Chiến dịch đường 9 nam Lào (1971) - Chiến thắng hào hùng của QĐND VN, bước mở đầu của tác chiến binh

Khoảng 3 giờ sáng, TĐ3 TQLC báo cáo đã tiếp nhận một toán của TĐ2, như vậy là trên đường triệt thoái đã không có địch chận đánh. Đến 7 giờ sáng tôi mới nghe tin Đạt về tới điểm tập trung, anh quá mệt, gần như ngất xỉu. Nguyễn Xuân Phúc, TĐT TĐ2 Trâu Điên, đã tập họp binh sĩ bảo vệ bãi đáp để trực thăng bốc toàn thể quân nhân của LĐ 147 về Khe Sanh.
Căn cứ hỏa lực Đống Đa đã triệt thoái, bây giờ địch dồn hỏa lực vào vị trí chúng tôi trên đỉnh Koroc này. Rất may là đỉnh núi cao, vị trí pháo địch xa nên sự tản đạn lớn, pháo địch rơi vào chúng tôi rất í. Tuy vậy tôi cũng gọi trực thăng tản thương liên tiếp. Tôi có tần số thường trực với sĩ quan cố vấn của tôi nằm ở Khe Sanh và chiếc trực thăng chỉ huy bay trên cao nên mọi sự tiếp tế, tải thương tôi gọi đều nhanh chóng dễ dàng. Cứ mỗi sáng, khoảng 6 giờ tôi đã nghe tiếng gọi của anh Mỹ trên chiếc C&C, chào hỏi và nhờ tôi tin cho anh những vị trí súng phòng không địch. Về hướng Nam căn cứ Hồng Hà, trên một đỉnh núi cao, cách xa chừng 1 cây số thôi, có một ổ phòng không địch đào sâu vào khe đá, chung tôi dùng mọi hỏa lực mà cả 3 ngày không làm sao dập tắt được. Bom đánh không trúng, hỏa tiễn trực thăng cũng không trúng, pháo 105 ly của tôi mấy trăm trái chỉ làm cho nó im tiếng, chui sâu vào khe núi. Chỉ còn cách dùng BB leo lên ném lựu đạn vào miệng hầm của bọn lì lợm này, nhưng leo lên rất khó, núi đá cao vút cây rừng mọc chen nhau và phải mất vài ngày với leo tới đỉnh núi, việc đó không phải của PB!
Cuộc hành quân Lam Sơn 719 đã vào giai đoạn cuối. Tất cả các cánh quân đang trên đường rút lui. Chúng tôi ở ngay biên giớ nên sẽ rút sau cùng. Tôi được lệnh phải để lại một trung đội pháo, rút sau chót với một ĐĐ của TĐ8 TQLC. Việc này thật không đúng, pháo nặng nề cùng đạn dược và quân dụng... Đai Úy Hùng than thở với tôi, phải can thiệp, tôi hiểu LĐ chẳng có quyết định gì về vấn đề này, cả Thiếu Tá Trước chỉ huy trưởng PB SĐ cũng vậy, ai dám cãi lệnh ông Đại Tá Bùi Thế Lân. Tôi nói nhỏ với Hùng trước khi lên trực thăng, câu hết đại bác về, nếu mai này có gì chúng ta cùng nhau ra tòa án quân sự, tôi thương pháo thủ của tôi, không thể để pháo ở tiền đồn để trực xạ. May mắn phút chót đổi lệnh, pháo và toàn bộ TĐ8 cùng được trực thăng vận về Khe Sanh sáng ngày mai. Tôi yên tâm nhưng tối nay không sao ngủ được, Hùng qua hầm tôi nói chuyện gẫu. Nhà bếp nói còn mấy con vịt xin làm thịt nấu cháo. Dĩ nhiên là tôi OK, mai về rồi để nó làm gì. Sau chầu cháo vịt, qua nửa đêm tôi tuyên bố giải tán: "Sáng sớm mai mà không bị pháo kích nặng thì mình sẽ có trực thăng bốc về, còn như rủi ro bị pháo nặng trực thăng không đáp được hoặc bị phòng không bắn hạ vài chiếc là tụi Mỹ dám bổ mình lắm, ta về bằng chân, các bạn cứ sẵn sàng...
Tôi thức giấc khi nghe tiếng gọi của anh bạn cố vấn Mỹ:
- India 6, India gọi bạn, trả lời.
- India, đây India 6, tôi nghe bạn rõ...
Tôi hét to gọi Dũng, sĩ quan ban 3 TĐ rồi điện thoại cho các pháo đội xếp đạn đại bác vào lưới, phải mang về tối đa, kiểm soát lại giây câu đại bác, còn bao nhiêu lưới đạn ở tiền trạm gửi lên chiếc trực thăng thứ nhất.
- Dũng sẵn sàng đem BCH TĐ xuống bãi đáp, về trước với BCH LĐ, để lại cho tôi một máy PRC25, tôi sẽ về khi trực thăng câu hết pháo.
Tôi lên nóc hầm đài tác xạ với người hiệu thính viên, không mũ sắt, không áo giáp, không phải vì nó quá nặng, tôi tin vào may mắn, đạn sẽ tránh người... Nửa đêm không bị pháo kích nhiều tức là không có dấu hiệu sẽ tấn công bằng lực lượng chính quy. Chỉ e ngại trực thăng bị phòng không bắn rớt, hoặc bãi đáp bị pháo nhiều, tụi phi công Mỹ không dám đáp xuống bốc mình về và trung đoàn CS đang chờ mình dưới chân núi.
- India 6, đây là India 22, chiếc C&C, trực thăng chỉ huy đã lên bao vùng và gọi tôi.
- India 22, India 6 nghe bạn rõ.
- Cho biết vị trí phòng không địch.
- Vẫn như hôm qua, coi chừng khẩu 12 ly 7 ở phía Nam nó sẽ nổ các bạn đấy. Tốt nhất bay từ hướng BẮc đáp xuống rồi quay trở lại hướng Tây trước khi bay về Đông Bắc. Nhớ tránh xa hướng Nam.
- 22 nhận rõ, con cào cào đang tới bạn chuẩn bị 155 đi trước.
