Chùa Một Cột đổ trên đầu giặc Pháp

Chùa Một Cột đổ trên đầu giặc Pháp

Từ trước đến nay, sách vở tài liệu của ta đều chép là trước khi rút khỏi Hà Nội, năm 1954 (chỗ nào cẩn thận thì có ghi cả ngày, 11/09/1954) giặc Pháp (có nơi ghi là giặc Pháp và tay sai) đã đặt mìn phá đổ (hoặc phá tan) Chùa Một Cột.

Gần đây tôi tình cờ đọc được bài này, kể lại chuyện tái thiết Chùa Một Cột, có nhắc đến vai trò của ông Nguyễn Bá Lăng và Viện Viễn Đông Bác Cổ.

http://cusi.free.fr/chua/chu0050.htm

Trích từ:
Ðến năm 1923 chùa Một Cột được trường Viễn Ðông Bác Cổ xây cất lại và xây bao lan bọc quanh 4 phía hồ. Nhưng cuộc trùng tu này vì thiếu kinh nghiệm nên kết quả không được mỹ mãn lắm. Kích thước thì nhỏ hẹp đi, mái cũng thấp hơn, quang cảnh có gọn gàng phong quang hơn nhưng đường nét cũng khô khan hơn. Nhưng từ đây trở đi nhờ phương tiện truyền thông, sách vở, báo chí hình ảnh, chùa Một Cột được phổ biến, thậm chí nha bưu điện Ðông Dương cũng dã mấy lần phát hành tem chùa, nên càng ngày kiến trúc này càng được biết đến, không những ở Việt Nam mà cả trên thế giới nữa. Ðến cuối năm 1954 khi thi hành hiệp định Genève, quân Pháp sửa soạn rút lui khỏi Hà Nội và miền Bắc Việt Nam thì có kẻ lạ mặt đặt thuốc nổ phá hủy chùa Một Cột ngày 11-9-1954 (rằm tháng tám ta). Liên Hoa Ðài bị phá hủy từ mặt sàn trở lên vì chất nổ được dấu ở dưới bát hương. Tuy nhiên, pho tượng Quan Âm nơi đây, vẫn ngồi y nguyên ở gần ngay đấy, chỉ bị rời mấy cánh tay gỗ chắp. Sau khi tiếp quản Hà Nội, được mấy tháng thì chính quyền tiếp quản quyết định phục hồi lại chùa và ủy nhiệm cho chuyên viên Sở Bảo Tồn Cổ Tích Nguyễn Bá Lăng, nghiên cứu họa đồ và điều khiển công trường. Họa đồ đã được nghiên cứu căn cứ theo một ảnh chụp cũ khoảng cuối thế kỷ XIX của trường Viễn Ðông Bác Cổ. Vì là ảnh chụp lập diện (géométral) nên những kích thước cũ, chiều rộng, chiều cao, độ dốc mái kể cả chi tiết tầu đao, lan can được phục nguyên một cách chính xác. Cột đá đường kính 1m20 và bộ con sơn sóc nách bên dưới vẫn được giữ nguyên, còn bên trên bình đồ vuông nay được phục nguyên mỗi mặt rộng 4m20, chiều cao từ sàn đến diềm mái là 2m20.


Tôi có mấy câu hỏi sau:

1. Người Pháp đặt mìn để làm gì? Trả thù cho bõ tức? Chẳng phải chính họ đã trùng tu chùa năm 1923 hay sao?

2. Giả sử các thông tin về mức độ hư hại của chùa sau khi bị phá ở trong bài viết trên là đúng, tức là chỉ bị hỏng phần trên bởi thuốc nổ đặt ở dưới bát hương, thì có thể đặt câu hỏi là tại sao quân Pháp lại phải dùng ít thuốc nổ một cách dấu giếm thế? Sao không cho dăm bánh TNT quấn quanh trụ chùa có phải là hiệu quả hơn không?

3. Nếu bài viết trên đưa tin sai lạc về mức độ hư hỏng của chùa, thì có sách vở tài liệu nào của ta mô tả cụ thể sau khi bị phá thì tình trạng chùa thế nào không? Cái gì bị đổ, cái gì tan nát, cái gì còn nguyên vẹn?

