Chuyện tình kể trước lúc rạng đông - Dương Thu Hương

Tới nơi, chị mở khóa, ném chiếc túi lên bàn, cất xe đạp rồi vào giường nằm. Mùi véc-ni thơm hắc lùa vào mũi, khiến Lựu đưa mắt nhìn mọi vật: đôi gối thêu chim hòa bình ngậm bông hồng đỏ, chiếc giường thênh thang, tấm màn hoa đỏ rực, bộ ấm chén trên bàn và chiếc điếu cày dựng một bên... Tất cả đang chờ đợi hạnh phúc. Hạnh phúc đó chị đã nếm một phần. Như trái chín đã cắn miếng đầu tiên. Hạnh phúc của chị là Mộc. Nếu chị làm đơn kháng án, nghĩa là chị quay lại với Vũ Sinh. Mộc sẽ nghĩ thế nào? Cố nhiên, anh sẽ tách xa chị ngay tức khắc. Anh là một người rành mạch, quy củ. Anh không bao giờ chấp nhận những việc làm trái với đạo đức. Dù anh đau khổ, anh cũng sẽ rời xa chị... Lựu nhớ lại những buổi chiếu hai đứa nhìn vồng cải trái mùa trổ hoa vàng rực. Những đêm trăng trước hiên, hương nhài mát mẻ, nôn nao. Cảm giác đầm ấm khi anh đặt bàn tay rắn chắc lên gáy chị, và từ từ vuốt xuôi xuống lưng, vòng một chút xuống cặp mông nở. Một chút thôi rồi nỗi e thẹn của một chàng trai nhút nhát lại kéo bàn tay anh trở lại trên vai Lựu khiến chị luyến tiếc một chút, lại vừa hài lòng. Một lần khác anh nhìn chị xắn quần lên giẫm chiếc màn trong chậu xà phòng, đôi mắt hiền lành mở rộng vì ngạc nhiên:
- Ô, đùi Lựu trắng nhỉ?... Trắng như con gái Hà Nội ấy...
Lời khen của anh khiến chị sung sướng đến nóng rực cả người... Tất cả... tất cả đều là hạnh phúc thật mà chị đã nắm trong tay. Chỉ chờ qua ngày Tết Nguyên đán thôi, họ sẽ làm lễ cưới... Chị viết đơn kháng án để làm gì?...
Chị nằm nghĩ miên man tới tận chiều, thầm mong Mộc tới. Mãi đến mười hai giờ đêm, cây đèn cạn dầu đã lụi bấc, Lựu mới nhớ ra. Hôm kia, Mộc đến báo tin anh cùng mấy cán bộ phòng xuống mấy hợp tác xã cuối huyện kiểm tra sổ sách. Anh sẽ vắng mặt, chừng một tuần đến mười hôm. Không buồn rửa mặt, rửa chân lại nữa, Lựu cài cửa, tắt đèn, chui vào chăn.
Nhưng chị không ngủ được. Những canh gà cứ nối nhau gáy. Từ lúc chị cài then cửa cho tới lúc những đứa trẻ đi học í ới gọi nhau. Lựu đếm tiếng gà thao thức. Sáng hôm sau, mọi người trong cơ quan đều ngạc nhiên vì cặp mắt thâm quầng của chị. Cô kế toán trẻ vô tư, cười trêu cợt:
- Anh Mộc mới đi được mới ba ngày mà chị đã nhớ đến thâm mắt lại cơ à?... Mấy bà chị yêu còn dữ dội hơn đám con gái chúng em đấy nhé...
Lựu mỉm cười, gượng gạo, bỏ đi.
Hồng Thắm đạp xe tới, sốt sắng hỏi:
- Thế nào, viết xong chưa đưa đây cho tớ.
Lựu lắc đầu:
- Chưa. Hôm qua về nhức đầu quá.
Thắm cau mày, giận dữ:
- Sao cậu nhát thế?... Sợ tay ấy hay sao?... Cứ như các bà thời xưa. Cán bộ phụ nữ huyện mà còn thế thì giáo dục giúp đỡ sao được chị em khác chứ?
Thấy thủ trưởng to tiếng, mấy cô phụ vận đưa mắt tò mò nhìn Lựu hổ thẹn nóng hai tai. Chị khẽ nói:
- Cứ về đi, chiều tớ mang tới nhà.
Nói xong, chị lấy xe, đạp thẳng ra khỏi cổng cơ quan. Lựu cứ phố chính mà đi. Chỉ mười phút đã hết đường, chị lại quay về. Cái phố huyện cỏn con chỉ có nhà huyện ủy, ủy ban, cửa hàng lương thực, bách hóa, kim khí nông cụ. Ngần ấy nơi, đâu người ta cũng biết chị. Cuối cùng chị trở về nhà. Vào nhà, chị cài then cửa chặt rồi nằm vật ra giường. Nghĩ mãi, cuối cùng chị mới đủ can đảm lấy giấy bút viết đơn kháng án.
"Phải bảo vệ hạnh phúc của mình chứ? Cán bộ huyện mà như thế thì còn giáo dục, giúp đỡ chị em sao được?..." Lời khích lệ của người bạn gái văng vẳng bên tai Lựu. Sau rốt chị nhớ tới hai đứa con. Hơn một tháng nay chị không thấy mặt chúng nó. Nếu giành lại được Vũ Sinh từ tay người đàn bà kia, các con chị sẽ có cả bố lẫn mẹ, không chịu cảnh sống bơ vơ nữa. Tình mẫu tử vượt lên nỗi nuối tiếc tình yêu, Lựu càng viết càng thấy tin ở việc làm của mình hơn. Lời lẽ trong đơn càng quyết liệt hơn. Viết song, chị không đọc lại, bỏ vào phong bì đưa tới nhà Thắm. Thắm đợi chị từ hai giờ chiều, Hội trưởng phụ nữ cảm động mừng rỡ ôm bạn:
- Có thế chứ, mình vẫn tin cậu mà. Chính bản thân ta không biết bảo vệ hạnh phúc của ta thì làm sao dắt díu được chị em khác nữa. Mình bảo đảm với cậu là chúng ta sẽ thắng. Và sự việc này sẽ nêu lên làm gương sáng để giáo dục những người khác.
Thắm nắm tay Lựu, lắc thật mạnh:
- Ở nhà đốc thúc chị em công tác tốt nhé. Mai mình đi sớm, và mình sẽ đưa thẳng đơn lên tỉnh cho dễ xử. Dù sao, anh cậu cũng là phó chánh án ở tòa án huyện. Sáng nay mình trao đổi và thống nhất ý kiến với các anh ấy rồi...
Chia tay bạn trở về, Lựu băn khoăn, bâng khuâng không hiểu mình nên làm gì, nên nghĩ gì nữa. Nhưng chị đã đi một nước cờ. Giờ đây, không thể thay chuyển tình thế. Năm hôm sau, Mộc đi công tác về tới chơi. Lựu báo cho anh biết tin mình đã nộp đơn kháng án và sẽ quay lại ở nhà Vũ Sinh. Theo lời khuyên của bạn bè Mộc không nói gì. Anh ngồi ủ rũ một lúc rồi lẳng lặng cầm mũ:
- Thôi, Lựu nghỉ nhé, anh về đây.
Anh móc túi, lấy ra hai trái bưởi căng tròn, da vàng mịn. Đó là quà anh mang từ dưới xã lên cho chị. Lựu không nói gì thêm, đứng nhìn anh bước qua khúc đường nhỏ từ hiên nhà ra cổng, len giữa những vồng hoa cúc, hoa thược dược mà bao lần anh xới xáo chăm chút. Trong lòng, chị thầm mong anh bảo chị:
- Đừng làm thế, rút đơn lại đi...
Chị thầm mong anh giận dữ mắng mỏ. Giá anh đừng bỏ về, mà anh ở lại với chị, đêm nay và mãi mãi. Chị không dám nói những ước mong âm thầm đó. Mộc lại càng không thể ngờ được những ý nghĩ của Lựu khi chị báo cho anh cái tin dữ tợn kia: Chị sẽ trở về nhà chồng. Chị từ bỏ anh một cách nhẹ nhàng quá. Anh nghĩ thương thân. Mình nghèo, gia cảnh lận đận, không lo nổi một mái nhà che thân, người ta có thương mình cũng chỉ thương trong chốt lát. Suy đi tính lại, người ta vẫn tiếc nơi khang trang đàng hoàng...
Lựu cứ đứng nhìn theo Mộc cho tới khi anh ra cổng. Chị thấy anh thận trọng dừng xe, khép lại hai cánh cửa cho chị. Rồi anh dắt bộ xe đi vào phố. Khi tiếng líp lách tách đã tắt hẳn, Lựu mới ra khóa cổng. Chị đi vào nhà nhìn hai trái bưởi vàng nằm trên mặt bàn, nước mắt bỗng dưng giàn giụa chảy:
- Mình làm gì thế nhỉ? Mình làm gì thế ?...
Chị lẩm bẩm mà không tự biết. Rồi chị khóc òa lên, thật to, nức nở như một đứa trẻ bị đòn oan. Hết cơn khóc, chị ngủ được. Sáng hôm sau, chị đạp xe tới cơ quan đôn đốc những công việc, Hồng Thắm đã dặn lại, rồi chị trở về thu xếp quần áo, đồ đạc trở về nhà Vũ Sinh. Hai đứa con mừng rỡ chạy ra đón mẹ. Bố mẹ chồng chị cùng bà con láng giềng tò mò nhìn người con dâu đã li dị, ở nhà riêng và chuẩn bị cưới chồng lại đùng đùng vác chiếc hòm đựng quần áo trở về. Chị nói với họ:
- Anh Sinh yêu một cô văn công tít dưới Hà Nội. Về nhà, anh ấy lừa tôi để bỏ cho dễ. Tôi không chịu thua đâu, tôi phải bảo vệ hạnh phúc của mình, tội gì để hai đứa con mất bố...
Mọi người nghe xong lẳng lặng ra về. Họ cũng không thể góp ý vì đã biết thực hư ra sao. Ông già nhìn đứa con dâu, lặng lẽ không nói. Ông chỉ gọi vợ lại, bảo:
- Tôi chưa biết đầu đuôi ra sao. Nhưng đã là mẹ của hai đứa trẻ thì bà cứ đối đãi cho phải nhẽ.
Bà vợ đáp lại bằng một giọng hiền từ:
- Vâng. Xưa nay tôi vẫn biết ý ông.
Từ hôm đó, họ cố gắng không nhắc tới chuyện riêng của Vũ Sinh và Lựu. Ông già bốc thuốc, kèm các cháu học. Bà cụ lo vườn tược, bếp núc trong nhà. Buổi sáng, Lựu đạp xe đi làm. Trưa, chị rẽ vào căn nhà riêng nấu cơm ăn. Chị vẫn còn để ít bát đũa, xoong nồi, gạo và dầu mỡ ở đó. Giường vẫn có chiếu trải và buổi trưa, sau khi ăn cơm, chị nằm ngủ một giấc ngắn, đắp tấm chăn bông mới cả lõi lẫn vỏ. Tấm chăn chị đã sắm để dành cho cuộc sống dự định với Mộc. Chỉ có tấm vải màn hoa rực rỡ là chị tháo xuống. Bởi lẽ, trông nó sang quá, trẻ trung quá và nhìn nó người ta nghĩ chị là một cô dâu mới hơn là một người đàn bà hai con bị chồng phụ bạc.
