Chuyện kể về các loài hoa - Mục lục trang 1

TextText[blue]Text[/blue
Mình bận quá , thời gian qua ko lên mạng dược .Cám ơn Milou đã quan tâm dến bài viết của mình.Mình ko biêt nhiều về các loài hoa như các bạn.Mình chỉ thích hoa cúc.Có thể kể vài chuyện như thế này;Trước dây , có một loài hoa cúc cực kì quí hiếm tên là Hoàng Kim Ngọc Ấn, đây là loài hoa chỉ nở khi đất nước đó có một vị minh quân mà thôi.Và cũng chỉ nở trong vườn Thượng Uyển .Ngoài ra còn có các loại cuc quí khác như : Ngân tuyền cúc, Hồng tử kì.....Lần sau lên mạng , mình sẽ mang theo bài viêt chi tiêt về những diêu mình biet.Cám on các bạn đã quan tâm .
A , hiện nay , cuc đẹp nhât o Vn , các bạn phải vào Huế mới xem được, ở đó có gân 100 loài cúc khac nhau đây!!!!!!!!!!!

Bạn Hoa Cúc Xanh yêu hoa cúc nhỉ. Mình thì lan, hồng, đào...hoa nào cũng thích (tham lam hén ) nhưng có lẽ đồng cảm với cái hồn của hoa dại hơn cả, nhất là với những bông cúc trắng.
Bác Milou post bài về liễu hay quá mà hôm nay em mới đọc được.

Hic, em cũng mang tên một loài dương liễu nhưng chả "liễu rũ hiền dịu thướt tha" như những người đẹp tiểu thư trong bài viết ấy chút nào ! Em thấy mình giống hoa dại hơn, hì hì hì, bụi bụi . Duy chỉ có một điểm em cũng hơi bất ngờ khi phát hiện ra nó trùng hợp như vậy. Đó là lúc đọc bài của chị Angelique mới biết cây Thùy dương tên tiếng Pháp là "Saules pleureurs", tiếng Anh "Weeping willow", có nghĩa là "liễu khóc". Mà em thì hay khóc lắm .
Các bác có gì về hoa post tiếp nhé. Em cũng rất thích khi được đọc những tâm sự chia sẻ của các bác về một loài hoa nào đó, như bác Khongquen25 đã kể về một kỷ niệm với hoa Phượng vậy.
Mấy bài về hoa hồng em có dịch sơ sơ nhưng thấy lủng củng quá (vì từ nhiều nguồn khác nhau), chắc em còn phải chỉnh sửa nhiều, hơi ngán vì nó dài quá, có lẽ em sẽ cắt bớt cho gọn. Mà sao hôm nay em gửi hình không được nhỉ.
À, các bác ơi, em tìm được một bài tùy bút hay hay về hoa dã quỳ. Có bác nào biết hoa dã quỳ như thế nào không ? Hic, em chưa bao giờ thấy nó cả, dù đã nghe nói đến nhiều.

Vàng hoa dã quỳ
(Nguyễn Phi)​

Lam tím hoàng hôn, sương mù bảng lảng, vàng hoa dã quỳ như những vật màu siêu thực phết lên tâm hồn tôi bức tranh của nhớ, của mộng tưởng và nhất là kỷ niệm của phố núi, phố sương Đà Lạt...Vì thế, tôi thường tìm về với Đà Lạt như tìm về với chiếc nôi của âu yếm, chiếc vỏ sò yên bình giữa đại dương sóng vỗ. Tôi về cả bằng nẻo nhớ, trên từng chặng cây số của mộng mơ.
Dường như ở phố núi, phố hoa này đã từng hẹn hò với thiên đường nào tôi đã mất, hay chưa có...Có thể đó là màu lam tím của hoàng hôn khi tiễn chiều đi và đón đêm về, nên có cái buồn của tiễn biệt, cái nôn nao của gặp gỡ ban đầu. Và rồi những con phố, chập chùng như thủy triều và mắt "nhỏ" nữa, rất gần sao trời nên ánh ướt long lanh. Tôi nhớ những đêm sao, sao như nát cả bầu trời, tôi lang thang với "búp bê núi", trời lạnh lắm, có cả mây trong hơi thở và đường đi bổng trầm như giai điệu một khúc ca.
Cả sắc vàng nữa, rưng rức những nhớ nhung. Tại sao giữa ngàn sắc của ngàn hoa tôi chỉ yêu có màu vàng. Màu dã quỳ vàng như nắng mật lang thang thường rực lên trong những tháng cuối năm. Dã quỳ là hoa nắng của xứ mùa đông, hay là ngọn lửa của tâm hồn sâu kín nào đó giả vờ lạnh giá chỉ ửng hồng lên ở đôi má cao nguyên ?
Đà Lạt đẹp lắm, nên nhiều người yêu. Tôi nhắc "búp bê núi" giữ giùm tôi. Mốt kia tôi về, Đà Lạt đừng thay đổi. Tôi sợ, vì từng nhìn thấy Đà Lạt đổi thay. Như Đồi Cù nên thơ kia nơi tôi gửi mộng ngày đầu tiên lên đồi cổ tích, trăm muôn chuyện tình đã đi qua nơi đây. Rồi một ngày kia nó bỗng ô trọc những muộn phiền. Hay là vì màu vàng rực ấy, như nhiều người nói, là màu của phản bội, chẳng thủy chung ? Nhưng màu vàng ấy tôi thấy rất nhớ nhung, nhớ nhung như nắng vàng của Huy Cận , nhất là khi lam tím hoàng hôn cúi xuống hôn phớt vàng hoa dã quỳ, sương mù đuổi ngày đi để ôm lấy mộng mơ.
Những mảng màu nhớ nhung li ti những sắc màu mà vàng hoa dã quỳ như tấm voan kỷ niệm phủ trùm lên. Sắc vàng cứ rực rỡ không thôi. Tôi nhắc "búp bê núi" giữ giùm Đà Lạt. Cô bé hẹn hò "ngày về, rồi sẽ biết ai đổi thay". Tôi còn về thì làm sao thay đổi, nhất là khi tôi nhận ra rất sâu trong lòng mình có một chỗ để mộng mơ và kỷ niệm nương tựa như Đà Lạt, phải không "búp bê núi" ?
"Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung
Có ai đàn lẻ để tơ chùng"

Bạn Hoa Cúc Xanh yêu hoa cúc nhỉ. Mình thì lan, hồng, đào...hoa nào cũng thích (tham lam hén ) nhưng có lẽ đồng cảm với cái hồn của hoa dại hơn cả, nhất là với những bông cúc trắng.
Bác Milou post bài về liễu hay quá mà hôm nay em mới đọc được.

