Có Sinh Vật Trên Hỏa Tinh Hay Không?

Có Sinh Vật Trên Hỏa Tinh Hay Không?

Thư Sinh

Trái Ðất là hành tinh duy nhất có sinh vật hiện hữu? Từ ngàn xưa, từ khi loài người biết tư duy, "Có sinh vật hiện hữu nào khác ngoài các sinh vật trên Trái Ðất không?" là một trong những câu hỏi hầu như không có câu trả lời như "Ta là ai?", "Ta từ đâu tới?", "Có thế giới tâm linh hay không?", ... Có hay không, hoàn toàn dựa vào sự tin tưởng và suy luận của mỗi người, không ai có thể dẫn chứng cho lập luận của mình mà có thể phù hợp với nền Khoa Học Thực Nghiệm.

Khi phi thuyền Apollo 11 đáp xuống Mặt Trăng ngày 20 tháng 7 năm 1969, cả thế giới hồi hộp theo dõi. Hầu như ai cũng trông mong các phi hành gia sẽ thấy những di tích của một nền văn minh nào đó. Hay ít ra cũng thấy những dấu vết chứng tỏ có một vài sinh vật đã một lần sinh sống trên Mặt Trăng, không nhất thiết phải là có một trình độ hay đời sống văn minh cao. Một số người Ðông Nam Á chúng ta còn muốn hơn thế nữa là thấy được Hằng Nga với tòa lâu đài, có chú Cuội ngồi gốc cây đa như thường được nghe kể vào những mùa tết Trung Thu. Nhưng sự thật đã làm chúng ta thất vọng, Mặt Trăng chỉ là một hành tinh chết, không có một dấu vết gì của đời sống khi quay xung quanh Trái Ðất.

Trong chín hành tinh quay chung quanh Mặt Trời, ngoài Trái Ðất ra, các nhà khoa học gia suy luận là Hỏa Tinh tương đối có nhiều hy vọng có đời sống hơn trong 8 hành tinh còn lại, dựa trên những dữ kiện như nhiệt độ, bầu khí quyển, địa chất ... Sau này nhờ các viễn vọng kính, hình ảnh từ các phi thuyền thám hiểm không gian, chúng ta có thêm mặt trăng Europa của Jupiter cũng có thể có đời sống vì hình chụp cho thấy có tuyết.

Ðể tìm hiểu thêm về Hỏa Tinh, những năm 1964-1971 cơ quan Không Gian NASA của Hoa Kỳ đã thực hiện chương trình Mariner là những phi thuyền được phóng đến Hỏa Tinh để thám hiểm, tìm hiểu thêm về bầu khí quyển, chụp hình Hỏa Tỉnh để thẩm định địa chất, khám phá những ngọn núi, triệt tiêu truyền thuyết về những kênh đào do người Hỏa Tinh xây đắp mà thật ra do nước của thời xa xưa tạo ra, và để kiếm xem có hoặc đã có đời sống trên Hỏa Tinh hay không. Trong thập niên 70 có thêm chương trình phi thuyền Viking với mục đích khám phá và tìm hiểu thêm về Hỏa tinh, và đã đáp xuống Hỏa Tinh năm 1976. Ðất Hỏa Tinh được phân chất và gửi về Trái Ðất qua làn sóng điện cho thấy không có những hóa chất hữu cơ trong lớp đất trên mặt Hỏa Tinh, cũng không có sinh vật nào hiện hữu trên Hỏa Tinh. Nhưng một số các nhà khoa học gia suy đoán đời sống có thể ẩn dấu ở dưới mặt đất của Hỏa Tinh, hoặc ở những nơi khác trên Hỏa Tinh, vì Hỏa Tinh có đầy đủ những yếu tố cần thiết để cho đời sống hiện hữu. Quan trọng nhất là nước. Những hình chụp cho thấy Hỏa Tinh có tuyết. Tuy nhiên sau chương trình Viking thì cơ quan Không Gian NASA đã ngưng những phi vụ thám hiểm Hỏa Tinh, mặc dù Hỏa Tinh luôn luôn là một trong những đề tài thường được bàn đến khi nói về không gian hoặc đời sống khác ngoài Trái Ðất.

