Chuyên đề : OPERA

Các tác giả và tác phẩm opera.

Giuseppe Verdi​

++Cuộc đời
Giuseppe Verdi sinh ngày 12 tháng 10 năm 1813 tại Roncole, thị trấn Bussetto, thuộc tỉnh Parma. Cha ông là chủ quán trọ, mẹ làm nghề quay tơ. Khi còn là một đứa trẻ ở tuổi lên ba, ông đã sớm thể hiện tài năng âm nhạc của mình. Một nhà tổ chức của xứ đạo Pietro Baisrocchi đã dạy nhạc cho ông. Ngay từ đầu, vì những lí do nào đó trong việc quản lí, ông đã không được chấp nhận vào học tại học viện âm nhạc ở Milan. Mặc dù vậy, trong thời gian đó, ông vẫn tiếp tục đến nhà hát thường xuyên để tự mình học các tác phẩm opera. Cơ hội lần thứ hai đến với ông khi ông gặp Antonio Barezzi, một thương gia giàu có, là chủ tịch của giai cấp thượng lưu yêu âm nhạc tại Bosseto, và từ đó cũng là người đã tài trợ chính cho toàn bộ hoạt động nghiên cứu âm nhạc của Verdi. Tại Milan, ông đa được nghe nhạc cổ điển của Vienna, đặc biệt là các tác phẩm dành cho tứ tấu đàn dây. Chính sự giới thiệu đến tầng lớp quý tộc Milan và những mối quen hệ với nhà hát đã ảnh hưởng lớn đến vận mệnh của ông như một nhà soạn nhạc trẻ tuổi. Để cống hiến bản thân mình hơn nữa cho thanh nhạc, ngoài việc chỉ huy dàn hợp xướng và việc soạn những tác phẩm riêng cho từng nhạc cụ, ông hầu như đã dành toàn bộ thời gian để sáng tác những tác phẩm âm nhạc sân khấu. Vào tuổi 23, Verdi kết hôn với Margherita, là con gái của Antonio Barezzi. Họ sớm có được hai người con, một gái một trai. Sau khi nhận viết cho nhà hát La Scala ở Milan vở nhạc kịch đầu tiên của mình, ông lần lượt mất đi hai đứa con và người vợ chỉ trong thời gian ba năm ngán ngủi. Verdi rơi vào tuyệt vọng. Ông đương đầu với nỗi tuyệt vọng bằng việc soạn những vở nhạc kịch mới. Thành công thực sự đầu tiên của ông là vở Nabucco đạt đến 57 buổi biểu diễn trong ba tháng mặc dù theo kế hoạch chỉ có 8 buổi. ở tuổi 34, Verdi đã trở thành nhân vật nổi tiếng trên thế giới về âm nhạc. Các tác phẩm nhạc kịch của ông được công diễn ở tất cả các nhà hát trên thế giới, và những tác phẩm mới được hầu hết các nhà hát quan trọng nhất của Ý đón nhận đưa vào biểu diễn. Viễn du đây đó nhiều nơi, cuối cùng ông cũng gặp và yêu Giuseppina Strepponi, một giọng nữ cao điêu luyện và nổi tiếng đã trở thành vợ ông vài năm sau đó. Giuseppe Verdi đắc cử trở thành nghị sĩ quốc hội khoá đầu tiên của Ý và chính ông đã sáng tác bài quốc ca để tham dự buổi khai mạc cuộc trình diễn quốc tế đầu tiên tại London. Tài năng âm nhạc kiệt xuất của ông đã đưa ông trở thành người anh hung dân tộc. Ông sáng tác khoảng 30 tác phẩm nhạc kịch, trong đó 2/3 đã trở thành kiệt tác. Ông đã thành công trong việc điều chỉnh phong cách nhạc kịch của mình phù hợp với truyền thống âm nhạc lâu đời mà vẫn trung thành với những di sản văn hoá của các nhà saọn nhạc người Ý khác như Rossini, Donizetti. Trong những tác phẩm nhạc kịch của mình, ông luôn phát huy hết khả năng trình diễn của dàn nhạc, buộc các ca sĩ biểu diễn hết mình và phải tạo được sự chú ý sâu sắc ở bộ phận công chúng thưởng ngoạn. Cái chết của Verdi đã khép lại một thời đại âm nhạc ở Ý, nhưng đám tang của ông cũng là thời điểm bắt đầu cho sự thăng hoa những tác phẩm của ông, những tác phẩm trở nên nổi tiếng chưa từng có, vẫn sống mãi và tồn tại cho đến hôm nay như trước đây chưa từng được biết đến trên toàn thế giới. Giuseppe Verdi đã ra đi một cách thanh thản vào ngày 27 tháng 1 năm 1901. Bây giờ đây, ông đang ở cõi thiên đường dành cho những nhạc sĩ tài hoa bất diệt.