Hic, em cũng mang tên một loài dương liễu nhưng chả "liễu rũ hiền dịu thướt tha" như những người đẹp tiểu thư trong bài viết ấy chút nào ! Em thấy mình giống hoa dại hơn, hì hì hì, bụi bụi . Duy chỉ có một điểm em cũng hơi bất ngờ khi phát hiện ra nó trùng hợp như vậy. Đó là lúc đọc bài của chị Angelique mới biết cây Thùy dương tên tiếng Pháp là "Saules pleureurs", tiếng Anh "Weeping willow", có nghĩa là "liễu khóc". Mà em thì hay khóc lắm .
Các bác có gì về hoa post tiếp nhé. Em cũng rất thích khi được đọc những tâm sự chia sẻ của các bác về một loài hoa nào đó, như bác Khongquen25 đã kể về một kỷ niệm với hoa Phượng vậy.
Mấy bài về hoa hồng em có dịch sơ sơ nhưng thấy lủng củng quá (vì từ nhiều nguồn khác nhau), chắc em còn phải chỉnh sửa nhiều, hơi ngán vì nó dài quá, có lẽ em sẽ cắt bớt cho gọn. Mà sao hôm nay em gửi hình không được nhỉ.
À, các bác ơi, em tìm được một bài tùy bút hay hay về hoa dã quỳ. Có bác nào biết hoa dã quỳ như thế nào không ? Hic, em chưa bao giờ thấy nó cả, dù đã nghe nói đến nhiều.

Vàng hoa dã quỳ
(Nguyễn Phi)​

Lam tím hoàng hôn, sương mù bảng lảng, vàng hoa dã quỳ như những vật màu siêu thực phết lên tâm hồn tôi bức tranh của nhớ, của mộng tưởng và nhất là kỷ niệm của phố núi, phố sương Đà Lạt...Vì thế, tôi thường tìm về với Đà Lạt như tìm về với chiếc nôi của âu yếm, chiếc vỏ sò yên bình giữa đại dương sóng vỗ. Tôi về cả bằng nẻo nhớ, trên từng chặng cây số của mộng mơ.
Dường như ở phố núi, phố hoa này đã từng hẹn hò với thiên đường nào tôi đã mất, hay chưa có...Có thể đó là màu lam tím của hoàng hôn khi tiễn chiều đi và đón đêm về, nên có cái buồn của tiễn biệt, cái nôn nao của gặp gỡ ban đầu. Và rồi những con phố, chập chùng như thủy triều và mắt "nhỏ" nữa, rất gần sao trời nên ánh ướt long lanh. Tôi nhớ những đêm sao, sao như nát cả bầu trời, tôi lang thang với "búp bê núi", trời lạnh lắm, có cả mây trong hơi thở và đường đi bổng trầm như giai điệu một khúc ca.
Cả sắc vàng nữa, rưng rức những nhớ nhung. Tại sao giữa ngàn sắc của ngàn hoa tôi chỉ yêu có màu vàng. Màu dã quỳ vàng như nắng mật lang thang thường rực lên trong những tháng cuối năm. Dã quỳ là hoa nắng của xứ mùa đông, hay là ngọn lửa của tâm hồn sâu kín nào đó giả vờ lạnh giá chỉ ửng hồng lên ở đôi má cao nguyên ?
Đà Lạt đẹp lắm, nên nhiều người yêu. Tôi nhắc "búp bê núi" giữ giùm tôi. Mốt kia tôi về, Đà Lạt đừng thay đổi. Tôi sợ, vì từng nhìn thấy Đà Lạt đổi thay. Như Đồi Cù nên thơ kia nơi tôi gửi mộng ngày đầu tiên lên đồi cổ tích, trăm muôn chuyện tình đã đi qua nơi đây. Rồi một ngày kia nó bỗng ô trọc những muộn phiền. Hay là vì màu vàng rực ấy, như nhiều người nói, là màu của phản bội, chẳng thủy chung ? Nhưng màu vàng ấy tôi thấy rất nhớ nhung, nhớ nhung như nắng vàng của Huy Cận , nhất là khi lam tím hoàng hôn cúi xuống hôn phớt vàng hoa dã quỳ, sương mù đuổi ngày đi để ôm lấy mộng mơ.
Những mảng màu nhớ nhung li ti những sắc màu mà vàng hoa dã quỳ như tấm voan kỷ niệm phủ trùm lên. Sắc vàng cứ rực rỡ không thôi. Tôi nhắc "búp bê núi" giữ giùm Đà Lạt. Cô bé hẹn hò "ngày về, rồi sẽ biết ai đổi thay". Tôi còn về thì làm sao thay đổi, nhất là khi tôi nhận ra rất sâu trong lòng mình có một chỗ để mộng mơ và kỷ niệm nương tựa như Đà Lạt, phải không "búp bê núi" ?
"Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung
Có ai đàn lẻ để tơ chùng"

TextTextText
Hoa Cúc _loài hoa tôi yêu thích nhất
Cúc đẹp vô cùng! Ngắm một cây ngân truyền cúc trổ hoa đổ dài như dòng suối bạc, hẳn bạn yêu thu thêm bội phần.Bạch ngọc liên châu trắng muốt , cánh nhỏ dài đầu nở như sa ngọn, tất cả rủ xuống như hàng châu...Bạch khổng tước trắng trong , vẻ sang quý ....Hồng thuý kiều tím u huyền đứng trong bình tuý hồng, liệu sắc tím nào sánh nổi? Bạch mi[thọ mi]cánh nhỏ tựa sợi cước,rất tách bạch, quả là kì công của tạo hoá.Thiên hạ thường ngưỡng mộ vẻ đồ sộ của cúc đại đoa, áp đảo muôn hoa bởi mật độ dày đặc của cánh.Nhưng các cụ sành chơi bảo no khí giống bát bún rối.Vì một cách nhìn quan trọng la tiêu chuẩn hoa đep " cánh xếp dõng dạc", rõ ràng, từng cánh phải đẹp độc lậpm mỗi cánh la một hoa.Bởi thế số người yêu cúc thâm sâu đánh giá cao Hoàng kim cúc , có màu vàng kim nhũ[ chư ko vàng khè]chúa tể, cánh nở phân minh.Và nhất là gặp một lão cúc thế lả huyền, thân đanh, lá xanh vừa phải, đổ xuống dăm bông thôi, đừng nhiều nhưng đều hướng dương, như quân tử, như người lương thiện ngước nhìn ai cũng ko hổ thẹn.....Hướng dương kho lắm, thuật chăm sóc của người chơi ko để cành yếu, hoa to quá , nở thõng xuống.
Đào Tiềm , tự Uyên Minh, quan huyện lệnh Bành Trạch , Giang Tây, đời Tấn An Đế, người trồng va yêu hoa cúc vô song nên hậu thế co câu " Uyên Minh khứ hậu vô tri kỉ"[ Uyên Minh mất rồi , ko còn ai tri kỉ]
.Thời nay , mọi người chỉ yêu và biết đến cúc như một loài hoa đẹp.Biết bây giờ còn mấy người yêu cúc như một tri âm ,
Cả tôi , cũng ko dám bảo mình là người như thế
HOACUCXANH22

