Chúng ta có thể giải phóng miền Nam vào năm 1972?

Xem chừng tình hình không quân VN hoạt động cũng không được hiệu quả lắm trong năm 1972.
Ở miền Bắc tỷ lệ thắng thua trong không chiến giữa KQNDVN với lực lượng hải quân Mỹ cũng tăng vọt theo hướng có lợi cho Mỹ kể từ sau khi hải quân Mỹ huấn luyện lại phi công theo chương trình Top Gun. Đặc biệt ngày 10 tháng 5 KQNDVN có 6 (?) máy bay Mig rơi mà Mỹ không có chiếc nào. (Trong đó phi công Randall Cunningham bắn rơi 3 Mig-17 trong 1 ngày, chiếc thứ 3 là một "ace" của Việt Nam mà tên truyền miệng trong giới phi công Mỹ là "Toon").
Cũng trong năm 72 Mỹ sử dụng bom la de phá huỷ cầu Hàm Rồng, cầu Long Biên, ... mà không chịu thiệt hại gì. Tôi nghe nói là bộ đội hoá học sau đó đã phải thả khói nhân tạo che phủ toàn bộ nhà máy điện Yên Phụ để đề phòng bom la de.
Thời kỳ trước 72, phải sử dụng bom thông thường nên quân Mỹ đã mất 11 máy bay để tấn công cầu Hàm Rồng (số liệu VN: 99 cái ).
Trận không chiến giữa Cunningham và "Toon":

Le Van Le

Trên lý thuết nhé: tiểu đội có 7 người (gọi là A), trung đội=3 tiểu đội, đại đội=3 trung đội, tiểu đoàn=3 đại đội, trung đoàn=3 tiểu đoàn, sư đoàn=3trung đoàn, quân đoàn=3 sư đoàn, tập đoàn quân (biên chế cao nhất của quân đội Mỹ...)=3 quân đoàn, phương diện quân (của Nga hồi WW2, không biết bây giờ còn không)=2,3 tập đoàn quân(phương diện quân chủ yếu là chỉ hướng tấn công đại khái giống như mặt trận ngày nay nhưng kết dính hơn).
QĐ Mỹ hiện nay biên chế thành 10 tập đoàn quân. Tư liệu về 10 tập đoàn quân này trong báo QĐND có viết qua nhưng không biết tớ quảng đâu rùi, bữa nào tìm được tớ sẽ post lên.
Mức độ ác liệt ở TC là đúng nhưng miêu tả như thế có chút hình tượng là chính. vẫn có lúc rảnh để chụp hình mà (Nụ cười dưới chân thành cổ). Mỗi ngày trong trận TC ta mất khoảng 1 đại đội (trung bình khoảng 120 người), tất nhiên có ngày ít, ngày nhiều.
Số lượng quân thì tuỳ mỗi quốc gia, Nga, Trung, VN khoảng 10.000/sư, Mỹ khoảng 16000/sư, Nga thời WW2 khoảng 7000/sư, Đức khoảng 12000/sư
Chi tiết thì có bác đã kể rồi, thiệt hại thì hai bên (VNCH-CáchMạng) như nhau vì cùng nhau ăn B-52, các trận đánh quá gần, B52 rải thảm= chết cả chùm. Tuy nhiên nếu tính tổng cộng tổn thất (chết, mất tích, đào ngũ) thì VNCH cao hơn, chẳng phải do quân Cm đánh dữ hơn mà vì lượng đào binh cao hơn nhiều.

