Con cái chúng ta giỏi thật! Aziz Nesin

Con cái chúng ta giỏi thật! Aziz Nesin

Bức thư đầu tiên



Lời của tác gỉa:" Tôi viết truyện này không phải chỉ dành cho trẻ em,mà đặc biệt cho các bậc cha mẹ và thầy cô giáo của chúng."
A.N
******************


Ankara 12-11-1963
Bạn Acmet thân mến.
Như chúng mình đã hứa lúc chia tay,tôi bắt đầu thường xuyên viết thư cho bạn đây.Chả hiểu sao bạn lại có vẻ không tin tôi.Tôi như còn đang nghe bạn nói:" Này Zeynep,đến Ankara có thêm nhiều bạn mới,bạn sẽ quên ngay chúnh mình cho mà xem!".
Bạn thấy đấy,tôi đâu có quên bạn cũ.Tôi đã giữ đúng lời hứa đấy chứ,phải không bạn?Thế là đã hơn một tuần rồi,kể từ hôm chúng tôi từ biệt Istanbun,cả nhà dọn đến chổ ở mới ở Ankara.Vì có quá nhiều việc phải phụ giúp ba mẹ,tôi không thể viết thư cho bạn ngay được,thông cảm nhé.Tôi cũng đã xin học tiếp tại trường ở đây rồi.Hôm qua,ba tôi cho biết địa chỉ nhà mới của chúng tôi ở đây,thế là tôi vội vàng viết thư ngay cho bạn.
Ai lại muốn từ giã trường lớp củ đang giữa năm học một cách vội vàng như thế.Riêng tôi đã quen với bạn bè mà chúng mình đã từng học với nhau bốn năm trời còn gì.Nhưng,biết làm sao được,vì công việc làm của ba tôi bây giờ ở Ankara cơ mà...Trước đây,có lần tôi kể cho bạn,mấy người bạn của ba tôi đã tìm cho ông được một việc làm tốt ở Ankara.Ba tôi cùng những người bạn cũ ấy làm chung một hãng.Hơn nữa chúng tôi còn được ở cùng với họ trong một khi nhà nữa kia.Như thế,những người bạn tốt của ba tôi không những tìm được việc làm cho ba mà còn kiếm cả nhà cho chúng tôi ở nữa.
Mấy người bạn của ba tôi ở đây cũng có khá nhiều con.Tất cả lớn bé chúng tôi có gần chục đứa với nhau trong khu nhà này.Có năm đứa học cùng trường với tôi, thậm chí tôi còn có cả một đứa bạn học cùng lớp nữa.Tôi đã kịp làm quen với mấy đứa bạn học cùng lớp.Đối với tôi chuyện này thật dễ dàng,thế mà Mentin ,em trai tôi thì lại khó.Nó vẫn chưa làm sao quen được với trường mới,bạn mới.
Như chúng ta đã hẹn nhau thuở nào,hãy viết tất cả những gì xảy ra ở nhà,ở trường,ở xung quanh chúng ta,phải không bạn?Đến ở nhà mới,vào học trường mới,có thêm bạn bè...lúc này có lẽ là những việc duy nhất tôi có thể kể cho bạn thôi.Tôi chưa thấy có gì quan trông và thú vị hơn.
Gì đi nữa thì tôi cũng đã bắt đầu thấy nhớ bạn bè cũ ở Istanbun.Không biết đến bao giờ chúng ta lại được gặp nhau nhỉ?
Tôi tin rằng cả bạn cũng giữ lời hứa và bạn sẽ trả lời tôi ngay.Chào bạn,cho tôi gởi lời chào tất cả những người bạn cũ,chúc bạn được nhiều điểm tốt.

Bạn gái cùng lớp

Zeynep

Kiến trúc sư ....đã xây nên Châu Mỹ.


Istanbun 15-11-1963
Zeynep qúi mến.
Tôi rất mừng khi nhận được thư bạn.Đúng là tôi đã nghĩ rằng đến trường mới ở Ankara chắc gì bạn còn nhớ đến chúng tôi.Vui biết mấy khi tôi đã sai lầm.Tôi đã đọc thư của bạn ở lớp cho tất cả cùng nghe.Mọi người đều vui mừng và ai cũng muốn gửi lời thăm bạn,chúc bạn nhiều thắng lợi.
Bây giờ tôi xin giữ lời hứa và kể cho bạn tất cả những gì quan trọng xảy ra ở đây.Khỏang vài ngày sau khi bạn đi khỏi,trong lớp mình xảy ra một chuyện không dễ gì quên được.Tôi sẽ kể cho bạn nghe.
Một hôm,vào buổi sáng,cô giáo dạy chúng tôi,vẫn cô gíao cũ mà bạn biết ấy,đến báo cho cả lớp sẽ có thanh tra đến trường làm việc.Cô giáo có vẻ rất lo lắng bồn chồn.Việc đó làm cho chúng tôi đâm sợ hãi;chúng tôi lo lắng hơn cả cô nữa.
Ngày hôm sau tin chi tiết về ông thanh tra được loan báo trong học sinh cả trường.Chả là ông đã đến các trường xung quanh chúng tôi rồi.Thế là từ hình dánh đến tính nết,đến những câu hỏi ông ra để kiểm tra học sinh ,đều được chúng tôi hỏi kỹ bạn bè ở các trường ông thanh tra đến,ông ấy thường nó với các giáo viên:"Bạn hãy ra một đề tóan cho học sinh của bạn làm vào tập."Sau đó các học sinh phải viết mỗi đứa một bài thơ.Ông thường đọc lướt qua một vài quyển tập rồi bắt đầu ra câu hỏi cho học sinh.Những đứa bạn ở các trường nhấn mạnh một chi tiết khá quan trông là các câu hỏi thường giống y như nhau ở các lớp,cho tất cả các học sinh được kiểm tra.Chỉ có bốn câu hỏi như thế này:"Châu Mỹ được tìm ra năm nào?""Em yêu ai nhất?""Ai đã chinh phục thành Istanbun?" và"Ai đã xây thành Sulâymanie?"
Hôm say theo lệnh của cô giáo,chúng tôi có thêm một cuốn tập mới.Ngay giờ đầu,cô viết lên bảng một đề tóa rất khó,kèm theo lời giải và bảo tất cả lớp chúng tôi:
- Các em hãy chép tòan bộ vào cuốn tập mới đề tóan và lời giải này không được thiếu một chữ.
Chúng tôi còn phải chép thêm cả một bài thơ nữa.Suốt giờ học,cô gíao xem lại công việc của chúng tôi,cô kiểm tra đến cả từng dấu chấm dấu phẩy xem đã được đặt đúng chỗ chưa.Nếu quyển tập nào có lỗi ,dù nhỏ,cô đều tự tay chữa lại.
- Các em ,khi nào ông thanh tra tới lớp ta,cô sẽ đọc cho các em viết đề tóan và bài thơ này đấy nhé.Cô dịu dàng nói với chúng tôi như vậy.
Lúc chúng tôi chép xong thơ và tóan,cô lại nói:
- Còn bây giờ các em sẽ học cho thuộc các câu trả lời,khi ông thanh tra hỏi đến em nào,em đó phải trả lời thật nhanh,như một cái máy...
Cô giáo viết lên bảng các câu trả lời và chúng tôi bắt đầu học thuộc lòng như cháo.Lớp học biến thành một dàn đồng ca.Cô hỏi:
- Châu Mỹ được tìm ra năm nào?
- Năm 1492 ạ!- chúng tôi đồng thanh gào lên.
- Em yêu ai nhất?
Câu này cô giáo cho trả lời tự do,mội đứa trả lời một cách nên lớp học trở thành ầm ỉ như chợ.Một số đứa trả lời " Atatúc"- tên một anh hùng dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ- số còn lại thì "Mẹ em"hoặc "Cha em."
- Ai đã chinh phục thành Istanbun?Cô hỏi tiếp.
- Vua Mechmet vô địch ạ!- lập tức chúng tôi tôi trả lời
- Ai đã xây dựng thành Sulâymanie? - cô gíao chưa nói hết câu hỏi,chúng tôi đã gào tướng lên:
- Kiến trúc sư Sinan ạ...
Cứ như vậy hai ngày liền chúng tôi học các câu hỏi và trả lời.Cô giáo còn nhắc nhở chúng tôi:
- Các em hãy cẩn thận đấy,đừng có quên nhé!Hãy học đi học lại ở nhà...cả lúc chơi,cả lúc ăn lúc nào cũng học cho thật thuộc lòng vào nhé!
Và thế là tôi lúc nào cũng học,cứ lẩm nha lẩm nhẩm cả ngày để khỏi quên các câu trả lời.Tôi đọc trơn tru,câu nọ sau câu kia theo thứ tự cô cho: 1492, ba em,vua Mechmet vô địch,kiến trúc sư Sinsn, 1492,ba em...
Tôi chăm học đến nỗi cả ngày lẩm bẩm đọc các câu trả lời.Có một buổi sáng,mẹ tôi sờ tay lên trán và hỏi:
- Con có bị sốt không thế?
- Dạ,không ạ!
- Sao mà suốt đêm qua,lúc ngủ con la hét " 1492,ba em,vua Mechmet,kiến trúc sư Sinan..."làm mẹ sợ quá,cứ tưởng con nóng sốt vá nói mê sảng...
Cuồi cùng thì ông thanh tra cũng đã đến trường tôi,mà ông ấy lại đến lớp tôi đầu tiên,từ sáng sớm mới chết chứ.Tính tôi thì bạn biết rồi,tôi đâu có sợ lên bảng đọc bài,nhất là lại chuẩn bị kỹ rồi.ấy thế mà chảng hiểu vì sao,hôm đó tôi cứ run lên như bị ma quỉ ám ấy.Có lẽ tôi bị ảnh hưởng bởi sữ lo lắng ấy,mấy bình tĩnh thái quá cả cô gíao tôi thì phải.Trời,cô ấy mới run làm sao chứ,cô cứ lóng nga lóng ngóng chẳng biết phải làm gì...
Ông thanh tra bằng giọng hách dịch ra lệnh:
- Cô hãy đọc cho các em viết một bài thơ.
Cô giáo cũng lớn tiếng bảo chúng tôi:
- Các em nghe rõ cả chứ?Ngài thanh tra muốn chúng ta chép một bài thơ vào tập.
Và cô đọc cho chúng tôi bài thơ mà chúng tôi đã chép từ mấy hôm trước.Chúng tôi giả vờ chăm chỉ,cắm cúi viết.Cô giáo đọc xong bài thơ,ông thanh tra liền yêu cầu cho xem một vài quyển tập.Ông rất hài lòng khi thấy các quyển vở không hề có một lỗi nhỏ.Ông lại nói với cô gíao sau khi đã xem kỹ càng từng quyển:
- Cám ơn cô..các em viết rất tốt.
Nhưng ông vẫn còn tiếp tục kiểm tra một số quyển tập khác.Ông hỏi Chengis ngồi ngay bên trái tôi:
- Nào,em đưa tập cho tôi xem!
Chengis vội vàng mở tập và đưa ngay cho ông thanh tra.Ông này ngạc nhiên kêu lên:
- Cái gì thế này hả?
- Thưa ngài thanh tra,thơ đấy ạ!
- Đây là loại thơ gì hả?!Ông ấy quát.
Tôi liếc mắt sang bên:Chết rồi!Chengis trong khi lúng túng đã mở nhầm trang sách mà nó chép bài tóan.
- Thế bài thơ cô giáo đọc cho em chép đâu rồi?
Ông thanh tra nghiêm khắc tìm hiểu vấn đề.Tai học có thể xảy ra lập tức ,nếu như...Chỉ chút xíu nữa là Chengis đã mở trang vở có chép bài thơ ra.May thay cô giáo đã rón rén đến sau ông thanh tra từ lúc nào,và ra hiệu tới tấp cho Chengis ,và nó đã hiểu ra.Nó lắp bắp:
- Thưa...em chưa viết,em chưa viết được ạ...
Cô giáo đương dùng tay ra hiệu cho nó thì bất ngờ ông thanh tra quay lại và ra lệnh:
- Cô hãy đọc cho các em một đề tóan!...
Bị bắt quả tang ,cô gíao xấu hổ đỏ bừng mặt.Chúng tôi cứ tưởng ông thanh tra sẽ đòi hỏi học sinh giải tóan trước khi chép bài thơ.Ai ngờ...do vô tình ,ông ấy đã thay đổi thứ tự công vịêc và thế là Chengis sa bẫy,trở thành nạn nhân khốn khổ của ông thanh tra.
Vì ông ta đã có cuốn tập của Chengis trên tay,nên cô gíao bắt buộc phải đọc cho chúng tôi một đề tóan khác dễ hơn nhiều.Bạn đã từng biết sức học của tôi đấy,tóan đối với tôi có gì khó đâu,thậm chí nó còn là điểm mạnh của tôi nữa kìa.ấy thế mà,chả hiểu sao tất cả chúng tôi đều hoang mang đến nỗi tôi cũng không hiểu là đề tóan đòi hỏi phải làm gì nữa.Ông thanh tra lắc đầu lia lịa khi xem tập giải tóan của chúng tôi.
Thật khốn khổ cho cô giáo tôi,lúc đó trông cô thật tội!
Tôi tự bảo thầ,"Nếu ông thanh tra gọi tôi thì tôi phải biết tôi sẽ trả lời như máy để đỡ cho cô giáo tôi!"Cuốn băng ghi âm trong đầu tôi quay không ngừng:"1492,ba tôi,vua Mechmet vô địch,kiến trúc sư Sinan,1492.."
Như đọc được ý nghĩ của tôi,ông thanh tra chỉ vào tôi gọi:
- Em kia !
Tôi sướng nhảy người lên,sẵn sàng trả lời như máy.Về sau nghe các bạn kể lại,đầu tiên ông thanh tra hỏi tôi:
- Em bao nhiêu tuổi?
Chẳng kịp nghe xem ông ấy hỏi gì và cũng vì quá hồi hộp ,tôi tưởng ông thanh tra hỏi vể cái năm người ta tìm ra Châu Mỹ, tôi liền trả lời thật to:
- Thưa ngài 1492 ạ!...
Trợn tròn mắt vì kinh ngạc,ông thanh tra hỏi lại tôi.Còn tôi lại nghĩ là ông ta chưa nghe rõ,tôi bèn nhắc lại to hơn:
- Thưa ngài 1492 ạ.
Ông thanh tra có vẻ ngờ vực hỏi tiếp:
- Thế ai chinh phục thành Istanbun,em nói xem nào?
Tôi không hề có ý nghĩ ông thanh tra đã đảo lộn trât tự câu hỏi nên cứ trả lời một cách thuộc lòng:
- Ba em ạ - Tôi nói dứt khóat.
Ông thanh tra giận dữ dẫm chân và hét lên:
- Có đức Ala chứng giám tôi hỏi em,ai đã chinh phục thành Istanbun cơ mà,thế ai nào,hả cậu bé?
- Thưa ngài, ba em ạ.
- Vậy thì ba em là ai hả?
- Kiến trúc sư Sinan ạ.
- Chà,cậu bé,em có biết em nói những điều ngớ ngẩn như thế nào không?Ta hỏi về ba em thì em lại nói về kiến trúc sư Sinan.Em làm sao thế?
Đến lúc này tôi mới biét là tôi đã nói lung tung lộn xộn.Nhưng vì quá hồi hộp và luống cuống,lại thêm bị ông thanh tra hét,tôi đâm hỏang,các ý nghĩ chạy nhóang nhòang,không làm sao sắp xếp lại được cho có thứ tự.
- Thế bây giờ em thử nói cho tôi xem kiến trúc sư Sinan đã làm gì nào?
- Thưa...ông ấy đã chinh phục thành Istanbun ạ.
- Em bảo ai?
Chợt thấy mình sai,tôi vội sửa:
- Kiến trúc sư Sulâymanie.
- Thế ai đã xây thành Sulâymanie hả? Ông quát.
- Vua Sinan vô địch ạ.Tôi cũng hét lên.
Tôi cũng lờ mờ nhận ra mình lú lẫn,song khốn thay không dừng lại được nữa.Còn ông thanh tra thì đã phát cáu đến nỗi ôngâ1y cũng nói lộn luôn:
- Này cậu bé,tại sao chúng ta lại phải vội vã thế làm gì...em có biết kiến trúc sư Mechmet đã xây nên Châu Mỹ,còn Sinan vô địch đã tìm ra thành Sulâymanie..Như vậy thì thế nào nào?
Học sinh ngồi dưới đây thấy ngay tình thế nực cười,có mấy đứa không nhịn được cười,cười phá lên,ông thanh tra cũng biết là mình nhầm lẫn nên vội sửa chữa:
- Có phải là tôi muốn nói rằng: "Kiến trúc sư Sumâymanie đã xây thành Sinan,à quên kiến trúc sư Mechmetd đã chinh phục ...vua vô địch..tôi muốn nói là...là...Thấy mình càng lầm lẫn tai hại hơn,ông nói:Ôi,cậu bé,em làm ta phát điên lên mất!
Điên tiết,ông ấy lắc đầu lắc tai liên hồi rồi hầm hầm bỏ ra khỏi lớp và đóng cửa sầm một cái.Trong lớp không ai còn dám thở mạnh nữa.Một lát sau cô giáo mới như tỉnh lại:
- Khốn khổ chúng ta rồi!
Cô chỉ nói có vậy rồi im lặng.Còn tôi thì phân vân không biết cô ấy nói câu đó với ai: với tôi ,với ông thanh tra hay với chính cô.
Không thể tả nổi tâm trạng của tôi lúc đó.Mỗi lần nghĩ lại sự việc đã diễn ra,tôi cảm thấy rất xấu hổ.Thật tình tôi chỉ muốn gíup đỡ cô giáo bằng cách trả lời thật nhanh,thật trôi chảy tất cả các câu hỏi ,thế mà kết quả lại ra thế đấy!
Bạn thân mến,một lần nữa chúng ta giao ước hãy giữ lời hứa viết thư cho nhau như tất cả những gì xảy ra ở đây và ở chỗ các bạn nhé.
Mong thư bạn và chúc bạn nhiều may mắn.
Bạn cùng lớp
Acmet.