TextTextText
Hoa Cúc _loài hoa tôi yêu thích nhất
Cúc đẹp vô cùng! Ngắm một cây ngân truyền cúc trổ hoa đổ dài như dòng suối bạc, hẳn bạn yêu thu thêm bội phần.Bạch ngọc liên châu trắng muốt , cánh nhỏ dài đầu nở như sa ngọn, tất cả rủ xuống như hàng châu...Bạch khổng tước trắng trong , vẻ sang quý ....Hồng thuý kiều tím u huyền đứng trong bình tuý hồng, liệu sắc tím nào sánh nổi? Bạch mi[thọ mi]cánh nhỏ tựa sợi cước,rất tách bạch, quả là kì công của tạo hoá.Thiên hạ thường ngưỡng mộ vẻ đồ sộ của cúc đại đoa, áp đảo muôn hoa bởi mật độ dày đặc của cánh.Nhưng các cụ sành chơi bảo no khí giống bát bún rối.Vì một cách nhìn quan trọng la tiêu chuẩn hoa đep " cánh xếp dõng dạc", rõ ràng, từng cánh phải đẹp độc lậpm mỗi cánh la một hoa.Bởi thế số người yêu cúc thâm sâu đánh giá cao Hoàng kim cúc , có màu vàng kim nhũ[ chư ko vàng khè]chúa tể, cánh nở phân minh.Và nhất là gặp một lão cúc thế lả huyền, thân đanh, lá xanh vừa phải, đổ xuống dăm bông thôi, đừng nhiều nhưng đều hướng dương, như quân tử, như người lương thiện ngước nhìn ai cũng ko hổ thẹn.....Hướng dương kho lắm, thuật chăm sóc của người chơi ko để cành yếu, hoa to quá , nở thõng xuống.
Đào Tiềm , tự Uyên Minh, quan huyện lệnh Bành Trạch , Giang Tây, đời Tấn An Đế, người trồng va yêu hoa cúc vô song nên hậu thế co câu " Uyên Minh khứ hậu vô tri kỉ"[ Uyên Minh mất rồi , ko còn ai tri kỉ]
.Thời nay , mọi người chỉ yêu và biết đến cúc như một loài hoa đẹp.Biết bây giờ còn mấy người yêu cúc như một tri âm ,
Cả tôi , cũng ko dám bảo mình là người như thế
HOACUCXANH22

VÀI CẢM NGHĨ KHI XEM HOA QUỲNH NỞ
Lương Thư Trung ​

Từ thuở nhỏ, tôi đã nghe cha tôi kể về một loại hoa quý hiếm, chỉ nở vào ban đêm, đó là hoa Quỳnh. Vậy mà rồi, đâu có lần nào tôi thấy được một đóa Quỳnh nở. Bởi, như cha tôi chậm rải truyện trò : "Ai may mắn lắm mới được xem hoa Quỳnh đang nở ." Vì hoa Quỳnh nở vào ban đêm với một hương thơm tinh khiết đến ngạt ngào, mà trẻ con như tôi hồi ấy ở nhà quê cứ chạng vạng tối khi gà nhảy lên cây ngủ là mấy đứa trẻ cũng ngủ mất đất từ lúc nào . Rồi dần dà sau này lớn lên, xa cha mẹ già, xa những bụi hoa Quỳnh của cha, nên tôi không còn có dịp nào để hưởng cái may như lời cha tôi căn dặn mỗi lần những chậu hoa của cha có cánh hoa nở vào lúc đêm khuya . Nhớ ngày mẹ tôi còn sanh tiền, mẹ tôi rất thích trồng hoa ngay trước sân nhà, chung quanh bàn thông Thiên, dọc theo lối đi từ trên nhà đến bến sông đủ sắc màu xanh, tím, vàng, hường của những loại hoa ở nhà quê người ta hay trồng nhưng đậm đà hương sắc. Mẹ tôi cũng thích những bụi Quỳnh, nhưng tôi nghe mẹ kể lâu lắm mới có hoa, mà cũng không dễ dầu gì thấy được một lần hoa Quỳnh nở, nó hiếm hoi lắm!
Bẵng đi mấy mươi năm, đời sống cùng thời cuộc nhiều lúc làm cho con người không có nhiều thì giờ cùng cơ hội sống theo sở thích của mình. Miếng cơm, manh áo, con cái, gia đình, trăm thứ trăm lo nên việc hưởng chút thư nhàn với chậu hoa, chậu kiểng cũng là điều họa hoằn, "năm thuở mười thì" mới có một lần. Những ngày đầu sống nơi quê người, lòng khách tha hương buồn chán đến cùng cực. Lạ nước, lạ cái và lạ cả tiếng nói cùng trăm thứ lạ khác của xã hội tây phương càng làm cho tôi nhiều lúc không buồn ngắm ánh trăng lưỡi liềm lúc nào cũng dựng đứng, không bao giờ nằm ngang như trăng lưỡi liềm nơi chốn cố hương, không nhìn vì sao Nam Tào hoặc sao Bắc Đẩu mỗi đêm về để định hướng mình đang ở nơi nào trên mặt đất, không buồn nghe các loài chim hót phía sau nhà dù chim sẻ, chim bồ câụ.. Còn bông hoa, cây kiểng ở nơi xa quê này như một món hàng xa xỉ đối với lòng dạ luôn héo úa của những kẻ lạc loài ... Nhưng rồi, thật tình cờ, gia đình tôi được một vị thầy giáo đem lại cho tôi một chiếc lá Quỳnh. Chiếc lá nhỏ ấy màu xanh đậm mà người quen chỉ cho tôi cách gầy giống khá dễ dàng là chỉ cần cắm vào một chậu đất rồi o bế, tưới nước, bón phân là nó sống như một loại lá cây sống đời mà mẹ tôi hay cắm gần lu nước uống ngày xưa của mẹ ở bên nhà.
