Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại của nhân dân Liên Xô

Khi vừa chui khỏi cabin, tôi trông thấy bánh xe cũng biến mất và trục xe đang cắm xuống mặt đất đóng băng. Đại uý Semenov, người ngồi sát bên tôi, bị thương vào bụng và chân. Còn viên sĩ quan liên lạc thì bị chiếc đèn xe văng trúng và bắn tung khỏi thùng xe. Chúng tôi chờ trong sương giá suốt hai giờ, trước khi anh ta đưa được cứu thương tới. Tôi bị chấn thương vì cú nổ, bị một vết bỏng do hóa chất, bị giá ăn trên tay, mũi và tai, cùng nhiều vết sước trên tay và chân trái. Tôi không biết chuyện gì đã xảy ra sau đó với viên đại uý. Bản thân tôi mất ba tuần nằm ổ rơm tại quân y viện và sau đó được chuyển lên điều dưỡng tiểu đoàn.
Trên đường tới thị trấn có tên là Ovruch, tôi trông thấy một đoàn SU-76 mới cáu vừa xuất xưởng. Tim tôi bắt đầu đập rộn lên ?" ?onếu mình không thể lái nó trong trung đoàn mình nữa, mình sẽ đề nghị đám kia cho mình đi theo? ?" tôi nghĩ vậy. Viên tham mưu trưởng, mặc một chiếc áo vét lông đắt tiền, nhìn tôi đầy nghi ngờ. Tôi trông bề ngoài tồi tàn, khoác chiếc áo choàng mất dây buộc, râu ria không cạo, mặt mũi đầy vết giá ăn và mái đầu bù xù đội chiếc mũ lính tăng nhàu nát. Ông ta yêu cầu tôi chờ cho tới lúc hồi phục lại, có đầy đủ sức khoẻ và lấy lại được vẻ ngoài cho phù hợp với một trung sĩ Hồng quân. Tôi cho là ông ấy đã đúng. Ở Ovruch, sau khi biết được tôi là lái xe và còn là lính lái tăng nữa, đại diện của Đại đội Bảo vệ Độc lập 26 trực thuộc Sở Chỉ huy Tập đoàn quân 13 đã ?otuyển dụng? tôi. Ở đó tôi được bố trí lái chiếc tăng chiến lợi phẩm duy nhất mà họ có - một chiếc Pz. IV. Sau khi đã chạy được hàng chũc cây số trên chiếc xe ấy, tôi đã có điều kiện để xác định được các đặc điểm và khả năng điều khiển của nó. Cả hai đều kém hơn so với của SU-76.
Cái hộp số đồ sộ 7 tốc độ, gắn ở bên phải của ghế lái, làm tôi khó chịu vì sức nóng, tiếng rú và cái mùi kỳ lạ của nó. Nhíp xe cứng hơn của chiếc SU-76. Tiếng ồn và sự rung động của động cơ "Maybach" liên tục làm cho tôi nhức cả đầu. Chiếc tăng ngốn ngấu một lượng lớn nhiên liệu. Hàng chục xô phải đổ cho nó chỉ qua một cái phễu, thật là bất tiện. Người lái cũ của nó, sau khi trở về từ bệnh viện, muốn tìm cách lấy lại công việc của mình. Hắn ta bắt đầu đơn đặt cả một kế hoạch để chống lại tôi, nào là Ulanov quá lười, ngủ suốt ngày, chiếc xe không được bảo trì đúng cách và nói chung hắn ta là một tay hay ghen tị. (Về sau Rem Ulanov trở thành người lái tăng thử nghiệm tại Kubinka - LTD) Và cuối cùng hắn cũng đạt được ước nguyện. Đó là một vị trí rất an toàn - Sở chỉ huy Tập đoàn quân chẳng bao giờ lại gần khu chiến sự hơn 20 km, và chiếc tăng chỉ phải mang có năm viên đạn. Vì thế tôi được tái bố trí vào lái một xe thiết giáp nhỏ loại BA-64.
Tháng Năm năm 1944 chúng tôi được đề nghị chuyển về học tại trường huấn luyện thiết giáp ở Maskva. Tôi vui mừng đồng ý lời đề nghị này. Tuy nhiên, thay vì Maskva, chúng tôi, gồm nhiều học viên, lại có mặt trong khóa học huấn luyện thiếu uý của Tập đoàn quân 13 tại thị trấn Kremenets vùng Tây Ukraina. Tất cả những chống đối của chúng tôi đều vô ích. Họ dọa sẽ khai trừ chúng tôi khỏi Đoàn Thanh niên Cộng sản Komsomol. Chúng tôi đành phải khuất phục bản thân mình.
Tốt nghiệp cái khoá học ba tháng ấy là các trung đội trưởng trung đội bộ binh và đại liên. Toy chui vào học khóa huấn luyện tung đội trưởng trung đội đại liên. Các môn học chính là giáo dục chính trị, chiến thuật và khí tài. Yêu cầu cơ bản là nhắm mắt tháo và ráp các loại đại liên Maxim, DP, kiểu trung liên cho bộ binh Degtyarev và đại liên Đức MG-34. Cuối tháng Tám 1944 tôi tốt nghiệp ra thành thiếu uý, chỉ huy một trung đội đại liên. Tên tôi đứng thứ 232 trong danh sách tốt nghiệp.
Khi đơn vị trong quá trình thành lập ở thị trấn Dembe tại Poland, một sĩ quan xuất hiện trong trung đoàn. Anh ta mặc áo jacket da và đeo an quân hiệu Lữ đoàn Thiết giáp ?" theo lệnh của Ban Tham mưu Phương diện quân anh ta đi tìm những pháo thủ pháo tự hành vì lý do nào đấy đang có mặt trong bộ binh.
Tôi tới gặp anh ta và báo cáo rằng tôi là một lính lái SU-76 đã được đào tạo đàng hoàng.
- Thế anh có thể chỉ huy một khẩu pháo tự hành không?
- Tôi có thể làm được.
Mười lăm phút sau, khi đã bàn giao trung đội cho người kế nhiệm, tôi ngồi trên chiếc xe tải chở những pháo thủ pháo tự hành đang lăn bánh lên đường. Tại Trung đoàn Pháo tự hành 1228 tôi được nhận một chiếc xe đã cũ nhưng vẫn còn chạy tốt. Lái xe của tôi là Pisanko người Kharkov (sinh năm 1928). Cậu ấy là người cao và sức khoẻ kém, có cái mũi đỏ, nhưng rất đáng tin cậy.
Pisanko yêu quý! Cậu đã cứu mạng tôi, dừng chiếc xe đúng lúc khi tôi, đang bước đằng trước xe, đột nhiên ngã vào cái kẽ hở trên mặt cầu lát gỗ trong lúc vượt sông Visla ban đêm...
Pháo thủ của tôi là già Migalatiev, người đã phục vụ trong binh chủng pháo binh suốt từ hồi Đệ nhất Thế chiến. Người tiếp đạn là Tsarev, trước kia phục vụ trên một khẩu pháo tự hành hạng nặng 152 mm ?" anh ta rất vui vì mình sẽ không còn phải bê vác những viên đạn pháo nặng 40 kg nữa - đạn của chúng tôi chỉ nặng có 12,5 kg. Cùng hôm đó chúng tôi được hướng dẫn cách thức đối phó với tăng Tiger. Hai khẩu pháo tự hành cùng phối hợp với nhau. Một khẩu nổ súng, và, sau khi lùi lại, vận động như một mồi để nhử chiếc Tiger. Khi chiếc Tiger phơi sườn của nó ra, khẩu pháo tự hành thứ hai nã đạn vào nó từ khoảng cách 300m trở xuống. Mánh khoé này thật đơn giản!