Mọi ông bố đều đã từng xếp thứ nhất.


Ankara 19-11-1963
Acmet thân mến.
Cám ơn bạn đã trả lời tôi ngay lập tức.Cứ tiếp tục viết những lá thư dài như thế cho tôi nhé.Những dòng thư của bạn làm tôi thích thú quá.Tôi cũng sẽ cố gắng viết thật kỹ cho bạn hay những gì xảy ra ở chỗ chúng tôi,cả ở nhà lẫn ở trường.
Qua thư bạn tôi như lại thấy hình ảnh vui nhộn của lớp mình và cô giáo hiền dịu cũ. Tôi hình dung được cảnh bạn lúng túng ,khốn khổ khi trả lời ông thanh tra.Thật buồn cười,tôi đã cười thỏa thích...
Thư này tôi muốn kể qua cho bạn về khu nhà của chúng tôi cùng lũ bạn bè và nói chung tất cả lũ trẻ con trong khu nhà nhỏ bé này.Khu nhà tôi ở có bốn tầng lầu,mỗi lầu có một hai gia đình sinh sống.Gia đình tôi sống trong một căn hộ ở tầng hai.Thư trướ tôi đã viết cho bạn là ba tôi có ba người bạn cùng sống trong khu nhà này với chúng tôi.
Phía sau khu nhà có một cái vườn cũng khá rộng,có nhiều cây to bóng mát,nhưng lại ít được chăm sóc nên có vẻ như một cái rừng nhỏ đối với lũ trẻ con chúng tôi .Buổi chiều sau khi học xong,gần như tất cả trẻ con trong khu nhà đều xuống "cánh rừng"đó chơi.ở đó đã xảy ra đủ chuyện,từ thân thiện kết bạn kết bè đến cả cãi vã nhau cũng ở đó .Mấy ngày trước chúng tôi đã cãi lộn kịch liệt trong khu vườn này khi mỗi đứa trong bọn bắt đầu khoe khoang về sự chăm chỉ,thông mình của các ông bố.Đứa nào cũng khẵng định là ba nó tuyệt nhất trên đời,không có ông bố nào sánh được.Chẳng có đứa nào chịu rằng ba nó kém hoặc thường thường.
Lúc đầu là lũ trẽ nhỏ cãi nahu.Mentin,em trai tôi đang học lớp ba,ra điều giỏi giang hơn những đứa khác.Nó phùng mang,trợn mắt la tướng lên:
"Ba tao,ba tao chứ..."Nó cứ nhất quyết như vậy không chịu thua đứa nào."Đúng thế thật!Khi còn bé,ba tôi đã từng là một học sinh đặc biệt chăm chỉ,bao giờ ba cũng đứng đầu lớp về học tập.Ba tôi vẫn thường nói thế với chúng tôi.
Cuộc cãi vã đã đến hồi gay go nhất.Mentin gào lên:
- Ba tao chăm chỉ hơn ba của chúng mày.Lúc đi học ba tao luôn được phát phần thưởng,bao giờ ba tao cũng được xếp thứ nhất.
Một đứa khác trạc tuổi nó hất tay,vẻ không tin:
- Này, mày đừng có bịa,làm gì có chuyện đó.
Một đứa khác,con một ông bạn của ba tôi cũng nói với giọng của thằng bé kia:
- Ai kể cho mày cái chuyện ngu ngốc ấy thế hả?
Mentin ưỡn ngực,nó định tống cho thằng bé đó một quả đấm trời giáng,may mà chúng tôi kịp can nó.Nó hùng hổ:
- Ba tao nói,chính ba tao nói với tao như vậy.Nếu chúng mày không tin thì về mà hỏi ba chúng mày ấy.Các ông ấy đã từng học cùng lớp, cùng trường với nhau.Ba chúng mày sẽ nói sự thật cho mà biết.
Chúng tôi lớn rồi nên định không dính đến cuộc cãi lộn của bọn nhóc.Nhưng,tự nhiên đứa bạn học cùng lớp của bọn nhóc.Nhưng,tự nhiên đứa bạn học cùng lớp tôi ngứa miệng cũng cãi vã với lũ nhỏ,nó nói với Mentin:
- Đồ dối trá,ba tao mới là người được xếp thứ nhất...
Lập tức một thằng nhỏ khác nhảy lên như một chú gà chọi và cãi tranh cả phần của em trai tôi:
- Chính chị nói dối thì có!Ba em không bao giờ thèm xếp thứ hai đâu nhé,chỉ luôn xếp thư nhất thôi.Chị biết chưa?
- Đó mới chính là một sự dối trá trắng trợn,.Chắc ba mày tự huyênh hoang đấy thôi!Chính ba tao mới là người thường đứng đầu lớp trong các năm học....
- Này,chị phải biết là ba em không bao giờ khen mình đâu nhé...
Tôi nghĩ rằng đã lớn như chúng mình mà lại cãi lộn với lũ nhóc thì cũng kỳ nên vẫn đứng ngòai cuộc.
Nhưng Mentin đã kéo tôi vào cuộc,bắt tôi làm chứng cho những lời nói của nó:
- Có phải thế không chị,em nói đúng đấy chứ?Ba của chúng mình luôn luôn xếp thứ nhất ở lớp nhỉ.Chị nói cho chúng nó xem có thật không.Chị nói đi...
- Tất nhiên là thế rồi!Tôi dứt khóat đồng ý với cậu em.Lời nói của tôi như đổ dầu vào lửa.Cả lũ ào ào cãi lại tôi.Để cho Mentin yên lặng,tôi lựa lời nhẹ nhàng nói với nó:
- Thôi em ạ,đừng để ý đến chúng nó làm gì...,chúng nó muốn nói gì thì nói...Điều đó có gì quan trọng đâu,chị em mình biết rõ sự thật là được rồi!
Một anh chàng lớn nhất trong cả bọn đạ học trung học cũng tham gia nhưng lại ra vẻ ta đây:
- Này các em,tất cả các em đều lần rồi,không phải ba em này,không phải ba em kia,không có ba em nào xếp thứ nhất ở đây đâu...Ba anh mới là người luôn luôn xếp đầu lớp và được giải thưởng đấy.Anh đảm bảo với các em như thế!
Mentin đâu có chịu:
- Anh đừng có khóat lác!Nó giận dữ kêu lên.
Anh chàng học sinh trung học không tỏ ra giận dữ:
- Thì em cứ hỏi ba em mà xem..biết đâu ông ấy lại chẳng tự khen mình?...
- Anh về nhà mà hỏi ba anh ấy,ông già anh tự khen thì có!cuộc cãi vã lại bắt đầu gay go hơn trước.Vất vả lắm tôi mới giữ cho Mentin khỏi nhảy vào đánh lộn.Tôi nắm chặt lấy tay nó và giữ nó đứng nguyên lại chỗ.Sau cùng tôi phải kéo nó về nhà,leo lên đến thang rồi mà nó còn ngỏanh lại lũ bạn:
- Chúng mày nói láo hết! Ba tao mới là người học giỏi nhất,ba tao xếp thứ nhất!..Vừa nói nó vừa khóc.
Vừa về đến nhà,nó đã chạy ngay đến chỗ mẹ tôi và hỏi:
- Mẹ ơi,chúng nó bảo không phải ba học giỏi, đứng nhất lớn mà là ba huyênh hoang,khóac lác...
Mẹ tôi chưa hiểu nó nói gì,phát cáu lên và mắng Mentin té tát:
- Con nói gì vậy hả?Có im đi không.Sao con lại nói ba con như vậy thì vả vào miệng bây giờ..
Mentin vội im,nó biết là mẹ tôi rất nghiêm,nó không thể nói bừa được nhưng nó có vẻ rất hậm hực.Tôi an ủi cho nó yên lòng:
- Sao em vội cáu lên làm gì?Có khi ba không học cùng lớp với ba chúng nó thì sao.Có thể chúng ta chưa rõ việc này...
- Nhưng ba đã bảo là họ học chung lớp với nhau cơ mà...
- Tôi nhất là tối nay,lúc ba về ,chị em mình hỏi ba xem sao.Như thế có phải hơn không?
- Đúng đấy chị ạ! Mentin vội đồng ý ngay.
Tôi cũng bắt đầu thấy hơi nghi ngờ,nên cũng sốt ruột xem có đúng thế không?... Tối đến,lúc ăn cơm tôi hỏi ngay xem ba tôi có học cùng một lớp với các ông bạn trong nhà này không.Ba tôi trả lời ngay,không để ý đến vấn đề tôi đang quan tâ,:
- Đúng rồi,con gái của ba ạ.Cả bốn người bọn ba đều học cùng lớp.Với một chú,ba đã học cùng trong ba năm,còn với hai chú kia ba đã học cùng các chú trong suốt bốn, năm năm trời...
Sợ mẹ tôi nổi nóng lên,hai đứa chúng tôi không dám hỏi ba nhiều hơn.Hôm sau,đến lớp tôi liền hỏi mấy đứa bạn cùng bàn xem hồi bé ba nói học hành ra sao.
- Ba mình ấy à,hồi còn đi học ba mình học giỏi lắm,ba mình bảo luôn luôn được đứng đầu lớp.Nó trả lời dứt khóat.Một đứa ngồi bàn sau nghe chúng tôi nói chuyệng cũng xen vào:
- Ba tớ cũng thế đấy,khi còn học phổ thông bao giờ cũng xếp nhất lớp!
Và còn mấy đứa khác cũng nói theo.Tôi quyết định hỏi tất cả lớp!Chỉ có ba đứa là không biết ba chúng học ra sao,còn lại đứa nào cũng có ba học giỏi được giải nhất về học tập ở trường phổ thông.
Acmet thân mến,nhận được thơ này bạn thử hỏi ba bạn xem có phải ba bạn cũng đã từng xếp thứ nhấ ở lớp học hay không...Ngay từ giờ tôi đã tin rằng ba bạn cũng học rất giỏi và đã từng đuợc giải về học tập.Không biết tại sao mà tất cả các ông bố đều học giỏi thế,ông nào cũng đứng đầu lớp cả...
Sau vài ngày lể từ khi có cuộc cãi vã trong vườn,cô giáo mời mẹ tôi đến trường và cho hay là dạo này Mentin lo là học tập,hay chơi bời quên làm bài tập...Buổi tối khi biết được chuyện đó của Mentin,ba tôi rất giận,ông bắt nó phải ngồi nghiêm chỉnh trước mặt và cho nó một bài học:
- Này,quý tử nhỉ,sao con không chịu học hành cho tốt?Phải học ba chứ,bao giờ con trai cũng phải giống ba nghe!Lúc bé ấy mà,đi học bao giờ ba cũng học giỏi nhất lớp.Không khi nào ba chịu đứng thứ hai sau ai đâu.Con phải biết xấu hổ chứ.Tại sao con không chịu học?Phải chăm chỉ làm bài tập này,đọc thật nhiều sách này,có vậy mới khá được.Đứa nào cũng phải làm theo ba,lấy ba làm gương nghe không?
Khi thấy ba tôi đã bớt giận,tôi đánh liều đến gần và nói rằng:
- Thôi mà ba,sẽ có ngày Mentin lớn lên và có một bầy con.Đến lúc đó thế nào nó cũng nói với các con nó rằng lúc bé nó học chăm,học giỏi lắm,luôn đứng đầu lớp cho mà xem...
Mẹ tôi không đợi tôi nói dứt lời,mắng át đi:
- Này,mày có im miệng đi không,tao thì bả cho rơi răng ra bây giờ.Khi nguời lớn dạy bảo thì con cái phải im lặng mà nghe,không được cãi...Hiểu chưa?
Tôi lặng im.Cả ba tôi cũng chẳng nói lời nào nữa.
Thế đấy,từ khi đến Ankara chỉ có chuyện này là đáng kể cho bạn nghe thôi.
Thôi nhé,cho tôi gửi lời chào đến tất cả các bạn.Mong bạn có nhiều điểm tốt.
Bạn cũ
Zeynep

Hãy quên tất cả những gì các em đã học!


