[Cờ vua] Làm thế nào để có nước đi khai cuộc tốt

Làng cờ VN đánh loạn xà ngầu , lung tung . Vì , đa số có ai chơi cờ đàng hoàng đâu
Vậy mà , đôi khi vẫn hạ đo ván Hoàng Thanh Trang
 If you are going to play the game properly you'd better know the ruler

Phần 2. Những nước đi trung bình​

Với rất nhiều nước đi hoàn hảo như trên cho Đen, tại sao lại chọn những nước khác ? Tôi không rõ lắm nhưng có một số kỳ thủ cho rằng họ sẽ có lợi thế khi đưa đối thủ vào tình huống không có trong sách vở. Những nước đi có một số lợi thế được xếp hạng "trung bình" như sau:
A) 1. e4
1. ... Nc6. Mã cánh Hậu được phát triển đến ô ưa thích nhưng hơi sớm. Sau 2. d4 Trắng có lợi thế lớn ở trung tâm cho dù Đen tiếp tục với Aron Nimzovich 2. ... d5 hay 2. ... e5.
1. ... d5. Thách thức tốt cột e của Đen là logic nhưng vấn đề với Đen là sau 2. exd5 Qxd5 3. Nc3 Qa5 4. d4 Đen đã mất thời gian di chuyển Hậu và tốt Trắng ở d4 sẽ giúp Trắng có lợi thế rõ ràng ở trung tâm. Mặc dù vậy, đây là một loại khai cuộc được thừa nhận. Nó được gọi là Phòng thủ chống trung tâm (Center Counter Defense) ở các nước nói tiếng Anh và phòng thủ Scandinavi (Scandinavian Defense) ở các nước khác.
B) 1. d4
1. ... Nc6. Vì phát triển Mã cánh Hậu quá sớm, Đen sẽ có khó khăn sau 2. c4, 2. e4 hay 2. d5.
1. ... f5. Phòng thủ Hà Lan (Dutch Defense). Đen kiểm soát e4 và hy vọng sẽ tấn công cánh Vua của Trắng trong tương lai. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy điểm yếu của nước đi này: không giúp phát triển quân và làm yếu cánh Vua. Trừ khi bạn là một đại kiện tướng, nếu bạn sử dụng phòng thủ Hà Lan khi đi quân đen bạn sẽ vô cùng dễ dàng rơi vào tình thế vô vọng.
C) 1. c4
Hai nước đi trung bình là 1. ... Nc6 và 1. ... f5 với phân tích tương tự như phần B.
D) 1. Nf3
Điều tốt nhất có thể nói về 1. ... Nc6 và 1. ... f5 là chúng thuộc loại trung bình. Sự phát triển Mã cánh Hậu của Đen có thể hoạt động tốt nếu Trắng tiếp tục thụ động. Nhưng nếu Trắng đi tích cực: 2. d4! thì Đen đã tự chặn đường phát triển tốt cột c của mình và tạo khó khăn cho việc tạo một đội hình có thể chấp nhận được ở trung tâm.
E) 1. g3
1. ... f5 một lần nữa bỏ qua việc phát triển quân và làm yếu cánh Vua. Chống lại 1. ... Nc6 Trắng cần đoạt ngay cơ hội để chiếm ưu thế ở trung tâm với 2. d4!. Sau đó điều tốt nhất Đen có thể đạt được là một số biến thể không có lợi lắm về chiến chiến lược của phòng thủ Chigorin (Chigorin Defense).
Một lần nữa bạn đọc chắc chắn đã nhận ra những nước đi trung bình cũng lặp đi lặp lại như thế nào. Chống lại những loại khai cuộc kín (closed openings) Đen có thể chọn phát triển Mã cánh Hậu sớm và nước đi kiểm soát trung tâm nhưng không giúp gì cho phát triển quân 1. ... f5. Chống lại 1. e4 ngoài nước đi Mã cánh Hậu, Đen cũng có thể chọn nước đi quá hăng hái 1. ... d5
Vietchess | Ván cờ hay | Chess puzzle

Phần 3. Những nước đi kém​

Những nước đi kém cho Trắng sẽ còn tệ hơn cho Đen. Do đó bạn đừng bao giờ đi 1. ... a6, 1. ... a5, 1. ... Na6, 1. ... f6, 1. ... g5, 1. ... h6, 1. ... h5 hay 1. ... Nh6.
Có hai nước đi cần có giải thích tại sao chúng bị xếp hạng kém chứ không phải trung bình. Nước đầu tiên là 1. ... b5 chống lại 1. d4, 1. Nf3 hay 1. g3. Như bạn đọc còn nhớ, 1. b4 của Trắng được đánh giá là trung bình. Đen với bất lợi đi sau không thể chấp nhận vừa làm yếu cánh Hậu vừa phí thời gian để phòng thủ quân tốt không được hỗ trợ này. Ví dụ sau 1. d4 b5 2. e4 Bb7 3. f3 Đen sẽ mất một nước để bảo vệ tốt cột b.
Nước thứ 2 là 1. ... d5 chống lại 1. c4. Có hai lý do tại sao 1. ... d5 lại tệ hơn 1. ... d5 chống lại 1. e4:
1. Sau 2. cxd5 Trắng đã đổi tốt cột c với tốt trung tâm chính của Đen do đó Trắng có thể xây dựng khu trung tâm mạnh hơn trường hợp Center Counter Defense. Trắng còn cả hai tốt trung tâm chính e và d trong khi Đen chỉ còn tốt cột e.