(Xin hãy đọc đoạn trích hồi ký sau của Otto Carius, lính tăng Át Đức: "Viên đạn xé tan phần bên phải của vòm tháp chỉ huy của xe tăng. Tôi không bị đứt đầu chỉ nhờ đã cúi người xuống để châm lửa điếu thuốc lá trên môi. Đột nhiên khẩu pháo tự hành Nga xuất hiện và tôi ra lệnh cho người pháo thủ khai hỏa. Kramer bắn, và phát đạn thứ hai, bắn từ một khẩu pháo tự hành khác, đập trúng vào tháp pháo. Tôi không thể nhớ bằng cách nào mình đã thoát khỏi chiếc Tiger nữa. Chiếc tai nghe là vật duy nhất tôi còn lại được từ chiếc Tiger đã bị phá huỷ của mình.? ?" LTD)
Sau chặng hành quân dài 80 km và vượt qua sông Visla trong đêm, chúng tôi đào công sự cho năm chiếc xe của khẩu đội mình, lãnh phần yểm trợ cho đoạn chiến tuyến dài khoảng 1km. Pháo binh Đức bắt đầu nã đạn vào vị trí chúng tôi khi bình minh lên. Đợt bắn phá kéo dài cho tới khi trời tối. Trò này diễn ra liên tiếp trong ba ngày nữa. Tôi chú ý tới thực tế rằng có rất nhiều quả đạn bay tới nhưng không nổ. Tôi không đếm, còn nhiều chuyện khác phải làm, nhưng tôi tin rằng có khoảng hai trên mười quả là không phát nổ. Một quả đạn rơi xuống công sự phía trước hầm trú của chúng tôi và không phát nổ. Ban đầu chúng tôi cảm thấy hơi bất tiện, nhưng rồi thì cũng chẳng thèm để ý tới nó nữa.
Tới ngày thứ ba xe tăng Đức đột kích vào vị trí chúng tôi. Trong số chúng không thấy có tăng Tiger. Về phía cánh phải chúng tôi có những khẩu pháo của đơn vị IPTAP (viết tắt của "Istrebitel?Tno Protivotankovy Artilleriiski Polk" ?" Trung đoàn Pháo chống tăng) đang phòng ngự. Cùng phối hợp với nhau, chúng tôi đánh lui được nhiều đợt tấn công của địch. Những chiếc tăng Đức sống sót vội vã chạy giật lùi và rút lui. Đám cường kích mặt đất Il-2 của ta đã giúp chúng tôi rất nhiều! Bổ nhào từ độ cao thấp, họ bắn rốckét vào chúng, đôi khi chút nữa thì trúng chúng tôi. Khi điều chỉnh khẩu pháo, thời gian đầu tôi dùng kính trắc thủ để quan sát, nhưng nó quá bất tiện, luôn rung lắc theo chiếc xe khi chúng tôi khai hỏa. Migalatiev khuyên tôi hãy quên của nợ bằng sắt ấy đi và quan sát mục tiêu trực tiếp mà không dùng bất cứ thứ kính ngắm nào. Ban đầu mắt tôi hay nhắm lại vì chớp lửa phụt ra từ đầu nòng giảm chấn, nhưng sau rồi tôi quen dần và đã có thể điều chỉnh chính xác hơn nhiều.
Vị trí của chúng tôi cũng không ngon lành gì lắm ?" chúng tôi đào công sự ngay trên đồng trống. Để tránh thiệt hại, chúng tôi rút về bố trí trong một ngôi làng Ba Lan. Cư dân của nó đã rời bỏ khu vực này hoặc ẩn nấp đâu đó, và hàng đàn ngỗng nhà hoảng sợ bay tung toé mỗi khi có đạn nỗ, tựa như những đám lông trắng. Chiếc xe của tôi đậu dưới một gốc mận và tôi, thậm chí không cần chui ra khỏi khoang chiến đấu, chén và chén liên tục món trái cây ngon ngọt. Ngày hôm sau bụng tôi phát đau quặn. Bốn ngày liền tôi phải nằm bệnh viện. Các bác sĩ bảo rằng đó là bệnh kiết lỵ. Ngốn quá nhiều đồ ngon hẳn là không ngon rồi! (Nguyên văn tiếng Anh: Too much of good food is not good! ?" LTD)
Mười hai ngày sau tôi quay lại trung đoàn và báo cáo với viên trợ lý của tham mưu trưởng. Anh ta nói: ?oChỗ chúng tôi đã có một người cùng tên với anh rồi.? Tôi đáp: ?oĐó là chính tôi chứ ai.? Anh ta nhìn chằm chằm vào tôi, hiểu ra chuyện gì đã xảy đến và ra lệnh cho tôi đi nhận phần thực phẩm từ cả bếp lính lẫn bếp sĩ quan. của mình. Tôi cám ơn anh ta và hỏi lại xem khi nào tôi quay lại chỉ huy khẩu pháo tự hành được. Câu trả lời thật đơn giản ?" khi có xa trưởng của một khẩu pháo nào đó bị giết.
Tôi không phải chờ lâu. May thay, đã không có ai bị giết hết. Trung đoàn trưởng muốn có một trung uý từ khẩu đội 4 trong ban tham mưu của mình. Tôi bèn lên thay chỗ anh ta.
Tổ lái mới của tôi, đều là cựu binh, nhìn tôi đầy nghi ngờ và thiếu tin tưởng. Pháo thủ Schukin và lái xe Perepelitsa đều đáng tuổi cha tôi: họ đã trên dưới bốn mươi, trong khi tôi chưa đầy hai mươi. Còn người tiếp đạn, Yaschka Vorontsov, già hơn tôi tới năm tuổi.
Tới đây tôi xin lưu ý một chút, là một người tiếp đạn, hay người ?othụt đạn?T như người ta hay gọi, là vị trí thấp nhất trong cơ cấu tổ lái. Xa trưởng, với cương vị một sĩ quan chỉ huy, nắm toàn quyền trên xe và với tổ lái. Lý tưởng ở đây là có một tay nghiêm khắc, hơi thô lỗ, nhưng vẫn là một trung uý. Những kẻ yếu đuối và nhu nhược, những người cố gắng làm vui lòng tổ lái, không tồn tại được lâu trên cương vị chỉ huy. Pháo thủ, người mà công việc là bảo trì pháo, hệ thống quan trắc, là phân loại và sắp xếp đạn pháo, và, quan trọng nhất, là bắn cho chính xác, là người thay thế cho chỉ huy. Người lái chịu trách nhiệm về động cơ, bộ truyền động, bộ hộp số, phối hợp cùng tổ lái khi tiếp nhiên liệu hay chống băng giá cho xe, kiểm tra các ắc quy. Anh ta có thể tranh cãi với chỉ huy về hành trình qua các địa hình và cách vượt các vật cản. Vị trí thấp nhất là người tiếp đạn, phải lau chùi dầu mỡ trên các viên đạn, phải gõ cho đất bùn bám trên xích xe rơi hết, phải chạy tới nhà bếp để lấy bữa ăn cho cả tổ lái và làm mọi công việc nặng nhọc khác.