4. Có bác nào biết tài liệu / thông tin nào của phía Pháp xác nhận/bác bỏ chuyện người Pháp đặt mìn phá chùa không?

Tôi có mấy câu hỏi sau:
1. Người Pháp đặt mìn để làm gì? Trả thù cho bõ tức? Chẳng phải chính họ đã trùng tu chùa năm 1923 hay sao?
2. Giả sử các thông tin về mức độ hư hại của chùa sau khi bị phá ở trong bài viết trên là đúng, tức là chỉ bị hỏng phần trên bởi thuốc nổ đặt ở dưới bát hương, thì có thể đặt câu hỏi là tại sao quân Pháp lại phải dùng ít thuốc nổ một cách dấu giếm thế? Sao không cho dăm bánh TNT quấn quanh trụ chùa có phải là hiệu quả hơn không?
3. Nếu bài viết trên đưa tin sai lạc về mức độ hư hỏng của chùa, thì có sách vở tài liệu nào của ta mô tả cụ thể sau khi bị phá thì tình trạng chùa thế nào không? Cái gì bị đổ, cái gì tan nát, cái gì còn nguyên vẹn?
4. Có bác nào biết tài liệu / thông tin nào của phía Pháp xác nhận/bác bỏ chuyện người Pháp đặt mìn phá chùa không?
[/QUOTE]
Tưởng tượng phát

1. Lỡ ko phải Pháp,mà là CIA thuê ai đó để khủng bố, kích động di tản thì sao? Pháp , Mĩ phân biệt, nhưng "tay sai" đa phần do Pháp nuôi dưỡng, được Mĩ sử dụng tiếp. Nên trong lúc giao thời như vậy quàng trách nhiệm lên đầu Pháp cũng dễ hiểu.
2. Nếu 1 đúng thì chuyện lén lút đặt bom là bình thường.

Ừ, nhưng mà nếu thế thì 50 năm sau cũng nên đại tu lại thông tin cho nó rạch ròi.
Tuy nhiên, tôi chưa hình dung đánh Chùa Một Cột thì có tác động như thế nào đến việc kích động di tản? Nếu CIA hay ''tay sai'' có chủ trương kích động bằng bạo lực như thế thì ngoài vụ đánh chùa chúng nó còn đánh chỗ nào nữa không? Sao lại đánh chùa mà không đánh nhà thờ trong khi mục tiêu chính vận động di cư là dân công giáo? Nếu để nhằm vào Phật tử thì tại sao không thấy ai đề cập đến chuyện, chẳng hạn, ''Bồ Tát đã vào Nam''? Nếu để quấy rối trật tự trị an thì sao lại đánh một chỗ có thể nói là hoang vắng thế mà không đánh vào chợ, rạp hát, hay Tháp Hòa Phong bến xe điện ở Bờ Hồ chẳng hạn? Chẳng nhẽ bọn ''tay sai'' lười đến mức thấy chỗ nào gần nhà thì đánh hay sao?
Hay là có thằng lính nào đi nhậu say về ngang qua, ngứa tay thảy quả lựu đạn, rồi cứ thế sách sử chép là ''giặc Pháp đặt mìn''?

Xưa pháp nó còn dùng xe tăng định kéo đổ đình làng Đìnhh Bảng, nhưng không đổ.
Chỗ đó nó xá gì.
Giống như nó phá ngôi chùa cổ để xây nên nhà thờ lớn Hà Nội.

- Kích động di tản thì phải tính đến một chuỗi sự kiện, vụ việc. Bác muốn biết thì có thể đọc những cuốn sách, bài báo của Tom Dooley ( Thomas Anthony Dooley ), một trong những kiến trúc sư chính của cuộc di tản. Sau này người ta tìm thấy mối liên hệ giữa ông ấy và CIA, vậy nên có thể CIA nhúng tay vào những biến cố, sự kiện mà ông ta tuyên truyền cho cuộc di tản trong sách ( Có thể thôi, chứ tớ ko phải là KGB để khẳng định )
Lạc chủ đề mất, tớ thử trả lời mấy câu hỏi của bác dựa vào suy đoán:
- Kích động không phải chỉ đối với người VN, mà còn phải có những sự kiện, vụ việc làm bằng cớ để Mĩ có thể chi ngân sách, danh chính ngôn thuận ủng hộ cho cuộc di tản. C s lúc ấy được tuyên truyền là ác quỷ đối với tôn giáo, nên việc đưa thêm một chút về tôn giáo khác vào bản báo cáo thì càn tốt. Muốn vậy thì đối tượng phải có giá trị. Chùa một cột có tính biểu tượng tương đối cao cho Phật giáo ( in hình lên tem thư đầy rẫy ).
- Tại sao không là các công trình công cộng khác: Lúc này không còn liên quan riêng đến tôn giáo nữa. Làm để kích động toàn bộ dân chúng di tản ư ? Kích động được dân chúng theo cách này thì Pháp, Mĩ đã làm sớm hơn rồi,để chống lại ********* chứ không đến nỗi chờ thua ********* rồi mới làm để di tản.