Đáp hiểu. Tôi gọi máy cho PĐ 155 ly ném trái khói. Con cào cào, loại trực thăng cấp cứu mạnh nhất bay tới từ hướng Đông Bắc, nó đã nhìn thấy khói vàng, từ từ đáp và như đậu trên đầu khẩu pháo 155 rồi hạ móc sắt. Người khẩu trưởng đã nhanh nhẹn móc sợi dây câu đại bác vào cái móc đó, nhảy xuống đất vẫy tay cho phi công bay lên. Chiếc trực thăng bốc lên nặng nhọc, máy nổ ầm ĩ, cánh quạt thổi bụi đỏ mù mịt. Anh phi công không chịu quay trở lại, từ từ bay ngang miệng lỗ phòng không. Xạ thủ khẩu 12 ly 7 khai hỏa ngay lập tức, tôi vừa nhìn thấy ánh lửa chớp ở đỉnh núi cao vội gọi chiếc trực thăng chỉ huy:
- India 22, phòng không địch hoạt động.
Hai chiếc trực thăng võ trang nhào ngay xuống phóng hỏa tiễn ào ào, nhưng chiếc trực thăng câu khẩu 155 ly đã bị trúng đạn, khói đen từ đuôi vẽ một vệt dài trên trời, chúng tôi lo âu nhìn theo, may thay nó lết được về đến Khe Sanh. Khi chiếc thứ 2 bay đến, tôi gọi chiếc trực thăng chỉ huy:
- India 22, bạn bảo phi công chịu khó quay lại, đừng đùa với Vẹm. Tôi cá với bạn máy phát hỏa tiễn chưa thịt được khẩu 12 ly 7.
Và lần này, sau khi móc đại bác, chiếc trực thăng ngoan ngoãn quay đầu bay trở lại. Hai chiếc trực thăng võ trang vẫn tiếp tục bắn hỏa tiễn vào vị trí súng phòng không địch, một chiếc lại nhè ngay tiền đồn TĐ8 tặng cho một phát.
- Đừng bắn vào quân bạn, tụi nó ném trái khói rồi đó!
Tôi hét vào trong máy truyền tin. Trong khi trực thăng loại lớn câu pháo thì những chiếc trực thăng nhỏ đáp xuống bãi đáp dưới chân núi để chở quân TQLC. Từng đoàn vài chục chiếc như sắp hàng trên trời, lần lượt mỗi chiêc chỉ đáp xuống có 30 giây, chở 6 người rồi quay đầu bay nhanh. Khi khẩu đại bác cuối cùng về đến Khe Sanh, tôi nói với Hùng, PĐT PĐ I:
- Tôi về trước, trực thăng bốc lưới đạn cuối thì bạn về. Dùng danh hiệu India 6 để liên lạc với trực thăng, có gì gọi tôi ở Khe Sanh.
Nhìn quanh đỉnh Koroc lần chót, phía Tây các chiến binh Quái Điểu đang từ từ xuống núi vào bãi bốc. Pháo địch vẫn quây rối suốt từ sáng nhưng không gây trở ngại cho việ chuyển quân, vài binh sĩ bị thương nhưng trực thăng thì vô sự. Bây giờ tôi nhận thấy địch tác xạ cả súng cối 82 ly, đạn nổ nhỏ nhưng đó là dấu hiệu của bộ binh địch đã khá gần. Cuộc di tản chạy đua với thời gian, nếu không vì khẩu 12 ly 7 ác ôn trên cao kia thì cuộc chuyển quân nhanh hơn nhiều.
Tồi vẫy tay ra hiệu cho người lính truyền tin theo tôi xuống đồi. Đến bãi đáp tôi thấy Thiếu Tá Đệ, TĐP TĐ1 TQLC đang điều động binh sĩ Quái Điểu lên trực thăng. Tôi giơ tay ra hiệu dành 2 chỗ cho thầy trò tôi về. Đệ gật đầu, một tay đẩy tôi ra bãi đáp, một tay vẫy trực thăng xuống. Tôi vừa lên cửa trực thăng thì anh xạ thủ đại liên đã nhanh nhẹn kéo tôi lên, mỗi bên chỉ có 3 người vừa nhảy lên là trực thăng bay ngay. Vì chở nhẹ, trực thăng quay đầu dể dàng, chui ra khe núi và trực chỉ Khe Sanh.
Mười lăm phút sau, tôi đặt chân xuống phi trường, hạ sĩ Thành đã đứng cạnh xe Jeep chờ tôi. Về đến BCH TĐ, anh bạn Mỹ chui ra khỏi chiếc hầm nhỏ bắt tay chào tôi. Tôi ngỏ lời cảm ơn sự giúp đỡ của anh và đãi anh một chầu chiều nay. Bây giờ tôi cần làm vệ sinh thân thể trước hết.
Về đến Khe Sanh tưởng như được yên tâm, nhưng vẫn có những tin làm hoang mang binh sĩ như: địch sẽ bao vây Khe Sanh cắt đường về Đông Hà, SĐ Dù đã triệt thoái ra khỏi Khe Sanh, SĐ1 BB tan nát, lực lượng BĐQ rả rời... quân sĩ SĐ TQLC không khỏi xuống tinh thần. Trận đánh sang Hạ Lào không thể coi là hoàn toàn thắng theo ý riêng của tôi.
Trong một buổi họp các đơn vị trưởng, tôi nhận thấy một vài người lớn tuổi mất tinh thần chiến đấu, buông lời bi quan. Những ông này sau đó giải ngũ hoặc thuyên chuyển khỏi TQLC. Lúc đó Tướng Lê Nguyên Khang có mặt, ông đã nói những lời thật khích lệ mà với ngày tháng trôi qua tôi không còn nhớ hết chi tiết, nhưng đại ý như sau: "Chúng ta gặp khó khăn, nhưng địch cũng có cái khó khăn của nó, không dễ gì nó đủ sức vây hãm chặn đuòng về của ta. Hơn nữa tôi nói cho các anh rõ, nhân dân miền Nam tin ở QLVNCH, QĐ tin vào lực lượng trừ bị nòng cốt là SĐ Nhảy Dù và SĐ TQLC, mà SĐ Dù đã triệt thoái, tại đây các anh là đại diện cho QD. ND miền Nam đang trông chờ các anh...". Cả phòng họp im lặng, tôi cũng như mọi người cảm thấy mình còn trách nhiệm nặng nề. May mắn và đúng như lời Tướng Khang, địch không đủ sức bao vây, cắt đường, chúng âm thầm rút về phía BẮc để tránh bom và bổ xung quân số. Chúng tôi ở lại Khe Sanh một tuần lễ, chờ cho SĐ 1 BB rút về hết, TQLC về sau cùng. LĐ 258 và TĐ3 PB của tôi về căn cứ Mai Lộc phòng thủ tuyến phía Tây của tỉnh Quảng Trị.