to đang chờ cậu qua phần thế giới va đi vào lịch sử opera viêtnam
hãy cho tớ thây những y kiên của cậu về vở opera ma cậu yêu thích nhất nhé
luôn luôn ủng hộ nhiệt tính những ai yêu thích môn nghệ thuật bác học này
347384

(tiếp theo)
++Các chủ đề nhạc và kịch của Verdi
+Nhạc
Những tác phẩm thời kì đầu của Verdi chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ phong cách bel canto của Rossini, Bellini và Donizetti. Khi ông định hình phong cách riêng của mình, ông chú trọng vào việc tạo nên một bầu không khí ân tượng và mô tả tính cách nhân vật sâu hơn. Ông có thiên hướng cho những chủ đề đầy kịch tình và sự hiểu biết để viết cho giọng hát con người như thế nào.
Thời kì giữa của ông có thể được nói là bắt đầu với Rigoletto, tiếp tục qua La Traviata, kết thúc với Don Carlos và Aida. Những vở opera thời kì giữa này tràn ngập những aria được hoan nghênh kéo dài đến mức dướng như làm gián đoạn buổi biểu diễn và những hợp xướng đầy kịch tính, nhưng cho thấy một tầm quan trọng và sự tinh tế ngày càng cao trong âm nhạc cho dàn nhạc.
Trong những tác phẩm cuối cùng của ông, Otello và Falstaff, những yếu tố nhạc và kịch được nhẹ nhàng đưa theo một phong cách lưu loát. Những aria không còn là những bài ca riêng biệt như trong những tác phẩm thời kì đầu của ông, và đoạn hát nói liên kết được đệm bằng phần soạn cho dàn nhạc rõ ràng và phong phú, vì vậy hiệu quả toàn bộ là một sự hài hoà kịch tính không thể phá vỡ. Phong cách này thường được mô tả là của Wagner, cho dù bản thân Verdi rất tức giận trước bất kì sự ám chỉ nào rằng ông bắt chước Wagner.
+Kịch
Một điều có thể nhận thấy rằng Verdi rất hứng thú trong hiệu quả của kịch nên hầu hết các tác phẩm của ông đều dựa trên những vở kịch thành công của các kịch tác gia hàng đầu. Nhiều vở là kịch lịch sử với chủ đề lặp đi lặp lại về sự quan trọng của việc sử dụng quyền lực một cách có trách nhiệm. Chủ đề này có quan hệ đến những bước ngoặt chính sách thời đó, có nghĩa là Verdi gặp những rắc rối liên tiếp với sự kiểm duyệt của chính phủ. Một chủ đề riêng tư hơn cũng xuất hiện nhiều trong những tác phẩm của ông là mối quan hệ cha-con gái, có thể thấy trong những tác phẩm như Rigoletto và Aida.
Đại điểm cho buổi trình diễn đầu tiên của một vở nhạc kịch của Verdi rất quan trọng vì hai lí do. Thứ nhất, vì ông sáng tác chủ yếu theo những yêu cầu đặc biệt, những sự việc chính trị địa phương thường bắt ông phải thay đổi cốt truyện và nhân vật. Thứ hai, thông thường ông giám sát sự diễn tập rất cẩn thận, thường hoàn thành phần soạn cho dàn nhạc trong thời kì diễn tập. Những thể nghiệm thất bại của ông tại một số nhà hát opera làm ông không hài lòng. Ông đã viết những bả sửa chữa tống quát cho một số vở opera, trong cố gắng khôi phục lại bản gốc của mình.
to be continued...
Have you ever believe in dreams? What are they for in this cruel world...?