Ngày 5 tháng 8 năm 1996, cơ quan không gian NASA tuyên bố đã tìm thấy những thạch cốt (fossil) của những vi trùng trong một vẩn thạch rớt xuống Trái Ðất từ Hỏa Tinh. Lời tuyên bố này đã làm chấn động thế giới mặc dù NASA nói với cả một sự dè dặt. Một nhóm khoa học gia của NASA và viện đại học Stanford đã khám phá ra thạch cốt này khi khám nghiệm một mẫu đá từ Hỏa Tinh rơi xuống vùng Nam Cực của Trái Ðất vào năm 1984. Vẩn thạch Hỏa Tinh này được tìm thấy bởi viện đại học Manchester và viện bảo tàng Mỹ Quốc.

Trước khi tìm hiểu về những thạch cốt này, chúng ta cần biết khái niệm tổng quát về những vẩn thạch Hỏa Tinh. Làm sao phân biệt được vẩn thạch Hỏa Tinh với vẩn thạch thường ngoài không gian?

Những vẩn thạch Hỏa Tinh rơi, bắn xuống Trái Ðất do sự va chạm của các vẩn thạch không gian bay đụng Hỏa Tinh. Sự va chạm này làm bắn đất đá Hỏa Tinh ra ngoài không gian khi đạt được vận tốc 5.4 cây số trong một giây (km/s) hoặc hơn. Tức khoảng 5 lần vận tốc của viên đạn khi vừa thoát ra khỏi nòng súng. Dĩ nhiên những vẩn thạch Hỏa Tinh này bay vòng vòng ngoài không gian cả hàng triệu năm trước khi rớt xuống Trái Ðất. Nhờ vào những vẩn thạch Hỏa Tinh này ta có thể biết đuợc sự hình thành của Hỏa Tinh từ lúc tạo lập lõi (core), đất nham thạch (mantle), và mặt Hỏa Tinh (crust) cách đây khoảng 4.5 tỷ năm. Hỏa Tinh nhìn đỏ là vì những đất đá trên mặt đã bị ốc-xít hóa sắt (oxidi

ed iron) do thời tiết. Tuy nhiên lớp đất đá ở dưới mặt Hỏa Tinh, gần lớp nham thạch thì mầu xám hay đen. Tất cả vẩn thạch Hỏa Tinh là loại đá dưới mặt Hỏa Tinh. Làm thế nào để biết vẩn thạch nào là vẩn thạch từ Hỏa Tinh? Hầu hết tuổi của các vẩn thạch Hỏa Tinh khoảng 1.3 tỷ năm khi được đo, ít hơn số tuổi 4.5 tỷ năm của vẩn thạch ngoài không gian rất nhiều. Vẩn thạch Hỏa Tinh cũng chứa nhiều chất khí hơi hơn là vẩn thạch ngoài không gian. Kết luận rõ ràng nhất để xác định vẩn thạch Hỏa Tinh là đo các khí hơi còn giữ ở bên trong vẩn thạch, so sánh với khí quyển của Hỏa Tinh được đo bởi phi thuyền Viking trước đây sẽ cho ta kết quả rõ ràng nhất.

Rất nhiều các dữ kiện của vẩn thạch Hỏa Tinh cho thấy nhừng vẩn thạch này đã tiếp giao với nước trong quá khứ. Một số ít chứa các khoáng chất và một chút nước, nhưng hầu hết là có muối và đất sét gây ra bởi thời tiết. Tìm hiểu thêm cho thấy tiến trình bầu khí quyển của Hỏa Tinh khác xa tiến trình bầu khí quyển của Trái Ðất. Một số các chất ở thể hơi bị bay biến vào không gian sau một thời gian.

