Chuyện kể về các loài hoa - Mục lục trang 1

Hoa dã quỳ
Nguyễn Đạo Tĩnh
Vắt kiệt mình trong cơn khát đam mêTự đốt cháy quên mình hoang dạiTự đốt cháy quên mình tê táiHoa dã quỳ!
Vàng đến thắt lòng nhau!Suốt một đời không một chút nâng niuCứ dâng hiến - cứ lặng thầm dâng hiếnHoa như thể nỗi niềm đau đớnQuá vô tình người có biết không?
Em như một đoá quỳ sơn cướcGió và mưa chẳng thể nào tắt đượcCái màu tươi nguyên sơ
Tự đốt cháy mình trong cơn khát đam mêHoa rực cháy một vùng biên ảiDã quỳ! Dã quỳ Đợi tay người đến háiChiều nay, người biết không?
Được chiaki_ruanhoc sửa chữa / chuyển vào 09:47 ngày 17/08/2004

Hoa dã quỳ
Nguyễn Đạo Tĩnh
Vắt kiệt mình trong cơn khát đam mêTự đốt cháy quên mình hoang dạiTự đốt cháy quên mình tê táiHoa dã quỳ!
Vàng đến thắt lòng nhau!Suốt một đời không một chút nâng niuCứ dâng hiến - cứ lặng thầm dâng hiếnHoa như thể nỗi niềm đau đớnQuá vô tình người có biết không?
Em như một đoá quỳ sơn cướcGió và mưa chẳng thể nào tắt đượcCái màu tươi nguyên sơ
Tự đốt cháy mình trong cơn khát đam mêHoa rực cháy một vùng biên ảiDã quỳ! Dã quỳ Đợi tay người đến háiChiều nay, người biết không?
Được chiaki_ruanhoc sửa chữa / chuyển vào 09:47 ngày 17/08/2004

ĐÀ LẠT MÙA KHÔNG CÓ DÃ QUỲNhà của nhiếp ảnh gia MPK như được lấy ra từ trong một truyện ngắn của phương Tây : Đó là một căn hộ hai phòng chót vót trên đồi cao với đường mòn lên dốc bậc thang. Hai bên đường rặt một loài hoa tím dại, nhác trông tựa như lưu ly thảo, nhưng quê mùa hơn. Tôi hỏi hoa gì ? MPK nói ra một cái tên dân gian mộc mạc nghe đến là thô. Nhưng anh cho biết : Tôi dịch ra âm Hán Việt cho nó cái tên khác: Trư ni thảo. À, tên này do anh đặt ? Mấy cô sinh viên ở Đại học Đà Lạt biết tên ấy. Cũng may, nếu không các cô sẽ bối rối khi du khach lên chơi thành phố có một câu hỏi giống tôi.Bắt đầu nói về hoa Đà Lạt bằng Trư ni thảo kể cũng hơi buồn. Bao nhiêu loại hoa, nếu biết nói sẽ phản đối. Nào Mi-mo-da vàng ươm, mịn màng. Hoa Hồng tầm xuân đẹp độc đáo như mẫu hình hoa văn riêng của Đà Lạt. Hoa Tràm bông đỏ rủ xuống luôn gợi một nỗi đợi chờ. Rồi hoa Pen-se ( còn gọi là hoa Tư tưởng ), hoa Thiên điểu, Cúc bất tử, Cẩm tú cầu, Trà mi... cơ man bao nhiêu loại hoa khoe sắc trên đất cao nguyên quyến rũ này vào tháng ba...Nhưng theo MPK thì Trư ni thảo là một loại thuốc cầm máu tuyệt vời. ..Hồi kỉ niệm 100 năm Đà Lạt, mải chạy xuống đồi để chụp pháo bông, trong đêm, anh bị một cú ngã dữ dội vào dãy hàng rào mới dựng. Quơ vội mớ lá dưới chân, anh nhai nát rồi đắp vào vết thương. Máu cầm tức khắc. Con vi trùng uốn ván cũng biến ! Nếu không nhà nhiếp ảnh MPK tức Mi-sen Phước Khùng ( anh Phước rất dễ thương và không khùng tí nào ), một nghệ sĩ tài năng mà học trò Đà Lạt rất quen mặt làm sao còn khoẻ cùi cụi để bây giờ kể về các loài hoa.Có lần khi đồi Cù còn hoang sơ để có thể nằm ngủ trên ấy từ sáng đến chiều, MPK lên phục suốt đêm trong giá lạnh để đợi cái khoảnh khắc sương sớm lãng đãng trên mặt hồ Xuân Hương. Nắng vừa lên, anh phát hiện dưới cằm mình một loài hoa dại, bé xíu, có ống dài như loa kèn. Giơ ống kính Macro lên, hoa hiện to, đẹp lạ kỳ. Bông hoa vừa được bứt lên đã héo rũ ngay tức khắc. Thói quen trỗi dậy, anh lại đặt tên :hoa Tình yêu . Cái tên không được phổ biến cho ai. Nghe để hiểu những buồn vui của cuộc đời anh.
Dân Đà Lạt tự hào về Mi-mo-da, thứ hoa có nguồn gốc Úc châu, được xem như biểu tượng của lòng chung thuỷ. Nhưng mấy ai ngửi được mùi hương của nó khi mới nở bừng. Cũng chính MPK nằm dưới một gốc cây Mi-mo-da trong một lần chụp ảnh buổi sáng sớm sương tan để rồi ngẩn ngơ vì mùi hương ngai ngái gợi nhớ một điều gì đã cũ. Đà Lạt tròn trăm tuổi, riêng anh đã sống gần 40 năm ở đó, làm sao nhớ hết và chẳng thể quên hết...Hoa Anh đào đã không còn trong tháng ba để vừa ngồi xe vừa nhẩm một bài hát xưa "Mùa xuân sang có hoa Anh đào...". Đi dọc theo đường Quang Trung, mấy lần tôi dừng lại để ngắm hoa Cô-ni-cô trong bờ rào. Thứ hoa cảnh màu đỏ, màu hồng ấy sao đẹp vậy ? Giống như hoa Phù dung , nó úa tàn trong chiều buốt lạnh....Khi nắng cao nguyên tắt sớm, vẫn mang vẻ đẹp dịu dàng, mong manh. Giống hoa Pen-se, còn được gọi là Hoa học trò. Cứ ngỡ cái tên được sinh ra từ một sáng chủ nhật thẩn thơ đi hái hoa dại về cắm trong bình.Đà Lạt có bao nhiêu màu áo len, thì có bấy nhiêu màu hoa. Nhưng tháng ba vắng bóng Dã quỳ. Anh bạn CV từ Hà Nội vào, cùng lên Đà Lạt với tôi thầm chắt lưỡi tiếc rẻ. Anh không thấy được Dã quỳ vàng ươm trong nắng, mọc dài trên các hàng rào, bờ cây bụi cỏ, trên đường từ Đà Lạt đi Đơn Dương. Biểu tượng cho Đà Lạt, bên Mi-mo-da chính là Dã quỳ.Cái màu vàng hoang dại ấy, sẽ còn gợi người trở về Đà Lạt. Dù từ đâu, Sài Gòn hay Hà Nội, chúng tôi còn mong trở về để lang thang trên phố núi cao nguyên, giở xem lại những bức ảnh chụp thiên nhiên Đà Lạt đẹp như tranh vẽ của MPK và vì những bông Dã quỳ, luôn mang màu nắng ấm trong giá buốt cao nguyên.