Hết giờ làm, Lựu đạp xe về nhà chồng. Chi rửa ráy cho con giặt giũ quần áo cho chúng đỡ bà cụ và ăn cơm với cả nhà. Hai đứa trẻ ham học, ham nghe kể chuyện. Chúng yêu mẹ nhưng lại quấn quýt ông nội hơn. Ông kèm chúng học, kể chuyện cổ tích cho chúng nghe, ngâm nga những bài thơ mà chúng chưa kịp hiểu những âm điệu trầm bổng, nhịp nhàng gieo vào tâm hồn thơ dại của chúng những bản nhạc êm ái, trong veo. Lựu sung sướng vì được gần con. Nhưng niềm sung sướng ấy không bù đắp được nỗi trống trải của chị. Chị biết rất rõ mình là người lạc lõng trong gia đình Vũ Sinh, từ cách ăn nói, điệu đi dáng đứng. Trước đây, cảm giác đó đã khiến chị ngượng nghịu. Bây giờ, sau một khoảng thời gian xa cách nó lại càng rõ rệt hơn và khiến chị khổ tâm. Buổi tối, hai đứa trẻ chơi với mẹ chừng mười phút rồi chúng lại sà vào lòng ông. Đứa sờ râu, đứa bá cổ, mắt chúng hau háu nhìn vào miệng ông, chờ nghe chuyện. Lựu ghen tị với ông già nhưng không làm sao khác được. Chị ngồi, khi thì ghi chép bài chính trị đang học dở, khi thì giở quyển truyện mới mượn ra đọc, nhưng đầu óc trống rỗng. Và thấp thoáng, trước mắt chị hiện lên căn nhà nhỏ bên phố huyện, tấm màn hoa rực rỡ, một buổi tối sáng trăng chị ngồi bên Mộc, anh khẽ đặt tay lên lưng chị vuốt ve, và họ nghĩ tới một ngày không xa xôi lắm, một ngày rằm tháng giêng, sau tết âm lịch hai tuần.
Gió đã rét thực sự rồi và những ngày cuối tháng mười trời bỗng âm u như còn rớt bão. Những đám mây lớn trôi chầm chậm. Trôi chầm chậm nhưng không tan được. Chúng cứ tụ lại như những trái núi xốp, chất chồng lên rặng núi lam nhạt cuối chân trời.

Đơn kháng án của Lựu gửi lên được phúc đáp ngay tức khắc. Rõ ràng, bàn tay sắt thép của bà phó chánh án đã có hiệu lực. Tòa gọi hai người ra đối chất. Nhưng Vũ Sinh hầu như không nói gì cả. Anh im lặng hoặc đáp rất khẽ: Vâng, hoặc không.
- Anh có công nhận rằng anh có quan hệ với chị Hạnh Hoa trong khi chưa ly hôn với chị Lựu không?
- Không.
- Vậy theo anh, việc anh yêu chị Hạnh Hoa là hợp lý?
- Vâng.
- Việc ly hôn giữa anh với chị Lựu không dính líu gì tới quan hệ yêu đương mới?
- Vâng?
- Vậy tại sao suốt chín năm chung sống, hai người không đặt vấn đề đó ra?
-...
- Nếu không hợp, anh và chị không thể kéo dài quan hệ vợ chồng và sinh hai cháu: Anh chị xây dựng trong thời kháng chiến, do đoàn thể tổ chức, có nghĩa là trên nguyên tắc tự do và tự nguyện, không bị gia đình ép buộc, không chịu sự trói buộc của lễ giáo phong kiến. Đúng không?
-...
- Vì vậy, vấn đề ly hôn giữa hai anh chị xảy ra khi anh có quan hệ yêu đương bất chính. Nói cách khác, anh đã phụ bạc người vợ là chị Lựu, anh phải chịu trách nhiệm về sự tan vỡ hạnh phúc gia đình, tương lai của người phụ nữ và hai đứa trẻ. Anh rõ chưa?
-...
- Chúng tôi yêu cầu anh suy nghĩ lại, không nên vì một phút bồng bột mà để xảy ra chuyện vợ chồng cha con ly tán. Về phía pháp luật, tòa sẽ thực hiện mọi biện pháp để bảo vệ quyền lợi của người phụ nữ.
Vũ Sinh lặng im, đưa mắt nhìn mọi người. Anh nghe giọng chan chát, đanh thép của nữ công tố viên nhưng hầu như anh chẳng hiểu gì hết. Anh nhìn ông chánh án, bà phó chánh án, các công tố viên... Người đàn bà đang nói sang sảng kia có một gương mặt dài, sống mũi đỏ có mụn ruồi chót cánh mũi bên phải. Chị ta có tài diễn thuyết, nhưng trông chị khô cứng. Bà phó chánh án nghiêm nghị nhìn về phía trước. Còn ông chánh án đang dò ngón tay trên những dòng chữ trong quyển sổ tay trước mặt... Người ngồi kia là vợ anh, Lựu đấy. Người đã đẻ với anh hai đứa con, như trong một chuyện hoang đường. Khuôn mặt chị bẹt, hai gò má cao, có những mụn nho nhỏ, sần sần. Hàm răng đều và trắng. Chị đang ngồi kẹp hai bàn tay vào đùi, mắt nhìn xuống. Tóc cặp sau lưng, mấy sợi tóc lòa xòa trên má và rơi xuống đôi vai rộng, hơi đổ về phía trước. Người đó đã từng là vợ anh?... Sao anh thấy chị xa lạ thế. Dường như chị là một người đàn bà nào đó anh đã gặp trên một chuyến tàu mấy năm về trước?... Tòa vừa tuyên bố gì nhỉ? Xóa quyết định chấp thuận ly hôn của tòa án huyện, anh phải trở lại sống với Lựu, theo đúng danh nghĩa của một cặp vợ chồng hợp pháp. Anh phải chịu trách nhiệm về tương lai của người phụ nữ với những đứa bé. Anh phải xóa bỏ những tình cảm bồng bột thiếu suy nghĩ, để trở lại...
Tòa án ngừng làm việc lúc nào anh cũng không biết.
Có người hỏi anh:
- Anh có cần kháng nghị điều gì không ?
- Không.
Vũ Sinh đáp như đáp lại một câu mời của một bà bán quà rong trước cửa trường huấn luyện sáng sáng. Anh thấy mọi người đứng lên xung quanh mình. Nhớ là đã đến giờ về, anh đứng dậy cầm mũ bước ra. Lựu ra trước, dắt xe đạp chờ anh ở cổng khu nhà tòa án. Chị cố ý đợi anh cùng về. Nhưng Vũ Sinh lên xe từ trong sân, đạp lướt qua không để ý tới chị. Anh không nhìn ai cả. Lựu đạp xe theo chồng. Từ thị xã về tới huyện của họ ở hai mươi bảy cây số. Vũ Sinh đi trước, Lựu theo sau. Chị định dấn lên đạp xe song song cùng chồng nhưng không dám. Nhìn anh, chị biết rằng anh hoàn toàn không để ý tới chị, hoàn toàn không biết chị đã có ý chờ đợi anh và đi cùng đường về với anh. Trở về nhà, nơi họ đã từng chung sống và có hai đứa con. Dù sao anh cũng phải nhớ ra là pháp luật đã ràng buộc hai người và anh không có quyền từ bỏ chị. Dù sao, anh cũng phải nhớ ra rằng chị đã là vợ anh và hiện tại cũng đang là vợ anh. Chị là người phụ nữ mới. Chị phải kiên quyết bảo vệ hạnh phúc của chị, của những đứa con... Dẫu những ý nghĩ rất mạnh bạo và rành mạch. Lựu vẫn không đủ can đảm gọi:
- Anh ơi, đợi em với...
Để buộc anh phải nhìn thấy chị và nói chuyện với chị suốt chặng đường, chị cứ luẩn quẩn với những suy nghĩ của mình. Vũ Sinh mỗi lúc mỗi bỏ xa chị hơn. Mặt anh lạnh lùng, u uất. Anh cũng đang nghĩ ngợi điều gì đó, nhưng chắc chắn không cùng ý nghĩ với người vợ của anh.
Anh về nhà được chừng mười phút thì chị về. Lựu dựng xe, bước vào, cố gắng lấy giọng điệu thản nhiên với chồng:
- Anh đạp xe nhanh thế? Em đuổi mướt mồ hôi mà không kịp.
Vũ Sinh đang ngồi ở bàn, trước chén nước chè bố anh rót cho đã nguội. Anh ngước mắt nhìn lên:
- Chị nói gì nhỉ? Chị hỏi tôi gì nhỉ?
Gương mặt anh, đôi mắt anh lạnh ngắt.
Chị thấy hai má nóng ran vì tủi nhục. Nhưng chính chị đã là người viết đơn kháng án. Chính chị là người đã cố vớt tìm hạnh phúc trong ngôi nhà này với con người này. Với tâm trạng của một kẻ khùng đã đâm lao thì phải chạy theo lao, chị gằn giọng, nói với anh:
- Tôi nói với anh, nói với chồng tôi, anh nghe rõ chưa?
Và mặt chị hiện lên vẻ trâng tráo thảm hại. Vũ Sinh im lặng không trả lời. Anh xoay lưng, ngả người nằm trên chiếc ghế tràng kỷ. Ông bố anh bỏ ra ngoài. Gốc gác là thày đồ, ông già không thể chịu được cảnh tượng đó.
***
Những chùm quả soan còn đeo lại trên cành vì lá đã rụng hết. Chim không ăn quả soan. Nên các chùm soan cứ phơi ra trên những cành cây trần trụi, từ màu xanh ngả sang vàng hườm, vàng sậm rồi hóa nâu. Người làng bảo nhau hái quả soan xuống đốt cùng rơm nếp và vài thứ lá khác lấy tro. Tro đó khuấy nước gạn kỹ được một thứ nước trong như lọc, bốc mùi thơm ngát. Đổ nước vào chum, đậy lại. Chờ tới Tết Nguyên đán ngâm gạo gói bánh tro. Đó là món quà được chuộng nhất trong ngày Tết vì ăn bánh không ngấy, không đầy bụng, vừa ngọt thanh vừa dễ tiêu. Những tấm bánh nhỏ, trong suốt, màu xanh vàng hoặc hổ phách đặt lên đĩa sứ trắng ăn với đường cát mịn hoa mai hoặc mật đố thì tuyệt. Tết năm nào, mẹ đại úy Vũ Sinh cũng gói tới năm cân gạo bánh tro và anh rất thích ăn món bánh dân dã đó.
Năm nay, bà cũng gói năm cân, nhưng gói từ trước Tết. Gửi người mang lên trường huấn luyện cho con cùng bánh ngũ vị và chè lam vì đứa con trai báo tin sẽ không về.
Cả hai ông bà đều hiểu nguyên do sự vắng mặt của anh là vì có Lựu. Từ buổi ở tòa án tỉnh về, anh lên trường huấn luyện luôn cho tới tận ngày bà ngâm gạo gói bánh, rang bỏng làm chè lam. Mấy đứa trẻ vui thêm vì có mẹ thì lại vắng bóng bố. Hai ông bà buồn vì không được gặp con. Dẫu sao, người già cũng quen chịu đựng. Nhất là những người vốn có lòng khoan dung và nhân ái như bố mẹ Vũ Sinh. Con dâu đi vắng, hai vợ chồng già ngồi thì thầm, than thở với nhau. Họ không hiểu vì sao bỗng dưng dở chứng từ bỏ người sắp lấy chị mà quay lại phá án. Anh chàng Mộc đó chất phác, cù mì và hợp với Lựu. Còn Vũ Sinh, giọt máu duy nhất của hai ông bà, lại khác. Dẫu là một sĩ quan, quanh năm quen với thao trường và súng đạn, anh vẫn mang trái tim đa cảm của một ông đồ hay thơ, nhiều tâm sự, anh vẫn mang dòng máu hào hoa của một thôn nữ xinh đẹp, nổi tiếng hát hay và dệt cửi giỏi. Trước khi lấy chồng, phải làm hàng xay hàng xáo để nuôi chồng nuôi con, bà đã từng khiến trai cả tổng phải thay áo, đổi quần, đeo khăn gói tới xem mặt, thầm thương trộm nhớ... Ngay từ khi mang cau trầu tới hỏi Lựu về cho Sinh theo sự bố trí của tổ chức, hai ông bà đã biết sự chênh lệch dẫn tới nỗi bất hạnh trong cuộc sống của họ, sau này cặp vợ chồng ly hôn, ông bà buồn một chút theo thói thường con người bùi ngùi trước những cuộc chia tay, nhưng trong thâm tâm hai người cùng vui mừng vì con trai họ sẽ kiếm tìm được hạnh phúc. Sự tình xoay chuyển, họ không có cách gì giúp được con ngoài việc chăm sóc dìu dắt mấy đứa cháu. Tuy bất bình trước hành động của Lựu, khi có mặt con dâu, hai ông bà vẫn đối xử nhẹ nhàng, chu tất. Nhưng ngay cả cử chỉ đó cũng không đủ cho Lựu bớt nỗi tủi nhục. Càng ngày, chị càng thấy mình lạc lõng trong cảnh cô đơn giữa gia đình chồng. Niềm vui được gần gũi con trở thành nhạt nhẽo trước những nỗi căm giận ngấm ngầm đối với Vũ Sinh. Anh đã đi thẳng, ngay cả về thăm con ba tuần một lần như trước anh cũng không còn giữ. Anh không dửng dưng với chị mà trở lên thù địch với chị. Trước đây, dẫu ơ hờ, đôi khi anh còn kéo tay chị, gọi:
- Lựu ơi, ra xem con nó tắm kìa.