Sau cuộc hành quân mang tên Lam Sơn 719, lực lượng TQLC luôn có 2 LĐ túc trực tại vùng Hỏa Tuyến. Các TĐ luân phiên về hậu cứ tại Thủ Đức dưỡng quân vài tuần lễ. Riêng các TĐ PB không bao giờ được về hậu cứ cả 3 PĐ tác xạ, do lẽ tốn nhiều phương tiện, chúng tôi hoán đổi cả xe và pháo để dễ dàng bảo trì. Do đó các TĐ PB thường có một đứa con nuôi, một PĐ của TĐ PB khác. Tuy nhiên việc chỉ huy và phối hợp yểm trợ không có gì trở ngại. Sĩ quan pháo thủ vẫn coi đàn anh là ông thầy, luôn kính trọng và nghe lời.

Lôi Hỏa Sang Lào
Trung Tá Đoàn Trọng Cảo
Tháng 2/1971, toàn bộ LĐ 369 trở về Saigon để trang bị thêm các quân dụng cần thiết cho một trận chiến mới, đó là mặt trận Lam Sơn 719 Hạ Lào. Chỉ nghỉ ở hậu cứ 1 ngày, toàn bộ LĐ 369 được không vận ra phi trường Khe Sanh. Mặt trận Lam Sơn 719 đã bắt đầu trước khi LĐ 369 ra.
Tham dự mặt trận này gồm có: SĐ1 BB, SĐ ND, các LiĐ BĐQ và 1 LĐ Kỵ Binh, SĐ TQLC đã có 2 LĐ tham chiến, đó là LĐ 147 do Đại Tá Hoàng Tích Thông làm LĐT, gồm có các TĐ 2, 4, 7 + TĐ 2 PB. LĐ 258 do Đại Tá Nguyễn Thành Trí làm LĐT, gomf có các TĐ 1, 3, 6 + TĐ 3 PB.
LĐ 369 do Đại Tá Phạm Văn Chung là LĐT, gồm các TĐ 5, 8, 9 và TĐ 1 PB làm trừ bị cho QĐ và bảo vệ BTL HQ gồm các BTL HQ của các SĐ 1, SĐ ND, SĐ TQLC, SĐ BĐQ *, các cứ điẻm tiếp vận và phi trường Khe Sanh.
Trận đánh làm tôi nhớ nhiều nhất và theo tôi đó là trận rút lui tuyệt vời của LĐ 147, sau khi các SĐ1, SĐ ND, LĐ Thiết Kỵ, SĐ BĐQ rút hết. Tất cả các lực lượng địch dồn lại bao vây và pháo kích dữ dội vào LĐ 147 và 258. Đại Tá Bùi Thế Lân đã táo bạo ra lệnh cho LĐ 147 rút ban đêm để tránh địch truy kích. Núi cao, vực thẳm, rừng rậm nhiệt đới, làm không ai có thể di chuyển ban đêm như vậy được. Vào lúc 3 giờ chiều, tôi không nhớ rõ ngày, Đại Tá TLP ra lệnh cho tôi đi lãnh khẩn cấp 5000 quả đạn chiếu sáng. Ở Khe Sanh, 4 giờ là sương đã bắt đầu xuống. Khi những xe đạn đầu tiên về bãi thì trực thăng của TQLC HK loại CH 53 Skorsky gồm 24 chiếc đã tới và cứ lưới đạn nào xong thì trực thăng bốc lên liền, chở thẳng sang Koroc là căn cứ hỏa lực của TĐ 3 PB. Chúng tôi chỉ tiếp tế lên cho TĐ3 được gồm 60 chuyến, độ hơn 3000 quả thì trời đã tối. TĐ 3TQLC do Trung Tá Nguyễn Năng Bảo được lệnh di chuyển về phía Tây Nam độ 4 km, bố trí chờ đón các đơn vị của LĐ 147 về. Vừa tối sẩm là TĐ 3 PB được lệnh của TLP bắn chiếu sáng liên tục lên đầu TĐ3 TQLC. Tất cả LĐ 147 được lệnh theo hướng đạn chiếu sáng nổ mà tới sẽ có người đón. Thật là ngoài sự ước mong, cả BCH LĐ, 3 TĐ TQLC + 1 TĐ PB và các đơn vị yểm trợ LĐ như truyền tin, công binh, viến thám đã về tới điểm hẹn mà chỉ mất tích hơn 50 chiến binh. Chíng Trung Tướng Hoàng Xuân Lãm đã nói với Đại Tá Hoàng Tích Thông là: "Sao TQLC nó về được nhiều thế nhỉ !!!"
Trung Tá Đoàn Trọng Cảo
* Khikho: Hình như BĐQ lúc này chưa thành lập cấp Sư Đoàn. Có thể tác giả nhớ sai.

Đêm Hạ Lào! Đêm sao dài quá
Viết để tưởng nhớ hương hồn Chính rỗ, người lính truyền tin của tôi.
Thiếu Tá Trần Vệ
Suốt cuộc chiến ở Cambodia, từ lúc vượt biên giới đổ bộ ở Neak-Luong cho đến khi tiến chiếm Prey-Veng, rồi về đóng quân ở Ban-Nam, TĐ 4 Kình Ngư như dẫm chân hết khu phía Đông của sông Mekong. Lúc bấy giờ tôi giữ chức vụ ĐĐT ĐĐ 4. Cuối cuộc chiến TĐ 4 được lệnh hành quân lục soát dọc bờ sông Mekong hướng về hướng Nam. Trong một trận chiếm mục tiêu ở cuối làng thì tôi bị thương vì mảnh lựu đạn gài. Tôi được tải thương về Hồng Ngự, sau đó chuyển về hậu cứ Vũng Tàu. Vì vết thương nhẹ nên chỉ một tuần sau tôi được suất viện. Sống cuộc đời lính, đôi khi cái rủi lại là cái may. tôi được nghỉ dưỡng thương gần 3 tuần lễ, phất phơ lên xuống Vũng Tàu-Sài Gòn thăm gia đình, mấy khi có được một cái phép ngon lành như thế trong khi TĐ phải đi hành quân xa.
