Chuyện bên lề các bài hát hay về quê hương và con người xứ Nghệ

Chuyện bên lề các bài hát hay về quê hương và con người xứ Nghệ

Chào tất cả các bà con!

Hình ảnh quê hương và con người xứ Nghệ chúng ta đã đi sâu vào tâm trí và và lịch sử Việt Nam như biểu tượng của tinh thần đoàn kết yêu nước, kiên cường bất khuất, trung hậu đảm đang, biểu tượng của tình, của nghĩa.

Hình ảnh đó cũng đã được thể hiện qua nhiều bài hát ở nhiều thể loại viết về quê hương và con người xứ Nghệ. Là người Việt Nam chắc hẳn ai cũng ngậm ngùi xúc động khi nghe "Lời Bác dặn trước lúc đi xa", chắc hẳn ai cũng từng có lúc bồi hồi nhớ quê với "Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Nghệ Tĩnh", và xao xuyến với "Người con gái sông La", với "Chào em cô gái Lam Hồng". Trên diễn đàn của chúng ta hiện cũng đã có những chủ đề về các bài hát liên quan đến đất và người Nghệ như [topic]180947[/topic], [topic]101186[/topic], song không phải ai cũng biết rõ về quá trình "thai nghén" và ra đời của các bài hát này. Vì vậy tôi mở topic này ra với một mong muốn là bà con hãy chia sẻ với đồng hương, với bạn bè trên khắp các miền những thông tin mình có được về lịch sử ra đời của các bài dân ca, những bài hát viết về quê hương và con người Nghệ Tĩnh, để từ đó chúng ta có thể cảm nhận được các bài hát này một cách sâu sắc hơn và hay hơn.

Rất mong tất cả bà con hưởng ứng nhiệt tình.
natna@


The Soul of NgheTinhIIR


Được natna sửa chữa / chuyển vào 16:23 ngày 08/08/2003

Trước hết xin phép bà con cho tôi được mở đầu bằng một bài hát rất đằm thắm ngọt ngào viết về người con gái xứ Nghệ. Đó là bài "Người con gái sông La" của nhạc sỹ Doãn Nho.
Bài hát "Người con gái sông La" được nhạc sỹ Doãn Nho sáng tác cuối năm 1970. Người con gái đã cho ông những cảm xúc để sáng tác bài này là nữ anh hùng La Thị Tám - người đếm bom ở ngã ba Đồng Lộc mà nhiều người đã quen với cái tên này.
Chắc hẳn, nhiều người vẫn còn nhớ hình ảnh của La Thị Tám trong những bức ảnh nổi tiếng của nghệ sĩ nhiếp ảnh Văn Bảo chụp tại ngã ba Đồng Lộc năm 1968: chắc lẳn, tươi giòn, khoé miệng tinh nghịch, còn đôi mắt thì khiến kẻ thù khiếp sợ. Nay trong cương vị mới trông giản dị và đằm thắm hơn. Cô gái "tuổi 18 tròn" năm xưa đã 54 tuổi.
Chính người phụ nữ này trong những năm tháng ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ (1968-1972) đã có mặt ở "túi bom" Đồng Lộc đảm nhận một nhiệm vụ quan trọng và nguy hiểm là quan sát, cắm tiêu, đảm bảo thông xe an toàn tại ngã ba huyết mạch này. Công việc của chị là đứng trên đồi cao, phía bên trái của ngã ba Đồng Lộc vào những lúc máy bay Mỹ trút bom xuống dữ dội nhất để đếm số lượng bom mà kẻ thù trút xuống. Chị phải nhìn thật tinh, chính xác xem bao nhiêu quả bom đã ném xuống, bao nhiêu quả đã nổ, những quả còn lại rơi ở vị trí nào, để khi máy bay đi khỏi thì chạy đến cắm cờ đỏ vào đó chờ bộ đội công binh đến rà phá. Mật độ bom đạn ở đây nhiều nhất trong cả nước, đất sỏi vữa ra thành bùn... Ở nơi đó, ranh giới giữa sự sống và cái chết thật mong manh.
Cùng thời gian đó, ngày 24/7/1968, mười cô gái trong tiểu đội nữ thanh niên xung phong ở ngã ba Đồng Lộc anh dũng hy sinh khi tất cả họ đang ở tuổi thanh xuân tràn đầy sức sống, dệt nên huyền thoại đau thương, anh hùng về Đồng Lộc. Tháng 10 năm 1970, nhạc sĩ Doãn Nho cùng đơn vị hành quân qua Đồng Lộc. Xúc động trước hình ảnh La Thị Tám và câu chuyện về mười cô gái Đồng Lộc, nhạc sĩ Doãn Nho đã sáng tác bài hát "Người con gái Sông La" dựa trên lời thơ Phương Thuý. Giai điệu của bài hát mang âm hưởng của Đồng Lộc, ngọt ngào, da diết, thân thương nhưng cũng đầy bi tráng: "Em vừa 18 tròn đẹp như xuân sang. Em người chiến thắng sức mạnh bạo tàn, đạp lên cái chết dáng em hiên ngang. Em là chồi biếc của mùa xuân Việt Nam..."
Chị La Thị Tám nghe được bài hát này lần đầu tiên vào một buổi sáng cuối năm 1970 do nghệ sĩ Tường Vi thể hiện rất thành công. Lúc đó chị đã khóc vì xúc động.
Đã có rất nhiều bài hay về sông La. Nhiều nhạc sĩ đã viết về sông La thành công và xúc động như "Gái sông La" của nhạc sĩ Lê Hàm, "Gửi sông La" của Lê Việt Hoà, "Một mình với sông La" của nhạc sĩ Tân Huyền... nhưng dường như người nghe luôn tìm thấy ở "Người con gái sông La" một mạch nguồn cảm xúc sâu lắng. Bởi lẽ, bài hát gắn với một huyền thoại với những con người có thật, sự mất mát hy sinh là có thật, một kỷ niệm bi hùng của thời chiến tranh mà nhạc sĩ Doãn Nho đã khái quát lại trong hình tượng anh hùng đếm bom La Thị Tám - một trong những chứng nhân của giai đoạn lịch sử hào hùng của cả dân tộc mà sông La và những người con gái sông La là hình ảnh đẹp đẽ và xúc động nhất.
Trên đây là một vài thông tin về lịch sử ra đời của bài hát "Người con gái sông La", một bài hát để lại trong lòng người nghe nhiều tình cảm đẹp về con người xứ Nghệ.
Dưới đây là lời bài hát:

NGƯỜI CON GÁI SÔNG LA (Doãn Nho)
À.....ơi.......!
Trời mô xanh bằng trời Cam Lộc
Nước mô xanh bằng dòng nước sông La
Ai về Hà Tĩnh mà....quê ta.
Nhớ chăng đôi mắt.....người con gái sông La....kiên cường
Người con gái quê ta, đôi mắt trong tựa ngọc, đôi giọt nước sông La, thương như trời quê ta......em dõi theo từng ngày, đếm từng loạt bom rơi, cho bom nổ bên tai, em vẫn đứng giữa trời.
Ơi.....em vừa 18, tròn, đẹp như Xuân sang, em người chiến thắng sức mạnh bạo tàn, đạp trên cái chết, dáng em hiên ngang, hỡi người con Sô Viết, bom tù rơi nát, đất ngày từng ngày, mà em đứng đó, tóc xanh tung bay, em là trời biết of mùa Xuân Việt Nam.
Ơi.....em vừa 18, tròn, đẹp như Xuân sang, em người chiến thắng sức mạnh bạo tàn, đạp trên cái chết, dáng em hiên ngang, hỡi người con Sô Viết, bom tù rơi nát, đất ngày từng ngày, mà em đứng đó, tóc xanh tung bay, em là trời biết of mùa Xuân Việt Nam.
Người con gái quê ta, đôi mắt trong tựa ngọc, đôi giọt nước sông La, thương như trời quê ta......em dõi theo từng ngày, đếm từng loạt bom rơi, cho bom nổ bên tai, em vẫn đứng giữa trời.
Ơi.....em vừa 18, tròn, đẹp như Xuân sang, em người chiến thắng sức mạnh bạo tàn, đạp trên cái chết, dáng em hiên ngang, hỡi người con Sô Viết, bom tù rơi nát, đất ngày từng ngày, mà em đứng đó, tóc xanh tung bay, em là trời biết of mùa Xuân Việt Nam.
Ơi.....em vừa 18, tròn, đẹp như Xuân sang, em người chiến thắng sức mạnh bạo tàn, đạp trên cái chết, dáng em hiên ngang, hỡi người con Xô Viết, bom tù rơi nát, đất ngày từng ngày, mà em đứng đó, tóc xanh tung bay, em là trời biết của mùa Xuân Việt Nam.


