Cơ hội của Chúa- Nguyễn Việt Hà

Thôi tất cả chuyện đó anh kể làm gì chắc em đã biết hết.
Anh có điều kiện hơn Tâm, nôm na là vậy. Dù sao thì bố mẹ anh cũng có căn bản và ít nhiều chiều anh. Tâm rất khái tính, có đưa tiền cũng chẳng cầm. Vả lại bạn bè thiếu gì cách giúp nhau. Thuỷ, mong em tha lỗi vì sự dài lời. Có thể em rất buồn nhưng sự thật phải là sự thật. Ðừng nghĩ anh tư vị hoặc bôi đen. Chỉ đơn giản là tư cách một người trung thực khi thấy chuyện xấu xa buộc phải nói. Thuỷ yêu của anh. Chuyện em và anh, em tự quyền quyết định. Sự lựa chọn của em anh xin đổi bằng chính sinh mạng mình. Anh rất mong rằng lý trí sáng suốt sẽ mách bảo trái tim em. Không có em anh chắc chắn chết mất Nhưng dù thế nào anh cũng cố chịu đựng. Những người như em không bao giờ có ý nghĩ ác độc. Tối thứ sáu tới như lời em hẹn sẽ là lời phán quyết lớn lao đối với tương lai của anh...
Yêu em trọn đời.
Bình.
Tôi nhìn anh ta. Khuôn mặt nhiều lần đã làm nhói buốt, giấc mơ của tôi. Hai đứa chúng tôi đã quá nhiều lần im lặng nhìn nhau. Khuôn mặt anh ta vẫn đẹp và sáng. Bé Phương Phương đã ba tuổi. Hình như anh ta đã kịp có bằng phó tiến sĩ và chưa lập gia đình.
- Em hút thuốc hơi nhiều.
Vẫn chất giọng trầm trầm, chất giọng làm say mê bao thế hệ sinh viên. Chất giọng được sinh ra để đọc những bài thơ tình buồn. Nó ngấm đấm trong thời con gái của tôi. Trời ơi tôi thèm có một đức tin như Hoàng. Liệu anh ta có biết mình mất bao nhiêu thời gian để quên cái giọng trầm đó.
- Anh đừng ngạc nhiên, thói quen này có ở tôi khi lần đầu ngủ với một thằng ngoại quốc. Mùi nước hoa của nó quả là khó chịu.
Im lặng. Anh ta cũng hút thuốc. Chúng tôi cùng ngồi ở một căn phòng. Thủa nhỏ, tôi khao khát có một căn phòng như vậy, với những thứ mà tôi đang có và nhất là có anh. Chúng tôi tranh cãi đứa con đầu nên là trai hay gái. Thật hạnh phúc khi được chính người mình yêu. Dịu dàng và nhường nhịn, đấy là phụ nữ khi yêu.
- Nhã, em có hiểu anh không?
- Thú thật tôi vẫn chưa hiểu.
- Anh không cầu xin sự tha thứ, anh chấp nhận mọi hình phạt.
- Sao anh không nói là con bé rất giống anh. Tôi chắc là trong cái hộp mà anh cầm kia sẽ có một món quà độc đáo cho mẹ con tôi. Anh bao giờ cũng thích độc đáo. Và cái đểu ở anh cũng quả là độc đáo. Anh Lâm này, sau anh tôi gặp khá nhiều thằng đểu, nhưng thực sự anh là thằng đểu lỗi lạc.
Cuộc hẹn hôm nay được Hoàng comment. Cậu ta vòng vèo khi đặt vấn đề, rõ ràng là sợ tôi cáu. Ngày xưa đi học cậu ta cũng rất thân với Lâm. Mặc dù là biết qua tôi.
- Anh không ngờ Nhã ơi, xin đừng bóp nát anh bằng sự chua chát.
- Một câu hay. Có cái dở ở anh là ít chịu đọc tiểu thuyết. Tất nhiên chuyên ngành kinh tế không cần sự lãng mạn. Trong những cuốn best-seller đa cảm nhất nhân vật nam cũng chỉ nói được gần như anh. Thưa thầy, em luôn tôn trọng sự thông minh ở thầy.
- Nhã!
- Xéo đi với bộ mặt sám hối của anh. Anh tưởng tôi không biết chửi hả. Cút mẹ anh đi.
Anh ta loạng choạng đi ra cửa. Không biết thật hay giả vờ. Và tôi cố không khóc. Một trí thức lớn như vậy.
Một câu chửi nguyên chất vỉa hè. Trời ơi tôi biết rõ anh chứ, hai năm lẻ bảy tháng em yêu anh cơ mà. Tôi mở cửa. Hoàng ngồi salon chúi mặt vào tờ tạp chí fareastern economic.
- Cậu cũng về nốt, đi!
Hoàng lặng lẽ cầm tay tôi chẩn mạch, chỉ hai viên an thần để cạnh cốc nước lọc rồi đi ra, khép cửa rất nhẹ.
Tôi đã đọc vô số sách viết về sự cô đơn. Ðó là khái niệm thần bí đầy hấp dẫn. Nói chung về bản chất phụ nữ không phải vậy. Phụ nữ là phần nửa còn lại mà đàn ông tìm kiếm, và nếu họ chưa tới thì cái phần nửa đó sẽ chết vì khô héo. Nỗi cô đơn không mang khuôn mặt phụ nữ. Kể cả những quái phụ ghê gớm nhất trong lịch sử cũng chỉ là sự khô héo vùng vẫy vì thiến nửa phần đầu. Tôi là một thứ Robinson Cruso. Bị ngẫu nhiên quăng lên hoang đảo với con bé Friday của mình. Thực ra Hoàng mới là gã cô đơn tội nghiệp, cô đơn cả trong tình yêu. Sau khi cai sữa cho con bé Phương được một tháng tôi hút thuốc liên tục. Tôi nhớ Lâm. Nỗi nhớ bùng nổ như núi lửa phun nham thạch. Anh biết không bé Phương được sáu tháng, nhìn mẹ bế con em nhớ anh kinh khủng. Giả sử lúc đó anh hiện ra, giả sử lúc đó có một phép mầu làm anh rũ bỏ tất cả chạy đến với mẹ con em thì em sẽ tha thứ cho anh. Em yêu anh. Và những cái gì đã qua đâu phải chịu đựng nếu như đôi mắt của anh bừng hạnh phúc. Hình như chẳng ai quen với khổ đau. Hoàng tin anh. Cho đến ngay bây giờ, cậu ấy vẫn nghĩ em quá cực đoan. Anh dối trá. Dối trá một cách đê tiện. Em đau đớn khi tự mình nhận ra điều đó. Nếu không có bé Phương và Hoàng chắc em đã tự tử.
Thời gian đầu để quên Lâm suốt ngày tôi nghĩ về Hoàng. Chỉ biết phát khóc cảm ơn số phận đã cho người bạn tốt như vậy. Có lần, tôi với Hoàng tranh luận là tại sao chúng tôi không yêu nhau. Hoàng cười lắc đầu. Anh em nhà cậu ta có cái cười rất hiền. Còn tôi biết, Hoàng có mặt ở cuộc đời này để không thuộc về cái gì. Thi thoảng, cũng có dạng như vậy. Những kẻ có nghề nhưng vô nghiệp. Hơn nữa chất cậu ta thuộc lớp người cũ. Ða cảm và mê tín. Cận ta mê giáo lý nhà Phật đồng thời là tín đồ Catholic. Hôm Hoàng dẫn Thuỷ dến nhà tôi chơi, cậu ta chọn ngày. Hồi năm thứ tư, Hoàng mê tử vi, bập bẹ lập lá số. Cậu ta kêu là phát ghen về đường chồng con của tôi, toàn là cát tinh, cung phu có sao Thái dương đóng chính diệu mà rất hợp cách, vị thế miếu địa.
Những nét người chồng tương lai nhang nhác ưu điểm của Lâm. Tôi cười "Anh Lâm thuê cậu hả? ".
Hoàng đỏ mặt, cậu ta dỗi: "Thánh nhân dạy rằng đàn ông ngu là một, đàn bà thông minh là hai - đó là những loại khó dạy. Tôi trông Thuỷ cũng dễ mến, có vài nét phù phiếm Très bien. Thiếu nữ phải hơi nông nổi. Nói chung Thuỷ yêu Hoàng. Có lần anh chị giận nhau, Hoàng bỏ đi biệt gần tháng, Thuỷ hôm nào cũng đến tôi khóc.
Ðồng hồ chỉ sáu rưỡi, con bé Phương nằm co ro. Nó có thói quen sửa mấy cũng không được, cứ đắp chăn là đạp tung. Tôi hút thuốc, bập vài hơi phải nhả ra. Lờm lợm. Cũng không thể nghe nhạc nổi. Có gì đấy tan hoang từ thẳm sâu. Còn rất nhiều công việc dở dang đang chờ tôi. Mười bảy tấn mì chính trót lọt làm cho những kẻ đờ đầu tôi cũng phải lè lười. Tôi phải qua hai công ty để thu tiền. Ðến bảy mươi phần trăm là séc, tôi phải tính lãi rồi trích chi nhưng việc cần chi.
Tiền hối lộ ban giám đốc bên A chiếm hơn phân nửa. Nhường nhịn lần này để thu hoạch lần sau. Nằm bẹp gần mười tám tiếng, tôi lờ đờ đưa mắt nhìn đồng hồ, bữa cơm trưa bà U dọn còn nguyên. Hay uống tí rượu. Phải đến Hoàng thôi. Tôi tắt đèn, đẩy cái cúp 81 ra khỏi cửa. Dặn bà U nếu bé Phương có dậy nhớ cho nó uống Cacao.