Tác giả: Phạm Công LuậnBài đăng trên Hoa học trò số 57
Được chiaki_ruanhoc sửa chữa / chuyển vào 18:49 ngày 17/08/2004

ĐÀ LẠT MÙA KHÔNG CÓ DÃ QUỲNhà của nhiếp ảnh gia MPK như được lấy ra từ trong một truyện ngắn của phương Tây : Đó là một căn hộ hai phòng chót vót trên đồi cao với đường mòn lên dốc bậc thang. Hai bên đường rặt một loài hoa tím dại, nhác trông tựa như lưu ly thảo, nhưng quê mùa hơn. Tôi hỏi hoa gì ? MPK nói ra một cái tên dân gian mộc mạc nghe đến là thô. Nhưng anh cho biết : Tôi dịch ra âm Hán Việt cho nó cái tên khác: Trư ni thảo. À, tên này do anh đặt ? Mấy cô sinh viên ở Đại học Đà Lạt biết tên ấy. Cũng may, nếu không các cô sẽ bối rối khi du khach lên chơi thành phố có một câu hỏi giống tôi.Bắt đầu nói về hoa Đà Lạt bằng Trư ni thảo kể cũng hơi buồn. Bao nhiêu loại hoa, nếu biết nói sẽ phản đối. Nào Mi-mo-da vàng ươm, mịn màng. Hoa Hồng tầm xuân đẹp độc đáo như mẫu hình hoa văn riêng của Đà Lạt. Hoa Tràm bông đỏ rủ xuống luôn gợi một nỗi đợi chờ. Rồi hoa Pen-se ( còn gọi là hoa Tư tưởng ), hoa Thiên điểu, Cúc bất tử, Cẩm tú cầu, Trà mi... cơ man bao nhiêu loại hoa khoe sắc trên đất cao nguyên quyến rũ này vào tháng ba...Nhưng theo MPK thì Trư ni thảo là một loại thuốc cầm máu tuyệt vời. ..Hồi kỉ niệm 100 năm Đà Lạt, mải chạy xuống đồi để chụp pháo bông, trong đêm, anh bị một cú ngã dữ dội vào dãy hàng rào mới dựng. Quơ vội mớ lá dưới chân, anh nhai nát rồi đắp vào vết thương. Máu cầm tức khắc. Con vi trùng uốn ván cũng biến ! Nếu không nhà nhiếp ảnh MPK tức Mi-sen Phước Khùng ( anh Phước rất dễ thương và không khùng tí nào ), một nghệ sĩ tài năng mà học trò Đà Lạt rất quen mặt làm sao còn khoẻ cùi cụi để bây giờ kể về các loài hoa.Có lần khi đồi Cù còn hoang sơ để có thể nằm ngủ trên ấy từ sáng đến chiều, MPK lên phục suốt đêm trong giá lạnh để đợi cái khoảnh khắc sương sớm lãng đãng trên mặt hồ Xuân Hương. Nắng vừa lên, anh phát hiện dưới cằm mình một loài hoa dại, bé xíu, có ống dài như loa kèn. Giơ ống kính Macro lên, hoa hiện to, đẹp lạ kỳ. Bông hoa vừa được bứt lên đã héo rũ ngay tức khắc. Thói quen trỗi dậy, anh lại đặt tên :hoa Tình yêu . Cái tên không được phổ biến cho ai. Nghe để hiểu những buồn vui của cuộc đời anh.
Dân Đà Lạt tự hào về Mi-mo-da, thứ hoa có nguồn gốc Úc châu, được xem như biểu tượng của lòng chung thuỷ. Nhưng mấy ai ngửi được mùi hương của nó khi mới nở bừng. Cũng chính MPK nằm dưới một gốc cây Mi-mo-da trong một lần chụp ảnh buổi sáng sớm sương tan để rồi ngẩn ngơ vì mùi hương ngai ngái gợi nhớ một điều gì đã cũ. Đà Lạt tròn trăm tuổi, riêng anh đã sống gần 40 năm ở đó, làm sao nhớ hết và chẳng thể quên hết...Hoa Anh đào đã không còn trong tháng ba để vừa ngồi xe vừa nhẩm một bài hát xưa "Mùa xuân sang có hoa Anh đào...". Đi dọc theo đường Quang Trung, mấy lần tôi dừng lại để ngắm hoa Cô-ni-cô trong bờ rào. Thứ hoa cảnh màu đỏ, màu hồng ấy sao đẹp vậy ? Giống như hoa Phù dung , nó úa tàn trong chiều buốt lạnh....Khi nắng cao nguyên tắt sớm, vẫn mang vẻ đẹp dịu dàng, mong manh. Giống hoa Pen-se, còn được gọi là Hoa học trò. Cứ ngỡ cái tên được sinh ra từ một sáng chủ nhật thẩn thơ đi hái hoa dại về cắm trong bình.Đà Lạt có bao nhiêu màu áo len, thì có bấy nhiêu màu hoa. Nhưng tháng ba vắng bóng Dã quỳ. Anh bạn CV từ Hà Nội vào, cùng lên Đà Lạt với tôi thầm chắt lưỡi tiếc rẻ. Anh không thấy được Dã quỳ vàng ươm trong nắng, mọc dài trên các hàng rào, bờ cây bụi cỏ, trên đường từ Đà Lạt đi Đơn Dương. Biểu tượng cho Đà Lạt, bên Mi-mo-da chính là Dã quỳ.Cái màu vàng hoang dại ấy, sẽ còn gợi người trở về Đà Lạt. Dù từ đâu, Sài Gòn hay Hà Nội, chúng tôi còn mong trở về để lang thang trên phố núi cao nguyên, giở xem lại những bức ảnh chụp thiên nhiên Đà Lạt đẹp như tranh vẽ của MPK và vì những bông Dã quỳ, luôn mang màu nắng ấm trong giá buốt cao nguyên.