2. Sau những nước đi thường thấy 2. cxd5 Qxd5 3. Nc3 Trắng sẽ có lợi thế trong phát triển và trung tâm mạnh hơn với 4. d4. Và vì thế cờ tiếp tục tương đối kín, cơ hội phản công của Đen là ít hơn so với khai cuộc Center Counter Defense.
Được ucbu sửa chữa / chuyển vào 18:58 ngày 19/01/2004

Chương 4

Đánh giá nước đi trong thực tế
​

Với nước đi đầu tiên mọi thứ tương đối rõ ràng. Nếu bạn đi theo đúng những mục tiêu của khai cuộc thì lựa chọn của bạn là tốt. Thế còn nước đi thứ 2 hay nước thứ 10 thì sao ? Khi ván cờ tiếp diễn, thế cờ trở nên phức tạp và thường thì bạn phải suy nghĩ kỹ hơn khi lựa chọn nước đi. Xin nhấn mạnh rằng lựa chọn của bạn sẽ tốt hơn nhiều nếu nó cũng phù hợp với các nguyên tắc khai cuộc. Chọn một nước đi không giúp gì cho phát triển, không có tác dụng tới trung tâm hoặc làm có hại cho sự an toàn của Vua là điên rồ trừ khi nó có một hay nhiều lợi thế cực kỳ lớn.
Thực tế là những lợi thế đó hiếm khi tồn tại. Đa số các nước không tuân theo các nguyên tắc khai cuộc là nước đi yếu. Tuy thế sự khát khao thử nghiệm luôn thu hút từ đại kiện tướng đến người chơi không chuyên. Chúng ta thường xuyên nghĩ "trong thế cờ đặc biệt này" chúng ta có thể chọn nước đi không theo các nguyên tắc khai cuộc vì có một tình huống đặc biệt. Thống kê cho thấy những tình huống đặc biệt đó tồn tại ít hơn nhiều so với chúng ta, với trí "tưởng bở" - thường nghĩ.
Vậy chúng ta nên lấy gì làm chuẩn để đánh giá liệu một nước đi có tốt hay không ? Hướng dẫn tốt nhất vẫn là nước đi đó phù hợp với các nguyên tắc khai cuộc. Nó cần hỗ trợ ít nhất một trong những mục đích khai cuộc. Kiểu suy nghĩ này sẽ được trình bầy trong những ví dụ sau, minh hoạ những ý tưởng mới cũng như cổ điển. Các loại khai cuộc chủ yếu sẽ được xem xét, trừ phòng thủ Sicilia và Queen''''''''s gambit. Hai loại khai cuộc này sẽ được phân tích kỹ từ chương 5 đến chương 8.
Dubna 1979
RUY LOPEZ
Trắng: Georgiev - Đen: Razuvaev
1. e4 e5
2. Nf3
Phát triển Mã cãnh Vua về phisa trung tâm và tiết kiệm thời gian là một nước hoàn hảo cho Trắng và là lựa chọn tốt nhất của Trắng tại đây.
2. ... Nc6
Tốt cột e cần được bảo vệ và vừa bảo vệ Tốt vừa phát triển Mã cánh Hậu tới vị trí tốt nhất của nó là trả lời phổ biến nhất của Đen. Vì Đen đã chọn Tốt cột e là pháo đài chính ở trung tâm, việc sử dụng Tốt cột c cho trung tâm là không cần thiết và cũng chưa sẵn sàng. Do đó Đen không bị bất lợi gì khi Mã cánh Hậu chặn đường tiến của Tốt cột c trong trường hợp này.
3. Bb5
Hoàn thành việc phát triển các quân nhẹ ở cánh Vua và chuẩn bị nhập thành. Với việc tấn công Mã cánh Hậu, Trắng tạo sức ép gián tiếp lên Tốt cột e của Đen. Do đó nước đi này của Tượng Trắng có thể coi là một phần kế hoạch tạo ưu thế ở trung tâm của Trắng. Nước đi thứ ba này của Trắng đưa đến khai cuộc nổi tiếng Ruy Lopez.
3. ... a6
Đuổi Tượng Trắng. Vì Trắng không thể ăn hơn một Tốt với 4. Bxc6 dxc6! 5. Nxe5?! vì 5. ... Qd4 và Đen ăn lại Tốt với một thế trận tốt. 3. ... a6 không rõ ràng là một nước đi tốt và nó đã được kiểm tra rất kỹ trong các ván cờ của kiện tướng trước khi giá trị của nó được công nhận.
4. Ba4
Tiếp tục đe doạ Mã Đen. Một kế hoạch khác có giá trị tương tự là 4. Bxc6 dxc6 5. O-O!.
4. ... Nf6
Phát triển Mã cánh Vua vào vị trí tốt nhất.
5. O-O
Chỉ trong vòng 5 nước Trắng đã đạt được áp lực ở trung tâm và phát triển quân đồng thời đưa Vua đến nơi an toàn bằng cách nhập thành. Trắng không sợ 5. ... Nxe4 vì sau 6. d4! Trắng sẽ ăn lại Tốt. Mặc dù không rõ ràng lắm nhưng kết luận này có thể được đoán trước vì tính chất mở của thế cờ này đòi hỏi Đen phải lo đến an toàn của Vua và cần phải nhập thành nhanh chóng. Trắng sẽ có thể ăn Tốt cột e của Đen trong khi Đen cố gắng đuổi kịp Trắng trong việc phát triển quân.