Hôm ấy, trong khi đang thưởng thức gió biển mát mẻ ở Bãi Sau Vũng Tàu thì tôi được Đại Úy Đặng Văn Học, chỉ huy hậu cứ TĐ 4 TQLC chạy ra báo TĐ đã về hậu cứ. Sau một ngụm bia, Học vỗ vai tôi: "Ông già dẫn TĐ về rồi, ông cho gọi mày gấp". Tôi vội hỏi: "Ổng có khỏe không? TĐ mình có khá không?" Học cười ha hả: "Ông già kỳ này đen thui à, có lẽ bắt màu của mấy em Cambodia, ông hỏi bộ mày bị mấy em Vũng Tàu cầm chân sao không thấy ra vùng hành quân?" Tôi cũng cười: "Mình là thương binh mà." Ông già là Thiếu Tá Võ Kỉnh, TĐT TĐ 4 TQLC. Ông tuy lớn tuổi (hồi ấy đã gần 50 trong khi bọn tôi chỉ từ 25 đến 30 tuổi) nhưng rất trẻ trung. Chúng tôi hay đùa ông già chịu chơi, khi hành quân thì rất gan dạ, khi về hậu cứ hễ chúng tôi đâu thì ông đó. Ngoài ra ông có ngón nhảy Tango, đưa em "ter" rất sát, chúng tôi cố học mãi nhưng không theo kịp.
Không khí ở TĐ hôm nay có vẻ nhộn nhịp, lính tráng ra vào tấp nập trông như ngày Tết. Tôi bước vào BCH TĐ thì thấy ông già đang đứng nói chuyện với các sĩ quan ĐĐT. Tôi chưa kịp chào thì ông đã đưa tay ngoắc: "À thằng Vệ đây rồi! Sao, đã chưa mày, có em nào mới không?" Tôi chào ông xong, xoa hai tay: "Thưa Đại Bàng đâu có, bị thương phải dưỡng bệnh suốt mấy tuần". Hòa râu, tức Nguyễn Đăng Hòa, TĐP, đứng bên cạnh cười nói: "Đâu, mày đưa vết thương lên tau xem". Tôi vén ống quần lên, chỉ thấy mấy vết lấm chấm nhỏ do mảnh đạn đã lành. Từ Đức Thọ, ĐĐT ĐĐ 3 xuýt xoa: "Chà, vết thương nặng dữ, xin ông già cho Vũng Tàu nghĩ thêm hai tháng nữa!". Tất cả đều cười ồ, tôi không biết làm sao hơn đành cười theo. Đợi tất cả dứt tiếng cười, ông già lấy giọng nghiêm: "Thôi được rồi, kỳ này cho chú về giữ Ban 3 thay cho Đại Úy Trần Văn Chí. Đại Úy Chí coi ĐĐ chỉ huy, tôi đã ra lệnh cho Ban 1 rồi, ngày mai bàn giao." Tôi hỏi: "Thưa Đại Bàng, kỳ này TĐ nghỉ lâu không?" Ông già lắc đầu: "Đâu có nghỉ gì, TĐ chỉ về hậu cứ 2 tuần để bổ sung, chuẩn bị hành quân. Tôi đã ra lệnh cấm trại 100% rồi".
Thế là TĐ chuẩn bị quân số và vũ khí. BCH TĐ và các ĐĐ làm việc suốt ngày. Hai tuần sau, TĐ được không tải ra Huế. Thời tiết của Huế đang vào mùa nắng, mà cái nắng ở Huế thì rất gắt. TĐ lại được di chuyển bằng quân xa ra Đông Hà, một quân ở phía Bắc tỉnh Quảng Trị. Lệnh hành quân kỳ này bí mật, chúng tôi cũng chưa biết đi hành quân ở vùng nào, lại được lệnh huấn luyện binh sĩ đổ bộ cho nên có người đoán sẽ đổ bộ miền Bắc. Do đó ai cũng bàn tán xôn xao, vẻ mặt người nào cũng lộ vẻ nôn nao. TQLC là lực lượng tổng trừ bị, đi khắp 4 vùng chiến thuậ, nếu kỳ này có độ bộ miền Bắc thì cũng không sao, lại thêm một chuyến vui chơi mà thôi. Chúng tôi lại nói chuyện tiếu lâm về miền Bắc, nào là dịp này được làm quen gái Bắc, có người lại nói sẽ đi 36 phố phường...
Hôm ấy tôi đang ngồi thảo kế hoạch huấn luyện đợt 2 thì có lệnh lên Lữ Đoàn 147 TQLC lãnh bản đồ. Tôi sắp bản đồ thì thấy trải dài theo QL 9 lên Khe Sanh, Lao Bảo và một lô bản dồ qua đến Tchépone thuộc Nam Lào, dọc theo sông Tchépone. Tuy nhiên vẫn chưa có lệnh hành quân, chỉ nhận được lệnh ngày N giờ G sẽ di chuyển bằng quân xa lên Khe Sanh.
Con đường QL mang số 9 do Pháp làm hồi trước, trải đá chạy dọc theo các triền núi, qua thung lũng, vì đất núi nên khi xe chạy bụi đỏ mù mịt, chúng tôi phải lấy khăn quấn quanh mặt, nhưng khi tới nơi thì ai cũng lấm lem hết. TĐ đến Khe Sanh thì trời sắp tối, được trú ngụ ở một căn cứ cũ của Quân Lực HK để lại. Khe Sanh là một làng nhỏ cách Lao Bảo khoảng 6-7 cấy số. Ở dấy có 2 đồn điền của người Pháp để lại, giờ đây bỏ hoang vì chủ đã về nước. Vào năm 1968, Khe Sanh nổi tiếng vì những trận đánh giữa quân lực HK và Bắc Việt. Nay quân đội Mỹ đã rút lui khỏi Khe Sanh, để lại những căn cứ hoang tàn đổ nát. Sau khi họp với TĐT ở BCH LĐ 147 tôi được biết lực lượng TQLC làm trừ bị cho SĐ 1 BB đang tiến chiếm Tchépone.