Istanbun 23-11-1963
Zeynep thân mến,
Tôi rất mừng khi nhận được lá thư của bạn viết ngày 19-11.Bây giờ tôi phải báo ngay cho bạn một tin không lấy gì làm vui cho lắm.Cô giáo cũng của chúng ta đã từ biệt chúng tôi rồi.Cô ấy bị chuyển đi dạy ở một tỉnh khác.Đang quen với cô gíao ,thậm chí thuộc cả tính tình và cách giảng bài của cô,bây giờ cô phải hcuyển đi chúng tôi buồn lắm.Nhiều đứa không cầm được nước mắt lúc chia tay với cô.Ngay cả tôi,súyt nữa cũng bật khóc...Tôi đã cố kìm mình để có thể tiễn biệt cô một cách đàng hòang,song khi cô đã ra khỏi lớp rồi thì nước mắt tôi cũng trào ra,chảy tràn trên má.Bạn biết không,cô giáo bị thuyên chuyển đi nơi khác có lẽ vì hôm ông thanh tra đến thăm ,lớp tôi đã có quá nhiều chuyện dở.Sau lần ấy hình như cô giáo có vẻ tránh mặt tôi,không muốn nói chuyện với tôi.Hôm chia tay cô nói với cả lớp rất cảm động,cô chúc chúng tôi may mắn trong cuộc sống và học tập thật giỏi.
- Các em,cô hy vọng một ngày nào đó chúng ta lại sẽ được gặp nhau.Cô nói giọng run run.
Lúc đi ngang qua chỗ tôi,cô xoa đầu tôi một cách nhẹ nhàng,âu yếm...
Bây giờ chúng tôi có một thầy giáo mới.Ngay giờ đầu vào lớp thầy đã muốn biết người ta dạy dỗ chúng tôi những kiến thức gì.Thầy hỏi và nghe trả lời chăm chú,tất cả chúng tôi lần lược từng đứa một bị thầy gọi lên bảng.Thế nhưng,rất lạ là hình như ông giáo mới này không hề vừa lòng với một câu trả lời nào cũng chúng tôi.
- Đáng tiếc!Rất đáng tiếc! ... Các em không được dạy dỗ cẩn thận lắm...Ông lắc đầu,lẩm bẩm vẻ không hài lòng chút nào.
Bạn biết Đemir chứ,niềm tự hào của lớp ta ấy mà,bạn tưởng tượng mà xem,thầy giáo mới cũng không thích các câu trả lời của nó!Còn sau khi tôi trả lời xong,ông ấy kêu lên:" Trời ơi là trời..."rồi ôm đầu vẻ thất cọng.Một lúc sau ông hỏi vẻ giận dữ:
- Sao, các em nói xem.Cô giáo trước không dạy các em cái gì à?Các bài học bay đi đâu hết cả rồi?Từng ấy thời giờ các em để làm gì ,hả?
Chúng tôi làm gì ư,chúng tôi học trong sách chớ làm gì,chả lẽ sách lại sai?ế6t chắc chắn mình đã trả lời đúng như sách,tôi bèn rụt rè hỏi thầy:
- Thưa thầy....,em đã trả lời không đúng ạ?
- Hừm,em trả lời đúng,chính xác,nhưng..dừng lại một chút rồi ông tiếp:Nhưng rất hời hợt! Các em khác cũng vậy,các câu trả lời rất hời hợt,nông cạn...
Tôi chả còn hiểu ra sao nữa và cũng hơi buồn bực.Chỉ có một số đứa hay bị cô gíao cho điểm kém vì lười học là thích thú,mắt chúng sáng lên khi nghe thầy giáo mới chỉ trích cô giáo cũ.Đemir sốt ruột quá,nó đánh bạo hỏi:
- Nhưng thưa thầy cô giáo cũ của cúhng em cũng đã đòi hỏi cả lớp phải luôn luôn chăm chỉ và...học tốt nữa!
Thầy giáo mới có lẽ khá tự phụ,cho mình là giỏi giang lắm,vội trả lời có vẻ mỉa mai:
- Rõ rồi,cái đó ai chả thấy,qua các câuh ỏi và trả lời" sâu sắc" của các em vừa rồi!
Sau khi đi đi lại lại trên bục một hồi,bỗng ông cất cao giọmng nói với chúng tôi:
- Các em,như vậy chúng ta phải quên hết những gì các em đã học cho đến ngày hôm qua.Thầy sẽ dạy lại các em từ đầu tất cả.Các em có hiểu không?Thế là rõ chứ?
Đemir có vẻ chưa rõ,nó giơ cao tay xin hỏi:
- Thưa..thưa thầy..như thế là thế nào ạ,chúng em đã chỉ học bài trong sách giáo khoa thôi mà...
- Nhưng tôi khuyên các em như thế đấy!Các em phải nghe lời tôi và hãy quên hết những gì các em đã học,rõ chưa?
Giờ học đầu tiên với thầy giáo mới trôi qua như vậy.Ra chơi ,lớp chúng tôi chia thành hai phe,một bênh cô gíao cũ,bên kia cãi cho thầy giáo mới.Tôi chẳng về phía nào vì phân vân không hiểu tại sao lại như vậy.
Tôi có kể chuyện xảy ra ở lớp cho một số đứa bên lớp 5B nghe,bọn nó chẳng lạ gì chuyện đó.Hồi đầu năm,lớp học cũng có sự thay đổi giáo viên.Và lạ chưa,ông thầy mới đến,ngay giờ học đầu tiên đã yêu cầu các học sinh "Các em hãy quênế6t những gì các em đã học..."
Cố gắng của thầy giáo mới được các học sinh kém vào lười biếng đặc biệt ủng hộ.Mỗi khi chúng nó trả lời sai một câu hỏi nào đó,câu bào chữa lập tức là:" cô giáo cũ dạy chúng em thế ạ.."Lúc đó thầy giáo lại la lên:"Tôi đã bảo các em rồi cơ mà,hãy quên hết những điều các em đã học đi".
Nói ra thì dễ chứ làm thì đâu có dễ như vậy.Thật là khó có thể quên một lúc tất cả những gì cô giáo cũng đã dạy cho chúng tôi.Có lẽ chỉ có một mình Đemir ,cậu bé thông minh,chăm chỉ nhất lớp ta, thành công trong công việc quên quái ơ3 này.Có một hôm trong giờ lịch sử,ông hiệu trưởng đã đến dự giờ lớp tôi.Chắc muốn biết chúng tôi học hành ra sao,ông bèn gọi Đemir và kiểm tra tại chổ:
- Em hãy nói xem thời đại văn minh có nghĩa là gì? Đemir im lặng không nói gì.Thầy hiệu trưởng hỏi câu khác:
- Ai là người đã sáng chế ra kỹ thuật in?Đemir tiếp tục im lặng.Ông hiệu trưởng có vẻ ngạc nhiên vì biết Đemir học giỏi nhất lớp.Ông hỏi nó:
- Tại sao em không trả lời tôi?
Đemir liếc nhìn thầy giáo mới và trả lời rắn rỏi:
- Thưa thầy hiệu trưởng,em quên rồi ạ...
- Em hãy nói cho tôi biết về sự khám phá ra Châu Mỹ.
- Em quên mất rồi ạ..Ông hiệu trưởng nổi cáu:
- Nếu em đã quên hết rồi thì hãy nói xem em biết gì....Hãy nói về một điều gì đó mà em còn nhớ...
Đemir cố gắng giải thích:
- Thưa,em quên hết rồi ạ.Em cố gắng và cuồi cùng đã quên được tất cả những gì em đã học từ đầu năm đến nay..
- Vì sao vậy? Ông hiệu trưởng ngạc nhiên quá hỏi lại.
- Thầy giáo mới yêu cầu chúng em như thế ạ.Thầy đã nói với chúng em:" Hãy quên tất cả những gì các em đã học với cô giáo cũ!"
Ông hiệu trưởng chưa tin hẳn,gọi tiếp tôi và hỏi:
- Em hãy nói xem ai đã tìm ra con đường biển đi đến ấn Độ!
Mặc dù bình thường tôi rất nhớ tên ông này,nhưng lúc đó không hiểu vì sao tôi lại ngây người ra như tượng ấy.Đemir nói " Em quên rồi ạ" là do nó cố tình làm vậy,còn thôi thì đúng là không tài nào nhớ ra nữa:
- Thưa thầy em quên rồi ạ...Tôi ấp úng trả lời.
Ông hiệu trưởng nhìn thầy giáo mới một lúc lâu qua cặp kính rồi bỏ đi không nói thêm một lời nào.Còn thầy giáo tôi thì tiếp tục giảng bài như chẳng có gì xảy ra.
- "Chúng ta trở lại thời đại vua Selin,như thế là.."Ra chơi,mấy đứa bạn bảo tôi và Đemir:" Chúng mày làm thế là đúng, thầy chẳng bảo chúng ta thế là gì".Nhưng tôi thì rõ ràng là không cố ý,mà quên tên người đó thật.
Chưa hết đâu,bạn ơi,tôi còn khổ về chuyện này .I't lâu sau ở trường tôi có đên liên hoan văn nghệ với cha mẹ họcsinh.Trong chương trình có tiết mục ngâm thơ của tôi,bài thơ do chính tôi làm.Cô giáo cũ,nhân một bài giảng về khoa học thường thức,đã cho chúng tôi thấy ích lợi của con cừu:nó cho sữa,cho mỡ,lại ăn thịt rất ngon,lông làm len,da thuộc làm áo ,đóng giày,cả xương cũng để bón phân được...Sau bài học đó,tôi cảm hứng viết bài thơ như sau:
Con Cừu
Cho mỡ đằng đuôi
Cho sữa ở vú
Có len tuyệt diệu
Để làm áo Đông
Sừng làm tay cầm
Thịt ăn ngon bổ
Da để đóng giày
Xương làm phân bón
Con vật hiền lành
Với em xí xọn
Đó là chú cừu
Thật nhiều ích lợi
Cô giáo cũ rất thích bào thơ của tôi,cô bảo:
- Em cứ mạnh dạn đọc bài thơ này cho các bậc phụ huynh nghe,chắc mọi người thích lắm,nó tự nhiên,ngây thơ,chẳng gò bó gì,rất hợp với lứa tuổi các em.
Sao mà tự hào và hạnh phúc thế,tôi vênh mặt lên.Cả ngày đã học thuộc làu bài thơ"Con cừu" yêu qúi của tôi.Tôi chẳng muốn có một lỗi nhỏ nào lúc ngâm bào thơ đó vì nó chính là do tôi làm ra cơ mà.Chính trong những ngày đó ,cô gíao cũ bị thuyên chuyển.Thấy giáo mới khi được biết tôi sẽ ngâm thơ trong đêm hội,vội kiểm tra ngay.Sau khi nghe tôi đọc xong,ông nhăm mặt kêu :
- Thế mà gọi là thơ à? Tôi đã bảo em bao nhiêu lần là hãy quên tất cả đi.Tôi sẽ cho em môt bài thơ để em học cho thuộc và sẽ ngâm trong đêm hội, và thầy bắt tôi đọc bài thơ " Đất nước em" trong sách tập đọc.Thầy bảo tôi:
- Em phải học thuộc lòng bài thơ này,đọc sao cho trơn như cháo chảy nghe không?
Nhưng tôi làm sao còn đủ thì giờ để học thuộc một bài thơ vừa dài vừa khó như thế.Chỉ còn hai ngày và một đêm là đã đến tối văn nghệ rồi.Bạn cứ giở sách ra mà xem bài thơ ấy đại lọai thế này:
Hây,nông dân trên đồng,ơi những con người cần cù chăm chỉ
Hây, những bông lúc vàng ,ơi những vụ mùa bội thu
Hây,đất nước như thơ như mộng,sông dài núi cao
....
Hây đất nước ông bà,tổ quốc mẹ cha...Hây hây!
Bài thơ bắt đầu bằng" Hây" và kết thúc cũng bằng "Hây"này rất khó đọc.Tôi đọc mãi mà vẫn không thuộc được.Sở dĩ tôi phải cố gắng vì sợ thầy giáo mới cho là tôi bướng bỉnh không chịu nghe lời thầy.Nhưng thời giờ còn quá ít,tôi không làm sao nhồi nhét hết bài thơ đó vào đầu.Đến ngày thứ hai,mới sáng ,thầy đã đón tôi ở cửa lớp vào bảo:
- Tốt nhất là chúng ta hãy duyệt lại tiết mục trước khi trình diễn.Trước khi lên sân khấu,em nên tập trình bày bài thơ thật diễn cảm.Nào em thử ngâm lên coi!