Perepelitsa và Schukin thích đưa ra những câu hỏi để kiểm tra kiến thức của tôi về chiếc xe và khẩu pháo. Khi nhận ra thực tế là tôi nắm rất vững chiếc xe, Perepelitsa lên tiếng hỏi xem trước kia tôi đã từng làm lái xe SU-76 chưa. Sau khi nhận được câu trả lời xác thực, ông ta liền trở nên thân thiện. Lát sau, ông mời tôi ăn chung một cà mèn với mình, và bằng cách đó để tỏ lòng tôn trọng tôi. Schukin và Vorontsov ăn chung trong một cà mèn khác. Tôi luôn chia đều khẩu phần sĩ quan bổ sung của mình cho tất cả tổ lái. Tôi cùng làm tất cả những công việc nặng nhọc với mọi người. Sau nhiều lần giao chiến thành công, có lần chúng tôi hạ được một xe thiết giáp bánh xích half-track của Đức (xe half-track có phần sau là xích còn phần đầu là bánh hơi để dễ điều khiển và chạy nhanh hơn - LTD) và chiếm được rất nhiều chiến lợi phẩm, bao gồm cả một áo choàng thầy tu, một súc nhung rất đẹp, đá lửa dành cho bật lửa - mối quan hệ giữa tôi với tổ lái đã trở nên rất thân thiết. Tuy nhiên, tôi luôn cảm thấy thái độ bề trên của các thành viên tổ lái đối với mình.
Tới giữa tháng Mười Một năm 1944 có một khoảng thời gian yên tĩnh tại đầu cầu Sandomier (bridgehead, có lẽ nên dịch là bàn đạp thì chính xác hơn ?" LTD). Pháo bắn thưa thớt. Bầu trời trở nên trong xanh. Chỉ có chiếc khí cầu quan trắc xuất hiện lơ lửng ở hậu phương, phía sau khu rừng. Thời gian ngưng chiến bắt đầu. Chúng tôi phải tìm cách lo giữ nhiệt độ cho xe. Với chiếc T-34 chuyện này dễ hơn nhiều - chỉ cần đốt hai hay ba khúc củi dưới xe, và củi, cháy âm ỉ, sẽ hâm nóng cho xe. Dầu dưới gầm xe sẽ sôi xèo xèo và sủi bong bóng, tỏa ra mùi hôi thối, nhưng bên trong giữ được hơi ấm.
Trò đấy không có tác dụng đối với chiếc "Colombina" chạy bằng xăng. Chúng tôi được lệnh từ ban chỉ huy: để giữ ắc quy luôn ấm, phải bọc bằng dạ hay cất trong lỗ chó đào. Nói thì dễ, lỗ chó đào! Tất cả lũ chó trong vùng đều chết ngoẻo hoặc chạy biến đi đâu từ lâu rồi.
Chúng tôi bắt tay vào đào hầm cho sâu hơn, lót gỗ lên nóc hầm rồi phủ lên trên một lớp đất. Mỗi lần phải đổi địa điểm đóng quân luôn kèm theo việc xây dựng một hầm trú ẩn mới. Chuyện này tốn công sức đến nỗi chúng tôi buộc phải làm như sau: ép đám nông dân Ba Lan đem xẻng tới dưỡi áp lực của mũi súng. Thật ngạc nhiên, đám nông dân Ba Lan ngoan ngoãn làm cái công việc nặng nhọc đó, hoàn tất nó và nhắm món rượu tự nấu với chỗ đồ nhắm thịnh soạn của chúng tôi, và rồi quay về nhà họ mà không tỏ ra chút chống đối nào.
Ở nhiệt độ ngoài trời âm 5, thậm chí âm 8, nước cũng không thể đông lại quanh khu công sự mà chiếc "Colombina" của chúng tôi đang đậu. Trong khoang sinh hoạt của hầm trú ẩn, tuỳ theo vị trí của lò sưởi mà nó ấm hay thậm chí là hơi bức, chúng tôi có thể cởi bớt áo choàng và áo khoác độn bông. Tới cuối tháng Chạp năm 1944, một tuần trước Lễ Đón Năm Mới, tay cần vụ nát rượu của trung đoàn trưởng mò tới xục xạo khắp nơi và thông báo cho chúng tôi rằng trong một giờ tới sẽ có một đoàn chỉ huy cao cấp tới thăm chúng tôi ?" sư đoàn trưởng, tư lệnh tập đoàn quân và cả tư lệnh Phương diện quân. Chúng tôi hơi e ngại, bởi đang giấu một thùng sắt lớn cái món chế biến từ củ cải đường lên men trong hầm trú ẩn của mình. Khắp vùng này đầy những cánh đồng trồng củ cải đường chưa được thu hoạch do đang có đánh nhau. Trong thực tế, tên gọi chính của vùng này là vùng sản xuất đường.

Không thể lôi cái thùng chứ đầy món brazhka tự nấu (một loại rượu tự chưng cất dạng thô, thường từ 10 tới 15° độ cồn ?" Valera Potapov) ra khỏi hầm qua cái lối đi hẹp, mà làm sánh nó ra chỉ một chút thôi cũng thật là phí hoài. Chúng tôi quyết định cứ đút cái thùng vào góc tối nhất, phủ lên tấm vải bạt, mấy cái áo choàng và những đồ đạc khác. Chúng tôi cũng hy vọng là mấy ông tướng sẽ không dám đi qua cái lối hẹp để vào trong hầm bởi bụng to quá khổ.
Đoàn chỉ huy cao cấp, gồm ít nhất mười vị sĩ quan cao cấp, xuất hiện một tiếng sau đó. Tôi báo cáo với họ ngay tại lối vào hầm. Trung đoàn trưởng yêu cầu tôi đưa chiếc xe ra khỏi công sự và chuẩn bị sẵn sàng bắn. Động cơ xe đã được làm nóng từ trước và khởi động được ngay lập tức. Chiếc "Colombina", nhấc phần thân sau lên khỏi đường dốc, mau chóng nhưng bình thản xuất hiện trên mặt đất. Ra lệnh cho Schukin nâng nòng pháo lên vị trí bắn tầm xa (17 km), tôi nhảy ra khỏi khoang chiến đấu và báo cáo đã sẵn sàng.
Đám chỉ huy thích sự nhanh nhẹn và dứt khoát trong thao tác của chúng tôi, nhưng tất cả bọn họ, đúng như tôi đã lo sợ, đều quay đầu lại về phía hầm trú ẩn. Tôi vượt lên trước họ, chạy vào trong hầm và cố lấy lưng mình che cái thùng. Khi mùi xăng nồng của động cơ xe bay hết, mùi chua của củ cải lên men lan tỏa khắp trong không khí. Cái mùi chết tiệt đấy xuyên qua cả lớp vải bạt và tất cả mớ đồ đạc phía trên. Một vị tướng tuyên bố rằng có mùi chua gì đó trong hầm.
Trung đoàn trưởng, để cứu vãn tình thế, vội nói:
- Đấy là lính của tôi đang ủ món brazhka của họ.
- Brazhka?
- Vâng ạ.
- Tốt, chuyện này hình như cũng được phép mà. Nhưng hình như anh có rượu mạnh phải không?