​

Hoàng đang đọc cuốn Lidiot. Gạt tàn đầy áp toàn tàn thuốc. Rõ rằng biết là tôi sẽ đến.
- Ra quán à? - Cậu ta bỏ Ðốt xuống mặt bàn.
Vẫn quán đó.
Hoàng hiểu, thập kỉ này thật hiếm người như vậy.
Quán rượu cũ kĩ của ba năm về trước đã tân trang lại có đèn mầu, băng nhạc hải ngoại thời thượng. Khách vắng tanh, con gái bà chủ đã lớn, mơ màng theo giai điệu tình ca Chế Linh. Tôi bảo Hoàng lấy cả nửa lít rượu trắng và hai con mực nướng.
- Mình vừa nhận được tin Du.
- Vẫn vậy à?
- Thằng ngố.
- Sáng danh Chúa.
- Có thèm hỏi thăm mình không?
Hoàng đánh trống lảng, vò con mực rồi xé nhỏ, thớ mực dầy và thơm màu mốc ngà. Tôi hút thuốc cảm thấy ngon hơn. Du là bạn trai duy nhất của Hoàng, thân khủng khiếp. Khác lớp, năm cuối Du đột ngột vượt biên.
Du không ưa tôi yêu Lâm, lúc ấy tôi không hiểu tại sao.
Tôi không thích thơ Du. "Lạy Chúa, phải chăng muốn có ích chỉ nên sống ngắn?". Thơ của cậu ta đấy.
- Hình như Du còn cô em gái.
- Cậu đã gặp một lần rồi mà.
- Hồi nào nhỉ?
- Hôm ở trên Chả cá Lã Vọng.
Cũng có thể, hình như hôm ấy cô bé với Hoàng đi ăn cùng một gã người nước ngoài. Nghe nói cô bé yêu Hoàng, chuyện đời tư của bạn không bao giờ tôi can thiệp. Người như Hoàng được nhiều người mến là lẽ đương nhiên.
- Mai giỗ cụ bà đến sơm sớm nhé.
Hoàng nấu ăn khá có lẽ do cậu ta kĩ tính trong ăn uống. Cậu mời nhiều người không?
- Khoảng bốn người, toàn VIP, quan hệ làm ăn mà.
- Cậu định làm gì?
- Tuỳ cậu. Nhiều nhiều rau vào, bọn ấy chán ứ thịt rồi. Chỉ thèm hai thứ là tiền và gái.
- Mình phải làm gì?
- Cậu làm em họ mình.
Hoàng uống, tôi cũng uống. Hôm nay tần số dao động chén tôi phải bằng Hoàng.
- Nhã này, tại sao cậu quyết định vậy?
- Bắt đầu đấy. Muốn làm hoàng thân Muskin hả? Chắc anh ta đã hối lộ cậu một trận nhoè.
Hoàng nhỏ nhẹ:
- Anh Lâm đến gặp mình ba lần, hai lần đầu không uống, lần cuối thì có. Với riêng mình mình đã tha thứ.
Không gian ba chiều, thời gian hai chiều còn con người có vô số chiều.
- Con người là thực thể phức diện, con người được phép sai lầm. Mình đã thấy Dostoievsky mớm cho cậu cái gì rồi. Hoàng này, cậu tốt thật đấy, cậu định ca cải lương báng giọng bồ câu Hoà Bình. Hay là tinh thần vị tha của Jésus nổi hứng ở cậu? Cận là thằng hèn. Nếu không phải là cậu thì mình đã đập cho vỡ mõm. Nhưng thôi chuyện đê tiện mình biết cậu chưa quên được, cậu muốn vun vén cho mình. Merci! Tha thứ, ân hận, sám hối. Những thuật ngữ có kích thước bằng nhân bản. Hai tháng đầu con bé Phương Phương đêm nào cũng khóc, các cụ bảo nó khóc dạ đề. Nó oe oe còn mình thì nức nở.
Không có sự sám hối bằng nước mắt người khác. Hoàng đưa tôi về, tôi không say nhưng Hoàng lại lơ mơ nặng. Cậu ta húc đầu vào giá sách, loạng choạng nằm vật, xuống cạnh con bé Phương. Tôi ngồi mông lung, những điếu thuốc nối nhau. Trái tim như bị ai cứa. Hút hết nửa bao thuốc, tôi ngả xuống salon. Trời đầy sao nhưng khá lạnh.

​

Một lần nữa tôi lại gặp anh ta vào đầu mùa đông khi đi nhảy với Tâm và Bình ở khách sạn Thắng Lợi.
Tâm dắt theo một cô bé trông tròn tròn khá kháu khỉnh, rất vô tư uống liên tiếp ba lon coca. Nghe nói hai người yêu nhau từ trước khi Tâm đi Ðức. Tình yêu. Nhiều khi tưởng lê thê nhưng thật ra cộc cỡn như cái mini juýp của một nàng đầm. Tâm quyết định kiểu làm ăn mới. Hơi phiêu lưu nhưng tôi tin cậu ta. Mặt bằng vốn của cậu ta mỏng nhưng không sao, lúc xuất phát vào thương trường những gì tôi có còn mỏng manh hơn cậu ta. Bình mặt tu mày chau, bé Phương ngồi trên lòng. Dạo này Bình uống rượu nhiều, phong phanh có chuyện gì đấy với Thuỷ. Hoàng không kể và tôi cũng không hỏi. Dàn nhạc chơi một giai điệu Slow. Anh ta đi vào, lốc nhốc theo sau mấy ông Tây già. Tim tôi hơi bị chẹn ngang rồi trở lại bình thường, chăng thể buốt hơn được nữa. Nhà mô phạm đi nhảy đầm, do xã giao hay sở thích mới. Mà chỉ toàn giống đực. Vũ trường miền Bắc chưa có ****lier. Trên sàn một lũ choai choai mười sáu-mười bảy đang co giật chân tay. Bọn lớn hơn tản quanh các bàn phong độ cao đạo, tự hào về thâm niên trong bộ môn khiêu vũ quốc tế. Một vài nhóm nhỏ chỉ ngồi ăn nhậu thưởng thức không khí nhộn nhạo. Ðầu tóc quần áo theo đúng catalogue thời trang Tiệp năm 1989. Khinh bỉ nhìn lũ người xung quanh, cái lũ mọi chưa được nền văn minh xuất khẩu lao động Ðông Âu khai hoá. Nhạc chuyển điệu tango, sàn nhảy đông thêm vài cặp có tuổi khiêu vũ dối già. Anh ta đã nhìn thấy tôi, mặt dài thêm ra vài đốt, cái kính trắng nhìn chăm chăm: Chắc không thể đóng kịch mà có được. Anh ta tiến lại gần. Bình và Tâm nhìn tôi tò mò.
- Nhã, xin em cho phép được nói chuyện riêng.
Tôi bình tĩnh đứng dậy đi theo ra hành lang. Con bé Phương mải ăn chocolate. Không khí lộm nhộm xung quanh làm tôi vui. Một ông Tây đầu hói vẫy tay về phía Lâm, anh ta không quay đầu đi như mộng du. Anh có vẻ béo ra đấy.
Tôi nhận xét thành thật. Trong tất cả các sinh vật biết đi, biết bò, biết bơi, biết bay tôi luôn ghét những loài lắm mỡ. Anh có lên vài kí.
Anh ta rút bao thuốc, mời tôi một điếu. Bật lửa ga mác "555". Anh ta lẩy bẩy mồi thuốc. Một nghiệp vụ của Chánh Tín, nam diễn viên tôi yêu nhất trong nền điện ảnh dân tộc.
- Nhã, thời gian đã làm anh hiểu thêm về anh và em. Sự mất mát quá lớn, anh chẳng biết nói gì. Lỗi lầm ở anh và nghị lực cứng rắn ở em.
- Chẳng phải ngẫu nhiên đàn bà có nghị lực, anh nên bàn chuyện khác thì hơn.
Ðiếu ba số cháy đỏ, anh ta nuốt trọn cả hơi khói dài.
- Nhã, anh rất muốn gặp em...
- Anh vĩnh viễn không đủ tư cách, anh vẫn chưa hiểu điều đó à?
- Em hành hạ anh suốt đời...
- Nhưng kẻ như anh không thể biết đau khổ, một chút xíu thiệt thòi đã phong lên là bất hạnh. Mà chắc gì anh đã thiết. Không có mẹ con tôi anh vẫn béo ra. Tôi biết anh sắp bảo vệ luận án Tiến sĩ, rồi anh sẽ kiếm được một, cô vợ xinh xinh. Với tài năng của anh chuyện đó không khó. Tôi chân thành mừng cho anh. Chắc anh không ngờ tôi còn đi nhảy đầm. Ngày anh về, anh nghĩ chắc tôi phải héo hon và anh sẽ giơ tay ra làm phúc và tôi sẽ sùng kíuh đầy biết ơn. Hôm nay chợt nhìn thấy mẹ con tôi chắc anh đã bị một vài kỉ niệm xưa khẽ nghiến.
Anh chưa đủ sức bán rẻ kỉ niệm. Ðể mặc cả với lương tâm, tạm gọi như vậy, anh chạy đến. Không có gì cho anh đâu. Còn anh đủ dũng cảm sửa sai, không hiểu sao tôi vẫn còn tin vớ vẩn ở anh, thì chỉ có cách duy nhất: súng lục thì Bộ Quốc Phòng quản lý nhưng dây thừng thì thị trường tự do rất sẵn. May ra lúc đó mẹ con tôi mới gọi tên anh. Tôi nhả khói. Anh ta mặt bạc cố giữ tư thế chỗ đông người. Dàn nhạc bắt đầu chơi. Tôi nhảy cuồng loạn theo điệp khúc bản You are in army. Nhạc tắt, tôi quay lại không thấy anh ta đâu.
Mùa hè vừa rồi tôi tổ chức sinh nhật tròn ba mươi tuổi. Trong đông quà mừng có một hộp caton không đề tên người gửi. Phiên bản của Henry Moore. Bức "The family" bằng thạch cao giả đồng đen. Người đàn ông và người đàn bà hơi quay mặt về hai hưởng khác nhau.
Ðứa bé ngồi giữa, mắt xích nối hai vòng tay của họ. Tôi cười lớn đưa cho bé Phương Phương. Nó ngơ ngác xem, đang buồn ngủ vì thức khuya. Tôi cầm biểu tượng gia đình ném qua cửa sổ. Tiếng vỡ vọng lại. Tuổi thanh xuân của tôi vọng lại. Tôi quên hết rồi. Vậy mà gần sáng mới thiếp đi được. Tỉnh dậy thấy gối ướt đầm, chắc đêm qua mình khóc mơ.