Chien tranh la dieu xau xa nhat cua con nguoi va la dong luc phat trien nhat cua con nguoi. Nghich ly=chan ly

Được typoon sửa chữa / chuyển vào 02:56 ngày 10/03/2003

Trên lý thuết nhé: tiểu đội có 7 người (gọi là A), trung đội=3 tiểu đội, đại đội=3 trung đội, tiểu đoàn=3 đại đội, trung đoàn=3 tiểu đoàn, sư đoàn=3trung đoàn, quân đoàn=3 sư đoàn, tập đoàn quân (biên chế cao nhất của quân đội Mỹ...)=3 quân đoàn, phương diện quân (của Nga hồi WW2, không biết bây giờ còn không)=2,3 tập đoàn quân(phương diện quân chủ yếu là chỉ hướng tấn công đại khái giống như mặt trận ngày nay nhưng kết dính hơn).
QĐ Mỹ hiện nay biên chế thành 10 tập đoàn quân. Tư liệu về 10 tập đoàn quân này trong báo QĐND có viết qua nhưng không biết tớ quảng đâu rùi, bữa nào tìm được tớ sẽ post lên.
Mức độ ác liệt ở TC là đúng nhưng miêu tả như thế có chút hình tượng là chính. vẫn có lúc rảnh để chụp hình mà (Nụ cười dưới chân thành cổ). Mỗi ngày trong trận TC ta mất khoảng 1 đại đội (trung bình khoảng 120 người), tất nhiên có ngày ít, ngày nhiều.
Số lượng quân thì tuỳ mỗi quốc gia, Nga, Trung, VN khoảng 10.000/sư, Mỹ khoảng 16000/sư, Nga thời WW2 khoảng 7000/sư, Đức khoảng 12000/sư
Chi tiết thì có bác đã kể rồi, thiệt hại thì hai bên (VNCH-CáchMạng) như nhau vì cùng nhau ăn B-52, các trận đánh quá gần, B52 rải thảm= chết cả chùm. Tuy nhiên nếu tính tổng cộng tổn thất (chết, mất tích, đào ngũ) thì VNCH cao hơn, chẳng phải do quân Cm đánh dữ hơn mà vì lượng đào binh cao hơn nhiều.

Chien tranh la dieu xau xa nhat cua con nguoi va la dong luc phat trien nhat cua con nguoi. Nghich ly=chan ly

Được typoon sửa chữa / chuyển vào 02:56 ngày 10/03/2003

Bác Typoon,
Tổ chức chiến thuật của lục quân Mỹ chỉ tới mức quân đoàn (Corps) thôi. Lục quân Mỹ có 4 quân đoàn: 1, 3 (thiết giáp), 5, và 18 (dù). Mỗi quân đoàn có 2-4 sư đoàn thường trực cùng các trung đoàn hay tiểu đoàn độc lập (pháo binh, công binh, phòng không, quân báo, etc.) và 2-3 sư đoàn dự bị. Bộ chỉ huy cấp tập đoàn quân (Army) chỉ được thành lập khi cần điều phối các hoạt động quân sự ở cấp lớn hơn quân đoàn trong một khu vực địa lý nhất định. Mỹ có 10 Armies, nhưng trong điều kiện bình thường chỉ có 4 trong số đó hoạt động.
Được sli0471 sửa chữa / chuyển vào 04:47 ngày 10/03/2003

Bác Typoon,
Tổ chức chiến thuật của lục quân Mỹ chỉ tới mức quân đoàn (Corps) thôi. Lục quân Mỹ có 4 quân đoàn: 1, 3 (thiết giáp), 5, và 18 (dù). Mỗi quân đoàn có 2-4 sư đoàn thường trực cùng các trung đoàn hay tiểu đoàn độc lập (pháo binh, công binh, phòng không, quân báo, etc.) và 2-3 sư đoàn dự bị. Bộ chỉ huy cấp tập đoàn quân (Army) chỉ được thành lập khi cần điều phối các hoạt động quân sự ở cấp lớn hơn quân đoàn trong một khu vực địa lý nhất định. Mỹ có 10 Armies, nhưng trong điều kiện bình thường chỉ có 4 trong số đó hoạt động.
Được sli0471 sửa chữa / chuyển vào 04:47 ngày 10/03/2003

Các bác cho em hỏi một tí, hồi 1972 ở Quảng trị, khi VNCH tái chiếm Quảng trị, tương quan lực lượng hai bên là như thế nào? Theo lời Đại tá VNCH Phạm văn Chung thì QĐNDVN đông hơn gấp 4 lần về bộ binh, thiết giáp và pháo binh. Nghe hơi nghi ngờ.
Gió hãy nói rằng tôi luôn nhớ em
Gió hãy nói rằng tôi mong có em
Gió hãy nói rằng tôi....yêu em.........thế thôi.........

