối cu?ng họ phục kích, đánh ngaf tôi va? lấy món đô?, véo mufi va? gâ?n như xé rách tai tôi.
 
Một dịp khác, có lef la? ngươ?i tham gia bê?n bi? va? khá nhất trong đội kịch nghiệp dư, tôi được phân một vai sif quan Bạch Vệ (đối thu? cu?a Hô?ng Quân trong cuộc nội chiến 1918-1921 ?" ND), với một cặp ki?m nóng đo? tra tấn nhưfng ngươ?i Cộng sa?n chiến đấu trong ha?ng nguf Hô?ng quân bị bắt. Nhưng buô?i diêfn không bao giơ? kết thúc, bơ?i lef một va?i anh cha?ng khán gia? đaf xông lên sân khấu ga?o toán lên ?oGiết bọn Trắng!? doạ đánh tôi, chắc do tôi diêfn quá đạt. Tôi pha?i chịu đựng khá nhiê?u cho ước mơ la?m diêfn viên cu?a mi?nh.
Tôi cufng vef rất khá, va? đaf trang trí cho va?i quyê?n tập viết (vốn được cung cấp rất ít) bă?ng nhưfng bức tranh cu?a tôi, va? kết qua? la? cha tôi đaf ?otrang trí? cho mông cu?a tôi với thắt lưng da cu?a ông thật lực đến nôfi ma? ca? tuâ?n sau tôi vâfn pha?i nă?m tênh hênh, sấp bụng giơ đít cho bọn gián xem?.
Được tieungoclang sửa chữa / chuyển vào 14:21 ngày 19/10/2007

Ấn tượng quá, nhất là đoạn những ngu7ì lính hành quân qua những cái xác, của đồng đội cũng như của kè thù, họ làm quen với hoàn cảnh quá nhanh và cũng quá dễ dàng chấp nhận cái chết, hay thật

Cà? thơ?i thơ Ắu cù?a tĂi ơ? khu mò? Miasski. Khi lớn hơn mẶt tì, cà? mù?a hè? tư? sàng 'Ắn tẮi, cù?ng với 'àm con trai và? và?i 'ứa con gài, chùng tĂi tì?m và?ng: sà?ng nhưfng mĂ?u 'Ắt càt trong nhưfng chẶu kim loài 'ơn già?n hof̣c nhưfng càc xè?ng 'à?o và?o. Lùc nà?y cuẶc sẮng chùng tĂi 'àf khà hơn: ìt bì 'òi và? cò tiĂ?n 'Ă? mua quĂ?n ào.
 
Nfm 1940, 'Ă? 'ược cẮp sĂ? gào (nguyĂn vfn là? bread card: thè? bành mì?, em dìch sĂ? gào cho nò gĂ?n gùfi), tĂi bò? hòc và? 'i là?m trong mò?, với cĂng viẶc là? 'Ă?y xe gò?ong. Nhưng chiẮn tranh 'àf nĂ? ra ngà?y 22 thàng 6 nfm 1941. Là? mẶt thợ mò?, tĂi khĂng bì 'Ặng viĂn, nhưng tĂi lài xoay sơ? 'Ă? gia nhẶp quĂn 'Ặi.
BẮn chùng tĂi là? Nikolai Koniayev, Ivan Vanshin, Victor Karpov và? tĂi. Cù?ng 'Ắn phò?ng 'fng kỳ tuyĂ?n quĂn và? cẮ thuyẮt phùc ngươ?i càn bẶ ơ? 'ò rf?ng nghiẶp vù mò? cù?a chùng tĂi khĂng ghĂ gớm 'Ắn mức phà?i giưf chùng tĂi ơ? xa mf̣t trẶn, nhưng anh ta vĂfn khfng khfng: â?oTĂi khĂng thĂ?, tĂi 'ược lẶnh tư? Uỳ? ban QuẮc phò?ng, tĂi khĂng cò quyĂ?n!â?, Và?- tĂi nhớ lài 'iĂ?u 'ò với mẶt nù cươ?i- chùng tĂi 'e doà anh ta rf?ng sèf 'Ặt nhẶp và?o mẶt cư?a hà?ng trong 'Ăm: khi 'ò chùng tĂi cò khà? nfng sèf bì 'ưa 'Ắn mẶt tiĂ?u 'oà?n trư?ng giới, ơ? toà?, chùng tĂi sèf khai rf?ng vì? thiẮu tà Galkin cẮ ngfn chùng tĂi ra trẶn!
Vì thiẮu tà già?i quyẮt ngay vẮn 'Ă?. Anh ta gòi thf?ng cho ai 'ò 'Ă? 'ược phèp. Và? ngay lẶp tức, chùng tĂi 'àf thẮy mì?nh trĂ?n truĂ?ng 'ứng trước nhưfng cf̣p mf́t xfm soi cù?a mẶt uỳ? ban tuyĂ?n chòn hòc sinh sỳf quan cho trươ?ng phi cĂng. Chì? cò hai trong sẮ chùng tĂi 'ược chòn: bàn thĂn nhẮt cù?a tĂi Nikolai Koniayev và? Victor Karpov. Vanshin và? tĂi trơ? lài phò?ng tuyĂ?n quĂn và? cù?ng trong ngà?y, anh ta 'i 'Ắn trươ?ng xe tfng Chirchiks, cò?n tĂi thì? 'Ắn trươ?ng bẶ binh Tashkent ('ược mang tĂn V.Lenin). Dìf nhiĂn tĂi ghen tì với bòn hò. Nhưng sẮ phẶn 'àf 'ình 'oàn rf?ng, chì? tĂi, mẶt lình bẶ binh, sẮng sòt sau cuẶc chiẮn.
 
