Chuyện kể về các loài hoa - Mục lục trang 1

TRẮNG MUỐT HOA SỮA
Có nhiều thứ hoa để tỏ tình. Nào tha thiết đắm say hồng nhung, nào nhớ thương vời vợi păng xê, nào tấm lòng quân tử cúc vàng cúc trắng, nào thủy chung trong đồng thảo tím... Có lẽ đã có một đồng cảm dâng đầy không gian khiến đất phải mượn hoa gửi tình cho trời, hoặc trời nhờ hoa trao say mê cho đất...
Mùa xuân đang chín cây, khi tấm man mưa xuân làm vũ trụ thành mông lung hư ảo, khi ta chững bước chân, nôn nao tấc dạ một sớm nào bắt gặp một hàng cây đã bất ngờ trắng muốt tự lúc nào.
Hay là... đêm qua có một chàng lực sĩ miền Bắc cực đã cưỡi con tuần lộc chở cây về nên tuyết còn đầy trên cành to nhánh nhỏ?
Hay là... cái Tết đã đi qua nhưng luyến tiếc hơi người ấm áp nên gửi lại niềm say mê trinh bạch của mình, vì gửi vào hoa lê, hoa mận, hoa mai hoa bưởi mà vẫn chưa thỏa tình nhau?
Mà cũng hay là... những vòm sao còn náu mình trong sâu thẳm vì chưa có hoa gạo dắt lối, đàn đom đóm đưa đường, nên phải gửi nàng sứ giả long lanh ánh trắng của mình cho phồn hoa đô hội, nhắc ai từng quên phút giây thanh thản được hòa mình vào vũ trụ mê tơi?
Hay là nữa... Ôi, ta mê đi trong hoan lạc, trong ngỡ ngàng, trong cái ngơ ngác của kẻ si tình thoáng gặp lại cố nhân vừa xuất hiện sau trùng trùng xa cách và đòi đoạn nhớ thương...
Cây Sưa đấy. Cây Sưa im lặng khuất chìm vào bao màu xanh biếc khác, bây giờ mới tỉnh giấc cô miên, bừng dậy một vòm hoa, một trời hoa trắng ngần, trắng muốt, thanh khiết, nguyên sơ như tấm lòng người con gái ta yêu mà lỡ làng ngay từ thời vụng dại.
Trên cái phố cổ của một Hà Nội nghìn năm đang rộn ràng từ sớm tinh mơ đến khuya đêm sáng rực, nơi có bày hàng vạn đôi giày dép, có hàng vạn đôi trai thanh gái lịch mải mê nào chọn kiểu, nào ướm chân, nào hỏi giá trao tiền... chăm chú vào bàn chân của mình để góp cho Hà Nội yểu điệu dáng đi, khoan thai nhịp bước và có cả quay cuồng bước nhảy trong ánh đèn xanh đỏ... thì trên cao kia, trên những cành cây tưởng như chết lịm vô hồn kia, suốt bao ngày hanh khô đầy bụi bặm phố phường kia, phố Hàng Dầu đấy, đã sáng rực một trời những hồn hoa phách nụ, trong ngần, thanh sạch, tuyết băng, thứ hoa Sưa của kinh thành xưa cũ Thăng Long góp mình vào đông liễu tây hòe còn sót lại địa danh: Hòe Nhai, Liễu Giai.
Sưa ơi, sức mạnh nào cho cây tự biến mình từ khẳng khiu khô nỏ vụng dại thành sức hút còn mạnh hơn cả những ánh mắt cô gái áo trắng tà bay của hào hoa Hà Nội trong chiều hồ lộng gió?
Hoa Sưa trắng rợn người, trắng nổi gai trên da thịt khiến ta tạm khuây những ồn ào tiền bạc ở mặt đường kia, mà tự nhẹ bỗng mình bay lên, tự lan truyền thân ta từ cành la lên cành bổng, từ chùm này sang tán khác, hoa rung rinh cho ta lâng lâng, hoà tan hồn mình vào hồn hoa lãng đãng.