Tác giả: Phạm Công LuậnBài đăng trên Hoa học trò số 57
Được chiaki_ruanhoc sửa chữa / chuyển vào 18:49 ngày 17/08/2004

Biển Tigôn
Đoàn Thạch Biền
Tôi đã viết nhiều truyện về nước mắm, chẳng phải tôi là người dân xứ nước mắm mà chỉ vì hằng ngày tôi thường ăn nước mắm. Chúng ta dễ quên đi những điều thường ngày. Tôi nghĩ nếu có lần bạn thử không quên và hết sức chú ý đến chúng, điều thường ngày sẽ có khối chuyện hay xảy ra.
Hàng ngày thay mặt ông chủ, tôi thường liên hệ với các nhà lều sản xuất nước mắm ở Phan Thiết, nhưng đặt chân đến đó thì chưa bao giờ. Sáng nay, bận công việc đột xuất, ông chủ giao tôi theo xe tải từ Đà Lạt xuống Phan Thiết nhận hàng. Hàng của chúng tôi không phải là nước mắm mà là "xác mắm" - loại phân bón tối ưu cho các nhà vườn trồng légumes ở Đà Lạt. Bạn đã bao giờ thấy xác mắm chưa? Đó là xác những con cá nát bấy được vét từ đáy những thùng muối mắm. Thấy xác mắm, bạn sẽ quên nó ngay vì nó chẳng có gì đặc biệt. Nhưng nếu đã ngửi nó một lần trong đời, chắc chắn bạn sẽ không thể nào quên nó được.
Xe tải đến Phan Thiết lúc hai giờ chiều. Trời nắng gắt. Nhà lều chúng tôi đến lấy xác mắm nằm sát bên bờ sông Mương Mán nhưng không có ngọn gió nào từ mặt sông thổi lên. Tôi lấy khăn lau những giọt mồ hôi lấm tấm trên mặt rồi bước vào văn phòng làm việc. Một người đàn ông tóc đã có những sợi bạc, đeo kính lão, đang ngồi xem sổ sách. Chếch về phía bên phải bàn làm việc của ông, một cô thư ký tóc dài đang ngồi đánh máy chữ lóc cóc. Tôi mỉm cười thầm nghĩ, ông chủ này chịu chơi, tuyển nữ thư ký "nhí" ghê!
- Chào ông, tôi đại diện cho ông Quang ở Đà Lạt xuống nhận hàng.
Người đàn ông đứng dậy, vồn vã bắt tay tôi:
- Mời cậu ngồi. Tôi đã nghe điện thoại ông Quang dặn giao hàng chiều nay. Nhưng tôi gom chưa đủ số lượng. Vậy cậu hãy chịu khó đợi đến sáu giờ chiều, chúng ta sẽ cân hàng và chất lên xe luôn.
Rồi ông già quay qua cô thư ký "nhí", nói:
- Con lấy cho ba hai chai nước ngọt.
Cô thư ký rời bàn máy chữ đi vào nhà trong. Tôi ngạc nhiên hỏi ông chủ:
- Cô ấy là con gái của ông?
Ông chủ cười hề hề:
- Nó là con gái út của tôi. Nó đang học lớp 12 trường Phan Bội Châu. Những lúc rảnh, nó thường phụ giúp tôi đánh máy mớ giấy tờ. Cậu mới xuống Phan Thiết lần đầu?
- Dạ phải.
- Vậy trong khi chờ đợi nhận hàng. Tôi sẽ nói con gái tôi dẫn cậu đi coi phố xá hay đi tắm biển.
- Cám ơn ông. Tôi thích tắm biển hơn, vì ở Đà Lạt chỉ có hồ với thác, không bơi lội được.
Cô bé bưng ra hai ly nước đá và hai chai nước ngọt để xuống bàn. Ông chủ nói:
- Ba phải đi lo giấy tờ chuyên chở hàng kẻo chiều tối công sở họ nghỉ việc. Con thay ba dẫn ông khách đây đi tắm biển, ông ấy mới ở Đà Lạt xuống chưa biết biển Phan Thiết nằm ở đâu.
Cô bé quay qua nhìn tôi. Tôi cố gắng nở nụ cười thật tươi để em không từ chối. Và may mắn thay, cô bé đã gật đầu.
Uống một hớp nước ngọt, ông chủ nói:
- Cậu đi tắm biển vui vẻ nghe. Sáu giờ chiều mời cậu về đây ăn bữa cơm gia đình rồi chúng ta cùng cân hàng.
Ông cầm túi xách đứng dậy, dắt chiếc xe Honda đỏ ra khỏi nhà. Cô bé hỏi tôi:
- Ông có biết bơi không?
- Em hỏi làm chi?
- Để em biết nên dẫn ông đến chỗ bãi biển cạn hay sâu.
- Tôi sợ chết đuối lắm. Em dắt tôi đến chỗ nào nước sâu đến... trái tim là được.
Cô bé mỉm cười đi vào nhà trong sửa soạn. Tôi đi ra chỗ xe tải đậu, nói tài xế đợi đến sáu giờ chiều mới nhận hàng. Tôi với lấy túi xách có đựng quần tắm và khăn lông, tôi đã dự trù mang theo từ Đà Lạt xuống đây đợi có dịp là đi tắm biển bơi lội cho thỏa thích.
Một lát sau cô bé chạy chiếc xe cúp màu xanh rêu đến bên chiếc xe tải. Tôi vội nhảy lên ngồi ở yên sau. Cô bé tắt máy xe, bước xuống:
- Ngồi vậy kỳ chết. Ông ngồi trước lái xe đi.
- Nhưng tôi đâu có rành đường. Chạy lạc thì sao?
- Ông khỏi lo, em ngồi sau chỉ đường cho ông.
- Trời đất! Đâu có ai ngồi sau mà "chỉ đạo" được người ngồi trước.
- Có chứ. Mấy ông "sếp" thường ngồi ghế sau xe hơi chỉ đạo cho tài xế ngồi ghế trước.
Tôi nhăn mặt ngồi lên yên trước, đạp máy xe nổ. Cô bé ngồi xuống yên sau, vỗ nhẹ vào vai tôi:
- Ông cho xe quay lại.
