có phải đơn vị cơ sở của tiếng Việt là 'từ'?

Sự thật là không có môn học nào ở các trường PT ở VN có tên gọi "Ngôn ngữ học tiếng Việt" cả, chỉ là giảng văn thôi. Có lẽ bạn học và làm việc ở 1 ngành nào đó...Tôi thì cũng chẳng hiểu sao lại đi tìm hiểu về ngôn ngữ học. Dốt toán, chẳng giỏi văn...Có lẽ bắt đầu từ 1 con số "không". Đúng là từ con số 0, kí hiệu đại diện cho mọi kí hiệu...Hơn nữa tôi thích kỹ thuật...Về thuật ngữ tiếng Việt thì trong đây sẵn nhiều bậc lão làng...Nhưng ta đang bàn về đơn vị là "từ", đi sâu vào là gì ? Là bế tắc hay rộng mở ?
Còn nói về chữ "á", vâng, ý bạn là nó không là 1 sự cộng gộp. Vậy thì nó phải là nguyên âm hay phụ âm chứ ? Dấu cũng có thể xếp vào nhóm phụ âm. Hoặc ta nên xem lại thế nào là nguyên, phụ âm ? Có lẽ gọi nguyên hay phụ âm chỉ là vì nó không thể bị phân chia (ngược với cộng gộp) ?
Một ví dụ nữa, về chữ @, đọc là "a còng". Rõ ràng là chữ này không thể nào theo qui tắc cộng gộp được. Nó mang ý nghĩa hình ảnh hơn, 1 chữ a trong 1 chiếc còng.

Em chỉ nghĩ đơn giản thôi mà! Từ những sự kiện hiện tượng như đánh vần, phát âm, viết vẫn thấy nên em thử gộp nó lại 1 cái sơ đồ, nôm na là đưa nó về 1 quy tắc, 1 công thức. Em thấy hiểu đc cấu trúc của đơn vị cơ sở hẳn sẽ có ích ít nhiều, chứ em đâu có tưởng đến chuyện trẻ con đánh vần theo nguyên tắc/sơ đồ đâu, lại càng xa xôi nếu nói đến đọc qua vận động cơ miệng!
Khi thành thạo một ngôn ngữ đúng là khi nói/viết người ta chả cần phải quá q.tâm đến từ mình nói/viết ra nó có phụ âm gì, nguyên âm gì,? có lẽ nó thành phản xạ có điều kiện ấy!? mặc dù thỉnh thoảng vẫn sai từ. Tuy nhiên trước khi đạt đc độ thành thạo, khi đang học hỏi một ngôn ngữ hay lâu quá không dùng thì chắc là những cái đó ít nhiều cũng có ý nghĩa chứ! Em học tiếng Anh có thấy điều này.
Em thấy cấu trúc của 1 từ (đơn) tiếng Việt khá đặc trưng khi nó áp dụng cho (chắc là) tất cả vốn từ t.Việt tiêu chuẩn,Thế mở miệng thể hiện bằng phụ âm đầu; tiếng phát ra rõ nhất và mạnh nhất thể hiện bằng nguyên âm, thế khép miệng lại thể hiện bằng âm cuối hoặc giảm dần độ mạnh phát âm (nguyên âm); Từ thế mở miệng đến khi phát âm, miệng có thể tròn/chụm lại thể hiện bằng âm đệm (chuyển tiếp trạng thái); Dấu có tác dụng luyến láy, tạo nên độ trầm bổng khi đang ở đỉnh phát âm (nguyên âm).
Dấu bổ trợ cho nguyên âm/vần nhưng rõ ràng nó vẫn là 1 thành phần. Về nghĩa, nó cũng có chức năng phân biệt từ. a với á (hay an với án, oan với oán, ?) phát âm cơ bản giống nhau vì chúng cùng vần nhưng vẫn có khác biệt (về dấu) chứ o phải khác biệt hoàn toàn. Em chưa được biết kí hiệu phiên âm (quốc tế) của chúng như thế nào?
Trong t.Việt, dấu có 3 loại: Dấu của nguyên âm (như dấu mũ trong chữ ô), thực chất nó không phải là 1 thành phần, ô cũng chỉ là 1 âm tiết giống như o nhưng vì bảng chữ cái Latin chỉ có 6 kí hiệu dùng cho nguyên âm (quá ít!), tiếng Việt thì có khoảng 14, nên người Việt mới dùng thêm các kí hiệu khác trên cơ sở phát âm gần giống nhau thì dùng kí hiệu cũng gần giống nhau, vd o thì tròn hơn ô, còn ô thì hơi chụm và nhô lên (một số tiếng khác không dùng thêm kí hiệu nên một số chúng kém chuẩn hơn); Thứ 2 là dấu của từ, đó là các dầu ngang, huyền, sắc hỏi, ngã, nặng. Dấu đuợc đánh ngay trên nguyên âm. Thứ 3 là dấu của câu, nó có ý nghĩa ngữ pháp.
Em thì về ngoại ngữ chỉ tàm tạm, lắm lúc cũng so sánh đối chiếu với t.Việt; mà có thể chúng ta dùng những cái biết của mình về các ngôn ngữ khác để tìm hiểu tiếng Việt (hớ, cái này hơi ngược đời chút) nhưng o có nghĩa nó là khuôn thước, là bảng tuần hoàn cho nhưng cái mà ta đang tìm hiểu phải o các bác!? Mong có nhiều bài chia sẻ, chỉ giáo, em thì không thấy cần phải quá chú trọng vào câu chữ lắm!