Vâng, tôi cũng không nói là ''bọn nó tử tế lắm, nhất quyết không làm chuyện đó''... Tôi chỉ nghĩ là nếu chúng nó làm thì cũng có nguyên nhân. Chùa Báo Thiên hay Chùa Báo Ân chúng nó phá để lấy đất xây nhà thờ hay bưu điện. Chùa Một Cột, tạm thời có mỗi giả thiết nó phá để kích động di tản.
Tôi tạm giả thiết, trên cơ sở các thông tin hiện có, là thủ phạm phá chùa, về mặt công khai, chắc không phải là quân Pháp, mà là kẻ dấu mặt. Có phải do Pháp hay CIA thuê hay không thì là vấn đề để ngỏ. Thông tin trong các sách vở của ta, là ''giặc Pháp đặt mìn'', tôi cho là thông tin suy đoán theo kiểu ''không chúng nó thì ai vào đấy?'', lâu ngày lặp đi lặp lại rồi thành chính sử.

Lúc đó Pháp là người giữ trật tự trị an Hà Nội. Khi sự việc xảy ra không tìm bắt được thủ phạm. Còn dĩ nhiên bọn Pháp lúc đấy không thể muốn công khai phá cái gì cũng được.
Tóm lại là chả có lý do gì để Pháp phải giữ gìn cái chùa, (chuyện hồi xưa nó trùng tu không liên quan gì), nếu có bị oan 1 tí ở vụ này thì cũng chả có gì, giống như thằng bị án chung thân có bị oan thêm vài năm tù thì cũng thế. Có thể ngừng điều tra ở đây, lỡ khui ra kẻ phá hoại là dân vinamít ông nội của dân hải ngoại hay là khủng bố khoác áo Công giáo thì hoá ra là mất đoàn kết dân tộc, mất đoàn kết tôn giáo à!!

Tôi có mấy câu hỏi sau:
1. Người Pháp đặt mìn để làm gì? Trả thù cho bõ tức? Chẳng phải chính họ đã trùng tu chùa năm 1923 hay sao?
2. Giả sử các thông tin về mức độ hư hại của chùa sau khi bị phá ở trong bài viết trên là đúng, tức là chỉ bị hỏng phần trên bởi thuốc nổ đặt ở dưới bát hương, thì có thể đặt câu hỏi là tại sao quân Pháp lại phải dùng ít thuốc nổ một cách dấu giếm thế? Sao không cho dăm bánh TNT quấn quanh trụ chùa có phải là hiệu quả hơn không?
3. Nếu bài viết trên đưa tin sai lạc về mức độ hư hỏng của chùa, thì có sách vở tài liệu nào của ta mô tả cụ thể sau khi bị phá thì tình trạng chùa thế nào không? Cái gì bị đổ, cái gì tan nát, cái gì còn nguyên vẹn?
4. Có bác nào biết tài liệu / thông tin nào của phía Pháp xác nhận/bác bỏ chuyện người Pháp đặt mìn phá chùa không?
[/QUOTE]
Trong đọan trích của bác thì là "có kẻ lạ mặt" chứ có tố Pháp đâu bác?
Em nghĩ thằng Pháp nó muốn kích động thì chơi banh luôn cái chùa Quán Sứ, hay cái to to đại lọai thế ở HN cho máu, chứ cái chùa bé tí hin kia thì nó chả phá làm gì cho mất công tổ chức.
Các chùa vùng Hà Tây chắc muốn thì cũng khó phá, vì đất đấy của VM
Em nghĩ là chú tây đen tây vàng nào đấy xỉn xỉn thì ném chơi quả lựu đạn vào thôi!

Câu hỏi rất thú vị bác altus à. Em cũng rất muốn tìm hiểu. Có bác nào co điều kiện vào thư viện lục tìm về vụ này không? Chiangsan và ptlinh đâu?
Theo tớ thì chắc có ku nào xỉn xỉn quăng quả lựu đạn mới nổ nhẹ nhẹ và còn nguyên bức tượng thế. Có lẽ chỉ bóc mất một mảng mái và các chi tiết gỗ vẫn còn đủ để các bác ấy làm lại (Em không dám nói là trùng tu). Vụ Đình Bảng bị kéo sập thực hư ra sao các bác xin hãy tìm thêm ạ.

Cái vàng kia dân làng Đìng Bảng kể mãi bác ạ.