Kế hoạch của QLVNCH là tiến chiếm Tchépone, tiêu diệt địch và rút lui chứ không chiếm đóng. Nổ lực chính là SĐ 1 BB, Dù và BĐQ án ngữ hướng Tấy và Tây Bắc. Vì là lực lượng trừ bị cho nên trong giai đoạn đầu chúng tôi được thong dong ở Khe Sanh tắm suối và mếm những trái cà phê đỏ chín nặng trĩu ở các cành cây cà phê. Tuy nhiên với chức vụ trưởng Ban 3 TĐ, mỗi sáng tôi phải đi bay C&C quan sát, khi thì đi máy bay của KQ VN, khi đi máy bay Mỹ. Tôi và Chính rỗ (người lính truyền tin mang máy cho tôi) sáng nào cũng lên LĐ chờ máy bay rồi đến gần tối mới trở về TĐ. Cũng nhờ đi bay với cố vấn Mỹ, tôi mới rõ lối đánh giặc của anh mũi lõ. Rất chán! Theo hiệp ước không biết ký ở đâu, máy bay quan sát của Mỹ chỉ bay đến dãy núi Koroc mà thôi, tức là chỉ bay qua khỏi Lao Bảo độ vài cây số. Tôi cự nự với thằng cố vấn hoài: "Máy bay đến đây thì thấy cái đếch gì? VC nó ở tuốt bên kia!" Thằng cố vấn Mỹ cười hề hề: "Sorry, tao nhận được lệnh không được qua bên đó". Chỉ có máy bay của KQ ta, tôi mới thoải mái quan sát. Lúc ngồi trên máy bay tôi không thấy ngán nhưng về rồi nghĩ lại thấy ớn da gà. Bởi vì rừng Hạ Lào rậm rạp, cây cối xanh dờn, bay chập chờn giữa cảnh trời bao la chẳng khác nào máy bay giấy, chỉ một phát phòng không của VC là rồi đời. Phe ta lại chơi bạo, hễ thấy phòng không bắn lên thì đảo xuống để quan sát cho rõ.

Sáng hôm đó, tôi lên BCH LĐ thì được nghe tin 1 TĐ của SĐ 1 BB do Thiếu Tá Trần Ngọc Huế, khóa 18 Võ Bị Đà Lạt đã đặt chân lên Tchépone và đang quần với địch. Trong khi đó LĐ 2 ND của Đại Tá Thọ đụng mạnh với một SĐ CS BV. TĐ 21 BĐQ ở Tây Bắc chạm địch cấp trung đoàn. Tôi nhận được lệnh: LĐ 147 TQLC gồm các TĐ 4, 2 và 7 chuẩn bị trực thăng vận cùng BCH LĐ và TĐ 2 PB đến án ngữ cho các đơn vị BB, BĐQ và ND rút quân. Lại được tin BTL SĐ TQLC sẽ từ SG không vận ra đóng bản doanh tại Khe Sanh để chỉ huy hành quân. Ngoài ra còn có BTL tiền phương QĐ I, BTL SĐ 1 BB, SĐ Dù, Liên Đoàn 21 BĐQ và LĐ 1 Thiết Kỵ.
Lực lượng đổ quân của TQLC do Đại Tá Hoàng Tích Thông, LĐT chỉ huy với thành phần như sau:
- TĐ 2 PB do Thiếu Tá Đặng Bá Đạt làm TĐT.
- TĐ 2 Trâu Điên của Thiếu Tá Nguyễn Xuân Phúc.
- TĐ 4 Kình Ngư của Thiếu Tá Võ Kỉnh.
- TĐ 7 của Thiếu Tá Phạm Nhã.
Các đợt đổ quân đều tiến hành tốt đẹp, có lẽ địch chưa phát hiện được vị trí của ta. Sau khi đáp xuống đồi 550 của BCH LĐ 147 TQLC, TĐ 4 Kình Ngư chúng tôi tiến về hướng Đông Bắc. Trên đường di chuyển chúng tôi phát hiện nhiều đường mòn chằng chịt. Nói là đường mòn chứ thật ra là những con đường đất đỏ lớn cỡ xe Molotova của quân BV di chuyển. Đồng thời đường lên các núi cao đều có bật cấp để đi cho dễ dàng, chứng tỏ CS BV thiết lập để bộ đội và dân công dùng. Các nơi đóng quân của TQLC vẫn yên tĩnh, nhưng qua thông tin của LĐ chúng tôi được biết SĐ 1 BB và Thiết Kỵ bị BV truy kích nặng nề khi rút lui theo đường số 9. Trong khi đó BCH LĐ Dù của Đại Tá Thọ bị địch tràn ngập, đồng thời TĐ 21 BĐQ cũng bị tấn công dữ dội. BTL tiền phương phải xin B.52 trải thảm để ngăn chặn các đợt tiến quân của CS BV.
Sáng hôm sau, khi TĐ 2 PB khởi sự bắn yểm trợ và các điểm nghi ngờ thì đại pháo 130 ly của địch cũng hướng về phía ta. Đạn rớt trên các triền núi của BCH LĐ, địch đã đánh hơi được các điểm đóng quân của TQLC. Tôi đang liên lạc với LĐ thì nghe trên đầu có tiếng máy bay, tôi vội qua tần số không trợ để liên lạc thì biết đó là máy bay quan sát của SĐ TQLC. Tôi vọi báo là đừng bay lên hướng Bắc vì hôm qua khi đổ quân tôi thấy phòng không địch từ hướng đó bắn lên. Nhưng đã trễ, máy bay đã vượt qua đầu chúng tôi, chưa kịp quay trở lại thì phòng không đã bắn lên rồi. Nhìn chiếc máy bay lượn qua lượn lại giũa những lằn đạn, tôi lắc đầu ái ngại cho số phận của các đồng đội. Quả nhiên, qua tần số không trợ, tôi biết tin Trung Úy PB (tôi không còn nhớ tên) bị thương. Cũng may máy bay đã trở lại kịp và bay về hướng Khe Sanh.
