Chạy đua vũ trang trong vũ trụ

VŨ KHÍ VŨ TRỤ:
tên gọi chung các loại vũ khí được sử dụng trong khoảng không vũ trụ hoặc từ vũ trụ để diệt các mục tiêu trong vũ trụ, trong khí quyển hay trên mặt đất. VKVT được nghiên cứu, chế tạo dựa trên nguyên lí vật lí mới như vũ khí chùm hạt, vũ khí chùm tia, vũ khí laze, vv. VKVT có thể được đặt trên các khí cụ bay vũ trụ (trạm quỹ đạo, tàu vũ trụ, vệ tinh nhân tạo)... để diệt các tên lửa đường đạn chiến lược, máy bay ném bom chiến lược, vv. VKVT là phần chính được dự định triển khai trong "chương trình SDI" của Mĩ.
------------------------
Mỹ doạ đưa vũ khí lên vũ trụ
Các thông tin ở New York ngày 9/2 cho biết, Đại tá không quân Mỹ Anthony Russo, Trưởng phân ban vũ trụ của Bộ chỉ huy chiến lược Mỹ tuyên bố nước này không loại trừ khả năng đưa vũ khí lên vũ trụ để bảo vệ các vệ tinh thương mại của Mỹ.
Anthony Russo nhấn mạnh, lần đầu tiên trong chính sách vũ trụ của Mỹ trong một thập kỷ qua, vai trò quân sự trong việc răn đe cuộc tấn công nhằm vào các vệ tinh thương mại của Mỹ sẽ được tăng cường.
Chính sách mới này của Mỹ nhằm loại bỏ mọi mơ hồ về trách nhiệm của những kẻ đứng sau các cuộc tấn công vệ tinh thương mại của Mỹ. Mỹ sẽ sử dụng tất cả biện pháp thích hợp để bảo vệ các tài sản của Mỹ trên vũ trụ. Quân đội sẽ nhận được nhiều nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ trên vũ trụ vì an ninh quốc gia của Mỹ đang ngày càng phụ thuộc vào các công ty vũ trụ thương mại và dịch vụ tài chính và viễn thông từ các vệ tinh thương mại.

Nguy cơ quân sự hóa vũ trụ
Mới đây, Ngũ Giác Đài đã bắn rơi một vệ tinh trinh sát bị hỏng. Năm ngoái, Trung Quốc dùng tên lửa phá hủy một trong số những vệ tinh bị trục trặc kỹ thuật của họ. Hai sự kiện này đã làm cho một số chuyên gia lo ngại sẽ xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang trong không gian. Trong câu chuyện ''Khoa học Không gian'' hôm nay, Nguyễn Lê sẽ đề cập đến những bước phát triển có thể dẫn đến nguy cơ quân sự hóa vũ trụ, dựa trên tường trình của Thông tín viên đài VOA Aida Akl.
US Navy Standard Missile-3 (SM-3), which will be used to shoot down the falling satellite, is launched as part of a test, 6 Nov 2007
Phi đạn SM-3 của Hoa Kỳ dùng để bắn hạ vệ tinh do thám bị hư hại
Nhìn theo góc độ lịch sử, các hoạt động không gian trước nay chỉ giới hạn trong lĩnh vực thăm dò khoa học, thương mại, liên lạc và điều hướng quân sự, cũng như thu thập thông tin tình báo và xác minh sự tuân thủ của các quốc gia đối với các điều ước về kiểm soát vũ khí. Nhưng nhiều chuyên gia cho rằng không gian nay đã trở thành một phần không thể tách rời của các hoạt động quân sự, đặc biệt là ở phương Tây. Sau khi diễn ra việc Hoa Kỳ và Trung Quốc dùng tên lửa phá hủy các vệ tinh bị trục trặc kỹ thuật, nhiều nhà quan sát lo ngại rằng các quốc gia khác cũng có thể phát triển những khả năng chống vệ tinh như thế và sử dụng không gian vào mục đích quân sự.
Bà Theresa Hitchens, giám đốc Trung tâm Thông tin Quốc phòng ở Thủ đô Washington, lo ngại rằng đây có thể là sự khởi đầu của một cuộc chạy đua vũ trang.