The Soul of NgheTinhIIR

Được natna sửa chữa / chuyển vào 15:46 ngày 08/08/2003

Hay quá , tiếp tục đi anh.Em thích nhất là bài Hương sắc sông lam.Không biết anh có biết bài hát đó không.
hoa anh đào_đẹp rạng ngời mà không chói loá

Tôi rất thích bài hát " chào em cô gái lam hồng " nó rất hay khi ta nge cảm tưởng như mình đang đc đi đánh nhau ấy
luôn luôn lắng nghe
luôn luôn đếch hiểu

30 NĂM, MỘT KHÚC TÂM TÌNH?
Lê Duy Phương - Báo Hà Tĩnh
Ca sỹ Phương Thảo ?" người thể hiện thành công bài ?oMột khúc tâm tình của người Hà Tinh? là một cô gái xứ Nghệ, sinh năm 1981 sau bài ca ra đời 7 năm. Ngay từ nhỏ cô đã được nghe những bài dân ca mà như cô nói: ?oMột khúc tâm tình của người Hà Tĩnh em yêu thích từ nhỏ? Bài ca theo cô đến trường nghệ thuật quan đội và cô đã giành được giải ba tiếng hát truyền hình năm 2003 tổ chức tại Tuần Châu, Quảng Ninh. Đặc biệt cô đã giành được giải bình chọn giọng hát được nhiều người yêu thích nhất.
Ngồi trò chuyện với Phuơng Thảo, tôi lại nhớ về quê hương Hà Tĩnh cách đây tròn 30 năm. Mùa hè năm 1974, nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý vào sáng tác tại Hà Tĩnh. Năm đó, Hà Tĩnh mới ra khỏi cuộc chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ hơn một năm, mọi việc đang ngổn ngang vừa khôi phục vừa phát triển đang hết sức nặng nề. Các cơ quan Đảng, Nhà nước, đoàn thể? mới về Thị xã, ăn ở làm việc gặp nhiều thiếu thốn. Biết được hoàn cảnh như vậy và để thuận lợi hơn cho công việc sáng tác, nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý đã không ở nhà khách mà đến ở tại đoàn văn công với anh chị em trong những căn nhà cấp 4 chật chội và thiếu thốn. Đoàn văn công tỉnh lúc bấy giờ gọi là đoàn ca múa do nhạc sỹ Lê Hàm làm trưởng đoàn. Được nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý đến ở và cùng sinh hoạt, làm việc anh chị em văn công vui mừng, thực sự xem nhạc sỹ như người thầy, người đồng nghiệp, người bạn của mình. Thỉnh thoảng vẫn được nhạc sỹ kể cho nghe những câu chuyện đời, chuyện sáng tác, chuyện bạn bè và có lúc nhạc sỹ còn hát cho nghe những ca khúc của ông viết từ ngày xưa như Dư âm, hay mới viết như Tấm áo mẹ vá năm xưa, Em đi làm tín dụng, Bài ca năm tấn? Ít nhiều những ngày ở với anh chị em văn công cũng đã truyền cảm đến nhạc sỹ không khí và tình yêu say mê sáng tác góp phần làm nên Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh.
Được atspv sửa chữa / chuyển vào 23:41 ngày 08/06/2004

Lúc bấy giờ nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý ở cái tuổi 50, nhưng rất trẻ, đẹp trai, đặc biệt là cái miệng, đôi mắt, giọng nói vừa vui vừa có duyên. Ông sống giản dị, khiêm tốn nhưng đi và làm việc rất nghiêm túc. Tôi nhớ hồi đó chủ tịch UBND tỉnh Trần Quang Đạt không những đích thân mời nhạc sỹ về mà hàng ngày hễ có điều kiện là ông qua chỗ nhạc sỹ để tâm sự về Hà Tĩnh với những ý tưởng xây dựng và phát triển, hay đưa nhạc sỹ đi thăm thú các miền quê để như ông nói: ?oLàm cho nghệ sỹ hiểu biết Hà Tĩnh bằng cách truyền cảm, niềm say mê, lòng hứng thú của chính mình sang với nghệ sỹ, tạo nên một cách tự giác và tự do nhất trong công việc sáng tác, như vậy mới khơi dậy thực sự tình yêu và sức sáng tạo của nghệ sỹ.? Khách quan mà nói, hai thập kỹ 60 và 70 của thế kỷ XX, Hà Tĩnh có nhiều bài hát hay một phần do sự quan tâm một cách nhiệt tình và cụ thể của chủ tịch UBND tỉnh ?" Trần Quang Đạt. Những khi ông bận, ông giao cho tôi đưa nhạc sỹ đi sáng tác, đến khi về ông còn hỏi cụ thể chuyện ăn ở và sức khỏe của nhạc sỹ.
Sau một tháng đi và viết, bài ?oMột khúc tâm tình của người Hà Tĩnh? hoàn thành. Có lẽ tôi là người được nhạc sỹ hát cho nghe đầu tiên và cũng được nhạc sỹ cho tham gia chăm chút lời ca. Cơ quan tôi cũng là cơ quan đầu tiên được nhạc sỹ đến nói chuyện quá trình viết bài hát này và đích thân nhạc sỹ hát cho cơ quan tôi nghe. Ông Hoàng Duy Số thủ trưởng cơ quan lúc bấy giờ có nhận xét như một tiên đoán: ?oHay, sống lâu vì nó đậm đà chất dân ca?

