1. Tuyển Mod quản lý diễn đàn. Các thành viên xem chi tiết tại đây

Chúng ta cùng làm kính thiên văn đi!

Chủ đề trong 'Thiên văn học' bởi vtt, 25/04/2002.

  1. 1 người đang xem box này (Thành viên: 0, Khách: 1)
  1. vtt

    vtt Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    01/01/1970
    Bài viết:
    135
    Đã được thích:
    0
    Chúng ta cùng làm kính thiên văn đi!

    Chào mọi người, lâu lắm rồi tôi mới trở lại với TTVNOnline thì thấy TTVNOnline đã có rất nhiều đổi mới cả về chất lượng cũng như số lượng các thành viên, và đặc biệt nhất là đã có thêm forum Thiên văn học này. Bản thân tôi cũng là một người rất say mê về TVH nên qua đây cũng muốn chia sẻ và học tập thêm kiến thức và kinh nghiệm với tất cả mọi người.

    Thực lòng mà nói, ở VN hay các nước chậm pt cứ nhắc đến TVN là người ta thường hay nghĩ đến 1 cái gì đó rất cao siêu, trừu tượng và rất tốn kém để nghiên cứu... điều này đã làm nản lòng không ít người mới bước chân vào nghiên cứu lĩnh vực TVH. Nhưng trên thực tế chỉ cần có một chút kiến thức về vật lý và quang học cộng thêm tính kiên trì là bạn có thể tự tạo dựng cho mình một công cụ vô cùng quan trọng cho nghiên cứu thiên văn - đó chính là chiếc kính thiên văn (KTV)

    Đã bao giờ bạn nghĩ đến việc tự mình sẽ làm ra được 1 chiếc KTV chưa? Có lẽ đa số là chưa vì cứ nói đến KTV là hình như người ta cứ nghĩ ngay đến những KTV khổng lồ đường kính 6m, 8m, 10m cùng với những nhà vòm to lớn... được chiếu trên TV và chỉ dừng lại ở đó. Tuy nhiên theo kinh nghiệm ít ỏi của bản thân tôi, việc đầu tiên mà chúng ta cần làm quen với TVH không phải là đọc các sách vở nói về các quy luật chuyển động các hành tinh, các chòm sao, mặt trời... mà phải là bắt tay vào tự làm cho mình một chiếc KTV (chiếc KTV mà tôi sẽ giới thiệu với các bạn sau đây có giá tiền mua nguyên vật liệu khoảng 30.000VND thôi nên chắc hầu hết ai cũng có thể thực hiện được)!

    Có thể bạn nghĩ rằng tôi suy nghĩ có vấn đề? Cũng có thể là như vậy lắm chứ, nhưng theo tôi mới học TV mà đã lao vào học trên lý thuyết suông các công thức, các quỹ đạo chuyển động... thì sẽ chỉ làm cho người mới học rối tung đầu óc lên thôi. Trong khi đó, tại sao ta lại không học TV thông qua thực hành nhỉ, bằng việc tự tạo cho mình một chiếc KTV (thực ra đối với amateur như chúng ta thì gọi nó là ống nhòm có lẽ đúng hơn) sẽ đem lại cho bạn những giây phút giải trí rất thú vị và hiệu quả.

    Chúng ta hãy cùng bắt đầu nhé, trước hết bạn cần biết rằng cấu tạo chung của KTV cực kỳ đơn giản, chỉ gồm có 2 thấu kính (lens) đặt trên cùng 1 đường thẳng thôi, không gì có thể đơn giản hơn như vậy. Tiếp theo để giữ cho ống kính được thẳng và có thể quay được người ta lắp 2 thấu kính trên vào 1 cái ống (tube) - đối với chúng ta theo tôi tốt nhất là dùng ống nước (nhựa PVC) để làm, vừa rẻ vừa nhẹ.

    Như đã nói ở trên, KTV của chúng ta gồm 2 thấu kính, 1 cái ở đằng trước đối diện với vật thể được quan sát được gọi là kính vật (objective glass) có tiêu cự f1; cái ở đằng sau là chỗ mà mắt ta trực tiếp ngắm vào gọi là kính mắt (eye piece) có tiêu cự f2. Nắm được 2 con số f1 và f2 cho ta một số tính năng cơ bản của 1 KTV, đó là:
    + Số phóng đại của kính G=f1/f2 (lần)
    + Chiều dài giữa 2 kính d=f1+f2 đơn vị chiều dài
    f1 và f2 thường được đo bằng cm, tuy nhiên có 1 số trường hợp f1 được đo bằng m còn f2 đo bằng mm nên bạn phải đổi chúng về cùng 1 đơn vị đo.