- Vâng, chỉ một chút thôi, thưa tướng quân.
- Đó hẳn là một món tệ lắm nhỉ?
Cảm nhận đó thì vua chế rượu của tổ chúng tôi là Leshka Perepelitsa không khoái chút nào, tay nghề của anh ấy đã bị xúc phạm, và anh ta đề nghị mọi người hãy thử một chút. Viên chỉ huy đồng ý. Perepelitsa lôi ra hai hai 800g từ một góc bí mật, rót đầy những cốc và vại trên bàn. (Người Nga không tính rượu bằng đơn vị lít mà bằng gram, 800 gram rượu ?" LTD). Schukin mở một hộp thịt lợn hộp. Nào, chúc mừng chiến thắng đang tới gần!
Chỗ rượu ở trong chai năng tới 60° độ cồn ... Tất cả đều choếnh choáng, gạt nước mắt và bắt đầu đùa cợt: món brazhka là thế này đây! Vì đã bảo trì một cách gương mẫu chiếc xe và những thao tác dứt khoát, tổ lái được nhận một lời tuyên dương. Trung đoàn trưởng rất hài lòng. Rời khỏi chỗ chúng tôi, những vị tướng tuyên bố rằng món rượu rất ngon nhưng khuyên không nên lạm dụng nó. Và một giờ sau tay cần vụ chạy trở lại và thừa lệnh trung đoàn trưởng yêu cầu đưa thêm một ít cái chất lỏng bốc lửa ấy.
Sau Lễ Đón Năm Mới tất cả chúng tôi đều đón chờ một đợt tấn công quy mô lớn. Lực lượng thiết giáp được bố trí khắp nơi tại tuyến bàn đạp. Đằng sau họ là những khẩu pháo tự hành hạng nặng được bố trí công sự. Đám lính thông tin làm việc khẩn trương trên hệ thống liên lạc hữu tuyến.
Mùng 4 tháng Giêng năm 1945 tôi được lệnh đi lên sở chỉ huy trung đoàn, tại đó tôi được thông báo là tôi được chuyển về Trường Kỹ thuật thiết giáp cho sĩ quan Hồng quân, về khoa sĩ quan kỹ thuật chỉ huy khẩu đội SU-76. Tôi cố gắng phản đối, viện rằng tôi chưa sẵn sàng rời bỏ đồng đội của mình, và cuộc tấn công đang sắp tới. Chỉ còn có 600 km từ Berlin tới chỗ chúng tôi! Viên tham mưu trưởng, một sĩ quan có tuổi, bảo tôi: "Hãy đi theo lệnh đi, con trai. Chính trung đoàn trưởng đã gửi con đi đấy. Anh ta thực sự rất thích cái hầm của con. Còn về chiến tranh ?" chúng ta có thể kết thúc được nó mà chẳng cần đến con.?
Mỗi bước đi về phía Đông, tôi lại rời xa dần khỏi các bạn đồng đội của mình, khỏi chiếc "Colombina" thân thương. Khi đã vượt qua mặt băng sông Visla trên một chiếc xe đi nhờ, tôi nhận ra rằng chiến tranh đã thực sự kết thúc đối với tôi. Tôi không hề biết rằng tới tháng Sáu năm 1945, sáu tháng sau, tôi sẽ quay lại nước Đức để thử nghiệm kiểu pháo tự hành mới của nhà máy Gorki, tôi cũng không biết rằng tôi sẽ lái xe tăng thử nghiệm tại Kubinka từ 1946 tới 1950. Tôi vẫn còn chưa biết rất nhiều điều nữa. Cả cuộc đời tôi đang còn nằm ở phía trước ?
Tác giả:Rem Ulanov
Dịch từ Nga sang Anh:Bair Irincheev
Nguồn:Tạp chí "Tankomaster", #4 1997
Dịch từ Anh sang Việt: Lý Thế Dân

Không thể lôi cái thùng chứ đầy món brazhka tự nấu (một loại rượu tự chưng cất dạng thô, thường từ 10 tới 15° độ cồn ?" Valera Potapov) ra khỏi hầm qua cái lối đi hẹp, mà làm sánh nó ra chỉ một chút thôi cũng thật là phí hoài. Chúng tôi quyết định cứ đút cái thùng vào góc tối nhất, phủ lên tấm vải bạt, mấy cái áo choàng và những đồ đạc khác. Chúng tôi cũng hy vọng là mấy ông tướng sẽ không dám đi qua cái lối hẹp để vào trong hầm bởi bụng to quá khổ.
Đoàn chỉ huy cao cấp, gồm ít nhất mười vị sĩ quan cao cấp, xuất hiện một tiếng sau đó. Tôi báo cáo với họ ngay tại lối vào hầm. Trung đoàn trưởng yêu cầu tôi đưa chiếc xe ra khỏi công sự và chuẩn bị sẵn sàng bắn. Động cơ xe đã được làm nóng từ trước và khởi động được ngay lập tức. Chiếc "Colombina", nhấc phần thân sau lên khỏi đường dốc, mau chóng nhưng bình thản xuất hiện trên mặt đất. Ra lệnh cho Schukin nâng nòng pháo lên vị trí bắn tầm xa (17 km), tôi nhảy ra khỏi khoang chiến đấu và báo cáo đã sẵn sàng.
Đám chỉ huy thích sự nhanh nhẹn và dứt khoát trong thao tác của chúng tôi, nhưng tất cả bọn họ, đúng như tôi đã lo sợ, đều quay đầu lại về phía hầm trú ẩn. Tôi vượt lên trước họ, chạy vào trong hầm và cố lấy lưng mình che cái thùng. Khi mùi xăng nồng của động cơ xe bay hết, mùi chua của củ cải lên men lan tỏa khắp trong không khí. Cái mùi chết tiệt đấy xuyên qua cả lớp vải bạt và tất cả mớ đồ đạc phía trên. Một vị tướng tuyên bố rằng có mùi chua gì đó trong hầm.
Trung đoàn trưởng, để cứu vãn tình thế, vội nói:
- Đấy là lính của tôi đang ủ món brazhka của họ.
- Brazhka?
- Vâng ạ.
- Tốt, chuyện này hình như cũng được phép mà. Nhưng hình như anh có rượu mạnh phải không?
- Vâng, chỉ một chút thôi, thưa tướng quân.
- Đó hẳn là một món tệ lắm nhỉ?
Cảm nhận đó thì vua chế rượu của tổ chúng tôi là Leshka Perepelitsa không khoái chút nào, tay nghề của anh ấy đã bị xúc phạm, và anh ta đề nghị mọi người hãy thử một chút. Viên chỉ huy đồng ý. Perepelitsa lôi ra hai hai 800g từ một góc bí mật, rót đầy những cốc và vại trên bàn. (Người Nga không tính rượu bằng đơn vị lít mà bằng gram, 800 gram rượu ?" LTD). Schukin mở một hộp thịt lợn hộp. Nào, chúc mừng chiến thắng đang tới gần!