Các bác cho em hỏi một tí, hồi 1972 ở Quảng trị, khi VNCH tái chiếm Quảng trị, tương quan lực lượng hai bên là như thế nào? Theo lời Đại tá VNCH Phạm văn Chung thì QĐNDVN đông hơn gấp 4 lần về bộ binh, thiết giáp và pháo binh. Nghe hơi nghi ngờ.
Gió hãy nói rằng tôi luôn nhớ em
Gió hãy nói rằng tôi mong có em
Gió hãy nói rằng tôi....yêu em.........thế thôi.........

To all, cám ơn các bác đã động viên,
đây là cái máy bay IL-28 http://www.fas.org/nuke/guide/russia/bomber/il-28.htm
Năm 1966 LX viên trợ cho VN 8 chiếc máy bay IL 28 trong đó có 4 chiếc chiến đấu, 2 chiếc huấn luyện, 2 chiếc trinh sát. Năm 1972 2 chiếc IL-28 còn ném bom bi một trận chi viện cho liên quân Việt-Lào ở mặt trận Cánh đồng chum
To bác levanle2001 bác kiếm đâu cái sơ đồ không chiến hay vậy?
Bac typhoon ơi, bác có số liệu cụ thể và nguồn cung cấp về số lượng chết (hay hy sinh nếu là bộ độiVN)/bị thương/mất tích/đào bỏ ngũ của cả 2 bên không mà bác phán 2 bên chết bằng nhau.
Về số liệu bộ đội VN chết và bị thương đến nay chẳng có số liệu nào thống nhất cả, kể cả của nhà nước VN. Chỉ biết rắng số lượng hỹ sinh của bộ đội VN( gồm chủ lực, địa phương, dân quân, du kích v.v..) ở cả 2 miền khoảng từ 900 ngàn đến 1,1 triệu, trong đó có 300 ngàn người chưa tìm được phần mộ, phía VNCH chết khoảng 350 ngàn người. Số liệu đào bỏ ngũ của cả 2 bên tôi không có. Nhưng bộ đội VN đào ngũ tuy không nhiều và phổ biến nhưng cũng không quá ít đâu nhé. Chẳng thế mà các đơn vị đều có bộ phận thu dung để gom nhưng người ốm đau, lạc đơn vị và bỏ ngũ. Ví dụ Năm 1968 trung đoàn cao xạ 210 được đưa đến bảo vệ trong điểm ác liệt là ngã ba Đồng Lộc, sau 3 tháng bị không quân mỹ đánh tan nát, trung đoàn này hy sinh gần 270 người, 8 trong số 9 đại đội trưởng hy sinh, bỏ ngũ 281 người, có lẽ là kỉ lục về tỉ lệ này. ?Nguồn: lịch sử quân chủng PK-KQ-tập 2? mới đây báo An ninh thế giới có bài giới thiệu về trung đoàn này.
Về phần hy sinh của bộ đội VN ngoài hy sinh khi chiến đấu còn do nhiều nguyên nhân khác. Nguyên nhân đó được tóm lược trong câu:? Nước cuốn, Đá lăn, Cây đổ, Hổ vồ?, Ngoài ra bị thương thiếu thuốc men cũng chết, đói ăn, rồi sốt rét ác tính, lạc đường, rắn cắn , bị bom đạn khi đang đi trên đường, hành quân v.v...Chưa có số liệu nào thống kê số lượng hy sinh không phải trong chiến đấu là bao nhiêu. Do đóng quân trong rừng già nhiệt đới,bom đạn ác liệt và tiếp tế khó khăn, thiếu thốn nên nhiều người hy sinh không phải do chiến đấu là vì thế. Ngoài ra VN còn phải chiến đấu trên 4 mặt trận, Chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền bắc, chiến đấu ở miền nam ( chiến trường B) ở Cam pu chia ( Chiến trường K), ở Lào ( Chiến trường C)Chính vì vậy số lượng bộ đội VN chết cao hơn phía VNCH là điều dễ hiểu.
Chỉ trong giai đoạn khó khăn ác liệt nhất là 2 năm 1968-1969 có hơn 100 ngàn người hy sinh, chiến 1/3 tổng số quân ở miền nam lúc đó và bằng tổng số hy sinh trong giai đoan chống pháp 1945-1954.