5. ... b5
Nước đi gây ra tranh cãi. Để chống lại đe dọa Tốt cột e, Đen bảo vệ Mã cánh Hậu bằng cách tấn công Tượng Trắng. Nhưng nước đi này đưa Tượng Trắng đến đường chéo ngắm vào f7. Trừ khi Đen có thể nhập thành nhanh chóng, ô này có thể dễ bị tấn công. Nước đi đã được thời gian thử thách và phổ biến nhất là sự phát triển lặng lẽ 5. ... Be7.
6. Bb3 Be7
7. Re1
Cùng với việc bảo vệ Tốt cột e bằng Xe, Trắng đưa đến thế cờ thường gặp trong khai cuộc Ruy Lopez kín (Closed Ruy Lopez), thường đạt tới sau 5. ... Be7 6. Re1 b5 7. Bb3. Thay vì thế, Trắng có thể tấn công 7. d4! vì 7. ... exd4 8. e5 là rất khó chịu cho Đen.
Chú ý rằng sau 7. Re1 Xe Trắng đã được đưa vào trung tâm. Hiện tại mục đích chính của nó là phòng thủ nhưng nó cũng có thể chuyển sang tấn công ở cột e khi cần.
7. ... O-O
Vua Đen bây giờ đã an toàn.
8. c3
Chuẩn bị xây dựng khu trung tâm mạnh với 9. d4.
8. ... d6
Bảo vệ Tốt cột e và mở đường chéo cho Tượng cánh Hậu. Nếu Trắng đi tiếp 9. d4 Đen có thể tạo sức ép mạnh lên Tốt cột d với 9. ... Bg4.
9. h3!
Mục đích duy nhất của nước đi này là để có thể đi d4 mà không bị ghim (pin) con Mã với ... Bg4. Vì Đen không thể ngăn chặn Trắng đi d4 và Trắng không bị đe doạ trực tiếp nào, Trắng có thể chấp nhận mất thời gian cho nước đi này. Thế cờ sau nước đi thứ 9 này của Trắng đã được phân tích rất sâu vì Đen có rất nhiều khả năng. Trước đây biến thể Chigorin (Chigorin Variations) (i. ... Na5 10. Bc2 c5) rất phổ biến và đến thập kỷ 1970 thì ý tưởng của Breyer 9. ... Nb8 10. d4 Nbd7 phát triển mạnh.
9. ... Bb7!?
Chỉ trong vài năm trở lại đây (tính từ khi quyển này xuất bản lần đầu - ND) nước đi này mới xuất hiện trong các ván cờ của các kiện tướng. Tại sao nước đi này sau bao nhiêu lâu mới được tìm ra ? Dựa trên các nguyên tắc khai cuộc, nước đi này đáng được nghiên cứu kỹ càng. Đen hoàn thành phát triển các quân nhẹ và đưa Tượng cánh Hậu tới vị trí nó có thể tấn công vào trung tâm. Bất cứ lúc nào Mã cánh Hậu di chuyển đi nơi khác Tượng sẽ tấn công Tốt e4 của Trắng.
10. d4 Re8
Vị trí cơ bản của biến thể nhỏ (sub-variation) này. Xe Đen được đưa đến vị trí vừa hỗ trợ Tốt e5 vừa gián tiếp tấn công Tốt cột e của Trắng. Vì Trắng vẫn có ưu thế ở trung tâm, Trắng vẫn có một chút lợi thế. Kế hoạch chắc chắn nhất của Trắng lúc này là bắt đầu phát triển cánh Hậu với 11. Nbd2. Thay vì thế, trong ván này Trắng thoả mãn với một trận hoà với đối thủ nổi tiếng hơn. Đại kiện tướng Xô viết chơi quân Đen ở ván này không thoải mãn với kết quả hoà nhưng với các nước đi "hạng hai" tiếp theo, anh tránh một kết quả hoà chỉ để được kết quả thua:
11. Ng5 Rf8 12.Nf3 h6?! 13. Nbd2 exd4?! 14. cxd4 Nb4 15. Qe2 c5
16. a3 Nc6 17. dxc5 dxc5 18. e5 Nh7 19. Ne4 c4 20. Bc2 Re8?!
21. Bf4! Nf1 22. Qe3 Ng6 23. e6! Nxf4 24. exf7+ Kxf7 25. Qxf4+ Kg8
26. Qf5! Rf8 27 Qe6+ Rf7 28. Rad1 Qc8 29. Qg6 Rxf3 30. Nd6! Bxd6
31. Rxd6 Kf8 32. gxf3 Qc7 33. Rde6 Qf7 34. Qxf7+ Kxf7 35. Bg6+ Đen hàng
Được ucbu sửa chữa / chuyển vào 20:50 ngày 20/01/2004

Hastings 1978/79
Phòng thủ ALEKHINE (ALEKHINE DEFENSE)
Trắng: Speelman - Đen: Suba
1. e4 Nf6
2. e5
Tốt Trắng cần đáp trả thách thức của Mã Đen vì để Mã Đen vị trí hiện tại sẽ cho phép Đen dễ dàng phát triển.