Bà Hitchens nói: "Rõ ràng là cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ, và rất có thể là có nhiều nước khác nữa, đã tiến hành nghiên cứu về những công nghệ có thể được dùng cho các loại vũ khí đặt trên mặt đất để chống vệ tinh hoặc cho các loại vũ khí đặt trong không gian. Nói như thế không nhất thiết có nghĩa là một nước nào đó đang sắp cho triển khai một thứ vũ khí nào đó, nhưng chắc chắn là cả Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc đang nghiên cứu về những loại công nghệ như la-de chẳng hạn. La-de có thể được dùng để theo dõi các vệ tinh, nhưng đồng thời nó cũng có thể được dùng để phá hủy các vệ tinh. Do đó, công nghệ này đang được các nước chú ý nhiều hơn. Điều chưa được rõ ràng là không biết những động cơ thúc đẩy này có đủ mạnh hay không để bắt buộc các quốc gia phải hoàn toàn đi theo con đường phát triển những khả năng chống vệ tinh."
Trong thập kỷ 1980, Hoa Kỳ và Liên Bang Xô Viết đã thí nghiệm các loại vũ khí chống vệ tinh. Giám đốc Hitchens nói rằng sau đó cả hai nước đều không theo đuổi các chương trình liên hệ nữa vì quá tốn kém cũng như quá khó khăn về mặt công nghệ, và vì không biết chắc về những nhược điểm của các loại vũ khí này, đặc biệt là khả năng có thể vô tình gây ra một cuộc xung đột.
Sự quan trọng của không gian đã tăng lên trong mấy năm vừa qua, với phần lớn các hoạt động thông tin-liên lạc ngày nay phải tùy thuộc vào vệ tinh. Phát biểu trên một diễn đàn mới đây tại Viện Độc lập ở Thủ đô Washington, ông Peter Hayes, một nhà phân tích cấp cao thuộc Cơ quan An ninh Không gian Quốc gia Hoa Kỳ, ghi nhận rằng việc xác định mục tiêu và điều hướng quân sự ngày càng tùy thuộc nhiều hơn vào không gian từ khi nổ ra cuộc Chiến tranh Vùng Vịnh Ba Tư năm 1991.
Ông Hayes nói: "Trong các cuộc hành quân hiện nay tại Iraq và Afghanistan, chúng ta đã thực hiện một sự đảo ngược gần như hoàn toàn giữa việc sử dụng các loại bom đạn không điều khiển và bom đạn có điều khiển. Hồi năm 1991, chỉ có 7 phần trăm số bom đạn được ném hoặc phóng từ trên không xuống có gắn những thiết bị điều khiển chính xác. Năm 1999, chúng ta tiến hành chiến dịch không tập của NATO trên vùng trời của Kosovo và Serbia. Trong trường hợp đó, số lượng bom đạn được điều khiển chính xác do các lực lượng NATO sử dụng trong cuộc xung đột liên hệ tăng lên khá cao. Chúng ta thấy loại vũ khí có tên là Bom tấn công trực tiếp hỗn hợp--gọi tắt theo tên tiếng Anh là JDAM--được đem ra sử dụng lần đầu tiên. Đây là một thiết bị do hệ thống định vị toàn cầu hướng đẫn được gắn vào các quả bom thông thường để biến chúng thành những quả bom được điều khiển một cách chính xác cao độ đến mục tiêu. Đến năm 2003, tỷ lệ số bom được điều khiển này là 70 phần trăm."
Sự kết hợp những vũ khí đặt trong không gian với những phương tiện chiến tranh quy ước cho phép thực hiện những trận oanh tạc chính xác ở những tầm xa lớn, giúp giảm bớt số binh sĩ cần thiết phải có trên bộ.
Cũng lên tiếng tại Viện Độc lập là ông Jeff Kueter, một chuyên gia thuộc Viện George C. Marshall, một tổ chức nghiên cứu khoa học và chính sách công cũng đặt trụ sở ở Thủ đô Washington. Ông Kueter nói rằng sự kết hợp này là một hiện tượng mới mẻ về phương cách sử dụng không gian.
Ông Kueter nói: "Việc sử dụng các phương tiện trong không gian như các vệ tinh trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh là nhằm các mục đích ngăn ngừa khủng hoảng. Nhưng ngày nay, chúng đã trở thành những mục tiêu để tấn công, bởi vì những phương tiện đó, nếu bị tấn công và tiêu diệt, có thể giúp cho kẻ tấn công đạt được một lợi thế thật sự ngay trước mắt hay về lâu về dài, tùy theo tầm cỡ của cuộc tấn công. Ngày nay, chúng ta đang hoạt động trong một môi trường đã khác hơn về cơ bản. Các cuộc thảo luận của chúng ta về vấn đề kiểm soát vũ khí phải được hướng dẫn bởi nhận thức đó."
Nhiều nhà phân tích lập luận rằng cái giá phải trả cho sự thành cing hay thất bại trong một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân cao hơn nhiều do tiềm năng gây ra chiến tranh hạt nhân của nó.