Thần Tiễn

Được B.40 sửa chữa / chuyển vào 10:56 ngày 10/03/2003
Được B.40 sửa chữa / chuyển vào 10:58 ngày 10/03/2003

To all, cám ơn các bác đã động viên,
đây là cái máy bay IL-28 http://www.fas.org/nuke/guide/russia/bomber/il-28.htm
Năm 1966 LX viên trợ cho VN 8 chiếc máy bay IL 28 trong đó có 4 chiếc chiến đấu, 2 chiếc huấn luyện, 2 chiếc trinh sát. Năm 1972 2 chiếc IL-28 còn ném bom bi một trận chi viện cho liên quân Việt-Lào ở mặt trận Cánh đồng chum
To bác levanle2001 bác kiếm đâu cái sơ đồ không chiến hay vậy?
Bac typhoon ơi, bác có số liệu cụ thể và nguồn cung cấp về số lượng chết (hay hy sinh nếu là bộ độiVN)/bị thương/mất tích/đào bỏ ngũ của cả 2 bên không mà bác phán 2 bên chết bằng nhau.
Về số liệu bộ đội VN chết và bị thương đến nay chẳng có số liệu nào thống nhất cả, kể cả của nhà nước VN. Chỉ biết rắng số lượng hỹ sinh của bộ đội VN( gồm chủ lực, địa phương, dân quân, du kích v.v..) ở cả 2 miền khoảng từ 900 ngàn đến 1,1 triệu, trong đó có 300 ngàn người chưa tìm được phần mộ, phía VNCH chết khoảng 350 ngàn người. Số liệu đào bỏ ngũ của cả 2 bên tôi không có. Nhưng bộ đội VN đào ngũ tuy không nhiều và phổ biến nhưng cũng không quá ít đâu nhé. Chẳng thế mà các đơn vị đều có bộ phận thu dung để gom nhưng người ốm đau, lạc đơn vị và bỏ ngũ. Ví dụ Năm 1968 trung đoàn cao xạ 210 được đưa đến bảo vệ trong điểm ác liệt là ngã ba Đồng Lộc, sau 3 tháng bị không quân mỹ đánh tan nát, trung đoàn này hy sinh gần 270 người, 8 trong số 9 đại đội trưởng hy sinh, bỏ ngũ 281 người, có lẽ là kỉ lục về tỉ lệ này. ?Nguồn: lịch sử quân chủng PK-KQ-tập 2? mới đây báo An ninh thế giới có bài giới thiệu về trung đoàn này.
Về phần hy sinh của bộ đội VN ngoài hy sinh khi chiến đấu còn do nhiều nguyên nhân khác. Nguyên nhân đó được tóm lược trong câu:? Nước cuốn, Đá lăn, Cây đổ, Hổ vồ?, Ngoài ra bị thương thiếu thuốc men cũng chết, đói ăn, rồi sốt rét ác tính, lạc đường, rắn cắn , bị bom đạn khi đang đi trên đường, hành quân v.v...Chưa có số liệu nào thống kê số lượng hy sinh không phải trong chiến đấu là bao nhiêu. Do đóng quân trong rừng già nhiệt đới,bom đạn ác liệt và tiếp tế khó khăn, thiếu thốn nên nhiều người hy sinh không phải do chiến đấu là vì thế. Ngoài ra VN còn phải chiến đấu trên 4 mặt trận, Chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền bắc, chiến đấu ở miền nam ( chiến trường B) ở Cam pu chia ( Chiến trường K), ở Lào ( Chiến trường C)Chính vì vậy số lượng bộ đội VN chết cao hơn phía VNCH là điều dễ hiểu.
Chỉ trong giai đoạn khó khăn ác liệt nhất là 2 năm 1968-1969 có hơn 100 ngàn người hy sinh, chiến 1/3 tổng số quân ở miền nam lúc đó và bằng tổng số hy sinh trong giai đoan chống pháp 1945-1954.