Theo sự hướng dẫn của cô bé, tôi cho xe chạy lòng vòng qua một vài đường phố chính. Thành phố này chưa xây dựng nhiều nhà mới. Những ngôi nhà cũ kỹ được quét lớp vôi mới nhưng những mái ngói vẫn để nguyên màu nâu đen. Xe chạy qua một cây cầu mới xây ra ngoại ô. Hai bên đường, nhà cửa cũng còn mới được xây dựng nên mái ngói còn đỏ tươi. Qua một đoạn đường đầy ổ gà, xe bắt đầu leo dốc lên một đỉnh đồi. Vừa lên đến đỉnh đồi, cô bé vỗ vai tôi.
- Dừng lại.
Tôi thở phào hỏi:
- Đến rồi hả?
- Đến rồi.
Tôi lái xe vào một chỗ trống, tắt máy, đứng nhìn quanh. Trời đất! Biển xanh thẳm ở tuốc phía xa dưới chân đồi. Trên sườn đồi cây cỏ dại mọc tùm lum không thể chạy xe được. Nếu muốn tắm biển phải đẩy xe xuống dưới đó rồi lại đẩy xe lên, chắc tôi sẽ bị "xụm bà chè".Trong khi tôi đang phân vân có nên tắm biển hay không thì cô bé lấy sợi thun cột mái tóc đang bị gió thổi bay tung lên. Em hỏi:
- Ông có biết ông đang đứng ở đâu không?
Tôi nhìn xuống chân mình, quan sát kỹ lưỡng rồi trả lời:
- Tôi đang đứng trên vùng đất pha đá.
Cô bé lắc đầu:
- Ông đang đứng trên nền Lầu Ông Hoàng được người Pháp xây dựng từ năm 1920 và bị sụp đổ năm 1945. Địa danh này nổi tiếng với chuyện tình của thi sĩ Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm.
Nóng mũi vì thấy kiến thức của mình thua cô học trò lớp 12, tôi nói gắt:
- Tôi không cần biết Ông Hoàng là ai. Tôi cũng không cần biết thi sĩ Hàn Mặc Tử yêu ai. Tôi chỉ biết tôi đang yêu...
- Ông yêu ai?
- Yêu... xác mắm.
Cô bé lững thững bỏ đi vào một vùng cây leo bò xanh rì mặt đất và nổi bật lên những chùm hoa đỏ hồng. Sợ cô bé bị rắn cắn hay bò cạp chích, tôi vội đi theo em để xem nếu có chuyện gì xảy ra, tôi sẽ về báo cáo với ba em thật chính xác: em bị rắn nào cắn hay bị loại bò cạp nào chích. Chứ nói vu vơ ba em sẽ coi thường tôi thiếu óc quan sát thực tế.
Cô bé dừng lại bứt một bó hoa đỏ hồng rồi quay lại hỏi tôi:
- Ông có biết hoa này tên gì không?
Tôi lắc đầu:
- Ở Đà Lạt tôi chỉ rành tên các loại rau củ, còn tên hoa thì chịu thua.
- Đây là hoa Tigôn, được người Pháp đem qua trồng ở Lầu Ông Hoàng. Lâu đài đã sụp đổ nhưng loài hoa vẫn còn. Thi sĩ T.T.Kh đã tả "Hoa dáng như tim vỡ" ông thấy đúng không?
- Không. Tôi thấy nó giống đầu con cá cơm bị vỡ khi làm mắm.
Cô bé thở dài:
- Đầu óc ông không biết mơ mộng.
- Em thông cảm cho tôi. Một người buôn bán xác mắm mà mơ mộng thì xác mắm sẽ "thơm lựng", bán không được thì tôi sẽ bị chết đói.
Cô bé trao bó hoa đỏ hồng cho tôi:
- Em tặng ông.
Tôi cầm lấy bó hoa thắc mắc hỏi:
- Em nói "Hoa dáng như tim vỡ". Vậy em tặng tôi loài hoa này làm chi? Tim tôi đâu đã... vỡ.
- Em tặng ông để cảnh giác ông đừng làm vỡ trái tim.
- Bộ tôi khùng rồi sao mà tự làm vỡ tim mình?
- Nhưng ông có thể làm vỡ tim người khác vì không biết mơ mộng.
Nghe cô bé nói nhức đầu quá, tôi đề nghị:
- Chúng ta hãy tìm chỗ gửi xe rồi đi bộ xuống dưới kia tắm biển.
- Chúng ta đã tắm biển rồi thôi.
Tôi trố mắt nhìn em:
- Chúng ta tắm biển hồi nào đâu?
Cô bé cười, vòng tay chỉ quanh mình:
- Ông không thấy chúng ta đang tắm trong biển hoa Tigôn sao? Tắm ở đây ông không sợ chết đuối vì hoa Tigôn chỉ mọc cao đến tim ông. Thôi trời sắp tối rồi, chúng ta hãy về kẻo ba em đợi cơm.
*
* *
Cơm nước xong, chúng tôi bắt đầu cân những bao lát chứa xác mắm chất lên xe tải. Mãi đến tám giờ tối công việc mới hoàn tất. Xe nổ máy, tôi bắt tay chào ông chủ rồi leo lên xe ngồi bên tài xế. Tôi vừa đóng mạnh cửa xe lại thì cô bé chạy đến, trao qua khung cửa xe bó hoa Tigôn.
- Ông để quên cái này.
- Cám ơn em. Mong có dịp chúng ta sẽ lại cùng nhau đi tắm biển Tigôn.
Xe chạy. Tôi buồn buồn nhìn bó hoa đỏ hồng. Tôi tưởng em sẽ đổi ý tặng tôi một lít nước mắm nhĩ loại đặc biệt hay một ký khô mực loại xuất khẩu để làm quà kỷ niệm, nào ngờ vẫn chỉ là bó hoa Tigôn.
Xe chở xác mắm sẽ chạy suốt đêm để tảng sáng có thể giao hàng cho các chủ vườn légumes ở Đà Lạt. Thật kỳ lạ, khi xe chạy qua chỗ nào, những người đứng hai bên đường đều bịt mũi. Vậy mà tôi ngồi ngay trong xe lại ngửi thấy một mùi hương rất dễ chịu. Phải chăng hương hoa Tigôn đã át mùi xác mắm? Hay tại tôi đã biết... mơ mộng?