Chỗ rượu ở trong chai năng tới 60° độ cồn ... Tất cả đều choếnh choáng, gạt nước mắt và bắt đầu đùa cợt: món brazhka là thế này đây! Vì đã bảo trì một cách gương mẫu chiếc xe và những thao tác dứt khoát, tổ lái được nhận một lời tuyên dương. Trung đoàn trưởng rất hài lòng. Rời khỏi chỗ chúng tôi, những vị tướng tuyên bố rằng món rượu rất ngon nhưng khuyên không nên lạm dụng nó. Và một giờ sau tay cần vụ chạy trở lại và thừa lệnh trung đoàn trưởng yêu cầu đưa thêm một ít cái chất lỏng bốc lửa ấy.
Sau Lễ Đón Năm Mới tất cả chúng tôi đều đón chờ một đợt tấn công quy mô lớn. Lực lượng thiết giáp được bố trí khắp nơi tại tuyến bàn đạp. Đằng sau họ là những khẩu pháo tự hành hạng nặng được bố trí công sự. Đám lính thông tin làm việc khẩn trương trên hệ thống liên lạc hữu tuyến.
Mùng 4 tháng Giêng năm 1945 tôi được lệnh đi lên sở chỉ huy trung đoàn, tại đó tôi được thông báo là tôi được chuyển về Trường Kỹ thuật thiết giáp cho sĩ quan Hồng quân, về khoa sĩ quan kỹ thuật chỉ huy khẩu đội SU-76. Tôi cố gắng phản đối, viện rằng tôi chưa sẵn sàng rời bỏ đồng đội của mình, và cuộc tấn công đang sắp tới. Chỉ còn có 600 km từ Berlin tới chỗ chúng tôi! Viên tham mưu trưởng, một sĩ quan có tuổi, bảo tôi: "Hãy đi theo lệnh đi, con trai. Chính trung đoàn trưởng đã gửi con đi đấy. Anh ta thực sự rất thích cái hầm của con. Còn về chiến tranh ?" chúng ta có thể kết thúc được nó mà chẳng cần đến con.?
Mỗi bước đi về phía Đông, tôi lại rời xa dần khỏi các bạn đồng đội của mình, khỏi chiếc "Colombina" thân thương. Khi đã vượt qua mặt băng sông Visla trên một chiếc xe đi nhờ, tôi nhận ra rằng chiến tranh đã thực sự kết thúc đối với tôi. Tôi không hề biết rằng tới tháng Sáu năm 1945, sáu tháng sau, tôi sẽ quay lại nước Đức để thử nghiệm kiểu pháo tự hành mới của nhà máy Gorki, tôi cũng không biết rằng tôi sẽ lái xe tăng thử nghiệm tại Kubinka từ 1946 tới 1950. Tôi vẫn còn chưa biết rất nhiều điều nữa. Cả cuộc đời tôi đang còn nằm ở phía trước ?
Tác giả:Rem Ulanov
Dịch từ Nga sang Anh:Bair Irincheev
Nguồn:Tạp chí "Tankomaster", #4 1997
Dịch từ Anh sang Việt: Lý Thế Dân

Trong hồi ức của Vladimir Zimakov có kể về trận đánh tại làng Komarivka (Komarovka). Hôm trước lục lọi tìm được bản đồ này (Chiến dịch Korsun Shevchenko).
Pz-IV, Kursk
T-18
Lính Ý tham quan KV-85 chiến lợi phẩm

Trong hồi ức của Vladimir Zimakov có kể về trận đánh tại làng Komarivka (Komarovka). Hôm trước lục lọi tìm được bản đồ này (Chiến dịch Korsun Shevchenko).
Pz-IV, Kursk
T-18
Lính Ý tham quan KV-85 chiến lợi phẩm

?oNOÓC-MĂNG-ĐI NÊ-MAN? HAY CHUYỆN VỀ NHỮNG NGƯỜI CON CỦA NƯỚC PHÁP TRONG HỒNG QUÂN
Ngày 28 tháng Mười một năm 1942, bằng nhiều con đường gian khổ khác nhau, mười lăm phi công quả cảm, mười lăm người con ưu tú của nước Pháp đã đến Liên Xô, tình nguyện chiến đấu sát cánh với các chiến sỹ phi công Đỏ chống kẻ thù chung. Mười lăm phi công này đến từ căn cứ không quân Pháp Ray-ắc ở Trung Đông, sau khi nước Pháp thất thủ đã tìm cách đến được Liên Xô tiếp tục chiến đấu. Những thành viên đầu tiên này của Trung đoàn là những người đã có 19 trận không chiến thắng lợi trên bầu trời nước Pháp, Anh và Địa Trung Hải.
Từ nhóm phi công trên và những người tình nguyện, phi đội đã được cải biến thành trung đoàn: Trung đoàn Noóc-măng-đi từ tháng 8 năm 1943. Trung đoàn được trang bị máy bay Yak-1B, các nhân viên phục vụ kỹ thuật Liên Xô. Trung đoàn được biên chế vào đội hình Sư đoàn không quân 303, tập đoàn quân không quân số 1. Lúc này Trung đoàn đã có 61 phi công và 55 chiếc Yak-9 là loại tiêm kích mới nhất.
Hoạt động chiến đấu đầu tiên của Trung đoàn là vào tháng Ba năm 1943.
Tháng Mười năm 1943, trên bầu trời làng Lê-ni-nô thuộc tỉnh Xmô-len-xcơ, các phi công Trung đoàn ?oNoóc-măng-đi? đã yểm hộ hoạt động đầu tiên của một binh đoàn nước ngoài khác cũng được thành lập từ những chiến sỹ tình nguyện yêu nước là Sư đoàn Ba-lan 1 mang tên ?oCô-xchu-cô?. Trong những trận đánh đó, các chiến sỹ bộ binh Ba-lan và các phi công Pháp đã thể hiện tinh thần anh dũng quả cảm. Việc bộ binh Ba-lan chiến đấu sát cánh bên những phi công Pháp trong Hồng quân Liên Xô đã thể hiện tình đoàn kết cao cả giữa những Chiến sỹ chống phát-xít quốc tế với những người con của Đại gia đình các dân tộc Xô-viết.
Trong suốt thời gian chiến đấu trên bầu trời nước Nga, các phi công Pháp đã xuất kích tiến hành 5240 phi vụ. Họ đã hạ được 277 chiếc máy bay Đức và bắn bị thương 80 chiếc khác, phá huỷ nhiều vũ khí, khí tài và gây nhiều tổn thất cho quân Đức.
Trung đoàn đã lập nhiều chiến công xuất sắc trong chiến dịch Bê-la-rút-xi-a: yểm hộ bộ binh và các hoạt động khác trên mặt đất, yểm hộ Hồng quân vượt sông Nê-man. Chính vì thế Trung đoàn đã được mang tên kép danh dự: ?oNoóc-măng-đi ?" Nê-man?.
42 phi công yêu nước Pháp đã hy sinh trên bầu trời nước Nga? họ đã góp cả cuộc sống của mình vì sự nghiệp giải phóng nước Pháp, giải phóng châu Âu. 83 phi công của Trung đoàn được tặng thưởng các huân chương của Liên Xô. Có bốn phi công được tặng thưởng danh hiệu cao quý Anh hùng Liên Xô: Mác-xen An-be; An-be Lơ-phe-rơ (hy sinh trong chiến dịch Vi-tép-xcơ ?" Oóc-sa); Rô-lăng Đờ La Pu-áp và Giắc Ăng-đrê. Trung đoàn đã được tặng thưởng các Huân chương:
- Huân chương Cờ đỏ. (Liên Xô)
- Huân chương Alếch-xan-đrơ Nép-xki. (Liên Xô)
Các huân chương của Pháp:
- Huân chương Đội quân viễn chinh danh dự.