Hoặc:
- Lựu làm gì trong bếp đấy? Ra sân giúp tôi một tay...
Bây giờ, anh không buồn nhìn mặt chị. Và khi chị hỏi, anh đáp lại rõ ràng:
- Chị hỏi gì tôi nhỉ? Tôi không biết... Tốt hơn cả là chị đừng hỏi gì tôi nữa...
Tết Nguyên đán anh không về. Tới ngày tết mồng ba tháng ba, anh cũng không về. Lần này cũng như lần trước, bà mẹ anh lại lụi hụi làm bánh, nấu xôi gửi người mang lên cho con. Mười hai cây số, nhiều nhặn gì đâu?... Nhưng anh quyết không thèm gặp mặt chị. Lựu biết mình trở thành vật chướng ngại trong tình cảm của bố mẹ chồng với đứa con duy nhất. Điều đó vừa khiến chị ân hận vừa thỏa mãn ý muốn trả thù: Chị biết chồng rất yêu bố mẹ và ngược lại, ông bà cụ rất thương anh. Chị hằn học nghĩ: "Đáng kiếp. Lý ra, ông bà cụ phải dạy bảo anh ấy chứ. Anh ấy vẫn là chồng mình cơ mà? ... Pháp luật quy định trên giấy trắng mực đen... Mình có theo không anh ấy đâu?...
Ông bà già chắc không biết ý nghĩ tối tăm của chị. Mà giá có biết, họ cũng chẳng chấp. Chín chị, là kẻ khổ nhất, tủi nhục nhất. Lựu biết thế. Bố mẹ chồng chị cũng biết thế và đó là lý do khiến họ nương nhẹ với chị trong mọi cử chỉ cũng như lời ăn tiếng nói. Mặc dù, đôi khi, vì lòng căm hận không trút ra được, chị ăn nói cạnh khóe, xấc xược và vô cớ đánh đập chửi bới những đứa con.
Làn gió xuân xanh ngăn ngắt cứ thổi qua cánh đồng. Tết bánh trôi bánh chay vừa xong, ngoảnh đi ngoảnh lại đã đến tháng tư, ngày Phật đản, bà nội đưa hai đứa cháu lên lễ chùa. Lựu cũng được nghỉ. Ngồi nhà một mình, nghĩ ngợi chán, chị lấy xe đạp tông tốc lên trường huấn luyện tìm anh. Chưa đầy một giờ, đã tới nơi. Người gác cửa hôm đó là hạ sĩ Đỏ. Đỏ biết hết mọi chuyện của Vũ Sinh. Anh ta không cho Lựu vào ngay mà bảo chị đứng chờ rồi nhắn một hạ sĩ khác vào thông báo cho thủ trưởng biết.
- Thủ trưởng mời chị vào.
Anh học viên trở ra, nghiêm trang nói với chị như vậy. Nói xong, anh đợi Lựu dắt xe đạp, đưa chị vào. Vũ Sinh chờ chị trong phòng khách. Anh ngồi sau chiếc bàn rộng, phủ khăn ni lông hoa. Một bình thủy tinh cắm hoa sim núi mẫu đơn đỏ chót. Bốn chén nước trên bàn đều rót đầy. Chiếc ấm pha chè sẵn đặt bên cạnh. Cảnh tượng lạnh lùng. Gương mặt anh lạnh lùng hơn. Chờ người học viên dẫn đường chào, quay đi, anh cất tiếng hỏi:
- Chị lên tìm tôi có việc gì?
Lựu tấm tức như muốn òa khóc. Nhưng chị không thể mất thể diện trước mặt anh, chị cất tiếng hỏi lại hách dịch như giọng nữ công tố viên buộc tội anh ở tòa án:
- Sao ngày nghỉ anh không về?
Vũ Sinh đáp:
- Tôi bận.
Lựu nói:
- Hôm nay là chủ nhật. Trước đây cứ hai tuần anh về một lần cơ mà ?
Người chồng đáp:
- Trước khác, bây giờ khác,
Lựu căng thẳng:
- Trước đây anh là chồng tôi, bây giờ cũng thế, không khác được.

Anh đáp lại chậm rãi: Chị nhầm rồi. Người đàn bà gặn: Nhầm cái gì? Người đàn ông không nhìn vợ, mà nhìn một con ruồi bay vo ve trong nắng:
- Những điều chị làm đều nhầm lẫn.
Anh nói với chị một cách thờ ơ, như sự chiếu cố. Người đàn bà thấy cơn tức dâng lên nghẹn họng, nhưng chị không biết diễn tả nó ra sao. Bất thình lình chị quát lên:
- Tôi lên đây mà anh bắt tôi ngồi uống nước suông thế này sao? Phải có chỗ nghỉ chứ?
Vũ Sinh đáp:
- Không có chỗ nghỉ. Đây là trường huấn luyện quân nhân chứ không phải trại an dưỡng.
Cửa vào phòng khách họ ngồi chạy thẳng ra cuối sân. Nơi đó, có mấy dãy nhà lá năm gian, phía trước trồng hoa lý leo giàn và một luống hoa mào gà lẫn hoa đồng hồ tím đỏ. Đấy là khu nhà hạnh phúc của trường. Vợ các học viên, các sĩ quan lên thăm chồng ở các căn phòng đó. Phòng nọ cách phòng kia một bức tường mỏng, có dán hình những đứa bé bụ bẫm, những cô vũ nữ đang nhảy múa và treo lẵng hoa giấy. Vợ hạ sĩ Đỏ tuần trước lên thăm chồng. Đối với cặp uyên ương đó thì căn phòng nhỏ là thiên đường của họ. Vũ Sinh nghĩ như vậy. Lựu cũng biết khu nhà hạnh phúc. Nhưng không lẽ chị lại bảo anh: "Anh phải dẫn tôi vào đó, anh phải...". Cổ họng nghẹn lại, nỗi uất hận và nhục nhã dâng lên. Người đàn bà òa khóc. Đại úy Sinh đứng dậy bỏ ra ngoài.
Mười lăm phút sau, anh quay vào, ngồi xuống, nói nhẹ nhàng:
- Chị biết cho, những điều xảy ra không phải do lỗi của tôi.
Măt đỏ hoe, căm hận. Lựu mím môi lau mặt rồi đứng dậy, dắt xe đạp ra cổng, không chào...
Ngay hôm sau, lên cơ quan, chị nhận được thư của Hồng Thắm:
Lựu thân mến.
Mình vẫn khỏe. Được thông báo luôn luôn của ông xã về tình hình gia đình nên cũng yên tâm học tập. Chị phó chánh án tòa án tỉnh đã gặp mình cách đây hai tháng, cho biết kết qủa vụ xét đơn kháng án của cậu khiến mình vô cùng vui sướng. Chúng ta đã thắng lợi. Khi nào mình về, chúng ta phải tổ chức một bữa liên hoan mừng. Cậu đã bảo vệ được hạnh phúc. Cần phải cho các chị em khác biết điều đó, học tập và quyết tâm giữ gìn hạnh phúc của từng gia đình. Chúc cậu khỏe, công tác thật tốt.
Chào thân mến và bắt tay cậu thật chặt.
Lựu lẳng lặng ném lá thư vào cái ngăn kéo bàn làm việc của chị. Trong đó lăn lóc mấy chiếc lõi giấy cuốn chỉ, vài tờ giấy viết hỏng xé làm đôi, mấy chiếc cúc áo đứt ai đã nhặt nhạnh và tiện tay cất...
Người đàn bà quanh quẩn với những toan tính. Ngày lại ngày nối nhau trôi qua. Dẫu sao, chị cũng không thể chịu thua một cách nhục nhã như vậy. Chị phải giáp mặt Vũ Sinh, phải thúc ép anh nói với chị những điều cần nói. Không lẽ chị bày trận ra rồi bó giáo quy hàng. Lựu nghĩ được một cách...
Sắp tới mồng một tháng sáu dương lịch, chị báo cho bố mẹ chồng sẽ xuống các xã xa tổ chức Tết thiếu nhi. Như vậy, khoảng ba bốn hôm chị sẽ vắng nhà. Ngày kia, mồng một tháng sáu, chủ nhật, bố mẹ Vũ Sinh tất phải nhờ mấy đứa cháu đạp xe lên trường thông báo cho anh về thăm con và ăn một bữa cơm với gia đình. Hẳn bà cụ phải thịt gà, nấu xôi, gói bánh tro vì vừa nghe chị báo tin bà đã xuống bếp đổ nước ra chậu sành ngâm gạo nếp... Lựu thầm đoán như vậy, với một nỗi buồn xen lẫn lòng căm tức. Sớm tinh mơ hôm sau, ngày ba mươi tháng năm dương lịch, chị lấy vài bộ quần áo, bỏ vào túi, đeo lên ghi-đông xe đạp, lên cơ quan.
Chị ở cơ quan hai ngày, hai đêm. Qua ngày thứ ba, khoảng non trưa chị về nhà. Điều chị đoán hoàn toàn là sự thực. Gia đình Vũ Sinh đang ngồi quây quanh phản. Chiếc mâm đồng lớn được đánh sáng chóe bày ngộn thịt gà luộc rắc lá chanh, miến nấu, chả xương xông, xôi vò, bánh tro với đường cát... Toàn bộ những món ăn chồng chị ưa thích từ khi anh còn là đứa bé chạy long nhong thả diều cho tới bây giờ.
Lựu bước vào, không khí trở lên gượng gạo. Vừa cầm đũa bát, mọi người bỏ cả xuống. Hai đứa bé ngơ ngác quay ra nhìn mẹ. Cả chúng cũng không mừng rỡ reo gọi như ngày thường. Bà mẹ chồng đứng lên nói:
- Mẹ nó ngồi vào mâm đi, tôi lấy thêm bát đũa.
Người con dâu chua chát trả lời:
- Thôi bà ạ, bà khỏi lo cho con.
Câu trả lời của chị như một bó lửa ném vào bầu không khí đang nóng bỏng. Bà mẹ chồng, không thể nói gì thêm, cứ đứng ngẩn ngơ nơi bực cửa. Chồng bà lặng lẽ nhìn xuống mâm. Hai đứa trẻ lè miếng thịt gà đang ngậm trong miệng ra bát, lơ láo nhìn.
Vũ Sinh đứng dậy, đội mũ, xách xe đạp xuống sân. Lựu chắn anh lại:
- Anh đi đâu bây giờ? Anh ở nhà đã chứ... Tôi có câu chuyện...
Người đàn ông đáp lại:
- Tôi không có thời gian, chị cho tôi đi.
Anh nâng bổng chiếc xe đạp lên, tránh lối người vợ đứng.
Lựu ném chiếc nón cầm tay xuống, kêu to:
- Anh không thể đối xử như thế được. Anh là chồng của tôi, luật pháp đã quy định như ...
Để trả lời tiếng kêu giận dữ nhưng tuyệt vọng của chị, anh đáp lạnh lùng:
- Vâng. Chị lên tòa án tìm người đó.
Rồi anh dắt xe qua sân, đạp thẳng.
Bà mẹ Vũ Sinh lật đật chạy theo con trai, gọi. Nhưng anh không quay lại. Người mẹ buồn rầu nhìn mâm cơm ngon lành còn đầy ứ trên phản, đứa con chưa kịp ăn một miếng nào. Mất công bà xoay xỏa, làm lụng, ngong ngóng đợi chờ hai hôm nay...