​

Sân bay Tân Sơn Nhất đầy nắng. Chiếc Boing của hãng AirFrance sắp cất cánh. Phi trường lớn nhất Việt Nam xuống cấp một cách tệ hại. Người đi người ở nhộn nhạo. Tiếng nút chai Champagne nổ. Một gã đàn ông phương phi, áo veston sắp bật khuy bụng, đang khóc, cầm tay một bà già mặc theo lối Huế cổ. Tâm nhìn đồng hồ. Cảm giác bất yên bồn chồn. Sau mỗi thương vụ như thế này, tóc Tâm bạc đi năm cái rưỡi. Từ phòng đợi trông ra chiếc IL của hàng không Việt Nam sao mà bé. Khoảng không sân bay bao la ***g lộng gió. Và Hà Nội vẫn mưa tầm tã. Một kiểu mưa mùa hè hấp hối. Giữa hai trận mưa là cơn oi ngột người. Tâm lại nhìn đồng hồ.
Giờ này vẫn chưa thấy. Ðể đảm bảo an toàn Tâm thoả thuận giao hàng sát giờ bay. Ðội phó đội giám hộ là một trong những đệ tử của Nhã. Tâm kêu ly chanh muối. Nhổ viên đá trong mồm bay xa hơn hai mét. Phía ngoài phòng đợi gã taxi ế khách ngao ngán ngáp. Sẽ kéo dài thế này đến bao giờ. Thật dễ hiểu tại sao Trần Bình lại nhường. Cái đầu của mình không phải để dùng ôm vài mớ hàng lậu. Chẳng nhẽ không còn cách khác. Lãi xuất muốn cao thì hệ số an toàn phải thấp. Mà thế của Tâm không thể dốc ống. Mình đã qua thời kỳ chơi bạc với tất cả những gì trên tay. Nhất là bét. Bây giờ không cho phép được bét. Thế nhưng, vậy đấy. Cả một chuỗi dây làm ăn cò kè luẩn quẩn. Hạch toán toàn bộ, lãi một chuyến không quá năm trăm ngàn. Ðấy chưa kể những lúc run rẩy đến tức tim. Tiền của mình đành phải phụ thuộc vào một lũ người chẳng phải cẩn thận mà là nhút nhát. Không phải táo bạo mà là liều lĩnh. Lũ người mong giầu bằng cách chộp giật, sểnh ra là nhai vốn của nhau. San bữa rượu bạc vạn đã thấy mình trắng tay ngồi thiền ở khám Chí Hoà. Ðể tăng hiệu suất, Tâm đành tăng nhịp độ. Ðây là chuyến thứ năm trong vòng một tháng. Chuyến trước, tay Hải quan kiểm soát hành lý lạ mặt đã nhìn anh bằng đôi mắt đầy xét nét. Còn hai mươi phút. Gã con trai bà chủ hàng, chưa tới ba mươi, héo hon vì massage, đi Kawasaki 125 đến.
Lô hàng bị công an giữ. Tâm văng tục, vứt điếu ba số mới châm xuống sàn.
- Anh cứ về đi. Tình hình thế nào điện ra cho tôi. Mùng năm tới tôi vào.
Chiếc IL lẫn trong mây xám, thỉnh thoảng xóc nẩy người. Chiêu đãi viên đã béo lại còn lắm trứng cá. Bộ ngực đồ sộ lướt qua trán Tâm. Hành khách của toàn bộ chuyến bay, không một ai động đến khay thức ăn vì đã trót nhìn nàng. Tâm cay đắng. Hai phần ba giá trị số hàng là tiền của anh. Mọi chuyện thật nực cười. Mình đã cuốn theo guồng máy một cách vội vã. Trần Bình, tốt thôi. Nhưng mọi chuyện không giống như mình nghĩ. Ở đây thị trường còn trinh nguyên nhưng đã tự làm suy yếu bằng thói buôn bán thủ dâm. O.K mình phải có cách của mình. Muốn làm ăn lớn bắt buộc thế lực phải lớn. Một trăm triệu trong tay có quá ít không. Vốn rất quan trọng nhưng chưa phải yếu tố quyết định. Ngày xưa mình đâu có đồng nào. Buôn lậu trần truồng trước sau hai tay cũng cong cong theo hình số tám, phải có một dây chuyền công nghệ sản xuất, sinh lãi ít nhưng tạo ra một tư cách pháp nhân sạch sẽ. Ở ta một sản phẩm trước khi xuất hiện trên thị trường bị triện không dưới ba mươi con dấu. Sân bay Nội Bài mưa nhẹ, Tâm dúi điếu thuốc cuối cùng vào cái gạt tàn thuốc lá đầy ắp đầu lọc.
Trong vòng mười một ngày Tâm sụt 4,7 kí1ô. Hai mắt trũng sâu rừng rực, giọng khàn quánh đặc khói thuốc. Hoàng nhìn em rủ đi uống bia. Hoàng vừa trúng xổ số, trúng thật. Năm cái giải hai số đuôi. Tiền thưởng đủ bốn cốc bia, một gói Hero và hai gói lạc. Hết cốc thứ nhất, Tâm trình bày. Hơi dài. Hoàng là người duy nhất Tâm nói những điều sâu kín không phải suy nghĩ.
- Liệu chị Nhã giúp em không?
- Anh nghĩ là có. Và chính anh cũng phải tham chiến. Tư duy kinh tế ở anh quá tồi.
- Anh quan niệm sai về buôn bán. Thương trường chân chính không có chỗ cho lừa đảo và ăn cắp. Tất nhiên là đầy rẫy kĩ xảo. Phương châm chủ yếu là đôi bên cùng có lợi. Một sự hợp tác mang tính trí thức và trung thực. Thương gia ở các nước tiên tiến được coi như một bộ phận tinh hoa của xã hội.
- Thì anh có nói gì đâu. Nhưng Chúa tạo ra anh không cho tố chất của businessman. Em đừng hỗn với Người. Hãy sử dụng đúng chức năng mà Thượng đế quy định.
Tâm phì cười. Hoàng vợi cả lòng. Từ bé, bất cứ khi nào nhìn thằng em trai cười Hoàng bao giờ cũng thấy nhẹ. Sáng danh Chúa.
Nhã đồng ý, công ty được thành lập. Tại thời điểm đó nó là một trong số rất hiếm doanh nghiệp tư nhân được mang danh công ty. Nó có một tài khoản ngoại tệ tại Vietcom Bank với cái tên giao dịch Bimisco. Dự thảo về luật các doanh nghiệp ngoài quốc doanh được quốc hội bàn. Mười ba tháng sau, Tâm đã thấy sai lầm. Các Company nhiều như nấm sau mưa, nơi liên doanh của quan chức cơ hội với bọn buôn lậu liều lĩnh. Cứ ra khỏi cửa là vấp phải Giám đốc. Tâm biết, hùng biện là một chuyện và làm ăn lại là chuyện khác. Nhã bỏ ra ba mươi cây vàng, Bình góp vốn mười ngàn USD. Nhã có căn nhà sáu mươi mét vuông bỏ không ở phố Gầm Cầu mua tư nám tám sáu sẽ là văn phòng giao dịch. Trang trí nội thất bắt buộc phải có bộ salon, telephone và computer. Comple để hù dọa khách hàng và trang phục đứng đắn chứng tỏ với các Ðoàn thanh tra.