Thắm thoát mà đã sáu năm tôi đến chốn này và cũng đã sáu năm bụi hoa Quỳnh mà tôi trồng vẫn chưa một lần trổ hoa dù những chiếc lá mỗi ngày rất xanh tốt, um tùm. Có lẽ vì cây để trong nhà, bên khung cửa sổ nên thiếu ánh nắng mặt trời, do đó mà bụi hoa Quỳnh không trổ bông được. Tôi luôn an ủi mình như vậy để mà hy vọng. Lại nữa, vượt lên trên mọi sở thích, tôi trồng hoa Quỳnh cùng một vài chậu hoa lài, chậu hạnh với những cánh hoa màu trắng thơm thơm hương hoa cam, hoa bưởi là để tưởng nhớ cha mẹ tôi nhiều hơn, vì song thân tôi dù sống lam lũ ở nhà quê nhưng lại lấy việc trồng hoa, lập vườn như một thú vui tao nhã của tuổi già . Nhớ ngày xưa, mỗi buổi sáng vài bông trang màu đỏ xòe ra với mật ngọt, mấy luống hoa mười giờ cánh mỏng đượm màu tím trên vùng lá non xanh mượt, hoa vạn thọ phảng phất hương thơm nhẹ nhàng, những cánh hoa mai trắng rụng đầy gốc sau những ngày mưa, mai tứ quí dường như bốn mùa hoa vàng chen chúc giữa những cành nhánh lá cây xanh lúc nào cũng có vài cặp vợ chồng loài chim manh manh, chim áo già, chim sâu, chim sẻ cười vui ríu rít trong ấy hoặc đêm đêm hương thơm của hoa dạ lý hương chảy tràn trong không gian vắng lặng của vườn quê, tôi nghe cha mẹ tôi tắm tắt khen từng loại hương thơm, từng màu sắc của mỗi loài hoa vô cùng thích thú...
Dường như, khi niềm hy vọng về một mơ ước nào tưởng chừng nguội lạnh, điều mơ ước ấy thường lại đến thật bất ngờ như một buổi tương phùng của những tâm hồn đồng điệu mà không hẹn trước... Lúc hạnh ngộ như vậy trong lòng của mỗi người vui biết bao nhiêu ! Và tôi đã nhận được niềm vui ấy vào mấy hôm rồi khi nụ hoa Quỳnh vừa nhú ra từ chiếc lá già xanh biếc . Thế là tôi bắt đầu nhìn ngắm nụ hoa Quỳnh theo từng ngày qua từng ngày thật háo hức, đợi chờ ...Lúc đầu, như một hạt lúa móng chim màu xanh trong ngần, nụ hoa lớn dần cùng với cuống hoa bằng chiếc tăm... Đến ngày thứ mười bốn, kể từ ngày lá Quỳnh nhú nụ, cuống hoa lớn bằng ngón tay út và nụ hoa căng đầy như trái hồng chín đỏ . Và rồi, nụ hoa bắt đầu chuyển mình khi tiết trời bên ngoài lành lạnh... Đúng chín giờ đêm, không gian tỉnh lặng, nụ hoa bắt đầu nở. Những đài hoa rung rinh như vặn mình và vươn ra từ từ mà mắt thường chúng tôi cũng trông thấy được ... Gia đình tôi, mọi người cùng ngồi bên nụ hoa Quỳnh đang nở . Những cánh hoa thật mỏng màu trắng ngà chuyển dịch thành một ngôi sao nhiều cánh đan kết liền mí vào nhau thành một vòng tròn từ từ lớn dần như hoa đang thở, đang cười làm cho cuống hoa chập chờn ... Nhà tôi nấu nước sôi và chăm bình nước trà ướp hoa lài từ bên Việt Nam mà có người gửi biếu mấy hôm trước. Con tôi, chúng nó lăng xăng, đứa thắp nhang đèn trên bàn thờ ông bà, đứa mang trà rót vào các tách nhỏ van vái Trời Phật, tổ tiên. Tôi có mời thêm một người bạn trẻ ở gần bên nhà rất say mê hoa Quỳnh đến xem hoa nở vào tối hôm ấy . Chúng tôi ngồi quây quần bên nhau uống trà kể chuyện về loài hoa quí này . Anh bạn trẻ này nghĩ ngợi hoa Quỳnh như một người bạn hiền đến thăm bạn sau những giờ làm lụng vất vả ban ngày, rồi chuyện trò, hàn huyên, sau đó khách lại ra về mà những lời chuyện trò như một chút dư hương còn lại mãi ... Tôi thì kể cho các con tôi nghe về cái thú xem hoa nở của ông bà nội các cháu, nhất là hoa Quỳnh, theo lời cha tôi ngày xưa . Trong lòng tôi, tôi nghĩ như cha mẹ tôi đang về thăm con cháu qua đóa Quỳnh vừa mới chuyển mình. Những cánh hoa linh động vô cùng như có bước chân nhẹ, có hơi thở từ búp măng dần dần mở ra theo thứ tự thật dịu dàng... Và sau hai giờ khai hoa nở nhụy, cánh hoa Quỳnh đã khoe sắc, khoe hương một cách sắc xảo, tài tình, hoàn hão ... Những nhụy hoa vàng hướng về bên trên, thay vì như nhụy của nhiều loài hoa cứ vươn thẳng về phía trước, uốn con thành hình một vương miện hoặc như chiếc mui của một chiếc thuyền rồng với mũi thuyền là những sợi nhỏ như tơ óng ánh, kỳ ảo . Đóa Quỳnh tỏa hương thơm bát ngát khắp căn phòng khách. Hương thơm chan hòa trong hơi thở, trong tiếng nói, trên nụ cười, trên bức rèm the mỏng treo nơi bệ cửa sổ, trên sách vở, trong làn hương khói nơi bàn thờ cha mẹ tôi ... Những nhụy vàng của hoa bắt đầu rắc đều trên tờ giấy trắng mỏng hứng bên dưới đóa Quỳnh như chiếc khăn dệt bằng loại tơ tằm vàng óng, tròn xoe ... Những đài hoa từ từ xếp lại, những cánh hoa mỏng cũng e ấp đậy lại nhụy hoa thật nhẹ nhàng như hoa buồn đi ngủ muộn...
Đêm càng về khuya, từng chập, từng chập, những ngọn gió từ biển rít ngoài trời tối mờ mờ ánh đèn đường, lướt thướt kéo mình qua tàng cây phong đứng ngủ qua đêm...