Tôi nín thở đọc bài thơ một mạch.
- Ô` không,không thể đọc bài thơ như vậy được!
Tôi ngâm lại bài thơ một lần nữa và chú ý diễn cảm.Nhưng thầy giáo vẫn không vừa ý với mọi cố gắng của tôi.
- Này em, một bài thơ người ta không thể đọc lầm bầm như một người hỏi thăm đường đâu.Phải đọc khác kia,thế mới gọi là ngâm thơ!Nghĩa là từng lúc,từng câu phải đọc thật rung cảm,phải thể hiện cái tình của bài thơ,của tác giả chứ.Có lúc phải đọc trầm xuống,có lúc lại phải cao giọng,gào lên.Có câu phải đọc thầm thì,ngọt ngào..Lại có câu phải gào lên như hổ báo trong rừng ấy.Những đọan anh hùng ca,em hãy chống tay vào hông một cách oai vệ,giơ một tay lên trời.Trong bài thơ này,ở mỗi câu khi kêu gọi "Hây"em phải giậm chân thật mạnh.Thầy sẽ ngâm thử cho em làm mẫu,sau khi hiểu rồi em hãy tự mình làm lấy.
Thế là thấy giáo mới của tôi làm đúng như lời nói."Hây",ông nhấc một chân lên như chuẩn bị nhảy rồi bất thình lình giậm thật nhanh và mạng gót chân xuống sàn.
- Hãy trông tôi làm đây này.Phải giẫm thật mạnh như vậy để khán giả có thể tưởng tượng rằng dưới gót chân em,kẻ thù sẽ bị giày xéo tan nát!Em rõ chưa?
Tôi đã cố gắng hết sức mình để làm như thầy nói.Nhưng khổ nỗi một tay chống hông,tay kia giơ lên cao,rồi chân lại phải giậm cho kêu,thành ra tôi đọc cứ nhầm lẫn lung tung.Bạn nghĩ mà xem,tôi ở trong tình thế khó khăn như thế nào.Nếu tôi được tự do đọc bài thơ theo ý muốn thì làm gì đến nỗi!Lại còn thế này nữa chứ:tập chán chê đến khi ông thầy đã hơi vừa ý cách đọc thơ của tôi thì lại không vừa ý cách tôi giậm chân xuống sàn.Mỗi lần tôi gào lên " Hây" và giậm chân thì ông lại ra lệnh:
- Nào,mạnh lên,mạnh nữa! Phải giậm sao cho sàn sân khấu rung lên để người nghe có thể nghe tiếng cơ.Mặc dù tôi đã ráng sức giậm chân, thầy giáo tôi vẫn chưa vừa ý . Cuồi cùng ông cáu lên bảo tôi đứng ra xe mà nhìn ông:
- Xem đây này!Ông la lên" Hây" đồng thời giậm gót xuống sàn mạnh đến nỗi các cửa sổ lớp rung lên như có động đất : Đấy,em phải làm sao cho đất dưới chân mình rung chuyển,hiểu chưa!
Tôi đỏ mặt tía tai,mồ hôi mồ kê tóat ra đầy người vì cố gắng quá sức.Sau cùng tôi đánh bạo nói:
- Thưa thầy...Thầy nặng gầm trăm ký lô còn em thì cân nặng chưa tới 30 kg,làm sao em giậm mạnh được như thầy ạ?
Thầy giáo không muốn nghe,tôi làm thế nào ông cũng không thích.Ông nổi giận thực sự,nhưng rồi lại nén giận và tiếp tục chỉ cho tôi cách thể hiện tình cảm bài thơ.Thầy phải hét lên ngày càng to và giậm chân mỗi lúc một mạnh mẽ hơn.Đến một lúc tự nhiên tôi bỗng nghe ông thét lên:
- Ô'i trời ơi!...
Lúc đầu tôi chưa hiểu có việc gì.Sau đó tôi nhìn xuống thì...Bạn biết không,sàn lớp làm bằng gỗ xấu,đã cũ mà chân thầy lại cứ giẫm lên mỗi lúc một mạnh đến nỗi nó vở ra một mãng,thế là một chân thầy thụt ngay xuống chỗ đó.Vất vả lắm tôi mới rút được chân thầy ra khỏi cái lỗ tai hại ấy.Có mấy thầy giáo ở lớpể3 bên nghe tiếng động hốt hỏang chạy đến hỏi:
- Sao,có việc gì thế?
- Không,không có việc gì đâu!Thầy giáo tôi nén đau trả lời như không có gì xảy ra cả.Vừa khập khiễng đi ra khỏi lớp thầy còn dặn tôi:
- Em cứ tiếp tục như vậy mà làm.Hãy giẫm chân thật mạnh cho sàn sân khấu phải rung lên,nghe chưa?
Thầy đi xa rồi,tôi thấy khó có thể hoàn thành nhiệm vụ.Tôi đã chóng cả mặt vì phải gào"Hây"mãi và giậm chân.Thế mà còn có nhiều thì giờ nữa đâu,chỉ vỏn vẹn có hai tiếng đồng hồ để chuẩn bị!
Tôi đã bỏ bao nhiêu thì giờ để diễn đạt bài thơ "Con cừu "của tôi.Bây giờ tôi cố quên bài thơ đó mà không được.Miệng đọc bài thơ"Đất nước em"nhưng óc tôi thì cứ nghĩ đến bài thơ"Con cừu".Từ ngữ của bài thơ" Con cừu"cứ rập rình ở đầu lưỡi,chỉ chực bật ra.Thật ra tôi cũng đã kịp thuộc bài thơ" Đất nước em"rồi đấy,nhưng vì luôn luôn phải nghĩ đến việc giậm châm xuống sàn,giơ tay lên cao,nên từ ngữ nó chạy đi đâu mất ráo.Đầu óc cứ lọan lên vì những cái giậm chân liên tục như vậy.
Thế rồi cái giờ phút phải đến đã đến,các bạn gọi tôi rối rít:
- Lên sân khấu đi,đến lượt cậu rồi đấy!Chúng nó đẩy tôi ra giữa sân khấu chan hòa ánh sáng,trước khán giả.Hội trường đông nghẹt,các bậc cha mẹ học sinh.Thầy gíao tôi lo lắng đi đi lại lại ở bên cánh gà để nhắc những câu thơ tôi có thể quên.
Tôi cúi chào khán giả một cách trang trọng.Nhưng lạ chưa,ngay lúc đó tôi quên khuấy mất đầu đề bài thơ cần đọc.Nhưng cũng lúc đó từng lời từng chữ của bào thơ" Con cừu" lại hiện lên trong óc tôi rõ mồn một.Tôi ngây ra,chẳng còn biết làm gì nữa.
Bạn thử tưởng tượng mà xem,tôi ở trong tình thế khốn khổ như thế nào.Tôi đứng yên lặng trên sân khấu và nhìn khác giả ,khán giả cũng im lặng ngắm tôi...cứ thế đến vài chục giây.May sao thầy giáo tôi nhắc khẽ từ bên cánh gà: "Đất nước em"tôi vội vã nhắc lại như cái máy"Đất nước em"...Nhưng kêu xong mấy chữ đó,tôi chẳng biết làm gì thêm vì bài thơ đó tự nhiên biến đi đâu mất cả.Chả le lại đứng như tượng trên sân khấu mãi,tôi gào tướng lên một lần nữa:
"Đất nước em" với hy vọng là sẽ nhớ ra thêm một câu nào đó.Nhưng vô hiệu,tôi kêu lên như thế rồi im luôn.Hội trường ào lên một tràng pháo tay như vũ bão.Tôi ngây ra chẳng hiểu vì lẽ gì người ta lại vỗ tay khi tôi gào" Đất nước em"
Chợt tôi bắt kịp tiếng thì thào nhắc vở của thầy giáo:"Thế là tôi bắt đầu tuôn ra tràng"Hây" vô tận.Khỗ một nỗi,vì đã gào quá to đến hai lần đầu đề bài thơ nên tôi đã bị mất giọng,đến khi đọc thơ thì gịong tôi trở nên khàn khàn như vịt đực,nghe rất lạ tai.Lại vỗ tay ầm ầm,lúc này tôi hòan tòan hoang mang không biết mình đã lạc vào thế giới nào nữa.Tôi đoc thơ lắp ba lắm bắp,run rẩy,câu nọ xọ câu kia.Đến câu"Hây"thứ sáu,thứ bảy gì đó thì tôi không phải nhảy dựng lên như bị bỏng.Bạn biết sao không?Vì tập đi tập lại và giậm chân nhiều quá,có một cái đầu đinh đã nhô lên trong giày của tôi lúc nào chẳng biết.Giờ đây,khi tôi hét lên."Hây" và lấy hết sức mình giậm chân thật mạnh,cái đinh quái ấy đã đâm thủng gót chân tôi.Ôi,trời thật đau buốt lên tận óc.Tôi như bị một lưỡi dao xẻ thịt ra.Đau quá,làm tôi quên cả bài thơ đang đọc dở.Khán giả từ nãy giờ đã cười nhiều vì cách đọc thơ của tôi,nay lại càng buồn cười điệu bộ dở khóc dở mếu của tôi.Còn tôi thì thực sự khó xử chỉ muốn òa lên khóc.Tôi luôn luôn nhìn về phía cánh gà đề cầu cứu thầy giáo nhắc tiếp đọan thơ.Thầy giáo biết tình trạng rối trí của tôi,muốn tôi nghe rõ nên ông bắt đầu đọc to đến nổi cả hội trường cũng nghe thấy:
- Hây,đất ông bà cha mẹ,nơi chôn nhau cắt rốn của ta..
Như sắp chết đuối vớ đuợc cọc tôi vội chụp lấu và đọc tiếp:
- Nơi ấy cha mẹ ta đã sinh ra và...và..
Nhưng rồi tôi lại quên tịt.Hy vọng sẽ nhớ ra những câu tiếp theo,tôi cứ lầm bầm nhắc đi nhắc lại câu thơ đó.Đến chữ"mẹ ta"tôi nhắc hòai đến nỗi chợt nhớ ra cả bài thơ" Con cừu" tôi đọc khá to đọan thơ đó như đề cố nhớ lại những câu thơ trong bài" Đất nước em":
- Mẹ ta...mẹ ta..
Lấy mỡ từ đuôi
Có dòng sữa trắng
Có len mịn màng
Thấy giáo tôi hốt hoảng nhắc to trong cánh gà:
- Hây,giếng mát sông dài,lâu đài thành quách...
Tôi máy móc nhắc lại câu thơ đó và lại đọc tiếp:
...Lâu đài thành quách
Sừng để làm quai
Thịt ăn rất bổ
Xương bón ruộng đồng.Hây!!!
Và tôi chạy vội khỏi sân khấu.Hội trường chỉ tí nữa là sụp xuống vì tràn vỗ tay như bão táp ấy của khán giả.Đến lúc đó,tôi vẫn không hiểu sao người ta lại vỗ tay.Thầy giáo tôi đón tôi một cách giận dữ.
- Em đã làm trò gì thế hả?
- Làm thế nào được thư thầy.Em đã cố quên mà không sao quên được những gì em đã học.Em biết làm sao bây giờ...Súyt nữa thì tôi bật khóc.Thầy giáo im ă5ng và chúng tôi đi khập khiễng cạnh nhau vì cả hai đều bị đau chân....
Lúc về đến nhà, ba tôi khen tôi rối ríy:
- ái chà chà,cậu cả giỏi thật,mọi người suýt chết vì cười,con ba khá lắm!Mẹ tôi thêm,vẻ tự hào:
- Trời,mẹ cười tàn rụa nước mắt.Súyt nữa thì mẹ ngất đi vì cười nhiều quá.
Thế là thế nào nhỉ?Thì ra khán giả đâu có ngờ là tôi nhầm lẫm lung tung.Họ nghĩ rằng người ta có tình làm bài thơ như thế ,một kiểu thơ đùa cợt,chọc cười,vậy là tôi trở thành một nghệ sĩ trình bày thơ chọc cười có hạng.
Thế đấy,Zeynep ạ,những ngày vừa qua rất sôi động làm tất cả chúng tôi bận tối mắt.Tưởng khóc dở mếu dở mà lại tức cười,phải không bạn?
Thư trước bạn hỏi ba tôi có đứng đầu lớp không.Tiếc là ba tôi không xếp đầu lớp vì ông chẳng bao giờ đi học cả.Nếu có đi học chắc thế nào ba tôi cũng bảo là ông đã đứng nhất như các ông bố khác .
Nóng lòng chờ thư bạn.Chúc bạn học tốt.
Bạn cũ