Lựu ngồi thụp xuống bậc cửa. Chị biết, tuy không nói ra, nhưng từ giờ phút này, bố mẹ chồng ghét mình. Chị sẽ cứ ở đây, như một chướng ngại vật trước mắt họ, chọc cây kim vào tâm can họ cho tới khi nào Vũ Sinh phải quay về với chị, từ bỏ người đàn bà kia.
Càng mất thể diện trước mặt bố mẹ chồng. Lựu càng lì lợm, quyết tâm thực hiện mục tiêu của mình. Chị nghĩ đến cách trả thù khiến cho chồng phải rời bỏ cô văn công kia. Chị sẽ rủ người lên tận Đoàn đánh cho cô ta một trận ê chề. Chị sẽ kiện tới tận chi bộ Vũ Sinh đang sinh hoạt, cho anh bị đuổi khỏi Đảng. Chị sẽ làm đơn gửi lên tòa án quân sự v.v.... Tất cả những gì chị nghĩ được không ngoài những điều chị nghe thấy người ta kể lại. Trước chị vốn là một người đàn bà ít học, hơi đần nhưng chịu thương chịu khó. Giờ, chị phản ứng và trở thành một kẻ lì lợm, khiêu khích, lỗ mãng. Đường đi tắt dẫn tới sự thay đổi như vậy. Tuy nhiên, Lựu chưa thể hành động. Chị chờ Hồng Thắm về. Đó là chỗ dựa cuối cùng của chị trong hoàn cảnh này.
Cuối tháng sáu, Thắm từ Hà Nội trở về.
Ngay từ ngày đầu tiên, chưa tới cơ quan, chị đã bảo chồng gọi Lựu tới nhà chơi, hai người nói chuyện. Người đau khổ là Lựu nhưng người tức giận là Thắm. Chị đi vòng quanh phòng, nhắc đi nhắc lại một câu:
- Không thể như thế được, không thể như thế được ...
Sớm hôm sau, chị mượn Huyện đội chiếc com-măng-ca mui tròn, đi thẳng tới trường huấn luyện. Chị lý lẽ đanh thép, hùng hồn đến mức độ, dù biết rõ sự tình và thương Vũ Sinh, Hiệu trưởng đành báo cáo tình hình lên cấp trên và người ta ngừng việc chuẩn y phong cấp tá cho anh, Hồng Thắm nói về tư cách đảng viên, về danh dự của quân nhân trong lĩnh vực cư xử với những người thân, trách nhiệm của một người đàn ông đối với vợ con và tương lai, hạnh phúc của một cả gia đình. Gia đình, thành viên của xã hội mới, phải bảo vệ bằng mọi giá. Chị nói mạnh mẽ, thuyết phục với lý lẽ cộng những quy kết luận tội từ cá nhân tới tổ chức liên đới chịu trách nhiệm về cá nhân đó... Hồng Thắm đã buộc bí thư đảng ủy trường chấp nhận kiểm thảo Vũ Sinh trước bí thư chi bộ và xét kỷ luật anh. Xong xuôi, Thắm trở về huyện, chuẩn bị cho chuyến đi khác. Ba hôm nữa, cũng vẫn chiếc xe mui tròn mượn của cơ quan chồng, Hồng Thắm đưa Lựu tới thẳng đoàn văn công quân khu, nơi Hạnh Hoa cùng các đồng nghiệp tập rượt chương trình mới. Hạnh Hoa đang ngây ngất vì hạnh phúc mới, vì thành công trong nghệ thuật. Chị được chọn đi dự liên hoan thanh liên thế giới tại Mát-xcơ-va. Hai tháng nữa sẽ bay. Khung trời xanh rộng mở trước mắt người đàn bà trẻ, đầy hứa hẹn. Việc hai cán bộ phụ nữ huyện đánh xe tới tận ban chỉ huy Đoàn kiện tội chị phá hoại hạnh phúc người khác hoàn toàn bất ngờ. Khi chấp thuận yêu Vũ Sinh, chị đã cùng anh tới tổ chức báo cáo rành mạch, đàng hoàng. Hoàn cảnh của hai người không có gì đáng phải suy nghĩ. Anh là người tự do. Và chị cũng là người tự do...
Thế nên, khi ban chỉ huy Đoàn mời Hạnh Hoa lên, chị lại ngỡ cấp trên thông báo tin tức về chuyến bay xa sắp tới của mình. Vào phòng, nhìn hai người đàn bà lạ, một người lạnh tanh, một người mặt hết đỏ bừng lại tái mét nhìn mình, Hạnh Hoa mới rõ.
- Tôi không biết gì hết, tôi hoàn toàn không biết... Chị kêu lên.
Vẻ thành thật của chị khiến hai người đàn bà kia không có cách cư xử nào khác hơn là im lặng. Trưởng đoàn nói:
- Rất tiếc là chúng tôi không biết được sự thay đổi trong quan hệ của đồng chí Vũ Sinh, chính đồng chí Hoa cũng không biết, phải không?
- Báo cáo, đúng.
Hạnh Hoa đáp lại, hơi thở nghẹn lại trong cổ.
Cuối cùng, người đàn bà mặt lạnh tanh nói:
- Chúng tôi đã thông báo toàn bộ tình hình cho các đồng chí rõ. Đề nghị các đồng chí giúp đỡ cho. Chúng ta phải kết hợp với nhau để bảo vệ hạnh phúc các gia đình, làm nền tảng chắc chắn cho xã hội.
Nói xong, chị ta đứng dậy, bắt tay người trưởng Đoàn rồi đi ra. Người đàn bà mắt to, đỏ tía lia theo sau. Chiếc xe mui tròn nổ máy, chạy khỏi sân bóng chuyền, để lại làn bụi trắng. Người nữ diễn viên đứng ngây ra giữa căn phòng. Trong cuộc đời thật chị là một kẻ chất phác, dại khờ nên khó tìm được điệu bộ thích nghi cho hoàn cảnh trớ trêu đó. Nhìn cặp mắt rưng rưng của Hạnh Hoa. Đoàn trưởng nói:
- Ngồi xuống đây... Lại một lần nữa em không may mắn rồi. Trước kia cảnh thuận tiện thì gặp đứa chẳng ra gì. Bây giờ, được người tốt, cảnh lại trớ trêu... anh chẳng duy tâm, thế mà phải tin vào duyên kiếp và số mệnh...
***

Một buổi tối, Vũ Sinh ngồi đọc tài liệu của nước ngoài trong phòng chợt có người vào báo anh ra tiếp khách:
- Ai vậy ? Cậu biết không?
Vũ Sinh hỏi người lính thường trực, tim đập dồn dập. Linh tính báo cho anh biết rằng Hạnh Hoa đã tới. Và chuyến đi thăm đầu tiên của chị đối với anh không phải là một cuộc gặp gỡ vui vẻ, bình thường:
Người lính vừa báo tin đứng ngây ra, ấp úng:
- Báo cáo thủ trưởng, phụ nữ ạ... Mà em trông quen quen như đã gặp ở đâu rồi...
Đại úy đứng dậy, với tay lấy áo khoác treo lên mắc: Tôi ra phòng khách đây. Cậu dẫn cô ta vào.
Nói vậy, nhưng anh không ra phòng khách mà đi thẳng tới cổng. Người lính thường trực đang dẫn Hạnh Hoa vào. Cậu ta đi trước, người đàn bà đi sau, dáng người nhỏ bé, mảnh khảnh.
- Hạnh Hoa.
Anh cất tiếng gọi.
Chị dừng lại, ngỡ ngàng một lúc mới nhận được anh. Những vệt đèn sáng từ trong các khung cửa hắt ra, xen lẫn những khoảng đồi khiến chị không thể nhìn mọi vật một cách rõ ràng:
- Anh đấy à... Chị cất tiếng hỏi, run rẩy, hồ nghi.
Người lính thường trực đứng nghiêm trước đại úy:
- Báo cáo, tôi trở lại phòng trực.
Đại úy Vũ Sinh gật đầu. Cậu ta quay đi, nhanh như sóc biến vào bóng tối của các mái nhà hắt xuống. Vũ Sinh đáp lời người đàn bà yêu dấu:
- Anh đây, Hoa ạ...
Hai người đứng sững trước mặt nhau, trong bóng tối. Cách họ vài bước chân, vệt sáng từ mọi khuôn cửa rọi tới, cùng với tiếng hò hét của đám người đánh cờ:
- Lên mã, lên mã đi...
- Chặn con pháo lại, lót thẳng tốt hỉn kia cho rồi...
Người đàn ông nghe rõ nhịp thở gấp gáp, dồn dập của người đàn bà. Và người đàn bà nghe rõ tiếng nuốt nước bọt khan trong họng người yêu. Dường như anh đang cố nuốt đi cái dằm nhức nhối mắc trong đó mà không sao nuốt được.
- Anh có biết em khổ nhường nào không? - Hạnh Hoa cất tiếng hỏi.
- Anh biết. Anh biết... Anh cũng đang bị hành hạ ở đây. Cả tuần nay, anh ngồi viết kiểm thảo. Và...
Anh buông lửng câu nói. Người đàn bà hiểu rằng anh không muốn chị nghe anh kể lể về nỗi đau của mình. Nhưng bằng con mắt yêu thương, chị vẫn nhìn thấy trong bóng tối, gương mặt hốc hác của anh, hai quầng thâm dưới mắt vì những đêm mất ngủ, nếp nhăn đau đớn hằn trên mép, đám râu xanh trên má... Nỗi đau của anh làm nhẹ nỗi đau của chị.
Đại úy Vũ Sinh khẽ nói:
- Anh biết anh có lỗi với em... Cái câu chuyện kỳ cục ấy xảy ra, chẳng ai lường trước, chẳng ai chống đỡ được. Nhưng anh chỉ là của em thôi, dù có đi đến cái chết cũng vậy.
Giọng anh nói giống như những viên đá ném vào mặt trống da căng thẳng. Mỗi lời, khiến trái tim người đàn bà run lên. Anh nói từ tốn, chậm rãi, không giống như bất cứ lời thề thốt nào, nhưng chị biết đó là sự thực.
Chị quên hết những lời day dứt, chua cay mà chị đã dành sẵn cho anh dọc đường đi. Đưa bàn tay lên, chị lần tìm khuy áo khoác của anh, luồn vào trong đó. Bàn tay lạnh giá của chị ấm dần vì hơi ấm của anh. Vì dưới bàn tay đó, chị thấy tim anh đập liên hồi, như một con cá giãy giụa khi vừa mắc lưới...
- Vào nhà đi em.
Anh nói, đưa chị vào phòng khách. Phòng khách lạnh ngắt ngơ, không có gì ngoài một phích nước sôi. Anh pha chè cho chị uống, rồi bọc ấm chè nóng bỏng bằng một khăn bông lớn, chườm đôi chân lạnh giá của người yêu. Chị ngả người ra sau ghế, nhắm mắt lại vì mệt mỏi, vì đau khổ và vì thương yêu anh.
Hạnh Hoa phải trở lại Đoàn ngay ngày mai nên hai người không thể ngủ. Họ cứ ngồi trong phòng khách, để đèn sáng, để cửa thật rộng để tránh những điều nghi kỵ. Ngọn đèn dầu khêu hết bấc cháy rừng rực như ngọn đuốc, sáng một cách bất thường. Và hai kẻ yêu nhau ngồi đối diện qua chiếc bàn rộng thênh thang cũng là một cảnh tượng bất thường. Vẻ mặt họ căng thẳng như đang ngồi trước pháo đài chuẩn bị nổ súng chứ không phải ngồi tâm sự cùng nhau. Bốn giờ sáng, đại úy Vũ Sinh khoác áo ca-pốt, lấy xe đạp đưa người yêu ra bến xe. Dọc đường, trời bỗng đổ mưa. Hai người trú tạm vào một căn lều bán nước. Nhưng chiếc lều cũng dột và mưa cứ tuôn chảy tong tong xuống đầu họ. Đại úy Vũ Sinh mở hai vạt áo khoác, ôm tấm thân mảnh khảnh của Hạnh Hoa vào. Anh khép kín hai vạt áo lại, để hơi ấm của mình sưởi cho người yêu. Nước mưa nhỏ từ đầu anh xuống má, xuống cổ, theo những món tóc ướt đẫm. Hạnh Hoa ép mình vào bộ ngực rộng lớn của Vũ Sinh. Chị ngước mắt lên tìm môi anh. Họ hôn nhau. Khi dứt khỏi cặp môi xinh ấm áp của Hạnh Hoa, đại úy Vũ Sinh nhìn mưa đang rãi nước trắng xóa mặt đất và chính lúc đó, anh thấy nỗi buồn thấm thía trong lòng: anh chỉ có thể giang vòng tay chở che ấp ủ cho người yêu trong cơn mưa này. Anh không thể chở che khi tai ương của cuộc đời dội xuống và ngay cả anh, chính anh, cũng có ai che chở được cho anh khỏi tai ương đó đâu?... Cái cuộc tình duyên bất hạnh của quá khứ, sẽ còn treo thanh gươm trên cổ anh mãi, tới khi nào anh mới tránh được tai họa đó? Anh không biết được. Tương lai anh là một lớp sương mù.