​

VÀI CẢM NGHĨ KHI XEM HOA QUỲNH NỞ
Lương Thư Trung ​

Từ thuở nhỏ, tôi đã nghe cha tôi kể về một loại hoa quý hiếm, chỉ nở vào ban đêm, đó là hoa Quỳnh. Vậy mà rồi, đâu có lần nào tôi thấy được một đóa Quỳnh nở. Bởi, như cha tôi chậm rải truyện trò : "Ai may mắn lắm mới được xem hoa Quỳnh đang nở ." Vì hoa Quỳnh nở vào ban đêm với một hương thơm tinh khiết đến ngạt ngào, mà trẻ con như tôi hồi ấy ở nhà quê cứ chạng vạng tối khi gà nhảy lên cây ngủ là mấy đứa trẻ cũng ngủ mất đất từ lúc nào . Rồi dần dà sau này lớn lên, xa cha mẹ già, xa những bụi hoa Quỳnh của cha, nên tôi không còn có dịp nào để hưởng cái may như lời cha tôi căn dặn mỗi lần những chậu hoa của cha có cánh hoa nở vào lúc đêm khuya . Nhớ ngày mẹ tôi còn sanh tiền, mẹ tôi rất thích trồng hoa ngay trước sân nhà, chung quanh bàn thông Thiên, dọc theo lối đi từ trên nhà đến bến sông đủ sắc màu xanh, tím, vàng, hường của những loại hoa ở nhà quê người ta hay trồng nhưng đậm đà hương sắc. Mẹ tôi cũng thích những bụi Quỳnh, nhưng tôi nghe mẹ kể lâu lắm mới có hoa, mà cũng không dễ dầu gì thấy được một lần hoa Quỳnh nở, nó hiếm hoi lắm!
Bẵng đi mấy mươi năm, đời sống cùng thời cuộc nhiều lúc làm cho con người không có nhiều thì giờ cùng cơ hội sống theo sở thích của mình. Miếng cơm, manh áo, con cái, gia đình, trăm thứ trăm lo nên việc hưởng chút thư nhàn với chậu hoa, chậu kiểng cũng là điều họa hoằn, "năm thuở mười thì" mới có một lần. Những ngày đầu sống nơi quê người, lòng khách tha hương buồn chán đến cùng cực. Lạ nước, lạ cái và lạ cả tiếng nói cùng trăm thứ lạ khác của xã hội tây phương càng làm cho tôi nhiều lúc không buồn ngắm ánh trăng lưỡi liềm lúc nào cũng dựng đứng, không bao giờ nằm ngang như trăng lưỡi liềm nơi chốn cố hương, không nhìn vì sao Nam Tào hoặc sao Bắc Đẩu mỗi đêm về để định hướng mình đang ở nơi nào trên mặt đất, không buồn nghe các loài chim hót phía sau nhà dù chim sẻ, chim bồ câụ.. Còn bông hoa, cây kiểng ở nơi xa quê này như một món hàng xa xỉ đối với lòng dạ luôn héo úa của những kẻ lạc loài ... Nhưng rồi, thật tình cờ, gia đình tôi được một vị thầy giáo đem lại cho tôi một chiếc lá Quỳnh. Chiếc lá nhỏ ấy màu xanh đậm mà người quen chỉ cho tôi cách gầy giống khá dễ dàng là chỉ cần cắm vào một chậu đất rồi o bế, tưới nước, bón phân là nó sống như một loại lá cây sống đời mà mẹ tôi hay cắm gần lu nước uống ngày xưa của mẹ ở bên nhà.
Thắm thoát mà đã sáu năm tôi đến chốn này và cũng đã sáu năm bụi hoa Quỳnh mà tôi trồng vẫn chưa một lần trổ hoa dù những chiếc lá mỗi ngày rất xanh tốt, um tùm. Có lẽ vì cây để trong nhà, bên khung cửa sổ nên thiếu ánh nắng mặt trời, do đó mà bụi hoa Quỳnh không trổ bông được. Tôi luôn an ủi mình như vậy để mà hy vọng. Lại nữa, vượt lên trên mọi sở thích, tôi trồng hoa Quỳnh cùng một vài chậu hoa lài, chậu hạnh với những cánh hoa màu trắng thơm thơm hương hoa cam, hoa bưởi là để tưởng nhớ cha mẹ tôi nhiều hơn, vì song thân tôi dù sống lam lũ ở nhà quê nhưng lại lấy việc trồng hoa, lập vườn như một thú vui tao nhã của tuổi già . Nhớ ngày xưa, mỗi buổi sáng vài bông trang màu đỏ xòe ra với mật ngọt, mấy luống hoa mười giờ cánh mỏng đượm màu tím trên vùng lá non xanh mượt, hoa vạn thọ phảng phất hương thơm nhẹ nhàng, những cánh hoa mai trắng rụng đầy gốc sau những ngày mưa, mai tứ quí dường như bốn mùa hoa vàng chen chúc giữa những cành nhánh lá cây xanh lúc nào cũng có vài cặp vợ chồng loài chim manh manh, chim áo già, chim sâu, chim sẻ cười vui ríu rít trong ấy hoặc đêm đêm hương thơm của hoa dạ lý hương chảy tràn trong không gian vắng lặng của vườn quê, tôi nghe cha mẹ tôi tắm tắt khen từng loại hương thơm, từng màu sắc của mỗi loài hoa vô cùng thích thú...
Dường như, khi niềm hy vọng về một mơ ước nào tưởng chừng nguội lạnh, điều mơ ước ấy thường lại đến thật bất ngờ như một buổi tương phùng của những tâm hồn đồng điệu mà không hẹn trước... Lúc hạnh ngộ như vậy trong lòng của mỗi người vui biết bao nhiêu ! Và tôi đã nhận được niềm vui ấy vào mấy hôm rồi khi nụ hoa Quỳnh vừa nhú ra từ chiếc lá già xanh biếc . Thế là tôi bắt đầu nhìn ngắm nụ hoa Quỳnh theo từng ngày qua từng ngày thật háo hức, đợi chờ ...Lúc đầu, như một hạt lúa móng chim màu xanh trong ngần, nụ hoa lớn dần cùng với cuống hoa bằng chiếc tăm... Đến ngày thứ mười bốn, kể từ ngày lá Quỳnh nhú nụ, cuống hoa lớn bằng ngón tay út và nụ hoa căng đầy như trái hồng chín đỏ . Và rồi, nụ hoa bắt đầu chuyển mình khi tiết trời bên ngoài lành lạnh... Đúng chín giờ đêm, không gian tỉnh lặng, nụ hoa bắt đầu nở. Những đài hoa rung rinh như vặn mình và vươn ra từ từ mà mắt thường chúng tôi cũng trông thấy được ... Gia đình tôi, mọi người cùng ngồi bên nụ hoa Quỳnh đang nở . Những cánh hoa thật mỏng màu trắng ngà chuyển dịch thành một ngôi sao nhiều cánh đan kết liền mí vào nhau thành một vòng tròn từ từ lớn dần như hoa đang thở, đang cười làm cho cuống hoa chập chờn ... Nhà tôi nấu nước sôi và chăm bình nước trà ướp hoa lài từ bên Việt Nam mà có người gửi biếu mấy hôm trước. Con tôi, chúng nó lăng xăng, đứa thắp nhang đèn trên bàn thờ ông bà, đứa mang trà rót vào các tách nhỏ van vái Trời Phật, tổ tiên. Tôi có mời thêm một người bạn trẻ ở gần bên nhà rất say mê hoa Quỳnh đến xem hoa nở vào tối hôm ấy . Chúng tôi ngồi quây quần bên nhau uống trà kể chuyện về loài hoa quí này . Anh bạn trẻ này nghĩ ngợi hoa Quỳnh như một người bạn hiền đến thăm bạn sau những giờ làm lụng vất vả ban ngày, rồi chuyện trò, hàn huyên, sau đó khách lại ra về mà những lời chuyện trò như một chút dư hương còn lại mãi ... Tôi thì kể cho các con tôi nghe về cái thú xem hoa nở của ông bà nội các cháu, nhất là hoa Quỳnh, theo lời cha tôi ngày xưa . Trong lòng tôi, tôi nghĩ như cha mẹ tôi đang về thăm con cháu qua đóa Quỳnh vừa mới chuyển mình. Những cánh hoa linh động vô cùng như có bước chân nhẹ, có hơi thở từ búp măng dần dần mở ra theo thứ tự thật dịu dàng... Và sau hai giờ khai hoa nở nhụy, cánh hoa Quỳnh đã khoe sắc, khoe hương một cách sắc xảo, tài tình, hoàn hão ... Những nhụy hoa vàng hướng về bên trên, thay vì như nhụy của nhiều loài hoa cứ vươn thẳng về phía trước, uốn con thành hình một vương miện hoặc như chiếc mui của một chiếc thuyền rồng với mũi thuyền là những sợi nhỏ như tơ óng ánh, kỳ ảo . Đóa Quỳnh tỏa hương thơm bát ngát khắp căn phòng khách. Hương thơm chan hòa trong hơi thở, trong tiếng nói, trên nụ cười, trên bức rèm the mỏng treo nơi bệ cửa sổ, trên sách vở, trong làn hương khói nơi bàn thờ cha mẹ tôi ... Những nhụy vàng của hoa bắt đầu rắc đều trên tờ giấy trắng mỏng hứng bên dưới đóa Quỳnh như chiếc khăn dệt bằng loại tơ tằm vàng óng, tròn xoe ... Những đài hoa từ từ xếp lại, những cánh hoa mỏng cũng e ấp đậy lại nhụy hoa thật nhẹ nhàng như hoa buồn đi ngủ muộn...
Đêm càng về khuya, từng chập, từng chập, những ngọn gió từ biển rít ngoài trời tối mờ mờ ánh đèn đường, lướt thướt kéo mình qua tàng cây phong đứng ngủ qua đêm...