Sau khi tẮt nghiẶp ơ? trươ?ng, tĂi, mẶt lĂ?n nưfa lài bì cà?n trơ? 'Ắn với càc hoàt 'Ặng tìch cực. Là? mẶt hòc viĂn gương mĂfu, tĂi 'ược gòi ơ? lài trươ?ng là?m già?ng viĂn. Và? 'Ă?ng 'Ặi ghen tì với tĂi, sẮ khàc thì? lưu ỳ mẶt càch hf?n hòc: â?o Hf́n muẮn ra trẶn biẮt bao nhiĂu, nhưng chùng ta thẮy 'iĂ?u gì? rĂ?i 'Ắy!â?. KhĂng bao giơ?, tĂi 'àf cò kẮ. TĂi Ăm mưu với mẶt hòc viĂn ưu tù khàc, hò anh ta là? Taktzer. Anh ta fn mẶt mĂ?u xà? phò?ng gif̣t, và? và?o bẶnh viẶn. Anh ta bì tiĂu chà?y, cò?n tĂi thì? 'Ắn gf̣p chình uỳ? trươ?ng với mẶt 'Ă? nghì: â?oHàfy 'Ă? Taktzer lài, cò?n tĂi thì? chuyĂ?n và?o danh sàch ra trẶn!â?. TẮt cà? 'Ă?ng 'Ặi 'àf vui mư?ng khi thẮy tĂi â?" ìt ra là? vì? tĂi hàt hay nhẮt â?" và? tĂi thì? nhẶn nhiẶm vù cù?ng với mẶt 'Ặi 700 thiẮu uỳ mới toanh.
Được tieungoclang sửa chữa / chuyển vào 08:21 ngày 22/10/2007

Khi chùng tĂi 'Ắn sư 'oà?n, càc 'Ă?ng 'Ặi cù?a tĂi 'ược phĂn vĂ? càc trung 'oà?n khàc nhau, cò?n tĂi thì? ơ? lài sơ? chì? huy, là?m dự bì. TĂi khĂng mong muẮn ơ? lài phìa sau, nhưng, thẶt vĂ ìch 'Ă? van vì? xin ra mẶt trung 'oà?n tiĂ?n tuyẮn. CĂu trà? lơ?i thươ?ng là?: â?o Trong quĂn ngùf khĂng cò nhưfng thứ 'ài loài như tĂi sèf khĂng, tĂi khĂng thĂ? hay tĂi khĂng biẮt thẮ nà?oâ?.
 