Thứ hai, ngày cuối tháng, trời xấu và gió âm u. Tâm ngồi cho cả hai chân lên bàn giữa cái văn phòng đang sửa. Tốp thợ đang gắn máy lạnh. Tâm viết luận chứng kinh tế, không phải thuyết phục cấp chủ quản nào mà là thuyết phục Nhã và Bình. Tâm tính thầu thêm cái quầy giải khát mậu dịch kề bên, nó ế sưng sỉa. Một trưa hè nóng, cô mậu dịch viên duy nhất ngồi trực ngủ gật lộn cổ vào thùng nước chanh pha sẵn để ở gầm quầy. Ba mươi tám phút sau mới có người đến cứu. Phải thuê mất cái mặt bằng mà giá sẽ rẻ như không ấy. Tâm nhìn đồng hồ, mười một giờ rưỡi trưa. Anh phi xe vào Nghĩa Ðô, Viện khoa học mốc thếch. Lơ lửng mây xám. Ông bảo vệ nói Thắng vừa đi. Tâm định hướng, anh quyết định tạt qua chợ Bưởi. Anh không nhầm, nghiên cứu sinh vĩnh viễn không có bằng Phó tiến sĩ đang ngồi cạnh mẹt thịt chó. Ðộc ẩm. Con mẹ bán mít rong vô ý chổng mông ngang mặt gã trí thức nhỡ vận. Tâm cẩn thận đâm khẽ đít xe vào đầu quang. Mấy miếng mít đổ lỏng chỏng, anh bình tĩnh đón câu chửi. Cựu sinh viên trường TV vẫn không ngửng mặt lên.

​

Được lissette sửa chữa / chuyển vào 22:15 ngày 30/11/2002

Tâm từ tốn:
- Bà chủ, thái thêm cho miếng nầm.
- Cậu đấy à?
Câu hỏi chiếu lệ. Thái độ dửng dưng bạc phếch.
Thắng chưa đến ba mươi, gầy gò, tóc dài. Kính trắng 3,5 diop sứt một bên mắt. Tâm ngồi thoải mái, uống chung chén. Anh nhìn rất lâu vào những ngón tay dài trắng xanh của bạn. Cách đây hai tháng, Thắng ngủ lại nhà Tâm, nửa đêm choàng dậy nằng nặc đòi uống rượu. Khổ lắm có biết uống đâu mà đòi.
- Ðã uống lâu chưa?
- Vừa vừa - Thắng lè nhè. Ngón út để dài cậy miếng thịt dính ở răng.
- Có việc cho cậu đấy.
- Tao chán lắm...
Chợ đông người nhốn nháo kiểu hàng xã, quà bánh rất nhiều rặt những thứ rẻ tiền.
- Mình thành lập một cơ sở sản xuất- Tâm bâng quơ - Tự nhiên nghĩ đến cái bao bì đầy ảo tưởng của cậu.
- Cái gì?
Thắng hơi ngơ ngác, để trốn ra khỏi quán tính của nửa lít rượu không phải dễ. Anh lấy ngón trỏ đẩy kính lên, ngước nhìn Tâm chằm chằm. Trong chuyện làm ăn ít khi Tâm nói đùa.
- Bao bì nào nhỉ?
- Thì bao nhiêu lần cậu gào lên ấy.
- Cậu tin mình à?
- Chẳng tin mày thì tin ai? - Tâm cục cằn.
- Cậu có nhiều tiền không?
- Tương đối.
- Phải có thời gian đấy.
- Cho cậu tròn ba chục ngày.
- O.K. - Thắng bỏ chén - Về thực nghiệm mình và Hesser đã thành công rồi.
Mùa hè năm Tám Sáu, nghiên cứu sinh Lê Thắng bỗng rồ người, rủ rê một giảng viên cùng trường loay hoay tìm một chất nhựa mới. Buổi chiều vô tình dạo chơi ở ngoại ô Dresden, Thắng chợt thấy bọn trẻ nghịch đốt những phế thải nhựa, cái mùi khét quệt ngang mũi của nhà hoá sinh đáng ra là lỗi lạc, quả táo rơi trúng đầu Newton. Từ buồng tắm Archimede tồng ngồng chạy ra. Phó khoa Hoá vốn là giáo sư hướng dẫn, tóc bạch kim, gốc gác Hambourg thích phiêu lưu đồng ý. Hai tín đồ của Edison tranh thủ phòng thí nghiệm ngoài giờ. Kết quả: mười tám giờ chiều một ngày hè phân khoa thực nghiệm bị đốt trụi. Hơn nửa triệu mác lả tả theo khói đen, khét ngầu một mùi hoá chất lạ. Ra toà, Hesser nhận hết tội lĩnh ba năm tù. Nước Cộng hòa dân chủ Ðức có tiếng là tôn trọng trí thức nhất trong khối các nước XHCN Ðông Âu. Lê Thắng vật vỡ, bốn tháng sau bị Sứ quán mời về nước. Trong một phi vụ đánh đồng hồ vượt biên sang Tiệp, Tâm phải ở Dressden gần nửa tháng. Anh gặp Thắng ngồi co ro trong một tiệm rượu ít người khuất phố nhỏ, đệ tử chính dòng của Mendeleep sống nhờ sự hảo tâm của cộng đồng người Việt xuất khẩu lao động. Sáng chiều hai buổi nhá bánh mì chay chờ ngày hồi hương. Gom góp được ít tiền lẻ thì thả vào đáy chai giải sầu. Rượu vã mồi với những công thức hoá học lẩm nhẩm ở đầu môi. Cái vẻ anh-tê-lếch mê hoặc Tâm. Và anh không nhầm đó là một tu thức thực thụ.
Hai gã tha hương sàn sàn tuổi, khác quan điểm triết học bỗng mến nhau. Phải chăng là ý Chúa.
- Uống nữa không?
- Bao giờ cậu bắt đầu?
- Cậu tỉnh rượu chưa?
Thắng không trả lời, quờ túi bên cạnh rút một xấp giấy năm hào hai nhằng nhịt chữ và số. Một hộp carton chứa đầy những tinh thể nhựa. Anh hùng hồn thuyết phục Tâm, tiện bút bi xiên miếng thịt chó nhai nhếu nháo.
- Về tận dụng nhựa phế liệu, bọn Ðức biết cách làm làm nhưng khoa học vô cùng. Một tợp nửa chén rượu. Mình đã vào làm thuê ở các cơ sở sản xuất bao ni lông Sài Gòn. Vứt. Lại một tợp nửa chén nữa. Ðúng, phải quên đi cái hợp đồng làm ở cơ quan thối tha này, nơi mà ông chú có thần thế xấu hổ vì đã hứa với cả họ, đặt anh vào. Ðúng, phải quên đi cái vẻ mặt của gã trưởng phòng khi nghe anh trình bày dự án khoa học của mình. Các đồng chí phải tin, nó sẽ làm lợi cho đất nước hàng trăm triệu đồng. Cả Viện cười vào mũi cái gã lèo khèo nửa điên nửa tỉnh. Sếp mình không phải là thằng ngu, nhưng bao nhiêu tinh hoa đã dồn hết hết cho việc đấu đá đi nước ngoài mất mẹ nó rồi. Say à, Tâm, cậu tin mình chứ?
Tâm dìu bạn đứng dậy, Thắng loạng choạng. Mấy cô bé xưởng may ra ăn bún riêu thay bữa trưa bịt mồm cười. Hôm Tâm nhận được hàng chậm thì Thắng đến chơi, Tâm mở chai Napoleon, Hoàng uống nhiều nhất. Thắng nuốt được hai chén ôm mặt khóc hu hu.
Cũng hôm Thắng bóc cái container gần hai mét khối cả nhà háo hức xúm quanh. Toàn sách. Hai cô em sắp lấy chồng lăn ra ngất, mẹ anh thở dài, tiếng thở luẩn quẩn giữa bốn bức tường trần trụi không có đồ vật, căn hộ mới nhận theo tiêu chuẩn hơn ba mươi năm công tác. Bố anh, Hiệu phó một trường phổ thông trung học về hưu lấy tay rờ rờ từng tấm bìa được bọc simili xám, bập bẹ đánh vần mấy chữ tiếng Ðức kĩ thuật theo giọng Pháp rồi lặng lẽ ra cái ghế mọt ngồi hút thuốc lào.
Việc chọn địa điểm sản xuất khá phức tạp rồi cũng ổn. Một mảnh đất năm trăm thước vuông ở Láng Hạ gần trục đường chính. Tiền mua trả dần trong ba năm. Hoàng tham gia tổ chức nhân sự bằng cách kéo thêm vài gã bạn cũ. Nền kinh tế nước nhà đang đứng chót vót ở đỉnh cao lạm phát, cán bộ trong biên chế nhà nước ngỡ ngàng. Ðã thế bọn sâu mọt lại triệt để lợi dụng, trù dập đuổi việc được mạ thành giảm biên chế để cải tiến cơ cấu hành chính. Nghề khắc dấu phát triển mà vẫn không phục vụ nổi nhu cầu tách nhập của các phòng ban, vụ, viện. Tâm nhìn ông anh dẫn bạn đến mà nao người.