2. ... Nd5
3. Nf3
Phát triển Mã cánh Vua không thể là xấu, mặc dù vậy nước đi trung tâm 3. d4 cũng tốt không kém và được coi là linh hoạt hơn. Sau đó với 3. ... d6 Trắng có thể chọn, ví dụ, Bốn Tốt Tấn Công (Four Pawn Attack) với 4. c4 Nb6 5. f4 hoặc nước đi chiến lược 4. Nf3.
3. ... d6
Mở đường phát triển đồng thời thách thức tiền đồn của Trắng tại trung tâm là kế hoạch logic duy nhất.
4. Bc4
Một ô tốt cho Tượng Trắng nhưng còn quá sớm để biết rằng nó có phải là ô tốt nhất hay không. Nước đi bình thường, linh động 4. d4! là lựa chọn tốt hơn để giúp Trắng giữ lợi thế.
4. ... c6
Giữ Mã ở trung tâm mà không chặn đường chéo của Tượng cánh Hậu như trường hợp 4. ... e6.
5. Nc3?!
Phát triển Mã cánh Hậu đến ô tốt nhất có nguy cơ bị Tốt chồng. Vì không có lợi thế nào bù lại, kế hoạch này khá lờ mờ. Một lần nữa nước đi tốt nhất của Trắng đơn giản là 5. d4.
5. ... Nxc3
6. bxc3
Ăn theo hướng này tăng cường triển vọng Tốt Trắng tại trung tâm. Điều ngược lại sẽ xảy ra nếu Trắng ăn xa ra khỏi trung tâm với 6. dxc3?!.
6. ... d5!
Quyết định thay đổi kế hoạch chiến lược của Đen. Trắng chấp nhận Tốt chồng, hy vọng sự vượt trội về phát triển quân nhẹ sẽ bù lại. Do đó Đen quyết định khép kín thế cờ để có thể hoàn tất việc phát triển quân mà không để Trắng có thêm lợi thế nào. Một khi đã phát triển xong, Đen có thể bắt đầu khoét vào điểm yếu trong cấu trúc của Trắng: Tốt chồng cột c.
7. Be2 Bg4!
Đen cần đi ... e6 để phát triển Tượng cánh Vua nhưng đi như vậy ở nước thứ 7 sẽ chặn mất đường của Tượng cánh Hậu. Do đó Đen phát triển nó trước.
8. Rb1 Qc7
9. d4 e6
10. O-O Nd7
11. h3 Bxf3
Vì cấu trúc Tốt của Đen không hợp với Tượng ô trắng và thế cờ khá kín, Đen hoàn toàn thoả mãn với sự đổi quân này. 11. ... Bh5 cũng được.
12. Bxf3 O-O-O
Vua Đen bây giờ đã an toàn, cấu trúc của Đen không có điểm yếu và Đen có thể phát triển Tượng cánh Vua theo ý muốn. Trắng không có lợi thế nào bù vào Tốt chồng cột c. Nhìn toàn cảnh, Đen có viễn cảnh tốt hơn. Ván cờ tiếp tục với Đen ở thế thắng nhưng sai lầm ở nước 33 giúp Trắng kịp gỡ hoà:
13. Qd3 Nb6! 14. Be2 Kb8 15. Bg5 Ne4
16. Rb3 h6 17. Bh4? c5! 18. dxc5 Nd7 19. Rb2 Nxc5 20. Qd4 g5
21. Bg3 Ne4 22. Rfb1 Nxg3! 23. Ba6 b6 24. Rxb6+ axb6 25. Rxb6+ Kh8
26. Bb5 Qa7! 27. Ra6 Bc5 28. Rxa7+ Bxa7 29. Qa4 Rc7 30. Bc6+ Kb8
31. Qb5+ Kc8 32. Qa6+ Kd8 33. Bxd5! Re8?
(Đen cần đi 33. ... exd5! 34. Qf6+ Kd7 35. Kf1 Nxc3 36. Qd3+ Nd5 37. Kf1 Ke6 như Suba đưa ra)
34. Bc6 Ne2+ 35. Kf1 Nxc3
36. Qd3+ Nd5 37. c4! Rxc6 38. cxd5 Rb1+ 39. Ke2 exd5 40. Qxd5+ Kc8
41. Qa8+ Bb8 42. Qa6+ Kd7 43. Qd3+ Kc7 44. Qd6+ Hoà
Được ucbu sửa chữa / chuyển vào 01:05 ngày 22/01/2004

Helsinki 1979
Phòng thủ Pháp (French Defense)
Trắng: Sznapik - Đen: Hort
1. e4 e6
2. d4 d5
Thế cơ bản của phòng thủ Pháp. Tốt e4 của Trắng bị thách thức và phải di chuyển hoặc được bảo vệ. Dễ thấy 3. exd5 exd5! cho thế cờ hoàn toàn đối xứng và ngang bằng.
3. Nd2
Cách tốt nhất để bảo vệ Tốt trong trường hợp này là với Mã cánh Hậu. Cho cùng mục đích này 3. Nc3 có vẻ lý tưởng nhưng sau đó Đen có thể đi nước khó chịu cho Trắng: 3. ... Bb4 ghim Mã. Do đó hiện tại nước đi như sách - nguyên bản từ kỳ thủ nổi tiếng Đức Siegbert Tarrasch rất phổ biến. Trắng tránh được nước ghim khó chịu và Tốt cột c sẵn sàng tham chiến tại trung tâm. Nhưng nước đi này cũng có hai nhược điểm: đường chéo của Tượng cánh Hậu bị bịt và Mã tạo ít sức ép lên trung tâm hơn (trên ô quan trọng d5).