Cây Sưa ấy không có nhiều trên các đường phố Hà Nội chen vai. Ngọn gò xinh xinh trong vườn Bách Thảo, xưa kia, từng có tên Sư Sơn, bởi có nhiều cây Sưa, đến nay cây Sưa phiêu bạt, chia tay với gò, khiến có nhiều người lầm tưởng đó là Núi Nùng hoặc Núi Khán mà Núi Nùng là ở trong Thành, núi Khán ở gần Lăng Bác bây giờ, cả hai đã lụi tàn, không còn dấu vết.
Nay cây Sưa nhiều nhất ở phố Hàng Dầu, nằm lẫn vào khu phố cổ Hàng Thùng, Hàng Sũ, Cầu Gỗ, Hàng Bè, cạnh đền Bà Kiệu bóng đa rủ rợp cùng với tượng đài chiến sĩ Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.
Ngoài phố Hàng Dầu ra, bên bờ Hồ Gươm, xế cửa nhà Đèn là Sở Điện lực, bên cạnh gốc sung già, cũng có một cây Sưa nhỏ bé cũng đơm đầy một vòm tuyết trắng long lanh. Hẳn nó được ngắm nhìn nhiều hơn lớp đàn chị nó vì có không gian thoáng rộng, giữa xanh trời, xanh cây, xanh cỏ, nên sắc ngần băng tuyết kia càng nổi bật trước mắt người, dù đó là chàng thi sĩ đa tình lơ ngơ hay nhà doanh nghiệp lúc nào cũng hối hả vội vàng vì theo câu " thì giờ là vàng bạc".
Phố Phan Chu Trinh, trước cửa đại sứ quán Algérie cũng vút lên một vài hồn Sưa như thế, nhưng lẫn vào chiều cao cây khác, nên Sưa như là tủi phận, rụng trắng mặt đường dưới bánh xe tàn nhẫn.
Hà Nội dưới con mắt du khách là thành phố xinh xắn, trữ tình, bình lặng, êm đềm. Dưới con mắt "làm ăn" thì Hà Nội quá chật hẹp, cần mở rộng xây cho cao thỏa vòng đua tay lái và cửa hàng, khách sạn mọc lên san sát...
Dưới mắt người yêu Hà Nội, thì kinh thành lịch sử nghìn năm vẫn oai hùng và thanh lịch, vẫn tao nhã và hào hoa mà những cây Sưa kia là một chút hồn sót lại, mang sự lẩn khuất nỗi niềm nhắc ta suy ngẫm và giữ gìn bản sắc dân tộc đang có chiều tàn phai, mai một.
Những đỏ rực hoa Phượng đường Thanh Niên, tím ngát Bằng Lăng Thợ Nhuộm, vườn Chí Linh rực rỡ Vàng Anh, Lộc Vừng đỏ trữ tình bên mép nước... là để điểm xuyết vào một Cổng thành Cửa Bắc thêm một Ô Quan Chưởng cổ kính, một Tháp Hòa Phong thâm trầm, một đền Quán Thánh tịch liêu...
Riêng hoa Sưa có lẽ là hồn một cô gái ngàn xưa kết tinh thành bạch ngọc, cứ mỗi độ xuân về lại nhớ tình tang là chàng trai Thăng Long Hà Nội, nên hiện ra mơ hồ thoáng một ít ngày ngắn ngủi rồi lại bay về hư ảo, nói những lời im, bay tà áo mỏng, tung tóc vào trời mưa phấn, phô cái gáy nõn nà mây trắng cho phất phơ đối sợi tóc mềm lả lướt nắng bạc hiếm hoi... để ngơ ngẩn những ai yêu Hà Nôi, yêu đến bứt rứt một kiếp người...
Nhiều người đã ngợi ca hoa Sữa thơm ngát đêm thu. Còn hoa Sưa chút hồn xưa Hà Nội vẫn bị phũ phàng quên lãng một cách hờ hững vô tình trong bụi đời ô nhiễm. Tuy vậy, hoa Sưa vẫn bao dung rộng lượng, xuân theo xuân, mùa theo mùa, cứ về trắng ngát một góc Hà Nội cổ như lời hẹn ước đắm si...
Xuân 1996
Băng Sơn