- Anh...
Người đàn bà hiểu những suy nghĩ của anh. Cô cũng chung một ý nghĩ đó:
- Mình ra sao bây giờ hở anh?
Người đàn ông lặp lại câu hỏi của người yêu như cái máy:
- Ra sao bây giờ?
Hạnh Hoa luồn bàn tay đặt trên ngực Vũ Sinh lên vai anh, nói:
- Thôi, chúng mình chia tay nhau vậy.
Người đàn ông bật lên:
- Không, không đời nào... không đời nào...
Anh cúi xuống, lập cập, hối hả hôn lên gương mặt Hạnh Hoa, lên mắt cô, lên môi cô, những nụ hôn điên cuồng như giông bão.
- Em cũng vậy, em cũng nghĩ như vậy...
Người đàn bà thì thầm, giọng ngắt quãng giữa những nụ hôn dài, mãnh liệt tới ngạt thở. Bàn tay nóng ấm của cô níu sau cổ anh. Cổ áo anh ướt đẫm nước mưa, cả mái tóc dày cũng vậy.
Trên thế gian có những người đàn ông sinh ra để cho những người đàn bà yêu thương. Chỉ những người đàn bà đó thôi, không thể là kẻ nào khác. Khi họ đã gặp người đàn bà của họ, dẫu sét đánh họ cũng không thể buông rời. Tình yêu của đại úy Vũ Sinh với Hạnh Hoa như vậy, những phút ngắn ngủi gặp gỡ là những phút họ sống hối hả cuộc sống ái tình bị dồn nén trong khoảng cách xa. Ngoài những phút đó, họ chỉ bị đam mê của công việc lôi kéo. Một mối tình như vậy nếu thành công ngay thì sau đó, có thể còn có giây phút phai lạt, nhưng khi gặp trắc trở, nó kết thành một khối rắn chắc, không thể lay chuyển, không thể phá vỡ. Người đàn ông lỡ làng, và người đàn bà qua một lần thất vọng cùng lao vào mối tình say đắm, chân thực và mãnh liệt với tất cả sinh lực của họ. Từ buổi đưa Hạnh Hoa ra ga Vũ Sinh không gửi thư trực tiếp về Đoàn cho cô mà gửi về bà dì ruột Hoa ở Hà Nội. Còn anh, anh không thể nhận thư của Hoa nên những điều muốn nói với anh, cô ghi cả vào nhật ký. Khi hai người gặp nhau, Hạnh Hoa đưa cuốn sổ cho người yêu xem.
Địa điểm họ gặp gỡ thường phải thay đổi luôn luôn. Những cuộc hẹn hò luôn luôn gặp khó khăn. Khi thì chuyến tàu đưa Hạnh Hoa lên với anh bị trễ ba giờ liền. Khi thì mô tô của Vũ Sinh mượn của trường dọc đường bị hỏng... Cả hai người đều phải tập thói quen kiên nhẫn. Không nỡ nào giận dỗi, trách móc nhau. Hoàn cảnh khắc nghiệt của mối tình khiến cả hai đều phải từ bỏ những nhu cầu bình dị nhất của những cặp tình nhân: một giây phút hờn dỗi, một buổi xem phim, nghe hòa nhạc, một món qùa tặng, những cử chỉ săn sóc thông thường như đơm chiếc khuy áo đứt. Khâu lại đường chỉ may bị sứt hay đóng lại một bên guốc mất đế. Thời gian đối với họ là vàng ròng. Trong mỗi nụ hôn, đọng lại chất muối của nỗi gian truân và ý chí giành giật cuộc đời. Và trong mỗi ve vuốt êm dịu họ mang tới cho nhau, phải trả giá bằng những đêm trằn trọc, những giờ phút chờ đợi mỏi mòn trên bến xe đầy bụi, hoặc những nẻo đường hun hút gió... Đại úy Vũ Sinh thường ủ bàn chân nhỏ bé của người yêu trong tay mình, như người ta ấp ủ một con sẻ non. Anh nhìn chị với đôi mắt vời vợi mong ước:
- Giá như họ có một khoảnh trời riêng. Giá như họ có một mảnh đất riêng và một mái nhà riêng. Không một ai, không một người nào tới được để gây phiền nhiễu. Không có ai ngoài gió...
Khi Hạnh Hoa hỏi anh đang nghĩ gì. Người đàn ông liền kể những ao ước của anh cho chị nghe. Người đàn bà cười, đặt tay lên vầng trán rộng của anh:
- Chẳng có chuyện ấy đâu. Chẳng bao giờ... Và tụi mình cứ khổ ải như thế này mãi thôi. Trừ phi...
- Sao cơ?
- Trừ khi bà vợ anh kiếm được một tấm chồng và làm đơn xin ly hôn lần thứ hai.
- Lần trước cô ta cũng kiếm được một anh chàng tên là Mộc. Đã hẹn cưới rồi mà không hiểu sao bỗng dưng lại trở cờ?...
- Vì chị ấy còn tiếc anh. Có thể còn tiếc cả cơ ngơi nhà cửa và hai đứa con.
- Vậy mình cứ bó tay chịu mãi?
- Em chắc là như vậy. Khi nào vợ anh biết giữ sĩ diện hoặc tìm được hạnh phúc thật của chị ấy, lúc đó chúng ta mới hết bị đầy ải...
Đại úy Vũ Sinh thở dài. Trong thâm tâm, anh cũng chắc chắn như vậy và mong ngày đó sẽ đến. Nhưng ngày lại ngày, tháng qua tháng, thời gian trôi trước mặt họ như dòng nước cuồn cuộn của con sông. Và cặp tình nhân cứ khắc khoải thương nhớ nhau, chờ đợi. Chờ đợi một sự may mắn nào đó mà số phận run rủi, trao cho họ. Niềm hy vọng mong manh như những gợn mây the, chúng thoắt hiện rồi thoắt biến mất trên khung trời. Còn họ, tháng này qua năm khác, giữa những khoảng thời gian dài biền biệt xa cách, họ hối hả uống ngụm nước yêu thương cho đỡ cơn khát. Và hạnh phúc hiếm hoi tội nghiệp của họ, hiện lên nơi những cuộc hẹn gặp nhau trong chốc lát.
Mặc dù đại úy Vũ Sinh đã ngừng việc chuẩn y thăng cấp tá, bị kiểm thảo trước chi bộ, người yêu anh là cô diễn viên văn công cũng bị cảnh cáo và buộc ngừng quan hệ với anh, Lựu vẫn không kéo được chồng về. Chị trở lên thô bạo và trơ trẽn hơn trước. Chị đạp xe xồng xộc đến trường, yêu cầu họ bố trí cho chị ở phòng hạnh phúc. Chị đến trước đám đông, gọi anh lúc âu yếm, lúc quát nạt chứng tỏ quyền sở hữu của mình, đại úy Vũ Sinh vẫn lạnh như nước đá. Chị ở phòng hạnh phúc của trường cả tuần, anh cũng không bước chân tới. Ngày ngày, chị đem bát đi ăn xuất cơm của mình. Còn anh, đến xuất cơm nhà bếp dọn chung với chị anh cũng từ bỏ. Anh nhịn đói, hoặc vào làng ăn qua quýt củ sắn luộc. Tới ngày thứ ba, bí thư đảng ủy đành bảo cấp dưỡng chia cơm riêng cho Vũ Sinh. Anh là một trong mấy giáo viên chủ chốt của trường. Nếu anh ốm, tình thế sẽ gay go.
- Tôi rất thông cảm với chị, nhưng tôi không thể tiếp tục ép đại úy Vũ Sinh. Anh ấy ốm, chương trình của chúng tôi không hoàn thành đúng thời hạn quy định. Chị hiểu cho tôi...
Bí thư đảng ủy trường nói với chị như vậy. Nói xong anh cúi chào chị một cách ngượng ngập rồi quay về buồng riêng, đóng cửa lại. Người đàn bà đứng một mình giữa phòng khách, nơi những bông sim núi và mẫu đơn lúc nào cũng tươi cười nở trong bình cắm. Những bộ ấm chén lúc nào cũng sạch ly lau. Chị hiểu rằng mọi cố gắng trơ tráo của chị theo lời khuyên của Hồng Thắm và các chị em khác trong cơ quan đều vô hiệu. Chị trở thành một con người quái gở trước con mắt tò mò của hàng trăm họ viên trong trường. Ngày ngày, lúc đi ngang phòng ăn, họ thường kín đáo liếc nhìn người vợ của thủ trưởng Sinh lên "ăn vạ chồng..." và họ thì thầm, rúc rích cười với nhau.
Sang tuần thứ hai, Lựu không đủ kiên nhẫn để ở lại nữa. Chị xách quần áo ra về. Bố mẹ chồng liếc nhìn chị với ánh mắt tò mò, thương hại xen lẫn chút khinh chị và bực tức. Lựu ném chiếc nón xuống bậc cửa theo thói quen của chị, vào buồng, khóc tấm tức. Rồi chị ngủ tới tận năm giờ chiều mới thức dậy, mắt sưng húp như bị ong châm. Đứa con trai lớn mười một tuổi đi học về, hớn hở nói với mẹ:
- Mẹ ơi, rằm Trung thu này lớp con tổ chức rước đèn. Mẹ lên tỉnh mua cho con cây đèn đầu thỏ nhé?
Lựu hầm hầm nhìn nó quát:
- Bảo thằng ****** mua cho.
Chị bỗng thấy ghét đứa con thậm tệ. Nó giống Vũ Sinh từ dáng đi, nét cười cho tới lớp lông tơ xanh hai bên má sẽ trở thành bộ râu quai nón như cha nó sau này.
Thằng bé tội nghiệp đứng ngẩn ra trước cơn thịnh nộ của mẹ. Ông nội từ sau vườn đi vào, ôm vai nó:
- Ông đã gửi chú Thịnh mua đèn cho con rồi. Đừng buồn.

Thằng bé cắp cặp, theo ông vào nhà. Chỉ nửa phút sau, nó đã thì thầm chuyện trò với ông già. Người đàn bà ngồi trơ ra một mình, trước chiếc cối đá chị đang giã dở nắm rau má, uống cho mát ruột.
Chị chợt rùng mình khi nghĩ rằng rằm Trung thu sắp tới. Tháng tám ta rồi. Cũng những ngày này, một năm về trước, chị ngồi với Mộc, trước hàng hiên căn nhà nhỏ bàn định chuyện cưới xin. Sau Tết Nguyên đán hai tuần, anh sẽ về ở với chị. Tấm màn hoa đỏ rực rỡ, cặp gối còn thơm nức mùi vải vừa giặt nước hồ, bộ ấm chén và chiếc điếu cày mới tinh, chưa một lần đổ nước... Chị tiếc cái quả ngọt chị vừa cắn miếng đầu, niềm hạnh phúc thực sự đã tuột khỏi tay. Chị sững sờ. Như người đi câu đã nắm con chép lớn trong tay mà còn để nó vọt xuống sông, lặn mất.