Dĩ nhiên trường phổ thông làm gì có ngành học này, khi tôi nói ngành (trong post trước), tôi tưởng bạn hiểu ngay là tôi nhắc đến bậc đại học và/hoặc sau đại học chứ. Ặc. Tôi nhắc lại, tôi có đc học ngành NVA, bậc đại học. Còn làm việc thì chả có mấy job ứng dụng kthức ngành NNH cả.

Để tí nữa tôi post riêng 1 post về cái này.
Nhưng việc tôi nói nó không là sự cộng gộp là do lướt qua mấy post ở trang 2 có bàn gì gì (giờ tôi chả nhớ nữa), chứ tôi (đã) không nhắc gì đến sự liên hệ giữa việc nó là nguyên âm/phụ âm và việc nó là hay không là sự cộng gộp. Cái này để tôi xem lại là tôi ngó ý gì mà táng phần đó vào post đầu tiên (liên quan đến chữ á.)

Đấy đâu là CHỮ hả bạn? Nếu bạn gọi CHỮ là mấy chục cái ở trong bảng chữ cái thì cái (@) đó đâu là CHỮ? (Trừ khi bạn gọi chữ là mọi thứ từa tựa hình chữ.)
Vả chăng, tôi chưa bao giờ đọc nó là a còng cả. Một là gọi nó là a vòng, hai là at. Tôi không phải ng Bắc.
Mấy cái symbol của mấy chữ Trade Mark, Registered, Copyright đâu có bao giờ là CHỮ (trong bảng chữ cái) đâu.
Được Anxiety sửa chữa / chuyển vào 05:47 ngày 24/12/2008

Đầu tiên, nhắc lại, khi dùng VD á, tôi cho rằng đây không là sự cộng gộp giản đơn của a và thanh sắc. (Miễn bàn xem thuật ngữ thích hợp dùng để gọi a, á là gì trong thread này nhé.)
Vàng 1: Tôi nói lại cho rõ. Việc á có hay không có là sự cộng gộp KHÔNG là lý do để nó phải là nguyên âm hay phụ âm. (Tương tự như con mèo có màu xám hay không thì không là lý do để nó phải là mèo đực hay mèo cái.)
Vấn đề xem lại thế nào là nguyên, phụ âm thì to tát quá. Tôi không bàn tới. (Vì thế tôi bỏ qua, không xem xét tới lý luận sau: Có lẽ gọi nguyên hay phụ âm chỉ là vì nó không thể bị phân chia, ngược với cộng gộp.)