To Vil : Mừng bác đã lại quay lại ghé thăm nơi này , nhưng đừng nói lời chia tay bác nhé
Mời bác và những người yêu hoa ghé thăm nơi đây : http://www.dalatrose.com/forum.asp

TRẮNG MUỐT HOA SỮA
Có nhiều thứ hoa để tỏ tình. Nào tha thiết đắm say hồng nhung, nào nhớ thương vời vợi păng xê, nào tấm lòng quân tử cúc vàng cúc trắng, nào thủy chung trong đồng thảo tím... Có lẽ đã có một đồng cảm dâng đầy không gian khiến đất phải mượn hoa gửi tình cho trời, hoặc trời nhờ hoa trao say mê cho đất...
Mùa xuân đang chín cây, khi tấm man mưa xuân làm vũ trụ thành mông lung hư ảo, khi ta chững bước chân, nôn nao tấc dạ một sớm nào bắt gặp một hàng cây đã bất ngờ trắng muốt tự lúc nào.
Hay là... đêm qua có một chàng lực sĩ miền Bắc cực đã cưỡi con tuần lộc chở cây về nên tuyết còn đầy trên cành to nhánh nhỏ?
Hay là... cái Tết đã đi qua nhưng luyến tiếc hơi người ấm áp nên gửi lại niềm say mê trinh bạch của mình, vì gửi vào hoa lê, hoa mận, hoa mai hoa bưởi mà vẫn chưa thỏa tình nhau?
Mà cũng hay là... những vòm sao còn náu mình trong sâu thẳm vì chưa có hoa gạo dắt lối, đàn đom đóm đưa đường, nên phải gửi nàng sứ giả long lanh ánh trắng của mình cho phồn hoa đô hội, nhắc ai từng quên phút giây thanh thản được hòa mình vào vũ trụ mê tơi?
Hay là nữa... Ôi, ta mê đi trong hoan lạc, trong ngỡ ngàng, trong cái ngơ ngác của kẻ si tình thoáng gặp lại cố nhân vừa xuất hiện sau trùng trùng xa cách và đòi đoạn nhớ thương...
Cây Sưa đấy. Cây Sưa im lặng khuất chìm vào bao màu xanh biếc khác, bây giờ mới tỉnh giấc cô miên, bừng dậy một vòm hoa, một trời hoa trắng ngần, trắng muốt, thanh khiết, nguyên sơ như tấm lòng người con gái ta yêu mà lỡ làng ngay từ thời vụng dại.
Trên cái phố cổ của một Hà Nội nghìn năm đang rộn ràng từ sớm tinh mơ đến khuya đêm sáng rực, nơi có bày hàng vạn đôi giày dép, có hàng vạn đôi trai thanh gái lịch mải mê nào chọn kiểu, nào ướm chân, nào hỏi giá trao tiền... chăm chú vào bàn chân của mình để góp cho Hà Nội yểu điệu dáng đi, khoan thai nhịp bước và có cả quay cuồng bước nhảy trong ánh đèn xanh đỏ... thì trên cao kia, trên những cành cây tưởng như chết lịm vô hồn kia, suốt bao ngày hanh khô đầy bụi bặm phố phường kia, phố Hàng Dầu đấy, đã sáng rực một trời những hồn hoa phách nụ, trong ngần, thanh sạch, tuyết băng, thứ hoa Sưa của kinh thành xưa cũ Thăng Long góp mình vào đông liễu tây hòe còn sót lại địa danh: Hòe Nhai, Liễu Giai.
Sưa ơi, sức mạnh nào cho cây tự biến mình từ khẳng khiu khô nỏ vụng dại thành sức hút còn mạnh hơn cả những ánh mắt cô gái áo trắng tà bay của hào hoa Hà Nội trong chiều hồ lộng gió?
Hoa Sưa trắng rợn người, trắng nổi gai trên da thịt khiến ta tạm khuây những ồn ào tiền bạc ở mặt đường kia, mà tự nhẹ bỗng mình bay lên, tự lan truyền thân ta từ cành la lên cành bổng, từ chùm này sang tán khác, hoa rung rinh cho ta lâng lâng, hoà tan hồn mình vào hồn hoa lãng đãng.