Và?o mẶt ngà?y, tĂi 'ang ơ? sơ? chì? huy, sư trươ?ng cho gòi tĂi. KhĂng 'Ă? cho tĂi bào cào, sư trươ?ng Ắm àp cho tĂi ngĂ?i và? 'Ă?y mẶt gòi Kazbek 'Ắn bĂn ghẮ và? bà?o â?o Hùt thuẮc 'i!â?. TĂi tư?ng 'Ă? ỳ nhưfng lùc Ăng ta nhì?n tĂi: kiĂ?u như nhì?n dĂn Gipsy trong phiĂn chợ hof̣c ngf́m con ngựa mà? Ăng ta yĂu thìch. TĂi khĂng can 'à?m hùt thuẮc trước mf̣t mẶt vì tướng và? chuĂ?n bì cho 'iĂ?u tẶ hài nhẮt, tĂi cùfng biẮt là? Ăng 'ang tì?m mẶt sìf quan phù tà. Như thươ?ng lẶ, sư trươ?ng 'ang chuyẮch choàng say. Ă"ng nhì?n tĂi bf?ng cf̣p mf́t bò? mẶng cù?a mì?nh và? lĂ?m bĂ?m mẶt càch hàch dìch, gĂ?n như khĂng 'ành lươfi:
-         HĂm nay, tĂi quyẮt 'ình kỳ lẶnh 'iĂ?u 'Ặng anh là?m sìf quan phù tà cù?a tĂi. TĂi hà?i lò?ng với kẮt quà? hòc tẶp và? trì?nh diĂfn cù?a anh, tĂi 'ợi sự 'Ă?ng ỳ cù?a anh.
-         TĂi 'Ă? nghì 'ược chuyĂ?n 'Ắn trung 'oà?n 1034, nơi nhưfng 'Ă?ng 'Ặi cù?a tĂi 'ang phùc vù
TĂi trà? lơ?i.
-         TĂi 'àf khĂng nghìf rf?ng anh tư? chẮi! Anh khĂng tin là? khĂng cò gì? làfng màn ơ? chiẮn tuyẮn à?? Đò chì? là? mẶt lò? sàt sinh! Hàfy nòi â?o'Ă?ng ỳâ? và? anh sèf khĂng hẮi tiẮc vì? 'iĂ?u 'ò. TĂi tin là? anh sèf cò 'ược nhiĂ?u huĂn chương và? thfng cẮp. Hàfy suy nghìf. TĂi sèf khĂng tẶ với anh!
-         KhĂng, thưa 'Ă?ng chì Tướng quĂn. TĂi khĂng biẮt 'ành giĂ?y, nhưng tĂi biẮt chiẮn 'Ắu.
-         Nhưng tài sao?
Ă"ng ta nhướng 'Ăi mà?y rẶm ràp, thà?nh mẶt vàch xàm thf?ng, và? giưf chùng lơ lư?ng 'Ă? phò?ng cĂu trà? lơ?i cù?a tĂi.
-         Thưa, tĂi 'àf thĂ? với bàn tĂi là? sèf cù?ng chiẮn 'Ắu.
-         Sèf khĂng ai trong sẮ bàn anh tư? chẮi lơ?i 'Ă? nghì vư?a rĂ?i 'Ău.
 
Được tieungoclang sửa chữa / chuyển vào 08:22 ngày 22/10/2007

Bác dịch "cần vụ" theo em là chuẩn rồi ạ. Dạo này được mùa hồi ức quá.
Junior Leuitenant: thiếu úy.
Máy ảnh: cái vụ này em nhớ hồi nhỏ ông già có làm cho em, nhưng lâu quá không rõ. Nó nằm trong cuốn Vật lý vui của LX in ngày xưa. Đại loại có một hộp gỗ, có 1 ống kính để thu hình ngoài trời hắt lên một nền chiếu (ở đây có lẽ là bằng gỗ) ở mặt sau hộp gỗ. Đây không phải là máy ảnh như tư duy bây giờ, mà chỉ là thứ đồ chơi vật lý kiểu thế kỷ 18-19.
Được danngoc sửa chữa / chuyển vào 10:11 ngày 20/10/2007

Theo tui, nếu là lính thì dịch là cần vụ, còn sĩ quan mà dịch là cần vụ e không xuôi tai lắm, tui hay dịch là sĩ quan phụ tá.

this would appear to have been a kind of pin-hole camera or camera obscura, a simple device widely used before the advent of modern photographic camera in the nineteenth century
cái giao diện mới format text chuối nhẩy.
nó hoạt động như là máy ảnh lỗ nhỏ hoặc buồng tối máy ảnh, một thiết bị đơn giải dùng rộng rãi trong thé kỷ 19 trước khi máy chụp ảnh hiện đại xuất hiện.
Đã dùng từ hiếm rồi còn viết củ chuối, khó dịch quá.