​

Trong phòng khách thật yên vắng, đóa Quỳnh cũng khép mình thật kín đáo như hồi lúc chín giờ hoa còn búp nụ . Chúng tôi tiếp tục uống những giọt trà muộn màn để xem hoa khép cánh, hoa tàn. Nhụy hoa tiếp tục rớt đầy trên trang giấy trắng làm cho chiếc khăn vàng càng dày thêm lên màu vàng đầy hương thơm sắc thắm... Cuống hoa như mềm ra, rũ xuống và giữ lấy đóa hoa lớn bằng bàn tay đứa bé có khuôn mặt khôi ngô xòe ra mà giờ nó đang thu mình lại thật gọn gàng, quý phái ... Thế là hoa Quỳnh đi ngủ ngay trong đêm và những cánh hoa không còn cựa mình dậy nổi nữa ! Và rồi hoa cứ ở vị thế ngủ vùi có đến cả tuần lễ sau hoa mới thật sự héo khô . Những cánh hoa bám chặt cuống hoa gầy guộc buông thòng xuống, rã rời ... Những cánh hoa khô vẫn giữ màu trắng ngà ngà ... Các đài hoa khô như những chiếc rễ tre nhăn nheo vẫn không rời cuống. Hoa Quỳnh tàn, nhưng hoa không rữa nát như những kiếp hoa tàn úa khác mà thế nhân vẫn thường hay bắt gặp nơi những loài hoa trong trời đất, tạo vật.
Hoa Quỳnh quả thật là một loài hoa quý hiếm vô cùng! Trong thơ ca các văn nhân thi sĩ thường ngợi ca hoa Quỳnh. Ngày tiễn biệt thi sĩ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu, cụ Huỳnh Thúc Kháng có viết hai câu đối, theo cụ Quách Tấn nhận xét hai câu đối này xuất sắc nhất, trong đó có nhắc đến "hoa Quỳnh" như một nét đẹp của cụ Tản Đà, nguyên văn như sau: "Không sắc nhất Quỳnh hoa, tiếu khứ hân nhiêm, thiên thượng quần tiên đa quyến thuộc; Túy ngâm song bạch nhãn, hứng lai huy bút, nhân gian thiên thủ ngạo công hầu."
Cụ Huỳnh Thúc Kháng tự dịch :
"Không sắc một hoa Quỳnh, về vuốt râu chơi, tiên bạn lắm người nên quyến thuộc; Say ngâm hai mắt trắng, hứng thơ bút múa, giá thi mấy lớp xấp công hầu ."
Và cụ Quách Tấn đã viết về hai câu đối điếu này như sau :" Cụ Huỳnh cùng tiên sinh vốn không hay lui tới, cũng không có thư từ qua lại . Nhưng xem câu đối điếu thì biết Huỳnh chí sĩ kính yêu tiên sinh biết dường nào ! Niềm kính yêu giấu kín trong lòng mãi đến khi kẻ mất người còn mới thổ lộ . Mối tình thật là cao quý, thật là đẹp đẽ ! Tình đã cao đẹp, văn lại hàm súc. Chỉ có ba mươi hai chữ mà nói rõ khí tượng và tài năng của người quá cố. Không cần đọc tiểu sử, chỉ đọc câu đối điếu cũng đủ thấy được phẩm giá của Tản Đà tiên sinh, cũng biết qua được sự nghiệp văn chương của Tản Đà tiên sinh."(+)
Mới đây, trong bài thơ Ánh Trăng của một thi sĩ đã làm thơ hơn bốn mươi năm, nhưng mới có đứa con đầu lòng vừa chào đời vài tháng trước, thi phẩm "Tôi Cùng Gió Mùa" của thi sĩ Nguyễn Xuân Thiệp, cũng có nhắc đến cái quý đẹp của hoa Quỳnh:
"Trong khuya nghe một bông quỳnh nở
Phiến lá ngời . Vàng óng búp trăng
Hương biếc chạm vào trang sách quý
Mở ra thôi . Ước cũ hàng hàng."
(Ánh Trăng - Nguyễn Xuân Thiệp, Văn Học tháng 4-98)
Rồi những nhà thơ trẻ trên tạp chí Văn Học Nghệ Thuật Liên Mạng cũng mượn cái đẹp, cái quý của hoa Quỳnh mà diễn tả tấm lòng của mình, nhưng có lẽ vì chưa thấy tường tận những đóa Quỳnh nở cùng thời khắc ngắn ngủi của kiếp hoa chóng tàn này, mà nhiều ý thơ bị lệch lạc đi nhiềụ Vì lý do tôn trọng các tác giả, nên tôi xin được miễn trích thơ ra đây và với bài viết này, người viết chỉ có ước mơ nhỏ ghi lại diễn tiến một đóa Quỳnh đang nở cũng như thời khắc hoa tàn mà tôi đã có may mắn chờ hoa từ đầu đến cuối giữa đêm Thu nơi gác trọ của xứ người ... Mong lắm thay!
Trời đất ban cho con người những loài hoa như một ân sũng của tạo hóa và mỗi loài hoa đều có nét đẹp riêng, không loài hoa nào giống loài hoa nào ... Mỗi loại hoa như một kiếp người, có hoa lâu tàn, có hoa nở trong vài giờ rồi khép cánh nhận kiếp hoa tàn, khô héo ... Dù bền bĩ hay chóng tàn phai, thế rồi cũng kết thú c một đời hoa ! Nhưng có lẽ hoa Quỳnh cũng thuộc loài hoa tàn nhanh nhưng lại quý không kém loại hoa nào qua hương, qua sắc cùng sức mạnh mẻ, linh động của nụ hoa đang lúc khai hoa nở nhụy giữa đêm khuya...
Ngo ^`i xem lại gần ba mươi tấm ảnh chụp từ lúc nụ hoa Quỳnh mới nhú, rồi hoa nở, hoa khép cánh ngủ vùi êm ả, nhụy hoa vàng rơi trên trang giấy trắng tinh xếp thành vòng tròn, nghe như đâu đây mùi hương của hoa còn phảng phất, nhớ quá một đêm chờ hoa nở thú vị biết dường nào!
Và có lẽ, cái còn lại trong lòng đứa con đã mất cha mẹ từ hơn hai mươi ba năm trong đêm xem hoa Quỳnh nở là cái lòng tràn ngập nỗi nhớ thương song thân như đứa trẻ mong mẹ cha đi xa về, dù tóc tôi nay đã bạc đi nhiều, không còn trẻ nữa...
" Nửa đêm hoa Quỳnh nở.
Làn gió nhẹ hương đưa
Cha tôi về theo gió,
Mẹ tôi về theo hương.
Thương cha xem Quỳnh nở,
Nhớ mẹ già vườn xưa,
Nhụy hoa vàng thơm ngát
Mẹ thương hoài con thơ ..."
Lương Thư Trung
Hoa Kỳ, ngày 27-9-98
--------------------------

Trích bài viết "Kỷ Niệm về Tản Đà" của cụ Quách Tấn, đăng trên tạp chí Văn, xuất bản tại Sài Gòn năm 1971.