Được caneton0901 sửa chữa / chuyển vào 03:40 ngày 22/08/2004

Biển Tigôn
Đoàn Thạch Biền
Tôi đã viết nhiều truyện về nước mắm, chẳng phải tôi là người dân xứ nước mắm mà chỉ vì hằng ngày tôi thường ăn nước mắm. Chúng ta dễ quên đi những điều thường ngày. Tôi nghĩ nếu có lần bạn thử không quên và hết sức chú ý đến chúng, điều thường ngày sẽ có khối chuyện hay xảy ra.
Hàng ngày thay mặt ông chủ, tôi thường liên hệ với các nhà lều sản xuất nước mắm ở Phan Thiết, nhưng đặt chân đến đó thì chưa bao giờ. Sáng nay, bận công việc đột xuất, ông chủ giao tôi theo xe tải từ Đà Lạt xuống Phan Thiết nhận hàng. Hàng của chúng tôi không phải là nước mắm mà là "xác mắm" - loại phân bón tối ưu cho các nhà vườn trồng légumes ở Đà Lạt. Bạn đã bao giờ thấy xác mắm chưa? Đó là xác những con cá nát bấy được vét từ đáy những thùng muối mắm. Thấy xác mắm, bạn sẽ quên nó ngay vì nó chẳng có gì đặc biệt. Nhưng nếu đã ngửi nó một lần trong đời, chắc chắn bạn sẽ không thể nào quên nó được.
Xe tải đến Phan Thiết lúc hai giờ chiều. Trời nắng gắt. Nhà lều chúng tôi đến lấy xác mắm nằm sát bên bờ sông Mương Mán nhưng không có ngọn gió nào từ mặt sông thổi lên. Tôi lấy khăn lau những giọt mồ hôi lấm tấm trên mặt rồi bước vào văn phòng làm việc. Một người đàn ông tóc đã có những sợi bạc, đeo kính lão, đang ngồi xem sổ sách. Chếch về phía bên phải bàn làm việc của ông, một cô thư ký tóc dài đang ngồi đánh máy chữ lóc cóc. Tôi mỉm cười thầm nghĩ, ông chủ này chịu chơi, tuyển nữ thư ký "nhí" ghê!
- Chào ông, tôi đại diện cho ông Quang ở Đà Lạt xuống nhận hàng.
Người đàn ông đứng dậy, vồn vã bắt tay tôi:
- Mời cậu ngồi. Tôi đã nghe điện thoại ông Quang dặn giao hàng chiều nay. Nhưng tôi gom chưa đủ số lượng. Vậy cậu hãy chịu khó đợi đến sáu giờ chiều, chúng ta sẽ cân hàng và chất lên xe luôn.
Rồi ông già quay qua cô thư ký "nhí", nói:
- Con lấy cho ba hai chai nước ngọt.
Cô thư ký rời bàn máy chữ đi vào nhà trong. Tôi ngạc nhiên hỏi ông chủ:
- Cô ấy là con gái của ông?
Ông chủ cười hề hề:
- Nó là con gái út của tôi. Nó đang học lớp 12 trường Phan Bội Châu. Những lúc rảnh, nó thường phụ giúp tôi đánh máy mớ giấy tờ. Cậu mới xuống Phan Thiết lần đầu?
- Dạ phải.
- Vậy trong khi chờ đợi nhận hàng. Tôi sẽ nói con gái tôi dẫn cậu đi coi phố xá hay đi tắm biển.
- Cám ơn ông. Tôi thích tắm biển hơn, vì ở Đà Lạt chỉ có hồ với thác, không bơi lội được.
Cô bé bưng ra hai ly nước đá và hai chai nước ngọt để xuống bàn. Ông chủ nói:
- Ba phải đi lo giấy tờ chuyên chở hàng kẻo chiều tối công sở họ nghỉ việc. Con thay ba dẫn ông khách đây đi tắm biển, ông ấy mới ở Đà Lạt xuống chưa biết biển Phan Thiết nằm ở đâu.
Cô bé quay qua nhìn tôi. Tôi cố gắng nở nụ cười thật tươi để em không từ chối. Và may mắn thay, cô bé đã gật đầu.
Uống một hớp nước ngọt, ông chủ nói:
- Cậu đi tắm biển vui vẻ nghe. Sáu giờ chiều mời cậu về đây ăn bữa cơm gia đình rồi chúng ta cùng cân hàng.
Ông cầm túi xách đứng dậy, dắt chiếc xe Honda đỏ ra khỏi nhà. Cô bé hỏi tôi:
- Ông có biết bơi không?
- Em hỏi làm chi?
- Để em biết nên dẫn ông đến chỗ bãi biển cạn hay sâu.
- Tôi sợ chết đuối lắm. Em dắt tôi đến chỗ nào nước sâu đến... trái tim là được.
Cô bé mỉm cười đi vào nhà trong sửa soạn. Tôi đi ra chỗ xe tải đậu, nói tài xế đợi đến sáu giờ chiều mới nhận hàng. Tôi với lấy túi xách có đựng quần tắm và khăn lông, tôi đã dự trù mang theo từ Đà Lạt xuống đây đợi có dịp là đi tắm biển bơi lội cho thỏa thích.
Một lát sau cô bé chạy chiếc xe cúp màu xanh rêu đến bên chiếc xe tải. Tôi vội nhảy lên ngồi ở yên sau. Cô bé tắt máy xe, bước xuống:
- Ngồi vậy kỳ chết. Ông ngồi trước lái xe đi.
- Nhưng tôi đâu có rành đường. Chạy lạc thì sao?
- Ông khỏi lo, em ngồi sau chỉ đường cho ông.
- Trời đất! Đâu có ai ngồi sau mà "chỉ đạo" được người ngồi trước.
- Có chứ. Mấy ông "sếp" thường ngồi ghế sau xe hơi chỉ đạo cho tài xế ngồi ghế trước.
Tôi nhăn mặt ngồi lên yên trước, đạp máy xe nổ. Cô bé ngồi xuống yên sau, vỗ nhẹ vào vai tôi:
- Ông cho xe quay lại.
Theo sự hướng dẫn của cô bé, tôi cho xe chạy lòng vòng qua một vài đường phố chính. Thành phố này chưa xây dựng nhiều nhà mới. Những ngôi nhà cũ kỹ được quét lớp vôi mới nhưng những mái ngói vẫn để nguyên màu nâu đen. Xe chạy qua một cây cầu mới xây ra ngoại ô. Hai bên đường, nhà cửa cũng còn mới được xây dựng nên mái ngói còn đỏ tươi. Qua một đoạn đường đầy ổ gà, xe bắt đầu leo dốc lên một đỉnh đồi. Vừa lên đến đỉnh đồi, cô bé vỗ vai tôi.