Cây Sưa ấy không có nhiều trên các đường phố Hà Nội chen vai. Ngọn gò xinh xinh trong vườn Bách Thảo, xưa kia, từng có tên Sư Sơn, bởi có nhiều cây Sưa, đến nay cây Sưa phiêu bạt, chia tay với gò, khiến có nhiều người lầm tưởng đó là Núi Nùng hoặc Núi Khán mà Núi Nùng là ở trong Thành, núi Khán ở gần Lăng Bác bây giờ, cả hai đã lụi tàn, không còn dấu vết.
Nay cây Sưa nhiều nhất ở phố Hàng Dầu, nằm lẫn vào khu phố cổ Hàng Thùng, Hàng Sũ, Cầu Gỗ, Hàng Bè, cạnh đền Bà Kiệu bóng đa rủ rợp cùng với tượng đài chiến sĩ Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.
Ngoài phố Hàng Dầu ra, bên bờ Hồ Gươm, xế cửa nhà Đèn là Sở Điện lực, bên cạnh gốc sung già, cũng có một cây Sưa nhỏ bé cũng đơm đầy một vòm tuyết trắng long lanh. Hẳn nó được ngắm nhìn nhiều hơn lớp đàn chị nó vì có không gian thoáng rộng, giữa xanh trời, xanh cây, xanh cỏ, nên sắc ngần băng tuyết kia càng nổi bật trước mắt người, dù đó là chàng thi sĩ đa tình lơ ngơ hay nhà doanh nghiệp lúc nào cũng hối hả vội vàng vì theo câu " thì giờ là vàng bạc".
Phố Phan Chu Trinh, trước cửa đại sứ quán Algérie cũng vút lên một vài hồn Sưa như thế, nhưng lẫn vào chiều cao cây khác, nên Sưa như là tủi phận, rụng trắng mặt đường dưới bánh xe tàn nhẫn.
Hà Nội dưới con mắt du khách là thành phố xinh xắn, trữ tình, bình lặng, êm đềm. Dưới con mắt "làm ăn" thì Hà Nội quá chật hẹp, cần mở rộng xây cho cao thỏa vòng đua tay lái và cửa hàng, khách sạn mọc lên san sát...
Dưới mắt người yêu Hà Nội, thì kinh thành lịch sử nghìn năm vẫn oai hùng và thanh lịch, vẫn tao nhã và hào hoa mà những cây Sưa kia là một chút hồn sót lại, mang sự lẩn khuất nỗi niềm nhắc ta suy ngẫm và giữ gìn bản sắc dân tộc đang có chiều tàn phai, mai một.
Những đỏ rực hoa Phượng đường Thanh Niên, tím ngát Bằng Lăng Thợ Nhuộm, vườn Chí Linh rực rỡ Vàng Anh, Lộc Vừng đỏ trữ tình bên mép nước... là để điểm xuyết vào một Cổng thành Cửa Bắc thêm một Ô Quan Chưởng cổ kính, một Tháp Hòa Phong thâm trầm, một đền Quán Thánh tịch liêu...
Riêng hoa Sưa có lẽ là hồn một cô gái ngàn xưa kết tinh thành bạch ngọc, cứ mỗi độ xuân về lại nhớ tình tang là chàng trai Thăng Long Hà Nội, nên hiện ra mơ hồ thoáng một ít ngày ngắn ngủi rồi lại bay về hư ảo, nói những lời im, bay tà áo mỏng, tung tóc vào trời mưa phấn, phô cái gáy nõn nà mây trắng cho phất phơ đối sợi tóc mềm lả lướt nắng bạc hiếm hoi... để ngơ ngẩn những ai yêu Hà Nôi, yêu đến bứt rứt một kiếp người...
Nhiều người đã ngợi ca hoa Sữa thơm ngát đêm thu. Còn hoa Sưa chút hồn xưa Hà Nội vẫn bị phũ phàng quên lãng một cách hờ hững vô tình trong bụi đời ô nhiễm. Tuy vậy, hoa Sưa vẫn bao dung rộng lượng, xuân theo xuân, mùa theo mùa, cứ về trắng ngát một góc Hà Nội cổ như lời hẹn ước đắm si...
Xuân 1996
Băng Sơn