- Thập tự chiến đấu với cành cọ.
- Thập tự Giải phóng.
- Huân chương Chiến công.
Tên của những phi công Pháp đã hy sinh được khắc bằng chữ vàng trên tấm bảng đặt tại số nhà 29 Krô-pốt-kin-xcai-a ở Mát-xcơ-va, nơi mà những chỉ huy của Trung đoàn đã từng ở.
Năm 1945, sau khi nước Đức đầu hàng, các phi công trên những chiếc Yak-3 là quà tặng của Chính phủ Liên Xô tặng nước Pháp tự do - đã bay về quê hương. Trung đoàn ?oNoóc-măng-đi ?" Nê-man? tiếp tục phục vụ trong lực lượng không quân Cộng hoà Pháp tại căn cứ không quân Rêmx (Rheims).
Trích hồi ức của Thiếu tướng không quân, Anh hùng Liên Xô Ghê-oóc-ghi Da-kha-rốp, cựu Sư đoàn trưởng Sư đoàn không quân 303:
Cùng với những cuộc tấn công như vũ bão của Hồng quân trên khắp các mặt trận, các lực lượng không quân cũng phải di chuyển theo. Lúc này, thời điểm chiến dịch Bê-la-rút-xi-a kết thúc, các chiến sỹ Hồng quân đã truy kích địch tới tận miền Đông Phổ. Để kịp thời thực hiện những nhiệm vụ yểm hộ cho các hoạt động mặt đất của lục quân, và các nhiệm vụ làm chủ bầu trời do Bộ tư lệnh giao cho các đơn vị không quân Hồng quân cũng gấp rút di chuyển tới các sân bay gần mặt trận.
Trong biên chế Sư đoàn không quân 303 của Thiếu tướng, Ông đặc biệt chú ý tới Trung đoàn ?oNoóc-măng-đi ?" Nê-man? là Trung đoàn gồm toàn những phi công tình nguyện người Pháp đã tới chiến đấu từ những ngày đầu của cuộc Chiến tranh Giữ nước vĩ đại trong hàng ngũ không quân Xô-viết. Giờ đây hồi tưởng lại những hoạt động chiến đấu của Trung đoàn, Thiếu tướng bồi hồi nhớ lại từng gương mặt phi công, từng người thợ máy? Với những người thợ máy Nga, các phi công Pháp đã hình thành mối quan hệ đồng đội, bạn bè thắm thiết và keo sơn. Còn phải viết nhiều về những chiến công thầm lặng của những người thợ máy. Họ là những người dậy từ khi trời còn chưa sáng để chuẩn bị máy bay cho Bạn chiến đấu của mình. Họ cũng là những người khắc khoải chờ đợi chiếc máy bay đưa người Bạn chiến đấu của mình trở về sau chận chiến. Họ vui mừng khi Bạn trở về, còn sống với những chiến công, và chia sẻ những nỗi buồn của những người thợ máy khác mà hôm đó phi công của họ không trở về. Thay họ, các phi công chiến đấu đối mặt với kẻ thù trên bầu trời và tính sổ với chúng cả phần của họ nữa?
?oMẹ yêu quý,
Con viết bức thư này cho Mẹ giữa hai lần xuất kích. Chúng con đã chiến đấu không tiếc sức lực để nhanh chóng được trở về Pháp với Mẹ. Bây giờ Vô-lô-đi-a (Tên thân mật của Vla-đi-mia Bê-lô-đúp) đang chuẩn bị máy bay cho con. Chiếc máy bay đã nhiều lần cứu con thoát chết, nó cũng phải chịu đựng nhiều lửa đạn của kẻ thù. Có Vô-lô-đi-a con hoàn toàn yên tâm là chiếc máy bay sẽ lại như mới, và lại trở thành vũ khí lợi hại chung của cả hai chúng con trong những trận không chiến. Có thể nói rằng, cậu ấy là ?oThần hộ mệnh? của con. Có cậu ấy chuẩn bị máy bay, con không sợ gì cả?
Con sẽ sớm gặp lại Mẹ ở nước Pháp tự do của chúng ta.
Hôn Mẹ,
Con của Mẹ
Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ?
Cùng với các Trung đoàn khác của Sư đoàn, Trung đoàn đã đóng góp nhiều cho những chiến công vinh quang chung của toàn Sư đoàn. Đến nay, nhiều năm sau khi chiến tranh kết thúc, Thiếu tướng vẫn nhớ đến họ như những Cựu chiến binh của các Trung đoàn khác của Sư đoàn.
Quay lại với năm 1944? Hôm đó Ông vẫn còn nhớ là một ngày Chủ nhật đẹp trời ngày 16 tháng Bảy, Sư đoàn được lệnh di chuyển đến sân bay Min-cun-ta-nư ở gần Min-xcơ vừa được giải phóng. Máy bay của phi công Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ cùng với các máy bay khác của toàn sư đoàn cất cánh từ tỉnh Xmô-len-xcơ, đằng sau ghế lái là người thợ máy ngồi ?obó gối?. Trong hoàn cảnh đó, bay bằng máy bay là cách di chuyển nhanh nhất tới mặt trận. Các phi công luôn cố gắng bay nhanh nhất có thể được để mau chóng ?ogiải thoát? cho người bạn thợ máy đang khổ sở ngồi phía sau.
Sư đoàn trưởng đã đến trong chuyến bay từ hôm trước để chuẩn bị sân bay cho toàn sư đoàn đến vào hôm nay. Từng chiếc Yak-3 (loại tiêm kích có tốc độ rất cao của không quân Xô-viết) lần lượt hạ cánh trên sân bay và ngay lập tức được đưa về hầm trú ẩn. Bỗng nhiên, trên không xuất hiện một chiếc Yak có những biểu hiện không bình thường: nó bốc khói, và hình như có cả lửa nữa. Tiếng động cơ phát ra nặng nề và có vẻ không bình thường. Nó lại nặng nề lấy độ cao, và biến mất trong tầm quan sát của mọi người trên sân bay.
Khoảng 15 phút sau, chiếc máy bay lại quay lại. Mọi người hiểu rằng phi công vẫn đang nỗ lực để cứu máy bay.
- Alô, Đờ Xây-nơ? có chuyện gì xảy ra thế? Anh có nghe rõ không?
Những tiếng gọi lao xao trên làn sóng vô tuyến điện bằng cả tiếng Nga và tiếng Pháp. Phi công nghe tốt và đã trả lời. Chiếc máy bay đã gặp tai nạn. Bây giờ lửa đang bốc trong khoang lái, phi công vị bỏng cả hai tay và mặt, bây giờ anh không thể nhìn thấy gì.
- Chúng tôi cho phép anh bỏ máy bay, nhảy dù!
Tất nhiên, ở vị trí của người chỉ huy, thà cứu được phi công còn hơn mất cả ba: máy bay, phi công và người thợ máy.
Những gì diễn ra trong suy nghĩ của Phi công có lẽ bây giờ chỉ có thể tìm hiểu được trong trí tưởng tượng của chúng ta. Anh có dù, thật thế. Nhưng người Bạn thợ máy ngồi phía sau thì không?