​

Được Milou sửa chữa / chuyển vào 06:38 ngày 30/07/2002

Trong phòng khách thật yên vắng, đóa Quỳnh cũng khép mình thật kín đáo như hồi lúc chín giờ hoa còn búp nụ . Chúng tôi tiếp tục uống những giọt trà muộn màn để xem hoa khép cánh, hoa tàn. Nhụy hoa tiếp tục rớt đầy trên trang giấy trắng làm cho chiếc khăn vàng càng dày thêm lên màu vàng đầy hương thơm sắc thắm... Cuống hoa như mềm ra, rũ xuống và giữ lấy đóa hoa lớn bằng bàn tay đứa bé có khuôn mặt khôi ngô xòe ra mà giờ nó đang thu mình lại thật gọn gàng, quý phái ... Thế là hoa Quỳnh đi ngủ ngay trong đêm và những cánh hoa không còn cựa mình dậy nổi nữa ! Và rồi hoa cứ ở vị thế ngủ vùi có đến cả tuần lễ sau hoa mới thật sự héo khô . Những cánh hoa bám chặt cuống hoa gầy guộc buông thòng xuống, rã rời ... Những cánh hoa khô vẫn giữ màu trắng ngà ngà ... Các đài hoa khô như những chiếc rễ tre nhăn nheo vẫn không rời cuống. Hoa Quỳnh tàn, nhưng hoa không rữa nát như những kiếp hoa tàn úa khác mà thế nhân vẫn thường hay bắt gặp nơi những loài hoa trong trời đất, tạo vật.
Hoa Quỳnh quả thật là một loài hoa quý hiếm vô cùng! Trong thơ ca các văn nhân thi sĩ thường ngợi ca hoa Quỳnh. Ngày tiễn biệt thi sĩ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu, cụ Huỳnh Thúc Kháng có viết hai câu đối, theo cụ Quách Tấn nhận xét hai câu đối này xuất sắc nhất, trong đó có nhắc đến "hoa Quỳnh" như một nét đẹp của cụ Tản Đà, nguyên văn như sau: "Không sắc nhất Quỳnh hoa, tiếu khứ hân nhiêm, thiên thượng quần tiên đa quyến thuộc; Túy ngâm song bạch nhãn, hứng lai huy bút, nhân gian thiên thủ ngạo công hầu."
Cụ Huỳnh Thúc Kháng tự dịch :
"Không sắc một hoa Quỳnh, về vuốt râu chơi, tiên bạn lắm người nên quyến thuộc; Say ngâm hai mắt trắng, hứng thơ bút múa, giá thi mấy lớp xấp công hầu ."
Và cụ Quách Tấn đã viết về hai câu đối điếu này như sau :" Cụ Huỳnh cùng tiên sinh vốn không hay lui tới, cũng không có thư từ qua lại . Nhưng xem câu đối điếu thì biết Huỳnh chí sĩ kính yêu tiên sinh biết dường nào ! Niềm kính yêu giấu kín trong lòng mãi đến khi kẻ mất người còn mới thổ lộ . Mối tình thật là cao quý, thật là đẹp đẽ ! Tình đã cao đẹp, văn lại hàm súc. Chỉ có ba mươi hai chữ mà nói rõ khí tượng và tài năng của người quá cố. Không cần đọc tiểu sử, chỉ đọc câu đối điếu cũng đủ thấy được phẩm giá của Tản Đà tiên sinh, cũng biết qua được sự nghiệp văn chương của Tản Đà tiên sinh."(+)
Mới đây, trong bài thơ Ánh Trăng của một thi sĩ đã làm thơ hơn bốn mươi năm, nhưng mới có đứa con đầu lòng vừa chào đời vài tháng trước, thi phẩm "Tôi Cùng Gió Mùa" của thi sĩ Nguyễn Xuân Thiệp, cũng có nhắc đến cái quý đẹp của hoa Quỳnh:
"Trong khuya nghe một bông quỳnh nở
Phiến lá ngời . Vàng óng búp trăng
Hương biếc chạm vào trang sách quý
Mở ra thôi . Ước cũ hàng hàng."
(Ánh Trăng - Nguyễn Xuân Thiệp, Văn Học tháng 4-98)
Rồi những nhà thơ trẻ trên tạp chí Văn Học Nghệ Thuật Liên Mạng cũng mượn cái đẹp, cái quý của hoa Quỳnh mà diễn tả tấm lòng của mình, nhưng có lẽ vì chưa thấy tường tận những đóa Quỳnh nở cùng thời khắc ngắn ngủi của kiếp hoa chóng tàn này, mà nhiều ý thơ bị lệch lạc đi nhiềụ Vì lý do tôn trọng các tác giả, nên tôi xin được miễn trích thơ ra đây và với bài viết này, người viết chỉ có ước mơ nhỏ ghi lại diễn tiến một đóa Quỳnh đang nở cũng như thời khắc hoa tàn mà tôi đã có may mắn chờ hoa từ đầu đến cuối giữa đêm Thu nơi gác trọ của xứ người ... Mong lắm thay!
Trời đất ban cho con người những loài hoa như một ân sũng của tạo hóa và mỗi loài hoa đều có nét đẹp riêng, không loài hoa nào giống loài hoa nào ... Mỗi loại hoa như một kiếp người, có hoa lâu tàn, có hoa nở trong vài giờ rồi khép cánh nhận kiếp hoa tàn, khô héo ... Dù bền bĩ hay chóng tàn phai, thế rồi cũng kết thú c một đời hoa ! Nhưng có lẽ hoa Quỳnh cũng thuộc loài hoa tàn nhanh nhưng lại quý không kém loại hoa nào qua hương, qua sắc cùng sức mạnh mẻ, linh động của nụ hoa đang lúc khai hoa nở nhụy giữa đêm khuya...
Ngo ^`i xem lại gần ba mươi tấm ảnh chụp từ lúc nụ hoa Quỳnh mới nhú, rồi hoa nở, hoa khép cánh ngủ vùi êm ả, nhụy hoa vàng rơi trên trang giấy trắng tinh xếp thành vòng tròn, nghe như đâu đây mùi hương của hoa còn phảng phất, nhớ quá một đêm chờ hoa nở thú vị biết dường nào!
Và có lẽ, cái còn lại trong lòng đứa con đã mất cha mẹ từ hơn hai mươi ba năm trong đêm xem hoa Quỳnh nở là cái lòng tràn ngập nỗi nhớ thương song thân như đứa trẻ mong mẹ cha đi xa về, dù tóc tôi nay đã bạc đi nhiều, không còn trẻ nữa...
" Nửa đêm hoa Quỳnh nở.
Làn gió nhẹ hương đưa
Cha tôi về theo gió,
Mẹ tôi về theo hương.
Thương cha xem Quỳnh nở,
Nhớ mẹ già vườn xưa,
Nhụy hoa vàng thơm ngát
Mẹ thương hoài con thơ ..."
Lương Thư Trung
Hoa Kỳ, ngày 27-9-98
--------------------------

Trích bài viết "Kỷ Niệm về Tản Đà" của cụ Quách Tấn, đăng trên tạp chí Văn, xuất bản tại Sài Gòn năm 1971.