Bài ca tròn 30 năm tuổi, Hà Tĩnh cũng 30 năm phát triển. Từ một tĩnh rất nghèo, với một nền nông nghiệp không đủ ăn, nền công nghiệp chưa có gì, thương nghiệp buôn bán chưa có thị trường, lại còn bị: ?oGiặc điên cuồng trút hàng vạn bom rơi?. Còn ?ođắp hồ đầy để điện đưa nhanh giòng nước tưới? rồi ?olúa trên đồng lúa lại thêm bông? - lời ca đậm đà thắm thiết ấy lúc bấy giờ chỉ mới là ước mong, hy vọng để mà quyết tâm nổ lực cho ?ođất nào cằn vì còn mưa rơi còn gió cuốn? và sau ba mươi năm ?othì màu đất lại thêm tươi? chấm dứt cảnh thiếu đói khi sản xuất lương thực đã tăng lên gấp đôi từ 23 vạn tấn lên gần 50 vạn tấn. Nền công nghiêp, xây dựng đã chiếm tỷ trọng khá trong cơ cấu kinh tế. Đô thị và thị trường, khách sạn và du lịch phát triển mạnh. Nhờ vậy mà thu ngân sách tăng lên trên mười lần, tỷ lệ hộ nghèo giảm hẳn từ trên 40% nay chỉ còn dưới 15 %. Giáo dục, y tế, văn hóa xã hội phát triển mạnh. Đặc biệt những con đường: ?ođường Đồng Lộc, đường Khe Giao, đường Hồng Lam, đèo Ngang, Linh Cảm?? được nâng cấp và mở rộng. Nhiều con đường nhựa mới dài hàng trăm km được xây dựng thêm chấm dứt cái cảnh ?oThương con đò cắm con sào đứng đợi?? mà sau Xuân Hải cảng Vũng Áng đã ra đời, tàu hàng vạn tấn thường xuyên vào ra.
30 năm lời ca vang lên, không những khúc tâm tình sâu lắng mà ai cũng cảm thấy thương nhớ khôn nguôi để rồi ?ođi mô cũng nhớ về Hà Tĩnh? mà lời ca còn nhắn nhủ gởi gắm đến mọi người sống ở quê hay sống ở xa tận đâu đều có trách nhiệm với quê hương như nhà báo nào đã từng nói: ?oHà Tĩnh là một tỉnh nghèo nhưng không thể nghèo mãi được? Cả đến những con người ở những miền quê khác khúc tâm tình cũng ít nhiều xao động mà thốt lên như của chính mình: ?oĐi mô cũng nhớ về Hà Tĩnh?
Bài ca tròn 30 năm, nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý tròn 80 tuổi, có lẽ chúng ta ai cũng muốn gửi đến nhạc sỹ lời chúc mừng tốt đẹp nhất nhân ngày sinh nhật của ông và nếu hè này nhạc sỹ có dịp trở lại Hà Tĩnh sẽ không phải ở trong căn nhà cấp 4 chật chội và thiếu thốn mà sẽ được nghỉ ở khách sạn ba sao Thiên Ý, tắm mát biển Thiên Cầm, để mà ?ongắm chi mãi con tàu vào bờ?. Những mong ước nay đã thành sự thật.

Posted by @atspv:
"Chơ đi mô rồi cũng nhớ về Hà Tĩnh..." Câu hát ấy vẫn được hát mãi bởi những người con Hà Tĩnh. Dù xa quê nhưng vẫn mãi nhớ về quê, cái xứ sở đất cằn sỏi đá mà "tình sâu nghĩa nặng"... Năm nay, bài hát đã tròn 30 tuổi, tác giả của bài hát ấy đã tròn 80...
==============================================

Thanks anh Nat, hiiii, em tìm mãi không thấy cái chủ đề này.

Tôi kết nhất baì Vinh,Thành Phố Bình Minh của nhạc sĩ Lê Hàm,có lẽ do ám ảnh từ thời ấu thơ,mỗi lần đi đến cơ quan bố tôi,tiếng đài phát thanh của phường thường phát bài này vào buổi chiều,mổi lúc ấy tôi thấy yêu Tp.Vinh lắm,bài này song ca nam nữ thì thật tuyệt,rất tình cảm,chan chứa tình yêu quê hương,tình yêu thương đôi lứa:
"Anh đón em về thành Vinh quê anh
Có gió biển khơi,dòng Lam êm đềm
...
"
Bài Tiếng hò trên đất Nghệ An cũng rất hay,một niềm tự hào rực cháy trong tôi mỗi khi nghe nó:
"Nước Sông Lam biết khi mô cho cạn
Cũng như tình thần cách mạng của dân ta
...
"