Cách đây khoảng 4.5 tỷ năm, cục đá (sau này được đặt tên là vẩn thạch ALH 84001) hình thành dưới dạng nham thạch khi Hỏa Tinh thành hình. Khoảng 500 năm tới 1 tỷ năm sau đó, nước chứa carbon dioxide từ bầu khí quyển của Hỏa Tinh chẩy trên những phiến đá, mang theo những con vi trùng thấm qua các kẽ nứt. Ta có thể hình dung một chuỗi các dữ kiện, dựa vào sự lượng định những tia vũ trụ tác động trên cục đá, xẩy ra như sau. Cách đây 16 triệu năm, Hỏa Tinh bị một ngôi sao chổi hoặc một vẩn thạch không gian lớn độ một dặm đụng khiến đất đá Hỏa Tinh văng tung toé ra ngoài không gian, kể cả vẩn thạch ALH 84001. Sau hàng triệu năm bay vần vũ trong không gian, cục đá rơi xuống vùng Alan Hills ở Nam Cực của Trái Ðất cách đây 13 ngàn năm. Cục đá nặng 4.2 cân Anh (1.91 kg) chứa những thạch cốt vi trùng, tìm được năm 1984 và được giữ tại trung tâm không gian Johnson Space Center ở Houston. Mãi đến năm 1993 các khoa học gia mới thí nghiệm cục đá này khi so sánh những khí hơi trong cục đá với bầu khí quyển của Hỏa Tinh đo bởi phi thuyền Viking năm 1976. Chỉ có khoảng 12 cục đá tìm được trên Trái Ðất có những điểm tương đồng với bầu khí quyển của Hỏa Tinh.

Sau hai năm tìm tòi và nghiên cứu, một nhóm khoa học gia của NASA/JSC và viên đại học Stanford công bố sự khám phá của mình.

Tiến sĩ Mckay của JSC nói: "Không có một bằng chứng đơn độc nào mà chúng tôi có thể nói là đã có đời sống trên Hỏa Tinh. Tuy nhiên nó là sự kết hợp của nhiều điều mà chúng tôi đã tìm thấy. Nhóm Stanford tìm thấymột trạng thể rất rõ ràng và đặc biệt của những phân tử hữu cơ, những hợp chất carbon cần thiết cho sự sống. Chúng tôi cũng đã tìm thấy rất nhiều những giai đoạn của các khoáng chất hiếm xẩy ra được biết như là sản phẩm của những vi sinh vật thời thượng cổ của Trái Ðất. Những hình dáng giống như những thạch cốt có thể được xem như là bằng chứng. Sự tương quan của tất cả những điều này ở cùng một chỗ - khoảng vài phần trăm ngàn của một phân Anh - là bằng chứng hùng hồn nhất."

Tiến sĩ hóa học Zare của viện đại học Stanford tiếp lời: "Rất khó khăn để chứng minh rằng đời sống đã hiện hữu trên Trái Ðất cách đây 3.6 tỷ năm, đừng nói chi đến Hỏa Tinh. Với những tiêu chuẩn chứng minh hiện tại mà tôi nghĩ là chúng tôi đã dùng, bao gồm việc đo số tuổi một cách chính xác của mẫu đá chứa những thạch cốt, những hình dáng và đặc điểm của những khoáng chất cho sự sống, và những bằng chứng phức tạp của hóa hữu cơ."

Tiến sĩ Gibson của NASA/JSC thêm: "Cả hai năm trời, chúng tôi dùng những dụng cụ hiện đại tối tân nhất để thực hành những sự phân tích này, và chúng tôi tin rằng chúng tôi đã tìm thấy những bằng chứng đáng tin cậy cho thấy đã có đời sống trên Hỏa Tinh. Chúng tôi không tuyên bố rằng đây là điều chắc chắn. Chúng tôi trình bầy bằng cớ này với giới khoa học để có người kiểm chứng, tìm tòi thêm, công kíck, ngay cả việc không chấp nhận nếu họ có thể chứng minh được, như là phần tiến trình của khoa học. Sau đó, trong khoảng một hay hai năm, chúng tôi hy vọng là sẽ giải đáp được câu hỏi thế này hay thế kia."