Theo Bà Nancy Gallagher, một chuyên gia làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và An ninh thuộc Trường Đại học Maryland, nhiều người cho là những tác động của một cuộc tấn công nhắm vào một vệ tinh sẽ chỉ giới hạn trong không gian. Nhưng bà nói rằng vệ tinh có thể bị phá hỏng bằng cách gây nhiễu và bằng cách tấn công vào các trạm vệ tinh mặt đất, và điều này có thể tàn phá các hệ thống điều hướng và thông tin liên lạc toàn cầu.
Bà Gallagher nói: "Còn có một mức độ tấn công khác, đó là nếu quý vị có khả năng phóng một tên lửa đạn đạo tầm ngắn, quý vị có thể, ít ra về mặt lý thuyết, đưa những vật tạp nhạp lên quỹ đạo thấp. Có thể quý vị sẽ không đủ sức tấn công một vệ tinh cụ thể nào đó. Nhưng quý vị vẫn có thể gây trở ngại cho việc sử dụng không gian. Nếu quý vị bắt đầu nghĩ đến việc dân chúng trên khắp thế giới phải tùy thuộc nhiều đến mức nào vào các vệ tinh, đặc biệt là điều gì sẽ xảy ra nếu quý vị bắt đầu mở những cuộc tấn công có tác động phá hủy rất nhiều vệ tinh và tạo ra rất nhiều mảnh vụn khiến cho quỹ đạo thấp hơn trong không gian không còn sử dụng được nữa, thì điều đó có thể gây ra những hậu quả cực kỳ rộng lớn."
Việc Trung Quốc phá hủy một vệ tinh khí tượng bị trục trặc hồi năm ngoái đã để lại một số rất nhiều những mảnh vụn bay trên quỹ đạo Trái Đất. Vì những mảnh vụn đó có thể phá hủy một cách dễ dàng những vệ tinh khác, nhiều nhà phân thích lo ngại rằng, trong điều kiện chưa có những quy định về việc sử dụng không gian, một cuộc chạy đua vũ trang có thể làm cho không gian không còn sử dụng được nữa.
Sau đây là ý kiến của bà Theresa Hitchens, giám đốc Trung tâm Thông tin Quốc phòng ở Thủ đô Washington:
"Khi người Trung Quốc phá hủy vệ tinh khí tượng của họ, một vệ tinh nhỏ, nặng vào khoảng 1 tấn, thì họ đã tạo ra 2,600 mảnh vụn trong không gian, mỗi mảnh lớn hơn một quả bóng chày. Đó là số mảnh mà chúng ta nhìn thấy được. Theo một số ước tính thì thật ra họ còn tạo ra 150 ngàn mảnh vụn không gian nhỏ bằng một hòn bi mà chúng ta không thể nhìn thấy. Hầu hết các vệ tinh thông tin ?" liên lạc và vệ tinh quân sự đều nặng vào khoảng 10 tấn hay hơn nữa. Nếu một trong số những vệ tinh đó bị phá hủy, nó có thể tạo ra một số khổng lồ những mảnh vụn trong không gian. Do đó, trong một cuộc chiến tranh nóng trong không gian, quý vị có thể nhanh chóng tiến đến chỗ thực sự làm cho các vệ tinh không hoạt động được trong quỹ đạo liên hệ. Và đó sẽ là một điều kinh khủng thật sự cho nhân loại."
Điều khiến cho bà Hitchens lo ngại là sự cạnh tranh khu vực. Bà nói rằng thí dụ như khả năng chống phá vệ tinh của Trung Quốc có thể thúc đẩy một nước như Ấn Độ phát triển một chương trình tương tự. Rồi tới lượt Pakistan cũng có thể cảm thấy bị bắt buộc phải làm theo gương Ấn Độ. Theo bà Hitchens, điều đó có thể đưa đến việc Iran và các nước khác cũng làm như vậy.

Cuộc chạy đua chế tạo vũ khí vũ trụ giữa Nga và Mỹ
Phát biểu với Hãng thông tấn Nga Itar-Tass ngày 27/9 vừa qua, Thượng tướng Vladimir Popovkin, Tư lệnh Lực lượng Hàng không vũ trụ Nga, cho biết: "Nếu nước khác triển khai vũ khí trên vũ trụ, thì Nga có thể sẽ phát triển vũ khí "mang tính trả đũa" nhằm vào vũ khí trên vũ trụ".
Ông Popovkin nói thêm: "Chúng tôi không muốn phát động chiến tranh trên vũ trụ, cũng không muốn giành lấy quyền kiểm soát vũ trụ, song chúng tôi không cho phép bất cứ nước nào khác kiểm soát vũ trụ".