3. ... Nf6
Phát triển Mã cánh Vua và tiết kiệm thời gian bằng cách tấn công Tốt e4 của Trắng là một kế hoạch tốt và logic. Nước đi lý thuyết có thể được, tuy không chắc chắn trong thực tiễn, là bỏ không tranh chấp khu trung tâm với 3. ... dxe4 Sau 4. Nxe4 Tốt cột d của Trắng sẽ kiểm soát nhiều ô trung tâm hơn Tốt Đen tại e6 đồng thời Tượng cánh Hậu của Đen vẫn bị chặn đường. Một nước đi hoàn hảo khác là 3. ... c5 Đen cố gắng lấy lợi thế do Mã cánh Hậu của Trắng ở vị trí không mạnh bằng cách thách thức cả hai tốt trung tâm của Trắng.
4. e5
4. exd5 exd5 vẫn không có lợi gì. Do không có cách nào hoàn hảo để giữ Tốt e4, Trắng dâng Tốt và tiết kiệm thời gian.
4. ... Nfd7
Câu trả lời tốt nhất. 4. ... Ng8 rõ ràng là phí thời gian còn 4. ... Ne4 dẫn tới nguy cơ bị Tốt chồng sau 5. Nxe4.
5. c3
Vì Đen sẽ tấn công Tốt cột d, gốc của dãy Tốt trung tâm của Trắng, với nước đi sắp tới 5. ... c5, Trắng tăng cường cho nó. Có giá trị tương tự là các nước phát triển 5. Bd3 hay 5. f4 hỗ trợ Tốt e5.
5. ... c5
Chú ý sự năng động trong các nước trả lời của Đen thay đổi theo tình huống cho phép. Đầu tiên Đen tạo áp lực lên Tốt cột e sau đó khi Tốt này đã ổn định Đen chuyển qua tấn công Tốt cột d.
6. Bd3
Đây là nước đi logic khi đưa Tượng lên vị trí có thể tạo sức ép lên trung tâm và ngắm về cánh Vua của Đen. Một lựa chọn khá mạnh khác là 6. f4. Với cái giá là một "tem" đáng lẽ sử dụng để khai triển quân, 6. f4 tăng cường kiểm soát ở ô e5 và chuẩn bị cho tình huống tấn công cánh Vua với f5.
6. ... b6
Vì cấu trúc Tốt trung tâm của phòng thủ Pháp cho Tượng ô trắng của Trắng nhiều không gian hơn Tượng ô trắng của Đen nên Đen chuẩn bị đổi Tượng với ... Ba6. Ý tưởng này dựa trên cơ sở các nguyên tắc chiến lược. Điểm bất lợi của nó là nó làm Đen tốn thời gian trong thế cờ mà Trắng đã có lợi thế về không gian kiểm soát. Đen thường đi nước chắc chắn, phát triển quân là 6. ... Nc6 đưa Mã cánh Hậu lên ô tốt nhất đồng thời tấn công Tốt d4 của Trắng.
7. Ne2
Không có cách nào dễ dàng ngăn chặn kế hoạch ... Ba6 của Đen do đó Trắng tiếp tục khai triển quân nhẹ. Sau nước đi này, Trắng có thể nhập thành sớm nếu muốn.
Nhưng nên đưa Mã cánh Vua đến đâu ? Đưa nó tới e2 giúp nó có thể đi tới f4 hoặc g3. Rồi Trắng có thể tiếp tục với một nước di chuyển hậu (hầu như chắc chắn là Qg4) tấn công cánh Vua. Thêm vào đó, Tốt cột f có thể được sử dụng khi cần thiết. Do đó nước đi "theo sách" trên là tốt. Một nước đi khác cũng khá hấp dẫn nhưng không hiệu quả bằng là 7. Nf3 vì sau đó Trắng sẽ gặp khó khăn khi triển khai tấn công cánh Vua của Đen. Mà trong phòng thủ Pháp thì cánh Vua của Đen là nơi có triển vọng nhất cho Trắng.
Tuy thế, theo lý thuyết mới nhất thì nước đi mạnh nhất của Trắng lại là nước đưa Mã xa khỏi trung tâm 7. Nh3!. Tất nhiên đây là một ngoại lệ với nguyên tắc luôn phát triển quân về phía trung tâm. Điểm mạnh đặc biệt của nước đi này là:
1. Mã có thể đi tới cả f4 và g5, hai vị trí tấn công tốt nhất cho Mã.
2. Đường chéo d1-h5 vẫn được mở cho Hậu Trắng và do đó nó có thể dễ dàng tiến tới ô tấn công g4 hay h5.
3. Mã cánh Vua đã được phát triển và Trắng có thể nhập thành ngay lập tức.
4. Sau khi nhập thành, f4 trở nên khả thi để tấn công cánh Vua với ý định sau đó dấn tốt f5.
7. ... Ba6
8. Bb1?!
Có thể hiểu được Trắng không muốn đổi con Tượng ô trắng quý giá của mình nhưng rút lui khiến Trắng vừa tốn thời gian vừa để Đen có một đường chéo tốt cho Tượng của mình. Chính xác nên đi 8. Bxa6 Nxa6 9. O-O và lợi thế về không gian cũng như phát triển quân sẽ giúp Trắng có cơ hội tốt hơn.