To Vil : Mừng bác đã lại quay lại ghé thăm nơi này , nhưng đừng nói lời chia tay bác nhé
Mời bác và những người yêu hoa ghé thăm nơi đây : http://www.dalatrose.com/forum.asp

Hoa sữa, Vivi post rồi. Mà ở Hà Nội bắt đầu có hoa sữa rồi đấy Vivi ạ. Còn hoa sưa thì đây cơ (ảnh mượn nhà bác thoky, người post hoa Hàn Quốc bên dalatrose ấy):

Hoa sữa, Vivi post rồi. Mà ở Hà Nội bắt đầu có hoa sữa rồi đấy Vivi ạ. Còn hoa sưa thì đây cơ (ảnh mượn nhà bác thoky, người post hoa Hàn Quốc bên dalatrose ấy):

Nữa này:


 

Nữa này:


 

Phố Hoa sữa

--- Băng Sơn ---

Người Việt Nam mấy ai không thuộc một vài câu Kiều. Nguyễn Du (1765-1820), người viết nên thiên truyện Kiều ấy, là con trai thứ bảy của tể tướng Nguyễn Nghiễm. Quê cha Hà Tĩnh, còn mẹ là người quan họ Bắc Ninh, có lẽ vì thế mà trái tim cậu Chiêu Bảy đã run rẩy mấy trăm năm một chất đằm thắm trữ tình.
Hà Nội có phố Nguyễn Du, 1.060 mét đường nhựa phẳng phiu có so sánh được chăng với 56 năm đầy gập ghềnh đời thi sĩ? Ngẫu nhiên chăng khi (phố) Nguyễn Du ở trung tâm Hà Nội nối (phố) Huế vào (đường) Nam Bộ, long lanh một con hồ Thiền Quang như con mắt nhỏ xanh xanh ngự toạ một cụm chùa cổ với những hàng cây lao xao bốn mùa lá múa.
Sinh thời, gần hai trăm năm trước, cái ông quan Tham Tri, ông ở ẩn tự xưng là thợ săn trên núi Hồng (Hồng Sơn liệp hộ), ông thi sĩ viết bài Văn tế thập loại chúng sinh ghê rợn ấy... có lần nào bơi thuyền, ngồi câu trên sóng nước con hồ nối với bảy mẫu, ba mẫu mà lúc ấy hẳn phải còn tre trúc, ngõ quê, cầu ao mái lá, thấp thoáng áo dài nâu Đồng Lầm làm mê lòng bao công tử, thi nhân, thầy khoá? Nguyên đây là mảnh đất phía nam kinh thành, mang tên phường Phục Cổ, thôn Thuần Mỹ, thôn Liên Thuỷ, thôn Cung Tiên thuộc huyện Thọ Xương văng vẳng tiếng gà. Giữa ngã ba phố Nguyễn Du, là lối vào phố Liên Trì, dấu tích một đầm sen, bởi đến đầu thế kỷ này, hồ Thiền Quang còn ăn sang cả phố Quang Trung, chỗ trường tiểu học, mà khi quy hoạch đường bàn cờ, hồ mới bị lấp đi. Đoạn đầu phía đông, gần phố Huế đến ngã tư phố Quang Trung từng mang tên Rikiê (Riquier), đoạn giữa kề mép hồ là phố Hale (Halais) tên một viên Đốc lý người Tây, đoạn cuối phố giáp với Hàng Lọng, Nam Bộ, Lê Duẩn là phố Đuyphuốc (Dufourcq). Từ cách mạng, phố mới mang tên Nguyễn Du, những người yêu nhau, nhạc sĩ và nhà thơ, người xa Hà Nội lại gọi nó bằng cái tên mộng mơ: phố Hoa Sữa.
Những cây sữa cao vút cành thưa lá thoáng, cứ cuối thu lại xức vào lòng Hà Nội một loài hương nồng nàn quyến rũ thành kỷ niệm tình yêu, thành nỗi nhớ trong hồn, thành niềm mong của người chưa một lần đến Hà Nội. Cho đến khi gió bấc đổ về tê tái, quả sữa treo mành, chờ mùa hè sang năm mới thả những đàn con đi lang thang đậu vào vai áo người, có cô gái hoảng hốt tưởng là con sâu gì, nhưng chợt nhớ đó chỉ là hạt cây có lông tơ, bay lãng đãng. Trời đất kết kinh, nó sẽ tìm được nơi nào trú ngụ, ai mà biết được.
Với một ngàn thước đường cây, phố Nguyễn Du có nhiều nhà khá đẹp. Phố xuất hiện khi Hà Nội đã thành đô thị, nên thẳng băng, mát mẻ, thoáng đãng...
Quãng phố trông ra hồ Thiền Quang là một khoảng mây trời thơ mộng, mây soi bóng vào lòng hồ, mặt nước có những con thiên nga, con cá chép, con rồng, tất cả bằng sắt tây, bơi được nhờ vào chân người, có mấy quán cà phê đặt ghế mây sát những bức tường có hoa leo cho khách ngồi nhâm nhi trong gió hồ thổi tung ngực áo; tự thưởng cho mình chút không gian hé mở sau những chật chội nào Trần Quốc Toản, Hạ Hồi, Trương Hán Siêu, Đoàn Nhữ Hài gần đó.
Sáng sáng bờ hồ Thiền Quang thành sân tập thể dục của các cụ già trong các câu lạc bộ ngoài trời, giơ tay, giơ chân, đi bộ, tập thở... Thời gian của con người sao mà vội vã, đã bao lớp qua, rồi đến lượt ta, rồi lớp sau này... chỉ có gió hồ là hào phóng, cho họ chẳng tiếc chút gì.
Còn buổi tối và đêm về, có hương hoa sữa nồng nàn một làn thơm. Còn ven hồ đây có nhiều cây cụt, những cây hai gốc, chẳng cành, chẳng lá, hai gốc ấy cứ chạm vào nhau, sát vào nhau mà thì thầm, mà rúc rích... có lẽ chỉ có lớp cỏ bên hồ nghe thấy và nhìn thấy lặng lẽ các chuyện đời, kể cả một cây xà cừ đổ bão, nằm ngang mặt đất, bò một quãng dài rồi cứ vươn lên không chịu chết, không chịu thành củi, mà lớn lên, mà xanh ngắt, mà thành chiếc cây kỳ dị, nửa đứng, nửa nằm đã bấy nhiêu năm.
Phía đầu phố, từ ít lâu nay đã hình thành một đoạn toàn những hàng ăn uống, nào phở gà, phở bò, phở trứng, nào rượu thuốc, rượu trắng, nào cà phê, nước trà... Hàng thuốc lào ông Cả Nghị nổi tiếng từ rất lâu đời cũng đã thoát hình thành tiệm phở, bàn ghế trắng toát.
Cũng may mà phố Nguyễn Du không giống như đoạn phố Mai Hắc Đế, Trần Nhân Tông, hàng hoá lấp cả người ngồi người đi, phố Nguyễn Du vẫn còn dăm ba khuôn viên, ít biệt thự, phần nào giữ được chút thanh lịch một Hà Nội hào hoa, với vài ba quầy bán báo, ít hàng quả tươi đẹp, có chỗ chuyên ươm và bán các loại xương rồng...
Đôi khi đi lang thang trên hè phố, chợt vẳng lên trong tâm thức một câu Kiều Của tin còn một chút này... cũng không cần biết đúng hay sai, giống như không cần xác định Nguyễn Du là người Hà Tĩnh, Bắc Ninh hay Hà Nội trong lúc hoa sữa cứ ngào ngạt tâm hồn.