​

Một kĩ sư hoá thất tình lương thấp. Ba ngày trước khi cưới, vị hôn thê ngả vào vòng tay của một mỹ nam tử mang quốc tịch Phần Lan. Một sinh viên kiến trúc tốt nghiệp đã bảy năm qua mười tám cơ quan vẫn tiếp tục tìm việc. Một kĩ sư cơ khí con đông vợ đầu tay nghề cao.
Sau trận rượu nhoè lòng lợn các trí thức ế ẩm tài năng đều bị Tâm thuyết phục. Thắng là phó giám đốc phụ trách kĩ thuật lẩy bẩy sờ con dấu khắc tên mình. Công nhân ấn định mức lương một trăm hai mươi ngàn tròn một tháng chưa kể thưởng. Hợp đồng cứ sáu tháng thay một lần. Ðúng mười chín ngày sau khi nổ pháo thành lập công ty, lô hàng đầu tiên được xuất xưởng. Thắng sụt sịt khóc. Những tấm nhựa ép cứng xanh đục nhờ nhờ những vỏ bao tải nilon màu vàng nhạt, trước mắt ban kiểm tra kĩ thuật của liên hiệp thủ công nghiệp thành phố, hai nam công nhân nhẩy disco trên mặt tấm nhựa để qua miệng hố rộng. Bao nilon đựng đầy đá lăn trên một đoạn dốc năm trăm mét không bục. Sản phẩm có hai đặc tính quyến rũ: chất lượng cao và giá thành hạ. Tuy nhiên để thêm phần chắc chắn tối hôm trước công ty quảng sản phẩm trên vô tuyến. Tâm đến nhà Tiến sĩ Phan Thành, trưởng ban kiểm tra chất lượng, với một nụ cười tươi, một phong bì dày cộp và hai chai Napoleon đít lõm. Công ty ký được ba hợp đồng có lãi, cường độ sản xuất cao mà cung vẫn không đủ cầu. Nhưng cái gì đến phải đến. Không khí lạc quan phủ đầy ba tháng rồi tắt ngấm. Linh cảm lờ mờ của Tâm đã thành rõ nét. Vấn đề đầu tiên vấp phải khá cổ điển. Nguồn vốn. Nhã ngần ngại, cô chưa quen kiểu làm ăn này. Bình sắp theo papa sang Ðức một tư vụ làm ăn được dán mác công vụ. Lãi suất gầy thu từ công quỹ còm của Tâm, Bình làm chỉ để chơi. Cú vấp thứ hai mang tính quyết định là mặt trái của nền kinh tế thị trường. 93 % các công ty tư doanh chọn sự lừa đảo làm kim chỉ nam của hoạt động nghiệp vụ. Khoảng hai năm sau bằng sự dốt nát thượng thặng của các quan chức ngân hàng, hệ thống hợp tác xã tín dụng nhân dân ra đời. Nó chết yểu một cách logic để lại danh thơm là vụ bể bạc lớn nhất thế kì của nền tài chính. Nó xứng đáng là cú song phi cước liên doanh giữa Ngân hàng và Quỹ tín dụng đá đúng vào trung tâm dưới của các cụ về hưu.
Các công ty (Company L. T. D.) đặc biệt là những công ty hay làm từ thiện lộ rõ bộ mặt bất thiện. Binnsco tức Bình Minh đã, đang và sẽ nằm trong cơn lốc đó. Trung tuần tháng sáu Tâm đi Thanh Hoá, anh rủ Huyền đi cùng.
Mặt trời sắp lặn, bãi biển đông nghẹt người và sóng và hoàng hôn. Lộm nhộm đủ loại. Công chức nghỉ theo tiêu chuẩn cơ quan, phe phẩy thừa tiền, sinh viên trốn học và kha khá ông bà già dư dật của rửng mỡ. Ði nghỉ tại Sầm Sơn bắt đầu trở thành mốt thời thượng của người Hà Nội. Quán xá nhiều nhưng vẫn đậm chất tỉnh lẻ. Tối tối, phòng khiêu vũ (hội trường cơ quan nào đó) đông nghẹt thanh niên dậm dựt theo tiếng nhạc Boney M. Một vài đôi nhảy người bản xứ uốn éo điệu xìlô áo bỏ trong quần nhưng đi chân đất. Các cô cậu người Hà Nội nhìn biết ngay, ở nhà trót ăn mặc đứng đắn nên ra đây hở hang quá đỗi, cố chứng tỏ dân thành phố lớn phải đồi trụy. Tâm nằm dài trên cát hút thuốc. Vài vệt nắng nhạt yếu ớt. Anh lấy cuốn Marketing che mắt, cố nhìn trong đám người xem Huyền ở đâu. Một vòng tay mát lạnh bịt mắt Tâm.
- Em lên lúc nào vậy?
- Tận tít đằng kia, em vòng sau lưng anh.
- Em đói chưa?
- Hơi đói.
- Anh với em về nhé.
- Không tối nay chúng mình ở đây. Anh ơi, em yêu anh lắm.
Huyền vừa cười vừa hôn anh. Cô mặc bikini nên trông càng tròn. Bốn tháng trước Tâm đến nhà cô trời vẫn đang tiết, xuân, Huyền mặc bộ váy đỏ sững sờ nhìn anh.
- Chào em.
- Anh.
- Bố mẹ có trong nhà không?
- Chẳng có ai nhưng anh đừng vào - giọng Huyền nghèn nghẹn - Tối nay anh chờ em ở chỗ cũ nhé. Vài khuôn mặt hàng xóm tò mò, Tâm quay ra quán cà phê ngồi đốt cả buổi chiều bằng hai bao ba số. Bẩy giờ anh ra chỗ hẹn, gốc cây của sáu nám về trước lần đầu tiên hai người hôn nhau. Huyền mặc áo thụng xanh đã đứng đấy. Tâm đỗ xe, không nói. Chiếc DD70 trôi lang thang trên những phố vắng, Huyền nhất định không chịu vào đâu ngồi. Cô ôm chặt anh, thỉnh thoảng lại hôn nhẹ lên tóc. Nước mất cô ướt đẫm quanh vai Tâm.
- Em biết thế nào anh cũng đến.
- Em sắp lấy chồng chưa?
- Em nhớ anh quá.
- Anh có quà cho em, ở túi phải.
- Thôi để lát nữa đã.
- Chúng mình qua đêm được không?
- Anh điên à?
- Anh muốn hôn em.
- Không.
- Anh muốn hút thuốc.
- Ðưa em châm cho.
- Em nghiện chưa?
- Cả rượu nữa.
- Tuyệt vời, anh giai anh nói, đàn bà biết uống rượu chính là phiên bản của Ðức Mẹ. Huyền, đau, đừng cắn anh.
- Ông Hoàng có vẻ lập dị thế nào ấy.
- Nếu trên đời thiếu những người như anh Hoàng chắc sẽ khó thở hơn.
- Anh với ông ấy chẳng giống nhau gì cả.
- Anh yêu em.
- Anh ơi, anh đừng bỏ đi nữa.