(tiếp theo)
++Những vở opera của Verdi
+Rigoletto (1851)
Các nhân vật: Công tước thành Mantua (tenor), Rigoletto - tên hề trong triều đình (baritone), Gilda - con gái của Rigoletto (soprano), Giovanna - người hầu gái của Gilda (mezzo-soprano), Bá tước Ceprano - một nhà quí tộc (bass), Bá tước phu nhân Ceprano (mezzo-soprano), Bá tước Monterone - một nhà quí tộc (baritone), Mateo Borsa - một triều thần (baritone), Cavaliere Marullo - một triều thần (bass), Sparafucile - tên giết thuê (bass), Maddalena - em gái của Sparafucile (contralto), Quan toà Usher (bass), tiểu đồng (mezzo-soprano)...
Vở này được viết cho nhà hát Teatro La Fenice vào thời gian khi Venice vẫn còn nằm dưới sự thống trị của Áo. Phần lời của Francesco Maria Piave viết dựa trên vở kịch gây tranh cãi Le Roi s'Amuse của nhà văn Pháp Victor Hugo. Sau khi bản đầu tiên bị nhà cầm quyền Áo loại bỏ, Verdi đã đối nhân vật chính từ Vua Francis I thành vị Công tước thành Mantua của Ý, và tên gù Triboulet trở thành Rigoletto. Được biểu diễn lần đầu tiên tại Teatro La Fenice, Venice ngày 11/5/1851.
Câu chuyện xảy ra tại thành bang Mantua của Ý. Tại triều đình của vị Công tước thành Mantua, Rigoletto vui vẻ cổ vũ Công tước trong những cuộc chinh phục tình yêu của ông ta, và cái lười cay nghiệt của Rigoletto đã làm cho các triều thần căm ghét ông, bao gồm cả Bá tước Ceprano, người thường bị Công tước và Bá tước Monterone công khai cắm sừng và con gái ông đã bị Công tước làm cho mất danh dự. Ceprano trút sự giận dữ của mình vào Công tước và nguyền rủa Rigoletto. Trong lúc đó, bon triều thần ngờ rằng Rigoletto có một cô con gái đuợc giấu kín và lên kế hoạch trả thù. Tên giết thuê Sparafucile đề nghị được phục vụ Rigoletto, và Rigoletto nhận thấy có một sự tương đồng giữa họ, trước khi ông đi vào nhà khuyên răn cô con gái Gilda vừa mới trở về từ trường dòng phải cẩn thận không được rời khỏi nhà. Những Gilda đã bị một người mà cô tin rằng đó là một sinh viên tán tỉnh, người mà cô đã gặp trong nhà thờ, nhưng thật ra đó là Công tước. Những tên triều thần đã trả thù Rigoletto bằng cách bắt cóc Gilda đưa đến chỗ Công tước, được Rigoletto mù quáng giúp đỡ vì nghĩ rằng ông đang giúp bắt cóc Bá tước phu nhân Ceprano. Sau đó tại triều đình, ông quay ra chống lại những kẻ đã lường gạt mình, và lên kế hoạch trả thù Công tước thông qua Sparafucile. Rigoletto cố làm cho Gilda, người vẫn còn yêu Công tước, vỡ mộng bằng cách cho cô thấy sự truỵ lạc của ông ta. Ông đưa cô tới chững kiến một cuộc hẹn hò với Maddalena, em gái của Sparafucile, sau khi đã sắp xếp rằng Sparafucile sẽ giết Công tước. Maddalena cầu xin cho cuộc sống của vị Công tước trẻ tuổi, và Sparafucile đồng ý rằng nếu bất cứ người nào đến trước nửa đêm, hắn sẽ giết người đó thế vào chỗ của vị Công tước, và đưa cho Rigoletto cái xác đựng trong bao tải. Gilda quyết đinh cứu Công tước nên đã cải trang thành đàn ông, bước vào và bị giết. Xác của cô đựng trong một cái bao tỉa được đưa đến cho Rigoletto ở bên ngoài, những niềm vui của ông vụt tắt khi ông nghe thấy giọng nói của Công tước ở trong nhà, và mở bao tải để phát hiện ra cái xác của con gái mình.
Rigoletto là một trong những vở opera nổi tiếng nhất của Verdi, với aria La donna è mobile của Công tước là aria phổ biến nhất và có một chức năng riêng biệt trong vở opera, được nghe lần đầu tiên tại khúc dạo đầu, khi tính cách của Công tước được miêu tả lần đầu với khúc Questa o quella (This or that woman). Lần gặp gỡ đầu tiên của Rigoletto và Sparafucile nổi lên đoạn đọc diễn Pari siamo (We are alike) của ông, khi ông so sánh giữa vũ khí dao găm và miệng lưỡi. Cải trang thành một sinh viên, Công tước cam đoan tình yêu của mình với Gilda, cho cô biết cái tên gải của mình, mà Gilda âu yếm nhắc lại trong Caro nome (Dear name). Tại triều đình, sau khi con gái mình bị bắt cóc, Rigoletto đã chống lại những kẻ làm hại mình trong Cortigiani, vil razza dannata (Courtiers, vile cursed race), sau đó an ủi Gilda với Piangi, fanciulla (Weep, child). Tứ tấu ở màn ba đẩy bi kịch lên đỉnh cao căng thẳng, khi Rigoletto và Gilda bí mật quan sát cuộc hẹn hò giữa Maddalena và Công tước, người gọi Gilda là Bella figlia d'amore (Fair daughter of love), một cảnh mà Liszt đã nhắc lại trong piano concerto diễn giải về vở opera.