    Để cho rõ thêm về f1, f2 bạn có thể tham khảo ví dụ sau: chiếc KTV mà Galileo đã dùng để quan sát Mặt Trăng, sao Mộc... và đã phát hiện ra bao nhiêu điều mới là về vũ trụ, làm thay đổi toàn bộ quan niệm của con người, làm sụp đổ thuyết nhật tâm Ptoleme... có f1=120cm và f2=4cm. Như vậy bạn có thể tính được KTV này có số phóng đại G=30 lần và nó dài khoảng hơn 1,2m

    Còn 1 điểm nữa các bạn cũng có thể thấy được qua công thức G=f1/f2 là ta có thể có được G theo ý muốn bằng cách thay đổi f1 và f2. Thường thì ai mà chẳng muốn có số phóng đại lớn nên người ta hay tìm cách tăng f1 hoặc giảm f2, chẳng hạn với f1=2m (200cm) và f2=1cm thì ta sẽ có G=200 lần - quá tuyệt vời phải không. Tuy nhiên bạn cũng cần biết thêm rằng không phải cứ tăng G lên mà tốt đâu, đối với beginner thì chỉ cần khoảng G=30 lần là đủ, như thế chúng ta cũng sẽ quan sát được những gì mà Galileo vào năm 1609 đã thấy rồi.

    Vẫn từ công thức G=f1/f2, bạn thử nghĩ xem chuyện gì sẽ xảy ra nếu như ta nhìn qua KTV theo chiều ngược lại từ đằng trước ra đằng sau nhỉ? Lúc đó vai trò của kính mắt và kính vật sẽ đổi chỗ cho nhau và ta sẽ có G=f2/f1 -> mọi vật sẽ bị thu nhỏ lại nhiều lần, chẳng hạn với ví dụ trên thì G mới=1/30 và bạn sẽ thấy cảnh vật xung quanh bị thu nhỏ đi 30 lần.
    ==================================
    Hình như tôi nói hơi nhiều rồi nhỉ? Bây giờ chúng ta cùng bắt tay vào làm từng bước 1 chiếc KTV nhé, việc đầu tiên là bạn phải đi mua kính vật và kính mắt.

    1. Kính vật phải là kính hội tụ có tiêu cự lớn và bạn nên chọn loại có tiêu cự f1 từ 40-100cm, theo tôi bạn nên ra một hàng kính mắt ở ngoài đường và hỏi mua 1 mắt kính viễn có độ tụ +1 điốp - như vậy bạn đã có được 1 kính mắt có tiêu cự 100cm với giá khoảng 10.000đ. Nhớ mua loại mắt kính mà người ta chưa mài để lắp vào kính nhé, nó sẽ có hình tròn đường kính 6,5cm mà bạn có thể dùng nó để phóng đại các vật ở gần xung quanh mình đấy.

    2. Kính mắt thường có tiêu cự f2 nhỏ khoảng <10cm và có thể là kính hội tụ hoặc là kính phân kỳ (khác với kính vật phải là kính hội tụ) tuy nhiên để mua được kính phân kỳ tiêu cự nhỏ thì hơi khó nên theo tôi bạn sẽ mua 1 kính hội tụ có tiêu cự khoảng 7cm - đó đơn giản chính là một cái kính lúp của TQ mà ta có thể mua ở các cửa hàng văn phòng phẩm. Khi bạn đi mua, có thể bạn sẽ gặp nhiều loại kính khác nhau, nhưng kinh nghiệm mua kính mắt là chọn loại càng nhỏ càng tốt, chẳng hạn 1 số cửa hàng có các loại kính cỡ 90mm,80mm...40mm, khi đó hãy chọn mua cái có đường kính 40mm (giá khoảng 8.000đ) và kiểm tra qua tiêu cự của nó.

    Để xác định gần đúng tiêu cự kính lúp này bạn có thể làm như sau: đặt kính lúp sát trên mặt bàn rồi dần dần đưa nó lên về phía mắt mình, lúc đó mọi vật qua kính sẽ to dần lên... đến 1 lúc 1 mọi thứ sẽ bị nhoè đi nhìn không rõ nữa, lúc đó k/c từ kính đến mặt bàn có thể coi gần đúng là f2.

    Sau khi đã mua được 2 kính trên, bạn hãy về nhà và thử sử dụng luôn khả năng phóng đại của 2 chiếc kính này. Trước hết hãy chọn 1 vật thể ở xa vô cùng (khoảng trên 20m là được, càng xa chỗ bạn càng tốt) đó có thể là 1 toà nhà, 1 cái cây...sau đó tìm cách cố định kính vật lại (bạn nên kẹp nó thẳng đứng vào 1 cái hộp, đặt trên 1 cái ghế để có thể di chuyển khi cần thiết). Kính mắt cũng làm tương tự như vậy hoặc nếu không bạn có thể cầm bằng tay. Tuy nhiên tốt nhất là bạn có được 2 cái ghế có cùng chiều cao, gắn kính vật và kính mắt vào 2 cái hộp để trên 2 cái ghế đấy sao cho chúng cao ngang nhau là thoải mái cho mình nhất.

    Tiếp theo hãy hướng kính vật về phía mục tiêu quan sát và cố định nó trên ghế, xê dịch cái ghế có để kính mắt đến thẳng hàng với kính vật và mục tiêu (hãy gọi đây là đường thẳng d). Bây giờ là lúc khó khăn nhất, bạn hãy vừa nhìn vào kính mắt, và vừa di chuyển cái ghế có chứa kính mắt theo đường thẳng d, bạn sẽ thấy hình ảnh của mục tiêu thay đổi mỗi khi vị trí giữa kính vật và kính mắt thay đổi. Khoảng cách đúng của nó sẽ phải là f1+f2 khoảng 107 cm nên bạn cố gắng xê dịch ghế trong khoảng này (nhớ là lúc nào hai kính này cũng phải song song với nhau nhé, nếu bị lệch nhiều quá bạn sẽ không thấy gì đâu).