Phố Hoa sữa

--- Băng Sơn ---

Người Việt Nam mấy ai không thuộc một vài câu Kiều. Nguyễn Du (1765-1820), người viết nên thiên truyện Kiều ấy, là con trai thứ bảy của tể tướng Nguyễn Nghiễm. Quê cha Hà Tĩnh, còn mẹ là người quan họ Bắc Ninh, có lẽ vì thế mà trái tim cậu Chiêu Bảy đã run rẩy mấy trăm năm một chất đằm thắm trữ tình.
Hà Nội có phố Nguyễn Du, 1.060 mét đường nhựa phẳng phiu có so sánh được chăng với 56 năm đầy gập ghềnh đời thi sĩ? Ngẫu nhiên chăng khi (phố) Nguyễn Du ở trung tâm Hà Nội nối (phố) Huế vào (đường) Nam Bộ, long lanh một con hồ Thiền Quang như con mắt nhỏ xanh xanh ngự toạ một cụm chùa cổ với những hàng cây lao xao bốn mùa lá múa.
Sinh thời, gần hai trăm năm trước, cái ông quan Tham Tri, ông ở ẩn tự xưng là thợ săn trên núi Hồng (Hồng Sơn liệp hộ), ông thi sĩ viết bài Văn tế thập loại chúng sinh ghê rợn ấy... có lần nào bơi thuyền, ngồi câu trên sóng nước con hồ nối với bảy mẫu, ba mẫu mà lúc ấy hẳn phải còn tre trúc, ngõ quê, cầu ao mái lá, thấp thoáng áo dài nâu Đồng Lầm làm mê lòng bao công tử, thi nhân, thầy khoá? Nguyên đây là mảnh đất phía nam kinh thành, mang tên phường Phục Cổ, thôn Thuần Mỹ, thôn Liên Thuỷ, thôn Cung Tiên thuộc huyện Thọ Xương văng vẳng tiếng gà. Giữa ngã ba phố Nguyễn Du, là lối vào phố Liên Trì, dấu tích một đầm sen, bởi đến đầu thế kỷ này, hồ Thiền Quang còn ăn sang cả phố Quang Trung, chỗ trường tiểu học, mà khi quy hoạch đường bàn cờ, hồ mới bị lấp đi. Đoạn đầu phía đông, gần phố Huế đến ngã tư phố Quang Trung từng mang tên Rikiê (Riquier), đoạn giữa kề mép hồ là phố Hale (Halais) tên một viên Đốc lý người Tây, đoạn cuối phố giáp với Hàng Lọng, Nam Bộ, Lê Duẩn là phố Đuyphuốc (Dufourcq). Từ cách mạng, phố mới mang tên Nguyễn Du, những người yêu nhau, nhạc sĩ và nhà thơ, người xa Hà Nội lại gọi nó bằng cái tên mộng mơ: phố Hoa Sữa.
Những cây sữa cao vút cành thưa lá thoáng, cứ cuối thu lại xức vào lòng Hà Nội một loài hương nồng nàn quyến rũ thành kỷ niệm tình yêu, thành nỗi nhớ trong hồn, thành niềm mong của người chưa một lần đến Hà Nội. Cho đến khi gió bấc đổ về tê tái, quả sữa treo mành, chờ mùa hè sang năm mới thả những đàn con đi lang thang đậu vào vai áo người, có cô gái hoảng hốt tưởng là con sâu gì, nhưng chợt nhớ đó chỉ là hạt cây có lông tơ, bay lãng đãng. Trời đất kết kinh, nó sẽ tìm được nơi nào trú ngụ, ai mà biết được.
Với một ngàn thước đường cây, phố Nguyễn Du có nhiều nhà khá đẹp. Phố xuất hiện khi Hà Nội đã thành đô thị, nên thẳng băng, mát mẻ, thoáng đãng...
Quãng phố trông ra hồ Thiền Quang là một khoảng mây trời thơ mộng, mây soi bóng vào lòng hồ, mặt nước có những con thiên nga, con cá chép, con rồng, tất cả bằng sắt tây, bơi được nhờ vào chân người, có mấy quán cà phê đặt ghế mây sát những bức tường có hoa leo cho khách ngồi nhâm nhi trong gió hồ thổi tung ngực áo; tự thưởng cho mình chút không gian hé mở sau những chật chội nào Trần Quốc Toản, Hạ Hồi, Trương Hán Siêu, Đoàn Nhữ Hài gần đó.
Sáng sáng bờ hồ Thiền Quang thành sân tập thể dục của các cụ già trong các câu lạc bộ ngoài trời, giơ tay, giơ chân, đi bộ, tập thở... Thời gian của con người sao mà vội vã, đã bao lớp qua, rồi đến lượt ta, rồi lớp sau này... chỉ có gió hồ là hào phóng, cho họ chẳng tiếc chút gì.
Còn buổi tối và đêm về, có hương hoa sữa nồng nàn một làn thơm. Còn ven hồ đây có nhiều cây cụt, những cây hai gốc, chẳng cành, chẳng lá, hai gốc ấy cứ chạm vào nhau, sát vào nhau mà thì thầm, mà rúc rích... có lẽ chỉ có lớp cỏ bên hồ nghe thấy và nhìn thấy lặng lẽ các chuyện đời, kể cả một cây xà cừ đổ bão, nằm ngang mặt đất, bò một quãng dài rồi cứ vươn lên không chịu chết, không chịu thành củi, mà lớn lên, mà xanh ngắt, mà thành chiếc cây kỳ dị, nửa đứng, nửa nằm đã bấy nhiêu năm.
Phía đầu phố, từ ít lâu nay đã hình thành một đoạn toàn những hàng ăn uống, nào phở gà, phở bò, phở trứng, nào rượu thuốc, rượu trắng, nào cà phê, nước trà... Hàng thuốc lào ông Cả Nghị nổi tiếng từ rất lâu đời cũng đã thoát hình thành tiệm phở, bàn ghế trắng toát.
Cũng may mà phố Nguyễn Du không giống như đoạn phố Mai Hắc Đế, Trần Nhân Tông, hàng hoá lấp cả người ngồi người đi, phố Nguyễn Du vẫn còn dăm ba khuôn viên, ít biệt thự, phần nào giữ được chút thanh lịch một Hà Nội hào hoa, với vài ba quầy bán báo, ít hàng quả tươi đẹp, có chỗ chuyên ươm và bán các loại xương rồng...
Đôi khi đi lang thang trên hè phố, chợt vẳng lên trong tâm thức một câu Kiều Của tin còn một chút này... cũng không cần biết đúng hay sai, giống như không cần xác định Nguyễn Du là người Hà Tĩnh, Bắc Ninh hay Hà Nội trong lúc hoa sữa cứ ngào ngạt tâm hồn.