Hôm sau, hết giờ làm buổi sáng, chị lại về căn nhà riêng ngủ. Chỉ vắng mười hôm mùi mốc đã bốc lên. Lựu đưa tay quệt lớp bụi trên mặt bàn. Những ngón tay chị vẽ thành vệt nâu sẫm trên lớp bụi phấn. Chị mở cửa sau, xuống sân múc nước giếng lau bàn ghế, lau các thành giường, đập bụi chiếu. Rồi ngồi trong căn buồng đã sạch sẽ, gọn gàng trở lại, đầu óc trống rỗng của chị chợt lập lòe một đốm lửa nhỏ. Một mơ vọng mờ ảo nhưng thúc hối. Buổi chiều, chị sang ủy ban, tìm cách gặp Mộc. Anh bận chiếc áo vải xanh vá một bên vai, đang gò lưng cặm cụi trên chồng sổ sách. Thấy Lựu anh nhớn nhác nhìn quanh:
- Anh làm gì thế? Sao lâu nay không đến chơi?
Người đàn bà cố lấy vẻ tự nhiên cất tiếng hỏi.
Mộc bỗng dưng đỏ mặt, đỏ như uống rượu bị bốc hỏa, như bôi gấc chín. Anh không trả lời.
Lựu biết mình lầm. Chính chị đã chủ động cắt đứt quan hệ giữa hai người bằng cách báo tin làm đơn kháng án và quay về nhà Vũ Sinh. Bây giờ, chị hỏi vì sao anh không đến chơi cũng như chị dí thỏi sắt nóng vào vết thương của anh, làm nó thêm nhức nhối. Nghĩ vậy Lựu bước vào, kéo ghế ngồi cạnh Mộc. Trong phòng chỉ có mình anh:
- Lâu nay, anh vẫn ở ngoài phố đấy chứ ? Tối nay anh đến chơi nhé.
Mộc vẫn lặng thinh không đáp.
Lựu nài nỉ:
- Đừng giận em, đến chơi nói chuyện cho vui. Dẫu sao mình cũng là người quen biết...
Hầu như rất khó khăn. Mộc mới bứt được tiếng nói khỏi miệng mình:
- Lựu cứ về trước. Tối tôi đến.
Nói xong, anh cúi xuống ngay, di bút trên những cột số dài dằng dặc. Chiều, Lựu nấu cơm sớm. Rồi chị đun một ấm nước sôi, pha chè, mua ít bánh gai bánh đậu ngoài phố, chờ Mộc đến.
Khoảng bảy giờ, anh mới tới nơi, dựng xe tít ngoài ngõ chứ không dắt vào như mọi bận.
Lựu ngạc nhiên hỏi:
- Sao anh để xe ngoài ấy?
Mộc đáp:
- Khóa rồi. Tôi vào một tí rồi đi ngay.
Anh không còn xưng anh và gọi Lựu là em như trước. Anh xưng tôi một cách rành rẽ, vẽ một đường mực đen giữa hai người. Lựu biết nhưng không đủ can đảm công nhận điều đó. Lựu cung cúc ra ngoài ngõ, bưng chiếc xe đạp khóa của Mộc vào, dựng dưới hiên nhà:
- Cho nó yên tâm. Mất của, bao giờ làm ra được.
Chị nói trống không để khỏa lấp nỗi ngượng ngùng. Mộc ngồi im lặng trong ghế. Lựu bảo:
- Mình ra ngoài hiên ngồi cho mát. Em mang bánh mang nước ra sau.
Nhưng anh đã đáp lại, tự nhiên:
- Thôi khỏi phiền, ngồi đây nói chuyện cũng mát.
Người đàn bà nhìn khóm nhài tốt um tùm lan lên cả hàng hiên. Hoa đã lụi, không còn sót bông nào. Chị biết chị không kéo được Mộc trở lại nữa:
- Anh xơi nước. Bánh còn mới đấy.
Chị rót nước mời anh giọng rầu rầu.
Chàng trai quá lứa im lặng uống nước. Rồi bỗng dưng anh ngẩng lên hỏi:
- Lựu gọi tôi đến có việc gì thế?
Người đàn bà không cười được nữa, đáp:
- Em mời anh đến, để... để...
Mộc ngồi im lặng, cau mày lại.
Lựu đứng trước mặt anh, chiếc ấm nóng bỏng cầm trong tay. Bỗng dưng chị đặt ấm nước xuống, xô đến ôm chặt lấy anh nghẹn ngào:
- Anh còn thương em không anh Mộc?... Anh còn...
Mộc hoảng hốt. Anh tìm cách gỡ vòng tay rít chặt của người đàn bà:
- Này Lựu đừng làm thế... không được... không nên...
Lựu không nghe gì hết. Chỉ còn niềm si mê thúc hối trong lòng. Chị không buông rời anh, giọng rền rĩ:
- Anh Mộc ơi, chỉ có anh yêu em thôi... Chỉ có anh thương em thôi...
Mộc không hiểu và không tin những lời chị nói. Anh cố sống cố chết gỡ cho được vòng tay của người đàn bà cuồng dại:
- Đừng làm thế... đừng làm.
Anh là người nhát và chất phác. Trước kia, anh yêu người đàn bà ít lời, hiền lành và có khả năng cùng chung sức lo toan xây dựng cuộc đời với mình. Bây giờ, anh không chịu được cơn điên cuồng đang bốc lên rừng rực như ngọn lửa trong chị. Anh có cảm giác kinh hãi như đang đứng trước người bị bệnh rồ, hoặc người điên.
- Này, này...bỏ ra...
Mộc lắp bắp. Cuối cùng, vã mồ hôi, anh đã đẩy được chị và chạy tọt ra ngoài hiên... ở đó, anh vừa thở hổn hển vừa cúi xuống mở ổ khoá xe đạp. Rồi dắt xe ra ngõ, đạp thẳng đi.
Lựu như mê man không biết gì hết trong nửa giờ. Tỉnh táo lại nhớ tất cả mọi điều, chị hổ thẹn nằm khóc. Đêm qua đi trong những giấc ngủ chập chờn, lẫn những ý nghĩ lộn xộn mù mờ. Sớm hôm sau, Lựu đạp xe tới cơ quan. Chị nhận nhiệm vụ đi mấy xã cuối huyện thay cho một cô vừa ở cữ...
Mùa thu hết, tới mùa đông. Gió bấc thổi hun hút ngoài đồng. Người ta đã mang chăn bông ra đập bụi, phơi phóng và ***g vào những chiếc vỏ đã được giặt, gấp phẳng phiu cất đi từ những ngày hè. Công việc nối tiếp nhau, đều đặn. Trong cơ quan đã thêm ba đám cưới nữa. Các cô cán bộ trẻ đua nhau chiều "bà già" Lựu để chị sẵn sàng đỡ cho một chuyến công tác xa mỗi khi chồng về phép hoặc con đau ốm. Lựu lấy việc làm vui. Nhưng giữa những chuyến công tác, mùa đông vẫn cứ lọt vào đời chị. Cái gió lạnh lẽo, không thương xót ai. Nhiều buổi trưa, nằm trong căn nhà ở phố huyện chị quằn quại không ngủ được. Bây giờ, chị ước ao có một người đàn ông, dù không phải là Mộc mà là một anh cán bộ xã, nhưng thương yêu mình. Mộc đã lấy cô kế toán ở cửa hàng ăn uống huyện. Cái ngày chị rồ dại rủ anh tới chơi, là lúc anh đã ướm hỏi cô gái kia rồi. Anh là một chàng trai đứng đắn, dứt khoát và sòng phẳng trong các quan hệ. Cô kế toán kia sẽ là người vợ hạnh phúc. Hạnh phúc đó, đáng lẽ thuộc về chị. Chị đã bắt được con chép tươi rói dưới dòng sông, nhưng chính chị đã để tuột nó đi...
Những sợi tóc bạc đầu tiên xuất hiện trên mái tóc người đàn bà. Ngày lại ngày, những sợi tóc đó nhiều thêm. Mùa đông này nối tiếp mùa đông kia, nỗi xót xa quằn quại trong người đàn bà nhạt dần. Chị béo đẫy ra, công tác hăng hái hơn. Ở các cuộc họp Lựu là người hay diễn thuyết. Chị không sắc sảo như Hồng Thắm. Chị nhắc lại những điều Thắm đã nói với giọng cứng nhắc chất phác của mình. Nhiều khi, chính chị cũng không hiểu mình nói gì mà cứ lặp đi lặp lại như một cái máy. Đám cán bộ trẻ trong hội thì thầm:
- Bà Lựu nhà mình dở chứng rồi đấy. Lúc nào cũng nói đi nói lại một chuyện, y như chị Tường Lâm trong phim Chúc Phúc ...
Hồng Thắm nhận thấy những dấu hiệu chứng tỏ Lựu lẩm cẩm. Chị gửi bạn đi an dưỡng Đồ Sơn, ở Sa Pa. Tất cả tiêu chuẩn nghỉ mát của mình lẫn chồng chị đều nhường cho bạn. Nhưng cả ân huệ đó cũng không biến đổi Lựu trở thành một người đàn bà bình thường có hạnh phúc...
Mối tình trắc trở, thầm kín của đại úy Vũ Sinh và Hạnh Hoa vẫn kéo dài. Nó giăng từ mùa đông này qua mùa đông khác. Từ khi những nếp nhăn trên mặt họ chưa hề gợn đến lúc những đường chì tàn nhẫn của thời gian tô dưới mi mắt họ một vệt quầng mờ.
Mỗi lần gặp nhau sau này, Hạnh Hoa thường bới tìm những sợi tóc quăn queo, hoặc trắng ngà vì bạc sớm trên mái đầu người yêu. Đại úy Vũ Sinh cầm tay chị, sờ nhè nhẹ lên những đường gân xanh. Mỗi năm, đường gân xanh ấy càng thêm rõ. Mỗi năm, những ngón tay trắng hồng, mỡ màng của chị càng thon lại, làn da phai dần ánh mịn màng, tươi mát của thời xuân.
"Mình là đàn ông, sự hy sinh đối với mình không dễ dàng nhưng còn chịu đựng được. Còn Hạnh Hoa... Tại sao mình bó buộc cô ấy vào chung nỗi khốn cùng?... Cô ấy đủ khả năng để tìm kiếm hạnh phúc. Cô ấy xứng đáng được hưởng hạnh phúc. Một mái nhà êm ấm, xinh xắn, đủ tiện nghi. Một căn buồng riêng với chăn ấm giường êm và những chiếc gối trắng. Những tối đi nghe hòa nhạc, xe phim, đi chơi ngoài công viên. Những cử chỉ âu yếm, săn sóc thường ngày. Những ve vuốt say đắm khiến người đàn bà tươi rói như bông hoa dưới làn nước mát... Yêu mình, thiếu tất cả mọi thứ đó. Cuộc sống chờ đợi, khắc khoải, lang thang... Cô ấy sẽ héo dần như bông hoa trong bình không rễ cắm xuống hút nhựa sống của đất đai. Cô ấy sẽ tàn lụi đi... Tới lúc nào, cả hai bên đều chợt tỉnh thì mọi sự đều đã muộn. Không còn thời gian nữa... Không còn...".
Đại úy Vũ Sinh nghĩ đi nghĩ lại điều đó hàng ngàn lần. Hàng ngàn lần anh định chủ động từ bỏ Hạnh Hoa, để cô kiếm tìm hạnh phúc khác. Phải cương quyết làm như vậy. Nếu không mình chẳng phải là một người đàn ông... Đại úy Vũ Sinh nghiêm khắc nói với anh, bằng tiếng nói lạnh lùng của lý trí.
Nhưng khi gặp cô, khi nắm đôi bàn tay cô ủ trong ngực mình, khi hôn đôi môi xinh tươi của cô, hôn cặp mắt xa vời đến nhanh. Anh không còn đủ can đảm nói lên điều đó. Hai người quấn lấy nhau như những loài dây leo bền chặt trong rừng sâu. Đến hơi thở của mỗi người, đối với người kia cũng là khí trời không thiếu được.
Và cứ thế, những khoảng khắc nối nhau rơi vào quá khứ. Cho tới một ngày...
Đó là một buổi chiều mùa thu, Vũ Sinh chờ Hạnh Hoa gần bốn giờ liền xe mới tới. Hai người không kịp nói một câu, vội vã rời khỏi bến xe ồn ào, hỗn độn. Nơi bất cứ lúc nào, Vũ Sinh cũng có thể gặp học viên trong trường hoặc người làng từ trên tỉnh về chơi.