(tiếp theo)
+La Traviata (1853)
Opera 3 màn của Giuseppe Verdi. Francesco Maria Piave viết lời dựa theo vở kịch La damme aux camélias (The Lady of the Camellias) của Alexandre Dumas con. Được trình diễn lần đầu tiên tại Teatro La Fenice, Venice ngày 6/3/1853.
Các nhân vật: Violetta Valéry - một cô gái điếm hạng sang (soprano), Flora Bervoix - bạn của Violetta (mezzo-soprano), Annina - người hầu gái của Violetta (soprano), Alfredo Germont (tenor), Giorgio Germont - cha của Alfredo (baritone), Gastone - Tử tước de Letorières (tenor), Baron Douphol (baritone), Marchese D'Obigny (bass), Bác sĩ Grenvil (bass), Giuseppe - người hầu của Violetta (tenor)...
Trong một bữa tiệc tại nhà mình, Violetta đã rất xúc động khi biết rằng anh chàng Alfredo Germont trẻ tuổi yêu mình. Dù sao cũng đã có những dấu hiệu rằng cô đang đau đớn vì bệnh viêm phổi. Họ sống với nhau như vợ chồng ở miền quê, nhưng Violetta bí mật bán nữ trang của mình để trả những phí tổn mà họ đang phải chịu. Alfredo biết được điều này từ Annina, cô hầu gái của Violetta và đi đến Paris để kiếm tiền. Trong lúc Alfredo vắng mặt thì cha của anh đến, muốn thuyết phục Violetta rời bỏ Alfredo vì cách cử xử của Alfredo làm ảnh hưởng đến cơ hội kết hôn của em gái anh, cũng như triển vọng của riêng anh. Violetta hi sinh tình cảm của mình và chấp nhận một lời mời sẽ đưa cô trở lại cuộc sống cũ trước đây từ cô bạn Flora Bervoix, bây giờ được Baron Douphol bảo trợ. Cô để lại lời nhắn cho Alfredo nói với anh về quyết định của mình, trong khi ông Germont cố gắng an ủi con trai mình mà không nói một chút gì về động cơ thực sự của Violetta. Alfredo sau đó bất ngờ xuất hiện tại nhà của Flora và lăng mạ Violetta vì anh thấy cô với người bảo hộ mới của mình. Violetta ngã ra ngất xỉu và màn 2 kết thúc. Ở màn 3, Violetta nằm ở nhà gần kề cái chết, Germont đã nói với con trai mình về sự hi sinh của cô, và Alfredo bây giwò trwro lại, ôm cô trong vòng tay khi Violetta từ từ nhắm mắt.
La Traviata là một trong những vở opera vẫn còn giữ một vị trí quan trọng trong chương trình biểu diễn hiện nay, những hiệu quả của nó không bao giờ thất bại. Khúc doạ đầu cho màn 1 sử dụng một thứ âm nhạc dịu dàng và sầu muộn, điệu nhạc này sau đó sẽ đến trước cái chết của Violetta, cũng như lời cầu xin của cô với Alfredo hãy yêu mình. Phần đầu tiên của những điệu nhạc này trở lại trong phần dạo đầu cho màn 3. Tại nhà của Violetta, hõ đã hát một bài ca chúc rượu Brindisi, Libiamo (Let us drink) do Alfredo dẫn đầu, và khi những người khách đi vào phòng khác, Alfredo bày tỏ tình cảm của mình với Violetta trong Un di felice (One happy day). Câu trả lời của cô cho sự bày tỏ của anh được thấy trong những suy nghĩ sau đó của cô Ah, fors'è lui (Ah perharps it is he my heart desires). Trong màn 2, Alfredo diễn tả niềm vui mà cuộc sống với Violetta đã mang lại cho anh trong De'miel bollenti spiriti (Fervent my dream of ecstasy). Những cố gắng của Germont để gợi lại quê nhà với con trai Di Provenza il mar, il suol (The sea, the land of Provence) đã mang lại cho giọng nam trung một aria xúc động, và sau đó trái ngược hẳn trong buổi dạ hội giả trang của những người gypsy và những vũ khúc Tây Ban Nha tại nhà của Flora Bervoix. Tất nhiên là còn rất nhiều điều nữa trong một tác phần, mà, cũng được làm vào năm 1700, có thể có một bối cảnh và sự liên quan đương thời với Paris của những năm 1850, một yếu tố của chủ nghĩa hiện thực biểu hiện ít hơn trong những bi kịch lịch sử về những vị vua và hoàng tử.
to be continued...