- Dừng lại.
Tôi thở phào hỏi:
- Đến rồi hả?
- Đến rồi.
Tôi lái xe vào một chỗ trống, tắt máy, đứng nhìn quanh. Trời đất! Biển xanh thẳm ở tuốc phía xa dưới chân đồi. Trên sườn đồi cây cỏ dại mọc tùm lum không thể chạy xe được. Nếu muốn tắm biển phải đẩy xe xuống dưới đó rồi lại đẩy xe lên, chắc tôi sẽ bị "xụm bà chè".Trong khi tôi đang phân vân có nên tắm biển hay không thì cô bé lấy sợi thun cột mái tóc đang bị gió thổi bay tung lên. Em hỏi:
- Ông có biết ông đang đứng ở đâu không?
Tôi nhìn xuống chân mình, quan sát kỹ lưỡng rồi trả lời:
- Tôi đang đứng trên vùng đất pha đá.
Cô bé lắc đầu:
- Ông đang đứng trên nền Lầu Ông Hoàng được người Pháp xây dựng từ năm 1920 và bị sụp đổ năm 1945. Địa danh này nổi tiếng với chuyện tình của thi sĩ Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm.
Nóng mũi vì thấy kiến thức của mình thua cô học trò lớp 12, tôi nói gắt:
- Tôi không cần biết Ông Hoàng là ai. Tôi cũng không cần biết thi sĩ Hàn Mặc Tử yêu ai. Tôi chỉ biết tôi đang yêu...
- Ông yêu ai?
- Yêu... xác mắm.
Cô bé lững thững bỏ đi vào một vùng cây leo bò xanh rì mặt đất và nổi bật lên những chùm hoa đỏ hồng. Sợ cô bé bị rắn cắn hay bò cạp chích, tôi vội đi theo em để xem nếu có chuyện gì xảy ra, tôi sẽ về báo cáo với ba em thật chính xác: em bị rắn nào cắn hay bị loại bò cạp nào chích. Chứ nói vu vơ ba em sẽ coi thường tôi thiếu óc quan sát thực tế.
Cô bé dừng lại bứt một bó hoa đỏ hồng rồi quay lại hỏi tôi:
- Ông có biết hoa này tên gì không?
Tôi lắc đầu:
- Ở Đà Lạt tôi chỉ rành tên các loại rau củ, còn tên hoa thì chịu thua.
- Đây là hoa Tigôn, được người Pháp đem qua trồng ở Lầu Ông Hoàng. Lâu đài đã sụp đổ nhưng loài hoa vẫn còn. Thi sĩ T.T.Kh đã tả "Hoa dáng như tim vỡ" ông thấy đúng không?
- Không. Tôi thấy nó giống đầu con cá cơm bị vỡ khi làm mắm.
Cô bé thở dài:
- Đầu óc ông không biết mơ mộng.
- Em thông cảm cho tôi. Một người buôn bán xác mắm mà mơ mộng thì xác mắm sẽ "thơm lựng", bán không được thì tôi sẽ bị chết đói.
Cô bé trao bó hoa đỏ hồng cho tôi:
- Em tặng ông.
Tôi cầm lấy bó hoa thắc mắc hỏi:
- Em nói "Hoa dáng như tim vỡ". Vậy em tặng tôi loài hoa này làm chi? Tim tôi đâu đã... vỡ.
- Em tặng ông để cảnh giác ông đừng làm vỡ trái tim.
- Bộ tôi khùng rồi sao mà tự làm vỡ tim mình?
- Nhưng ông có thể làm vỡ tim người khác vì không biết mơ mộng.
Nghe cô bé nói nhức đầu quá, tôi đề nghị:
- Chúng ta hãy tìm chỗ gửi xe rồi đi bộ xuống dưới kia tắm biển.
- Chúng ta đã tắm biển rồi thôi.
Tôi trố mắt nhìn em:
- Chúng ta tắm biển hồi nào đâu?
Cô bé cười, vòng tay chỉ quanh mình:
- Ông không thấy chúng ta đang tắm trong biển hoa Tigôn sao? Tắm ở đây ông không sợ chết đuối vì hoa Tigôn chỉ mọc cao đến tim ông. Thôi trời sắp tối rồi, chúng ta hãy về kẻo ba em đợi cơm.
*
* *
Cơm nước xong, chúng tôi bắt đầu cân những bao lát chứa xác mắm chất lên xe tải. Mãi đến tám giờ tối công việc mới hoàn tất. Xe nổ máy, tôi bắt tay chào ông chủ rồi leo lên xe ngồi bên tài xế. Tôi vừa đóng mạnh cửa xe lại thì cô bé chạy đến, trao qua khung cửa xe bó hoa Tigôn.
- Ông để quên cái này.
- Cám ơn em. Mong có dịp chúng ta sẽ lại cùng nhau đi tắm biển Tigôn.
Xe chạy. Tôi buồn buồn nhìn bó hoa đỏ hồng. Tôi tưởng em sẽ đổi ý tặng tôi một lít nước mắm nhĩ loại đặc biệt hay một ký khô mực loại xuất khẩu để làm quà kỷ niệm, nào ngờ vẫn chỉ là bó hoa Tigôn.
Xe chở xác mắm sẽ chạy suốt đêm để tảng sáng có thể giao hàng cho các chủ vườn légumes ở Đà Lạt. Thật kỳ lạ, khi xe chạy qua chỗ nào, những người đứng hai bên đường đều bịt mũi. Vậy mà tôi ngồi ngay trong xe lại ngửi thấy một mùi hương rất dễ chịu. Phải chăng hương hoa Tigôn đã át mùi xác mắm? Hay tại tôi đã biết... mơ mộng?


Được caneton0901 sửa chữa / chuyển vào 03:40 ngày 22/08/2004

Hoa Tigôn


Hôm qua có người đã hỏi tôi ," đã bao giờ đọc truyện của Đoàn Thạch Biền chưa ?" , tôi đã trả lời " Rồi , nhưng không nhớ " thực sự cái tên đó đã từng để lại ấn tượng với tôi , và đêm qua tôi đã ngồi tìm lại trong máy tính câu chuyện này . Câu chuyện về Hoa Tigôn " Biển Tigôn " ( chẳng nhớ là Save từ bao giờ ) .