Tôi đang còn nhìn theo chiếc L.19 thì âm thoại viên đến báo: "Trình Đại Úy, Trung Úy Thọ, ĐĐT ĐĐ 3 muốn gặp". Tôi cầm máy hỏi: "Cái gì đó Tango?" "Trình Vũng Tàu, con đầu của tôi quan sát thấy địch, xin Vũng Tàu cho mấy tô phở". "Ok, muốn ăn phở ở đâu thì cho biết". Tôi gọi pháo bắn vào các điểm Tho vừa cho, phía bên trái Đức, ĐĐT ĐĐ 4 cũng xin pháo. Tôi chuyển bớt pháo qua điểm ĐĐ 4 xin. Các đơt pháo của ta vừa ngưng thì có tiếng "tong tong" qua đầu, tôi la lên "Pháo kích" để tất cả chui hâm. Rồi 2 tiếng nổ ở sau lưng chúng tôi, tôi nhìn qua đồi 550 của BCH LĐ 147 thấy 2 cột khói bốc lên. Địch đã phát hiện điểm pháo của ta. Suốt ngày hôm đó, ta và địch đều dùng pháo để thăm dò nhau. Sau này tôi đuợc biết pháo địch đặt trong lòng núi, ở các hốc đá lớn nên rất khó phát hiện và tiêu diệt. Còn căn cứ hỏa lực của ta thì trống trải, lại ở trên cao nên rất dễ thấy mà còn không di chuyển được nên càng dễ ăn pháo của địch. Rút kinh nghiệm này, trong các trận đánh sau như Quảng Trị, BCH LĐ không đóng chung với pháo đội nữa mà để pháo đội ở riêng và di chuyển khi cần.
Trời tờ mờ sáng thì ĐĐ 3 báo cáo địch đã tiến sát, tôi cho gọi pháo và báo cáo với Đại Bàng Kỉnh. TĐT ra lệnh tác xạ và yểm trợ 81 ly cho ĐĐ 3. Vừa nói chuyện với Thọ xong thì Đức báo cáo nghe tiếng động cơ nổ, tôi vội la lên trong máy: "Coi chừng chiến xa địch đó, cho ông già 72 sẵn sàng". Tiếng Đức trả lời: "Vũng Tàu yên tâm, chúng tôi đã sẵn sàng". Nói xong tôi nghe tiếng M.72 nổ rầm rầm từ phía ĐĐ 4. TĐT bảo tôi xin pháo thêm và nhắc: "Vũng Tàu nhớ kéo pháo sát một chút." Pháo binh bắn rất chính xác và gần, nhiều lúc mảnh đạn còn văng đến chổ chúng tôi nữa.
Sau đợt pháo thứ 2 thì Đức báo cáo với giọng hổn hển: "Vũng Tàu ơi! tôi hạ được một con cua rồi". "OK, tôi báo Đại Bàng thưởng cho". Tôi trình lại với TĐT vào báo cáo về LĐ. Ta và địch quần nhau suốt ngày, Đức hạ thêm 2 chiến xa nữa, trong khi đó bên Thọ địch bám rất sát. Đến 5 giờ chiều thì tình hình bắt đầu găng, bất chấp pháo binh của ta, chiến xa địch cùng bộ binh của chúng tấn công liên hồi nhưng bên ta đều chận đứng được. Phía BCH LĐ bị pháo kích liên miên, ta bị hỏng mất 2 khẩu 105 ly. Tôi và Chính rỗ cả ngày ngồi dưới hố, mà cái hố quá chật nên chân chúng tôi phải đan lấy nhau. Trong tiếng đạn nổ của súng thường và pháo, tôi bỗng nghe hai ba tiếng nổ rất gần, hình như ngay trên đầu của ĐĐ 3. Tôi check lại với BCH LĐ để xác nhận pháo của ta hay của địch thì vừa lúc đó có tiếng nổ dồn dập trên đầu chúng tôi, bên trái rồi bên phải. Tôi la lên trong máy: "Đại Bàng Tango, đừng bắn trên đầu chúng tôi, ngưng tác xa đi". TĐT Kỉnh cũng la bên tôi: "Vũng Tàu, mày bảo PB ngưng bắn ngay!". Trưởng ban 3 LĐ cũng la lên: "Tao đã ngưng rồi, pháo địch đó!" Thôi rồi, dúng là pháo 130 ly của địch với tiếng nổ ầm ầm chát chúa trên đầu chúng tôi, nghe long cả óc. Bổng tôi nghe bên tai: "Đại Úy ơi, em bị thương rồi!". Tôi vội quay lại, Chính rỗ máu me đầy mình, văng cả lên người tôi, hinh như chân nó cũng bị mà chân 2 đứa lại đang nhau nên tôi không rõ mình có bị hay không? Trong khi đó thì ĐĐ 3 và 4 đều bị địch tràn lên, ta và địch đang bắn tay đôi, gần nhau trong gang tấc. Một loạt 130 ly nữa lại nổ, tình hình không tốt rồi. Chúng tôi được lệnh "cho chó ăn chè" nghĩa là rút lui về BCH LĐ.
Trong bóng tối, vừa cố né mảnh đạn pháo tôi vừa thì thào bên tai Chính rỗ: "Mày chạy được không, ta rút đi thôi". Chính rỗ lắc đầu: "Đại Úy đi đi, em không đi được nữa". Tôi cố kéo Chính rỗ lên khỏi hố nhưng không được, vừa lúc đó pháo lại nổ liên tục, cuối cùng đành xách cái máy truyền tin vọt đi, để nó ở lại. Đến đây, tưởng cũng nên để vài hàng nói về Chính rỗ, người giữ máy truyền tin của tôi, dẻ đã ở lại vĩnh viễn tại Hạ Lào:
Chính rỗ con nhà nghèo, cha mất sớm, mẹ phải đi bán chè nuôi con cho nên Chính thất học. Nó đi bụi đời rất sớm nhưng rất có hiếu với mẹ, kiếm được đồng nào là đưa về cho mẹ. Đến năm 18 tuổi Chính đăng lính TQLC, vào lính nó lại rất kỹ luật, thi hành lệnh cấp trên răm rắp nên được thuong cho đi học truyền tin. Sau khóa truyền tin nó về mang máy cho tôi và thường tâm sự là mẹ già rồi nó phải nuôi mẹ nên không lấy vợ, dù có con nhỏ bán nước mía ở đầu chợ Vũng Tàu rất thương nó. Nó bảo: "Đại Úy à, đời lính nay đây mai đó, lấy vợ thêm khổ", Tôi an ủi: "Khổ gì mày, vậy mày để con gái ở giá thì họ không khổ à?". Nó cười hề hề: "Đại Úy nói cũng có lý, phen này về, em đem con nhỏ ra mắt bà già xem sao". Thôi rồi! Chính rỗ ơi Đã muộn rồi! Mày không còn cơ hội để đạt giấc mộng cỏn con đó nữa. Thôi hãy an giấc ngàn thu ở xứ Hạ Lào xa lạ chết chóc này. Và cuộc chiến còn kéo dài thì con gái họ cũng ở giá mà thôi!