Bình luận về phát biểu trên của Thượng tướng Vladimir Popovkin, nhiều cơ quan truyền thông Nga nêu rõ, mặc dù ông Popovkin không vạch mặt chỉ tên, song rõ ràng là ông đã chĩa mũi nhọn vào nước Mỹ.
Ngay từ năm 1997, từ bang New Mexico, quân đội Mỹ đã phát chùm tia laser vào chiếc tàu vũ trụ của Mỹ. Năm 2001, một hội đồng do Bộ trưởng Quốc phòng Rumsfeld lãnh đạo đã cảnh báo rằng, nếu không đẩy nhanh nhịp độ phát triển vũ khí trên vũ trụ, Mỹ rất có thể phải đối mặt với ?oSự kiện Trân Châu cảng trên vũ trụ?.
Sau đó, Mỹ đã khởi động chương trình nghiên cứu và phát triển vũ khí trên vũ trụ mang tên ?oHỏa tinh?. Được biết, mục đích của chương trình này là nhằm ?ocó được kỹ thuật đặc biệt về chế tạo vũ khí tia laser năng lượng cao?. Tia laser với sức công phá mạnh có thể phá hủy vệ tinh nhân tạo.
Quan chức cấp cao chuyên trách giám sát phát triển vũ khí laser trên vũ trụ của Lầu Năm Góc cho biết, ?oHỏa tinh? là chương trình thận trọng và cần thiết, bởi vì kể từ nay đến mấy chục năm tới, Mỹ cần phải bảo vệ vệ tinh của mình khỏi bị tấn công.
Tháng 10/2006, ?oChính sách vũ trụ Quốc gia?, được Tổng thống Mỹ Bush ký thông qua, đã cho thấy một cách rất rõ ràng rằng Mỹ sẽ loại bỏ thế lực ?othù địch? và nắm quyền kiểm soát vũ trụ. ?oChính sách vũ trụ Quốc gia? đã "bật đèn xanh" cho kế hoạch quân sự hóa trên vũ trụ của Mỹ.
Bước sang năm 2007, quân đội Mỹ tích cực ấn định kế hoạch tác chiến trên vũ trụ, cơ quan nghiên cứu khoa học bắt đầu thúc đẩy triển khai trang bị quân sự trên vũ trụ. Quân sự hóa vũ trụ do Mỹ sắp đặt đã từ kế hoạch trở thành hiện thực.
Hành động tích cực thúc đẩy kế hoạch vũ khí trên vũ trụ của Mỹ đã thu hút sự quan tâm và tạo nên phản ứng của Nga. Năm 2006, Nga đã công bố ?oChương trình vũ trụ liên bang 10 năm? nhằm tăng cường thực lực vũ trụ của Nga.
Căn cứ vào chương trình này, vũ khí phòng chống vệ tinh là dự án phát triển trọng điểm của Nga. Hiện nay, Nga chủ yếu nghiên cứu chế tạo hai loại vũ khí phòng chống vệ tinh lớn. Năm 2007, dự toán ngân sách tài chính dành cho dự án vũ trụ Liên bang của Nga sẽ vượt 50 tỉ rúp.
Căn cứ vào chương trình hữu quan, trong 10 năm tới, vốn đầu tư vào lĩnh vực vũ trụ của Nga sẽ vượt mức kỷ lục, 486,8 tỉ rúp. Ngoài ra, Nga còn đề ra nhiều chương trình tác chiến khác trên vũ trụ nhằm đánh trả vệ tinh quân sự trong tương lai.
Giới phân tích lo ngại rằng, cuộc đọ sức giành ?oquyền kiểm soát trên vũ trụ? rất có thể dẫn tới sự đối đầu quân sự trên vũ trụ giữa các nước, trong khi đó việc triển khai vũ khí trên vũ trụ sẽ đe dọa tới hòa bình và an ninh thế giới.
Ông Ivanov, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Nga cho biết, cần phải nghiêm cấm hành động triển khai vũ khí trên vũ trụ, vì việc này có thể dẫn tới ?ohậu quả nghiêm trọng không thể lường trước được?.
Báo chí Nga nhận định, chương trình vũ khí laser trên vũ trụ của Mỹ hiện đang trong giai đoạn nghiên cứu, nếu muốn hoàn thành, có lẽ còn phải bỏ ra nhiều năm nữa. Nhưng vũ khí trên vũ trụ là một vấn đề có thể đe dọa tới hòa bình và an ninh toàn cầu. Vì vậy, cộng đồng quốc tế cần phải sớm đi đến nhận thức chung, cấm triển khai vũ khí và chạy đua vũ khí trên vũ trụ.

Tên lửa chống vệ tinh của Trung quốc