8. ... Nc6
Khai triển quân đồng thời tấn công Tốt d4.
9. Nf3 b5?
Đợt xung phong bằng Tốt cột b của Đen tốn 2 "tem" mà không đạt được một lợi thế đáng kể nào. Đen cần tiếp tục phát triển với 9. ... Be 7 hoặc 9. ... cxd4 mở cánh Hậu. Trong cả hai trường hợp Đen đều đạt được thế cờ tương đối cân bằng.
10. O-O b4
11. Re1!
Trắng đã nhập thành và cơ bản đã hoàn thành khai triển quân và giữ được lợi thế ở trung tâm. Đen không có cách nào để đối phó với lợi thế về không gian và phát triển của Trắng. Mặc dù là một kỳ thủ cỡ thế giới, Đen đã bị đánh bại:
11. ... Bxe2 12. Qxe2 cxd4 13. cxd4 Qb6 14. Be3 Be7 15. Bd3 Rc8
16. Rac1 Rc7 17. h4! h5 18. Bb5! g6 19. Bxc6 Rxc6 20. Rxc6 20. Rxc6 Qxc6
21. Rc1 Qb7 22. Bg5! Bxg5 23. Nxg5 Ke7 24. Qf3 Rf8 25. Qf4 f5
26. Qd2! Rb8 27. Nh3! Nc8 28. Rc5 Nd7 29. Rc2 Nf8 30. Kh2 Ke8
31. Qc1 Kd7 32. Qh6 Ke8 33. Nf4 Qf7 34. Nd3! Qe7 35. g3 b3
36. axb3 Kf7 37. Nf4 Kg8 38. Nxg6 Qg7 39. Qxg7+ Kxg7 40. Nf4 Rxb3 và Đen xin thua mà không chờ nước trả lời của Trắng.
Vietchess | Ván cờ hay | Chess puzzle

Nam Phi 1979
Phòng thủ QUEEN''S INDIAN (QUEEN''S INDIAN DEFENSE)
Trắng: Unzicker - Đen: Korchnoi
1. d4 Nf6
2. c4
Là nước đi tấn công trung tâm tích cực nhất. Tốt cột c tạo sức ép lên ô d5 và Mã cánh Hậu có thể được khai triển tới vị trí tối ưu c3 nếu Trắng muốn. Thêm vào đó, Hậu Trắng có thể được triển khai về cánh Hậu.
2. ... e6
Tạo sức ép lên ô d5 và mở đường cho Tượng cánh Vua. Sau khi đã phát triển Tượng cánh Vua, Đen có thể nhập thành cánh Vua.
3. Nf3
Một trong hai nước đi tốt nhất và phổ biến nhất. Mã cánh Vua được đưa tới ô tốt nhất và mở đường nhập thành cánh Vua.
Nước đi còn lại là 3. Nc3. Nó được coi là sắc sảo hơn vì nó đe doạ tạo khu trung tâm mạnh với e4. Nhiều kỳ thủ hiện nay không đi Nc3 vì họ không muốn bị ghim Mã với 3. ... Bb4 và Đen có phòng thủ Nimzo-Indian (Nimzo-Indian Defense).
3. ... b6
Đây là nước đi đặc trưng của Queen''s Indian Defense. Đen sẽ fianchet Tượng cánh Hậu và nhờ đó tạo sức ép mạnh lên d5 và đặc biệt là e4. Nhưng Đen cũng có 3 kế hoạch logic khác:
(A) 3. ... d5 chuyển thành Queen''s Gambit Declined (xem chương 7)
(B) 3. ... c5 thách thức Tốt d4 và sau 4.d5 exd5 5. cxd5 d6 ta có Modern Benoni Defense
(C) 3. ... Bb4+ đề nghị đổi Tượng (sau 4. Bd2) và Đen có thể nhanh chóng nhập thành.
4. g3
Trắng fianchet Tượng cánh Vua để đối đầu với Tượng Đen trên đường chéo chính. Đây là nước đi phổ biến nhất. Nước đi cũng tốt và tuân theo các nguyên tắc khai cuộc là 4. Nc3 và 4. e3.
4. ... Ba6!?
Cái gì thế này ? Chẳng lẽ Đen đã mất trí ? Chẳng phải mục đích của 3. ... b6 là để tiếp túc với 4. ... Bb7 ? Câu trả lời là đúng: 4. ... Bb7 là nước đi thường thấy và dẫn đến biến thể chính của Queen''s Indian.
Tuy thế nước đi có vẻ kỳ cục này cũng có lợi thế quan trọng và do đó nó là thay thế xứng đáng cho 4. ... Bb7. Từ ô a3 Tượng Đen có thể tấn công Tốt c4 và câu trả lời hiệu quả nhất của Trắng là 5. e3. Nhưng 4. g3, 5. e3 sẽ làm yếu các ô trắng ở cánh Vua và Trắng không thể fianchet Tượng cánh Vua vì nó phải bảo vệ Tốt c4. Bạn đọc sẽ thấy tất cả các phương pháp bảo vệ Tốt c4 đều có thiếu sót và do đó cho phép Đen có cơ hội để tạo cân bằng.