Lên đến BCH LĐ, cảnh tượng còn thương tâm hơn: các khẩu pháo bị hỏng nằm nghiên ngã, khắp nơi bề bộn những thùng đạn và bao cát. Tôi vào hầm chỉ huy nhận lệnh thì thấy toàn thể BCH cũng đã chuẩn bị gọn gàng. Đại Tá LĐT nói rất bình tỉnh: "Ta chỉ án ngữ co các đơn vị bạn rút, giờ ta cũng rút về thôi, các anh gắng chu toàn con cái". Tôi bước ra cửa hầm thì gặp Chuẩn Úy Phạm Hiệp Sĩ, nó mừng rỡ ôm chầm lấy tôi. Sĩ học cùng khóa 19 với tôi nhưng vì kỷ luật nên bị ra trường sớm với cấp bậc Trung Sĩ, mặc dù nó học rất giỏi. Ra trường rồi cũng vẫn cái tính ngang tàng đi hai ba binh chủng, sau cùng về TQLC vào vào TĐ 4. Ông già thấy Sĩ và tôi học cùng khóa nên cho nó về ĐĐ 4 của tôi hồi tôi chưa bị thương. Vẫn chứng nào tật ấy, đi hành quân thì rất giỏi, mà về hậu cứ thì lại say sưa, vô kỷ luật. Tôi cho Sĩ giữ chức vụ TrĐT, trong khi Sĩ chỉ mang cấp bật trung sĩ. Cuối cùng tôi xin ông già cho Sĩ đi học khóa sĩ quan và đã ra Chuẩn Úy về ĐĐ Viễn Thám. Sau cái bắt tay, tôi bảo Sĩ: "Tình hình này chắc phải rút quân, và có lẽ sẽ lộn xộn đó, mày nhớ chạy theo hướng Koroc, có đơn vị bạn đón ở đó". (Theo kế hoạch rút lui, TĐ 3 Sói Biển của Thiếu Tá Nguyễn Năng Bảo sẽ nằm ở dãy Koroc để đón phe ta với sự yểm trợ của TĐ 3 PB của Thiếu Tá Trần Thiện Hiệu).
Tôi chưa kịp nói gì nhiều thì pháo địch đã tới tấp nổ trên đồi. LÍnh ở đâu ùn ùn kéo tới làm tôi cúng dạt theo. Chiến xa địch cũng bám sau lưng ta để tránh B.52 vì lúc đó bom nổ rất gần. Trời tối nên chẳng thấy đường, nhiều lúc ngã lăn, tôi bị trượt theo sườn đồi. Đến khi xuống tới đất bằng mới thấy toàn là rừng cấy rậm rạp, cây nào cấy nấy to cả người ôm. Lúc bấy giờ binh sĩ ta rất đông, cả hơn trăm người, tôi không nhậm diện được đơn vị nào. Kẻ nói người la inh ỏi, người bảo đi hướng này, kẻ chỉ đi lối kia, không ai nghe ai cả. Thấy thế tôi la lớn lên: "Tôi là Đại Úy Trần Vệ, trưởng ban 3 TĐ 4 đây, tất cả hãy im lặng không được nói chuyện. Tuyệt đối giữ im lặng khi di chuyển, không được bắn bừa bãi. Ai có máy truyền tin đi cạnh tôi". Gai ba người có máy truyền tin chạy lên, vừa lúc đó tôi nghe có tiếng nói bên cạnh: "Chết rồi, tay Đại Úy bị thương, đưa em băng cho". Tôi vội nhìn bàn tay trái của mình mới biết mảnh đạn ở ngón áp út nên vội đưa tay cho anh lính y tá băng giúp. Có tiếng nổ phía sau, tôi ra lệnh đoàn quân di chuyển, nhưng không thấy ai nhúc nhích cả, có lẽ người đi đầu không biết đi hướng nào và đi về đâu. Tôi đành lên dãn đầu đoàn quân, dùng địa bàn định hướng đi về phía Koroc. Cứ thế chúng tôi lần bước trong đêm, lúc đó khoảng 9 giờ tối. Chúng tôi như đoàn quân ma, chập chờn im lặng lên đồi, vượt suối. Đi độ một tiếng đồng hồ, vừa lên đỉnh một ngọn đồi tôi bỗng nghe có tiếng xôn xao ở đồi bên phải. Tôi cho tất cả dừng lại bố trí cẩn thận, một người mang máy bò lại cạnh tôi: "Đại Úy, có người nói trong máy". Tôi cầm ống liên hợp thử lên giọng: "Cọp biển, Cọp biển, đây Rằn Ri gọi..." Bỗng bển kia có tiếng trả lời: "Có phải Vẻ Vang đó không?" Tôi nhận ra tiếng của Trần Văn Hợp, TĐP TĐ 2 Trâu Điên, là bạn khóa 19 Đà Lạt nên vội lên tiếng: "Hông Hà, Hồng Hà! Vẻ Vang đây, có phải mày đang ở bên cạnh tao không? Mày thử bắn một phát súng xem?"