(tiếp theo)
+La Forza del destino (1861)
Opera 4 màn của Giuseppe Verdi. Bản sửa lại cho Teatro alla Scala, Milan vào năm 1869. Francesco Maria Piave viết lời dựa theo vở kịch Don Alvaro, o La fuerza del sino (Don Alvaro, or the Force of Destiny) của Công tước Rivas, Angel de Saavedra với phần bổ sung từ Wallensteins Lager (Wallenstein's Camp) của Friedrich Schiller. Antonio Ghislazoni sửa lại và bổ sung năm 1869.
Các nhân vật: Marchese di Calatrava (bass), Donna Leonora di Vargas - con gái của Marchese di Calatrava (soprrano), Don Carlos di Vargas - con trai của Marchese di Calatrava (baritone), Don Alvaro (tenor), Preziosilla - một cô gái gipsy (mezzo-soprano), Padre Guardiano - một thầy tu dòng Francis (bass), Fra Melitone - một thầy tu dòng Francis (baritone), Curra - hầu gái của Donna Leonora (mezzo-soprano), Alcalde - Thị trưởng Hornachuelos (bass), Trabuco - một người dắt la (tenor), bác sĩ phẫu thuật (bass)...
Leonora đã dự định trốn đi cùng với người yêu mình là Don Alvaro, người đã vô tình bắn chết Hầu tước Calatrava, cha cô, và ông đã nguyền rủa anh khi chết. Đôi tình nhân bị chia cắt trong cuộc chạy trốn của họ, nhưng anh của Leonora, Don Carlo, đã cố hết sức nhằm tìm ra họ để trả thù. Tại một nhà trọ, nơi anh ta cải trang thành một sinh viên, DOn Carlo được cô gái gipsy Preziosilla nói cho rằng cô ta có thể nhìn thấy anh đang trong lốt cải trang. Một người dắt la mang đến cho nhà trọ một người khách lạ, Leonora. Cô nhìn thấy anh mình và trốn đi, trong khi anh ta hát một bản ballad cho khách khứa phản ánh câu chuyện của anh ta. Leonora tìm kiếm sự bình yên trong một viện tu khổ hạnh, dưới sự bảo trợ của mộ tu viện gần đó, được khuyên răn bởi cha Guardian. Tại chiến trường Italy, điều mà Preziosilla đã nói tới, Don Alvaro và Don Carlo đều ghi danh và đội quân Tây Ban Nha, đều trong lốt cải trang. Don Alvaro cứu mạng Don Carlo và họ thề làm bạn với nhau, mà không hề nhận ra nhau. Sau đó bị thương trong một trận chiến, Don Alvaro giao một cái tráp nhỏ và một lá thư cho Don Carlo để huỷ đi sau cái chết tưởng như đã đến gần lắm của anh ta. Nghi ngờ, Don Carlo mở cái tráp ra và thấy trong đó một bức chân dung của Leonora, chứng tỏ rằng người mà anh ta tưởng là bạn thực ra là Don Alvaro. Gặp lại anh ta trong một dịp sau đó, Don Carlo xúi giục một cuộc đấu tay đôi, nhưng lần đó bị gián đoạn. Don Alvaro quyết định tìm kiếm sự bình yên trong một tu viện, nơi anh ta gia nhập với cái tên Padre Raffaello. Don Carlo tìm ra anh và khiêu chiến công khai, dẫn đến, như anh ta đã hi vọng, một cuộc đấu tay đôi mà bản thân anh ta đã bị giết. Don Alvaro tìm kiếm sự giúp đỡ từ một ngôi nhà nhỏ lân cận, pjhát hiện ra Leonora, người bây giờ đã lại gần anh trai mình. Trong một hành động cuối cùng, anh ta đâm Leonora, để lại cha Guardian khuyên bảo Don Alvaro, khi Leonora chết.
Overture cho La forza del destino (the Force of Destiny) đã sử dụng chủ đề từ vở opera, đáng chú ý là một motif báo điềm gở được gợi ý là Số phận và aria ở màn 2 của Leonora Madre, pietosa Vergine (Motherm meriful Virgin). Một cốt truyện phức tạp, dựa trên cái có vẻ như là một chuỗi những sự trùng hợp khác thường và những thất bại cá nhân về mặt hiểu biết của các diễn viên chính, mang tới một vài bản song ca quan trọng và cảm động, đáng chú ý là cảnh kết của màn 2, khi cha Guardian khuyên Leonora về cuộc sống tu hành và bản song ca giữa hai người đàn ông trẻ Don Alvaro và Don Carlo Solenne in quest'ora (In this solemn hour), khi Don Alvaro có vẻ như là đã gần kề cái chết và cuộc đấu kiếm cuối cùng Col sangue sol calcellasi (Settled only by blood). Oh, tu che in seno agli (Oh, you are in the bossom of the angels) của Don Alvaro ở màn 3, khi anh ta tin rằng Leonora đã chết, rất nổi tiếng bên ngoài khung cảnh opera của nó và Pace, pace, mio Dio (Peace, peace, my God) của Leonora dã diễn tả thật cảm động trước những cảm xúc tiếp diễn của cô về tình yêu, khi cô sống cuộc sống cô độc, trước bi kịch cuối cùng. Kết thúc trước kia của vở opera cho Don Alvaro tự kết liễu đời mình trong tuyệt vọng, sau khi hành động bị gián đoạn bới một bản songca nhận ra. Kết thúc mới là kết quả của sự sửa chữa vào năm 1869.