Thần Tiễn

Được B.40 sửa chữa / chuyển vào 10:56 ngày 10/03/2003
Được B.40 sửa chữa / chuyển vào 10:58 ngày 10/03/2003

Dưới đây là một đoạn hồi ký của một người nguyên là lính sư 325 bộ đội VN đã tham gia quảng trị, tôi thấy được trên Internet và giới thiệu cùng các bạn, có số liệu về mức độ tán phá cửa chiến tranh. Trong bài có đoạn nói về một người đàn ông mua hoa thả xuống sông Thạch hãn, theo tôi biết đó là nhà báo Nguyễn Bá Dương ( Có thể tôi nhớ họ của ông không chính xác) nguyên là lính đã tham gia trận quảng trị, khoảng đầu những năm 90, vào một ngày 27/7, ông đã trở lại chiến trường mua toàn bộ hoa ở chợ thị xã Quảng trị thả xuống dòng sông để tưởng niệm các đồng đội đã hy sinh, ông vừa thả hoa vừa khóc. Ông còn trở lại nhiều lần nữa và ở quảng trị bây giờ, cứ ngày 27/7 Chính quyền và người dân lại thả hoa xuống dòng sông thạch hãn, có không biết bao nhiêu bộ đội đã hy sinh khi vượt sông này trong năm 1972 và cả trước và sau đó nữa. Ở Miền nam có một người cũng thả hoa như vậy, đó là Đại tá bảy Ước, nguyên chính uỷ đoàn đặc công 10 rừng sác, ngày 27/7 hằng năm ông thả hoa xuống sông Lòng tàu, nơi có biết bao người lính đoàn 10 đã hy sinh khi đánh tàu Mỹ
Riêng tôi với quảng trị có một kỷ niệm khó quên, bạn tôi là con liệt sỹ, bố nó hy sinh ở quảng trị năm 1972, sau nhiều lần dò tìm, năm 1993 nó từ Nga về đi quảng trị tìm mộ bố, nhà nó có 2 mẹ con, mẹ nó yếu lắm nên nó rủ tôi đi cùng, từ nhưng thông tin ít ỏi mà mẹ nó đã dò hỏi hàng chục năm, bọn tôi ở quảng trị gần nửa tháng thì tìm được một ông nguyên đại đội phó đại đội xe tăng của bố nó, ông ấy cũng bị bỏng nửa mặt vì xe tăng bị cháy, ông ấy nói rõ về hoàn cảnh hy sinh của bố nó, và dẫn chúng tôi ra một bãi cát khoảng gần cửa Việt và chỉ nơi chiếc xe tăng của bố nó bị cháy và nói, ?omộ bố cháu ở đây? nhìn bãi cát trắng nóng bỏng, chẳng còn dấu vết gì, nó chỉ nói được mỗi một tiếng ?oBố ơi? rồi khóc, chúng tôi cắm hương lên bãi cát rồi về, bố bạn tôi đã tan biến cũng với cái xe tăng. Nó không biết mặt bố, bố nó hy sinh khi nó chưa được 1 tuổi. B.40
Về lại Quảng Trị
Tùng Nguyên
Bức ảnh chụp một chiếc thuyền con trên dòng Thạch Hãn đoạn ngang qua Thành cổ Quảng Trị, mấy cô gái thả xuống sông những bông hoa đỏ kết thành bè nhỏ, và bốn câu thơ phía dưới :
Ðò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ
Ðáy sông còn đó bạn tôi nằm
Hóa tuổi 20 thành sông nước
Vỗ yên bờ bãi mãi nghìn năm