Một phát súng nổ ở đồi bên phải, cách tôi chừng một cây số. Tôi đáp nhận và 2 bên ước hẹn cùng đi về Koroc để tránh ngộ nhận nhau. Chúng tôi lại tiếp tục đi hết rừng cây lại đến rừng tranh. Đằng sau, tôi nghe B.52 nổ từng loạt một, tôi đoáng đồi 550 đã thành bình địa. Chợt nghĩ tới Chính rỗ chắc giờ này tan thành mây khói mà lòng quăn đau. Tôi quên hẳn chính mình cũng đang mò mẫm trong rừng sâu, chưa biết phận mình sẽ ra sao nữa. Chúng tôi vừa băng qua một con suối thì có hai ba người lính bò lên gần tôi thì thầm: "Đại Úy, em thấy tụi nó cứ lò dò sau đuôi mình, chúng bám kỹ quá. Đại Úy để tụi em dợt một cái". Tôi suy nghĩ mộit chút rồi gật đầu: "Ừ, tui mày lấy độ 10 người ẩn nấp lại. Trên này sẽ lục tục đi cho chúng tưởng mình đi hết, diệt tụi nó xong nhớ dọt ngay nhé. Tao sẽ chờ ở cánh rừng trước mặt". Một lát sau tôi nghe phía sau sung nổ dữ dội, có cả tiếng M.79, lựu đạn. Tôi vừa cho bố trí dừng lại xong thì có tiếng thở hổn hển đắng sau: "Đại Úy, Đại Úy! tụi em chơi tụi nó hết rồi. Thít cũng được chục tên". Tôi khen rồi cho lệnh tiếp tục đi. Tôi nghe tiếng Hợp: "Vẻ Vang, Vẻ Vang! Mày bắn gì thế?". Tôi vui vẻ trả lời: "Hông Hà yên tâm, tao vừa zulu thịt tụi nó xong. Đang zulu tiếp đây!"
Chúng tôi đi được một lúc lâu, nhìn đồng hồ đã 5 giờ sáng. Tôi ước lượng đi khoảng 3 cây số đường rừng nữa sẽ đến Koroc, vừa lúc đó tôi nghe tiếng "bục" trên không. Một cánh dù nhỏ, một trái sáng chiếu lơ lững và tôi cũng bắt được truyền tin của TĐ 3 Sói Biển cho biết TĐ 3 PB của Trung Tá Trần Thiện Hiệu bắn soi sáng cho các đơn vị rút quân. Tôi thấy yên lòng và đốc thúc đoàn quân đi nhanh hơn. Đến 6 giờ rưỡi sáng thì chúng tôi đến chân núi Koroc, tôi cũng thấy lác đác những toán khác, mọi người trở lại với hàng ngũ của đơn vị mình. SĐ TQLC sẽ cho trực thăng đến bốc chúng tôi về Khe Sanh. Tôi cho tập hợp cứ 10 người một toán và ưu tiên cho những người bị thương. Độ nửa giờ sau máy bay đến, chuyến bốc đầu tiên an toàn nhưng qua đợt thứ 2 thì địch bắt đầu pháo kích. Tình hình trở nên lộn xộn, cho nên hễ máy bay xuống là chạy ra ngay. Địch lại pháo 130ly, chứng tỏ là chúng đã bám ta rất kỹ. Tuy nhiên trước lằn đạn địch, máy bay cũng cố bốc cho hết binh sĩ. Có chuyến vừa đáp xuống là gặp pháo kích lại bay lên, binh sĩ chưa kịp vào lòng máy bay phải đeo càng trực thăng rất nguy hiểm. Gần đến chuyễn chót tôi chạy ra vọt lên và bấy giờ mới cảm thấy nhức nhối ở bàn tay bị thương. Về đến Khe Sanh, toán quân y lựa thương liền xin trực thăng tải thương cho tôi ra bệnh viện Quảng Trị ngay. Cũng tại Khe Sanh, tôi được biết đáng lẽ chúng tôi phải lội bộ về nhưng Đại Tá Bùi Thế Lân, TLP kiêm TMT SĐ TQLC đã bắt buộc BTL tiền phương QĐ I phải cho máy bay bốc LĐ 147 về với bất cứ giá nào.
Trong thời giàn chữa trị vết thương, tôi nghe đài phát thanh tổng kết thiệt hại đôi bên, mới biết đó là cuộc thử lửa vô tiền khoán hậu. Quân lực ta đã nhảy vào một khu trận địa sắp sẵn của địch, như một ổ kiến lửa thì làm sao không thiệt hại cho được. Tuy nhiên ta cũng đã phá vỡ được biết bao kho tàng, đường dây giao liên của địch và khám phá chổ giấu vũ khí, đạn dược, các ổ pháo của địch. Làm cho chúng mất khả năng tấn công miền Nam ít nhất một thời gian dài mới củng cố lại được lực lượng chuyển tiếp vũ khí đạn dược.
Chiến sĩ ta bao gồm các lực lượng như SĐ 1 BB, ND, BĐQ, TQLC đã hy sinh cho chiến trường Hạ Lào khá nhiều. Một số bỏ thây lại chiến trường làm người lính vô danh, trong đó có Chính rỗ, người lính truyền tin hiền hòa và dũng cảm của tôi. Một số bị bắt trong lúc rút lui như Phạm Hiệp Sĩ và Hiển của ĐĐ Viễn Thám mà sau này khi gặp lại nhau ở trại cải tạo Sơn La, chúng tôi đã ôm nhau khóc, khóc cho phận mình, cho binh chủng và cho đất nước. Số anh em bị bắt ở Hạ Lào đã nói với chúng tôi là trong thời gian bị giam cầm từ 71-76, họ cứ hy vọng miền Nam sẽ chiến thắng. Họ không tin biến cố 75 mà cho là CS lừa bịp.. cho đến khi gặp lại chúng tôi. Ngoài ra tôi còn gặp các chiến hữu đơn vị bạn như Đại Tá Tho, LĐT LĐ 2 ND bị bắt ở phía Bắc Tchépone. Cả Trần Ngọc Huế, Tôn Thất Mãn, Nguyễn Văn Thuế là các TĐT gan lì của SĐ 1BB bị bắt ở Tchépone khi rút lui trên QL 9.
Tuy nhiên những người lính anh hùng đó cũng đã để lại một trang sử vẻ vang cho hậu thế và thế giới biết về sức mạnh của QLVNCH qua cuộc thử lửa mà chính quân đội HK phải đánh giá cao.
Viết tại Cali, 20/2/97

Chiến lợi phẩm thu được tại điểm cao 543 trong chiến dịch đường 9 Nam Lào

Được rongxanhpmu sửa chữa / chuyển vào 08:55 ngày 22/01/2008

cho em hỏi mấy cái cục trông giống như mìn của con vật 4 chân kia thì liên can gì ko ah?hic...