Trong đống nhỏ xíu carbonate này, các nhà khoa học tìm thấy những đặc điểm có thể nói rằng chứa đựng đời sống của xa xưa. Viện đại học Stanford tìm thấy dễ dàng số lượng của những phân tử hữu cơ gọi là polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) tập trung ở vùng carbonate. Những nhà nghiên cứu ở NASA/JSC tìm thấy những hỗn hợp khoáng chất thường đi chung với những vi sinh vật và thạch cốt của chúng mà ta thường thấy xẩy ra tương tự như trên Trái Ðất.

Thạch cốt lớn nhất được tìm thấy nhỏ hơn 1 phần trăm đường kính của một sợi tóc. Hầu hết to vào khoảng một phần ngàn đường kính của sợi tóc, tức gộp chung 1000 thạch cốt lại thì to bằng khoảng dấu chấm ở cuối giòng này. Có những cái nhìn giống như trái trứng, có cái nhìn như hình ống. Từ hình dáng đến kích thước, chúng nhìn giống hệt như những thạch cốt của các vi sinh vật của Trái Ðất.

Lập luận cho rằng đống carbonate hay thạch cốt của những vi sinh vật là của những vi sinh vật ở vùng Nam Cực không được vững vì những lý do sau đây:

1. Dùng phương pháp parent-daugter isotope để đo tuổi của đống carbonate là 3.6 tỷ năm, và những phân tử hữu cơ đầu tiên tìm thấy thì cũng khoảng số tuổi như đống carbonate. Hơn thế nữa, thực nghiệm những vẩn thạch không gian tìm thấy ở Nam Cực cho thấy không có những bằng chứng hình dáng của thạch cốt, các phân tử hữu cơ hoặc những hợp chất hay khoáng chất tạo ra bởi cá sinh thể như được tìm thấy trong vẩn thạch ALH84001.

2. Cách cấu tạo và địa diểm của của những phân tử hữu cơ PAHs tìm thấy trong vẩn thạch cho thấy có thể là bằng chứng của đời sống ngoài quả Ðịa Cầu.

3. Không tìm thấy PAHs ở vỏ ngoài mặt của vẩn thạch, ngược lại cường độ tập trung của PAHs tăng dần khi càng vào sâu trong vẩn thạch và cao tới độ chưa bao giờ tìm thấy ở Nam Cực. Ðiều này có nghĩa, nếu vẩn thạch bị ô nhiễm bởi Trái Ðất thì nồng độ PAHs của vẩn thạch phải cao ỏ ngoài vỏ và giảm dần khi vào trong sâu. Nhưng đây lại ngược lại.

Một nhóm khoa học khác ở California Institute of Technology thí nghiệm bằng cách cắt đôi một mẫu nhỏ bằng hột cát cho thấy khối carbon có hai chiều từ trường, mỗi phía có một chiều. Ðiều khám phá này rất quan trọng vì nếu vẩn thạch khi bị hâm thật nóng, sau đó được nguội lại thì từ trường sẽ phải đồng chiều. Ðiểm khám phá này cũng cho ta biết từ trường của Hỏa Tinh ngày xưa cũng giống như của Trái Ðất. Từ trường này bảo vệ bầu khí quyển dưỡng sinh từ những cơn gió Thái Dương.

Trong tương lai, cơ quan Không Gian NASA đã và dự định sẽ phóng 4 phi vụ lên Hỏa tinh: Mars Global Surveyor (11/96), Mars Pathfinder (12/96), Mars Surveyor'98 Orbiter, và Mars Surveyor '98 Lander. Chương trình có tính cách dài lâu bao gồm việc mang những mẫu đất Hỏa Tinh về và đưa người lên vào khoảng năm 2018.

Tài Liệu Tham Khảo:

1. NASA Release 96-160

2. Search For Past Life on Mars: Possible Relic Biogenic Activity in Martian Meteorite ALH84001- D. S. Mckay, E. K. Gibson Jr., K. L. Thomas-Keprta, H. Vali, C. S. Romanek, S. J. Clemett, X. D. F. Chillier, C. R. Maechling, R. N, are.

3. Meteorite at JSC Holds Hints of Life on Mars - Houston Chronicle 8/6/1996 California Scientists Back NASA's Theory of Life on Mars - Houston Chronicle 3/13/1997 Space News Vol.7 No. 3


<:3)~~ <:3)~~ <:3)~~