*****​

Quay lại bàn cụ thể chỉ về á.
Ghi chú: Tất cả các lý luận bên dưới được đặt trên nền giả định là wiki không bị ai sửa bậy và các công trình nghiên cứu được đề cập đến đều có chân trị = 1. (Nghĩa là mô tả không sai so với thực tế.)
Đầu tiên, vì lấy từ cùng 1 nguồn, nên wiki Việt, TBN, Đức có bảng mô tả các nguyên âm tiếng Việt giống nhau. Riêng bản wiki tiếng Anh còn chua thêm các chữ cái khả dĩ thể hiện các nguyên âm đó.
http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%82m_v%E1%BB%8B_h%E1%BB%8Dc_ti%E1%BA%BFng_Vi%E1%BB%87t
http://es.wikipedia.org/wiki/Vietnamita
http://de.wikipedia.org/wiki/Vietnamesisch
http://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_language




Trong các bảng này, không hề có á.
Tiếp theo là các bảng nguyên âm đôi và nguyên âm ba từ wiki TBN, Đức, Anh.
http://es.wikipedia.org/wiki/Vietnamita
http://de.wikipedia.org/wiki/Vietnamesisch
http://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_language



Tuyệt nhiên không thấy á trong các bảng trên.
Ở wiki Anh và Đức, có phần giải thích về các thanh tiếng Việt (trong đó có thanh sắc.) Trong đó có nói rằng: Vietnamese vowels are all pronounced with an inherent tone. Thanh không có liên quan gì đến nguyên âm cả. Thanh tách rời. Thanh không dính dáng đến.
http://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_language
http://de.wikipedia.org/wiki/Vietnamesisch
Có 2 hình mô tả 6 thanh của VN (bao gồm thanh sắc.)


Tóm lại, theo...wiki (wiki theo những công trình khác) thì thanh và nguyên âm không dính đến nhau. Một nguyên âm có thể đc phát âm với các thanh không liên quan. Vietnamese vowels are all pronounced with an inherent tone.
Kết luận: á là sự cộng gộp của a và thanh sắc. Đồng nghĩa với các phát biểu trái ngược của tôi ở các post trên là sai. Còn cụ thể cái sự cộng gộp này nó như thế nào, thì có lẽ phải dùng kiến thức vật lý (phần âm thanh) để nghiên cứu và giải thích.
Tôi dùng ví dụ ă thì tốt rồi, dùng ví dụ là á đâm ra phát biểu có chân trị = 0, hê hê.

Lại nói về cái "chữ" ấy, đây đúng là 1 thói quen. Ví dụ 1 hoạt cảnh, 1 ông lão hỏi:
- Cháu xem hộ ông chữ kia là chữ gì ?
- A: Dạ cháu không biết chữ Tàu.
- B: Đấy là chữ "phúc" ạ.
- Thế còn chữ gì nữa không ?
- A: còn những chữ a, b, c... gì gì nữa ạ.
- B: Đấy là những từ: Trade Mark, Registered, Copyright.
Rất nhiều sự nhầm lẫn nữa. Chẳng hạn học sinh và cả giáo viên vẫn thường nói "O" là kí hiệu của nguyên tố Oxy, chứ không nói "O" là biểu tượng của nguyên tố Oxy. Xét về mặt âm vị (phoneme) thì chữ "O" là kí hiệu của âm vị "O", tức là 1 đơn vị âm thanh do con người phát ra mà không thể đơn giản hơn. Nguyên âm và phụ âm đều là những âm vị.
Còn về dấu có thể xép vào nhóm phụ âm là vì theo qui tắc cộng gộp (từ của bạn) đấy thôi.
@hinattvn: theo như bảng nguyên âm trên thì "ôi" được xếp vào "nguyên âm đôi" ...

- Chuyện từ/chữ: Okay. (Thực ra lúc đó tôi tính type theo văn nói là mấy thứ kia, nhưng rồi sửa cho nó có tí formal.)
- Đã nói là DẤU là một thứ thêm vào, không có dính dáng đến vowel mà. (Đọc lại bài trên, cẩn thận ghi chú là ta giả định mọi kết quả nghiên cứu trên là đúng.)
Thế này nhé, tức là lấy vd tiếng Anh thì chỉ có vowel và consonant, tiếng Việt lại có vowel, consonant và tone. Người suy nghĩ theo lối ép mọi thứ vào khuôn tiếng Anh sẽ cho tone là vowel hoặc consonant. Vấn đề là chả ép tone như vậy đc, tone là tone. Khuôn tiếng Anh thì là thế, nay sao ép tiếng Việt vào khuôn tiếng Anh?
(Vì vậy tôi mới nói là tôi không đc học NNH tiếng Việt, chỉ học NNH tiếng Anh nên tôi k biết bản chất tiếng Việt, k biết các khuôn mẫu (các lý thuyết) dùng để áp vào tiếng Việt, mà kiến thức ''câu kéo'' từ NNH tiếng Anh, và như thế là không tốt. Không nên áp đặt cái khuôn X mình đc biết vào hiện tượng vốn không phải là X! Ngày còn đi học, chúng tôi luôn đc nhắc nhở là đang học NNH tiếng Anh và không đc tự tiện cho rằng mình có hiểu biết về NNH tiếng Việt. Các thầy cô giáo cũng liên tục nhắc rằng các thầy cô học NNH tiếng Anh, nên có thể không đưa ra đc những lý giải chính xác cho các câu hỏi liên quan đến NNH tiếng Việt. Bàn về thứ mình không biết thì gọi là lạm bàn.)