5. Qa4
Bảo vệ Tốt c4 và tạo sức ép lên cánh Hậu của Đen. Đây là nước đi thường thấy nhất của Trắng. Mặc dù vậy Hậu Trắng ở vị trí dễ bị tấn công và không tạo được nhiều áp lực về trung tâm như trước. Nhưng không có nước đi nào tốt hơn. Sau 5. Qc2 hay 5. Nbd2 Đen có thể thách thức Tốt cột d của Trắng với 5. ... c5! vì Trắng không thể đi 6. d5 nữa. Sau 5. b3 Đen có cơ hội phản công tốt với 5. ... Bb4+ 6. Bd2 Be7! 7. Bg2 c6! 8. O-O d5.
5. ... Ne4?!
Một ý tưởng mới và thú vị nhưng hơi quá lệch để có thể làm Đen thoả mãn. Đen định khai thác điểm yếu do vị trí không bình thường của Hậu Trắng nhưng di chuyển quân đã được triển khai hai lần là quá phí thời gian. Sau những nước đi như đã nói ở trên: 5. ... c5 hay 5. ... c6 Đen có triển vọng đạt được cân bằng tốt hơn.
6. Bg2 Nd6
7. c5!
Trắng cần chơi tích cực để có lợi thế do phát triển quân tốt hơn. Nước đi không có tác dụng gì là 7. Nfd2?! c6 8. Qc2 Nf5 9. Nf3 d5 10. cxd5 cxd5 với Đen ít nhất là ngang bằng như ván giữa Trois và Tarjan, Riga Interzonal 1979.
7. ... bxc5
7. ... Nb7 8. b4 Trắng tạo sức ép mạnh lên cánh Hậu.
8. dxc5 Nb7
9. c6!
Chịu tốt chồng, Trắng phá tan kế hoạch phản công của Đen và hoàn thành khai triển quân hiệu quả. Vì Trắng sẽ tạo sức ép mạnh lên cột c và Tốt Đen, Trắng hoàn toàn có thể hy vọng ít nhất cũng lấy lại được những gì mình đã đầu tư.
9. ... dxc6
10. Nc3! Bd6
11. O-O O-O
12. Rd1
Chú ý Trắng đã kiên định phát triển quân về phía trung tâm như thế nào. Mặt khác, các quân Đen, đặc biệt là hai Mã, đứng ở vị trí bất lợi. Lợi thế của Trắng dù không lớn nhưng dễ chịu và không có nguy hiểm gì. Ván cờ tiếp tục với
12. ... Qe8 13. Nd4 Nd8 14. Be3 Bb7 15. Nb3 Nd7
16. Ne4 Nb6 17. Qa5 f5
và bây giờ thay vì 18. Nec5? không có tác dụng gì sau 18. ... Bc8 (Trắng vẫn thắng ở thế cờ cân bằng do Đen hết thời gian ở nước 56) Unzicker cho rằng Trắng nên đi
18. Nxd4 cxd6 19. Bxb6 axb6 20. Qxb6 Qe7
21. Na5 Ra6 22. Qb4 c5 23. Qb5
Với thế cờ tích cực hơn, không có điểm yếu và lợi thế tiềm tàng từ Tốt thông cột a, Trắng đã giữ được lợi thế từ khai cuộc đến trung cuộc. Bạn cũng có thể thấy Trắng đã dễ dàng lấy lại Tốt đã hy sinh ở nước 9 như thế nào.
Được ucbu sửa chữa / chuyển vào 07:32 ngày 24/01/2004

Amsterdam 1978
Khai cuộc Anh (English Opening)
Trắng: Timman - Đen: Romanishin
1. c4 e5
2. Nc3 Nf6
3. Nf3 Nc6
Những nước đi của cả hai bên cho đến lúc này là rõ ràng và hợp lý. Mỗi bên đều có Tốt ở trung tâm và khai triển Mã đến ô tốt nhất.
4. e3
Với ý định tạo khu trung tâm mạnh với 5. d4 nhờ Tốt e3 ăn lên d4. Đen có thể chọn thế cờ phức tạp với 4. ... Bb4 hay chọn nước phát triển khiêm tốn 4. ... Be7, kế hoạch Karpov đã sử dụng rất thành công.
4. ... Qe7?!
Một nước đi kỳ lạ. Bằng cách ghim (pin) Tốt cột e của Trắng, Đen không cho nó ăn lên d4. Dù vậy nước đi này tốn thời gian và không có lợi cho việc triển khai quân do Hậu chặn mất đường phát triển của Tượng cánh Vua đồng thời Hậu không ở vị trí tốt tại e7. Do đó kế hoạch của Đen khó lòng thành công.
5. d4! dxe4
6. Nxd4
Dù Trắng phải ăn với Mã cánh Vua, nhưng kết quả của nước thứ 4 là rõ ràng: Trắng vượt trội trong khai triển quân và có lợi thế ở Trung tâm trong khi vị trí của Hậu khiến Đen gặp khó khăn trong việc phát triển cánh Vua.
6. ... g6?!
Ý định fianchet Tượng cánh Vua là logic nhưng nước đi này cho phép một đợt tấn công khó chịu vào Tốt cột c. Do đó cần đi 6. ... d6 trước.
7. Nbd5!
Thường thì trong những khai cuộc kín triển vọng của những đợt đột kích bằng kỵ binh trong khai cuộc là không đáng kể. Tuy vậy, vị trí không thuận lợi của Hậu Đen giúp Trắng có lợi thế phát triển và có thể tấn công sớm.