​

Tâm hút thuốc nhìn Huyền ăn. Phở có mùi cari. Cứ cung cách này rồi Sầm Sơn sẽ sập tiệm. Hai bên vỉa hè, vài ba mẹt thuốc rong lác đác lên đèn. Lơ thơ mấy ông Tây Liên Xô ngơ ngơ đi hóng gió. Huyền bỏ lại nửa bát kêu thêm ly nước chanh. Chiếc Jíp đỏ của cô trong chiều tà càng rực rỡ. Mọi người đi ngang qua đều nhìn. Huyền hãnh diện. Bao giờ cô cũng tự hào về khuôn mặt đàn ông của Tâm, về bộ quần áo rất xịn của mình. Từ bé cô đã ưa diêm dúa, Tâm biết và chiều cô. Hoàng hôn tắt hẳn, đã tấp nập những người dùng xong bữa chiều từ các nhà nghỉ ùa ra đi rong. Tâm lưỡng lự gọi chai bia, anh hơi đói. Nhưng đồ ăn ở quán thì không thể nuốt nổi. Hôm đến nhà gã bạn cũ ở thị xã Thanh Hoá chiêm ngưỡng phương pháp làm gà của gia chủ, Tâm rùng mình. Không uống được rượu cũng phải cố làm hai chén. Gã bạn thuở cùng trường học khoá trên hiện đang làm phó phòng vật tư tỉnh. Hai năm gần đây trở nên sung túc vì đã biết ăn cắp. Gã nín lặng chờ thời, kệ vợ con mè nheo kiên quyết không dính vào nhưng vụ lặt vặt và gã không lầm. Một dàn cát-sét ba cục, một bộ video JVC mầu 14 inch và một chiếc cúp tám mất đời chót chứng minh rằng trường Kinh tế biết đào tạo sinh viên. Từ Hà Nội Tâm đã đặt vấn đề, gã nghi ngờ Tâm nhưng hứa sẽ hợp tác. Bằng mọi giá phải lôi gã vào cuộc, Tâm thực sự hiểu rằng muốn công ty đứng vững chỉ có hai cách là trốn thuế và buôn lậu. Tài năng của Thắng may ra được đảm bảo bằng vàng năm 1995 còn thời gian này là không thể. Gã bạn nốc cạn hơi rượu hỏi Tâm moi đâu ra cái tin ấy.
Năm 1986 trước cơn sốt mặt hàng tiêu dùng, ban lãnh đạo địa phương quyết định dốc một phần ngân sách mua một khối lượng lớn hạt PVC nguyên chất và hàng chục tấn phế liệu nhựa để tái sinh. Không có thiết bị kĩ thuật hiện đại, trình độ cán bộ quá thấp, kế hoạch vĩ đại này dã góp một trang rực rỡ vào kho tàng cổ tích của tỉnh nhà. Và bây giờ khối phế liệu ấy, lại càng là phế liệu sáp được thanh lý bởi rẻ như bèo. Gã bạn của Tâm là thành viên chính của ban giám định, sếp một của gã là Phó chủ tịch tỉnh. Tiền mặt bạn ơi, hãy nói chuyện bằng tiền mặt. Gã hơi phê phê, khua cái đùi gà trước mặt Tâm. Nắng xế hè, đất Ái Châu có tiếng là đẻ ra những hào kiệt lắm mồm. Bữa rượu kéo dài gần bốn tiếng, Huyền đành vào nhà trong nghỉ tạm. Tâm bắt đầu nói chẵn chín mươi phút, giữa hai hiệp có nghỉ giải lao. Nàng vợ chưa được phép đô thị hoá áo hoa cà khoét rộng cổ thòi dây chuyền một lạng, toe toét cười bưng cam hái vườn nhà vào mời khách đét-xe. Chua muốn rụng răng. Cuối cùng thì O.K, ngày mai tất cả sẽ đi gặp sếp, nếu hợp đồng được duyệt phí tổn cho mỗi chữ kí là hai cây.
- Ði ngủ đi anh - Huyền nũng nịu - Cô trùm chăn mỏng thu lu trên giường. Mùa hè năm nay khách sạn cho thuê buồng riêng hai người, sự tất yếu dễ hiểu. Tâm ngồi trước tập giấy đặc chữ, nhiều dòng bị gạch xoá. Anh đang nháp hợp đồng. Bao ba số trống rỗng, cốc cà phê còn xâm xấp.
- Anh - ứ - anh.
- Ðợi anh một lát.
- Không.
Trời về đêm đỡ ngột ngạt, ngoài rèm lụa trắng là mênh mông đen. Tâm cởi áo, anh ngồi xuống bên cạnh Huyền.
- Ngủ đi em...
- Anh nằm xuống đây.
- Ðau tay anh, bé.
- Anh ôm em cơ.
- Bụng em bắt đầu có mỡ đấy, chịu khó tập thể dục vào.
- Kệ nó.
Giữa đêm, Tâm chợt thức, trời đầy sao. Gió biển thổi ùa phồng rèm cửa. Huyền ngủ ngon lành, cặp má bầu bầu vô tư. Lạy Ðức Mẹ lòng lành, xin Người che chở cho chúng con.

​

Hành trình của cuộc sống va chạm phải vô số khái niệm siêu hình. Ða phần là vô nghĩa, đã thế làm Tâm loạn. Băn khoăn, day dứt, trán trở, thao thức. Cứ tưởng với tới lại hụt hẫng, càng muốn trốn lại càng khó thoát. Lạy Chúa, ý của Người quả là tăm tối. Mọi sinh vật ra đời đã hoàn thiện. Qua bàn tay của Chúa không thể có mặt hàng thứ phẩm. Vậy làm sao lại có cái ác? Chúa tạo ra thiên nhiên đĩa dạng và mỗi vật có chức năng riêng.
Lão Tử nói: "Ngắn dài đo nhau". Mỗi vật tuy tiểu dị nhưng thực là đại đồng. Quá trình vận động tạo sự cọ xát giữa các chức năng của vật nên lầm tưởng ráng giữa các vật có sự hơn kém. Mọi vật đều bình đẳng, không có sinh vật cao cấp hoặc hạ cấp. Con người, hỡi ôi, sản phẩm thiêng liêng của Chúa. Vì Chúa đã tạo ra con người theo hình ảnh của mình và cây sậy có tư tưởng đó nhất quyết đòi sự độc tôn trong thế giới tự nhiên. Và giữa người này, người kia cũng vậy. Ðã đòi một sự khẳng định, tất cả đều muốn bành trướng cái bản ngã tự cho là duy nhất. Cái ác đầu tiên manh nha từ sự so bì cao thấp, ghen tỵ. Dần dần, cùng hành trình của nhận thức (ở đây hiển theo nghĩa cái gọi là sự phát triển của nền văn minh, khái niệm do con người tự tạo, Chúa không tác tạo ra khái niệm). Cái ác đạt đến một cấp độ cao, nó được nuôi dưỡng tinh vi bằng vô số nhưng đạo đức giả. Nó bám theo cái Thiện. Vậy là con người đòi cạnh tranh với thượng đế. Và Người đã thấy sự tha hoá.
Lòng thương của Người được thể hiện bằng cách cho Ðức Chúa con giáng thế. Nhằm cho cái ác mất hẳn đi trước ngày phán xét. Chao ôi là bất lực. Cái ác, hiểu một cách đơn giản là tất cả những gì đi ngược ý Chúa. Cho nên muốn giải trừ cái ác hay để mình tan vào ánh sáng trong suốt của Chúa. Hay khác đi, Chúa sống qua thân xác của mình. Con người chân chính là phiên bản của Chúa. Phải thế chăng mà Nietzche nói: "Thượng đế đã chết". Ma tổ đạo nhất nói: "Phật chỉ như que khô củi mục". Ðành tạm minh hoạ như vậy. Lạy Chúa, chỉ có sức mạnh hiển linh tuyệt vời của Người mới cứu được con. Biết bao hố bùn để tiện quyến rũ con nhẩy vào: con đã lưỡng lự hay đã trượt chân. Vâng, con quen dùng những từ giả dối để tự biện hộ. Lạy Chúa con là kẻ có tội, con đã ác với nhiều người vì nghĩ rằng nhiều người đã ác với con. Con đã không dằn lòng khi đã kêu xin Người khản cả tiêng, xin Người hãy cho con lòng tin.
Xin Người hãy làm chậm trễ hành trình vào bẩn thỉu của con để con được ngửa mặt nhìn đời. Con tin rằng tất cả những người thiện lương đều có thể mắc lỗi lầm, nhưng không bao giờ rơi vào sự quay quắt đểu giả đê tiện. Và Chúa đã sinh ra họ với nỗi quằn quại đau đớn của sự trung thực. Con là đứa con bé nhỏ của Người và Người không nỡ quên. Khi con vượt qua được sự cám dỗ, dạn dĩ nhìn vào bình minh của ngày hôm sau, nhìn thẳng vào mát người đầu tiên trong ngày đang đi đường kia, con mới biết ân Chúa to lớn nhường nào. Con vẫn được là con của Chúa, không phải vì con có học, có lòng trung thực hay dũng cảm. Mà đó là ý Chúa.
Tôi tốt nghiệp đại học nàm 1982. Luận văn, trái với sự mong đợi của tôi và thầy hưởng dẫn, bị đánh giá thấp. Ðến bây giờ tôi đã phần nào thông cảm với những bó buộc của trường quy, những hạn hẹp của cuộc sống, còn lúc ấy đặc biệt là ấm ức. Ông giáo già vì tuổi tác lẫn lý lịch không có bằng Phó tiến sĩ khuyên tôi đừng đi làm. Cùng với thời gian tôi càng hàm ơn người thầy. Một trí thức duy nhất tôi tôn trọng. Thầy đã nâng cao cả tửu lượng lẫn kiến thức cho tôi. Lá số tử vi thầy lập cho tôi rồi chiết giải, thỉnh thoảng bị va đập những ngúc ngoắc từ cuộc sống, tôi giở ra xem và nhớ lại vẫn thấy đúng đến ghê người. Và lạ thay, ngày thầy mất trùng đúng ngày tự tử của người bạn thân chỉ khác giờ. Tất nhiên là phải khác giờ. Giỗ đầu hai người khi trời mưa, tôi khóc suốt năm tiếng, nuốt vã hết ba lít rượu trắng. Ðó cũng là đỉnh cao trong lịch sử độc ẩm của tôi. Ba tháng sau khi tôi tốt nghiệp, Tâm đi Ðức. Bảy tháng sau có giấy gọi nhập ngũ. Tôi chẳng vui chẳng buồn. Mẹ tôi bần thần rút ra hai chỉ để chạy vạy, mặt trận Tây nam và biên giới phía Bắc đều đã ngớt tiếng súng. Tại sao tôi không thi hành nghĩa vụ quân sự? Tiêu chuẩn tối thiểu của một nam công dân lương thiện. Tôi sợ sự gian khổ và những nộì quy khắc nghiệt chăng? Hay có sự liên tưởng nào đến Hemingway và Remarque? Không biết.
Thật nhiều sự loay hoay ở tôi.
Tôi gặp lại nàng khi đến hỏi tin anh bạn. Mùa đông năm 1985 tôi đã là cán bộ nhà nước. Một viên gạch được đóng dấu trong công cuộc xây dựng xã hội. Nàng ở nhà một mình, bố đã đi lấy vợ lẽ. Mẹ mất hút sau chuyến buôn đường dài lần thứ hai. Tôi chìa tờ Nguyệt san hải ngoại có đăng bài thơ kí tên Du... Giọng ca thê lương của gã sinh viên mất quê.
- Cách đây hai tháng rưỡi em có nhận được một lá thư của anh ấy. Ðọc sởn da gà. Anh ấy buồn lắm.
Tôi thấy nàng cũng buồn. Son phấn đánh kĩ chỉ tăng thêm phần ảm đạm. Ngày Du còn ở nhà, nàng xinh và tươi hơn.
- Em sống thế nào?
Câu hỏi xã giao làm tôi tự đỏ mặt. Cô em gái duy nhất của người bạn thân duy nhất, gần bốn năm không qua cửa. Nàng không trả lời, nhìn tôi. Ðâu đó ở lúc nào đó một cô bé đã nhìn tôi như vậy. Ðầu năm học thứ ba, khi đòi lại cuốn giáo trình tiếng Anh cho Du mượn, giữa trang 34 và 35 kẹp một lá thư tình của cô bé lớp mười hai, ấp úng đầy lỗi chính tả, nói yêu tôi. Cứ nghĩ rằng tương lai giải Nobel sẽ lủng lẳng trên cổ mình, tôi lãnh đạm đi qua mối tình đầu của thiếu nữ mới lớn với sự cao đạo của minh tinh Clack Gable.
- Ði ăn chiều cùng anh nhé.
Nàng nhận lời. Và đến giờ nỗi đau của tôi vẫn trọn vẹn. Chưa khi nào, chưa ở đâu với riêng tôi nàng lại đắn đo. Hà Nội qua mùa lá rụng trời thu trong mây đã úa đông. Suốt gần bốn tháng bên nhau chúng tôi lê la khắp các quán cà phê. Tôi bơ vơ và lang thang trong nôi buồn vô cớ. Nàng bên tôi nhí nhảnh, khuôn mặt mang vẻ hạnh phúc. Thỉnh thoảng nàng dúi tay vào tôi tờ trăm đô bảo đi đổi. Tôi chưa vô tư đến mức tiên tiền không biết xuất xứ. Vả lại, nếu đủ dũng cảm xin tiền phụ nữ tôi chỉ dám xin Nhã.
- Hôm nay anh không uống?
- Sao thế anh?
- Nếu anh nói em có ghét anh không?
- Sẽ không bao giờ em hết yêu anh.