Có làm mới có ăn


Ankara 26-11-1963
Acmét thân mến,
Hãy viết kỹ hết tất cả những gì xảy ra ở chỗ bạn cho tôi như bạn đã viết trong thư trước nhé.Tôi rất thích đọc lá ấy của bạn.Tôi đã đọc cho cả một số bạn trong lớp cùng nghe.Cả lũ bò lăn ra mà cười...
ở đây, thời tiết Anakra đã trở lạnh rồi, vì vậy chúng tôi không còn xuống vườn chơi nữa.Về đến nhà là tôi vội học bài và làm bài tập ngay.Tôi muốn giúp mẹ tôi chút ít trong công việc nội trợ.Chị tôi có vẻ không khóai những công việc ấy lắm,nhất là rửa chén dĩa và lau chùi nhà cửa.Chị ấy chỉ thích ngồi hàng giờ trong bếp để chế tạo thử các món bánh ngọt do chính chị ấy tự nghĩ ra.Mẹ tôi lại luôn có ác cảm với ý thích đó của chị tôi.Bởi vì bà phải gánh chịu hậu quả không mấy tốt đẹp của những cuộc thí nghịêm đó.Có khi mẹ tôi phải mất hàng tuần để sắp xếp lại đồ đạc trong bếp.Ôi , chị ấy làm đảo lộn lung tung, cứ nháo nhào cả lên,không còn trât tự gì nữa.
Chị tôi đã lớn, tí nữa thì đã đính hôn rồi cơ đấy.Nhưng sau đó ba mẹ và chị tôi đã suy tính lại và thôi.Chút nữa thì nhà tôi đã có một cuộc vui, một sự kiện quan trọng biết chừng nào.Thế mà cuộc đính hôm phút chốc đã hỏng chuyện vì một lời nói vô tội vạ của chú em tôi, cậu Mentin ấy.
Nhiều lần, vào các buổi tối, bạn của ba tôi đến nhà chơi hoặc chúng tôi qua chơi bên nhà họ.Những cuộc gặp gỡ thăm viếng diễn ra thường xuyên ít nhất là hai lần trong một tuần.Khi có đủ mặt tất cả mọi người, hết chuyện này đến chuyện kia được nói tới, nhưng có lẽ nhiều nhất vẫn là chuyện về ông Zeinel.Ông này thường bị bộ bốn chê bai, nói xấu đủ điều.Chả là ông Zeinel là ông chủ của cả bốn người mà, Mẹ tôi luôn luôn phải gạt đi:
- Gớm, tôi đến phát ngấy lên vì cái ông Zeinel của nhà các ông đấy.Các ông hãy để cho ông ta yên nào. Không lẽ không còn chuyện gì để nói ư?
Nghe mẹ gắt, các ông bèn nói sang chuyện khác.Nhưng cũng chẳng được bao lâu câu chuyện lại xoay về ông Zeinel lúc nào chẳng biết.Nào là ông Zeinel có rất nhiều xưởng may, rằng ông ta có quá nhiều tiền, thế thì làm sao mà chẳng giào hco được.Nhưng mà ông ta lại rất dốt nát,đến nỗi cố sức lắm ông ta mới học hết tiểu học.Một ông bạn của ba mình cùng quê với ông Zeinel đã kể rằng:
- Ông ấy lớn hơn tôi cả chục tuổi.Khi ông ta đã học lớp ba rồi tôi mới bắt đầu đi học lớp một.Thế mà tôi với ông ấy lại cùng tốt nghiệp trường tiểu học.Các anh thử tưởng tượng xem ngài Zeinel nhà ta học mấy năm lớp bốn? ai đời học sinh tiểu học mà râu ria mọc dài chả khác gì mấy ông giáo..
Ông đồng hương của Zeinel còn kể rằng có lần một ông thanh tra đến trường, vào lớp đã tưởng lầm Zeinel là thầy giáo, còn thầy giáo của lớp đó là một học sinh.Vì thế ông thanh tra mới bảo ông giáo:" Nào em ngồi xuống đi chứ!" làm ông giáo bị một phen lúng túng...
- Thế đấy, tôi đã bảo các anh mà: óc nó chỉ chứa tòan là đất sét thôi .Ba tôi chêm vào.
- Còn gì nữa! có khi còn tồi tệ hơn nữa ấy chứ.
Nếu bạn nghe được hết những lời bình phẩm về ông Zeinel nhỉ? Nào là" đó là một trong số những thằng sốt nát hằng trăm năm mới ấ1t hiện một lần trên trái đất..." Nào là..."một hiện tượng ngu muội của nhân lọai"..v.v...v.v..
Một ông kể lại rằng cha ông Zeinel đã bảo 6ong ta: Thôi con ạ.chả cần học làm gì cho uổng công.Thôi thì hãy đi buôn vậy,ba sẽ dạy con cách buôn bán.Zeinel nghe lời cha và chăm chỉ buôn bán đến nỗi vốn liếng cạn sạch và súyt nữa ông ta phá tan hết gia tài của cha.ấy thế mà, giờ đây ông ta lại giàu quá, giàu đến nứt đố đổ vách ra.
Theo lời bình của mọi người thì ông Zeinel là người rất lười biếng, rất cẩu thả,rất luộm thuộm.Nhưng,ông ta lại có biệt tài bắt mọi người dưới quyền phải làm việc.Không nạn thay cho các nhà kiến trúc, các kỹ sư, bác sĩ và luật sư làm việc với ông ta!Họ bị bốc lột đến tận xương tủy...Ba tôi cay đắng nói:
- Thế đấy, bọn mình đã học hành đến nơi đến chôn,đã cố gắng hết sức mình để có bằng nọ bằng kia,rồi cũng chẳng đến đâu!chúng mình đã được gì nào?Hay cả lũ đã phải cầu cạnh đến tay Zeinel dốt nát ấy để có chỗ để làm,có cái ăn...
Về sự dốt nát của ông Zeinel thì...ôi thôi có cả một kho chuyện , chuyện nào cũng buồn cười đến chết được.Có lần ông Zeinel đến Phần Lan với một số giám đốc nhà máy và thư ký riêng của ông ta.Họ đã ở đó káh lâu.Một hôm,lúc gần về ông Zeinel nói với tay thư ký:
- Tôi thích cái nước Thụy Điển này, nó rất đẹp.Nghe đồn là ở Phần Lan cũng thú lắm.Hay chúng ta thử qua Phần Lan ít ngày xem sao đi!
Một lần khác khi được biết tên nước mà ông đang ở thăm được gịoi là nước Thụy Sĩ ông ta rất ngạc nhiên!
- ồ thế mà tôi cứ tưởng là chúng ta đangtham quan Ba Lan cơ đấy.Nào,hay ta thử đi thăm Ba Lan xem sao...
Có một lần,khi mọi người đang say sưa nói chuyện về ông Zeinel như mọi bữa thì Mentin bỗng hỏi chen vào:
- Ba ơi, ê1u ông ta dốt nát,vô học và lại lường biếng quá quắt như vậy thì làm sao ông ấy làm giàu được hả ba/
Mẹ tôi liền mắng át đi:
- Này, mày có im miệng đi không,đừng có nói leo vào chuyện của người lớn!
Ba tôi thấy cần nói thêm cho rõ:
- Đầu óc con chưa thể hiểu được một số chuyện của người lớn,con ạ...
Chị tôi sẽ đính hôn với con trai ông Zeinel.Lễ đính hôn tuy chưa tiến hành nhưng công việc coi như đã xong.Tôi không nhớ là bạn đã nhìn thấy chị tôi chưa nhỉ?Chị ấy không giống tôi lắm,hay nói đúng hơn là tôi không giống chị tôi mấy.Chị tôi đẹp lắm..
Trong nhà,ba mẹ tôi không nói gì về lễ đính hôn với tôi cả,chị tôi cũng không cho tôi và Mentin biết.Nhưng bọn tôi biết hết,Mentin còn biết trước cả tôi vì nó rất nhạy cảm với bầu không khí khác thường trong gia đình.Mẹ tôi có vẻ vui lắm,vừa làm vừa hát luôn,còn chị tôi thì không giấu được sự sung sướng,ngượng ngập.Niềm vui lộ ra ở mỗi bước đi,giọng nói của chị ấy.
Một hôm Mentin thầm thì vào tai tôi:
- Này chị có biết không,chị Hai lấy chồng đấy!
- Thế thì tốt chớ sao?
- Nhưng mà chị có biết chị ấy lấy ai không nào?
- Chị ấy lấy ai thế,em biết không?
- Lầy con ông Zeinel đấy!
Thấy tôi chẳng nói gì sau cái tin mà nó cho là rất giật gân ấy,Mentin nổi cáu:
- Chị không biết gì à?Chị Hai lấy con ông Zeinel đấy.
-Thế thì sao?Làm gì mà em phải nổi giận thế?
- Hừ,như vậy là chị cũng về một phe với ba mẹ chứ gì?
- Chị không quan tâm đến chuyện này...
Trong nhà ,Mentin chơi thân với tôi nhất,thế mà nó cũng giận tôi thật sự.
- Sao chị lại không quan tâm được! Nó hét lên với tôi và bất bình: Chị phải biết là em không muốn thế,Không thể thế này được, chị biết không?
Sợ nó càng cáu hơn nên tôi nhịn,nín thin không nói gì.Lúc đó Mentin lại tiếp,giọng tức tối:
- Thế chị không luôn nghe họ nói nào là cái ông Zeinel con lừa,nào là đồ súc vật và bao nhiêu cái xấu khác của ông ta đó sao? Thế mà họ lại muốn chị Hai lấy con một ông như vậy.
- Chị không thấy có sự liên quan nào giữa bố và con trong chuyện này cả.Tôi định khuyên giả Mentin cho nó bớt giận.
- Thế à.. Nhưng chị có biết con ông ấy ra sao không? cả anh ta cũng không thể học cho xong trung học, mặc dù đã được bố bỏ tiền thuê thầy giáo dạy riêng,đã đút lót tiền của khắp nơi cho anh ta lên lớp...Những lời nói đó của người lớn là dối trá hay sao nào? Ba và các chú khác chả nói thế hàng ngày là gì?
- Này,chớ để mẹ nghe thấy em nói những lời đó.Mẹ sẽ đánh vào đít cho đấy.Người lớn hiểu công việc hơn chị em mình mà em.Tôi lực lời khuyên nó.
Nhưng Mentin giận đỏ mặt tía tai và không chịu thôi:
-đấy em biết chị rồi mà ,chị cũng về phe với họ mà.Em còn mình với cả ba cơ...
- Sao vậy em?
- còn sao nữa.Mọi người đều nói xấu ông Zeinel đủ chuyện,thế mà tất cả vẫn đi làm cho ông ta,phục vụ ông ta. Tại sao lại như vậy?
Nó quay ngoắt về phía khác và bỏ đi.Rõ ràng cu cậu sợ tôi nhìn thấy nó vì khi nó nói những câu cuối cùng tôi đã thấy cậu ta rơm rớm nước mắt rồi.
Từ hôm đó, Mentin trở nên khó bảo và rất lỳ lợm.Bắt đầu có bao nhiêu chuyện không tốt trong sổ liên lạc của nó: Nó hỗn láo,nó không làm bài,không học hành gì cả.Ba tôi rất lo lắng,hết khuyên nhủ đến dọa dẫm nó đủ điều.Nhưng vô hiệu ,nó vẫn chứng nào tật ấy.Tệ hơn nữa, nó còn bỏ học đi hoang nữa kia.Rồi thì nó đua đòi, đánh lộn với bọn trẻ con khác nữa.Sáng ra, mẹ tôi dẫn nó đến trường,vào tận cửa lớp,thế mà khi mẹ tôi vừa đi khỏi là nó cũng biến luôn.
Khi ba tôi muốn hỏi xem tại sao nó lại đổ đốn ra như vậy thì nó chỉ im lặng,nhất định không nói gì.tôi cũng thử dùng tình cảm đề khuyên giải nó một cách nhẹ nhàng,Mentin liền ngắt lời tôi bằng một gịong rất nguời lớn,làm tôi đờ ra không nói thêm được câu nào:
- Chị hiểu làm sao được những chuyện đó!...
Mentin đã làm cả nhà không yên.Mẹ tôi khóc lóc,còn ba tôi thì luôn cáu gắt lo âu.
Một hôm trời tối đã lâu mà vẫn chưa thấy Mentin về ,cả nhà phải chia nhau đi các ngả tìm nó.Tìm khắp nơi chẳng thấy nó đâu cả,cả nhà lo lắng.Mẹ tôi phát khóc lên.Mấy người bạn của ba tôi cũng chạy đến an ủi mẹ tôi.Mọi người đang nghĩ cách đi tìm kiém một lần nữa thì cu cậu mò về.
Trong nhà không khí trầm hẳn xuống,rất khó xửa.Mấy ông hàng xóm trước đó đã khuyên ba tôi đừng có đánh mắng nó.Tất cả coi như không có gì xảy ra.Một lát sau ba tôi gọi Mentin lại và lựa lời khuyên nhủ nó,giọng ba tôi lúc đó sao mà dịu dàng,ngọt lịm:
- Này,con trai của ba,nếu không đi học,đến trường không chịu làm bài,chỉ lêu lỏng thì chẳng nên người đâu con ạ.Người ta ai càng chăm chỉ bao nhiêu thì càng no ấm,hạnh phúc bấy nhiêu.Ngay từ bé cần phải chịu khó học hành để có lưng vốn đảm bảo cho tương lai,cuộc sống sau này thêm dễ chịu.Phải cần cù con à...
Đó là những lời dạy bảo muôn thuở của ba tôi.Lúc đóo mấy chú bạn của ba cũng mỗi người một câu nói thêm vào:
- Tay làm hàm nhai con ạ...
- Có làm thì mới có ăn,con ơi...
- Muốn sung sướng thì phải làm việc và chỉ có làm việc mới khá được, con ạ...
Mentin nãy giờ im lặng ra dáng suy nghĩ,chợt ngửng lên đột ngột hỏi:
- Vậy người đi làm đuợc bao nhiêu tiền?
- Con nói sao? Càng làm nhiều thì lương càng nhiều chứ sao nữa.
- Thế người thật chăm chỉ có được nhiều tên bằng ông Zeinel không ba?
Câu hỏi của Mentin làm tất cả mọi người im lặng.Ai cũng hiểu nó định nói đến điều gì. Một lúc sau ba tôi mới gắng gượng tiếp tục câu chuyện:
- Thì ba mẹ cũng từng là trẻ con.Tất cả mọi người đều đã là trẻ con mà...Nhưng hồi đó ...
Mentin bỗng ngắt lời ba!
- Ai không làm việc thì sẽ có nhiều tiền phải không ba?
Ba tôi phát cáu:
- Thế là thế nào? Vậy ra ba mày nói láo ư?
Mentin khóc òa lên,nó nói qua tiếng nức nở:
- Ba mẹ nói thiệt đi,chăm chỉ hay lười biếng là tốt? Tại sao mọi vẫn chê ông Zeinel lười biếng.Chính ba và mấy chú bảo ông ta ngu, thộn ,đầu bô đấy thôi .Thế mà ông ta có nhà máy,cửa hàng,công ty ..rồi xe hơi,nhà lầu nữa...Con ông ấy cũng lại dốt nát,ngu đần không chịu học hành gì cả...Mentin chợt thôi khóc và gào lạc cả giọng:
- Con không đi học nữa đâu.Con chẳng cần học làm gì hết.Con sẽ gìau hơn cả ông Zeinel cho mà xem.Con sẽ bắt mọi người làm việc cho con.Ông Zeinel chả vẫn làm thế là gì...Rồi nó chạy vào phòng ngủ khóc tức tưởi.Ba tôi lặng nười đi,mãi mới nói được:
- Được rồi, được rồi con ạ,mày muố làm gì thì làm.Nếu mày không muốn đi học nữa thì thôi, ba không ép...
Mẹ tôi vào buồng tắm,dẫn nó đi rửa mặt.Một ông bạn của ba tôi nhận xét:
- Đó là lỗi của chúng ta.Chúng ta đã nói bô bô đủ thứ chuyện trước mắt nó nên mới đến nông nỗi này.Lẽ ra không nên nói những chuyện đó tướng mặt trẻ con.
Vợ ông ta ra hiệu cho ông ta bằng mắt về sự có mặt của tôi ở đó. Một ông khác nói tiếp:
- Nhưng mà thằng cháy nó nói cũng đúng lắm đấy.Chúng ta đã học bao nhiêu năm rồi,kết quả được gì?Có phải tất cả chúng ta đều phải nhờ vả cái lão Zeinel ấy không? Sự thật là như vậy.
Ba mẹ tôi đã hiểu rằng Mentin đổ đốn là do cả nhà cứ muốn cuộc đính hôn giữa chị tôi và con ông Zeinel.Mọi việc được xem xét và bàn bạc lại.Vài ngày sau ba mẹ tôi chính thức từ chối lời cầu hôn của con ông Zeinel.Rồi chị tôi cũng xin được việc làm và đi làm.Chị ấy đã chán ngấy sự nhàn rỗi,ở không ,suốt ngày ngáp ruồi.Thực ra chị ấy cũng chẳng thiết tha gì với việc đính hôn vừa qua.Lúc này chịâ1y có vẻ khoan khóai vì vẫn tự do lại được đi làm.
Sau đó hai ngày Mentin đi học trở lại và như cũ.Nó trở nên một học sinh ngoan và chăm chỉ chả kém gì tước.Có lẽ nó nhận thấy trách nhiện đã làm lỡ cuộc đính hôn của chị tôi nên cu cậu cố gắng học tốt hơn và ngoan hơn chăng?
Không khí gia đình trở lại hòa thuận vui vẻ,nhưng Mentin không còn gần gũi tôi như trước nữa.Nó giận tôi đã không về phe với nó trong chụyên cũ.Thực tình tôi cũng thấy nó đúng.Song tôi làm sao mà có thể làm giống nó được.
Tôi viết thư này cho bạn sau bữa tối.Thư đã dài và tôi cũng rất buồn ngủ.Tôi đi ngủ đây.Mai,chủ nhật mẹ tôi hứa cho chúng tôi đi xem múa rối.
Chào tất cả các bạn.Chúc bạn luôn vui vẻ.
Bạn gái
Zeynep

Bài học luân lý (1)