Họ rẽ vào nhà một bà bán nước ven đường, ra giếng xin rửa nhờ mặt mũi,chân tay. Sau đó, hai người vào quán của chủ nhân. Để trả ơn, họ phải ăn no bánh chưng với chuối chín. Mặc dù bánh chưng vừa lại gạo, vừa sạn và chuối chín đã nẫu hết sau lưng. Quán vắng teo, nên cặp tình nhân vừa nói chuyện, vừa ăn vặt tới khi tối mịt mới thanh toán tiền, đi ra. Trăng hạ tuần chưa lên, trời sáng mơ hồ nhờ ánh sao và lửa đom đóm xanh lập lòe dọc các bờ cỏ.
- Em có khát không? Vũ Sinh hỏi người yêu.
- Có, em khát cào cả ruột. Lúc nãy, ngồi ở quán, cứ ăn mãi kẹo lạc mà không dám uống nước.
Người đàn bà lại nói:
- Ấm chén bẩn kinh người. Nước đục lại như pha nước giếng làm sao mà em uống được?
Người đàn ông vừa nói vừa cười: anh biết vậy nên phải đem nước theo đấy.

Anh rút trong cặp chiếc bi-đông nhôm đựng đầy nước đưa cho Hạnh Hoa. Chị mở nắp, ngửa cổ uống ngon lành. Anh nhìn chị. Cái cần cổ trắng nõn dưới ánh sao, trông mờ mờ như một miếng ngà.
Đó là sở hữu của anh nên anh hoàn toàn biết rõ. Cả mùi da thịt, cả từng ngấn hằn. Lòng anh rạo rực. Anh khẽ nói:
- Em đẹp quá.
Người đàn bà yêu dấu của anh mỉm cười:
- Lúc nào anh cũng cứ nói một câu ấy. Chúng mình đã già đi rồi. Em đã ba mươi hai và anh đã ba mươi lăm làm sao còn đẹp cho được?
Đại úy Vũ Sinh khăng khăng nói:
- Không. Đối với anh hai mươi năm nữa em vẫn là người đàn bà đẹp nhất.
Hạnh Hoa nắm tay anh xiết chặt. Chị nhìn vầng trán bướng bỉnh của anh với ánh mắt vuốt ve thầm qua bóng tối.
Hai người đi như trong cơn mê, theo con đường cỏ giữa cánh đồng. Trăng hạ tuần nhô khỏi bờ cong của ngọn đồi soi lờ mờ hình bóng họ. Những cơn gío hoang dại từ vùng núi đất tràn về, hăng ngái mùi cây lá, mùi nhựa thông lẫn với loài hoa không tên nào đó. Gió tràn mênh mông trên cách đồng, đùa rỡn những ngọn lúa, vò rối những búi tóc tiên và uốn chùm hoa tím ngắt xuống hôn lên những đốm nhỏ li ti hoa cúc dại vừa hé nở.
Người đàn ông và người đàn bà quên hết những đắng cay, tủi nhục, đau khổ mà họ đã phải chịu đựng trong khoảng thời gian chia cách. Nỗi nhớ sâu xa từ những đêm dài thao thức cuốn hút họ lại với nhau, không gì ngăn cản được...
Chừng dăm phút sau,có tiếng chân chạy thình thịch trên đường. Hai người nhìn về phía làng. Họ ngạc nhiên vì thấy dăm sáu bóng người lô nhô tới:
- Đứng yên. Giơ tay lên. Hễ chống cự chúng tao bắn.
Tiếng hò hét khiến người đàn bà rã rời chân tay; Vũ Sinh đặt chiếc cặp da dưới chân cho ngay ngắn, và lần mò nắp cặp, lấy khẩu K.59 bên trong. Anh đã hiểu. Dân quân du kích trong làng tưởng họ là kẻ gian lên vây bắt.
Hạnh Hoa hiểu ngay ý nghĩ của người yêu. Chị giữ tay anh lại:
- Em xin anh, đừng liều lĩnh...
Đám dân quân đã vây kín quanh họ, ánh đèn pin thô bạo chiếu xấc xược vào mặt hai người. Vũ Sinh chưa kịp nói, một cậu chừng mười tám đã quát:
- Hai người ra đây làm gì? Phá hoại hợp tác xã hay hủ hóa? Giấy tờ đâu, đưa xem.
Hạnh Hoa đáp giọng run run:
- Chúng tôi đi chơi, không đem giấy tờ.
Cậu dân quân quát to hơn:
- Không có giấy tờ hả? Thế thì về ủy ban xã, không lôi thôi gì hết.
Tiếng quát của cậu ta chưa tệ hại bằng câu nói lẩm bẩm sau đó:
- Hừ, không có giấy tờ, rõ là gái điếm rồi. Cứ về ủy ban rồi xem...
Câu nói bắn vào óc đại úy Vũ Sinh một mũi tên tẩm nọc rắn. Anh cầm khẩu K.59 lên.
Và một tiếng quát từ xa:
- Cái gì thế hả? Chờ tôi đã...
Người thở hổn hển, chạy huỳnh huỵnh tới là xã đội trưởng. Anh ta đứng dừng lại, nhận ngay ra đại úy Vũ Sinh, khẩu K.59 trong tay, chỉ cần một tíc tắc là viên đạn có thể vọt ra từ họng súng tý hon kia để găm vào một cái đích nào đó. Xã đội trưởng đã từng là học viên của đại úy. Ngoài chương trình lên lớp trong trường, anh thường được các huyện mời huấn luyện.
Xã đội trưởng quát to:
- Các cậu đi về, tất cả...
Và anh ta nói với Vũ Sinh:
- Báo cáo anh, anh thông cảm... Hai hôm trước hợp tác xã vừa mất một đôi bò nên họ lầm...
Đám dân quân tưng hửng kéo nhau về.
Còn lại hai người. Họ ngồi im bên nhau rất lâu. Sau đó, Vũ Sinh nắm bàn tay người yêu nói:
- Anh xin lỗi em... Tha thứ cho anh... Chỉ vì anh mà em phải chịu nỗi cực nhục này.
Người đàn bà ôm đầu anh vào lòng, những giọt nước mắt nóng bỏng của chị lặng lẽ rơi xuống má anh, từng giọt, từng giọt...
Ngay tuần lễ sau, đại úy Vũ Sinh viết thư khuyên Hạnh Hoa lấy chồng. Anh không thể kéo dài nỗi đau khổ của chị. Chị còn phần đời phía trước. Anh không muốn phần đời đó cũng hẩm hiu như đoạn đời đã qua. Cùng với lá thư gửi Hạnh Hoa, anh làm đơn xin chuyển lên một đơn vị ngoài đảo. Nhưng lúc đó, những đoàn quân đã chống gậy vượt Trường Sơn nối nhau tiến về phương nam. Đơn chuyển đổi của Vũ Sinh được chấp thuận ngay lập tức. Nhưng không phải ra hải đảo mà là vào Nam. Mặt trận nóng bỏng đang mở ra phía ấy. Trước khi anh lên đường thì nhận được hàm thiếu tá mà lẽ ra anh đã lĩnh bảy năm về trước. Ngày thiếu tá Vũ Sinh qua Hà Nội, trên đường đi vào miền trong là ngày mồng sáu tháng chín năm một ngàn chín trăm sáu lăm. Anh đi được ba ngày, tại đơn vị cũ anh công tác, hiệu trưởng trường huấn luyện hạ sĩ quan nhận được một chiếc phong bì đề tên: Vũ Sinh, không có tên họ người gửi nhưng ông đã biết đó là ai rồi. Ông thở dài, cẩn thận cất chiếc phong bì đó vào hộp đựng giấy tờ, huân chương của mình:
- Để đây, nếu sau này cậu ấy còn sống trở về thì...
Con tắc kè bỗng kêu lên đâu dó.
Và ông hiệu trưởng kiêm bí thư đảng ủy trường huấn luyện lại thở dài lần thứ hai, không biết vì lý do gì. Ông ta mở tờ báo định đọc, nhưng thấy chán ngắt nên lại bỏ vào ngăn kéo. Và ông đi ra sân...
Mười năm sau đó...
Sau ngày giải phóng Sài Gòn và thống nhất đất nước, thượng tá Vũ Sinh từ một lữ đoàn đóng ở Đắc Lắc trở về. Anh ghé thăm hai đứa con. Đứa lớn học ở đại học luyện kim ở Nga về, đang làm ở Bộ Cơ khí luyện kim. Đứa con gái nhỏ hai mươi hai tuổi, đang học đại học Thủy lợi nhưng đã sắp lấy chồng. Cô bé dẫn người yêu tới chào bố với vẻ ngượng nghịu sung sướng... thượng tá nói với cặp trai gái những lời dịu dàng, thấm đượm kinh nghiệm chua cay:
- Tôi không đòi hỏi gì ở cô cậu đâu. Chỉ một tiêu chuẩn thôi: Đã thật yêu nhau chưa?
Cô gái đỏ mặt, lắc hai bím tóc:
- Bố cứ đùa.
Thượng tá mỉm cười đáp:
- Bố không đùa đâu. Đó là chuyện nghiêm chỉnh. Phải bạc đầu mới hiểu được câu nói đùa ấy đấy con ạ...
Vũ Sinh về thăm bố mẹ. Anh gặp vợ ngay ở cổng. Bốn mươi hai tuổi nhưng chị đã phát phì ra. Tóc cũng bạc từng món. Hai người chào nhau như những người quen chào nhau trước cổng cơ quan.
- Chị đi làm về.
- Vâng anh về chơi.
- Không, chị cứ vào nhà tự nhiên, tôi đi ngay bây giờ...
Nhưng Lựu biết điều, nên chị đã quay xe, sang ở căn nhà nhỏ bên phố một tuần. Một tuần đó, bố mẹ Sinh và anh được quây quần bên nhau. Trở lại Hà Nội, thượng tá gặp đứa con trai, chuyện trò với nó vài ngày. Cả hai tránh không nhắt tới mối quan hệ của anh với vợ. Đứa con trai đã là một thanh niên hiểu biết. Và nó biết nên dừng câu chuyện với người cha ở đâu...
Xong tất cả những công việc đó, thượng tá Vũ Sinh vẫn cảm thấy mình chống chếnh như thiếu hụt một cái gì đó mà anh khó mường tượng nổi. Hơn một tuần suy nghĩ, anh không thể dối lòng mình, anh quyết định đi tìm thăm Hạnh Hoa. Dẫu bây giờ, chị đã có chồng mới, có thể có hai đứa con nữa, và chị sẽ tiếp anh như tiếp một người khách cùng đi một chuyến tàu.
Anh tới nơi Hạnh Hoa ở cũ. Ngôi nhà hai tầng ngày xưa đã được tu sửa lại, thay lượt vôi vàng bằng lớp vôi xanh. Khung cửa sổ thân quen có bên cánh mất hai răng chớp và bên kia mất hai con chốt gỗ cũng đã được sửa sang, sơn màu xanh thẫm. Hai cánh nghiêm chỉnh mở xòe ra hai bên. Cả đến cầu thang lên cũng đã được thay tay vịn... Người gặp anh trước tiên là chị Cúc béo:
- Ôi giời ơi, đại úy Sinh đấy ư?... Con Hoa nó chờ anh mãi, tưởng anh chết rồi...
Rồi không đợi anh nói một lời nào, chị chạy huỳnh huỵch lên gác:
- Hoa ơi là Hoa, mẹ con Hạnh Hằng đâu? có khách...
Vũ Sinh đi theo chị. Chi vừa gọi toáng lên trong hành lang xong lại hổn hển quay lại nắm tay anh lôi xềnh xệch đi.
- Nó không ở căn nhà cũ nữa đâu? Ở đằng này cơ, rộng thêm bốn mét nữa.
Hạnh Hoa bây giờ ở tít cuối hành lang. Đúng là căn phòng rộng hơn vì nó cộng thêm diện tích nối đi mỗi chiều hai mét. Khuôn cửa đang đóng im ỉm bỗng mở ra. Rồi một thiếu nữ xuất hiện.