    Chỉ một lúc sau thôi bạn sẽ thấy hình ảnh của đối tượng quan sát xuất hiện nét qua kính mắt, hãy dừng lại và dùng thước dây đo chính xác khoảng cách giữa 2 kính lúc này. Thế là xong giai đoạn 1 rồi, theo tôi lúc này bạn hãy tập quan sát thêm 1 vài mục tiêu khác cho quen dần với cách điều chỉnh đi - điều này sẽ rất có lợi về sau đấy.

    3. Quan sát theo kiểu như trên rất khó, đặc biệt là đối với các thiên thể thì vô cùng khó khăn (đã có 1 thời người ta cũng dùng 2 thấu kính kiểu như vậy để quan sát bầu trời - gọi là aerial telescope, nếu có dịp tôi sẽ nói thêm về cái này) bây giờ bạn cần phải làm cho KTV của mình một cái vỏ - ống, lúc này cần thiết phải có 1 cái cưa nhỏ để cưa và 1 cuộn băng dính nhỏ để nối nếu cần.

    + Để làm thân ống bạn hãy chọn mua khoảng 1m ống nhựa đường kính 60mm (khoảng 8.000đ)
    + Để giữ cố định vật kính (có đường kính 65mm) bạn cần mua 1 cái đầu nối từ 65mm về 60mm để gắn vào thân ống, cái này ở ngoài hàng ống nước người ta gọi là cái "chuyển bậc từ 65 về 60" (khoảng 3.000đ). Bạn hãy đặt kính vật vào giữa cái chuyển bậc này và cố định nó là bằng băng dính trong hoặc tốt nhất là bằng 1 dải đất sét. Nghe có vẻ hơi "bẩn" nhưng tôi thấy đất sét có tác dụng tốt nhất trong trường hợp này đấy, bạn nặn 1 dải đất sét nhỏ thôi, dài bằng chu vi của kính mắt và dùng để miết vào xung quanh chỗ tiếp xúc của kính mắt với ống nhựa. Như thế sẽ cố định được kính mắt với ống nhựa khá là chắc chắn.
    .
    + Cái vật kính của bạn hiện tại là 1 chiếc kính lúp có tay cầm nên bạn hãy tháo cái kính ra khỏi tay cầm của nó, việc này cũng không khó lắm đâu vì bản thân tôi đã tháo 6 cái rồi mà chưa bị vỡ hay nứt cái nào cả :-) (chỉ cần dùng tay thôi cũng đủ để làm rồi)
    Chú ý lúc này ta sẽ không mua cái chuyển bậc từ 60 về 42 (ở ngoài hàng ống nước không có cỡ 40 đâu) để đặt kính mắt đâu vì như vậy sẽ rất khó để di chuyển kính mắt để chỉnh nét. Thay vào đó ta sẽ mua cái chuyển bậc từ 60 về 50 làm trung gian và mua thêm khoảng 20cm ống nước cỡ 42mm để chứa kính mắt và có thể di chuyển được trong lòng cái chuyển bậc cỡ 50mm được.

    Vì các kính thước trên đều không khớp với nhau nên bạn cần phải trổ tài thủ công 1 chút vậy, hãy dùng giấy và băng dính để cuốn vào xung quanh ống, kính mắt... để cho nó vừa khít với nhau là được.

    ... Như thế là xong rồi đấy, chỉ sau vài tiếng đồng hồ vất vả bạn đã làm xong chiếc KTV đầu tiên của mình rồi, hãy dựa nó vào 1 điểm tựa vững chắc (ví dụ như bệ cửa sổ), chọn mục tiêu quan sát, di chuyển ống chứa kính mắt cho hình ảnh rõ nết và bắt đầu những quan sát đầu tiên của mình. Tuy rằng qua ống kính bạn sẽ thấy mọi vật bị lộn ngược lại (do đặc tính tạo ảnh của thấu kính hội tụ thôi) nhưng thực sự nó sẽ mang lại cho bạn rất nhiều điều thú vị. Hãy tranh thủ quan sát các mục tiêu trên mặt đất thật nhiều và làm quen dần cách điều khiển KTV của bạn, nó sẽ giúp cho bạn có rất nhiều kinh nghiệm quý báu trước khi chuẩn bị quan sát các thiên thể vào ban đêm - đối tượng chính của chúng ta. Chúc các bạn thành công!
    ==============
    Còn sau đây là tóm tắt lại trình tự các bước ở trên:

    Phần 1 - Những thứ cần mua, chuẩn bị
    1. Kính vật là kính viễn có độ tụ +1 đi ốp, đường kính 65mm (10.000đ)
    2. Kính mắt là kính lúp, đường kính khoảng 40mm (nhỏ hơn thì càng tốt) (8.000đ)
    3. 1m ống nhựa đường kính 60mm (8.000đ)
    4. Cái chuyển bậc 65-60 (3.000đ)
    5. Cái chuyển bậc 60-50 (2.500đ)
    6. 20cm ống nhựa đường kính 42mm (2.000đ)
    7. 1 cuộn băng dính trong loại nhỏ (500đ)
    8. Xin 1 ít đất sét hoặc nếu không có thì phải đi mua vậy, cũng rẻ thôi.
    9. Chuẩn bị giấy, kéo, thước dây và 1 cái cưa nhỏ để cưa ống nước

    Phần 2 - Lắp ráp KTV

    10. Ngắm thử kính vật và kính mắt để xác định khoảng cách giữa 2 kính cho ảnh rõ nét
    11. Lắp kính vật vào cái chuyển bậc 65-60, dùng đất sét cố định nó lại
    12. Tháo kính mắt ra khỏi tay cầm, dùng giấy và băng dính cố định nó vào ống nhựa 20cm
    13. Dùng giấy và băng dính độn vào bên trong cái chuyển bậc 60-50 sao cho ống nhựa 20cm nói trên có thể di chuyển được trong nó (đừng chặt quá cũng như đừng lỏng quá)
    14. Vẽ phác sơ đồ cấu tạo của kính ra giấy, ước tính thử chiều dài của thân ống nước (chú ý chiều dài này khoảng 80-90cm vì ta còn phải tính thêm chiều dài của ống nhỏ mang kính mắt nữa)
    15. Cưa ống nhựa chính theo chiều dài đã tính toán
    16. Lắp tất cả 3 bộ phận ở (11), (13) và (15) lại với nhau. Ngắm thử và điều chỉnh lại (cưa hoặc nối các ống nhựa) nếu cần thiết.

    * Thêm một vài kinh nghiệm nhỏ nữa của tôi tới các bạn:
    + Đừng quá mong chờ vào kết quả mà bạn mong đợi, hình ảnh nhìn qua kính sẽ không được đẹp như nhìn bằng mắt thường hoặc qua ống nhóm đâu, lí do là vì các thấu kính chúng ta sử dụng đều là loại rẻ tiền nên chịu rất nhiều sai số. Để khắc phục bạn hãy cố gắng sưu tầm hoặc tìm mua các thấu kính chuyên dụng, ví dụ như tháo kính mắt của ống nhòm hoặc 1 số máy quang học ra để dùng chẳng hạn, nhưng như thế sẽ khá đắt, ví dụ kính mắt cũ tiêu cự 1cm có khử 1 số sai số quang học cơ bản khoảng 40.000đ còn mới khoảng 120.000đ...

    + Tìm một kính vật tốt có khử các sai số quang học còn khó hơn, nhưng nếu may mắn bạn vẫn có thể tìm được chúng từ các máy quang học đã qua sử dụng hoặc đã bị hỏng...

    + Có 1 biện pháp đơn giản để tăng chất lượng hình ảnh khi nhìn qua kính là sử dụng những tấm bìa cáctông để chắn bớt ánh sáng đi qua rìa của kính vật. Bởi vì kính vật ta sử dụng làm bằng nguyên liệu thuỷ tinh chất lượng thấp nên càng ở phía rìa kính thì sai số càng nhiều, bạn hãy cắt 1 số hình tròn đường kính 65mm, ở chính giữa có đục các lỗ đường kính 1cm, 2cm,3cm... và dùng thay đổi nhau để đặt vào trước kính vật, che bớt phần ánh sáng đi qua rìa của kính. Như thế hình ảnh sẽ sắc nét hơn nhiều nhưng lại bị tối đi, vì thế bạn nên có khoảng 4 cái để có thể lựa chọn cái tốt nhất cho mình, tuỳ theo từng đối tượng và thời điểm quan sát.

    + Hãy làm 1 bộ sưu tập các thấu kính, cố gắng đi mua, xin... càng nhiều thấu kính (kính lúp) và các bộ phận quang học càng tốt, có thể có những cái bây giờ bạn chưa biết dùng nó vào việc gì nhưng sau này chắc chắn nó sẽ có ích đấy. Cố gắng tìm cách xác định tiêu cự cho từng cái, càng chính xác càng tốt.

    + Chiếc KTV này của bạn có G khoảng 100/7=13 lần, hơi nhỏ nhưng cũng đủ để tầm nhìn của bạn vươn xa hơn bình thường, còn gì thú vị hơn khi tự tay mình đã giúp mở rộng tầm mắt? Hãy tiếp tục nâng cấp khả năng KTV của bạn, chủ yếu bằng cách sử dụng các kính mắt có tiêu cự ngắn hơn, ví dụ nết bạn kiếm được kính vật có tiêu cự 4cm thì G lúc này sẽ là 25 lần rồi.

    + Khi đi mua ống nhựa, có lẽ người bán hàng sẽ khuyên bạn nên mua các loại ống nhựa cứng, bền và đắt tiền... nhưng hãy nhớ là ống của chúng ta dùng để đựng ánh sáng chứ không phải là đựng nước nên hãy chọn những loại nhựa càng mềm càng tốt, hơn nữa chúng lại có giá rẻ hơn và dễ cưa hơn.