​

Được Milou sửa chữa / chuyển vào 06:38 ngày 30/07/2002

Bông sen
Hoàng Phủ Ngọc Tường
"Tháp Mười đẹp nhất bông sen..."
Đó là một trong nhiều điều tôi tò mò muốn biết khi về thăm Đồng Tháp Mười, vì từ bé đến giờ tôi chưa hề thấy sen mọc hoang. Ở Huế cũng như khắp các làng quê miền Bắc, miền Trung tôi đã đi qua, sen được trồng trong những đầm, hồ dành riêng, không xen lẫn với các loài thủy thực vật khác, và nhất là không tự mọc theo kiểu cây dại. Mùa thu mặt hồ xanh biếc vắng lặng làm bâng khuâng, tưởng như linh hồn bông sen đã lặn về ẩn náu đâu dưới thủy cung.
Về Đồng Tháp Mười mới biết, ở đây sen nở mênh mông chi địa, chung sống không nề hà cùng lau sậy, cỏ lác, cỏ năn... tự mình thơm ngát giữa đầm lầy. Liên tưởng tới câu ca dao ngợi khen phẩm chất bông sen thuộc lòng từ nhỏ, "Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn", tôi chợt thấy buồn cười vì một điều vô nghĩa đã tồn tại quá lâu trong văn chương.
Không thể bảo rằng bông sen "gần bùn" bởi vì sen chính là từ bùn ngoi lên, được bùn nuôi dưỡng, thậm chí được dành một cọng riêng không chung với lá nhờ thế mà đủ sống, mà thơm tho gởi hương cho gió. Mẹ vắt mình nuôi con khôn lớn thành đạt làm quan, con bước lên thượng lưu xã hội, cúi xuống ngửi ngửi mùi mồ hôi trên áo mẹ, chê là hôi hám. Ăn ở bất hiếu bất nghĩa như vậy, đâu phải là phẩm chất của bông sen? Đó là điều thứ nhất.
Thứ hai, chỉ bùn cống rãnh mới dơ bẩn; còn bùn dưới đáy hồ sâu nơi sen mọc, tinh sạch thế, có gì đâu mà "hôi tanh"? Có lần tôi về tận chót Mũi Cà Mau, bì bõm lội giữa bãi bùn mênh mông, chỉ thấy ngất ngây một mùi phù sa đôn hậu. Về Tháp Mười lần này, tôi được nếm món thịt chuột ram mỡ nhấm với rượu đế nơi một quán cóc ven kênh Tư Mới. Thú thực, vừa nghe tới "chuột" là tôi thấy ớn; nhưng ăn vào thì lại là chuyện khác! Chỉ chuột cống rãnh mới ghê tởm, còn con chuột đồng, ngẫm lại có khác chi con thỏ? Đem liên kết hai ý niệm "bùn" và "chuột" này, tôi kết luận rằng những người dân thị thành (như tôi) không được phép lầm tưởng những thứ cống rãnh phố phường với bùn đất đồng nội, nếu không muốn mang tội "trịch thượng" đối với cội nguồn. Câu nói "gần bùn, hôi tanh" gì gì đấy về bông sen quả là phảng phất miệng lưỡi của gã trịch thượng loại đó.
Thế không lẽ ca dao lại dạy cho trẻ em sự vong ơn bội nghĩa hay sao? Tôi không tin, vì ca dao tục ngữ vốn đuợc sáng tạo nên bằng đạo lý của nhân dân. Chẳng qua là mấy anh đồ Nho tự cao tự đại nào đấy đã chen vào, chính họ đã thở ra cái khẩu khí hãnh tiến và bội bạc kiểu thế này: "Một ngày dựa mạn thuyền rồng- còn hơn chín tháng nằm trong thuyền chài". Bài ca dao "Trong đầm gì đẹp bằng sen" cũng thuộc loại "khẩu khí" nói trên. Theo Dương Quảng Hàm, trong Việt Nam Văn học Sử yếu, bài ca dao này được kết hợp bởi hai thể Phú và Tỷ, "vừa tả hoa sen (phú), vừa ví quân tử với hoa sen (tỷ)". Quân tử bị bắt quả tang ở đây đích thị là đồ Nho rồi, còn ai vào đấy nữa! Sự lỡ miệng nằm trong câu cuối (gần bùn, hôi tanh) để phá vỡ hình tượng cao quí của bông sen trong toàn bài, khiến thi sĩ Phùng Quán đùng đùng nổi giận "Tất cả là trong cái chữ gần. Chỉ một chữ mà ta thấu gan thấu ruột "những manh tâm bội nghĩa vong ân", và bởi thế, Quán đòi: "Nhân danh bùn- nhân danh sen- Tôi đề nghị đuổi câu thơ phản trắc này ra khỏi kho báu nhân dân" (Thơ Phùng Quán- NXB Hội Nhà văn). Thực ra, Bông Sen vẫn là biểu tượng tâm linh của Phật giáo; nhưng Phật giáo không nói "gần bùn", mà nói "từ bùn mọc ra- liên hoa xuất ư nê" như bài kệ của thiền sư Minh Lương (thế kỷ XVII). Tiếc thay, hình tượng bông sen được tôn vinh theo kiểu đó đã tiếp tục lừa dối quá lâu trong sách vở xưa nay.
Đó là câu chuyện Nhàn đàm giữa anh Hồ Bông và tôi trong chuyến giao du về xứ Đồng Tháp Mười quê hương anh. Nhạc sĩ Hồ Bông nguyên là Trưởng đoàn ca múa nhạc Bông Sen, suốt đời nâng niu lòai hoa đẹp nhất Tháp Mười này. Vậy nên mỗi lần mở màn giới thiệu đoàn nghệ thuật của mình trước công chúng, anh vẫn đọc bài thơ Bông Sen, với câu cuối đầy trìu mến như sau:
Nhụy vàng bông trắng lá xanh
Từ bùn nên vẫn đạm thanh hương bùn"
Tất nhiên câu khẩu hứng của anh Hồ Bông chưa hay, thậm chí chưa đủ sức thay thế nguyên bản. Nhưng tôi tâm phục tấm lòng "biết ơn bùn- đất" nơi con người nghệ sĩ Hồ Bông. Đúng, sen có đức giáo hóa, có đức khiêm nhường, thanh khiết hơn mọi hoa khác, dù nó mau tàn, người ta vẫn thích chọn hoa sen làm hoa dâng chúng Phật.
<:3~~ <:3~~ <:3~~ <:3~~