7. ... d6
8. Nd5! Nxd5
9. cxd5 Ne5
10. f4![/b
Đến giờ Trắng đã có ưu thế tuyệt đối ở trung tâm. Với nước thứ 11, Trắng tiếp tục tăng lợi thế phát triển và tiết kiệm thời gian.
10. Ng4
11. Be2 Nf6
12. Qa4!
Lợi thế về không gian và phát triển của Trắng cộng với việc Đen chưa thể nhập thành đặt Đen vào tình thế khó chịu. Nếu bây giờ 12. ... Bd7 13. Qc4! Đen rơi vào tình huống khó xử còn 12. ... c6 13. dxc6 bxc6 14. Nd4 Bd7 15. Nxc6 Trắng hơn một Tốt và có thế cờ tốt hơn hẳn. Do đó Đen chọn cách mà lợi thế của Trắng "chỉ là" một Tốt:
12. ... Kd8 13. Nxa7! (doạ 14. Nc6+) 13. ... Qe4?! 14. Qxe5 Nxe6
15. Nxc8 Kxc8 16. Bd3 Nc5 17. Bc2 Bg7 18. a3 Re8 19. Ke2 Na4 20. Rb1 Nb6
21. Rd1 Ra5 22. Bb3 f5 23. Bd2 Ra8 Đen không có cách nào bù lại con Tốt bị mất và Trắng thắng ở nước 75.
Vietchess | Ván cờ hay | Chess puzzle

hic sau khi em chuyển nhà xong thì không tìm thấy quyển "How to play good opening moves" đâu cả nên mục này sẽ tạm dừng lại cho đến khi em tìm thấy (hoặc mua lại quyển khác)
Vietchess | Ván cờ hay | Chess puzzle

hihi tự dưng hôm nay lại tìm ra
Sao Paulo 1979
RETI Opening
Trắng: Stean - Đen: Ljubojevic
1. Nf3 Nf6
2. g3
Trắng định hoàn thành phát triển cánh Vua trước khi tìm kế hoạch tấn công.
2. ... b5!?
Đen cũng muốn kiểm soát đường chéo a8-h1 nên cũng chuẩn bị fianchet Tượng cánh Hậu của mình. Đen dấn Tốt cột b hai ô để có thể kiểm soát c4. Tốt cột b tương đối yếu ở ô này nhưng do Trắng với 2. g3 đã từ bỏ ý định tấn công với Tượng cánh Vua (Tượng cánh Vua bây giờ thuộc về g2 chứ không phải đường chéo f1-a6 nữa). Do đó Đen có thể chơi tấn công ở đây.
3. Bg2 Bb7
4. O-O
Chỉ trong vòng 4 nước Trắng đã đưa Vua đến nơi an toàn, phát triển Mã và Tượng cánh Vua về phía Trung tâm và chuẩn bị tấn công.
4. ... c5
Chiếm thêm không gian ở trung tâm và cánh Hậu.
5. d3
Nước đi Tốt trung tâm đầu tiên của Trắng, kiểm soát e4 và c4 đồng thời tạo đường phát triển cho Tượng cánh Hậu.
5. ... Nc6
Tiếp tục phát triển cánh Hậu. Đen có thể trì hoãn phát triển cánh Vua do Trắng chưa có ý định tấn công Vua Đen.
6. e4
Nước đi chủ động chiếm trung tâm đầu tiên. Trắng sẵn sàng tiếp tục với e5 nên Đen ngăn chặn nó như bình thường.
6. ... d6
7. Nc3
Phát triển Mã cánh Hậu đồng và tiết kiệm thời gian. Tiến Tốt cột b xa hơn nữa không có lợi gì cho Đen vì Trắng có thể làm suy yếu cánh Hậu của Đen (undermine).
7. ... b4
8. Nd5! Nd7!
Đen cần đuổi Mã Trắng và tiết kiệm thời gian. Hai nước đi kém hơn là 8. ... Nxd5 9. exd5 với lợi thế về phát triển và không gian cho Trắng; 8. ... e6?! Nxf6+ Qxf6 10. c3! Trắng có lợi thế về phát triển và Hậu Đen ở vị trí bất lợi.
9. c3 e6
10. Nf4
Stean cho rằng 10. e3! là nước đi chính xác hơn để chiếm trung tâm.
10. ... bxc3
11. bxc3 Nce5!
12. d4
Trắng có một chút lợi thế trong thế cờ này. Trắng phát triển tốt hơn và có nhiều không gian ở trung tâm hơn. Mặc dù vậy Đen không có điểm yếu cơ bản nào và sau khi đổi hai Mã gánh nặng phòng thủ của Đen giảm hẳn. Đen cần chơi sắc sảo để có thể cầm hoà và trong ván cờ thật Đen đã làm được điều đó như sau:
12. ... Nxf3+ 13. Bxf3 Be7 14. Rb1 Rb8 15. d5 e5
16. Ng2 Ba6 17. Rxb8 Qxb8 18. Be2 Bxe2 19. Qxe2 O-O 20. Ne3 g6
21. Qa6 f5! 22. Qd3 fxe4! 23. Qxe4 Nf6 24. Qa4 Hoà
Được ucbu sửa chữa / chuyển vào 22:34 ngày 01/03/2004