    + Quan sát qua KTV cần 1 yếu tố rất quan trọng nữa là tính ổn định của ống kính, nếu có thể bạn hãy tự làm cho mình 1 cái giá đỡ cho ống kính sao cho khi quan sát không cần phải dùng tay để giữ, như thế sẽ thoải mái hơn rất nhiều. Nếu có điều kiện tôi sẽ trình bày thêm về cách làm giá đỡ trong bài sau.

    + Bên cạnh việc chính là chế tạo KTV, bạn còn có thể dùng các thấu kính, ống nhựa, đất sét còn thừa để làm 1 số dụng cụ quang học đơn giản khác nữa. Như thế sẽ giúp bạn bớt nhàm chán hơn nhiều, khi nào có điều kiện, tôi sẽ giới thiệu với các bạn cách làm kính hiển vi đơn giản, thiết bị phóng đại giúp tự nhìn mắt mình, kính tiềm vọng... hoàn toàn rất dễ làm, thậm chí còn dễ làm hơn cả KTV nói ở trên nữa kia.

    + Những công việc trên bạn hoàn toàn có thể tự làm 1 mình được, nhưng tại sao không rủ thêm vài người bạn của mình tới làm cùng nhỉ, như thế sẽ vui hơn rất nhiều và ai cũng có quyết tâm hơn. Và một điểm quan trọng nữa là bạn bè sẽ giúp đỡ ta rất nhiều trong công việc, bản thân tôi khi mới bắt đầu cũng vậy, cứ tự mày mò một mình rất mệt, sau này cũng được 1 số bạn cùng sở thích giúp đỡ nhiều nên cũng gọi là có 1 chút kiến thức.

    + Bây giờ điều kiện dùng Internet rất dễ dàng, bạn hãy tranh thủ vào các trang web mà tìm đọc các thông tin có liên quan, tốt nhất hãy vào search các từ sau: space exploration spacecraft shuttle NASA ESA Hubble ISS...
    hoặc vào 1 số trang như www.cnn.com (chọn phần Space), www.planetary.org, www.marsnews.com v.v..

    + Các phần mềm, từ điển BKTT trợ giúp nghiên cứu TVH trên máy tính cũng có rất nhiều như chương trình SkyGlobe, Orbits 3... với các hình ảnh và mô hình trực quan sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những thứ bên ngoài Trái đất thân yêu của chúng ta (Có một câu nói của Xiôncốpxki - nhà bác học nổi tiếng về tên lửa đẩy của LX mà tôi rất thích: "Trái Đất là cái nôi nuôi dưỡng con người từ thửa nhỏ. Nhưng sẽ đến lúc con người tự mình rời khỏi chiếc nôi nhỏ bé này để bước đi chinh phục vũ trụ!").

    *** Và lời cuối cùng tôi muốn nhắn tới các bạn: Chúng các bạn thành công và yêu thích môn Thiên văn học này!

    P/S: Chắc chắn trên forum của chúng ta còn có rất nhiều bạn có hiểu biết sâu về TVH, và bài viết của tôi cũng không thể tránh khỏi có thiếu sót, mong các bạn nhiệt tình đóng góp ý kiến và tranh luận vì mục tiêu chung của chúng ta - môn TVH!
    Tôi còn 1 ý kiến nữa này, chắc cũng có nhiều bạn đã tự mình làm được KTV rồi phải không, thế thì tại sao chúng ta lại không tổ chức một ngày hội KTV nhỉ? Có lẽ nên chọn 1 ngày hè rồi tất cả chúng ta cùng mang KTV đến 1 địa điểm rộng rãi nào đấy, vừa gặp mặt nhau và có thể trao đổi nhiều kiến thức với nhau nữa, như thế chắc sẽ rất vui và kích thích được ảnh hưởng của môn TVH này đến giới HS-SV nhiều hơn?

    Bye bye,

    Thu
  2. Hungln

    Hungln Thành viên rất tích cực

    Tham gia ngày:
    20/02/2002
    Bài viết:
    1.199
    Đã được thích:
    0
    Tớ vote cho bạn rùi đó hic hic nhưng lần sau bạn nhớ post vào cái topic à lê hấp một chiếc kinha thiên văn nhé ở đó cũng đang sôi lên vì trò này
    Hùng
  3. classic_lover

    classic_lover Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    03/12/2001
    Bài viết:
    430
    Đã được thích:
    0
    Bác viết thế này nguy hiểm quá, thuyết địa tâm chứ !

    CLASSIC FOREVER​
  4. dolphin2311

    dolphin2311 Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    04/04/2002
    Bài viết:
    179
    Đã được thích:
    0
    to: classic lover...bác đọc bài kĩ thế? Hoan nghênh đấy Ai mà post bài thì fải cẩn thận nhá...lỡ có mấy bạn mới nhập môn nhớ sai lun thì tiêu!!!
    to vtt: em thì 0 vote lung tung đâu...nhưng mà đọc bài của bác thú thật đấy!! nghe có vẻ khả thi ghê!! hic...em mờ ở HN thì đến thỉnh giáo bác 1 fen. Ở đây lở mà ráp 0 xong cũng chẳng có ai giúp!!