Istanbun 30-11-1963
Bạn Zeynep thân,
Cách đây hai ngày tôi đã nhận được thư bạn.Tôi đã muốn trả lời bạn ngay lập tức nhưng kẹt một nỗi thầy giáo cho nhiều bài tập về nhà quá.Chính vì thế mà mãi tôi chưa viết được dòng thư nào cả.
Dần dần,bọn tôi bắt đầu có cảm tình với thấy giáo mới.Trong lá thư trước,tôi đã kể cho bạn nghe chuyện chúng tôi trả lời thầy hiệu trưởng khi thầy đến thăm lớp tôi.Sau việc đó,bọn tôi tưởng thầy sẽ giận tôi và Đemir lắm.Nhưng không phải vậy.Ngay cả tôi, trong đêm liên hoan đã làm đảo lộn hết cả việc thầy làm,thầy cũng chẳng giận tí nào.
Gần đây,thấy giáo tôi có vẻ chú ý nhiều đến các bài học luân lý,đặc biệt là các bài giảng về sự hy sinh,xả thân vì nghĩa cả.Thấy hay kể một vài câu chuyện về các tấm gương trẻ con biết hy sinh quên mình vì một mục đích nào đó.Kể xong,thầy thường đặt câu hỏi để chúng tôi suy nghĩ:
- Các em học được gì qua chuyện này?Chúng ta có thể rút ra kết luận thế nào?
Bạn có biết tại sao thầy lại khóai tôi không?Bởi vì tôi hay phát biểu và thường tôi rút ra những kết luận đúng theo ý muốn của thầy.Thầy hay khen tôi:
- Hoan hô Acmét! Em nói rất đúng.
Sau đó thầu nói với cả lớp:
- Thế đấy các em ạ.Các em cũng phải luôn luôn có ý thức xả thân vì tổ quốc như em bé trong câu chuyện tôi vừa kể cho các em nghe.
Nhưng có lần,trong lớp tôi đã xảy ra tranh luận.Đó là vì tôi đã chán ngấy cái kiểu rút ra kết luận theo ý thầy. Hôm đó,chẳng hiểu sao tôi lại muốn nói khác đi,tôi muốn nói theo ý riêng của mình.
Đại khái câu chuyện thầy kể cho chúng tôi như sau:
" Hồi chiến tranh có một bé nhà nghèo trạc tuổi bọn mình đã tham gia du kích.Một hôm nó nhận nhiệm vụ canh gác,theo dõi tình hình địch.Nó trèo lên một cây cao ở giữa cánh đồng để quan sát sự di chuyển của quân địch.Thấy giặc vào làng,em chạy về báo cho chỉ huy du kích,đến giữa đường thì trúng đạn.Mặc dù bị thương nặng,em vẫn cố gắng vè được sở chỉ huy báo cáo tin quan trọng cho quân ta.Em tắt thở trên tay những đồng đội lớn tuổi hơn..."
Vừa kể xong thầy vội vàng chỉ tôi:
- Nào,ácmet, hảy cho cả lớp biết chúng ta học được gì qua câu chuyện này?
- Nhưng thưa thầy,sự việc có xảy ra nhưng trong chụyên không ạ? Hay đó chỉ là một câu chụyên sáng tác để chúng em phải rút ra những bài học về sự hy sinh,dũng cảm của một gương sáng thiếu nhi ạ?
Thầy giáo tôi bị một cú bất ngờ, ông không ngờ tôi lại hỏi như vậy.Một lát sau ông hỏi tiếp:
- Em bảo sao?Thật hay không thật có gì quan trọng?
- Thưa thầy, một câu chuyện thật rất khó có thể xảy ra như vậy được ạ.
- Tại sao em nói thế?
- Em không hiểu tại sao việc theo dõi địch là một việc quan trọng,người lớn không làm lại để một đứa trẻ 10-11 tuổi làm.Và chẳng hiểu sao lại đặt trạm quan sát ở giữa đồng trống để một đứa trẻ bị chết oan uổng...
Thầy sốt ruột ngắt lời tôi:
- Tất nhiên,đây chỉ là một câu chuyện sáng tác thôi...sau thầy hỏi cả lớp:-
- Các em cũng suy nghĩ như A'cmet cả ư?
- Không,không ạ? Tất cả lớp kêu kên,Chengis đứng dậy,dõng dạc nói:
- Chúng ta phải luôn sẳn sàng xả thân vì tổ quốc,phải dũng cảm không sự hy sinh.Chuyện kể muốn nhắc nhở ta như vậy.Rồi nó quay nhìn tôi như nhìn một con quái vật.
Chỉ duy nhất có Đenir đồng tình với tôi:
- Thưa thầy, em cũng thấy như A'cmet ạ...
Thấy hỏi cả lớp:
- Theo các em thì tại sao A'cmet và Đenir lại suy nghĩ khác các em ?
Lại Chengis to mồm nói:
- Thưa thầy tại các bạn ấy hay như thế lắm ạ...Ra vẻ ta đây khác người...
Ngay lúc đó chuông báo hết giờ vang lên.Thầy nói:
- Thôi được .Có gì chúng ta sẽ tiếp tục thảo luận vào giờ học chiều nay.
Thật sự tôi thấy rất may vì đã đến giờ nghỉ.Nếu không thầy mà hỏi nữa tôi sẽ chẳng biết nói sao.Ra chơi,Chengis nhái tôi:
- ái chà,ông bạn định chơi trội đấy!
Selma thì đe dọa:
- Muốn khác người ư?Rồi sẽ chẳng hay ho gì đâu!
Tôi hoang mang,chả lẽ mình chơi trội với chúng bạn thật sao?Nhưng sự thật tôi không tin câu chuyện thầy kể chút nào.Trái lại bọn bạn cùng lớp thì tin lời thầy lắm,vì ảnh hửơng của câu chuyện khá rõ.Bằng chứng là giờ ra chơi,nhiều ngọn cây cao trong sân trường đã bị chiếm làm đài quan sát địch.Bọn bạn tôi thi nhau nã súng máy bằng miệng và dùng tập cuốn tròn lại làm ống nhòm nhìn ra xa.Tôi thờ ơ ngồi trên ban công xem, chúng chơi trò chơi mới ấy một cách say mê.Ơ' một ngọn cây ngay gần cửa sổ chỗ tôi,Chengis và Huseyn đang cãi vã:
- Để tao trinh sát cho!
- Tao chứ.
- Tao chứ.
Tiếng Huseyn to nhất:
- Nhiệm vụ này chỉ huy giao cho tao.Đây là đài quan sát của tao chứ!
Chỉ lát sau tôi đã nghe tiéng khóc của nó ở dưới đất chỗ gốc cây.Chúng tôi chạy tới xem thì thấy nó bị thương do ngã từ trên cây xuống.May mà vết thương cũng không nặng lắm và người ta đã băng bó cho nó ngay.Chengis tụt vội từ trên cây xuống,mặt nó xanh như tàu lá.Ai cũng hiểu là hai đứa xô đẩy tranh giành trên cây và Huseyn đã ngã.Nhưng khi thầy giáo hỏi thì Huseyn không nói ai mà nó tự nhận lỗi:
- Thưa , không ai xô em cả ạ,em bị trượt chân ngã đấy ạ. Hành động ấy của Huseyn làm tôi suy nghĩ mãi.
Chiều hôm đó thầy giáo lại nói:
- Nếu sự hy sinh lại có tính chất chủ định cho mọi người biết và khen ngợi hành động đó thì không phải là hy sinh thực sự...
Tôi phân vân,vậy hành động của Huseyn có phải là một sự hi sinh không?
Hôm sau lại một bài giảng về sự hy sinh xả thân vìn ghĩa.Thầy giáo kể một câu chuyện đại ý:"Có một đứa trẻ vì nhà nghèo phải đi ăn cắp để lấy tiền mua thuốc cho mẹ đang bị ốm.Nó bị bắt quả tang khi đang ăn cắp và bị kết tội.Một đứa trẻ khác tự nhận tôi về mình để cứu giúp đứa kia"Câu chụyên khá đơn giản nhưng lại quá vô lý,song tôi không dám nói,chỉ sợ thầy cho rằng tôi muốn chơi trội....Nhưng rõ ràng ở đây ,người ta đã lẫn lộn giữa cái ngốc nghếch trẻ con và sự hy sinh cao thượng.
Thầy giáo tôi thích thú đề tài này đến mức đã bàn với các giáo viên lớp 5 khác và quyết định mở một cuộc thi viết trong học sinh về sự hy sinh,xả thây vì nghĩa.Cuộc thi phát động sôi nổi làm cả trường phải chú ý. ở lớp tôi thầy giáo hy vọng ở tôi rất nhiều.Riêng tôi muốn viết một câu chuyện về đề tài này theo ý thích của tôi.Tôi vùi đầu,chăm chỉ viết ba ngày liền mới xong.
Tóm tắt câu chuyện tôi viết như sau:
Một đứa trẻ có em bị bệnh nặng.Nó rất thương em nên ngày đêm buồn rầu lo lắng.Cẳhng có cách gì hơn vì nghèo không có tiền chạy chữa,nó thường cầu nguyện:"Lạy Trời,Phật, đừng giết em con.Hãy giết con đi! Con xin thế mạng cho đứa em bé bỏng của con".Một đêm trong mơ nó thầy một vị thần hung dữ đến nói với nó:" Nào,hãy theo ta"Như vậy ,lời cầu nguyện của nó được chấp thuận."TRời cho mi thế mạng đứa em.Em mi sẽ được sống".Nhưng đứa trẻ không muốn chết,nó lạy van kêu nài với ông thần:" Đừng giết con!Con chỉ cầu nguyện như mọi người thôi chứ con đâu có muốn chết.Đừng giết con!"Trong giấc ngủ nó la thét đế nỗi mẹ nó phải tỉnh giấc dỗ dành nó:" Ôi, con tôi nằm mơ ghê quá.Tại con đạp tung hết chăn ra ngòai,bị lạnh nên mơ xấu đấy mà.con đắp chăn vào ngủ đi".
Tôi đọc câu chuyện viết xong cho ba,mẹ, tôi nghe.Ba tôi rất hay khen ngợi những cố gắng văn học của tôi,nhưng lần này nghe tôi đọc xong ông nhăn mũi tỏ vẻ không thích thú. Ông chú tôi nghe bài viêt cũng chê tôi dở.Chẳng biết tôi có thể hiện được những hiểu biết của mình về sự hy sinh dũng cảm không? Nhưng trong câu chuyện tôi đã nghĩ ra được đã có ý chọc ghẹo những bài học sáo rộng,không thực tế.
Ngày thi đã đến.Tất cả học sinh lớp 4 và lớp 5 tập trung ở trên hội trường lớn.Các thầy cũng có mặt đông đủ ,thầy hiệu trưởng làm chủ tịch hội đồng thi.Lớp tôi chọn ra được sáu hôc sinh dự thi,lớp 5B có năm.Sau khi rút thăm, tôi là học sinh thứ tám lên đọc bài viết của mình.Đọc xong nhìn qua bàn các thầy cô ngồi,tôi hiểu rằng bài thi của tôi sẽ không đọat gỉai. Nhưng các bạn thì trái lại,chúng nó có vẻ rất thích,tràng vỗ tay trong hội trường kéo dài khá lâu. Khi các bài thi đã được đọc hết ,hội đồng chấm thi vào họp kín để quyết định trao các giải thưởng.Các thầy giáo đi hết, hội trường bắt đầu náo lọan,nô đùa,chạy nhảy,la hét ầm ĩ cả lên.Nhiều đứa dùng dây thun bắn những viên đạn giấy lọan xạ.Những viên giấy vo tròn,tuy nhỏ mà bắn rất đau về chụyên nhắm bắn này tôi không thông thạo lắm.Thậm chí tôi cũng chẳng biết ném một hòn đó trúng địch dù chỉ cách 5-7 mét.Bạn bè vẫn chế diễu tôi là đồ con gái...
Đang thơ tâ3n chơi,bất ngờ tôi bị một viên đạn giấy bắn trúng gáy,đau điếng người.Tức điên người, tôi quơ đại một dây thun của đứa bạn ứung cạnh và bắn một phát thật mạnh về hướng đã bắn tới tôi.Ôi thật là một viên trái phá bất hạnh...Đúng lúc đó ban giám khảo tiến vào hội trường ,đi đầu là thầy hiệu trưởng đáng kính.Viên giấy của tôi bay thẳng vào trán thầy như một viên đạn thật sự.Nét đau đớn lộ rõ trên trán thầy hiệu trưởng,ông vội đưa tay lên xoa xoa trán.Mắt thầy long lên giận dữ.Thầy giáo của lớp 5B đứng ngay lên bục cảnh cáo chúng tôi, thầy ra lệnh:
- Ai vừa bắn hãy bước ra khỏi chỗ ngay lập tức!
Tôi rất sợ hãi, đang định bước ra thú tội thì thầy giáo lớp tôi đã lên bục đe dọa học sinh:
- Nếu kẻ bắn không nhận lỗi ngay thì tất cả học sinh ở đây sẽ bị phạt.Từ nay đến tối không ai được ra khỏi đây, phải ngồi tại chỗ hết!
Cuộc thi thế là hỏng, chả còn ai nhắc đến nó nữa.Tôi đứng dậy buồn rấu thú nhận:
- Thưa thầy, chính em đã bắn ạ...
Thầy hiệu trưởng nhìn tôi từ đầu đến chân:
- không, không phải em bắn...
- Thưa thầy, đúng là em đã bắn đấy ạ.
- ồ, không! Tôi biết đọc ý nghĩ trong mắt người khác.Em không phải là đứa đã bắn viên giấy đó.Kẻ có lỗi nhất định không chịu nhận.Còn em thì sợ các bạn bị phạt oan uổng nên em đã đứng ra nhận hết lỗi về mình có phải không? Em muốn cứu giúp tất cả các bạn chứ gì?
Trong đầu tôi không hề có ý nghĩ đó.Tôi ấp úng:
- Thưa thầy... Em không cố ý.... em không muốn thể...em không nhắm vào thầy.Em nhắm vào chỗ khác nhưng em bị trượt tay.... Xin thầy tha lỗi cho em ạ.
Thầy hiệu trưởng đi lên bục giảng và bằng một giọng nói trang trọng rất cảm động, ông nói:
- Này đây, tất cả chúng ta đã chứng kiến tận mắt một ví dụ điển hình về sự hy sinh,xả thân vì người khác.Bãn của các em đã nêu một tấm gương sáng ngời về lòng dũng cảm.Mặc dù không hề có lỗi, em ấy đã thú nhận lội ,để bị phạt một mình còn hơn để tất cả các em phải chịu.Hành động đẹp đẽ này đã cho các em một bài học, vì thế ,thầy sẽ tha thứ cho tất cả các em .Câu chuyện em ấy viết chưa được hay lắm nhưng hành động của em ấy rất đáng nếu gương.Thay mặt ban giám khảo , thầy tuyên bố em ấy được giải nhất.
Thế đấy,bạn thử nghĩ xem,tôi còn biết làm sao.Mọi sự đã đảo lộn lung tung.Tôi đang ở địa vị một kẻ có tôi trở thành tấm gương về sự hy sinh dũng cảm vì người khác.Bạn có tin được không ,thật là một câu chuyện ngược đời phải không bạn?
Chẳng biết bạn nghĩ sao,chứ tôi thấy ngày tháng như đứng nguyên tại chỗ vậy.Tôi đã chế ra một cuốn lịch đặc biệt để tính xem đến kỳ thi cuối năm còn bao lâu nữa.Bạn phải ế6t rằng chúng chẳng còn bao nhiêu ngày nữa đâu!
Chúc bạn khỏe và vui
Bạn
Acmét
(1):Những đứa trẻ biết hy sinh vì nghĩa cả.

Sự hối tiếc


Istanbun 7-12-1963
Zeynep,
Bạn rất thích những lá thư của tôi, bạn khen để tôi cố viết cho hay, cho thú vị hơn chứ gì? Dù sao tôi cũng xin cảm ơn bạn đã động viên khuyến khích tôi.Nhưng thư trước có lần bạn viết: Thư tôi tòan những chụyên buồn cười.Rất tiếc lần này tôi bắt buộc phải kể những chuyện không vui lắm.Chính thầy giáo đã kể cho chúng tôi nghe câu chuyện này,làm tôi vô cùng cảm động.
Sáng hôm kia, trong giờ tập đọc,thầy gọi Huseyn lên bảng đọc bài.Khi nó đọc đến đọan nói về sự hối tiếc, thầy giáo đã cho dừng lại để giảng kỹ cho chúng tôi hiểu khái niệm tình cảm này.Sau khi đã nói khá nhiều thầy hỏi cả lớp:
- Các em đã rõ thế nào là sự hối tiếc chưa?
Tất cả đồng thanh trả lời:
- Thưa thầy rõ ạ.Thầy giáo nói tiếp:
- Thế thì bây giờ các em hãy cho thầy một vài ví dụ.Nếu các em đã hiểu cả rồi.
Bạn có nhớ Yasa không?Chắc bạn còn nhớ, lúc nào nó chẳng ngồi bàn cuối lớp.Đó là một học sinh chúa trùm nghịch ngầm,lúc thì nó sọan tem chơi,lúc nó vẽ tranh vui quấy phá.trêu chọc mọi người.Thầy giáo chỉ ngay nó và hổi:
- Yasa, trong đời đã bao giờ em phải hối hận lần nào chưa?
Yasa đâu có nghe thầy giảng cho nên chả hiểu mô tê gì về sự hối tiếc cả.Nhưng là một đứa trả khá láu lỉnh, nhanh trí, nó đắn đo suy nghĩ một giây, nếu trả lời có thế nào thầy cũng hỏi tiếp thì gay, nó liền trả lời :
- Thưa thầy chưa bao giờ ạ,em chưa gặp chuyện đó.
Thầy giáo vặn lại nó:
- Sao vậy? Chả lẽ trên đời có người chưa bao giờ phải hối hận điều gì hay sao?
Nó vẫn kiên quyết trả lời:
- Riêng em thì chưa bao giờ ạ!....
Bạn có nhớ Nese không?cái con bé lắm mồm, lắm miệng và chuyện gì cũng ra vẻ biết hết cả ấy mà.Lúc nào nó cũng ra điều ta đây học giỏi.Nó hay nhìn thẳng vào hai mắt thầy, đợi thầy gọi lên bảng khi nó thuộc bài.Hôm nay nó ngọ nguậy liên tục cho thầy để ý rồi giơ tay rõ cao:
- Thưa thầy em ạ. Em xin nói ạ...
Thầy giáo thấy và chỉ nó:
- Nào, em nói đi.Có phải em đã từng hối tiếc về một hành động nào đó trong đờip , có phải không.Em hãy nói cho các bạn nghe coi.
Con bé vội vàng trả lời theo ý thầy:
- Vâng ạ, em đã từng gặp phải một chuyện hối tiếc...
- vậy thì em kể cho mọi người nghe đi....
Nhưng Nese bị hẫng, chắc nó không ngờ thầy lại bắt nó kể. Để thóat khỏi tình cảnh nan giải đó, nó hỏi lại thầy:
- Em phải kể chuyện nào ạ?
Cả lớp cười ồ.Thật đáng thương cho Nese, chắc nó phải hỏi vậy để có thì giờ mà bịa ra một chuyện gì đó thôi.Thầy giáo tường ngày khá nghiêm nghị , lúc đó cũng mỉm cười.
- sao thế Nese?chả lẽ em đã nhiều lần phải hối tiếc thế rồi kia à?...Thì hãy kể một chuyện nào đó xem sao?.
Cũng như mọi lần,Nese bắt đầu ho khan và nuốt nước miếng liên tục.Sau mỗi câu, thậm chí sau cả mỗi từ nó lại nuốt khan ực một cái.Hôm đó nó nói mãi không hết một câu.Nó bắt đầu câu chuyện đại khái như sau:
- Thưa...chúng ta cần kính trọng nười già và yêu mến trẻ con....
Nese đã làm cả thầy giáo cũng sốt ruột, khong biết nó định kể gì sau lời khuyên chung chung ấy.Thầy hỏi nó:
- Rồi ...sau đó thì sao?
Nese tiếp tục nặn ra,khó nhọc từng câu:
- Có một bài mẹ đang dạy dỗ khuyên bảo đứa con đủ thứ trong nhà thì có một người đến gõ cửa.Bà ta nhìn ra cửa sổ xem ai, đó chính là bố chồng của bà ta. Người đàn bà bảo con: "Hãy ra mở cửa cho ông nội.Nói với ông là mẹ không có ở nhà nhé!" Đứa trẻ ra mở cửa :" Nội ơi, mẹ con đi chợ rồi!" Ông già bảo đứa cháu:" Cháu vào nói với mẹ,đã múôn nói dối thì đừng ra đứng cửa sổ nữa!" Rồi ông ta bỏ về....
Sau khi nuốt khan mấy lần nữa, Nese im lặng không nói gì thêm.Thầy giáo hỏi nó:
- Chuyện xảy ra với em thế à?
Nese đỏ mặt lên:
- Không ạ, đó là em đọc đượcở trong sách.
- Thế thì tại sao em lại hối tiếc?
- Thưa thầy em đâu có hối tiếc, người đàn bà trong chuỵên mới phải hối tiếc, vì đã nói dối bố chồng chứ ạ...
Thầy còn gọi mấy ưúa học sinh nữa, nhưng chẳng có đứa nào nói đựơc một chuỵên gì về sự hối tiếc của bân thân mình.Chúng kể khá nhiều chuyện,nhiều sự việc rất hay,nhưng tòan là chuyện của người khác, giả thiết rằng có sự hối tiếc.
- Có lẽ các em chưa thật hiểu thế nào là sựhối tiếc chăng?Một người sẽ cảm thấy hối tiếc khi gặp chuyện rất buồn.Người đó phải thấy tiếc vì hành động của mình đã làm người khác phải gánh chịu hậu quả xấu...Suy nghĩ một lát thầy nói tiếp:
- Thầy sẽ kể cho các em nghe một câu chuyện làm ví dụ, để các em hiểu rõ việc này.
Chúng tôi im lặng lắng nghe thầy,trong lớp không còn nghe thấy một tiếng động nhỏ ngòai tiếng nói của thầy:
- Hồi đó thầy đang học trường trung học.Thầy hiệu tưởng của trường nổi tiếng là người rất nghiêm khắc...
Tôi vểnh tai lên mà nghe, giọng thầy,tâ2m ấm,â1t cảm xúc:
- Dịp ấy ,khỏang đầu năm học.Lớp thầy có thêm một học sinh mới,từ trường khác chuyển tới.Chúng tôi lcũng chưa kịp biết tên của cậu ta là gì.Chỉ kịp để ý là lúc nào cậu ta cũng đút tay trái vào túi quần. chưa bao giờ chúng tôi thấy cậu ta bỏ cánh tay đó ra ngòai.Chẳng biết vì sao,cậu ta còn rất ít làm quen với các học sinh khác.Vì thế cũng chưa ai có dịp hỏi xem tại sao cậu ta cứ đút tay vào túi quần nhưng vậy. Một hôm, trong giờ ra chơi chúng tôi đang vui đùa trên sân trường thì thấy hiệu trưởng đi qua giữa đám học sinh.Chúng tôi chợt thấy thầy gọi cậu bạn mới lại. Cậu bạn vô tình đi qua trước mặt thầy mà tay vẫn bỏ nguyên trong túi quần.Nghe thầy giáo to tiếng với cậu bạn,cả lũ chúng tôi xúm quanh xem sự thể sẽ ra sao.Tôi đã nói là thầy hiệu tưởng rất nghiêm khắc.Lúc đó ông bắt đầu nổi cáu:
- Tại sao em bỏ tay trong túi?Em không biết xấu hổ à? Cậu bé không trả lời, mặt cúi gầm xuống đất. Học sinh đã quây tròn xung quanh hai thầy trò thành một vòng rộng. thầy hiểu trưởng quát to hơn:
- Em bỏ tay ngay ra khỏi túi!
Cậu bé đứng im , không nói gì.
- Này, mày có nghe thấy gì không hả? Tao nói với mày đấy, mày điếc à?
Cậu bé run run,lắp bắp:
- Thưa thầy con có nghe thấy ạ...
- Thế tại sao mày không rút tay ra? Bỏ ra ngay!
Cậu bé chậm chạp ngẩng đầu lên nhìn các bạn xúm đông xúm đỏ xung quanh rồi nhìn thầy hiệu trưởnglưỡng lự.... rồi tay cậu ta vẫn để nguyên trong túi quần.Thầy hiệu trưởng đã phát cáu lên cực độ,ông hét:
- Mày không muốn bỏ cái thói du công của mày đi, có phải không? Tao bảo lần cuối: rút tay ra!
Cậu bé lắp bắp cái gì đó rồi đứng im như hóa đá.Tức giận quá, ông hiệu trưởng tát cho nó một cái như trời giáng. Bị mất thăng bằng,cậu bé ngã nhào xuống đất. Chúng tôi chết lặng người, không một tiếng động nào.Lúc đó, cả ông hiệu trưởng cũng lặng đi. Tay cậu bé bật ra khỏi túi chống xuống đất như một khúc cây. Đó là một cánh tay cụt, đã mất hết cả bàn tay. Chúng tôi chợt hỉêu rằng cậu bé xấu hổ về cánh tay cụt.Vì thế nó hay né tránh bạn bè và luôn luôn bỏ tay vào túi.
Đột nhiên thầy hiệu tưởng ràn rụa nước mắt. Ông cúi xuống nâng cậu bé dậy và nói với nó bằng giọng thật dịu dàng:
- Trời ơi... Tại sao em không nói cho thầy biết từ đầu .
Sau đó thầy dắt tay nó vào phòng làm việc của thầy. Từ lần xảy ra ấy,chúng tôi không còn gặp lại cậu bé cụt tay ở trường nữa. Về sau chúng tôi được biết, thầy hiệu tưởng đã xin lỗi cậu ta và cả gia đình về chụyên đó. Ông còn xin được đỡ đầu nó mãi mãi...Nhưng cậu bé chẳng bao giờ đến trường tôi nữa. Đó là câu chuyện mà thầy đã được chứng kiến tận mắt.
Thầy đã ngừng kể rồi mà tất cả chúng tôi còn yên lặng không ai nói câu nào, mọi người đều bị câu chuyện thu hút.
Chuông báo giờ nghỉ đã reo vang. Trước khi ra khỏi lớp, thầy giáo còn nói với chúng tôi:
- Thầy tin rằng hồi đó ông hiệu trưởng đã phải hối tiếc mại vì câu chuyện đáng buồn đó. nhưng thế gọi là sự hối tiếc đấy các em ạ.
Một lát sau, chợt Nese nhận xét:
- nhưng mà này, thầy giáo chúng ta cũng kể một câu chuyện hối tiếc của người khác đấy chứ... Chuỵên đó có xảy ra với bản thân ông đâu?
Yasa đã giải thích như thế này:
- Các bạn ơi tôi hiểu rồi.... Chẳng có ai nhớ ra sự hối tiếc của riêng mình.Ai cũng chỉ thấy xúc động về sự hối tiếc mà đáng lẽ ra người khác phải cảm thấy thôi.
Hôm sau đến lớp Đenir đã bô bô nói:
- Hôm qua tôi đã hỏi ba rồi, ba tôi nói đại khái thế này" Trẻ con chưa thể biết đến sự hối tiếc, bởi vì chúng chưa có đủ vốn sống,chúng chưa được chứng kiến nhiều viẹc trong đời để sau đó chúng phải hối hận. Muốn biết đến sự hối tiếc, tước tiên trả con phải lớn lên đã, chúng phải trở thành người lớn, rồi sau đó mới ế6t thế nào là hối hận..."
Tôi thấy lời giải thích này có vẻ hợp lý.Còn bạn, bạn nghĩ sao?
Mỗi buổi chiều đi học về,tôi đến vội hỏi mẹ tôi xem có thư từ gì của bạn không. Tôi hy vọng bạn sẽ luôn luôn trả lời tôi ngay sau khi nhận được thư. Mong bạn có nhiều sức khỏe.
Bạn thân thiết
Acmét.