​

Ðồng lương tượng trưng của tôi tất nhiên khi tiêu pha phải theo chủ nghĩa ấn tượng. Tôi chìa tờ giấy bạc xanh có dòng chữ "We trust in god" hôm qua nàng mới đưa. Nàng nhìn tôi khẽ cười. Chúng tôi nói chuyện tay ba trong quán đặc sản. Chả cá Lã Vọng là một di tích cần bảo tồn của nền văn hoá ẩm thực. Chàng kĩ sư Thụy Ðiển hai mươi bảy tuổi cao một mét tám, cặp mắt xanh lơ sáng màu trung thực. Nàng xã giao giới thiệu và tôi thấy mến chàng trai. Vốn tiếng Anh của tôi về kĩ thuật chỉ cho phép hiểu lơ mơ nghề nghiệp. Hình như là chuyên gia nhiệt điện. Chúng tôi nói chuyện linh tinh về tập quán phong tục. Anh ta nói nhanh nhưng dễ nghe, không nuốt âm. Tôi chưa sang Bắc Âu, thông tin loáng thoáng qua sách báo, tâm hồn và văn hoá của họ tôi không biết. Duy nhất chỉ quen một người ở mảnh đất hình con hổ đó. Chàng thanh niên xấu xí, gầy gò lang ********* đến tuổi già đi kể chuyện cổ tích. Tônstôi bảo: "Andexen là kẻ cô đơn, chỉ có kẻ cô đơn mới đi nói chuyện với trẻ con! Tôi tin Tônstôi. Tôi hay tin những người bất hạnh. Ngà ngà cuối bữa tôi dịch cho chàng Viking một bài thơ của Du. Anh ta khóc, hóa ra bọn tư bản cũng có khá nhiều thằng đa cảm.
Nàng hôn tôi. Hôn kiểu trẻ con mới lớn. Day day bằng răng.
- Anh không yêu em và rồi anh cùng chẳng yêu ai. Lúc nào trông anh cũng buồn.
- Hôm qua anh lại trượt xổ số.
- Em chỉ toàn mơ thấy anh. Chẳng biết khi xa anh em sẽ như thế nào.
- Bên ấy có tuyết, em cố quen nhé
- Anh yêu. Tại sao anh không yêu em?- bỗng nàng bật cười, nghe chua xót lạ- Em biết rồi.
Tôi úp mặt vào gối. Nàng ở nhà một mình và trên giường nàng là hai chúng tôi. Những ngày cuối đông nàng chầng muốn đi đâu, im lặng nhìn tôi và đôi khi uống nhiều rượu. Một buổi chiều trở gió nàng cầm passport đưa tôi xem. Vậy là còn mười một ngày nữa.
- Nếu anh muốn em sẽ xé nó đi.
- Anh xin. Thomson là người chồng tốt...
- Nếu em cứ muốn ở lại với anh.
Tôi cho tay vào tóc nàng. Tự biết, mình đã làm một việc ác.
- Em hiểu vì sao anh không đến với em.
Vâng, dễ hiểu lắm. Anh chỉ là thằng hèn. Một cái hũ rượu dột chứa đầy dối trá. Vâng, anh sợ hãi dư luận.
Những năm tháng đó anh vẫn tưởng mình làm được cái gì. Thanh danh. Trinh tiết. Quả là những khái niệm chân chính. Nàng bịt mồm tôi lại, hôn rất lâu lên trán.
Tại sao mình lại phải cắn rứt? Nàng biết ngay mọi chuyện rồi sẽ như thế nào. Mình ái ngại quá khứ. Những thằng như mình lấy đâu ra cao thượng. Rằng quá khứ của nàng đã vấp phải bánh xe Toyota mang biển NN. Hãy nguỵ biện đi, kẻ chối chúa. Ðức Chúa Giêsu quay lại bảo ông thánh Phê rô: "Ðêm hôm nay trước khi gà gáy lần thứ hai thì con sẽ chối thầy ba lần".
Nàng biết tất cả, kể cả vẻ nhờn nhợt cao đạo của mình. Kể cả sự khốn nạn của mình. Và nàng sẵn sàng chết vì mình. Lạy Chúa, con run rẩy trước cơn giận dữ của Người. "Mày đong cho người khác đấu nào, Chúa sẽ đong cho mày đấu ấy". Tôi nhận được bức thư duy nhất của nàng vào cuối tháng tư năm 1986. Nàng đã li dị và đã đi bước nữa.
Người chồng mới gốc Pháp, quốc tịch Canada. Cuối thư, vẫn lo về chuyện rượu chè của tôi. Thư kể chi tiết về cái chết của Du, anh đã buộc viên đá to trẫm mình xuống biển, cái chết gây xôn xao cho cộng đồng người Việt ở Bắc Mỹ. Những người cánh tả cực đoan cho là âm mưu của bọn lưu vong *********. Dư luận khác đổ tại rượu, một thứ trầm uất ở vài ba trí thửc Việt kiều. Tôi không biết, tôi đọc lại những bài thơ của Du. Anh viết giản dị.
Khi tôi chết là tôi được về với Mẹ
Biển cả ơi tôi đã tin người.
Người ta tìm mọi cách vớt thi sĩ lên. Hoả táng hài cốt, cho vào bình nhựa tổng hợp. Such as life. Nhân loại đầy rẫy những kẻ cẩn thận. Sau hôm giỗ đầu của thầy và bạn hai ngày người tôi mệt mỏi nôn nao.Không muốn bất cứ cái gì. Ngửi mùi rượu thấy sợ đành đến chơi uống trà suông với anh bạn vong niên. Trước anh là nhạc sĩ sau đó trượt sang là hoạ sĩ. Nhạc phẩm ít người biết nhưng hoạ phẩm thì bán được. Anh mở một gallery con con buôn tài năng của mình và đồng nghiệp. Mùa hè rỗi, tranh thủ sáng tác nhạc và cạnh khóe các nhạc sĩ trẻ. Mùa đông vẽ sơn dầu và ca tụng San Vador Dali. Nhạc gia kiêm hoạ sĩ đang có khách, khá đông người. Một chai sáu nhăm ngất nghểu để trên bàn mộc. Có tửu phải có sắc. Hơi sem sém, hai nữ nhân da phấn mặt hoa phì phèo điếu thuốc. Tôi khúm núm chào. Bạn tôi trịnh trọng: Xin giới thiệu với chư vị đây là Hoàng, một cây ghi ta xuất sắc trong nền âm nhạc trẻ đương đại. Người duy nhất thấu hiểu được phần hồn các ca khúc của tôi. Gần đây chán cảnh tình duyên đi làm công chức. Tôi chắp tay cung kính cúi đầu, động tác cố gắng tương xứng với ngôn từ của bạn. Mọi người tiếp tục tranh luận về nghệ thuật, vấn đề căng thẳng nhất, là thế hệ kế thừa.
- Xin lỗi, anh đang công tác bên cơ quan nào?
Người hỏi đầu to râu cằm lổm nhổm. Mười lăm phút sau tự bộc lộ hình như là nhà viết kịch. Tôi nghĩ thế vì anh ta chửi ngành Sân khấu hơi nhiều. Cám ơn anh tôi ở mảng kinh tế.
Kịch gia cao đạo nhìn tôi, khái niệm công chức hoặc kinh tế xa lạ với nghệ thuật. Cơn mưa đêm qua để lại những vũng nước đọng, trời xam xám, bữa rượu trầm trầm. Các nghệ sĩ đều thầm ao ước có thêm đồ mồi. Thiếu phụ ngồi cạnh tôi xin phép được đọc thơ. Bài thơ dụ dỗ libido của giống đực. Chỉ một năm sau tôi thường xuyên gặp tên nàng trên các trang phụ san về tình yêu và tuổi trẻ. Những vần thơ và trnyện ký bốc lửa của nàng đã giúp cho Nhà hộ sinh A, Bệnh viện C, Bệnh viện Giảng Võ vượt kế hoạch trong công tác nạo hút.
Anh bạn tôi hát. Vài nghệ sĩ phối theo bằng giọng temo. Tôi đi về mệt mỏi, cái xe đạp lăn chầm chậm. Nhiều đường Hà Nội tôi thuộc từng ổ gà. Vẩn vơ hai vòng đành chui vào thư viện. Tôi ra phích sách chọn mục tôn giáo và triết học. Thiền của Suzuki. Ðể chữa cái đầu ong ong suy nhược tốt nhất là rơi vào vân hệ Ðại thừa. Và tôi cũng rất yêu sách của vị thiền giả người Nhật này. Phòng đọc đang mùa thi nên đông người, những sinh viên năm cuối vừa học vừa liếc tình nhân. Dãy bàn dành cho cán bộ san sát các cụ về hưu đưa đẩy nốt tuổi già qua các trang sách cũ. Còn một chỗ trống tôi chưa kịp tiến lại thì một học gia trung niên, trán mênh mông rộng cầm một tập in roneo ngồi xuống trước. Gió quạt thổi lật trang bìa: "Phương pháp phối giống chó Nhật."
Thôi thì tìm chỗ khác, chỉ còn những góc bàn rất bất tiện. Tôi đành toạ thiền cố đưa tâm trí sang bờ bên kia.
Chừng mười phút sau gặp đúng một công án hiểm hóc của Mã tổ đạo Nhất. Thiền sư có lối khai tâm người khác bằng cơ bắp. Theo truyền đáng lục ông có ảnh hưởng nhiều đến Vô thông ngôn, thiền sư khai tổ một dòng thiền lớn. Ðau đầu quá. Có lẽ đốn ngộ bằng một chén rượu Canteen. Thư viện chật nghẹt những trí thức trẻ. Họ hành hạ tranh luận nhau những vấn đề có tầm vũ trụ. Vài đám chơi bài tiến lên. Môn thể thao đỏ đen thời thượng đang triệt để phổ cập ở các kí túc xá nội trú.
Cô bé bán hàng nhìn thấy tôi liếc xung quanh, cúi xuống gầm bàn khe khẽ rót rồi giấu giếm đưa tôi một chén tống. Không dám công khai, đơn giản là có khá nhiều kẻ sĩ sẵn sàng phá đời vì thi trượt. Tôi ngồi nghe lỏm những chuyện gẫu. Hai gã sinh viên để đầu kiểu Tiệp ngồi cạnh tôi bỗng ngừng trao đổi triết học. "Xinh quá". Tôi nhìn theo ánh mắt, từ chỗ gửi xe đạp sát ngoài cổng có hai cô bé sóng đôi đều khoác túi thổ cẩm. Cô bé đi ngoài, ngờ ngợ là Thuỷ. Mới năm thứ nhất em vào đây làm gì. Ðúng em rồi, cứ gì vào thư viện là phải học.
Trước Tết Bính Dần không quá mười ngày, Mai Linh cùng chồng đi Thuỵ Ðiển. Tôi không tiền, mua ít rượu về nhà uống. Mẹ tôi đang rửa lá dong. Ông già hàng ốm độc thân, ngày xưa là thầy tu xuất, mua một cành đào to đang loay hoay ngồi đốt gốc. Buổi tối, tôi thường sang nhà ông chơi cờ. Trời mưa phùn. Mưa xuân và mưa phùn. Trên bàn tôi là tập giấy trắng và cây bút đã mở nắp. Tôi muốn viết -lá thư cho em trai đang ở Ðức. Tết, những người xa quê dễ sầu xa xứ. Tôi viết một đoạn tạp văn, những ý nghĩ cong queo chạy ra thành hàng chữ thẳng. Chẳng nhẹ nhàng hơn là bao. Viết lách là một trò chơi vô nghĩa. Vô nghĩa như nhưng ngày này của tôi. Ba ngày Tết, tôi đi chơi cùng em gái, lang thang các nhà bạn nó. Bọn trẻ con mười bảy, mười tám suốt ngày tính chuyện nhảy đầm. Con bé Phượng là người tình cảm, nó biết tôi buồn. Năm rồi nó trượt đại học, nó không khóc và tôi cũng không hỏi. Có một lần tôi đã tát em trai tôi. Là lần đầu tiên và sẽ là lần cuối cùng. Nhờ Chúa tôi cũng biết nhiều nhưng không có nghĩa cứ biết là được. Cuối tháng hai Âm tôi đi chùa Hương cùng lớp phổ thông cũ của con bé Phượng. Tôi không rỗi nhưng cũng chán cảnh độc ẩm ngồi ngám trong gương cái vẻ mặt ủ ê của chính mình. Tôi cầm theo một chai sáu lăm rượu ước Lễ cẩn thận giấu ở đáy túi. Ðến ngã ba gần bến đò, bọn trẻ con cãi nhau. Hai mươi trên hai bảy muốn lên chùa chính, số còn lại đòi vào chùa Tuyết. Om xòm. Vài ba đứa đa cảm suýt bật khóc. Rồi cũng xong. Tôi theo em gái đi vào chùa Tuyết. Bảy anh em đi hàng một, dẫn đầu là cựu lớp trưởng, một thanh niên gày gò lêu đêu tự trang bị bằng cây ghita. Tôi sau rốt ôm bị thức ăn. Xuống đò lại chia đôi, tôi là hiệp sĩ tháp tùng hai cô bé, một tròn tròn, một gầy gầy. Thiếu phụ chở đò có nét tinh ranh của thôn nữ buôn rượu lậu. Ðò trôi, nước trong in mầu mây xám. Tôi rút chai đong ra ca nhỏ tự thư giãn và tháo bị lấy bánh mì đưa hai cô bạn đồng hành mời thiếu phụ. Nàng mỉm cười từ chối. Gió sáng xuân khua lau lách ven bờ. Hoa mơ nở trắng thấp thoáng trong rừng mơ. Tôi đi chùa Hương nhiều lần, nhưng cứ ngồi đò lại nghẹn ngào tức thở. Vài thuyền không khách trôi ngược. Bọn trẻ con đùa nhau. Học sinh lớp mười hai bao giờ cũng là những nhà lãng mạn chân chính. Thuyền bên kia, lớp trưởng tự đệm đàn hát sai gam một bài của ban nhạc Joy. Em gái tôi gõ nhịp vào mạn thuyền. Tôi uống hết ca rượu và tự nhiên cũng muốn gào lên. Cô bé tròn tròn chỉ những di tích trên bờ hỏi xuất xứ. Tôi ba hoa. Rất may đã đọc lướt cuốn hướng dẫn du lịch Hương Sơn giá hai đồng rưỡi. Thiếu phụ chở đò thỉnh thoảng chêm vào, hóm lắm. Chập choạng tới nhà trọ đầu mùa vắng khách. Mấy anh em kiếm củi để đốt lửa thức qua đêm. Lúc đầu, lớp trưởng nhất quyết bắt cả nhóm vào ngủ trong rừng phía rậm rịt cây xa xa sâu lòng thung lũng. Tôi rùng mình và góp ý là tôi bị thấp khớp. Lớp trưởng tuyên bố nể mặt tôi nên cho phép cả nhóm ở ngoài này nhưng đứa nào ngủ trước là hèn.