    Dolphin
  5. classic_lover

    classic_lover Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    03/12/2001
    Bài viết:
    430
    Đã được thích:
    0
    Bác cho em hỏi cái, nếu mà có kính rồi thì làm thế nào mà biết chổng kính lên đâu để quan sát, quan sát vào lúc nào thì hợp nhất ? Nếu mà có cuộc gặp mặt để anh em học hỏi thì tốt quá !

    CLASSIC FOREVER​
  6. dolphin2311

    dolphin2311 Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    04/04/2002
    Bài viết:
    179
    Đã được thích:
    0
    cho em than khổ ké với.....nhà em ở tuốt trong hẻm, thấp lè tè nhé...muốn kiếm được miếng bầu trời để quan sát mấy thứ dễ thấy như mấy chòm sao thui cũng 0 có. Em khổ lắm các bác ui!!!
    Mà ở đây em chẳng kiếm ra cái ruộng nào để nửa đêm ra đứng quan sát được hết mà ở đâu cũng toàn đèn là đèn nhé oaoaoa

    Dolphin
  7. vtt

    vtt Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    01/01/1970
    Bài viết:
    135
    Đã được thích:
    0
    To classic lover: No body's perfect, anyway thank you very much! Hôm trước do vội quá chưa kịp soát lại kỹ bài nên mới viết nhầm như thế.
    Nếu như đã có kính rồi thì việc chọn mục tiêu và địa điểm quan sát cũng là 1 vấn đề rất quan trọng, chẳng hạn vào những đêm trăng tròn thì ánh sáng của nó rất chói, sẽ làm ảnh hưởng nhiều tới việc quan sát các thiên thể khác, đặc biệt là các DSO (dark sky objects). Ngoài ra bạn cũng nên tránh những chỗ gần nhà cao tầng, gần cột đèn và cố gắng chọn địa điểm quan sát càng cao càng tốt, trên trần nhà chẳng hạn để hạn chế tối đa ảnh hưởng của bụi, hơi nước...
    Sau mặt trăng là thiên thể dễ dàng để quan sát nhất thì tiếp theo bạn nên quan sát các hành tinh trong hệ MT của chúng ta, nhất là sao Mộc và sao Thổ, sau đó là sao Hỏa, sao Kim... Để tìm vị trí chính xác (tọa độ trên thiên cầu) của những hành tinh này thì bạn cần có một chút kiến thức về TVH và 1 số chương trình trên máy tính như Orbits 3 chẳng hạn. Cụ thể hiện nay 5 hành tinh trong hệ MT là Thuỷ, Kim, Hỏa, Mộc, Thổ đang "xếp thành 1 hàng" nếu như chúng ta nhìn từ TĐ lên đấy (thực ra 5 hành tinh này nằm rải rác trong 1 cung khoảng 15độ trên bầu trời, nhưng đây cũng là 1 sự kiện khá hi hữu vài trăm năm mới có 1 lần), chúng nằm gần chòm sao Taurus và Pleides và cũng gần dải Ngân Hà.
    Trước khi quan sát bạn cũng có thể tính toán và hình dung được mình sẽ nhìn thấy gì đấy, ví dụ như khi sao Mộc ở gần TĐ nhất thì góc trông của nó là khoảng 1' (1phút trong đo góc) và nếu bạn dùng KTV chất lượng tốt có số phóng đại 30 lần thì hình ảnh của sao Mộc qua kính sẽ có góc trông là 30' - nghĩa là to gần bằng Mặt trăng khi nhìn bằng mắt thường. Các số liệu này bạn có thể tính được bằng tay thông qua đường kính của hành tinh và k/c của nó tới TĐ, nhưng tốt nhất là dùng các chương trình có sẵn vừa tiện lợi vừa chính xác.
    To dolphin2311: Tôi đang ở HN đây
    ============
    Bây giờ để tôi tiếp tục bài viết lần trước nhé:
    ... Sau khi đã làm được KTV và có những quan sát đầu tiên, việc mà các bạn sẽ nhận thấy ngay là việc quan sát rất không được thoải mái đối với chúng ta, đó là phải nheo mắt liên tục, tay luôn phải giữ ống kính rất mỏi mà lại hay bị rung rất khó bắt và giữ mục tiêu trong trường nhìn của ống kính. Để giải quyết vần đề mắt thì theo tôi bạn nên dùng băng dính dính 1 mẩu giấy nhỏ che vào 1 mắt hoặc làm một cái băng vải quấn quanh đầu và che mắt trái (hoặc mắt phải) lại, khi đó soi gương trông mình như cướp biển ý nhưng không sao cả vì lúc quan sát sau này thoải mái vô cùng.
    Còn để giải quyết mấy vấn đề sau thì bạn cần phải làm cho KTV của mình 1 cái giá chắc chắn nhưng lại phải xoay được dễ dàng theo 2 trục. Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào trí tưởng tượng của mỗi người thôi, còn tôi thì làm như thế này:
    + Lấy một cái xô nhỏ (hoặc 1 hộp đựng bánh kẹo) hình trụ, đk khoảng 20cm, cao khoảng 30cm.
    + Mua 1 đoạn ống nhựa PVC phi 48 (tuỳ bạn chọn) dài khoảng 1m để làm cột chính
    + Trộn xi măng và đổ gần đầy vào hộp trụ đo, cắm ống nhựa trên vào chính giữa và giữ cho nó càng thẳng đứng càng tốt
    + Đợi khoảng 2 ngày cho xi măng đóng rắn hẳn lại, bây giờ bạn có thể cầm ống nhựa mà xách cả cái đế đi được rồi
    + Phía trên ống nhựa lắp 1 ống chữ T (1 đầu phi 48 và 2 đầu kia phi 55) -> ống chữ T này có thể xoay quanh trục được, nếu thấy lỏng quá có thể độn thêm giấy vào bên trong cho chắc nhưng cũng đừng chắc quá về sau khó sử dụng.
    + Cưa ống nhựa thân KTV làm 2 phần, nói chung là phần chứa vật kính nên dài hơn 1 chút vì phần chứa thị kính về sau ta sẽ lắp thêm các bộ phận khác vào -> để cho chúng cân đối về khối lượng.