Chuyện kể rằng vào mùa thu một năm nào đó sau chiến tranh, một người đàn ông đến mua hết hoa ở chợ thị xã Quảng Trị và thả xuống dòng Thạch Hãn. Từ đó, hàng năm đến ngày lễ tưởng niệm chiến tranh, các mạ các chị lại đem hoa đem hương thả trên sông, cầu nguyện cho những người đã khuất
Tôi đã xem nhiều bức ảnh bom đạn và hiện vật ở bảo tàng thành cổ Quảng Trị, chợt đến bức ảnh sau chiến tranh này bỗng cay cay nhạt nhòa nước mắt. Thương biết mấy những người bạn ba mươi năm trước cùng tuổi hai mươi với mình đã nằm lại khúc sông này.
Cuối hè 1971, có nhiều đợt tuyển quân khẩn cấp. Sinh viên các trường đại học và học sinh hết cấp 3 lũ lượt lên đường. Cuối năm 1971, nhiều sư đoàn ngoài Bắc lần lượt chuyển dần vào miền Trung. Quảng Trị là điểm nóng nhất của chiến tranh lúc này, khi mọi diễn biến ở hội nghị Paris đều phụ thuộc vào chiến trường. Tết 1972, sư đoàn 325 của tôi, vừa chuyển từ huấn luyện quân tăng cường thành sư đoàn chiến đấu, cũng vào Hà Tĩnh thay cho các sư đoàn khác vào sâu hơn
Mùa hè 1972 tôi tròn hai mươi tuổi và theo sư đoàn vào chiến dịch Quảng Trị. Sư đoàn tôi tham gia bảo vệ thị xã và thành cổ từ giữa tháng 7/1972, vào giai đoạn cuối quyết liệt nhất của chiến dịch. Tiểu đội trinh sát của tôi có nhiệm vụ theo dõi các trận đánh tại thị xã và vùng ven với hai đài quan sát ở làng Nhan Biều và đầu cầu Thạch Hãn, và đi điều tra hoặc lấy tin ở các nơi cấp trên cần. Từ làng Nhan Biều trông qua bên kia sông Thạch Hãn là thị xã và thành cổ. Nhan Biều là điểm bộ đội tập kết trước khi vượt sông sang bổ sung cho các đơn vị bảo vệ thị xã, là nơi thương binh từ thành đưa về để chuyển ra tuyến sau, là nơi tiếp đạn và lương thực, ... và cũng là một túi bom và đạn pháo.
Chiến dịch Quảng Trị 1972 gồm hai giai đoạn. Giai đoạn một từ 30/3 đến 26/6/1972 là đợt ta đánh vỡ phòng tuyến McNamara, các cứ điểm Mai Lộc, Cồn Tiên, ... (bờ Nam sông Bến Hải), và căn cứ Ái Tử (đại bản doanh sư đoàn 3), rồi đánh qua thị xã Quảng Trị đến sông Mỹ Chánh (nơi phân cách Quảng Trị và Huế). Giai đoạn hai là các trận đánh lùi dần từ bờ Bắc sông Mỹ Chánh đến thị xã Quảng Trị, và cuộc chiến đấu bảo vệ thị xã và thành cổ trong 81 ngày đêm (27/6-15/9/1972). Các trận đánh trong 81 ngày đêm này có lẽ là các trận đánh khốc liệt nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam. Nhiều sư đoàn của mỗi bên lần lượt hoặc cùng tham chiến (sư đoàn 304, 308, 312, 320, 324, 325, ... ngoài Bắc; sư dù, sư thủy quân lục chiến, sư đoàn 1 bộ binh, 3 liên đoàn biệt động quân, lữ đoàn 1 kỵ binh thiết giáp, ... của quân đội Sài Gòn với phần lớn hỏa lực phi pháo toàn miền Nam).