Anh nhớ đến Mẹ, nhớ đến nước Pháp thân yêu và tươi đẹp. Đã mấy năm anh xa quê hương và giờ đây, cùng với các bạn chiến đấu Anh đã đến rất gần Tổ quốc của mình. Có lẽ, Anh sẽ thất hứa với Mẹ rằng mình sẽ trở về.
Và, cũng có lẽ, đây là lần đầu tiên và là lần cuối cùng Anh không tuân lệnh cấp trên. Anh hiểu, Anh không thể bỏ người Bạn thợ máy ở phía sau ghế lái của mình, người đồng đội ?okhông bao giờ bay cùng? của Anh. Có lẽ, giờ đây ?oThần hộ mệnh? Vô-lô-đi-a của Anh cũng sẽ bất lực?
Những nỗ lực của Phi công đã là tuyệt vọng, chiếc máy bay nổ tung và rơi xuống đất đem theo trên mình hai người con của hai đất nước: Phi công Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ và Thợ máy Vla-đi-mia Bê-lô-đúp. Đất mẹ Xô-viết đã dang rộng cánh tay như một bà mẹ hiền đón cả hai đứa con, cả con đẻ và con nuôi vào lòng mình. Với Mẹ, thì con nào cũng là con?
?oTôi chỉ có một đứa con trai. Nó đã có thể thoát chết? nhưng trong trường hợp đó gia đình tôi sẽ mang tiếng xấu. Con tôi đã làm đúng, đã hành động cao cả?? (Trích thư của Mẹ phi công Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ).
Ngô Ngọc Phương
Theo ý kiến riêng tôi, những câu chuyện trên rất có thể do tuyên truyền viên quốc tế Ilia Erenbourg hoặc NKVD Mặt trận xử lý thêm - Danngoc

?oNOÓC-MĂNG-ĐI NÊ-MAN? HAY CHUYỆN VỀ NHỮNG NGƯỜI CON CỦA NƯỚC PHÁP TRONG HỒNG QUÂN
Ngày 28 tháng Mười một năm 1942, bằng nhiều con đường gian khổ khác nhau, mười lăm phi công quả cảm, mười lăm người con ưu tú của nước Pháp đã đến Liên Xô, tình nguyện chiến đấu sát cánh với các chiến sỹ phi công Đỏ chống kẻ thù chung. Mười lăm phi công này đến từ căn cứ không quân Pháp Ray-ắc ở Trung Đông, sau khi nước Pháp thất thủ đã tìm cách đến được Liên Xô tiếp tục chiến đấu. Những thành viên đầu tiên này của Trung đoàn là những người đã có 19 trận không chiến thắng lợi trên bầu trời nước Pháp, Anh và Địa Trung Hải.
Từ nhóm phi công trên và những người tình nguyện, phi đội đã được cải biến thành trung đoàn: Trung đoàn Noóc-măng-đi từ tháng 8 năm 1943. Trung đoàn được trang bị máy bay Yak-1B, các nhân viên phục vụ kỹ thuật Liên Xô. Trung đoàn được biên chế vào đội hình Sư đoàn không quân 303, tập đoàn quân không quân số 1. Lúc này Trung đoàn đã có 61 phi công và 55 chiếc Yak-9 là loại tiêm kích mới nhất.
Hoạt động chiến đấu đầu tiên của Trung đoàn là vào tháng Ba năm 1943.
Tháng Mười năm 1943, trên bầu trời làng Lê-ni-nô thuộc tỉnh Xmô-len-xcơ, các phi công Trung đoàn ?oNoóc-măng-đi? đã yểm hộ hoạt động đầu tiên của một binh đoàn nước ngoài khác cũng được thành lập từ những chiến sỹ tình nguyện yêu nước là Sư đoàn Ba-lan 1 mang tên ?oCô-xchu-cô?. Trong những trận đánh đó, các chiến sỹ bộ binh Ba-lan và các phi công Pháp đã thể hiện tinh thần anh dũng quả cảm. Việc bộ binh Ba-lan chiến đấu sát cánh bên những phi công Pháp trong Hồng quân Liên Xô đã thể hiện tình đoàn kết cao cả giữa những Chiến sỹ chống phát-xít quốc tế với những người con của Đại gia đình các dân tộc Xô-viết.
Trong suốt thời gian chiến đấu trên bầu trời nước Nga, các phi công Pháp đã xuất kích tiến hành 5240 phi vụ. Họ đã hạ được 277 chiếc máy bay Đức và bắn bị thương 80 chiếc khác, phá huỷ nhiều vũ khí, khí tài và gây nhiều tổn thất cho quân Đức.
Trung đoàn đã lập nhiều chiến công xuất sắc trong chiến dịch Bê-la-rút-xi-a: yểm hộ bộ binh và các hoạt động khác trên mặt đất, yểm hộ Hồng quân vượt sông Nê-man. Chính vì thế Trung đoàn đã được mang tên kép danh dự: ?oNoóc-măng-đi ?" Nê-man?.
42 phi công yêu nước Pháp đã hy sinh trên bầu trời nước Nga? họ đã góp cả cuộc sống của mình vì sự nghiệp giải phóng nước Pháp, giải phóng châu Âu. 83 phi công của Trung đoàn được tặng thưởng các huân chương của Liên Xô. Có bốn phi công được tặng thưởng danh hiệu cao quý Anh hùng Liên Xô: Mác-xen An-be; An-be Lơ-phe-rơ (hy sinh trong chiến dịch Vi-tép-xcơ ?" Oóc-sa); Rô-lăng Đờ La Pu-áp và Giắc Ăng-đrê. Trung đoàn đã được tặng thưởng các Huân chương:
- Huân chương Cờ đỏ. (Liên Xô)
- Huân chương Alếch-xan-đrơ Nép-xki. (Liên Xô)
Các huân chương của Pháp:
- Huân chương Đội quân viễn chinh danh dự.
- Thập tự chiến đấu với cành cọ.
- Thập tự Giải phóng.
- Huân chương Chiến công.
Tên của những phi công Pháp đã hy sinh được khắc bằng chữ vàng trên tấm bảng đặt tại số nhà 29 Krô-pốt-kin-xcai-a ở Mát-xcơ-va, nơi mà những chỉ huy của Trung đoàn đã từng ở.
Năm 1945, sau khi nước Đức đầu hàng, các phi công trên những chiếc Yak-3 là quà tặng của Chính phủ Liên Xô tặng nước Pháp tự do - đã bay về quê hương. Trung đoàn ?oNoóc-măng-đi ?" Nê-man? tiếp tục phục vụ trong lực lượng không quân Cộng hoà Pháp tại căn cứ không quân Rêmx (Rheims).
Trích hồi ức của Thiếu tướng không quân, Anh hùng Liên Xô Ghê-oóc-ghi Da-kha-rốp, cựu Sư đoàn trưởng Sư đoàn không quân 303:
Cùng với những cuộc tấn công như vũ bão của Hồng quân trên khắp các mặt trận, các lực lượng không quân cũng phải di chuyển theo. Lúc này, thời điểm chiến dịch Bê-la-rút-xi-a kết thúc, các chiến sỹ Hồng quân đã truy kích địch tới tận miền Đông Phổ. Để kịp thời thực hiện những nhiệm vụ yểm hộ cho các hoạt động mặt đất của lục quân, và các nhiệm vụ làm chủ bầu trời do Bộ tư lệnh giao cho các đơn vị không quân Hồng quân cũng gấp rút di chuyển tới các sân bay gần mặt trận.