    + Mua một ống chữ T gồm 2 đầu phi 60 để nối 2 phần ống KTV lại (phần này phải cố định thật chắc) và 1 đầu phi 55
    + Mua một đoạn ống nhựa phi 55 khoảng 10cm để nối KTV với trục quay chính là xong
    Như vậy bây giờ mỗi khi quan sát là bạn có thể "triển khai dàn máy", lắp đặt các thành phần xong và hãy thưởng cho mình 1 cái ghế để ngồi thật thoải mái mà không cần phải dùng tay để giữ cái gì nữa!
    * Đây là giá dùng cho các KTV loại dài từ 1m trở lên và có đk ống kính lớn. Với loại nhỏ hơn dài khoảng 50cm và đk ống kính khoảng phi 40 thì tôi khuyên các bạn nên ra một cửa hàng bán đồ thí nghiệm vật lý ở phố Tràng Tiền, từ cửa hàng kem đi lên trên qua 1 phố là tới ngay, nó nằm cạnh cửa hàng sách tự chọn đấy. Vào hỏi cô bán hàng bán cho bộ dụng cụ để kẹp ống nghiệm, giá khoảng 50.000 nhưng ta sẽ có đủ đế, giá đỡ và 2 cái kẹp có thể thay đổi được chiều rộng nữa, rất hữu ích đấy. Tiện thể trong đó cũng có 1 số thiết bị quang học như máy đo chiều dài, đo nhiệt độ từ xa, kính hiển vi nhỏ, thị kính... các bạn cũng nên tham khảo qua 1 chút.
    - Làm xong giá đỡ cho KTV rồi, khi quan sát nhiều bạn sẽ gặp phải 1 điều bất tiện khác đó là khi ta phải quan sát các đối tượng ở trên cao (có vĩ độ lớn thường là từ 60-90 độ). Lúc đó ống kính phải ghếch lên trời rất nhiều nên ta cứ phải cúi sát xuống phía dưới mà ngắm lên thật là mệt mỏi. Để khắc phục điểm bất lợi này của kính, bạn cần phải làm thêm 1 bộ phân để đổi hướng ánh sáng trong ống kính, hắt nó vuông góc ra phía ngoài để ta có thể nhìn từ phía cạnh ống kính vào mà không cần phải nhìn từ dưới lên "xuyên qua" ống kính như trước. Đối với cái KTV Big Pearl thì ChâuNM đã dùng 1 cái lăng kính phản xạ toàn phần để bẻ vuông góc hướng đi của ánh sáng, tuy nhiên bạn cũng chỉ cần 1 mẩu gương nhỏ khoảng 3x4cm là đủ.
    Tôi đã dùng gương để đổi chiều ánh sáng đi trong ống như thế này: Mua 1 cái ống chữ L có 2 đầu phi 60 để lắp vừa thân ông kính. Để lắp cố định mẩu gương nhỏ vào trong ống chữ L này thì sau nhiều lần thử tôi vẫn quyết định dùng đất nặn để giữ gương. Nghe có vẻ hơi "bẩn" 1 chút nhưng theo tôi dùng đất nặn trong trường hợp này là tiện lợi, ít tiền, dễ kiếm và cũng dễ dàng để hiệu chỉnh nhất. Bạn lấy 4 mẩu đất sét nhỏ bằng 4 đầu ngón tay út, đính vào 4 góc của gương rồi nhẹ nhàng đặt tất cả vào chính giữa ống chữ L, sau đó vừa ngắm vừa điều chỉnh cho đên khi ưng ý thì thôi. Dùng đất nặn có cái tiện là điều chỉnh nâng lên hạ xuống cực kỳ dễ dàng, hơn hẳn so với dùng băng dính như tôi làm lúc đầu.
    * Lắp nốt ống thị kính vào đầu kia của ống chữ L là bạn có thể thoải mái chĩa KTV của mình đi khắp bầu trời mà vẫn quan sát tốt được rồi đấy, không còn phải cúi đầu khổ sở như trước nữa!
    Tuy nhiên dùng gương để đổi chiều ánh sáng có 1 nhược điểm rất lớn đó là nó tạo ra 3 hình ảnh của đối tượng quan sát và ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh mà ta nhìn thấy được. Cụ thể bạn hãy tưởng tượng đường đi của tia sáng như thế này:
    + Tia sáng từ đối tượng phát ra, đi tới và khúc xạ qua kính vật, đi trong lòng ống kính và tới gương phản xạ
    + Bạn cần biết rằng những gương mà ta mua ở ngoài hàng kính đều được <B>tráng bạc mặt trong</B>, có lớp tráng bạc để phản xạ ánh sáng nằm dưới 1 lớp thuỷ tinh dày vài mm ở bên trên. Vì thế tia sáng khi tới bề mặt lớp thuỷ tinh có 1 phần nhỏ phản xạ ngay tới thị kính tạo ra 1 ảnh phụ của đối tượng quan sát.
    + Phần ánh sáng kia khúc xạ vào trong thuỷ tinh, đi tới mặt tráng bạc thì phản xạ trở lại, khúc xạ qua lớp thuỷ tinh 1 lần nữa và tới bề mặt thuỷ tinh - không khí
    + Lúc này 1 phần nhỏ ánh sáng đi thẳng (nghe rất lạ nhưng thực tế là vậy, tôi chưa biết giải thích ra sao cả) đến kính vật tạo ra ảnh phụ thứ 2 của đối tượng quan sát.
    + Phần ánh sáng còn lại khúc xạ qua thuỷ tinh và đến vật kính tạo ra hình ảnh chính của đối tượng (sáng, rõ nhất)
    + Tóm lại, vì sử dụng gương tráng bạc mặt trong nên ví dụ khi quan sát Mặt trăng bạn sẽ thấy có 3 Mặt trăng chồng lên nhau, hình ở giữa rõ nhất (khoảng 80% ánh sáng) còn 2 hình ở 2 bên mờ nhạt hơn. Tất nhiên nếu muốn có 1 hình ảnh đẹp thì bạn có thể mua lăng kính phản xạ toàn phần như của Châu cũng được (Châu bảo cái đó mua mất 30.000) hoặc nếu không thì tìm cách đặt người làm kính làm cho 1 cái gương <B>tráng bạc mặt trên</B> với giá cả thoả thuận. Tôi may mắn mua được 1 mẩu gương tráng bạc mặt trên và 1 cái thị kính 1cm với giá 50.000
    Bye bye, hẹn gặp lại mọi người!
    VTT
  8. tuanbass