Hoa sữa Hà Nội
Nguyễn Văn Lục
Từ lâu, hoa sữa dường như đã trở thành một nét đặc trưng của Hà Nội. Hương hoa sữa thơm nồng nàn, có thể bay xa đến vài con phố. Trên nhiều con đường mới mở ở Hà Nội hôm nay, hoa sữa vẫn đang được trồng như một cách bày tỏ lòng yêu mến loài cây này của người Thủ đô.
Từ lâu, hoa sữa dường như đã trở thành một biểu tượng, một nét đẹp rất riêng của Hà Nội mà hiếm nơi nào có được. Vào mùa hoa nở, dẫu ai có vô tình đến mấy cũng phải xốn xang bởi mùi hương quyến rũ, ghi vào ký ức kỷ niệm về những đêm đông thật khó phai mờ.
Hoa sữa không biết được du nhập vào Hà Nội từ bao giờ, cây cao (tới gần 20 m), dáng đẹp, cành đan xen khúc khuỷu. Khác với nhiều loại cây, lá cây hoa sữa phát triển từng đốt, mỗi đốt thường xòe ra từ sáu đến bảy lá. Từ những đốt cành nảy ra những nhánh nhỏ vươn về mọi phía, bấm vào cành non thấy chảy ra chất nhựa có mầu trắng như sữa, phải chăng vì thế mà dân gian gọi là cây sữa. Cùng với hoa dạ lan, nhài, trà mi, nguyệt quế... hương hoa sữa chỉ thơm về đêm.
Cây hoa sữa không có mùa trút lá, chỉ lác đác rụng lá vàng, nên suốt năm, cây luôn xanh tốt. Hoa sữa nở vào độ cuối thu đầu đông, những cụm hoa nhỏ xíu chen chúc từng đám mầu trắng phớt. Độ hoa nở, những ngày lặng gió, không gian xung quanh như được ướp bằng mùi hương hắc thơm ngào ngạt, một mùi hương như mơ như thực, bởi hoa nở trên cao không nhìn thấy, còn cái mùi hương nồng nàn quyến rũ ấy cứ lan xa. Dưới gốc cây, rơi rắc những chấm hoa nho nhỏ, như tấm voan mỏng mịn màng.
Đường phố Hà Nội giờ đã ít đi nhiều cây sữa so với mấy chục năm về trước. Đi trên những phố dài, thỉnh thoảng cũng còn gặp một vài cây sữa đan cài đơn lẻ.
Từ phố Huế, qua hồ Thiền Quang đến đường Lê Duẩn, tôi đếm được cả thẩy 44 cây sữa, ít hơn ở đường Quán Thánh, chỉ một đoạn ngắn từ vườn hoa Hàng Đậu đến chỗ cắt đường Thanh Niên, đã có 92 cây. Những cây sữa trên đường Quán Thánh rất đẹp, cây cao vút, tán lá ***g lộng vươn lên trời xanh.
Hay như đường Trần Hưng Đạo từ cắt đoạn đường Lê Duẩn đến đoạn cắt đường Trần Khánh Dư vẫn còn hơn 20 cây sữa, phần lớn mọc ở gần phía Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô. Nhưng không hiểu sao, hễ nói về hoa sữa, người ta vẫn nhớ về con đường Nguyễn Du, nơi ấy có không gian tĩnh lặng, có hồ nước lung linh khiêm nhường mà thơ mộng. Những đêm đầu đông, trong sương giăng lành lạnh, ngồi bên hồ Thiền Quang, dù ở bờ bên kia, vẫn ngửi thấy mùi hoa sữa. Nhiều lứa đôi thường đến đây dạo bước dưới hàng cây sữa, phải chăng bởi hương hoa sữa thơ mộng dễ khắc vào nỗi nhớ kỷ niệm tình yêu?
Ngược đường Thụy Khuê về chợ Bưởi xưa kia cũng từng có nhiều cây hoa sữa, nhưng bây giờ chỉ còn lại năm cây. Hoa sữa đã được thay bằng dâu da xoan. Dâu da xoan tuy dễ trồng, mùa xuân, mùa hè đều có hoa nở trắng với mùi thơm dịu nhẹ, nhưng cây rất thấp, không thể nào sánh được với hoa sữa. Vì sao cây hoa sữa ở đoạn đường này lại ít đi? Tìm hiểu thì được biết, một số người không chịu nổi mùi hương quá nồng của những cây hoa sữa mọc ngay trước cửa nhà nên tìm cách chặt đi.
Mấy năm gần đây, chừng như người ta cũng bắt đầu thấy được giá trị của hình tượng cây hoa sữa với phố phường Hà Nội, nên một số phố được trồng thêm rất nhiều cây sữa. Trước cửa Bảo tàng Dân tộc học trên đường Nguyễn Văn Huyên, tôi đã thấy một dãy dài những cây hoa sữa. Đoạn đầu của con đường Trần Duy Hưng, chỉ khoảng 2 km đã có hơn 100 cây hoa sữa, cao từ 3 đến 4 m, lá xanh xòe rộng khỏe khoắn.
Hoa sữa trên đường phố Hà Nội từ lâu đã đi vào nhạc, vào thơ, làm xốn xang bao tâm hồn. Ai không khỏi bâng khuâng khi nghe câu hát "Em ơi Hà Nội phố, ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa"...; rồi "hoa sữa thôi rơi, em bên tôi những chiều tan lớp"... Những lời ca đó đã tôn thêm biết bao thơ mộng cho Hà Nội những mùa đông khi hoa sữa bắt đầu tỏa hương nồng nàn.Tháng 5-2001