Lần đầu tiên khi đọc , tôi không hề ấn tượng về cốt chuyện mà chỉ ấn tượng về câu nói ""Hoa dáng như tim vỡ" , Hoa Tigôn là hoa dáng tim vỡ . Ừ , đây chẳng phải lần đầu tiên tôi nghe thấy có người bảo hoa Tigôn là hoa dáng tim vỡ . Cách đây 15 năm khi tôi còn là 1 đứa trẻ luôn luôn bị nhốt ở nhà khi bố mẹ đi làm với khoảng sân rụng đầy hoa Tigôn , một người mà tôi lúc nào cũng gọi là " Ông cụ " _ ông Kính , người hàng xóm nhiều tuổi của gia đình tôi đã từng nói về Hoa Tigôn như vậy với tôi . Trên gác nhà ông có 1 giàn Tigôn , hầu như bị bỏ hoang , chẳng có ai quan tâm chăm sóc nhưng vẫn lên rất tươi tốt , leo sang cả nhà tôi ( mẹ tôi rất ghét giàn hoa Tigôn này vì ngày nào cũng phải quét hoa rụng đầy sân sau khi đi làm về còn tôi rất thích , trẻ con mà , trẻ con và người lớn luôn nghĩ khác nhau ) . Con gái của " Ông cụ " đã từng kể với tôi giàn hoa Tigôn do mẹ cô trồng khi còn sống , hồi xưa bà yêu quý nó lắm , chăm sóc nó rất cẩn thận , nhưng từ khi bà chết , chẳng còn ai chăm sóc đến nó , và cũng chẳng còn ai leo lên cái sân thượng bỏ hoang ấy nữa , " Ông cụ" của tôi đã chặt nó đi vài lần nhưng nó lại lên , lần sau lên xanh hơn lần trước , tôi còn nhớ , khi cô nói mắt cô rất buồn , nhưng cái con bé 5 tuổi như tôi ngày ấy chẳng thèm quan tâm . Lúc đó tôi chỉ nghĩ thầm " Ai bảo cô không có ai lên sân thượng chơi " . Ừ , thì ngày đó , ngày nào tôi chẳng trèo qua lan can để sang khoảng sân thượng đó . Một hôm , tôi gặp " ông cụ " của tôi đang ngồi trên chiếc ghế cạnh giàn Tigôn , tôi sợ lắm , sợ bị ông quát , nhưng ông chẳng quát , gọi tôi lại , và hái cho tôi những chùm hoa Tigôn đẹp nhất rồi kết lại thành 1 chiếc vòng đội lên đầu tôi . Chưa bao giờ tôi thấy hoa Tigôn đẹp đến thế . Cả một bầu trời rực hồng trước mắt . Tôi chẳng nhớ tôi và ông đã chơi những gì , nhưng cả tôi và ông đã cười nhiều lắm . Cười thật nhiều cho đến khi tôi bảo " Hoa Tigôn trông như hình trái tim của cháu ấy" ( Tôi có 1 sợi dây chuyền hình trái tim gắn đá đeo từ khi sinh ra ) . Lúc đấy tôi thấy ông ngừng cười , gò má hình như hơi co lại và run lên , ông xoa đầu tôi và nói " Không phải tim , mà là tim vỡ " rồi nhìn vào khoảng vô định nào đó . Ánh mắt thất thần của ông lúc đó làm tôi sợ và mãi ám ảnh tôi cho đến tận bây giờ . Từ chiều hôm đó chở đi , ngày nào ông cũng lên chơi với tôi dưới giàn Tigôn , nhung chẳng bao giờ cười , lúc nào cũng là một mình tôi độc thoại , hết hát lại cười , nhưng cũng chẳng hiểu sao tôi chưa bao giờ chán chơi với " Ông cụ" như khi chơi với mấy con búp bê của mình cả và ông lúc nào cũng chăm chú ngồi nhìn tôi chơi , ngay cả khi tôi ngồi chơi với đàn kiến . Những buổi chiều ấu thơ của tôi cứ qua đi như thế cho đến khi tôi cùng gia đình rời đến thành phố khác . 12 năm sau tôi quay trở lại ngôi nhà cũ ( khi đấy gia đình tôi quyết định nhượng lại ngôi nhà đấy cho một người bà con chứ không cho thuê nữa , còn tôi thì chuẩn bị sang Pháp ) , " Ông cụ " của tôi đã không còn , ngôi nhà của ông bỏ hoang , 1 người hàng xóm nói với tôi rằng , ngôi nhà đấy đã rao bán nhiều rồi nhưng chẳng ai dám mua vì người ta bảo dưới giàn Tigôn có ma _ Vợ của ông cụ đã chết dưới giàn Tigôn ( bà bị tai biến mạch máu não ) và "ông cụ" trước khi qua đời cũng đã đòi được chết dưới giàn Tigôn_ khi nhắm mắt , ông cười _ nụ cười hiếm hoi trong đời người . Trong mắt tôi chợt hiên lên đôi mắt đang nhìn vào xa thẳm của ông ngày ấy .
Lần thứ 2 đọc lại truyện ngắn " Biển Tigôn " của Đoàn Thạch Biền tôi bị ấn tượng bởi câu nói của tác giả mà lần trước khi đọc tôi đã không có cảm xúc gì "Chúng ta dễ quên đi những điều thường ngày. Tôi nghĩ nếu có lần bạn thử không quên và hết sức chú ý đến chúng, điều thường ngày sẽ có khối chuyện hay xảy ra. " và câu hỏi cuối tác phẩm "Hay tại tôi đã biết... mơ mộng? " . Tôi lại thấy ánh mắt của " Ông cụ" nhưng đi kèm với nụ cười . Và tôi cũng mỉm cười . Lại 1 nụ cười không rõ buồn vui .
Được caneton0901 sửa chữa / chuyển vào 05:03 ngày 22/08/2004
Được caneton0901 sửa chữa / chuyển vào 02:40 ngày 23/08/2004

Hoa Tigôn


Hôm qua có người đã hỏi tôi ," đã bao giờ đọc truyện của Đoàn Thạch Biền chưa ?" , tôi đã trả lời " Rồi , nhưng không nhớ " thực sự cái tên đó đã từng để lại ấn tượng với tôi , và đêm qua tôi đã ngồi tìm lại trong máy tính câu chuyện này . Câu chuyện về Hoa Tigôn " Biển Tigôn " ( chẳng nhớ là Save từ bao giờ ) .