Vũ Sinh rùng mình. Anh tưởng như mình nhìn thấy người đàn bà mình yêu buổi đầu tiên trên sân khấu, khi chị bước ra giới thiệu tiết mục, trong tấm áo dài màu cam.
- Mẹ ơi, có khách...
Không, đó là bé Hằng Hoa, con gái chị. Cô cất tiếng nói lanh lảnh. Cô đã lớn đến thế rồi sao?... Vũ Sinh bước từng bước tới căn phòng. Căn phòng cuối cùng của hành lang.
Cô gái chạy vào nhà được một tích tắc, người mẹ bước ra. Thượng tá Vũ Sinh chớp mắt. Hạnh Hoa người đàn bà yêu dấu của anh. Vẫn là người ấy, không thể nào khác được. Vẫn mái tóc đen đổ xuống ngang lưng gương mặt hơi tròn, tuy gầy đi nhưng không biến đổi mấy, vẫn cặp mắt đen vời vợi, vẫn đường lượn vành môi trên mà ký ức anh thường lóe lên những tia chớp nhớ nhung trong suốt mười năm đằng đẵng ở chiến trường.
Chị không kêu, không gọi, cũng không bối rối khi anh tới. Chị đăm đăm nhìn anh với ánh mắt ngày xưa. Thượng tá Vũ Sinh lạnh toát người trong một thoáng hồ nghi: Không lẽ Hoa chưa lấy chồng? Không lẽ... Chị kêu lên một tiếng, giống như tiếng của con chim bị thương. Và hai dòng nước mắt tuôn tràn lên gương mặt. Người đàn ông đứng im một chỗ. Hai chân run bắn lên, run hơn cả khi anh sốt trong rừng. Anh phải cố kìm mình để khỏi ngã:

- Vậy ra là.. em đã...em đã...
Vũ Sinh lắp bắp, không nói được hết câu.
Cô thiếu nữ Hằng Hoa bước ra nhìn anh trách móc:
- Chú là Vũ Sinh phải không?...Thế mà chẳng cho cháu biết trước.
Cô kéo tay anh vào, giọng mắng mỏ như giọng một bà già mắng cháu:
- Chú vào nhà đi chứ. Sao cứ đứng ngoài hành lang thế này?
Cô để anh ngồi xuống ghế xong, lại quay ra dìu mẹ: Nào, mẹ ngồi xuống đây. Lấy khăn lau nước mắt đi... Khiếp, hai người làm con hết cả hồn...
Cô rót nước ra chén, mời hai người như mời khách rồi rủ bà mẹ nuôi:
- Mẹ Cúc ơi con với mẹ đi nấu chè ăn nhé. Hôm qua, trường họ chia cho con tới ba cân đường...
Người đàn bà tốt bụng trước cuộc gặp gỡ đó cũng rân rấn nước mắt. Nghe Hằng Hoa nói, vội vã lau mặt rồi đi ngay.
Trong phòng còn lại hai người. Họ không làm được điều gì hơn là lặng lẽ khóc. Người đàn ông nuốt những giọt nước nóng và mặn của Hạnh Hoa rồi khẽ nói:
- Vì sao, em lại không...
Người đàn bà lắc đầu. Chị không thể trả lời anh. Bao giờ anh cũng tốt và đơn giản như thế. Chị làm sao có thể yêu thương một người đàn ông khác. Tình yêu của họ quá đau khổ và mạnh mẽ. Vì thế, chẳng ai còn đủ sức để tìm tới một tình yêu khác.
Thượng tá Vũ Sinh hối tiếc khoảng thời gian ngắn ngủi sau ngày giải phóng. Anh đã không hề viết một dòng hỏi tin tức chị. Và anh cũng không mua được cho chị một món quà, dù là một chiếc mùi xoa, vậy mà anh là một trong những người đầu tiên đã tiến vào giải phóng Sài Gòn, đi qua những dẫy phố ngồn ngộn hàng hóa.
Nhưng anh còn có thể vớt vát được lỗi lầm của mình. Anh xin được trở ra miền Bắc. Cấp trên đồng ý cho anh về trường huấn luyện hạ sĩ quan cách Hà Nội không xa. Như thế, anh có nhiều thời gian gần gũi chị hơn. May mắn cho Hằng Hoa là một cô gái hiểu biết và không ích kỷ. Cô tán thành tình yêu của mẹ với chú Vũ Sinh. Thậm chí cô còn trêu cợt: Hai ông bà già quê quá, hay xấu hổ quá... Vũ Sinh tìm được những tháng ngày êm ấm. Tuy nhiên, vẫn không tránh khỏi mặc cảm cuộc sống chung của anh và chị là một cuộc sống ngoài luật pháp. Nó phải nương nhờ sự chở che và khoan dung của mọi người: Từ những người láng giềng tới đứa con, từ ông thủ trưởng cơ quan đến người lính gác cổng. Và mặc cảm đó cứ theo đuổi hai người trong một đoạn đời dài. Họ không dám đẻ con. Mặc dù họ dư khả năng đó. Hai người ai cũng mong ước nhưng không dám nói ra. Đừng nói ra những điều làm anh thêm đau đớn - Họ hiểu thế. Nhưng ước mơ thầm lặng đó, vì không được thỏa mãn cứ len lỏi trong tim họ, cắn đứt, tới xót xa. Nỗi xót xa ngày một tăng lên theo số tuổi của người đàn bà và những sợi tóc bạc trên mái đầu chị.
Cuộc sống đó kéo dài sáu năm, tới khi đứa con trai Vũ Sinh biết rõ mọi chuyện, trở về quê, thúc ép mẹ viết đơn ly hôn lần thứ hai để giải phóng cho bố. Lựu chấp thuận và chị đã năm mươi rồi. Tình yêu trong chị đã chết cả lòng ghen tuông và ý muốn trả thù. Chị đã trở thành một bà già béo tốt nhưng ăn nói lẩn thẩn. Và Hạnh Hoa cũng đã năm mươi. Cuộc hôn nhân tới với chị quá muộn mằn. Chồng chị lúc này là thượng tá Vũ Sinh năm mươi ba tuổi. Anh còn khỏe, nhưng tóc cũng bạc hết. Họ cưới nhau đầu năm một ngàn chín trăm tám mươi ba. Từ ngày đó, cuộc sống chung của họ mới được coi là chính thức. Họ có quyền sóng đôi đi cùng nhau, trước mặt những người láng giềng. Sau hai tuần lễ chung sống, đại tá Vũ Sinh phát hiện ra vợ thường bị những cơn đau đầu đột ngột vật vã. Lát sau, cơn đau qua, chị hồi tỉnh. Chị nói với anh rằng chị bắt đầu bị những cơn đau đó từ năm một ngàn chín trăm bảy mươi hai, khi nghe tin anh chết dưới chân thành Quảng Trị. Đại tá Vũ Sinh đưa vợ vào quân y viện 108 khám. Bác sĩ trưởng khoa vốn là bạn từ cuộc kháng Pháp nói với anh:
- Đừng nói cho chị ấy biết gì cả. Sống với nhau được ngày nào thì sống hết mình đi...
Đại tá Vũ Sinh đưa vợ ra khỏi viện, với gương mặt vui vẻ:
- Các anh ấy bảo dùng thuốc nam sẽ khỏi. Vừa uống thuốc... vừa bồi dưỡng...
Về nhà, chị thấy anh chi tiêu hoang phí đột ngột. Anh may cho chị một lúc năm chiếc áo, mỗi áo một loại màu và hoa. Anh đưa chị đi ăn tiệm ở phố luôn luôn. Anh sắm những thứ đồ chơi linh tinh mà chị vừa để mắt tới. Hạnh Hoa kêu lên:
- Anh điên à?... Phá hết cả tiền ra...
Hai người dự định sẽ sắm một mảnh vườn và một ngôi nhà nhỏ để nghỉ hưu ở đó.
Đại tá Vũ Sinh cười:
- Từ nay tới lúc chúng ta về hưu còn lâu, bà hay lo ạ...
Đêm đêm, khi chị ngủ, anh thường chống tay nhìn đăm đăm vào gương mặt chị. Cặp lông mày cong tựa hai nét vẽ, đường tinh mũi, nét lượn của vành môi trên... Những hình ảnh bao lâu nay đã hiện lên trong những giấc mơ, những đêm trằn trọc, khi anh nằm nghe gió rít quanh những ngọn đồi thông của Trường huấn luyện hoặc nghe bom gầm rít trong chiến trường. Lúc ấy, chị xa cách thế. Bây giờ, chị nằm trong vòng tay anh. Không còn cản trở, đầy ải họ. Không còn cơn mưa nào, bến xe bặm bụi nào, quán nước dơ dáy nào hành hạ họ. Không còn ai...
Bốn tháng mười ngày sau khi tới viện khám. Hạnh Hoa qua đời. Bác sĩ tạm thời kết luận chị bị ung thư não. Đám ma người đàn bà đó rất nhiều xe và rất nhiều người đưa. Đường tới nghĩa trang bụi bặm nhếch nhác như mọi con đường ở ngoại ô thành phố, đoàn người đi sau linh cữu lặng lẽ... Tất cả đi bên nhau. Mỗi người đuổi theo một ý nghĩ...
Chôn cất vợ xong xuôi, đại tá Vũ Sinh gửi đơn lên cấp trên, yêu cầu cho anh trở lại Đắc Lắc. Ở đó anh sẽ lãnh đạo một lữ đoàn vừa chiến đấu chống phỉ vừa khai thác gỗ, trồng ngô và nuôi ong mật. Mảnh đát đã gắn bó nhiều nhất với anh trong mười năm chống Mỹ. Ý muốn của anh được chấp thuận. Đại tá Vũ Sinh thu xếp mọi việc, chuẩn bị lên đường. Anh mua một bó hoa trắng: những bông huệ trắng, những bông hồng trắng và những bông ngọc lan hái nguyên cành. Anh xuống nghĩa trang thăm vợ. Cỏ mọc lưa thưa trên mộ Hạnh Hoa. Thiếu hoa, những nấm mộ lẻ loi, buồn bã. Người đàn ông đặt bó hoa trước tấm bia, đốt cả một nắm hương, cắm trên mộ. Anh cứ đứng như vậy mãi, thì thầm với con người đã xa cách. Người đàn bà là người yêu của anh trong hai mươi lăm năm và là vợ anh trong sáu tháng bảy ngày.
Nếu anh mang em đi được - Anh thì thầm với chị - Nếu anh mang em đi được, anh sẽ ủ em trong tấm áo này và mang vào trong Đắc Lắc. Ở đó chúng ta sẽ quên những gì cay đắng trong quá khứ. Ở đó chúng ta sẽ khai thác gỗ, đóng giường cưới cho những cặp tình nhân, chúng ta sẽ trồng ngô, chúng ta sẽ nuôi ong mật... Anh sẽ ủ em trong vạt áo này, đem theo trong chuyến bay ngày mai...
Anh thì thầm với chị và chợt nhớ lần đầu tiên Hạnh Hoa lên trường. Khi anh đưa chị ra bến xe, trời đổ cơn mưa. Dưới mái lều dột, nước chảy đầm đìa, anh mở hai vạt áo khoác sĩ quan ủ chị vào lòng. Tấm thân bé bỏng lạnh giá của chị nóng lên vì hơi ấm từ ngực anh truyền sang. Rồi chị ngước lên tìm môi anh... Họ hôn nhau... Hai mươi lăm năm, không thể nào quên được nụ hôn đó...
Giá giờ đây, anh có thể mở hai vạt áo ra, để ủ chị như xưa, như ta ủ một con chim sẻ vậy.
Người gác nghĩa trang tới sau lưng anh, nhắc rằng đã tới giờ đóng cửa. Đại tá Vũ Sinh gật đầu. Anh nhìn đăm đăm những bông hoa trắng đặt trước mộ. Những bông hoa riêng của ngưòi anh yêu dấu, riêng của tình yêu...
Anh nghe tiếng người gác nghĩa trang nhắc anh lần nữa.
Anh quay lưng bước ra.
Nắng chiều chiếu trên mái tóc trắng phơ của người đàn ông hiền dịu đó.
Hết