Người cha của tám cô gái


Ankara 10-12-1963
Acmét,
Hôm sau tôi nhận được thư từ ngày 7.12 của bạn.Tôi cũng rất cảm động về câu chuyện thầy giáo các bạn kể.Trước mắt tôi hiện tra hình ảnh đứa trẻ cụt tay ngã xuống vì cái tát của ông hiệu trưởng.Thật là một cảnh tượng đáng buồn.
Bây giờ tôi nói qua chuyện khác,tôi có ưúa bạn tên gọi là Hicmét.Gần đây bạn đó có thổ lộ với tôi một chuyện bí mật. Thật ra tôi đã suy nghĩ mãi mới viết cho bạn về chụyên này. Hicmét không muốn ai trong lớp tôi biết câu chuyện của cậu ta kể cho tôi nghe. tôi cũng đã giữ mồm giữ miệng chẳng nói với ai lời nào. Nhưng còn bạn,bạn không biết Hicmét.Nên tôi kể chuyện này cho bạn biết,chắ ckhông phải tôi đã phản lời hứa.
Không phải tôi kể chuyện vui cho đâu, cũng chẳng phải để bạn biết thêm một bí mật đời tư cho thỏa trí tò mò.Tôi cũng muốn biết ý kiến của bạn,bạn nghĩ gì về một việc mà tôi suy nghĩ rất lung tung,có khi nó còn làm tôi lo lắng,chán nản nữa.
Những ngày đầu năm học Hicmét không làm tôi chú ý lắm so với các bạn khác trong lớp. Bởi vì phải nói,đó là một học sinh rất bình thường,lặng lẽ.Đầu tiên ai cũng tưởng nó là con trai.Này nhé, nó ,mặt giống hệt những đứa con trai khác,tóc cắt ngắn...Nó rất gày...Mà cũng chẳng kết bạn với ai.Không có bạn trai,cũng chẳng chơi với con gái...Nó là một ưúa kính đáo...Cả cái tên nó cũng không phân biệt được là trai hay gái nốt.
Một hôm trong giờ thể dục thể thao, khi cô giáo chia riêng thành hai nhóm con gái, con trai . Hicmet ở nhóm con gái. Tôi không để đâu hết ngạc nhiên. Từ đó tôi biết nó là con gái và tôi cũng chú ý đến nó nhiều hơn.
Mấy hôm rồi, khi đến trường,Hicmét rất buồn. Tôi đã hỏi nó tại sao nó lại buồn thế. Lúc đầu nó định không nói.Sau tôi hỏi mại nó mới thổ lộ:
- Mình cũng thấy cần được san sẻ nỗi buồn khổ trong lòng.Nhưng lại sợ nhê2u ưúa bạn khác biết,không thông cảm, chúng nó cười mình...
Tôi đã phải hứa,thậm chí thề danh dự sẽ không để lộ chuyện của nó cho đứa bạn nào trong lớp biết.Lúc đó Hicmét cho mình biết là ở nhà ba,mẹ nó có tới 8 đứa con, mà tòan là con gái cả...
Tôi bị bất ngờ, bởi vì hôm trước đó tôi thấy Hicmét đến trường với một nười anh.Nghe tôi hỏi, nó vội giải thích:
- Đó không phải là anh mình đâu, đó là chị mình đấy chứ.Nhưng chị ấy ăn mặc quần áo con trai.Chả ai biết chị ấy là con gái cả.
Tôi còn được biết các chị em khác của Hicmét đều ăn mặt quần áo contrai hết.
- Tại sao thế? Tôi hỏi rất tò mò:
- Bởi vì ba mình muốn thế...
- Nhưng mình chưa hiểu lắm...tôi nói với nó.
Hicmét lại giải thích cho tôi hiểu: Ba nó rất muốn có một cậu con trai.Khi đứa đầu lòng chào trời là con gái, ông ta rất buồn.Tất cả hy vọng ,ông dồn vào đứa trẻ thứ hai mà ông ta tin sẽ là con trai không thể khác được.Thậm chí ông ta chọn một cái tên con trai trước khi sanh đứa trẻ.Ông ta nghĩ rằng như thế chắcông sẽ có con trai...Khi đứa thứ hai cũng lại là gái, có lẽ hy vọng mà không được hoặc vìquá giận,ông chẳng nói chẳng rằng đến mấy ngày liền.Bạn bè khích lệ ông:" anh còn trẻ mà lo gì.anh còn có thể có nhiều con nữa!" "Nhưng nếu chúng tòan là con gái thì sao?...'Ông bực tức nói.Vợ ông có bầu lần thứ ba.Có ai biết rằng đứa trẻ thứ ba sẽ là gái đâu?Ông ta lại hy vọng ,ông lại chọn một cái tên con trai khác...Nhưng không chỉ có thế.Khi vợ ông vào nhà hộ sinh,ông đã mở tiệc rượu lớn với bạn bè để đợi hòang tử. Cuộc vui đang sôi nổi thì nhà hộ sinh báo về là ông đã có thêm một co con gái nữa.Lúc đó ông như phát điên lên.Xấu hổ với khách khứa và bạn bè,ông liền nói dối là ông có con trai.Tối hôm đó ông đã đóng kịch trọn vẹn và vui vẻ với tất cả mọi người.Sau đó ông cấm vợ con và nguời nhà không được hé răng đứa con mới sanh là con gái.
Sau cô con gái thứ ba, ông ta cho rằng bà vợ không thể sinh con trai được, thế là ông ly dị và lấy ngay một bà vợ khác.Nhưng bà vợ thứ hai không sinh một ưúa mà đẻ một lần hai đứa cũng toàn là con gái cả...Cùng ngày đó ông được tin bà vợ cả đã sinh một cậu con trai với người khác.Con người khốn khổ đó tự dày vò mình:"Trời ơi, mình mới ngu làm sao!Mình lại đi bỏ bà vợ cả ngay lúc bà ấy bắt đầu có thể sinh con trai!"
Ông ta không muốn tin rằng ông là cho của những 5 đứa congái, chả có đứa con trai nào ?Thật tôi chẳng dám nhìn mặt ai nứaÔng cằn nhằn và bỏ nhà đi mấy tháng trời.Lúc về ông quyết định bỏ luôn bà vợ thứ hai.
Hicmét kể hết cho tôi nghe chuyện của ba nó.
Người đàn ông dã làm cha của 5 cô gái ấy quyết định bằng bất cứ giá nào cũng phải có m6ọt cậu con trai.Ông lấy vợ lần thứ ba.Lần này ông cưới một bà góa đã có ba đứa con trai. Có lẽ ông nghĩ rằng một người đàn bà sinh tòan con trai thì thế nào cũng có thể cho ông một hòang tử như ông hằng ao ước.
Ông ta lại hy vọng khi người vợ mới có bầy và ông chọn trước một cái tên con trai nữa.Hôm bà vợ vào bệnh viện phụ sản, ông lại mở một tiệc rượu đãi bạn bè.Rồi suốt buổi tối ông gọi điện thọai liên tục vào viện để hỏi tin tức.Quá nữa đêm lúc gọi điện xong, mặt ông xám lại vì giận dữ.Nhưng ông vẫn mỉm cười.Bạn bè săn đón hỏi ông:
- Thế nào, con trai hay con gái?
Người đòan ông xoắn ria mép:
- Một hòang tử chứ, tất nhiên là con trai rồi...
Nhưng nếu nhìn kỹ sẽ thấy tay ông run lên vì giận dữ.
Đó cô bạn Hicmét của tôi đã ra đời như thế đấy.
Sau đó cô con gái thứ sáu,kẻ " cố đấm ăn xôi" ấy dường như lại hưởng niềm tin vào đứa con thứ bảy.Nhưng rồi nó cũng chẳng phải là đứa con trai nốt.Rất lâu sau mẹ Hicmét không sinh đẻ gì nữa, súyt nữa ba nó đồi ly dị thì mẹ nó lại mang bầu một lần nữa.Trên đường đưa vợ vào bệnh viện,người đàn ông đe dọa một cách không thương tiếc:
- Nếu lần này bà không sinh cho tôi một đứa con trai thì tốt nhất đừng có về nhà nữa...
Khốn nạn người đàn bà! Trên bàn đẻ bà ta đã liên tục cầu nguyện đấng tối cao hãy giúp bà:" Cầu trời khẩn Phật , hãy cho con một đứa con trai"Nhưng vô ích, chẳng có trời nào giúp được bà! Đứa trẻ mới sinh ra vẫn là con gái.Cái tên Suat mà ba nó đã chọn dùng cho con trai, con gái đều được cả.
Vừa khóc, người đàn bà khốn khổ vừa kể tình cảnh khốn quẫn của mình cho bà giám đốc bệnh viện nghe, và yêu cầu báo cho chồng bà qua điện thạoi rằng ông đã có cậu con trai hằng mong đợi.Bà giám đôc là người tốt bụng, hiểu ngay sự tình , đã cố gắng giúp bà.Trong điện thọai bà nói giọng vui vẻ:
- Ông có một cậu bé rất khỏe.Chúc ông hạnh phúa.Ba Hicmét vội vàng chạy đến bệnh viện không kịp thở.
- Tôi muốn thầy con trai tôi!
Và người ta đã bế cho ông xem đứa trẻ được bọc kỹ trong tã lót như những đứa trẻ mới sanh khác.
Hicmét đã kể những chụyên ở nhà sau đó cho tôi nghe hết:
- Ba tháng trời, trong nhà mình không khí rất vui vẻ, hòa thuận.Ba mình luôn cưng chiều, nựng bé Suat,kêu nó là " Hòang tử kế nghiệp". Ông đối xử với mẹ mình như một bà hòang mua sắm hết cái này đến cái khác.Ba mình cũng không hay cáu kỉnh giậ dữ với chị em mìh như trước nữa.Còn mẹ và bọn mình cố gắng không lúc nào để ông thấy bé Suat ở truồng.Mẹ mình chỉ thay đồ cho nó lúc ba không có mặt.Chẳng bao giờ mẹ mình tắm cho nó khi ông có ở nhà.Chúng tôi hiểu rằng thế nào cũng có ngày ông biết được sự thật. Nhưng chúng tôi vẫn cố gắng kéo dài trạng thái vui vẻ trong nhà và hy vọng rằng rồi ba sẽ nghĩ lại , với tuổi già biết đâu ông sẽ thay đổi tính nết.
Lúc vui vẻ ba mình thường bảo:"cả lũ con gái chúng mày chẳng là gì hết, con tai cưng này của tao mới thật là vàng ngọc, bọn bay phải phục dịhc nó, nghe không?" Rồi tự nhiên ông hứng chí lên:"Nào,để ba tắm cho hòang tử nhỏ của ba!" Mẹ mình hỏang quá , bế vội lấy đứa bé và la lên là nó mới bị cả lạnh làm sao mà tắm được.Bà nghĩ ra đủ mọi lời nối dối để đánh lừa ba mình,làm cho ba chẳng nghi ngờ gì cả.Nhưng cách đây hai hôm,sự việc không thể nào tránh được đã xảy ra...Lúc đó cả nhà đã đi ngủ, chợ mình chỏang tỉnh giấc vì nghe có nghe tiếng ai thét lên.Người đang la hét chính là ba mình,còn mẹ mình thì đang khóc mếu,không biết từ lúc nào ba mình đã thầy Suat không phải là con trai.Giữ đứa em mình torng tay, ông quát mẹ mình:" Các người đã lừa dối tôi.Chúng mày đã giỡn mặt tao thế hả?Nào , đây mà là con trai ấy ?con trai mà thế này à? Em gái tôi cũng thét lên như xé, nghe thật tội.Thật kinh khủng ,chị em mình dúm dụm vào nhau, chết lặng người đi vì sợ hãi quá,.Cuối cùng ba mình quẳng bé Suat vào lòng mẹ mình và đuổi đi:
- đi khỏi nhà tao ngay!Cút đi hết cả lũ đi..Tất cả bọn bay đã đánh lừa tao,làm tao sạt nghiệp vì cái lũ ăn hại chúng mày. Cút hết cả đi...Đang đêm ông đuổi cả 9 mẹ con tôi đi thật.
Mẹ tôi phải bồng bế em mình và chúng mình đi ngủ nhờ hàng xóm đêm đó.
Kể cho mình nghe câu chuyện thương tâm đó Hicmét khóc nức nở.Ba nó định sẽ ly dị với mẹ nó nữa.Tôi hình dung sự tức giận của ông bố bị lừa gạt với đàn con đông đảo tám đứa tòan là con gái và rất buồn cười, nhưng rồi tôi cũng khóc theo cô bạn đáng thương.
Đi học về tôi vội vàng hỏi ngay mẹ tôi:
- Mẹ ơi, mẹ nói cho cno nghe ba con có vui khi mẹ sanh chị gái không?
Mẹ tôi bằng một giọng dứt khóat:
- sao con lại hỏi thế? Tất nhiên là ba rất vui...
- Thế khi mẹ sanh con nữa?Ba có còn vui không?
Mẹ tôi nhìn và mắt tôi có vẻ đã cáu, bà lên giọng:
- Đừng có nói dại!
- Con hỏi ba có còn vui khi biết mẹ sanh con là con gái không cơ mà.
- A`, lúc đó ba muốn có một đứa con trai.
- Thế khi mẹ sinh Mentin sau con, ba rất vui mừng vì có con trai phải không mẹ?
- Đúng rồi, ba mừng lắm và đã mở tiệc lớn để ăn mừng đến hai ngày liền...
- Nhưng nếu đứa con thứ ba cũng là con gái thì sao?
- Sao nghĩa là sao?
- Liệu ba có muốn mẹ sanh em bé nữa để ba có con trai không?
- Mẹ tin là ba muốn thế..Nhưng sao con hỏi nhiều về chuyện đó thế hả?Mẹ tôi thắc mắc.
- Thì con cũng tò mò muốn biết vậy thôi..
Một cái gì tắc nghẹn trong cổ tôi và tôi bỏ đi.Câu chuyện của Hicmét kể làm tôi có ấn tượng rất sâu sắc.
Từ hôm đó, tôi luôn phải suy nghĩ: Chẳng lẽ là con gái, lại có nghĩa là gặp điều bất hạnh ngay từlúc mới sinh ra trên đời?Bạn là con trai có nghĩa là bạn gặp may ngay từ lúc mới sanh ?
Tôi muốn biết bạn nghĩ gì về vấn đề này.Bạn có bai giờ thấy tự hào mình là con trai không?
Từ nãy mẹ tôi đã giục tôi:" Tắt đèn , đi ngủ đi con , khuya rồi!"
Đúng là đã khá khuya rồi! Tôi đi ngủ đây.Sáng mai đi học tôi sẽ bỏ thư cho bạn.
Chúc bạn mọi điều tốt lành, bạn Acmét ạ.
Zeynep