Hoa sữa Hà Nội
Nguyễn Văn Lục
Từ lâu, hoa sữa dường như đã trở thành một nét đặc trưng của Hà Nội. Hương hoa sữa thơm nồng nàn, có thể bay xa đến vài con phố. Trên nhiều con đường mới mở ở Hà Nội hôm nay, hoa sữa vẫn đang được trồng như một cách bày tỏ lòng yêu mến loài cây này của người Thủ đô.
Từ lâu, hoa sữa dường như đã trở thành một biểu tượng, một nét đẹp rất riêng của Hà Nội mà hiếm nơi nào có được. Vào mùa hoa nở, dẫu ai có vô tình đến mấy cũng phải xốn xang bởi mùi hương quyến rũ, ghi vào ký ức kỷ niệm về những đêm đông thật khó phai mờ.
Hoa sữa không biết được du nhập vào Hà Nội từ bao giờ, cây cao (tới gần 20 m), dáng đẹp, cành đan xen khúc khuỷu. Khác với nhiều loại cây, lá cây hoa sữa phát triển từng đốt, mỗi đốt thường xòe ra từ sáu đến bảy lá. Từ những đốt cành nảy ra những nhánh nhỏ vươn về mọi phía, bấm vào cành non thấy chảy ra chất nhựa có mầu trắng như sữa, phải chăng vì thế mà dân gian gọi là cây sữa. Cùng với hoa dạ lan, nhài, trà mi, nguyệt quế... hương hoa sữa chỉ thơm về đêm.
Cây hoa sữa không có mùa trút lá, chỉ lác đác rụng lá vàng, nên suốt năm, cây luôn xanh tốt. Hoa sữa nở vào độ cuối thu đầu đông, những cụm hoa nhỏ xíu chen chúc từng đám mầu trắng phớt. Độ hoa nở, những ngày lặng gió, không gian xung quanh như được ướp bằng mùi hương hắc thơm ngào ngạt, một mùi hương như mơ như thực, bởi hoa nở trên cao không nhìn thấy, còn cái mùi hương nồng nàn quyến rũ ấy cứ lan xa. Dưới gốc cây, rơi rắc những chấm hoa nho nhỏ, như tấm voan mỏng mịn màng.
Đường phố Hà Nội giờ đã ít đi nhiều cây sữa so với mấy chục năm về trước. Đi trên những phố dài, thỉnh thoảng cũng còn gặp một vài cây sữa đan cài đơn lẻ.
Từ phố Huế, qua hồ Thiền Quang đến đường Lê Duẩn, tôi đếm được cả thẩy 44 cây sữa, ít hơn ở đường Quán Thánh, chỉ một đoạn ngắn từ vườn hoa Hàng Đậu đến chỗ cắt đường Thanh Niên, đã có 92 cây. Những cây sữa trên đường Quán Thánh rất đẹp, cây cao vút, tán lá ***g lộng vươn lên trời xanh.
Hay như đường Trần Hưng Đạo từ cắt đoạn đường Lê Duẩn đến đoạn cắt đường Trần Khánh Dư vẫn còn hơn 20 cây sữa, phần lớn mọc ở gần phía Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô. Nhưng không hiểu sao, hễ nói về hoa sữa, người ta vẫn nhớ về con đường Nguyễn Du, nơi ấy có không gian tĩnh lặng, có hồ nước lung linh khiêm nhường mà thơ mộng. Những đêm đầu đông, trong sương giăng lành lạnh, ngồi bên hồ Thiền Quang, dù ở bờ bên kia, vẫn ngửi thấy mùi hoa sữa. Nhiều lứa đôi thường đến đây dạo bước dưới hàng cây sữa, phải chăng bởi hương hoa sữa thơ mộng dễ khắc vào nỗi nhớ kỷ niệm tình yêu?
Ngược đường Thụy Khuê về chợ Bưởi xưa kia cũng từng có nhiều cây hoa sữa, nhưng bây giờ chỉ còn lại năm cây. Hoa sữa đã được thay bằng dâu da xoan. Dâu da xoan tuy dễ trồng, mùa xuân, mùa hè đều có hoa nở trắng với mùi thơm dịu nhẹ, nhưng cây rất thấp, không thể nào sánh được với hoa sữa. Vì sao cây hoa sữa ở đoạn đường này lại ít đi? Tìm hiểu thì được biết, một số người không chịu nổi mùi hương quá nồng của những cây hoa sữa mọc ngay trước cửa nhà nên tìm cách chặt đi.
Mấy năm gần đây, chừng như người ta cũng bắt đầu thấy được giá trị của hình tượng cây hoa sữa với phố phường Hà Nội, nên một số phố được trồng thêm rất nhiều cây sữa. Trước cửa Bảo tàng Dân tộc học trên đường Nguyễn Văn Huyên, tôi đã thấy một dãy dài những cây hoa sữa. Đoạn đầu của con đường Trần Duy Hưng, chỉ khoảng 2 km đã có hơn 100 cây hoa sữa, cao từ 3 đến 4 m, lá xanh xòe rộng khỏe khoắn.
Hoa sữa trên đường phố Hà Nội từ lâu đã đi vào nhạc, vào thơ, làm xốn xang bao tâm hồn. Ai không khỏi bâng khuâng khi nghe câu hát "Em ơi Hà Nội phố, ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa"...; rồi "hoa sữa thôi rơi, em bên tôi những chiều tan lớp"... Những lời ca đó đã tôn thêm biết bao thơ mộng cho Hà Nội những mùa đông khi hoa sữa bắt đầu tỏa hương nồng nàn.Tháng 5-2001