Số liệu cho biết, thị xã bị đánh với 328 nghìn tấn bom đạn, 955 nghìn viên đạn pháo 105mm, 55 nghìn viên đạn pháo 155 mm, 8164 viên đạn pháo 175mm, hơn 615 nghìn viên đạn hải pháo Mỹ, 2240 lần oanh tạc của không quân (tổng số bom đạn trong 81 ngày đêm bằng sức công phá của 7 quả bom nguyên tử Mỹ ném xuống Nhật bản). Có ngày số bom Mỹ ném ở Quảng Trị vượt xa số bom Mỹ ném trên toàn miền Nam trong các năm 1968-1969. Dữ dội nhất là ngày 25/7, thị xã phải chịu 50000 quả đạn pháo. Thị xã Quảng Trị với 3 km2 và vùng ven có ngày phải chịu hơn hai vạn quả đạn đại bác cỡ lớn
Từ cuối tháng 8/1972 các sư đoàn thủy quân lục chiến, sư dù, ... đã vây và khép dần ba mặt thành cổ. Ta giữ được thành và mặt sông sát thị xã trông qua làng Nhan Biều, và đoạn này cũng bị thu hẹp lại dần. Ðêm 12/9 thương binh và tin tức từ thành không đưa về được vì đoạn sông này còn quá ngắn, pháo sáng bắn suốt đêm soi rõ từng ngọn bèo trôi trên sông, các loại pháo bắn suốt đêm chụp xuống, đập vỡ mặt sông.
Ðêm 13/9, hai gã lính trinh sát chúng tôi được lệnh ngụy trang tìm cách qua sông lấy tin. Lên được bờ, chui xuống hai tầng hầm sâu, chúng tôi gặp được ban chỉ huy trung đoàn bảo vệ thị xã. Dưới hai tầng hầm sâu là những căn hầm nhỏ. Xung quanh tôi la liệt thương binh không đưa được qua sông. Ðấy là đêm cuối cùng chúng tôi sang được thành, chia tay với những người lính sống chết với thành cổ. Vòng vây thu lại, đêm 14/9 không ai qua sông được. Những trận đánh còn rải rác suốt ngày và đêm 15/9. Rạng sáng 16/9, chỉ còn im ắng những ngọn khói vương vương trên thị xã nát vụn.
Các anh nằm lại với thành cổ Quảng Trị, với mảnh đất đẫm máu và trộn đầy bom đạn suốt 81 ngày đêm, nằm lại với dòng Thạch Hãn lúc lành hiền êm ả, khi nước ngập mênh mang.
Ðể một ngày cuối tháng 11 này của ba mươi năm sau, trên đường đi tham gia trại huấn luyện công nghệ thông tin ITBC3, tôi được về đây rưng rưng nhớ lại những ngày xưa, nhớ đến các anh, nghĩ đến tất cả những người đã ngã xuống nơi đây, những người đã hóa thân thành sông nước, thành cát trắng, thành nắng rát, thành dai dẳng mùa mưa Trị Thiên.
Vẫn lất phất mưa như ngày nào. Vẫn lặng lẽ sông Thạch Hãn ra biển như ngày nào. Chỉ cây cối đã xanh lên. Chỉ nhà mới đã mọc lên. Và ngỡ ngàng giọng Quảng Trị của mấy em nhỏ với nụ cười trên môi xưa tôi chưa từng nghe chưa từng thấy bao giờ. Thương biết bao những người đã ngã xuống. Mong biết bao những người đang sống đều biết đến, chia sẻ và xây đắp cho Quảng Trị, cho mỗi mảnh đất đã từng nhiều máu lửa trên quê hương mình.

Thần Tiễn

Được B.40 sửa chữa / chuyển vào 09:17 ngày 14/03/2003