Con chưa thể hiểu


Istanbun 14-12-1963
Zeynep
Sau khi đọc thư bạn tôi đã cười, nhưng rồi một nỗi buồn xâm chiếm ngay lòng tôi, hòan cảnh cô bạn gái Hicmét của bạn đáng thương thật.Tôi muốn biết việc gì sẽ xảy ra nữa với cô bạn ấy..Mong bạn hãy viết cho tôi rõ tất cả những gì bạn biết về hòan cảnh sau này của bạn Hicmét nhé.
Nói thật với bạn chưa bao giờ tôi có ý nghĩ rằng may mắn khi sinh ra là cno trai hay con gái.Tôi không bao giờ vênh mặt tự hào vì mình là con trai đâu bạn ạ.Tôi đã hỏi xem ba tôi nghĩ vì về việc này.Ba tôi đã nói chuyện với tôi khá lâu mà rất lâu nữa kia.Tóm tắt lại ba tôi nói như sau: Con người trở nên người, không phụ thuộc vào vấn đề trai hay gái.
Sau cuộc nói chuyện đó, tôi thầy cần thiết phải hỏi ba tôi vài câu hỏi:
- Vậy ba hãy nói cho cno xem ba có muốn trở thành đàn bà không?
Ba nhìn thẳng vào tôi một lúc rồi cao gịong nói:
- Làm gì có chuyện đó !
Theo tôi hiểu thì câu hỏi làm ba tôi cháu chỉ vì một lẽ đơn giản là ông không thích khả năng đó.Cũng câu hỏi y hệt như vậy tôi đã mang hỏi mẹ tôi.Bà đã trả lời ngay, khá nhẹ nhành nhưng lại có kèm theo một tiếng thở dài:
- Hừ, nếu mẹ mà là đàn ông được!
Hôm qua cả lớp tôi có đi xem viện bảo tàng , lúc nhân tiện thầy giáo đang vui vẻ tôi cũng lại đem hỏi thầy câu hỏi đó.Thầy mỉm cười hỏi lại tôi:
- Tại sao em lại có những ý nghĩ đó?
Tôi đã kể những điều bạn viết cho thầy giáo nghe:
- Những việc đó không phải của các em !
Thầy đã trả lời ngắn gọn như vậy.
Chính cái này làm cho tôi tức nhất.Người lớn bao giờ cũng nghĩ rằng bọn mình chẳng biết gì cả.Họ cho rằng chúng ta chưa phát triển trí tuệ còn bé bỏng lắm ...
Một hôm được chứng kiến cảnh thằng em tôi hỏi ba tôi một chụyên gì đó mà ba tôi cũng chẳng chú ý nó nhưng lại nói thế này
- Con chưa thể hiểu được, con phải lớn lên cái đã, lúc đó cũng chưa muộn.
Lúc đó em tôi vẫn cố nói:
- Thì ba cứ thử giái thích xem con có hiểu được gì không. Ba tôi lại cho rằng câu nói của em tôi rất buồn cười nên nhắc đi nhắc lại cho bạn bè nghe...Tôi cứ thắc mắc mãi:Sao ba tôi lại không cố gắng giải thích cho chúng tôi hiểu mỗi ngày một ít, thích nói với chúng tôi: "Các con chưa thể hiểu được!" Thế là coi như đã xong, mặc cho chúng tôi không nghĩ ra được tại sao lại như thế.
Tôi sẽ kể cho bạn nghe một chuyện cách đi ít hôm.Mẹ tôi đi thăm một bà hàng xóm.ở đó có khá nhiều các bà, các cô.Chắc bạn cũng hiểu ở những chỗ như vậy rất lắm chuyện...Trong số đó một bà có bầu nhưng lại không hề muốn có con một tí nào.Thế là tất cả mọi người có mặt đều nói về chuyện đó và mỗi người một câu mách bảo bà ta các phương pháo để...bạn hiểu rồi chứ? Lúc đó em tôi đang mải mê chơi ở góc nhà với mấy thứ đồ mà nó thích.Nó không nghe mà cũng chẳng để ý gì đến chuyện của các bà làm gì.Tự nhiên một bà thì thậm:"Này, các chị, đừng nói những chuỵên đó trước mặt cháu bé"Nghe câu đó, em tôi bắt đầu để ý đến câu chuyện.Nhưng một bà khác gạt đi:" Thôi đi chị, thằng nhóc tí teo thế thì nó biết gì mà lo!" em tôi bực lắm từ đó dóng tai lên cố nghe và nhớ những gì các bà bàn tán.Nó quyết nghe cho hết không bỏ xót một chi tiết nào nữa.Chỉ có điều nó cũng khá láu cá,nó vẫn giả vờ mải mê chơi đễ các bà yên tâm nói hết mọi chuyện,không phải giữ gìn gì cả.Thỉnh thỏang mọt bài lại nhắc chừng:"Khéo cháu nhỏ nó nghe thấy!" Nhung lập tức bà khác lại gạt đi:" Nó chẳng hiều gì đâu, cháu nó còn nhỏ quá mà!"
Em tôi chỉ đợi có dịp là sẽ cho các bà ấy biết rằng nó đã nghe và hiểu hết cả.Dịp đó đã tới, có một buổi tối côi chẳng hiểu sao nhà tôi đầy hàng xóm láng giềng đến chơi.Tự nhiên cậu em tôi hỏi một bà bụng to ra vẻ khá ngây thơ:
- Thím ơi,có phải thím có bầu không ạ?...
Đầu tiên mọi người im lặng như bị bất ngờ, sau đó mọi người cười ồ lên.Bà hàng xóm không biết nói sao đành trả lời cho qua chuyện...
- Đúng rồi cháu bé ạ...
- rồi thím sẽ sanh em bé chứ ?Ba má tôi đưa mắt nhìn nhau lo ngại.Nhưng em tôi vẫn lờ đi, nó có vẽ kiên quyết cho mọi người thấy được sự hiểu biết của nó trong lĩnh vực đó, nó nói tiếp:
- Thím biết không, cháu dẵ nghe một cô cũng có bầu mà lại không muốn sanh em bé cơ...Nó quay đầu về phía mẹ tôi hỏi: Có phải thế khôngmẹ?
Khốn khổ cho mẹ tôi, xấu hỏ đỏ nhừ cả mặt.Lúc đó tất cả những người đàn ông có mặt, đã bắt đầu nói chuyện ra vẻ không để ý đến chuyện của em tôi nữa cho các bà đỡ ngượng .Nhưng em tôi như có quỷ xúi khiến không chịu yên, nó lại bắt đầu bô bô nói hết các chuyện mà các bà bàn nhau hôm tước.
Đến lúc này mẹ tôi không chịu đựng được nữa, mắng em tôi thậm tệ:
- Mày có im đi không, thằng mất dạy này!
Nhưng nó đâu có nhịn ngay mà còn nói thêm nữa.Khách khứa làm ra vẻ không chú ý gì đến em tôi nữa.Mẹ tôi cáu tiết túm lấy tay nó và lôi sang phòng khác.Em tôi nói qua nước mắt:
- Mẹ thấy không?Còn ai nói được con chưa biết gì nữa không? Mẹ thấy đấy, con hiểu cả mà? Có phải không mẹ?
Mãi sau nó mới thôi khóc, mẹ tôi trở lại phòng khách.Ông khác hcó bà vợ mang bầu an ủi mẹ tôi:
- Trẻ con ngày nay thật là...trí óc của chúng thông minh lắm , chúng hiểu hết cả.
Tôi rón rén đứng lẹn và chuồn về phòng.Bây giờ công bằng mà nói, tôi vui vì sự bướng bỉnh của em tôi.Có vậy người lớn mới hiểu ra...
Sau hôm đó vài ngày, thầy giáo nói giữa lớp cứ như đọc được những ý nghĩ trong đầu tôi ấy:
- Từ ngày nước Cộng Hòa chúng ta tuyên bố thành lập, phụ nữ đã được bình đẳng như nam giới, không còn một khác biệt nhỏ nào nữa giữa đàn bà và đàn ông nữa.Thầy giải thích....
Yasa không tin là đã hết tất cả khác biệt, vội hỏi thấy:
- Thưa thầy, đúng là không còn sự khác biệt nào cả ạ?
- Không còn...
- Không có một tí tì ti nào thật à?
Thầy giáo đã có vẻ hơi cáu:
- Tôi đã bảo em là không có cơ mà!
Nhưng Yasa vẫn chưa chịu:
- Nhưng thưa thầy ở nước ta chỉ có " Hội bảo vệ quyền lợi phụ nữ"Chứ không có hội nào của đàn ông cả.Mẹ em cũng là hội viên của hội ấy đấy ạ!
Nese cũng nói chen vào, chẳng đâu vào đâu cả:
- Thì cũng có hội" Bảo vệ động vật trên đường bị tiêu diệt" đấy thôi!....
Trên đường về nhà, cả lũ chúng tôi đã tranh cãi mãi về vấn đề đó.Tối hôm ấy ở nhà sau khi ăn tối, ba tôi lại xem báo như thường lệ.Tôi nhìn qua vai ba và thấy một tin đáng chú ý:đó là quảng cáo của một nhà hàng ăn giải trí có nhiều cô gái đẹp sẽ trình diễn mục thóat y.
- Ba ơi sao đàn ông không trình diễn thóat y , hả ba?
Ba tôi để báo sang bàn nhìn tôi từ đầu đến chân:
- Con điên rồi đấy à?Làm sao mà đàn ông lại đi múa thóat y được?
- Tại thầy giáo sáng nay vừa nói với chúng con là không còn có sự khác biệt nào giữa đàn ông và đàn bà nữa.Nếu không còn khác nhau nữa thì tại sao đàn ông không trình diễn vũ thóat y ?
Ba nhìn tôi một lúc lâu rồi nói:
- Đàn ông là đàn ông, còn đàn bà vẫn là đàn bà....Dù sao cũng vẫn có sự khác nhau...
Mẹ tôi nãy giờ vẫn theo dõi ba con tôi một cách im lặng, tự nhiên ngừng khâu vá chêm vào:
- Mà còn là sự cách biệt lớn nữa kia...thậm chí phải nói là rất lớn..Buổi tối đàn ông các anh còn có thể đi chơi đây đó chứ đàn bà đâu có được tự do.Nào là con cái, nhà cửa...bao nhiêu việc đổ lên đầu.
Thế là giữa ba và mẹ tôi có một cuộc tranh luận khá sôi nổi.
Câu hỏi trong thư trước của bạn không những làm cho tôi mà cả các bạn khác suy nghĩ rất nhiều.
Theo ý tôi,đàn ông cũng như đàn bà mỗi người đều có vị trí, nhiệm vụ khác nhau trong cuộc sống .Trong lịch sữ đã từng có rất nhiều phụ nữa nổi tiếng.Nếu chúng ta hỏi họ:"Các bà có cảm giác thấy tiếc vì đã là phụ nữ không?Các bà có muốn làm đàn ông không?" thì tôi không tin là họ muốn thay đổi vai trò phụ nữa của mình .Theo tôi nghĩ đàn ông hay đàn bà, nếu chúng ta tự thấy vừa lòng với bản thân là đủ, không thể khác được.
Chúc bạn học giỏi và vui vẻ.
Acmét.