Trong biên chế Sư đoàn không quân 303 của Thiếu tướng, Ông đặc biệt chú ý tới Trung đoàn ?oNoóc-măng-đi ?" Nê-man? là Trung đoàn gồm toàn những phi công tình nguyện người Pháp đã tới chiến đấu từ những ngày đầu của cuộc Chiến tranh Giữ nước vĩ đại trong hàng ngũ không quân Xô-viết. Giờ đây hồi tưởng lại những hoạt động chiến đấu của Trung đoàn, Thiếu tướng bồi hồi nhớ lại từng gương mặt phi công, từng người thợ máy? Với những người thợ máy Nga, các phi công Pháp đã hình thành mối quan hệ đồng đội, bạn bè thắm thiết và keo sơn. Còn phải viết nhiều về những chiến công thầm lặng của những người thợ máy. Họ là những người dậy từ khi trời còn chưa sáng để chuẩn bị máy bay cho Bạn chiến đấu của mình. Họ cũng là những người khắc khoải chờ đợi chiếc máy bay đưa người Bạn chiến đấu của mình trở về sau chận chiến. Họ vui mừng khi Bạn trở về, còn sống với những chiến công, và chia sẻ những nỗi buồn của những người thợ máy khác mà hôm đó phi công của họ không trở về. Thay họ, các phi công chiến đấu đối mặt với kẻ thù trên bầu trời và tính sổ với chúng cả phần của họ nữa?
?oMẹ yêu quý,
Con viết bức thư này cho Mẹ giữa hai lần xuất kích. Chúng con đã chiến đấu không tiếc sức lực để nhanh chóng được trở về Pháp với Mẹ. Bây giờ Vô-lô-đi-a (Tên thân mật của Vla-đi-mia Bê-lô-đúp) đang chuẩn bị máy bay cho con. Chiếc máy bay đã nhiều lần cứu con thoát chết, nó cũng phải chịu đựng nhiều lửa đạn của kẻ thù. Có Vô-lô-đi-a con hoàn toàn yên tâm là chiếc máy bay sẽ lại như mới, và lại trở thành vũ khí lợi hại chung của cả hai chúng con trong những trận không chiến. Có thể nói rằng, cậu ấy là ?oThần hộ mệnh? của con. Có cậu ấy chuẩn bị máy bay, con không sợ gì cả?
Con sẽ sớm gặp lại Mẹ ở nước Pháp tự do của chúng ta.
Hôn Mẹ,
Con của Mẹ
Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ?
Cùng với các Trung đoàn khác của Sư đoàn, Trung đoàn đã đóng góp nhiều cho những chiến công vinh quang chung của toàn Sư đoàn. Đến nay, nhiều năm sau khi chiến tranh kết thúc, Thiếu tướng vẫn nhớ đến họ như những Cựu chiến binh của các Trung đoàn khác của Sư đoàn.
Quay lại với năm 1944? Hôm đó Ông vẫn còn nhớ là một ngày Chủ nhật đẹp trời ngày 16 tháng Bảy, Sư đoàn được lệnh di chuyển đến sân bay Min-cun-ta-nư ở gần Min-xcơ vừa được giải phóng. Máy bay của phi công Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ cùng với các máy bay khác của toàn sư đoàn cất cánh từ tỉnh Xmô-len-xcơ, đằng sau ghế lái là người thợ máy ngồi ?obó gối?. Trong hoàn cảnh đó, bay bằng máy bay là cách di chuyển nhanh nhất tới mặt trận. Các phi công luôn cố gắng bay nhanh nhất có thể được để mau chóng ?ogiải thoát? cho người bạn thợ máy đang khổ sở ngồi phía sau.
Sư đoàn trưởng đã đến trong chuyến bay từ hôm trước để chuẩn bị sân bay cho toàn sư đoàn đến vào hôm nay. Từng chiếc Yak-3 (loại tiêm kích có tốc độ rất cao của không quân Xô-viết) lần lượt hạ cánh trên sân bay và ngay lập tức được đưa về hầm trú ẩn. Bỗng nhiên, trên không xuất hiện một chiếc Yak có những biểu hiện không bình thường: nó bốc khói, và hình như có cả lửa nữa. Tiếng động cơ phát ra nặng nề và có vẻ không bình thường. Nó lại nặng nề lấy độ cao, và biến mất trong tầm quan sát của mọi người trên sân bay.
Khoảng 15 phút sau, chiếc máy bay lại quay lại. Mọi người hiểu rằng phi công vẫn đang nỗ lực để cứu máy bay.
- Alô, Đờ Xây-nơ? có chuyện gì xảy ra thế? Anh có nghe rõ không?
Những tiếng gọi lao xao trên làn sóng vô tuyến điện bằng cả tiếng Nga và tiếng Pháp. Phi công nghe tốt và đã trả lời. Chiếc máy bay đã gặp tai nạn. Bây giờ lửa đang bốc trong khoang lái, phi công vị bỏng cả hai tay và mặt, bây giờ anh không thể nhìn thấy gì.
- Chúng tôi cho phép anh bỏ máy bay, nhảy dù!
Tất nhiên, ở vị trí của người chỉ huy, thà cứu được phi công còn hơn mất cả ba: máy bay, phi công và người thợ máy.
Những gì diễn ra trong suy nghĩ của Phi công có lẽ bây giờ chỉ có thể tìm hiểu được trong trí tưởng tượng của chúng ta. Anh có dù, thật thế. Nhưng người Bạn thợ máy ngồi phía sau thì không?
Anh nhớ đến Mẹ, nhớ đến nước Pháp thân yêu và tươi đẹp. Đã mấy năm anh xa quê hương và giờ đây, cùng với các bạn chiến đấu Anh đã đến rất gần Tổ quốc của mình. Có lẽ, Anh sẽ thất hứa với Mẹ rằng mình sẽ trở về.
Và, cũng có lẽ, đây là lần đầu tiên và là lần cuối cùng Anh không tuân lệnh cấp trên. Anh hiểu, Anh không thể bỏ người Bạn thợ máy ở phía sau ghế lái của mình, người đồng đội ?okhông bao giờ bay cùng? của Anh. Có lẽ, giờ đây ?oThần hộ mệnh? Vô-lô-đi-a của Anh cũng sẽ bất lực?
Những nỗ lực của Phi công đã là tuyệt vọng, chiếc máy bay nổ tung và rơi xuống đất đem theo trên mình hai người con của hai đất nước: Phi công Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ và Thợ máy Vla-đi-mia Bê-lô-đúp. Đất mẹ Xô-viết đã dang rộng cánh tay như một bà mẹ hiền đón cả hai đứa con, cả con đẻ và con nuôi vào lòng mình. Với Mẹ, thì con nào cũng là con?
?oTôi chỉ có một đứa con trai. Nó đã có thể thoát chết? nhưng trong trường hợp đó gia đình tôi sẽ mang tiếng xấu. Con tôi đã làm đúng, đã hành động cao cả?? (Trích thư của Mẹ phi công Mô-rít-xơ Đờ Xây-nơ).
Ngô Ngọc Phương
Theo ý kiến riêng tôi, những câu chuyện trên rất có thể do tuyên truyền viên quốc tế Ilia Erenbourg hoặc NKVD Mặt trận xử lý thêm - Danngoc