​

Bọn trẻ con mệt nhoài nên ăn rất bạo. Tôi uống rượu cố dặn mình để lại một phần ba đến mai. Lớp trưởng tợp một hụm, lúc đầu hơi nhăn nhó nhưng lạnh lùng kêu rượu nhẹ. Cô bé gầy đòi uống. Tôi nhìn cô bé, xinh quá, hình như tên là Thuỷ. Có lẽ cả ngày lo giữ thế ông anh tôi chưa dám nhìn kĩ. Cô bé uống rượu. Tất cả cười phá lên vì vẻ mặt Thuỷ. Bọn trẻ uống hết hai chai bia Trúc Bạch rồi quay ra chơi bài. Cậu lớp trưởng ngồi cạnh em gái tôi, cô bé Thuỷ gầy gầy chần rìa. Mình sẽ uống hết chai này mất. Có cái gì cay đắng. Tuổi trẻ của tôi hình như đã qua rồi và tuổi trẻ của em gái tôi và các bạn của nó. "Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi". Rượu dễ làm người ta chua chát. Tôi nhớ Du, tôi nhớ bạn tôi quá. Không thể hiểu đưọc khi bạn vắng mặt lúc này. Tôi cũng nhớ Mai Linh. Tôi nhớ em, tôi đau đớn vì đã biết cách mặc cả với lương tâm. Tôi cầm đàn chơi một bản tình ca buồn. Du ơi, Juliet của mày vẫn chưa đi lấy chồng. Hôm tao đến nhà nàng báo tin mày mất, nàng khóc. Mày không bao giờ trách nàng và tao cũng không trách nàng. Cũng có thể vì mày nghèo, cũng có thể vì mày xấu. Nhưng người ta không thể có mày vì mày làm thơ. Những bài thơ chua chát và buồn đến kỳ lạ. Thập kỉ này không cho phép những thằng thi xì như mày được tồn tại. Nàng hiểu. Làm gì có sự tàn nhẫn. Tôi buông đàn. Bọn trẻ vẫn đang chơi bài. Cô bé gầy gầy nước mắt ngập mi rân rấn nhìn tôi. Uống nốt chén rượu tôi loạng choạng đi ra ngoài. Gió núi lạnh lất phất mưa rơi. Tôi ngồi bệt xuống phiến đá đầu quay quay. Có ai đó đi lại. Cô bé gầy gầy chập chờn trước mặt tôi. Tự nhiên tôi hùng biện, một thứ Cicéron đã ngâm bình năm lít. Người lâng lâng ba hoa. Tôi lơ mơ nói về nỗi buồn về tình yêu tuổi trẻ gì đó hình như có cả lịch sử thiền tông. Rồi tự động ngắt volume bằng cú gã lộn ngửa. Lạy Chúa khi bọn trẻ khênh tôi về nhà trọ chúng không kịp phát hiện bãi nôn hình ôvan lẫn trong đám cỏ đẫm sương. Vài hôm sau khi về đến nhà trong một lần kể chuyện vui, em gái tôi còn nhắc cô bé Thuỷ hốt hoảng chạy đến sái chân về báo cấp cứu. Thuỷ không phải là bạn em tôi. Thuỷ học phổ thông sớm hơn tuổi một lớp Năm nay, cô đã là sinh viên năm thứ nhất trường Cao đẳng Ngân hàng. Cô chơi với cô bé khác cùng lớp Phượng. Mà thôi tôi và cô bé đâu có gì. Thỉnh thoảng trong tiềm thức nhợt nhạt mối mặc cảm đầy xấu hổ về buổi tối ba hoa bên phiến đá chùa Tuyết. Cô bé sẽ nghĩ về tôi như thế nào? Tôi nhớ cặp mắt đen rân rấn của Thuỷ. Tôi đã qua cái tuổi tự an ủi mình bằng ảo ảnh. Tôi thấy mình lố bịch, tôi chẳng là cái gì cả. Phải mất gần bốn năm sau khi tốt nghiệp đại học tôi mới hiểu điều đơn giản đó. Ðức Chúa anh minh công bằng. Tôi đã được hưởng khá nhiều, kể cả sự mất mát. Tôi đã làm nhiều điều tồi tệ nhưng cuộc đời vẫn độ lượng với tôi. Tôi ghét khái niệm trả giá. Khi mang một ý nghĩa mình là chủ thể tự mình đặt lên bàn cân cò kè với Thượng đế.
Tôi đứng lên đi vào phòng đọc, Thuỷ ngồi đối diện tôi. Ngẫu nhiên hay phi ngẫu nhiên. Theo xét đoán logic thì điều đó là tất yếu. Những chỗ bất tiện chỉ dành cho những kẻ đến muộn. Vâng, ở đây có hay không sự linh cảm của tình yêu. Khi đã yêu nhau Thuỷ khẳng định với tôi là có. Cái buổi chiều hôm ấy ở thư viện là có sự sắp đặt của số phận. Tôi không tranh luận. Mọi sự đều là ý Chúa. Thuỷ cũng có đức tin, vài ba lần Thuỷ rủ bạn hoặc bạn rủ Thuỷ đi xem bói. Người yêu của tôi tin vào số phận. Cũng như những nhà duy vật tin vào qui luật tự nhiên và tôi tin vào Chúa. Tôi ngồi xuống và cố không ngẩng lên. Tôi lẩm nhẩm đọc kinh Bát Nhã và xem kĩ phần chú giải. Suzuki không quyến rũ nổi tôi. Thế còn lần trước chẳng nhẽ cũng không ngẫu nhiên.
Cách khoảng hơn tháng sau khi đi chùa Hương tôi gặp lại Thuỷ, không phải ở những nơi đứng đắn như thư viện hay nhà thờ mà là tại quán rượu. Quán rượu đó là sáng tạo lớn của tôi. Một quà tặng hào hiệp của Chúa an ủi những ngày tháng buồn chán trống rỗng. Thực ra nó là một hàng cà phê bán đồ giải khát lành mạnh lèo tèo khách. Chủ quán là hai cụ bà, hình như là hai chị em dâu. Hai cụ ông chắc đã quy tiên. Hai bà sống hợp nhau đều không có con. Có một thằng cháu họ xa đằng nội thỉnh thoảng đến thăm, hắn là quản đóc một, phân xưởng xe đạp của Lixeha. Một lần ngồi uống nước với tôi gã quản đốc khẽ than hai cụ sống lâu quá. Hắn và vợ con đang tồn tại chật hẹp trong căn hộ phân theo tiêu chuẩn ở khu Thành Công. Tôi thấy thương hắn. Hàng tháng hắn phải rút ruột chắt bóp từng đồng lương mua quà biếu hai bà dì dâu còn rất khỏe. Một chiều thu tan tầm nào đó, số phận đã để tôi lạc vào quán. Một mảnh vườn hoang nhỏ chỉ có gió thổi những lùm cây dại và hai cụ bà đang song ẩm. Rượu trắng nấu lấy tôi hỏi mua một chén và vĩnh viễn trở thành khách quen. Hai cụ không bao giờ hỏi tôi ở đâu, làm gì. Tôi được cảm tình nhờ tửu lượng. Và chỉ độc ẩm một chai nửa lít hôm còn hôm hết. Một gói thuốc và vài ba gói lạc. Ðôi khi tôi mồi theo bữa chiều của hai cụ. Lân lâu không lại tôi lấy cớ đi công tác biếu hai cụ gói khô mực hoặc bình nước mắm Khánh Hòa. Ngay cả Mai Linh tôi cũng chưa một lần rủ đến quán này. Nó là của riêng tôi, nơi dung dưỡng sự cô đơn, một thiền xá. Chiều cuối xuân có mưa phùn không có hoàng hôn, những dải nắng đã bị mây xám giết chết từ giữa trưa. Tôi đã đi được hai chén tống, bao Hero vơi hơn nửa. Ðã đến lúc ngấm cái đơn điệu của cuộc sống công chức. Lâu lắm rồi tôi chưa đi xa. Khi thấy mình tuyệt đối vô dụng thì thiền cũng không đỡ nổi. Quán có thêm người, tôi không nhìn vì có thói quen ngồi quay lưng ra cửa. Tiếng đàn ông hơi rè gọi hai cốc nước cam và ly cà phê đá, không thấy gọi thuốc. Một giọng nữ kim bàn về cuộc thi thơ ở báo Văn nghệ mà nàng có hân hạnh tham gia. Chúa sinh ra tôi ở một đất nước mê thơ, chửi nhau cũng có vần có điệu. Ðột ngột giọng nàng bỗng sặc, quán ế khách chắc cam hay ủng. Tôi vẩn vơ. Cụ bà em đưa thêm đĩa kiệu. Tôi đi ra quầy châm điếu thuốc, gã đàn ông đang ngồi với hai cô bé đứng dậy cười. Bạn cũ, hình như công tác tại toà soạn báo hay tạp chí gì đó. Vecton màu nhã và mái tóc trí thức bồng bềnh. Tôi cười xã giao. Anh bạn nhiệt tình mời tôi ngồi. Ðẹp trai, nhiều tiền, kiến thức đảm bảo bởi hai bằng đỏ cả nội và ngoại. Thần tượng của các nữ sinh viên năm thứ hai đến năm thứ tư. Tôi nghĩ mình chỉ làm vướng. Anh ta chạy đến bàn tôi cầm sang cả chai và chén. Tôi nhận ra một trong hai cô gái là Thuỷ. Ðành bán rẻ trí nhớ để đổi lấy tư cách. Cũng chẳng đáng tự hào lắm khi mình cứ cò kè với cái hũ trước mặt thế hệ trẻ. Hơn nữa tôi chưa quên xấu hổ về cái buổi tối huênh hoang nọ. Anh bạn giới thiệu, cách hành ngôn thoang thoảng mùi nước hoa Pháp. Tôi hân hạnh cư xử như quân tử Tầu trong buổi sơ kiến. Ðương nhiên là không dám nhận đã biết Thuỷ, đành phải chối bay quá khứ. Thuỷ nhìn tôi, một vài nét buồn thấp thoáng trong mắt. Tôi nói là mới ra Hà Nội từ hôm kia sau chuyến biệt phái công tác dài ngày ở Sài Gòn từ trước Tết. Thuỷ tròn mắt nhìn tôi trơ tráo, chắc cô bé được giáo dục kĩ lắm về nề nếp làm con gái. Tôi ngầm nguyền rủa gã bạn si tình đang vận đỏ. Anh bạn hỏi sơ qua về sinh hoạt Tết Bính Dần ở thành phố Hồ Chí Minh. Tôi uống rượu và mời nhưng chẳng ai hưởng ứng. Tôi tái bản những thông tin trên tờ Sài gòn giải phóng số xuân. Cô bạn Thuỷ háo hức suýt giở sổ tay ra ghi chép. Nàng là sinh viên năm thứ hai Trường đại học Văn hoá. Ngấm ngầm làm thơ từ hồi phổ thông trung học, đang thai nghén một tiểu thuyết có dự định là năm trăm mười hai trang. Tôi thấy đỡ tủi thân hơn khi thấy nàng uống hết ly cam đá.
Thường thường những lúc bị đau bụng con người ta ít đặt những câu hỏi hiểm hóc. Thuỷ không nhìn tôi, nghịch gãy nát điếu thuốc. Dũng cảm tôi làm một hơi cent pour cent ly cối. Anh bạn cũng uống một chén rồi trượt chân vào chủ nghĩa hiện thực huyền ảo Mỹ la tinh. Tam thập lục kế tẩu vi thượng sách, tôi tìm một cớ để rút lui trong danh dự. Thuỷ cũng nằng nặc đòi về. Anh bạn tôi và cô bạn Thuỷ đang sa vào phả hệ rắc rối của dòng họ Buendia. Quân tử Tầu gặp hiệp sĩ Tây. Gabriel Marquez phiên bản bắt tôi phải đưa Thuỷ về đến tận nhà. Về sau khi biết tôi yêu em, journalist lên mặt khai quốc công thần, để đền ơn thỉnh thoảng gặp nhau tôi phải nộp đứt cho hắn hai chén rượu trắng kèm một đôi chân gà. Ðến ngã tư hồ Halais, giống một thằng bất lịch sự chuyên nghiệp tôi xin phép cáo từ. Thuỷ đỗ xe nhìn tôi:
"Tại sao anh phải nói dối?"
"Không, anh có việc thật mà".
"Thế hôm ở chùa Hương anh có nói dối khóng".
Câu hỏi thật lạ lùng. Hay tối hôm ấy tôi trót nói quá điều gì. Nguyên nhân lớn nhất khiến người ta trở nên hèn nhát đó là đã dối trá. Tôi không muốn nói dối. Nhưng em vẫn còn bé và trong sạch. Con người là tổng hoà các mối quan hệ xã hội. Các mối quan hệ của em đều ưu tú giản dị. Nó chưa bị phức tạp bởi vô số những điều ngu dốt tàn nhẫn. Biết nói gì với em đây.
Khi người ta đã dám nói dối một lần thì cũng dám nói dối lần hai. Tôi hút thuốc đi im lặng bên Thuỷ. Lá cây ướt đẫm những hạt mưa nhỏ. Cô bé cắn môi dắt xe ngước nhìn xung quanh. Rõ ràng là chưa quen cái cảnh lang thang với một gã đàn ông mang đầy vẻ khả nghi. "Em về đây". Cô bé đột ngột lên xe. Tôi đạp song song. "Anh về đi". Có hôm nào em rỗi không?" "Không bao giờ". Tôi bơ vơ gần tỉnh rượu nhìn theo bờ vai gầy run run của em trong buổi chiều cuối xuân mưa phùn chập choạng. Suốt một tuần tôi hụt hẫng. Tôi vẫn uống rượu và khi trời trở tôi người hâm hấp sốt. Tôi đến cơ quan xin phép nghỉ ốm. Rồi chiều nào cũng vào trường Thuỷ, đợi cô bé tan học lẽo đẽo theo sau đằng xa. Em không để ý và tôi thấy hạnh phúc. Ðêm mất ngủ, tôi đọc vô số tiểu thuyết như thuở sinh viên. Nhà Thuỷ hun hút trong một ngõ Khâm Thiên. Tôi kiếm quán rượu xa xa đầu ngõ ngồi uong vẩn vơ cho hết chiều. Và một hôm cô bé tan học về không có bạn. Tôi rụt rè vẫn đi đằng sau em. Xe cô bé tự nhiên tuột xich. Xe tôi cũng tuột xích. Cô bé ngoái lại và tôi bận ngắm hàng xổ số bên kia vỉa hè. Sau lần ấy, tôi không dám theo cô bé nữa. Tôi không là cái gì, chỉ là khối lố bịch đen ngòm ngòm. Tôi gượng đi làm đều, ngâm vẩn vơ của mình trong rượu. Phòng đọc thư viện mùa thi.
Tôi cố tập trung sức để đạt tới Bát nhã ba la mặt. Bao giờ mình mới đắc ngộ, tự đánh lừa mình là việc làm không thể. Ðạt Ma sư tổ bích diện hỉ tâm. Còn tôi đang đối mặt với cô bé. Một tờ giấy đúp năm hào hai trắng nguyên, nét chữ mỏng mảnh run run. "Anh Hoàng, chúng ta có thể nói chuyện như những người lớn được không?" Tôi ngẩng lên. Thuỷ nhìn ánh mắt trong suốt của em hay của tôi. Tất cả chúng sinh trở nên rực rỡ và từ từ tan ra. Trong khoảng khắc, tôi đã đốn ngộ được tâm ấn. Tôi viết giữa trang giấy. "Anh yêu em".

​