    tuanbass Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    11/01/2002
    Bài viết:
    302
    Đã được thích:
    0
    he cám ơn bạn. Đúng là tôi cũng đã từng làm một cái kính và có hiện tượng 3 mặt trăng như bạn. Thế mà không nghĩ ra đó là do cái gương của mình mà lại cứ tưởng là do thấu kính... Ngày xưa đã từng làm bao nhiêu bài lý thuyết về giao thoa 2 lớp kính như thế mà lại quên mất trường hợp trong thưc tế nó xảy ra là do cái gương của mình, đúng là chán thật.
    Có lẽ phải thay cái gương trên bằng lăng kính thôi. Nhưng vtt cho mình hỏi cái là bạn mua gương tráng mặt trên và thị kính 1cm ở đâu vậy. Tôi không biết tìm đâu ra cái thị kính 1cm ở Hanội này cả. Nhỏ nhất chỉ là 3cm, phai mua 3 cái để ghép sát, tốn lắm mà không hay. À mà cái kính của vtt thì vật kính có kiếm được cái phẳng không hay là cũng bị cầu như mua ỏ mấy hàng kính?
    It's a good day to die
  9. zazu

    zazu Thành viên rất tích cực

    Tham gia ngày:
    09/05/2001
    Bài viết:
    1.736
    Đã được thích:
    0
    Các bác nên đọc kỹ bài viết và lên kế hoạch cho chi tiết trước khi bắt tay vào làm.Tránh trường hợp mua linh tinh về rồi lại không thành công thì phí.Tốt nhất bác vtt nên cho địa chỉ hay số điện thoại để những ai quan tâm có thể gặp bác trao đổi trực tiếp, sẽ tiện hơn !
    *$*zazu*$*​
  10. laze_a1

    laze_a1 Thành viên quen thuộc

    Tham gia ngày:
    20/02/2002
    Bài viết:
    230
    Đã được thích:
    0
    Chào bác Tuanbass !
    Bác muốn mua một cái thị kính 1cm ở Hà nội hả. Rất đơn giản, bác có thể đến cửa hàng kính quang học ở phố Tràng Tiền hoặc ở Kim Mã (đối diện nhà hát chèo tuồng gì đấy).
    Nói thêm rằng, thị kính này được người ta tận dụng từ máy trắc đạc đã bị hỏng, bán lại với giá 100.000 VND cơ đấy. Bác cứ đến hỏi, sẽ có cho bác ngay.

Chia sẻ trang này