Tôi thấy các bạn nhầm lẫn khái niệm lung tung hết nên xin tóm lược lại như sau:
- Trong tiếng Việt (ngôn ngữ Việt), câu là đơn vị nhỏ nhất dùng để diễn tả 1 ý trọn vẹn và đầy đủ.
- Cấu trúc của 1 câu gồm nhiều ngữ tạo thành (ít nhất phải có 1 chủ ngữ và 1 vị ngữ).
- Cấu trúc của 1 ngữ gồm 1 hay nhiều từ tạo thành.
- Cấu trúc của 1 từ gồm 1 hay nhiều tiếng tạo thành. ( Tiếng chính là âm tiết theo cách gọi của bạn Casio)
- Cấu trúc của 1 tiếng gồm phụ âm đầu + vần + dấu thanh,trong đó phần vần là bắt buộc phải có. (Tiếng nào mang thanh ngang thì sẽ không có dấu thanh)
*Lưu ý, trong tiếng Việt có 3 loại dấu: dấu câu, dấu thanh và dấu chữ.
- Cấu trúc của phụ âm đầu gồm 1 hay nhiều phụ âm.
- Cấu trúc của vần gồm âm đầu + âm chính + âm cuối + phụ âm cuối. Âm đầu, âm chính và âm cuối do 1 nguyên âm tạo thành, trong đó âm chính là thành phần bắt buộc phải có.
- Cấu trúc của phụ âm cuối gồm 1 hay nhiều phụ âm.
- Tương ứng với mỗi nguyên âm hoặc phụ âm là 1 chữ cái.
- Mỗi chữ cái có 1 tên gọi (định danh) và âm tiết riêng biệt. ( đây mới là âm tiết chính cống đấy bạn Casio ạ )
*Vd: chữ H có tên gọi là "hát" và mang âm tiết là "hờ" nên người ta gọi nó là "chữ hát" chứ không phải "chữ hờ".

Mấy cái khái niệm "nguyên âm đôi", "nguyên âm ba" là do các đại ca sính ngoại đã xách các khái niệm từ tiếng nước ngoài áp dụng qua tiếng Việt chứ ban đầu thì tiếng Việt không có những khái niệm này.
Còn về từ thì tiếng Việt có rất nhiều từ không có phụ âm mà chỉ có 1 tiếng, trong tiếng đó chỉ có phần vần và vần đó chỉ có âm chính. Ví dụ từ ý trong ý nghĩ, ê trong ê ẩm...

Những điều bạn hinattvn trình bày là chính xác đấy. Học sinh mẫu giáo chỉ học nói thôi. Lên đến lớp 1 mới bắt đầu học đọc bằng phương pháp đánh vần. Đây là 1 phương pháp dạy cực kỳ khoa học, giúp người học có thể tự suy luận để đọc được các từ lạ chưa được dạy.
VD: sau khi dạy đánh vần từ biểu = phụ âm đầu b + vần iêu + dấu hỏi (?), ta chỉ cần dạy thêm cách phát âm các phụ âm đầu như k,h,l,m... thì tự bản thân người học sẽ biết cách đánh vần để đọc các từ kiểu, hiểu, liểu, miểu, kiêu, hiêu, liêu, miêu, kiếu, hiếu, liếu, miếu...
Được gentletiger sửa chữa / chuyển vào 00:24 ngày 26/12/2008

"Câu" mà lại là đơn vị nhỏ nhất của tiếng Việt (!?). Nói thế khác nào bảo tờ 500 nghìn đồng là đơn vị đồng tiền Việt !?
Âm tiết là sự cộng gộp giữa nguyên và phụ âm. Mỗi chữ cái được qui chiếu đến mỗi âm vị.