Lần đầu tiên khi đọc , tôi không hề ấn tượng về cốt chuyện mà chỉ ấn tượng về câu nói ""Hoa dáng như tim vỡ" , Hoa Tigôn là hoa dáng tim vỡ . Ừ , đây chẳng phải lần đầu tiên tôi nghe thấy có người bảo hoa Tigôn là hoa dáng tim vỡ . Cách đây 15 năm khi tôi còn là 1 đứa trẻ luôn luôn bị nhốt ở nhà khi bố mẹ đi làm với khoảng sân rụng đầy hoa Tigôn , một người mà tôi lúc nào cũng gọi là " Ông cụ " _ ông Kính , người hàng xóm nhiều tuổi của gia đình tôi đã từng nói về Hoa Tigôn như vậy với tôi . Trên gác nhà ông có 1 giàn Tigôn , hầu như bị bỏ hoang , chẳng có ai quan tâm chăm sóc nhưng vẫn lên rất tươi tốt , leo sang cả nhà tôi ( mẹ tôi rất ghét giàn hoa Tigôn này vì ngày nào cũng phải quét hoa rụng đầy sân sau khi đi làm về còn tôi rất thích , trẻ con mà , trẻ con và người lớn luôn nghĩ khác nhau ) . Con gái của " Ông cụ " đã từng kể với tôi giàn hoa Tigôn do mẹ cô trồng khi còn sống , hồi xưa bà yêu quý nó lắm , chăm sóc nó rất cẩn thận , nhưng từ khi bà chết , chẳng còn ai chăm sóc đến nó , và cũng chẳng còn ai leo lên cái sân thượng bỏ hoang ấy nữa , " Ông cụ" của tôi đã chặt nó đi vài lần nhưng nó lại lên , lần sau lên xanh hơn lần trước , tôi còn nhớ , khi cô nói mắt cô rất buồn , nhưng cái con bé 5 tuổi như tôi ngày ấy chẳng thèm quan tâm . Lúc đó tôi chỉ nghĩ thầm " Ai bảo cô không có ai lên sân thượng chơi " . Ừ , thì ngày đó , ngày nào tôi chẳng trèo qua lan can để sang khoảng sân thượng đó . Một hôm , tôi gặp " ông cụ " của tôi đang ngồi trên chiếc ghế cạnh giàn Tigôn , tôi sợ lắm , sợ bị ông quát , nhưng ông chẳng quát , gọi tôi lại , và hái cho tôi những chùm hoa Tigôn đẹp nhất rồi kết lại thành 1 chiếc vòng đội lên đầu tôi . Chưa bao giờ tôi thấy hoa Tigôn đẹp đến thế . Cả một bầu trời rực hồng trước mắt . Tôi chẳng nhớ tôi và ông đã chơi những gì , nhưng cả tôi và ông đã cười nhiều lắm . Cười thật nhiều cho đến khi tôi bảo " Hoa Tigôn trông như hình trái tim của cháu ấy" ( Tôi có 1 sợi dây chuyền hình trái tim gắn đá đeo từ khi sinh ra ) . Lúc đấy tôi thấy ông ngừng cười , gò má hình như hơi co lại và run lên , ông xoa đầu tôi và nói " Không phải tim , mà là tim vỡ " rồi nhìn vào khoảng vô định nào đó . Ánh mắt thất thần của ông lúc đó làm tôi sợ và mãi ám ảnh tôi cho đến tận bây giờ . Từ chiều hôm đó chở đi , ngày nào ông cũng lên chơi với tôi dưới giàn Tigôn , nhung chẳng bao giờ cười , lúc nào cũng là một mình tôi độc thoại , hết hát lại cười , nhưng cũng chẳng hiểu sao tôi chưa bao giờ chán chơi với " Ông cụ" như khi chơi với mấy con búp bê của mình cả và ông lúc nào cũng chăm chú ngồi nhìn tôi chơi , ngay cả khi tôi ngồi chơi với đàn kiến . Những buổi chiều ấu thơ của tôi cứ qua đi như thế cho đến khi tôi cùng gia đình rời đến thành phố khác . 12 năm sau tôi quay trở lại ngôi nhà cũ ( khi đấy gia đình tôi quyết định nhượng lại ngôi nhà đấy cho một người bà con chứ không cho thuê nữa , còn tôi thì chuẩn bị sang Pháp ) , " Ông cụ " của tôi đã không còn , ngôi nhà của ông bỏ hoang , 1 người hàng xóm nói với tôi rằng , ngôi nhà đấy đã rao bán nhiều rồi nhưng chẳng ai dám mua vì người ta bảo dưới giàn Tigôn có ma _ Vợ của ông cụ đã chết dưới giàn Tigôn ( bà bị tai biến mạch máu não ) và "ông cụ" trước khi qua đời cũng đã đòi được chết dưới giàn Tigôn_ khi nhắm mắt , ông cười _ nụ cười hiếm hoi trong đời người . Trong mắt tôi chợt hiên lên đôi mắt đang nhìn vào xa thẳm của ông ngày ấy .
Lần thứ 2 đọc lại truyện ngắn " Biển Tigôn " của Đoàn Thạch Biền tôi bị ấn tượng bởi câu nói của tác giả mà lần trước khi đọc tôi đã không có cảm xúc gì "Chúng ta dễ quên đi những điều thường ngày. Tôi nghĩ nếu có lần bạn thử không quên và hết sức chú ý đến chúng, điều thường ngày sẽ có khối chuyện hay xảy ra. " và câu hỏi cuối tác phẩm "Hay tại tôi đã biết... mơ mộng? " . Tôi lại thấy ánh mắt của " Ông cụ" nhưng đi kèm với nụ cười . Và tôi cũng mỉm cười . Lại 1 nụ cười không rõ buồn vui .
Được caneton0901 sửa chữa / chuyển vào 05:03 ngày 22/08/2004
Được caneton0901 sửa chữa / chuyển vào 02:40 ngày 23/08/2004

tigôn hô?ng, một loa?i hoa dại, nhưng tuyệt đẹp. Nước ta có nhiê?u loa?i cây co? đáng qúy. Điê?u mơ ước cu?a tôi la? vê? Việt Nam, sống trong một khu vươ?n... nhi?n nhưfng a?nh tigon rất đẹp cu?a vịt thấy nhớ biê?n tigon xưa.

tigôn hô?ng, một loa?i hoa dại, nhưng tuyệt đẹp. Nước ta có nhiê?u loa?i cây co? đáng qúy. Điê?u mơ ước cu?a tôi la? vê? Việt Nam, sống trong một khu vươ?n... nhi?n nhưfng a?nh tigon rất đẹp cu?a vịt thấy nhớ biê?n tigon xưa.