Cái Aria "la donna è mobile" trong Rigoletto hay thật. Nhạc có giai điệu hấp dẫn và lời cũng hay.
Woman are as fickle
as feathers in the wind
simple in speech,
and simple in mind
Always the loveable,
sweet, laughing or crying,
the face is false for sure.
If you rely on her
you will regret it,
and ì you trust her
you are undone!
Yet none can call himself
fully contented
who has not tasted
love in her arms!
Woman are as fickle ...
rân ăn để mà sống
quan sống để mà ăn

Ui không có cô chú lào vào viết tiếp hiến chương Opera nữa ợ?
Cháu thử đưa ra so sánh thô sơ nhất về hai nhạc sĩ Opera nổi tiếng nhất nhé.
-Verdi : những vở kịch đơn giản, không nặng về tư tưởng và đòi hỏi sự suy nghĩ phức tạp như Wagner nhưng đề cao tính nhân bản và do đó rất phù hợp với đại chúng.
-Wagner : những vở kịch ông viết giai đoạn sau ( khi đã ngoài 50 ) rất phức tạp và hàm chứ nhiều tư tưởng triết học đòi hỏi người thưởng thức phải có văn hoá nhất định nên không phù hợp với đại chúng. Có mấy vở cơ bản nên nghe là : Tristan und Isolde ( Tristan and Isolde ), Der Ring des Nibenlungen ( The Ring of Nibelungen ).
rân ăn để mà sống
quan sống để mà ăn

Xin lỗi desert rose, bạn có thể cho tôi biết do đâu mà bạn có những tài liệu về âm nhạc cổ điển hay như thế được không
debussy

Trả lời bác debussy: Mấy cái tài liệu này em tìm ở nhiều nguồn lắm bác ạ. Tìm từ những quyển programme cũ mèm mà hồi xưa đi xem hay có thói quen mang về, search trên Internet (cái lần đó nguyên là em đang đi tìm tài liệu về các nhạc sĩ cổ điển, chẳng hiểu loạng quạng thế nào sau khi search ra được một trang gồm đến gần một trăm cái địa chỉ trang web, sau khi đi kiểm tra từng cái một lại phát hiện ra có một cái site chuyên về opera, thế là em hí hửng đem in một đống về nhà đọc, thấy hay hay thế là nghĩ sao mình không dịch, rồi kết hợp với những cái mình đã biết, post lên cho bà con xem chơi).
Còn cái link đến đó thì em làm mất rồi. Để hôm nào rảnh rỗi em ngồi tìm lại rồi post lên phục vụ các bác